Ayşe Bingöl

Doç.Dr. Ayşe Bingöl
Ankara Tıp Fakültesi
Nöroloji Anabilim Dalı

 “Sonsuz gençlik ve ölümsüzlük”
İnsanoğlunun düşü
 Yaşlanmayı kabullenmek kolay değil,
özellikle de beyin konusunda
4.3.2016 2
Türkiye Aktif ve Sağlıklı Yaşlanma Zirvesi,
Ankara, D2oç.Dr.Ayşe Bingöl

 Yaşlanmak doğal ve kaçınılmaz bir durum
 Tüm organlar gibi beyin de yaşlanır
4.3.2016
Ankara, Doç.Dr.Ayşe Bingöl 3

 Yaşlanmayı
reddetmek veya yok saymak
kişinin kendini buna hazırlaması fırsatını ve
başarılı biçimde yaşlanma şansını
kaçırmasına neden oluyor
4.3.2016

Beyni diğer organlardan
farklı kılan özellikler1
 Doğum anında gelişimini tamamlamamıştır
 Gelişim 15-20 yaşlarında tamamlanır
 Zihinsel faaliyetler açısından en verimli dönem
20-30 yaşlar
 Daha sonra yaşlanma başlar
4.3.2016

Beyni diğer organlardan farklı
kılan özellikler2
 Beynin ana hücresi Nöron:
 Yenilenme özeliği yoktur, yerine yenisi yapılamaz
 Doğduğumuz andaki nöronlarımızla
ömür boyu idare etmemiz gerekir
 Zihinsel yetenek gelişimi
nöronlar arasındaki bağlantıların artışı ile olur
4.3.2016

kılan özellikler3
 Zihinsel beceriler kullanmakla gelişir
Kullanılan zihinsel beceriler nöronlar arasındaki
bağlantıları arttırır, bu her yaşta mümkündür
 En kolay yolu
eğitim ve boş zamanları değerlendirici faaliyetler
 Kullanılmayan yetenekler zayıflar !!!
4.3.2016

kılan özellikler4
 Beyin çok çalışmaktan zarar görmez !!!
4.3.2016

Beynin Yaşlanması1
 Zihinsel yaşlanma zannedildiğinden
çok daha erken yaşta başlar !!!
4.3.2016

 Beynin yaşlanması:
 Fiziksel doku yaşlanması
 İşlevsel yaşlanma
4.3.2016

 Zihinsel yaşlanma zannedildiğinden
çok daha erken yaşta başlar
 Beyindeki fiziksel değişiklikler:
30’lu yaşlar
 Günlük hayata yansıma (işlevsel değişiklikler):
40’lı yaşlar
4.3.2016

Normal yaşlanmada
beyindeki fiziksel değişiklikler1
 Beyin hücrelerindeki azalma
→ Beynin ağırlık ve hacminde azalma (atrofi)
 30’lu yaşlarda başlar, 50’li yaşlardan itibaren artar
 Beyin ağırlığı her 10 yılda bir % 2-3 azalır
30 yaşında erkek beyni 1400 gr
100 yaşında 1150 gr
4.3.2016

Normal yaşlanmada
 Nöronlar arası bağlantılar azalır
 Haberleşmede kullanılan kimyasal maddeler azalır
4.3.2016

Normal yaşlanmada
 Beyin damarlarının duvarları kalınlaşır
 Esneklikleri azalır
 Damarın iç boşluğu daralır
 Beyne gelen kan miktarı azalır
(80 yaşında % 20 azalma)
4.3.2016

Normal yaşlanmada
 Bu değişiklikler
zihinsel yeteneklerde azalmaya yol açmaz
 Beyin hastalıklarında
bu değişiklikler çok daha şiddetli düzeydedir
4.3.2016

Zihinsel yetenek ve beceriler
 Çok karmaşık ve çok sayıda
Hafıza, öğrenme
Sözel ifade, anlama
Matematiksel yetenekler
Mekansal-uzaysal yetenekler
Soyut düşünce
Mantık yürütme, karar verme ......
4.3.2016

Sağlıklı yaşlanma ve
zihinsel yetenekler1
 Sağlıklı yaşlanan kişinin
zihinsel yeteneklerinin değişmesi şart değil
Verdi, Goethe, Galileo, Picasso
Mimar Sinan
(1489-1588)
4.3.2016

Selimiye Camii, Edirne (1575)
4.3.2016

Mehmed Paşa Sokolovic Köprüsü,
Bosna Hersek (1577)
4.3.2016

 “Süper Yaşlılar”
 Zihinsel yetenekleri,
takvim yaşlarına göre
en az 20-30 yıl daha genç olan yaşlılar
 En önemli özellikleri:
Hiç boş zamanları yok
4.3.2016

Jeanne Calment (1875-1997)
 Dünyanın en uzun yaşamış
kişisi
(122 yaş)
 Demansı yok !
4.3.2016

 Beynin çalışma hızının yavaşlaması →
İşleri yapmak daha çok zaman alır
 Zihinsel esneklik azalması →
Alışılmadık durumlarda yeni çözüm üretmede zorlanma
(“Yaşlılar tutucudur”)
4.3.2016

 Zamanın sınırlanması
 Acele, telaş
 Psikolojik stres
 Olumsuz eleştiri alma korkusu
 Yaşantıyı / hızı düzenlemek ile sorun çözülür
4.3.2016

 Çeşitli zihinsel yeteneklerin yaşlanmadan etkilenmesi
farklıdır
 Sözel yetenekler
(kelime hazinesi, genel bilgi, anlama)
yaşlanmanın etkilerine karşı daha dirençlidir
4.3.2016

 Mantık yürütme ve ince el becerisi isteyen yetenekler
yaşlanmadan daha kolay etkilenir
4.3.2016

Zihinsel yaşlanmayı etkileyen
faktörler1
 Yaşlanma hızı ve şekli kişiden kişiye çok farklı
 Kalıtım
 Eğitim düzeyi
 Yaşam biçimi
 Kültürel özellikler
 İçinde yaşanan toplum
4.3.2016

faktörler2
 Beyin hastalıkları (İnme, Alzheimer hastalığı, ..)
 Diğer organlardan kaynaklanan sorunlar
 Görme ve işitme
 Eklemler
 İç organlar (Yüksek tansiyon, şeker hastalığı, yüksek
kolesterol, kalp, akciğer, …)
 Ruh sağlığı sorunları (öz. Depresyon)
4.3.2016

faktörler2
 Diğer organ sistemlerinin bozuklukları beyni etkiler
→
Genel vücut sağlığı çok önemli
(Kilo, tansiyon, kan şekeri, kolesterol
orta yaştan itibaren
normal sınırlarda tutulmalı)
4.3.2016

Sağlıklı zihinsel yaşlanma için
gerekenler
 Normali nedir ?
 Bu konuda ne yapılabilir ?
Çaba göstermek
4.3.2016

 Sağlıklı yaşlanmada zihinsel yetenek değişiklikleri çok
aşırı düzeyde değildir,
kişinin günlük yaşamını etkilemez
4.3.2016

 İnatçı unutkanlık,
sağlıklı yaşlanmanın bir parçası değildir !
Bir hastalık belirtisidir
4.3.2016

 Kişilik değişikliklerinden ziyade,
mevcut kişilik özelliklerinde belirginleşme
 Temkinlilik artışı
 Kendine olan güvenin azalması
 Başarısız olma ihtimali yüksek işlere girişmeme
4.3.2016

 Dışa dönük, fiziksel olarak aktif,
ilgi alanları ve sosyal ilişkileri çok ve çeşitli olan kişiler
yaşlanmaya daha dirençli
 Depresif kişiler yaşlanmaya daha kolay teslim oluyor
4.3.2016

Toplumdaki yanlış kanılar1
 Filmlerdeki yaşlı tiplemeleri
Zayıf, kuvvetsiz, hiç bir iş yapmayan, sabit fikirli,
geçmişte yaşayan, elleri ve sesi titrek, kambur duruşlu,
yavaş ve küçük adımlarla yürüyen
 “Yaşlılık ikinci çocukluk”
*BUNLAR NORMAL YAŞLANMA DEĞİL !
4.3.2016

*BU DEMANS (BUNAMA) !
4.3.2016

*BU PARKİNSON HASTALIĞI !
4.3.2016

Yaşlı bir kişi
 İşe yaramaz
 Üretken değildir
 Bu durum için yapılabilecek hiç bir şey yoktur
4.3.2016

Yanlış kanılara kişinin kendi katkısı
 “Bu yaştan sonra olmaz”
 “Artık bizden geçti”
 “Yapsam ne işe yarayacak ki ?”
 “Çoluk çocuğu kendime güldüremem”
 “Bu yaşta elimden ne gelir ki?”
4.3.2016

ne yapılabilir1
 İlk adım psikolojik hazırlık:
 Yaşlanmak kaçınılmazdır
 Sağlıklı yaşlanmak mümkündür
 Toplumdaki kanılar yanlıştır
 Çaba göstermeye karar vermek gerekir
4.3.2016

ne yapılabilir2
 Başarılı yaşlanan kişi:
 Çok işe yarar
 Toplumda bir rolü vardır
 “Alıcı” değil “verici”dir
(en büyük ihtiyacımız, bize ihtiyaç duyulmasıdır)
4.3.2016

ne yapılabilir3
 Beynin çalışma hızındaki yavaşlama,
zihinsel faaliyet tekrarlanarak aşılabilir
 Beyni çalıştıran her türlü faaliyeti sürdürmek
önemlidir
4.3.2016

ne yapılabilir4
 Aileye düşen görevler:
Yaşlı kişinin sorumluluklarını sürdürmesine
fırsat vermek
“Başımızın tacı” ≠ “Köşe yastığı”
4.3.2016

ne yapılabilir4
 Aileye düşen görevler:
Sosyal ve fiziksel açıdan aktif olmaları için desteklemek
4.3.2016

ne yapılabilir5
 Devlete düşen görevler:
Sağlıklı yaşlı merkezleri
Yaşlılara uygun eğitim programları, kurslar, spor
faaliyetleri, kültür faaliyetleri
4.3.2016

 Sağlıklı yaşlanan kişi
toplum açısından da büyük kazançtır
Herkese
sağlıklı 90-100 yaşlar görmeyi diliyorum
4.3.2016

4.3.2016

Ayşe Bingöl

Recommended

Recommended

More Related Content

Similar to Ayşe Bingöl

Similar to Ayşe Bingöl (20)

More from Serkan Korhan

More from Serkan Korhan (19)

Ayşe Bingöl