2. TAJUK TUGASAN
O ANDA DIKEHENDAKI MENGANALISIS SATU
TEKS UCAPAN TOKOH PEMIMPIN
BERDASARKAN ASPEK KESANTUNAN
BERBAHASA SERTA KEBERKESANANNYA
DALAM PENYAMPAIAN MESEJ YANG
BERKESAN.
3. TEKS UCAPAN
O TEKS UCAPAN YAB TAN SRI DATO' HJ
MUHYIDDIN BIN HJ MOHD YASSIN
TIMBALAN PERDANA MENTERI
MERANGKAP MENTERI PENDIDIKAN
MALAYSIA.
O SAMBUTAN PERAYAAN HARI GURU
KALI KE-43 "GURU: PENCETUS
KREATIVITI, PENJANA INOVASI" 16
MEI 2014, PUKUL 9.00 PAGI, DEWAN
MERDEKA, PWTC.
4. PRINSIP KESANTUNAN
LEECH
O Terdapat enam Prinsip kesantunan Leech:
O Maksim Kebijaksanaan
O Maksim Kedermawaan(Kemurahan)
O Maksim Penghargaan
O Maksim Kesederhanaan
O Maksim Permuafakatan
O Maksim Simpati
5. PRINSIP KESANTUNAN
ASMAH
O Asmah Hj. Omar (2000) membahagikan
kesantunan kepada dua jenis iaitu:
i. Kesantunan asas
ii. Kesantunan berkala.
6. O Asmah Hj. Omar menyatakan kesantunan ialah
kaedah atau strategi yang digunakan oleh penutur
untuk mencapai tujuan tertentu.
-Strategi ini dikaitkan dengan kesantunan dan perlu
dikuti dengan tingkah laku dan tutur kata yang
santun.
-Strategi kesantunan melibatkan
beberapa faktor seperti kesedaran akan peranan
masing-nasing, pengetahuan tentang perbezaan
taraf sosial, kuasa dan keperluan mengawal
perbincangan berdasarkan tajuk atau air muka yang
menggambarkan maruah dan martabat.
7. J.FERGUSON DAN DAS
GUPTA
J. Ferguson dan Das Gupta (1968), pula
menyatakan kesantunan itu berlaku apabila
kontrak perbualan digunakan oleh penutur dan
pendengar sebagai usaha mengekalkan
komunikasi yang harmoni tanpa menimbulkan
sebarang konflik.
-Wujud persetujuan bersama dalam masyarakat
-Mewujudkan etika dan peraturan bermasyarakat
- Biasanya mengamalkan budaya yang sama
-Ingin melahirkan masyarakat yang harmoni dan
aman
8. MODEL KESANTUNAN LAKOFF (1978)
Lakoff menyarankan tiga peraturan sekiranya
sesuatu perualan mengekalkan keharmonian
iaitu:
1) Jangan memaksa
2) Berikan pilihan
3) Jadikan pendengar selesa
9. MODEL KESANTUNAN BROWN DAN LEVINSON
(1978 & 1987)
Model Brown dan Levinson (B&L)
berasaskan “konsep menyelamatkan air muka
yang dicetuskan daripada konsep air muka
Goffman pada 1967.
10. Konsep ini menafsirkan tingkah laku yang
santun sebagai asas dalam mengekalkan
kehendak air muka. “air muka” dikaitkan
dengan perasaan nilai diri atau imej diri, perlu
dicari, dan boleh hilang, boleh dikekalkan,
dimusnahkan atau ditingkatkan apabila
berinteraksi dengan orang lain. “air muka”
positif merupakan keinginan individu untuk
disukai, dihargai, dipersutujui, dihormati,
orang lain.
11. Air muka negatif merupakan keinginan untuk
mempertahankan hak dan dan kebebasan
melakukan sesuatu tidak dihalang. B&L telah
mengemukakan beberapa strategi untuk
mengurangkan ancaman air muka iaitu
Lakuan Mengancam Air Muka dan tidak
melakukan Lakuan Mengancam Air Muka.
12. O Model Brown & Levinson menurut
Matsumoto dan Mao adalah beracuankan
Barat dan tidak sesuai dengan tradisi Timur
yang mengutamakan nilai sosial dan budaya
yang meletakkan diri sendiri dalam perkara
kedua.
13. O “Kesopanan bahasa” oleh Teo Kok Seong
mentakrifkan kesopanan sebagai bentuk
bahasa atau penggunaan bahasa yang
bermaksud untuk berlaku sopan kepada orang
yang diajak bercakap bagi tujuan
menghormatinya, di samping memperlihatkan
kehemahan pada orang yang bercakap itu agar
dia dianggap sebagai berbudi bahasa.
14. Awang Sariyan (2007) kesopanan berbahasa
merujuk kepada penggunaan bahasa yang baik,
sopan, beradab, memancarkan peribadi mulia dan
menunjukkan penghormatan kepada pihak ayng
menjadi teman bicara.
Thomas(1995) kesopanan berbahasa dapat
didefinisikan sebagai strategi yang digunakan oleh
penutur terhadap pendengar dalam usaha
mencapai pelbagai matlamat, seperti memelihara
perhubunganyang harmonis.
15. Kesantunan Dalam Teks
O “Bismillahirrahmanirahim Assalamualaikum
Warahmatullahi Wabarakatuh, Salam
Sejahtera dan Salam 1Malaysia
O Masyarakat Malaysia seperti yang dikenali
amat menitik beratkan kesantunan bila
berbicara.
16. O Strategi Ungkapan Bismillah ini diungkapkan
pada awal atau semasa ceramah dimulakan.
Strategi ini bermaksud memohon kebaikan dan
perlindungan daripada Allah.
O Noriati (2005), strategi ini diungkapkan bagi
meletakkan Allah di tempat utama sebelum
meneruskan urusan sesama manusia.
O Islam melihat amalan ini sebagai amalan yang
santun kerana mengagungkan kebesaran Allah
dan mengakui kekerdilan manusia.
17. O Salam ini diungkapkan pada awal ceramah.
Ungkapan salam ini bermakna mendoakan
kesejahteraan pendengar.
O Wan Aminurrahsid (2002) menyatakan
bahawa ucapan salam ialah ucapan khas
bagi agama Islam. Menurutnya, ucapan
salam ialah ungkapan penghuni syurga dan
menjadi pengerat hubungan persaudaraan
antara sesama Muslim.
18. O Allah memberkati sesuatu pertemuan yang
dimulai dengan ucapan salam. Ucapan
salam ini juga dapat membezakan antara
pertemuan sesama Islam daripada orang
bukan Islam.
O Salam ini merupakan satu bentuk
kesantunan kerana menghormati dan
mendoakan kebaikan pendengar.
19. Peraturan Sosiolinguistik
O Berkaitan dengan penggunaan bahasa yang
menitikberatkan hubungan sosial antara
pembicara dengan pendengar (dalam konteks
komunikasi lisan)
O Antara penulis dengan pembaca (dalam konteks
komunikasi tulisan).
O Contohnya ialah penggunaan kata sapaan yang
betul, sama ada kata ganti diri mahupun kata
panggilan hormat, yang ditentukan menurut
sistem dalam masyarakat.
20. O Kedua-dua suasana berbahasa, iaitu rasmi dan tidak
rasmi memerlukan kepatuhan kepada peraturan
sosiolinguistik. Sebagai contoh, dalam urusan dan
majlis rasmi di Malaysia, perlu dipatuhi penggunaan
kata sapaan rasmi yang betul.
O Penggunaan gelar seperti Tun, Tan Sri, Dato’, Dato’
Seri, Yang Amat Berhormat, Yang Berhormat, Yang
Amat Berbahagia, Yang Berbahagia, Yang
Berhormat, Yang Berhormat Mulia, amat penting
diberi perhatian sebagai salah satu adab atau unsur
kesantunan bahasa.
21. O Yang Berhormat Datuk Seri Idris bin Jusoh
Menteri Pendidikan II
O Yang Berhormat Datuk Mary Yap Kain Ching
Timbalan Menteri Pendidikan I
O Yang Berhormat Tuan P. Kamalanathan a/l P.
Panchanathan Timbalan Menteri Pendidikan II
Yang Berbahagia Datuk Dr. Madinah binti
Mohamad, Ketua Setiausaha Kementerian
Pendidikan Malaysia;
O Yang Berbahagia Dato’ Seri Ir Dr. Zaini bin
Ujang, Ketua Setiausaha II Kementerian
Pendidikan Malaysia;
22. KESANTUNAN BERBAHASA
MENGIKUT ISLAM
O Ucapan di atas menunjukkan bahawa
ucapan yang disampaikan oleh pemimpin
kesantunan berkonsepkan keIslaman.
O Menggunakan bahasa yang lemah lembut
apabila berhadapan dengan audien atau
apabila berhadapan dengan khalayak.
24. O Panggilan hormat dalam urusan rasmi:
O Tun, Datuk, Doktor, Ustazah,Tuan Haji,
Encik, Cik, saudara,saudari.
O Rujukan kehormat:
O Yang Mulia, Yang Berbahagia,
O Yang Arif, Yang Berhormat,
O Yang Setia, Sahibus Samahah,
O Sahibul Fadilah, Sahibus Saadah
25. MAKSIM KEBIJAKSANAAN
O …sudah tiba masanya guru benar-benar
menjadi pencetus kreativiti dan penjana
inovasi dalam mendidik murid. Ini adalah
amat penting memandangkan negara kita
sedang menuju era negara maju di mana
ekonomi negara kita perlu dipacu oleh daya
inovasi rakyat.
O (Petikan ucapan YAB TPM)
26. O Di sini penutur (TPM) telah menggunakan
prinsip kesantunan Leech iaitu maksim
kebijaksanaan- mengurangi keuntungan
dirinya sendiri dan memaksimumkan
keuntungan pihak lain.
O Sesiapa yang berpegang teguh kepada
maksim kebijaksanaan dikatakan sebagai
seorang yang santun.
27. Maksim Penghargaan
O ..saya juga amat berbangga dengan
kejayaan guru kita yang meraih kejayaan
cemerlang dalam temasya sukan di
peringkat antarabangsa. Saya
mengucapkan tahniah kepada Cikgu Mohd
Jironi Riduan…
(Petikan teks ucapan TPM)
28. O Dalam maksim penghargaan – dianggap
santun apabila dalam bertutur penutur
sentiasa akan berusaha memberi
penghargaan kepada pihak lain.
29. Brown & Livinson
O Petikan teks ucapan TPM itu boleh
diletakkan di bawah “muka negatif” iaitu
rasa hormat penutur kepada penerima
pertuturan.
30. Kesopanan Berkendala
O Perkaitan Peranan
O Perbezaan Taraf Sosial
O Kewujudan Kuasa
O Menjaga Air Muka
O Kepatuhan Pada Tajuk
O Kepatuhan Pada Peraturan
31. O …saya ingin merakamkan ucapan setinggi-
tinggi penghargaan dan tahniah kepada
para guru yang dinobatkan sebagai Tokoh
Guru Kebangsaan, Tokoh Kepimpinan
Pendidikan Kebangsaan dan Ikon Guru bagi
tahun ini.
O (Petikan teks ucapan TPM)
32. O Petikan jelas menunjukkan – ucapan TPM
patuh kepada majlis yang dihadiri dan patuh
pada peraturan.
33. Kesantunan Bahasa-Lakoff
O Kelancaran Linguistik- berkomunikasi yang
berkaita rapat dengan penggunaan bahasa
yang betul.
O Mesej yang disampaikan dapat diterima
dengan jelas dan baik.
34. O Biarkan ungkapan keramat ‘guru’ atau cikgu
kekal meniti di bibir murid, ibu bapa dan
masyarakat hingga ke akhir hayat seorang
guru.
O (Petikan teks ucapan TPM)
35. Kesimpulan
O Kesantunan penting dalam menyusuri
lembah kehidupan.
O Kesantunan sudah sinonim dengan
masyarakat Malaysia.
O Ucapan atau pertuturan seseorang
melambangkan keperibadian/kemuliaan
dirinya.
36. Rujukan
O Awang Sariyan(2007). Santun berbahasa.
Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka.
O Asmah Haji Omar, (1986). Bahasa dan alam
pemikiran Melayu.Kuala Lumpur: Dewan
Bahasa dan Pustaka.
O Noriati A.Rashid. Nilai kesantunan dalam
konteks sosiobudaya masyarakat Melayu.
Jurnal pengajian Melayu, jilid 15, 2005.
