เรื่องเล่าความสำเร็จโครงการเพาะพันธุ์ปัญญา วันที่ ๒๒ พฤษภาคม ๒๕๖๒

1. ถอดบทเรียนกระบวนการพัฒนาผู้เรียนโครงการเพาะพันธุ์ปัญญา
วันพุธที่ 22 พฤษภาคม 2562
วัตถุประสงค์ เพื่อถอดบทเรียนกระบวนการพัฒนาผู้เรียนในโครงการเพาะพันธุ์ปัญญา
ผู้เข้าร่วมในกระบวนการ
1. ดญ.พรชิตา อินณรงค์ โรงเรียนเสริมงามวิทยาคม (เพาะพันธุ์ปัญญารุ่นที่ 6)
2. นายอุดมโชค อุเทียนยอง โรงเรียนเสริมงามวิทยาคม (เพาะพันธุ์ปัญญารุ่นที่ 3)
3. นายวรายุทธ กับโก มหาวิทยาลัยหอการค้าไทย (โรงเรียนแม่จันวิทยาคม เพาะพันธุ์ปัญญารุ่น
ที่ 1)
4. คุณแก้วขวัญ เรืองเดชา นักเขียน “กล้าพันธุ์ ผู้ก้าวพ้น”
5. ผู้จัดกระบวนการ มูลนิธิสดศรี-สฤษดิ์วงศ์
กาหนดการ
9.30 – 10.45 น. Check in นาเข้าสู่กระบวนการ
เรื่องเล่าที่ 1 : “จากระดับเพชรยอดมงกุฎ สู่ศูนย์แทบทุกวิชา และกลับมาเป็น
Leader โครงการเพาะพันธุ์ปัญญา” นายอุดมโชค อุเทียนยอง
เรื่องเล่าที่ 2 : “เติมเต็มความกระหายใคร่รู้ในวัยเด็กให้กลายเป็นพลัง” ดญ.พรชิ
ตา อินณรงค์
เรื่องเล่าที่ 3 : “วิจัยชีวิตจนพบกับเป้าหมายที่ตอบโจทย์หัวใจมากที่สุด” นายวรา
ยุทธ กับโก
เติมเต็มและสะท้อนสิ่งที่พบเห็นเชิงระบบโดย คุณแก้วขวัญ เรืองเดชา
10.45 – 11.30 น. คณะกรรมการกากับดูแลทิศทางการดาเนินงานให้ข้อเสนอแนะเพื่อให้เกิด
ขยายผลนาไปสู่ critical mass และ student achievement อย่างเป็นระบบ
ผู้เล่าเรื่องคนที่ 1 :
ระบบสนับสนุน ระบบหลัก
- การจัดการเรียนการสอน
- การดูแลช่วยเหลือนักเรียน
- การพัฒนาผู้เรียน
ผลลัพธ์
- ทักษะศตวรรษที่ 21
- Character
- Attitude

2. เรื่องเล่าจากนังสือ “กล้าพันธุ์ ผู้ก้าวพ้น”
ผู้เล่าเรื่องคนที่ 1 นายอุดมโชค อุเทียนยอง โรงเรียนเสริมงามวิทยาคม (เพาะพันธุ์ปัญญารุ่นที่ 3)

4. ผู้เล่าเรื่องคนที่ 2 : ดญ.พรชิตา อินณรงค์ โรงเรียนเสริมงามวิทยาคม (เพาะพันธุ์ปัญญารุ่นที่ 6)

5. -
-
-
-
-

6. - ผู้เล่าเรื่องคนที่ 3 นายวรายุทธ กับโก มหาวิทยาลัยหอการค้าไทย (โรงเรียนแม่จันวิทยาคม
เพาะพันธุ์ปัญญารุ่น ที่ 1)

7. ผลถอดบทเรียน
Outcome รูปธรรม Intervention ระหว่างครู-นักเรียน สิ่งสนับสนุนเชิงระบบ ข้อเสนอแนะ
21 CSKs
1. Learning
Skills
-การคิดวิเคราะห์ เป็นเหตุ เป็น
ผล
-หาทางเลือกแก้ปัญหาและ
ทดลองทา
-ทักษะการจดบันทึก คิดเป็นภาพ
- ครูสร้างแรงบัลดาลใจให้นักเรียน
เชื่อมมั่นในศักยภาพของตนเอง
ผ่านการตั้งคาถาม และส่งเสริมให้
ผู้เรียนแก้ปัญหาด้วยตนเอง
- ครูเป็นทาหน้าที่เป็นที่ปรึกษาและ
ส่งเสริมให้ผู้เรียนทดลองทาและคิด
อย่างเป็นเหตุเป็นผล
- ครูส่งเสริมให้ผู้เรียนคิดหาเหตุและ
ผลจากการปฏิบัติจริง
- ครูคอยให้กาลังใจผู้เรียน
- โรงเรียน.ให้ความสาคัญกับเด็ก
ทุกคน ในการค้นหาตนเองและ
ให้คิดเป็นเหตุเป็นผล ผอ.
สนับสนุนครูในการจัดการเรียนรู้
ตามแนวทางโครงการเพาะพันธ์
ปัญญา
- หน่วยงานกลางและศูนย์พี่เลี้ยง
โครงการเพราะพันธุ์ปัญญา จัด
กิจกรรมและคาแนะนาในการ
จัดการเรียนการสอน
- โรงเรียนจัดให้มีแหล่งเรียนรู้และ
หนังสือเพิ่มเติม
ในฐานะผลผลิตทาง
การศึกษา จะทาอย่างไรให้
ทุกคนได้ฝึกฝนค้นหา
(บทบาทโรงเรียน)
- อยากให้โรงเรียนใส่ใจ
เด็กทุกคน เด็กมีความ
แตกต่างกัน มีจุดแข็ง
จุดอ่อนแตกต่างกัน
โรงเรียนมีประสิทธฺภาพ
จุดเด่นของแต่ละคน
- ไม่ตัดสินประเมินจาก
ความรู้อย่างเดียว
- เกรดในโรงเรียนไม่ได้วัด
ศักยภาพ เกรดไม่

8. Outcome รูปธรรม Intervention ระหว่างครู-นักเรียน สิ่งสนับสนุนเชิงระบบ ข้อเสนอแนะ
- โรงเรียนพัฒนาผู้เรียนภายใต้
กระบวนทัศน์ใหม่
“กระบวนเรียนรู้สาคัญกว่า
ความรู้
“กระบวนการหาคาตอบสาคัญ
กว่าคาตอบ”
- โรงเรียนมีวิสัยทัศน์ในการค้นหา
ศักยภาพผู้เรียน พัฒนาให้คิด
เป็นเหตุเป็นผล
- โรงเรียนจัดให้มีระบบ
สารสนเทศเพื่อสนับสนุนการ
จัดการเรียนการสอน เช่น
อินเทอร์เน็ต
- โรงเรียนจัดให้การจัดการเรียน
การสอนแบบลงมือปฏิบัติ
(Active Learning) เช่น การ
เรียนรู้โดยใช้การวิจัยเป็นฐาน
สามารถวัดตัวผู้เรียนได้
แต่ครูควรดึงความชอบ
ความสนใจของเด็ก
- กระบวนการแบบนี้ควร
มีใช้ทั้งระบบโรงเรียน
เราจะพบเด็กที่มี
ศักยภาพและค้นพบ
ตนเองได้อีกมาก
- ตัวตนความชอบมีการ
เปลี่ยนแปลงได้ การดึง
ศักยภาพในช่วงเวลานั้น
จะทาให้เด็กเข้าใจว่า
ตนเองจะมีอาชีพและมี
ความสุขอย่างไร
- อยากให้สอนความรู้ที่
ใช้ได้จริงในชีวิตมากกว่า
แค่ความรุ้วิชาการ

9. Outcome รูปธรรม Intervention ระหว่างครู-นักเรียน สิ่งสนับสนุนเชิงระบบ ข้อเสนอแนะ
1.1 Critical
Thinking
ผู้เรียนเสนอหัวข้อโครงการวิจัย
อย่างอิสระและหลากหลาย
ครูจัดการชั้นเรียนให้เกิดเสรีภาพทาง
ปัญญา เด็กสนุกและมีความสุขไปกับ
การเรียน
ให้อิสระในการแสดงความคิดเห็น
ไม่ตัดสินว่าความคิดใด “ ” “ ”
ไม่กาหนดคาตอบสาเร็จรูปให้นักเรียน
- ครูส่งเสริมให้ผู้เรียนได้ศึกษาปัญหา
ทีมีอยู่จริงในสังคมและชุมชน
- ครูส่งเสริมให้ผู้เรียนได้ศึกษาและหา
ความรู้จากแหล่งเรียนรู้ที่
หลากหลาย
- ครูดึงศักยภาพของบุคคลากรใน
ชุมชนเข้ามาร่วมเป็นผู้ช่วยสอนและ
ร่วมจัดกระบวนการเรียนรู้แก่
ผู้เรียน
(Research Based Learning,
RBL)

10. Outcome รูปธรรม Intervention ระหว่างครู-นักเรียน สิ่งสนับสนุนเชิงระบบ ข้อเสนอแนะ
1.2
Communication
นายวรายุทธ กับโก
ได้ออกไปแนะแนวหลักสูตร
พพปญ.ให้กับ ร.ร.ละแวก
ข้างเคียง
นายอุดมโชค อุเทียนยอง
ทางานกลุ่ม และต้องสื่อสาร
ความคิดต่างของตนเองให้เพื่อน
เข้าใจได้ เช่น ได้แลกเปลี่ยน
ข้อมูลการทาสีย้อมผ้า วิธีย้อมสี
ผ้าให้ติดทนต้องทาอย่างไร ฯลฯ
ดญ.พรชิตา อินณรงค์
เล่าให้แม่ฟังถึงสิ่งที่เรียนรู้ใน
โรงเรียน จนแม่เปลี่ยนแปลงลุก
ขึ้นมาค้นหาข้อมูลความรู้
เช่นเดียวกันกับลูก
ครูเชื่อมั่นในตัวผู้เรียนทาให้ผู้เรียนเชื่อ
ในศักยภาพของตนเอง
- ครูส่งเสริมให้ผู้เรียนได้สื่อสาร
สาธารณะ
- ครูส่งเสริมให้ผู้เรียนคิดวิเคราะห์
และทางานเป็นทีม

11. Outcome รูปธรรม Intervention ระหว่างครู-นักเรียน สิ่งสนับสนุนเชิงระบบ ข้อเสนอแนะ
1.3
Collaboration
นายอุดมโชค อุเทียนยอง
การทางานวิจัยเป็นกลุ่ม เปิด
โอกาสให้ฝึกการทางานร่วมกับ
ผู้อื่น ได้ฝึกทักษะการอยู่ร่วมกัน
ในสังคม สร้างปฏิสัมพันธ์กับ
เพื่อนๆ
- ครูให้นักเรียนทางานวิจัยเป็นกลุ่ม
และต่อเนื่องตลอดปี
- ครูทาหน้าที่เป็นโค้ต ให้คาปรึกษา
ผู้เรียนและส่งเสริมให้ผู้เรียนทางาน
เป็นทีม
1.4 Creativity &
Innovation
การคิดแบบเชื่อมโยง การสอนเน้นการเล่าเรื่องเปรียบเทียบ
เพื่อสร้างให้เกิดแผนผังความเข้าใจ (มี
ภาพในหัว)
การเรียนรู้ RBL ซึ่งออกแบบให้มีการ
เชื่อมโยงระหว่างศาสตร์หรือวิชาต่างๆ
2. Life Skills
2.1 มีเป้าหมาย นายวรายุทธ กับโก :
ได้ทาธุรกิจที่ยั่งยืนและสามารถ
เลี้ยงดูครอบครัวให้สุขสบายได้
ครูทาหน้าที่
- ตั้งคาถาม ไม่บอกคาตอบ

12. Outcome รูปธรรม Intervention ระหว่างครู-นักเรียน สิ่งสนับสนุนเชิงระบบ ข้อเสนอแนะ
สรุปเป้าหมายที่ต้องทาสาเร็จใน
แต่ละวัน
นายอุดมโชค อุเทียนยอง
รู้ว่าตัวเองชอบ Anatomy (ร่าง
การซับซ้อน การเปลี่ยนแปลง
ฮอร์โมนส่งผลต่อการ
เปลี่ยนแปลงของร่างกายได้)
ตั้งเป้าเรียนคณะจิตวิทยา
ชวนนักเรียนคิดสารวจความชอบและ
ค้นหาเป้าหมายในการทางานวิจัย
(รูปธรรมของการมีเป้าหมายซึ่งเป็น
นามธรรม) ตย. ต่อไปในอนาคตอยาก
ใช้ชีวิตแบบไหน หรืออยากทาอะไร
มากกว่าถามอยากเป็นอะไร (ชีวิตมี
ความเป็นไปได้นับไม่ถ้วน)
ตั้งคาถามชี้ให้เห็นมุมมองแต่ละด้าน
เพื่อให้ค้นหาทางเลือกไปสู่เป้าหมาย
1) ครูเชียร์ ให้กาลังใจ “เสริมว่า
ทาได้” (= self esteem)
“อย่าไปเครียด...”
2) รับฟัง
3) รู้จักเด็ก เช่น เด็กมีอะไรในตัว
เพื่อดึงศักยภาพออกมา
2.2 วางแผน/
ค้นหาทางเลือก
นายวรายุทธ กับโก
แผนงานในอนาคตทาธุรกิจ “งาขี้
ม่อนแสน็ค”
2.3 ตัดสินใจเลือก นายวรายุทธ กับโก
- ตัดสินใจเลือกวางแผนการ
เรียนและอนาคตด้วยตนเอง
โดยไม่ยอมจานนกับปัญหา
ครอบครัว

13. Outcome รูปธรรม Intervention ระหว่างครู-นักเรียน สิ่งสนับสนุนเชิงระบบ ข้อเสนอแนะ
2.4 รับผิดรับชอบ
ต่อสิ่งที่กระทา/สิ่ง
ที่เลือก
เมื่องานวิจัยพบปัญหา ผ้าที่ย้อม
สีแล้ว หลังจากซัก สีหลุด ต้อง
กลับไปหาหนทางใหม่ ไม่โทษ
เป็นความผิดใคร
2.5 ยืดหยุ่น เมื่อ
พบปัญหาสู้ไม่ถอย
แต่ตั้งเป้าหมาย
ใหม่
นายวรายุทธ กับโก
ยื่นคะแนน TCAS สองรอบไม่ติด
ทั้งสองรอบ ครอบครัวประสบ
ปัญหาทางการเงินๆ ไม่พอเรียน
ยืดหยุ่นปรับเป้าหมายใหม่
หาทางเลือกใหม่โดยการกู้ยืม
กรอ. และเรียนที่ ม.หอการค้า
แทนบัญชีจุฬาฯ
นายอุดมโชค อุเทียนยอง
เมื่องานวิจัยพบปัญหา ผ้าที่ย้อม
สีแล้ว หลังจากซัก สีหลุด
ยืดหยุ่นต้องกลับไปตั้งเป้าหมาย

14. Outcome รูปธรรม Intervention ระหว่างครู-นักเรียน สิ่งสนับสนุนเชิงระบบ ข้อเสนอแนะ
ใหม่ และค้นหาหนทางใหม่ ไม่
โทษเป็นความผิดใคร
3.IT skills
3.1 บริหารจัดการ
เวลาเสพข้อมูล
นายวรายุทธ กับโก
ตอบคาถามลูกค้าทางโทรศัพท์
ช่วงพักหรือหลังเลิกเรียน
ดญ.พรชิตา อินณรงค์
ค้นหาข้อมูลรักษาสิว
3.2 วิเคราะห์
ข้อมูล
ดญ.พรชิตา อินณรงค์
ค้นหาข้อมูลรักษาสิว พิสูจน์
ข้อเท็จจริงด้วยการคิดแบบเป็น
เหตุเป็นผล ทาให้รู้เท่าทันข้อมูล
บนโลกออนไลน์
3.3 ใช้ IT เพื่อ
นาไปสู่ชีวิตที่ดีกว่า
ดญ.พรชิตา อินณรงค์
– ใช้ IT ในการค้นหาข้อมูลเพื่อ
หาคาตอบ
- ค้นหาข้อมูลอ้างอิง
- ใช้ IT ในการค้นหาข้อมูลเพื่อ
หาคาตอบ
- ดูข้อมูลอ้างอิงเป็น

15. Outcome รูปธรรม Intervention ระหว่างครู-นักเรียน สิ่งสนับสนุนเชิงระบบ ข้อเสนอแนะ
Attitude
- เรียนเพาะพันธ์ปัญญา สอน
ให้ คิดวิเคราะห์อย่าเชื่ออะไร
ง่ายๆ
- เด็กสมัยนี้ไม่ควรถามว่าอยาก
เป็นอะไร แต่ให้ถามว่ามี
เป้าหมายในอนาคตอย่างไ ร
การตั้งคาถามดีกว่าการตั้ง
คาตอบ การตั้งคาถามที่ช่วย
ให้เกิดเสรีภาพทางปัญญา
- จะมีวิชาไหนที่สามารถ
ประมวลผลความรู้ร่วมกันได้
ทาให้เราเรียนรู้ แบบบูรณณา
การ เชื่อมโยงแขนงวิชา
สาระต่างๆ

16. Outcome รูปธรรม Intervention ระหว่างครู-นักเรียน สิ่งสนับสนุนเชิงระบบ ข้อเสนอแนะ
Behavior/
Character
นายวรายุทธ กับโก : อดทน สู้
ไม่ถอย วางแผนเป็นชั้นเป็นตอน
แก้ไขปัญหาได้อย่างมีสติ
ดญ.พรชิตา อินณรงค์ : คิด
วิเคราะห์หาเหตุและผล สามารถ
นาสิ่งที่เรียนรู้มาปรับใช้กับ
ชีวิตประจาวันได้
บุค: เป็นคนช่างคิดวิเคราะห์
และตั้งคาถามไม่เชื่ออะไรง่ายๆ
รู้จักค้นหาเป้าหมายในชีวิต
ตนเอง

17. Outcome รูปธรรม Intervention ระหว่างครู-นักเรียน สิ่งสนับสนุนเชิงระบบ ข้อเสนอแนะ
Knowledge
มีหัวข้อโครงการงานวิจัยหลากหลาย
ภายใต้ศาสตร์ต่างๆ (เรียนรู้แบบบูรณา
การ)