BIOΣ ΟΡΦΕΑ, ΕΡΩΤΑΣ ΜΕ ΕΥΡΙΔΙΚΗ, ΘΑΝΑΤΟΣ ΕΥΡΙΔΙΚΗΣ, ΑΝΕΠΙΤΥΧΗΣ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑ ΝΑ ΤΗ ΦΕΡΕΙ ΠΙΣΩ, ΟΡΦΙΚΑ ΜΥΣΤΗΡΙΑ, ΥΜΝΟΙ

1. ΤΑ ΟΡΦΙΚΑ ΜΥΣΤΗΡΙΑ
19/8/2014 1Νικήτας Βουγιουκλής

2. 19/8/2014 Νικήτας Βουγιουκλής 2
Γιατί ?
• Κάποιοι Φίλοι με ρωτούν γιατί ασχολούμαι με αυτά τα πονήματα/παρουσιάσεις. Η απάντηση είναι
απλή. Προσπαθώ να καλύψω τα κενά που έχω στις γνώσεις μου πάνω σε θέματα για τα οποία έχω
περιέργεια και ενδιαφέρον. Επομένως μπορεί κάποιος να πει ότι γράφω για θέματα για τα οποία αρχικά
ήξερα λίγα πράγματα η και τίποτα ακόμη.
• Πάντα εύρισκα σαν πιο αποτελεσματικό τρόπο μάθησης τη γραφή και για το λόγο αυτό κρατώ
σημειώσεις από ότι διαβάζω (cut & paste) τα οποία και μεταφέρω σε μορφή Power Point Presentation.
Επομένως δεν κάνω πρωτογενή έρευνα αλλά παρουσιάζω μόνο, σε κάποια οργανωμένη μορφή, τις
πληροφορίες που αντλώ από τις πηγές μου τις οποίες καμιά φορά εμπλουτίζω με videos η ακόμα και με
μουσική.
• Ελπίζοντας ότι κάποιοι από τους φίλους μου θα έχουν το ίδιο ενδιαφέρον μάθησης για κάποια από τα
πονήματα αυτά, τα διανέμω σε αυτούς πιστεύοντας ότι στη χειρότερη περίπτωση θα τους βάλω στο
κόπο να κάνουν ένα DELETΕ.
MΦΧ
ΝΙΚΗΤΑΣ
nvougiouklis@yahoo.com

3. Θέμα Σελίδα
Ο Ορφέας - Βίος 4
Ο Ορφέας και Ευρυδίκη 10
Ο θάνατος του Ορφέα 13
Συμβολισμοί 16
Μετενσάρκωση 20
Το Προγονικό Αμάρτημα 21
Κοσμογονία 24
Θεογονία 25
Τα Ορφικά Μυστήρια 26
Το Τελετουργικό 28
Ορφικοί Ύμνοι 30
Σχετικά 34
19/8/2014 Νικήτας Βουγιουκλής 3
ΤΑ ΟΡΦΙΚΑ ΜΥΣΤΗΡΙΑ

4. Ο Ορφέας - Βίος
• Είναι ένας ακόμη μυθικός ήρωας των αρχαίων
Ελλήνων. Η δύναμή του βρισκόταν στην "μαγική"
μουσική της λύρας του και την ποίηση.
• Ήταν γιος του βασιλιά της Θράκης Οίαγρου ή Θίαγρου
και της Μούσας Καλλιόπης και γεννήθηκε στην
Πίμπλεια, μια κωμόπολη πλησίον της πόλης Δίον, στην
Πιερία περίπου την 13η χιλιετία πΧ.
• Ο Αδελφός του ήταν ο τραγουδιστής Λίνος που δίδαξε
τον Ηρακλή τραγούδι και μουσική. Κατά την
μυθολογία, ο νεαρός Ηρακλής θύμωσε κάποτε με τον
Λίνο και τον σκότωσε άθελά του χτυπώντας τον
πολύ στο κεφάλι με την λύρα του.
• Γεννήθηκε σε μια σπηλιά και από νήπιο ακόμα έδειξε
την αγάπη του και την κλίση του στην μουσική. Ο ίδιος
ο θεός Απόλλωνας του δίδαξε την μουσική και του
χάρισε την λύρα του.
• Έπαιζε τόσο αρμονικά τη λύρα και τραγουδούσε τόσο
19/8/2014 Νικήτας Βουγιουκλής 4
ΤΑ ΟΡΦΙΚΑ ΜΥΣΤΗΡΙΑ
Ο ΗΡΑΚΛΗΣ, Ο ΛΙΝΟΣ ΚΑΙ Η ΛΥΡΑ

5. 19/8/2014 Νικήτας Βουγιουκλής 5
ΚαταγωγήΓέννηση
Ο Απόλλων του
δίνει τη λύρα
ΤΑ ΟΡΦΙΚΑ ΜΥΣΤΗΡΙΑ

6. γλυκά, που λένε ότι και τα αγρίμια ακόμη του δάσους
μαζεύονταν γύρω του για να τον ακούσουν. Ακόμα και
τα δένδρα και τα βράχια κουνιόνταν σαν να χόρευαν
στη μουσική του.
• Το όνομα Ορφέας δεν συναντάται ούτε στον Όμηρο
ούτε στον Ησίοδο, αλλά ήταν γνωστό την εποχή του
Ιβυκού (περ. 530 π.Χ.). Ο Πίνδαρος (522-442 π.Χ)
αναφέρεται σε αυτόν ως «ο πατέρας των τραγουδιών».
Σημείωση: Ο Ίβυκος ήταν αρχαίος Έλληνας λυρικός ποιητής
από το Ρήγιο της Μεγάλης Ελλάδας. Η ακμή του
τοποθετείται στα μέσα του 6ου αιώνα π.Χ., στην εποχή του
τυράννου της Σάμου Πολυκράτη, αφού στην αυλή του έζησε
πολύ χρόνο. Σε κάποιο από τα ταξίδια του, σκοτώθηκε από
ληστές στην Κόρινθο. Ο Ίβυκος επικαλέσθηκε τους γερανούς
που εκείνη τη στιγμή πετούσαν από πάνω του, να
τιμωρήσουν τους δολοφόνους του. Μετά από καιρό, ένας
από τους ληστές εκείνους, όντας στην Κόρινθο, μόλις είδε
γερανούς είπε στους άλλους: «`Ιδε αι Ιβύκου έκδικοι».
Κάποιος τον άκουσε και έτρεξε και τον κατάγγειλε. Οι
δολοφόνοι πιάστηκαν και τιμωρήθηκαν. Η παράδοση αυτή
αναπτύχθηκε σε παραλλαγές και από μεταγενέστερους
συγγραφείς και η φράση «οι γερανοί του Ιβύκου» έμεινε
παροιμιώδης στους αρχαίους Έλληνες για την ανακάλυψη
εγκλημάτων μετά από θεία επέμβαση.
19/8/2014 Νικήτας Βουγιουκλής 6
Ο ΙΒΥΚΟΣ
ΤΑ ΟΡΦΙΚΑ ΜΥΣΤΗΡΙΑ

7. 19/8/2014 Νικήτας Βουγιουκλής 7
Ο ΟΡΦΕΑΣ ΚΑΙ ΤΑ ΑΓΡΙΜΙΑ
ΤΑ ΟΡΦΙΚΑ ΜΥΣΤΗΡΙΑ

8. • Ξαφνικά μια μέρα το πριγκιπόπουλο εξαφανίστηκε.
Έλεγαν ότι πέθανε και ότι κατέβηκε στον Άδη. Στη
πραγματικότητα αν και πολύ νέος ταξίδεψε στην
Αίγυπτο όπου σπούδασε τη θεολογία και τη φιλοσοφία.
• Εκεί μυήθηκε και ξαναγύρισε μετά από πολλά χρόνια
με ένα όνομα μύησης που πήρε από τους Αιγύπτιους
δασκάλους του. Τώρα ονομαζόταν Ορφέας ή Άρφα που
σημαίνει «Εκείνος που γιατρεύει με το φως». Κατ’
άλλους το όνομά του προέρχεται από τη ρίζα ερεφ- ή
ρεφ- που σημαίνει το σκότος της νύχτας,.
Σημείωση: Έρεβος = Βαθύ σκοτάδι
• Αιγύπτιοι ιερείς, πολλά χρόνια αργότερα, επιβεβαίωσαν
τον Πλάτωνα ότι ο Ορφέας είχε περάσει από τα σχολεία
τους όπως ο Λυκούργος και ο Σόλωνας.
• Ο Ορφέας είχε άμεση σχέση με τους Κάβειρους από
τους οποίους επηρεάστηκε και μυήθηκε.
Σημείωση : Δες πόνημα μου με τίτλο «Τα Μυστήρια της
Σαμοθράκης».
19/8/2014 Νικήτας Βουγιουκλής 8
Ο ΟΡΦΕΑΣ ΠΑΝΩ ΣΤΗΝ ΑΡΓΩ
ΤΑ ΟΡΦΙΚΑ ΜΥΣΤΗΡΙΑ

9. • Οι ιερείς της Ροδόπης υποδέχτηκαν τον μύστη της
Αιγύπτου σαν σωτήρα. Σε λίγο η επίδρασή του θα
εισχωρήσει σε όλα τα ιερά της Ελλάδας.
• Πήρε μέρος στην Αργοναυτική εκστρατεία με τον
Ιάσονα και τους άλλους μυθικούς ήρωες. Με τη
μουσική της λύρας του κοίμισε το δράκο που φύλαγε το
χρυσόμαλλο δέρας και έτσι μπόρεσε να το κλέψει ο
Ιάσονας.
• Στον δρόμο της επιστροφής, γλίτωσε τους Αργοναύτες
από τις Σειρήνες και την παγίδα τους παίζοντας τόσο
δυνατά και αρμονικά που ξεπέρασε σε ομορφιά,
δύναμη και μαγεία το τραγούδι των Σειρήνων.
• Αυτή η μυθική προσωπικότητα έπαιξε σπουδαίο ρόλο
στη θρησκευτική ζωή των αρχαίων προγόνων μας γιατί
όπως μας λέει ο Απολλόδωρος, ο αρχαίος ιστορικός και
μυθογράφος, είναι αυτός που καθιέρωσε τα Μυστήρια
του Διόνυσου και καθιέρωσε τη βασιλεία του Δία στη
Θράκη και του Απόλλωνα στους Δελφούς.
• Έβαλε επίσης τις βάσεις του Αμφικτιονικού Συνεδρίου,
19/8/2014 Νικήτας Βουγιουκλής 9
Ο ΟΡΦΕΑΣ
ΤΑ ΟΡΦΙΚΑ ΜΥΣΤΗΡΙΑ

10. το οποίο υπήρξε η κοινοτική ενότητα της Ελλάδας.
Ο Ορφέας και η Ευρυδίκη
• Μετά την Αργοναυτική εκστρατεία, ο Ορφέας
επέστρεψε στην Θράκη και ζούσε όπως και πριν,
τριγυρνώντας μέσα στο δάσος, παίζοντας τη λύρα του
και τραγουδώντας.
• Εκεί κάποτε συναντήθηκε με την νύμφη Ευρυδίκη την
οποία αγάπησε και πήρε για γυναίκα του. Ο έρωτας
του για αυτή ήταν παροιμιώδης .
• Η Ευρυδίκη, η αγαπημένη σύζυγος του Ορφέα, μια
μέρα ενώ προσπαθούσε να ξεφύγει από την ερωτική
καταδίωξη του σάτυρου Αρισταίου, τσιμπήθηκε από
ένα φίδι που ήταν κρυμμένο στα χόρτα. Το τσίμπημα
ήταν θανατηφόρο.
• Ο Ορφέας μη μπορώντας να απαλύνει τον πόνο του
αποφάσισε να κατέβει στον Άδη να την αναζητήσει. Ο
Πλούτωνας, κατόπιν παράκλησης της Περσεφόνης
19/8/2014 Νικήτας Βουγιουκλής 10
Ο ΟΡΦΕΑΣ ΚΑΙ Η ΕΥΡΙΔΙΚΗ
ΤΑ ΟΡΦΙΚΑ ΜΥΣΤΗΡΙΑ

11. ΤΑ ΟΡΦΙΚΑ ΜΥΣΤΗΡΙΑ
19/8/2014 Νικήτας Βουγιουκλής 11
Ο ΟΡΦΕΑΣ ΚΑΙ Η ΕΥΡΙΔΙΚΗ ΦΕΥΓΟΝΤΑΣ ΑΠΌ ΤΟΝ ΑΔΗ

12. δέχτηκε να του την επιστρέψει με τον όρο, να μη
γυρίσει να την κοιτάξει μέχρι να ανεβούν στην
επιφάνεια της γης.
• Ο Ορφέας δεν κρατήθηκε όμως, και λίγο πριν φτάσουν
στη γη του φωτός γυρίζει γρήγορα να δει αν τον
ακολουθούσε και τότε αυτή χάθηκε για πάντα από τα
μάτια του.
• Η ιστορία με αυτή τη μορφή ανήκει στην εποχή του
Βιργιλίου, ο οποίος πρώτος εισάγει το όνομα του
Αρισταίου. Και άλλοι αρχαίοι συγγραφείς, ωστόσο,
μιλούν για την επίσκεψη του Ορφέα στον κάτω κόσμο.
• Σύμφωνα με τον Πλάτωνα οι καταχθόνιοι θεοί του
«παρουσίασαν μία εμφάνιση» της Ευρυδίκης. Ο
Οβίδιος λέει πως ο θάνατος της Ευρυδίκης δεν
προκλήθηκε από την δραπέτευσή της από τον Αρισταίο
αλλά από τον χορό της με τις Ναϊάδες τη μέρα του
γάμου της.
19/8/2014 Νικήτας Βουγιουκλής 12
Η ΕΥΡΙΔΙΚΗ ΕΠΙΣΤΡΕΦΕΙ ΣΤΟΝ ΑΔΗ
ΤΑ ΟΡΦΙΚΑ ΜΥΣΤΗΡΙΑ

13. Θάνατος του Ορφέα
• Σύμφωνα με μία περίληψη της Ύστερης Αρχαιότητας
ενός χαμένου έργου του Αισχύλου, ο Ορφέας στο τέλος
της ζωής του περιφρόνησε την λατρεία όλων των θεών
εκτός από του ήλιου, τον οποίο αποκαλούσε Απόλλωνα.
• Ένα πρωινό ανέβηκε το όρος Παγγαίον (όπου ο
Διόνυσος είχε ένα μαντείο) για να χαιρετήσει τον θεό
κατά την ανατολή, αλλά σκοτώθηκε από Θρακικές
Μαινάδες επειδή δεν τιμούσε τον πρώην προστάτη του,
τον Διόνυσο. Είναι σημαντικό πως ο θάνατός του είναι
ανάλογος με το θάνατο του Διονύσου.
• Ο Οβίδιος (Μεταμορφώσεις XI) επίσης αφηγείται πως οι
Θρακικές Μαινάδες, ακόλουθοι του Διονύσου,
περιφρονημένες από τον Ορφέα τον συνάντησαν στο
δάσος, αρχικά του έριξαν ραβδιά και πέτρες ενώ έπαιζε,
αλλά η μουσική του ήταν τόσο όμορφη που ακόμα και
οι πέτρες και τα κλαδιά αρνιόντουσαν να τον
χτυπήσουν.
• Εξαγριωμένες, οι Μαινάδες τον έσκισαν σε κομμάτια
19/8/2014 Νικήτας Βουγιουκλής 13
ΟΙ ΜΑΙΝΑΔΕΣ ΕΠΙΤΙΘΕΝΤΑΙ ΣΤΟΝ ΟΡΦΕΑ
ΤΑ ΟΡΦΙΚΑ ΜΥΣΤΗΡΙΑ

14. κατά τη φρενίτιδα των Βακχικών τους οργίων και
πέταξαν τα κομμάτια του κορμιού , τη κεφαλή και τη
λύρα του στο ποταμό Έβρο .
• Από εκεί ο ποταμός έβγαλε τα λείψανά του στη
θάλασσα και αυτή με τα κύματά της τα οδήγησε μέχρι
την Λέσβο (η Λήμνο ?). Εκεί οι Μούσες περιμάζεψαν τα
κομμάτια του και τα έθαψαν με ευλάβεια. Τη λύρα του
αργότερα οι θεοί την πήραν και την έβαλαν ανάμεσα
στους άλλους αστερισμούς του ουρανού για να θυμίζει
τον Ορφέα .
• Το κεφάλι του Ορφέα τραγουδούσε σε όλη τη διάρκεια
της διαδρομής προς το νησί. Οι νησιώτες ίδρυσαν ιερό
προς τιμήν του. Η λύρα αφιερώθηκε στο ναό του
Απόλλωνα, όπου φυλασσόταν για πολύ καιρό.
• Η κεφαλή του Ορφέα έδινε χρησμούς, ωσότου ο
Απόλλων, θεωρώντας ότι καταπατούνταν το προνόμιό
του, της απαγόρευσε να χρησμοδοτεί.
• Τότε οι νησιώτες έθαψαν το κεφάλι και ο ναός του
Βάκχου χτίστηκε πάνω στο σημείο, ταφής του.
19/8/2014 Νικήτας Βουγιουκλής 14
Η ΚΕΦΑΛΗ ΤΟΥ ΟΡΦΕΑ
ΤΑ ΟΡΦΙΚΑ ΜΥΣΤΗΡΙΑ

15. • Σύμφωνα με μια άλλη παράδοση , η κεφαλή του
Ορφέα μεταβάλλεται σε φίδι και από το αίμα προκύπτει
το βότανο κιθάρα, το οποίο, όταν τελούνται τα Διονύσια
αναπέμπει ήχους κιθάρας . Η λύρα του μετατρέπεται
σε αστερισμό. Η ψυχή του σύμφωνα με τον Πλάτωνα
διάλεξε να μετεμψυχωθεί σε κύκνο.
• Ο διαμελισμός του Ορφέα, από τις Μαινάδες και
ειδικότερα του ταξίδι του κεφαλιού του διαμέσου των
υδάτων στη Λέσβο (η Λήμνο) δημιουργούν μια ιερή
γεωγραφία, γιατί βλέπουμε ότι εκεί δημιουργείται ένα
ιερό και το κεφάλι συνεχίζει να δίνει χρησμούς για
αρκετό καιρό.
• Μία άλλη παράδοση μας λέει ότι τον Ορφέα
κατακεραύνωσε ο Δίας επειδή αποκάλυπτε τα ιερά
μυστικά στους ανθρώπους.
• Η συνολική θεώρηση των Ορφικών αποδεικνύει πως ο
Ορφέας ήταν όντως υπαρκτό πρόσωπο και όχι απλά το
αποκύημα της φαντασίας ορισμένων. "Ξετυλίγοντας" το
κουβάρι του παραμυθιού, του μύθου και συνδέοντάς
τον με την ιστορική πραγματικότητα ίσως μπορέσουμε
19/8/2014 Νικήτας Βουγιουκλής 15
ΜΕΤΕΜΨΥΧΩΣΗ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ ΤΟΥ ΟΡΦΕΑ ΣΕ
ΚΥΚΝΟ
ΤΑ ΟΡΦΙΚΑ ΜΥΣΤΗΡΙΑ

16. να χωρίσουμε το μύθο από την αλήθεια ..
Συμβολισμοί
• Ο Ορφέας είναι ιδρυτής μιας θρησκείας που στη
συνέχεια δημιούργησε τα Ορφικά Μυστήρια. Συνδέεται
άμεσα με τον Απόλλωνα και αυτό δείχνει τον Ηλιακό
χαρακτήρα του Θεού. Βλέπουμε τον Ορφέα να
συμβολίζει τον Ήλιο, ο οποίος όταν είναι στον ουρανό
γίνεται ζωοδότης για όλα τα όντα.
• Η σύζυγός του Ευρυδίκη, που το όνομά της ήταν ένα
από τα ονόματα που δίνουν στην Αυγή, επιβεβαιώνει
την Ηλιακή προέλευση του Μύθου.
• Η κάθοδος στον Άδη συμβολίζει την νυχτερινή πορεία
του Ήλιου που σ” αυτό το μύθο φαίνεται σαν την
αναζήτηση της αγαπημένης του Ευρυδίκης (Αυγή) που
όταν βγαίνει ο Ήλιος αυτή χάνεται.
• Το ότι ο Ορφέας μπορούσε να ανεβαίνει και να
κατεβαίνει στον Άδη, χωρίς τρομερές μάχες και
19/8/2014 Νικήτας Βουγιουκλής 16
Ο ΟΡΦΕΑΣ
ΤΑ ΟΡΦΙΚΑ ΜΥΣΤΗΡΙΑ

17. εμπόδια, μας δηλώνει ότι ήταν μυημένος σε μεγάλα
μυστήρια και ότι μπορούσε να κυριαρχεί στον θάνατο.
• Η δύναμη που είχε το παίξιμο της λύρας του μας
δηλώνει την αρμονία που μπορεί να εκδηλωθεί με τη
μουσική και πώς αυτή μπορεί να επηρεάζει όλα τα
Όντα.
• Ο Ορφέας ήταν μία από τις πιο σημαντικές μορφές της
ελληνικής μυθολογίας. Σ” αυτόν ο μύθος αποδίδει τη
μεταρρύθμιση των Ελευσίνιων Μυστηρίων, την
πρόσθεση της λατρείας του Διονύσου στο αρχαίο
τελετουργικό.
• Σε ολόκληρη την ιστορία του εμφανίζεται
αμφιταλαντευόμενος ανάμεσα στις υψηλές σφαίρες
του Πνεύματος και στις σφαίρες της ύλης, ανάμεσα
στον Απόλλωνα και το Διόνυσο.
• Αντιπροσωπευτική μορφή του ήρωα, σημαίνει ότι έχει
κάποια υπεράνθρωπη διάσταση. Τραγουδάει πάνω απ”
όλα τη ζωή και το νόημά της.
19/8/2014 Νικήτας Βουγιουκλής 17
Ο ΟΡΦΕΑΣ ΚΑΙ ΤΑ ΖΩΑ
ΤΑ ΟΡΦΙΚΑ ΜΥΣΤΗΡΙΑ

18. • Η Ορφική θεολογία κυριάρχησε για αιώνες στον
Ελληνικό χώρο και άσκησε τεράστια επίδραση σε αυτόν.
Περιέχει το νόμο μιας επιστήμης και μιας τέχνης. Η
θεουργική και διονυσιακή ώθηση, που κατόρθωσε να
μεταδώσει στην Ελλάδα ο Ορφέας, μεταφέρθηκε μέσα
απ” αυτήν σε όλη την Ευρώπη.
• Ο Ορφέας στάθηκε το έμψυχο πνεύμα της ιερής
Ελλάδας , αυτός που αφύπνισε τη θεία ψυχή. Η
επτάχορδη λύρα του αγκαλιάζει το σύμπαν. Κάθε χορδή
της αντιστοιχεί σ” ένα ρυθμό της ανθρώπινης ψυχής ,
• Τέλος με τη δημιουργία των Μυστηρίων διαμόρφωσε
τη θρησκευτική ψυχή της πατρίδας του. Στην κορυφή
της μύησης συγχώνευσε τη θρησκεία του Δία με τη
θρησκεία του Διονύσου, σε μια παγκόσμια σκέψη.
• Οι μύστες ασπάζονταν από τα διδάγματά του το αγνό
φως των υπέρτατων αληθειών. Κι αυτό το ίδιο φως
έφθανε ως τον λαό κάπως μετριασμένο, όχι όμως και
λιγότερο ευεργετικό, κάτω από το πέπλο της ποίησης
και των μαγευτικών γιορτών.
• Κατ” αυτό τον τρόπο έγινε ο αρχιερέας της Θράκης,
μέγας ιερέας του Ολυμπίου Δία, και για τους μύστες
αυτός που αποκάλυπτε τον Ουράνιο Διόνυσο.
• Ο ρόλος του Διόνυσου περνά στον Ορφέα. Πάντως το
πάντρεμα μεταξύ του Διονύσου Ζαγρέα και του
Ορφισμού δεν ήταν καθόλου εύκολο.
• Ο Ορφέας ως ιερέας του Διονύσου σφετερίστηκε την
ανάστασή και το θάνατό του απ” όπου ξεπήδησε η
όμορφη ιστορία αγάπης. Εύκολα προστέθηκε ένα
στοιχείο-ταμπού, κοινό σε πολλές πρωτόγονες ιστορίες.
• Οι Ορφικοί πίστεψαν ότι, όχι μόνο είναι δυνατή η
επιστροφή του νεκρού στον επίγειο κόσμο
(μετενσάρκωση), αλλά ότι μπορεί κάποιος να βγει από
τον αιώνιο κύκλο των συνεχόμενων μετενσαρκώσεων.
Στην Ολβία του Ε. Πόντου, ανακαλύφθηκαν οστέινες
πλάκες, του 5ου πχ αιώνα, με τη συμβολικό σύνθημα
ΒΙΟΣ - ΘΑΝΑΤΟΣ – ΒΙΟΣ
19/8/2014 Νικήτας Βουγιουκλής 18
ΤΑ ΟΡΦΙΚΑ ΜΥΣΤΗΡΙΑ

19. 19/8/2014 Νικήτας Βουγιουκλής 19
ΤΑ ΟΡΦΙΚΑ ΜΥΣΤΗΡΙΑ
Ο ΟΡΦΕΑΣ ΚΑΙ Η ΕΥΡΙΔΙΚΗ ΣΤΟ ΔΑΣΟΣ

20. • Οι Ορφικοί υπήρξαν πρόδρομοι της φιλοσοφικής
σκέψης, και από τον 5ο αιώνα π.Χ. έχουμε γραπτά
κείμενα που αποδίδονταν στον Ορφέα. Οι Ορφικές
δοξασίες λέγονταν Ιεροί Λόγοι.
• Αυτή είναι και μια μεγάλη διάφορα με τους
Πυθαγόρειους, οι οποίοι δε προτιμούσαν το γραπτό
λόγο.
• Οι δοξασίες αυτές σώζονται μέχρι σήμερα μέσα από τα
έργα του Πλάτωνα, του Αριστοτέλη, του Ηροδότου,
καθώς και κάποιων Πλατωνικών φιλόσοφων όπως το
Πλωτίνο, το Πορφύριο, το Δαμάσκιο αλλά και
Χριστιανών συγγραφέων όπως ο Αθηναγόρας και ο
Κλήμης.
• Αυθεντικά κείμενα Ορφικών ανακαλύπτονται συνέχεια
(οστέινες πλάκες, ταφικοί πάπυροι) από τον Ε. Πόντο
μέχρι και την νότια Ιταλία και τη Κρήτη.
• Υπάρχουν πολλές ομοιότητες με τους Πυθαγόρειους και
αν και δε ταυτίζονται, δανείζονται πολλά στοιχεία οι
μεν από τους δε.
19/8/2014 Νικήτας Βουγιουκλής 20
ΤΑ ΟΡΦΙΚΑ ΜΥΣΤΗΡΙΑ
• Οι Ορφικοί δίδασκαν ότι το σώμα είναι μια φυλακή της
ψυχής, όπου η ψυχή εκεί μέσα, φυλάγεται, (σώζεται, κι
απ εκεί η λέξη σώμα) έως ότου να εκτίσει τη ποινή της.
Έλεγαν ότι με διάφορες ιεροτελεστίες μπορούσαν να
εξαγνίσουν τους ανθρώπους και τη πόλη (αφού η πόλη
είναι μια μεγέθυνση του ανθρώπου) από τα κρίματά
τους (Πλάτωνας- Πολιτεία).
• Ποτέ δεν έτρωγαν ή θυσίαζαν ζώα, αντίθετα δίδασκαν
τους ανθρώπους να αποφεύγουν κάθε αιματοχυσία
• Το 5ο αιώνα π.Χ. πολλοί θίασοι, όπως έλεγαν τις ομάδες
των Ορφικών, γύριζαν όλη τη λεκάνη της Μεσογείου και
μιλάγανε για την αθανασία της ψυχής και για την
επαναγέννηση, έτσι που η λέξη Ορφικός έγινε
συνώνυμο της μετενσάρκωσης.
Μετενσάρκωση
• Η πρώτη και πιο σημαντική δοξασία είναι ο
διαχωρισμός της ψυχής από το σώμα σαν μια
ξεχωριστή οντότητα. Μέχρι τότε οι Έλληνες πίστευαν
ότι η ψυχή είναι ένα πιστό αλλά άυλο αντίγραφο του

21. ΤΑ ΟΡΦΙΚΑ ΜΥΣΤΗΡΙΑ
σώματος, που εγκαταλείπει το νεκρό τη στιγμή του
θανάτου για να οδηγηθεί στο Βασίλειο του Άδη, κάτι
που πίστευαν και οι Αιγύπτιοι και πέρασε και σε μας.
• Οι Ορφικοί όμως είπαν ότι η ψυχή είναι αυτό που
υποκινεί τον άνθρωπο, η αρχή όλων, άρα το σώμα δεν
είναι τίποτα άλλο παρά ένας τάφος ή μια φυλακή της
ψυχής. Η ψυχή είναι ο πραγματικός άνθρωπος.
• Αυτή είναι στην ουσία και η δεύτερη δοξασία που
ερμηνεύει το σώμα ως σήμα, ως ταφικό μνημείο
δηλαδή, αλλά και ως σημείο, σημάδι δηλαδή ότι η ψυχή
κινείτε.
• Αυτό σημαίνει ότι επειδή η ψυχή, λόγω του νόμου της
Ανάγκης (νόμοι της φθοράς, του πόνου, της θλίψης, της
δυστυχίας, της πείνας), πρέπει αναγκαστικά να βρίσκετε
σε σώμα, το σώμα αυτό, αν και φυλακή, σώζει τη ψυχή.
• Το γιατί και πως μας εξηγεί η τρίτη δοξασία που είναι η
πίστη στη μετενσάρκωση. Αφού τελικά η ψυχή είναι
ξεχωριστή από το σώμα και απλά σώζεται μέσω αυτού,
άρα κάθε φορά που πεθαίνουμε, η ψυχή ψάχνει ένα
άλλο σώμα.
• Ποιος όμως νόμος όρισε το δέσιμο της ψυχής με το
σώμα? Πίστευαν ότι αφού η ψυχή είναι θεϊκή και κάτι
την αναγκάζει να δεθεί κάπου, αυτό πρέπει να είναι ένα
είδος τιμωρίας για ένα προγενέστερο αμάρτημα της.
• Έτσι περνώντας από το σώμα, εκτός το ότι φυλακίζετε,
λυτρώνετε κιόλας, εκτίει κάποια ποινή κι όταν αυτή
λήξει, σταματάει και ο κύκλος της επαναλαμβανόμενης
μετενσάρκωσης.
Το προγονικό αμάρτημα
• Συνεπώς ένα αμάρτημα είναι το αίτιο της
μετενσάρκωσης του ανθρώπου. Οι Ορφικοί με το μύθο
τους, του διαμελισμού του Ζαγρέα από τους Τιτάνες
μας εξηγούν ποιο ήταν αυτό.
• Στην ελληνική μυθολογία ο Ζαγρέας γεννήθηκε από την
Περσεφόνη και τον μεταμορφωμένο σε φίδι Δία .
Σύμφωνα με τη συγκεκριμένη παράδοση, η Περσεφόνη
19/8/2014 Νικήτας Βουγιουκλής 21

22. είχε κέρατα, και έτσι ο Ζαγρεύς γεννήθηκε και αυτός με
κέρατα.
• Ο Δίας τον διόρισε βασιλιά των θεών και του έδωσε
σκήπτρο, κεραυνό και τον έλεγχο της βροχής. Και όπως
οι Κουρήτες φύλαξαν τον Δία όταν εκείνος ήταν βρέφος,
έτσι φύλαξαν και τον Ζαγρέα, με την πρόσθετη βοήθεια
του Απόλλωνα.
• Η σύζυγος του Δία Ήρα βάλθηκε να εξοντώσει τον μικρό
Ζαγρέα και γι' αυτό απέστειλε τους Τιτάνες να τον
σκοτώσουν με απατηλούς περισπασμούς: του πήγαν
παιχνίδια (ένα ρόμβο, έναν αστράγαλο, χρυσά μήλα,
μία σβούρα) και ένα καθρέφτη.
• Ο Ζαγρεύς απασχολήθηκε με τον καθρέφτη, βλέποντας
το πρόσωπό του. Εκείνη ακριβώς τη στιγμή οι Τιτάνες
όρμησαν καταπάνω του με τα μαχαίρια τους. Τότε ο
μικρός θεός για να τους αποφύγει άρχισε να
μεταμορφώνεται: έγινε έφηβος Δίας, Κρόνος φίδι με
κέρατα, άλογο, τίγρη, ταύρος.
• Η Ήρα παρ' όλα αυτά ενθαρρύνει τους Τιτάνες να μη
19/8/2014 Νικήτας Βουγιουκλής 22
ΤΑ ΟΡΦΙΚΑ ΜΥΣΤΗΡΙΑ
ΕΝΑΣ ΤΙΤΑΝΑΣ (ΑΤΛΑΣ)

23. διστάσουν, κι έτσι με διαταγή της κομματιάζουν το
Ζαγρέα την ώρα που είχε τη μορφή ταύρου, βράζουν το
κρέας του και το τρώνε.
• Ο Δίας οργίσθηκε τόσο, ώστε κατακεραύνωσε τους
Τιτάνες και τους έστειλε στα Τάρταρα. Στον Απόλλωνα
έδωσε εντολή να περιμαζέψει τα λείψανα του Ζαγρέως
και να τα θάψει στους Δελφούς, κοντά στον τρίποδα.
• Σύμφωνα με άλλη εκδοχή του μύθου, η θεά Αθηνά
πέτυχε να διασώσει την καρδιά του Ζαγρέα και να την
παραδώσει στο Δία, ο οποίος την τοποθέτησε μέσα σε
γύψινο ομοίωμα του θεού.
• Μία άλλη παράδοση αναφέρει την ανάσταση του θεού:
η Ρέα ή η Δήμητρα συγκολλάει τα κομμάτια του και ο
Ζαγρέας «ανίσταται» ή ξαναγεννιέται με νέα
προσωπικότητα: Είναι ο θεός Διόνυσος, ο γιος της
Σεμέλης, στην οποία ο Δίας είχε δώσει να καταπιεί την
καρδιά του Ζαγρέως.
• Μια άλλη εκδοχή είναι ότι οι Τιτάνες για να μην
αποκαλυφθεί το απαίσιο έγκλημα τους, διαμέλισαν το
νεκρό σώμα και το έφαγαν.
• Στην Αθηνά, που πήρε μέρος κι αυτή, στην ανόσια αυτή
πράξη, έτυχε η καρδιά. Αυτή όμως αποφάσισε να σώσει
το τελευταίο μέλος και να μη το φάει.
• Πήγε και κατάδωσε στον Δια τους Τιτάνες. Ο Δίας
εξοργισμένος κατακεραύνωσε τους Τιτάνες και από τη
στάχτη τους, προσθέτοντας λίγο νερό, έφτιαξε την
ανθρώπινη φυλή.
• Επειδή όμως οι Τιτάνες είχαν φάει τον Διόνυσο πέρασε
μέσα τους το θεϊκό στοιχείο, και από αυτούς σε εμάς.
Και γι αυτό οι άνθρωποι ξεχώρισαν από όλο το ζωικό
βασίλειο. Είχαν πλέον μέσα τους θεϊκή φύση αλλά και
ένα βαρύ αμάρτημα , το αμάρτημα των προγόνων τους.
το προγονικό αμάρτημα.
• Αργότερα ο Διόνυσος αναστήθηκε από το κομμάτι που
είχε φυλάξει η Αθηνά.
• Έτσι, όπως είπαμε και προηγουμένως, οι Ορφικοί
19/8/2014 Νικήτας Βουγιουκλής 23
ΤΑ ΟΡΦΙΚΑ ΜΥΣΤΗΡΙΑ

24. πίστευαν ότι μπορούσε να εξαγνιστεί ο άνθρωπος από
αυτή τη κατάρα και να σταματήσει επιτέλους αυτός ο
φαύλος κύκλος της μετενσάρκωσης.
Κοσμογονία
• Οι Ορφικοί, απέδιδαν την ίδρυση της θρησκείας τους
στον Ορφέα και τον θεωρούσαν δημιουργό πολλών
επικών ποιημάτων με τον τίτλο Θεογονίες. Το
μεγαλύτερο μέρος από αυτά τα ποιήματα έχει χαθεί.
• Οι Ορφικοί, χιλιετηρίδες μετά, για διαφόρους δικούς
τους λόγους πίστευαν ότι ο Κόσμος δημιουργήθηκε στη
διάρκεια πέντε τεράστιων αλλά διακριτών χρονικών
διαστημάτων.
• Από τον Αρχικό Αόρατο Αιθέρα δημιουργήθηκε το
Πύρινο Πνεύμα (ο πύρινος άνεμος), μετά
δημιουργήθηκε το Πυρ που αποτέλεσε τον πυρήνα του
Κόσμου. Μετά δημιουργήθηκε το Νερό η Ρευστή Ουσία
της Ζωής. Τέλος από το Ζωντανό Νερό δημιουργήθηκε
ο Υλικός Κόσμος κι η γη… Μάλιστα όπως έγινε σε
Κοσμικό Επίπεδο έγινε και στο Υλικό Επίπεδο:
• .
19/8/2014 Νικήτας Βουγιουκλής 24
ΤΟ ΚΟΣΜΙΚΟ ΑΥΓΟ
ΤΑ ΟΡΦΙΚΑ ΜΥΣΤΗΡΙΑ

25. • Από τον Αιθέρα (που Αποτελεί τη Βάση Όλων των
Κόσμων) δημιουργήθηκε το υλικό πύρινο πνεύμα που
συμπυκνώθηκε στο υλικό πυρ που αποτέλεσε (και) τον
πυρήνα της γης.
• Στη γη δημιουργήθηκε μετά το υλικό νερό και στο τέλος
διαμορφώθηκε η γη στην οποία ζούμε ακόμα σήμερα.
Με άλλα λόγια η δημιουργία επαναλαμβάνεται ίδια
τόσο στον αόρατο κόσμο, όσο και στον υλικό
μακρόκοσμο, όσο και στο επίπεδο της γης… το ίδιο θα
πρέπει να συμβαίνει και για τον μικρόκοσμο (που
άρχισαν οι Έλληνες να διερευνούν με τον Δημόκριτο)…
• Ακόμα και ο άνθρωπος αποτελείται (μεταφυσικά) από
τα Πέντε Στοιχεία αλλά και υλικά συντίθεται από τα
πέντε υλικά στοιχεία και παράλληλα χρησιμοποιεί αυτά
τα στοιχεία που βρίσκει στη φύση για να επιβιώσει…
• Η Δημιουργία λοιπόν για τους Ορφικούς είναι
Πενθήμερος, κι όχι Εξαήμερος όπως γράφει η Εβραϊκή
Βίβλος… και μάλιστα επαναλαμβάνεται με το Ίδιο
Σχέδιο στα Διάφορα Πεδία Ύπαρξης…
Θεογονία
• Εκτιμάται ότι η πίστη των Ορφικών για τη δημιουργία
των ανώτατων όντων, των Θεών (η Θεογονία) είναι
τόσο παλαιά όσο και οι ίδιοι οι Ορφικοί και έχει ως
εξής:
• Στην αρχή υπήρχε ο αγέραστος χρόνος. Από το χρόνο
δημιουργήθηκε ο αιθήρ και γύρω του ένα απέραντο
χάσμα, το χάος τυλιγμένο σε βαθύ σκοτάδι. Στον αιθέρα
δημιούργησε ο χρόνος το κοσμικό αυγό, που έλαμπε
μέσα στο χάος.
• Από το κοσμικό (αργυρό ) αυγό εκκολάφθηκε ο Φάνης,
(ή Φαέθων ή Πρωτόγονος η Μήτις ή Έρως ή
Ηρικεπαίος) που ήταν και αρσενικός και θηλυκός, με
τέσσερα μάτια, τέσσερα κεφάλια με μορφή ζώου,
χρυσά φτερά και φωνή λιονταριού και κριού.
• Το όνομά του υποδηλώνει το φως και τον θεωρούσαν
σαν το φωτεινό δημιουργό του κόσμου. Δημιούργησε
τον ουρανό για να κατοικούν οι θεοί, τη γη και τη
σελήνη.
19/8/2014 Νικήτας Βουγιουκλής 25
ΤΑ ΟΡΦΙΚΑ ΜΥΣΤΗΡΙΑ

26. • Με την αδελφή του τη Νύχτα γέννησε τον Ουρανό, που
τον έκανε κυρίαρχο στους θεούς και τη Γη (ως πρώτος
μεταξύ των θεών μετά τη μητέρα Νύκτα).
• Η διαδοχική γέννηση των θεών γίνεται όπως και στη
Θεογονία του Ησίοδου με κάποιες μικρές αποκλίσεις. Ο
Ουρανός εκδιώκεται από τον Κρόνο κι εκείνος με τη
σειρά από το Δία, που δημιουργεί εκ νέου τον κόσμο.
• Ο Δίας καταβροχθίζει το Φάνητα κι έτσι γίνεται
παντοδύναμος και κυρίαρχος των πάντων. Κέντρο της
θεογονίας είναι ο γιος του Δία και λυτρωτής του κόσμου
Ζαγρεύς Διόνυσος
• Ο Διόνυσος Ζαγρεύς ήταν γιος του Δία και της Κόρης -
Περσεφόνης και με τη γέννησή του τερματίζεται η
δημιουργία θεϊκών όντων.
Τα Ορφικά Μυστήρια
• Τα Ορφικά Μυστήρια ξεκίνησαν από τα Βορειοελλαδικά
βουνά, σε μια εποχή που ο Διόνυσος ο κατ' εξοχήν Θεός
• .
19/8/2014 Νικήτας Βουγιουκλής 26
ΤΑ ΟΡΦΙΚΑ ΜΥΣΤΗΡΙΑ
Ο ΗΡΙΚΕΠΑΙΟΣ Η ΦΑΝΗΣ Η ΦΑΕΘΩΝ

27. των μυστηρίων, λατρευόταν σαν Θεότητα της Σελήνης
(Φεγγαροθεός).
• Δημιουργώντας τα Μυστήρια ο Ορφέας ένωσε τη
θρησκεία του Δία με εκείνη του Διονύσου.
• Οι μυημένοι έπαιρναν από τις διδασκαλίες του τις
μεγάλες αλήθειες που το θαυματουργό τους Φως
έφτανε μέχρι το λαό με την μορφή ενός πέπλου
προσιτού και ανακατεμένου με την ποίηση και τις
δημόσιες τελετές.
• Μεγάλος Ιερέας του Δια και εξέχων Μύστης της
Θράκης, ο Ορφέας έγινε για τους μυημένους ο μεγάλος
ερμηνευτής του Ουρανίου Διονύσου.
• Τα Ορφικά μυστήρια πολύ πιθανόν να αναφέρονται
στην προετοιμασία του Ορφέα για την κάθοδό του στον
Κάτω Κόσμο (στον Άδη, το "βασίλειο των ψυχών"), από
όπου προσπάθησε να φέρει την Ευρυδίκη πίσω στον
κόσμο των ζωντανών.
• Κατ' επέκταση, στην προετοιμασία των ψυχών για την
κάθοδό τους στον Άδη, στον "καθαρμό" τους, στην
επικοινωνία -ίσως- των ζωντανών με τις ψυχές των
νεκρών, κα.
• Άλλοι, απλά υποστηρίζουν ότι ο Ορφισμός ήταν μια
μυστικιστική θρησκεία ή λατρεία, σχετική με τη λατρεία
του Ορφέα.
• Στα νεώτερα χρόνια διάφοροι άνθρωποι προσπάθησαν
την αναβίωση των Ορφικών αποκρυφιστικών
μυστηρίων, είτε στα πλαίσια της ελληνολατρίας" και της
"αρχαιολατρίας" είτε του παγανισμού, μεταξύ των
οποίων και αρκετοί Έλληνες, πολλοί ξένοι ή φιλέλληνες,
γνώστες της αρχαίας ελληνικής γραμματείας και
μελετητές του αρχαιοελληνικού πνεύματος.
• Οι αποκρυφιστικές όμως τάσεις που αναπτύχθηκαν
παράλληλα με άλλες παγανιστικές τάσεις και
δαιμονολατρίες αμαυρώνουν τελικά την διαύγεια και
τον αληθινό τύπο του αρχαιοελληνικού πνεύματος και
λατρείας.
19/8/2014 Νικήτας Βουγιουκλής 27
ΤΑ ΟΡΦΙΚΑ ΜΥΣΤΗΡΙΑ

28. • Για να μπορέσουμε να αντιληφθούμε τι περίπου ήταν
τελικά τα Ορφικά μυστήρια πρέπει να θυμηθούμε τον
μύθο του Ορφέα του μουσικού.
• Ο μύθος του λίγο - πολύ προσδιορίζει τι σήμαιναν για
τους αρχαίους τα ορφικά μυστήρια, και κάποιες
σχετικές εξηγήσεις δίνονται μέσα από την ίδια την
πλοκή του μύθου.
• Η ζωή του και ο πόνος του για τον χαμό της
πολυαγαπημένης του Ευρυδίκης, το ταξίδι του στον
Άδη, το "κυνήγι" του και το μαρτύριο του από τους
Θράκες και ο τραγικός του θάνατος από τις Μαινάδες
χαρακτηρίζουν αυτόν τον Μύθο.
• Όσοι μυούνταν στα Ορφικά Μυστήρια τηρούσαν με
θρησκευτική ευλάβεια μυστικές διατάξεις , οι οποίες
είχαν μεγάλης ομοιότητα με τις Πυθαγορικές αρχές.
(Αποτελούνταν από 9 βαθμούς και διαιρούνταν σε 3
κατηγορίες).
• Σε αυτά που αφορούσαν τη διαμόρφωση του
ανθρώπου κι έδειχναν την προέλευσή του, σε αυτά που
δίδασκαν τις δυνάμεις της φύσης και τέλος στις
ποικιλίες των οργάνων των διαφόρων μορφών και τα
μεγάλα και ιερά στα οποία δεν έπρεπε να αναφέρουν
ούτε λέξη για την ύπαρξή τους.
• Στην πρώτη ομάδα μυούνταν άντρες και γυναίκες και
υποβάλλονταν σε πενταετή σιγή. Στη δεύτερη μυούνταν
μόνο εξαγνισμένοι στο σώμα και στο νου και καθαροί
από ανομήματα. Στην τρίτη μυούνταν μόνο φωτισμένοι
και εμπνευσμένοι νέοι και αγνές κοπέλες με ψυχικό
κάλλος.
Το Τελετουργικό
• Οι τελετές των Ορφικών λάμβαναν μέρος την νύκτα. Η
ουσία των Μυστηρίων είναι η μετάβαση από το σκότος
στο φως με διάφορους αλληγορικούς και συμβολικούς
τρόπους.
• Οι Ορφικοί συγκεντρώνονταν είτε σε οικίες, είτε σε
φυσικά σπήλαια για να γνωρίσουν την διδασκαλία του
Ορφέα.
19/8/2014 Νικήτας Βουγιουκλής 28
ΤΑ ΟΡΦΙΚΑ ΜΥΣΤΗΡΙΑ

29. • Οι μυστηριακές τελετές του Ορφισμού διακρίνονταν σε
δύο επίπεδα, στον εξαγνισμό και στην μύηση, και
διαδραματίζονταν την νύκτα συμβολίζοντας την
μετάβαση από το σκότος της άγνοιας στο φως της
αλήθειας.
• Δια μέσου της μύησης στα Ορφικά Μυστήρια
αποκαλύπτονταν στον άνθρωπο οι αρχετυπικές
αλήθειες, έχοντας ως αρωγό τον Θεό Διόνυσο πού ήταν
ο λυτρωτής της ανθρώπινης ψυχής, που την οδηγούσε
στην αθανασία του ουρανού.
• Στο άδυτο του ναού ο Ιεροφάντης άναβε την
τελετουργική φωτιά από το συνεχώς καίων Ιερό Πυρ και
εμφανιζόταν μπροστά στους μυημένους.
• Η λατρεία τους ήταν γνωστή μόνο στους μυημένους σε
αυτά και πολύ λίγα σώζονται μέχρι τι μέρες για να
ξέρουμε τι ακριβώς τελετές γίνονταν στα μυστήρια.
19/8/2014 Νικήτας Βουγιουκλής 29
ΤΑ ΟΡΦΙΚΑ ΜΥΣΤΗΡΙΑ
ΔΙΟΝΥΣΟΣ

30. ΤΑ ΟΡΦΙΚΑ ΜΥΣΤΗΡΙΑ
Ορφικοί Ύμνοι
• Ένα άλλο μέρος της Ορφικής φιλοσοφίας αποτελούν και
οι Ορφικοί Ύμνοι που ψάλλονταν κατά τις τελετές. Είναι
πανάρχαιοι και οι παλαιότεροι ανάγονται στην 11η
χιλιετία π.Χ.
• Οι ύμνοι αυτοί εξυμνούν διάφορες θεότητες και
περιγράφουν στοιχεία της Ορφικής Κοσμολογίας, για τη
γένεση του Σύμπαντος, την θεωρία του Κοσμικού Ωού,
την πίστη στην Συμπαντική Αρμονία, την αναφορά στο
Ζωδιακό Κύκλο, την αστρονομία, τις Ισημερίες και τα
Ηλιοστάσια. Η Αρχαία Ελληνική Θεολογία προήλθε από
τους Ορφικούς και επηρέασε τόσο τον Πυθαγόρα όσο
και τον Πλάτωνα, ο οποίος μάλιστα αποκαλεί τον
Ορ΄φέα «Θεολόγο».
• Σήμερα σώζονται αποσπασματικά μερικοί ύμνοι,
εικονικές παραστάσεις από τα μυστήρια ή μερικές
σποραδικές αναφορές και σχόλια. Χαρακτηριστικό τους
είναι η μυστικιστική λατρεία και ο αποκρυφισμός από
τα μάτια των αμύητων σ' αυτά.
• Παρακάτω, ακολουθούν κάποιοι από τους Ορφικούς
Ύμνους που έχουν διασωθεί...
19/8/2014 Νικήτας Βουγιουκλής 30
Ο ΟΡΦΕΑΣ ΚΑΙ Η 7 ΧΟΡΔΗ ΛΥΡΑ

31. Ζεύ πολυτίμητε, Ζεύ άφθιτε, τήν δε τοι ημείς μαρτυρίαν
τιθέμεσθα λυτήριον ηδέ πρόσευξιν. ω βασιλεύ, δια σήν
κεφαλήν εφάνη τάδε θεία, γαία θεά μήτηρ ορέων θ'
υψηχέες όχθοι και πόντος και πάνθ', οπός' ουρανός
εντός έταξε· Ζεύ Κρόνιε, σκηπτούχε, καταιβάτα,
ομβριμόθυμε, παντογένεθλ', αρχή πάντων πάντων τε
τελευτή, σεισίχθων, αυξητά, καθάρσιε, παντοτινάκτα,
άστραπαίε, βρονταίε, κεραύνιε, φυτάλιε Ζεϋ· κλύθί
μου, αιολόμορφε, δίδου δ' υγίειαν άμεμφή ειρήνην τε
θεάν καί πλούτου δόξαν άμεμπτον.
Ζεύ πολυτίμητε, Ζεύ άφθαρτε, τούτη εδώ σε σένα εμείς
τη μαρτυρία τη λυτρωτική και προσευχή απευθύνουμε,
ω βασιλέα, μέσα απ' την κεφαλή σου όλα τα θεία
φάνηκαν, ή θεά μητέρα γη και των βουνών οι υψίβουες
ράχες κι ή θάλασσα και όλα, όσα ο ουρανός εντός του
περιέκλεισε· ω Κρόνιε Ζεύ, σκηπτούχε, καταιβάτη,
γενναιόψυχε, παντογόνε, αρχή των πάντων και των
πάντων τέλος, γαιοσείστη, αυξητή, καθαρτήριε,
παντοσείστη, άστραπαίε, βρονταίε, κεραύνιε, γόνιμε
Ζεύ' εισάκουσε με, ποικιλόμορφε, και δίνε υγεία
ακρατή και τη θεά ειρήνη κι άμεμπτη φήμη πλούτου
19/8/2014 Νικήτας Βουγιουκλής 31
Αρχαίο Κείμενο Μετάφραση
ΣΤΟΝ ΔΙΑ

32. ΣΤΗ ΠΡΟΘΥΡΑΙΑ
• Κλυθί μοι, ώ πολύσεμνε θεά, πολυώνυμε δαίμον,
ωδίνων επαρωγέ, λεχών ηδεία πρόσοψι, θηλειών
σώτειρα μόνη, φιλόπαις, αγανόφρον, ώκυλόχεια,
παρούσα νέαις θνητών, Προθυραία, κλειδούχ',
ευάντητε, φιλοτρόφε, πάσι προσηνής,η κατέχεις οίκους
πάντων θαλίαις τε γέγηθας, λυσίζων', αφανής, έργοισι
δε φαίνηι άπασι, συμπάσχεις ωδίσι και ευτοκίηισι
γέγηθας, Ειλείθυια, λύουσα πόνους δειναίς εν
άνάγκαις· μούνην γαρ σε καλούσι λεχοί ψυχής
ανάπαυμα εν γαρ σοι τοκετών λυσιπήμονες είσιν ανίαι,
Άρτεμις Είλείθυια, και ή σεμνή, Προθυραία. κλύθι,
μάκαιρα, δίδου δε γονάς επαρωγός εούσα και σώζ',
ώσπερ έφυς αιεί σώτειρα προπάντων.
Σημείωση: Προθυραία: προσωνυμία της Αρτέμιδος και της
Ειλείθυιας, θεάς του τοκετού. Στεκόταν μπροστά στη θύρα
και βοηθούσε στον τοκετό των γυναικών.
• Εισάκουσε με, ώ πολύσεμνη θεά, πολυώνυμη θεότητα,
αρωγέ των ωδίνων, γλυκύ πρόσωπο στίς λεχώνες, συ
μόνη σωτηρία των θηλέων, φιλόπαιδη, πραύθυμη,
εύτοκία, πού άπ' τους θνητούς στίς νέες παραστέκεσαι,
ώ Προθυραία, κλειδούχε, ευπρόσιτη, θρέπτειρα, σε
όλους προσηνής,συ πού εξουσιάζεις όλων τίς κατοικίες
καί χαίρεσαι στα συμπόσια, λυσίζωνη, αφανέρωτη,
φανερώνεσαι σ' όλα τα έργα, συμπάσχεις στίς ωδίνες
καί χαίρεσαι στίς ευτοκίες, ώ Ειλείθυια, πού λύνεις τους
πόνους σε φοβερές ταλαιπωρίες· γιατί μονάχα εσένα
ονομάζουν οί λεχώνες ανάπαυση ψυχής διότι σε σένα
βρίσκονται οί ξεχασμένες θλίψεις των τοκετών, ώ
"Αρτεμις Είλείθυια, καί σεμνή Προθυραία. Ακουσε,
μακαρία, καί δίνε ως αρωγός πού είσαι απογόνους καί
σώζε, καθώς γεννήθηκες πάντοτε σωτήρας όλων
19/8/2014 Νικήτας Βουγιουκλής 32
Αρχαίο Κείμενο Μετάφραση

33. ΣΤΗΝ ΕΚΑΤΗ
• Είνοδίαν Έκάτην κλήιζω, τριοδίτιν, έραννήν, ουρανίαν
χθονίαν τε και ειναλίαν, κροκόπεπλον, τυμβιδίαν,
ψυχαίς νεκύων μετά βακχεύουσαν, Περσείαν,
φιλέρημον, αγαλλομένην ελάφοισι, νυκτερίαν,
σκυλακίτιν, αμαιμάκετον βασίλειαν, θηρόβρομον,
άζωστον, απρόσμαχον είδος εχουσαν, ταυροπόλον,
παντός κόσμου κληιδούχον άνασσαν, ηγεμόνην,
νύμφην, κουροτρόφον, ουρεσιφοίτιν, λισσόμενος
κούρην τελεταίς οσίαισι παρείναι βουκόλωι
εύμενέουσαν αεί κεχαρηότι θυμώι.
Σημείωση: Η Εκάτη ήταν μια από τις μεγάλες θεότητες των
Ορφικών. Το όνομα της ήταν το θηλυκό του Έκατος, παλιού
επιθέτου του Απόλλωνα. Εκάτη είναι «αυτή που λάμπει
μακριά στα βάθη του ουρανού» ή «εκείνη που στέλνει από
μακριά το φως της». Η λατρεία της περιλάμβανε τόσο τη γη
όσο και τη θάλασσα και τον ουρανό. Η εξουσία της
απλωνόταν σε όλες τις λειτουργίες της ανθρώπινης ζωής.
Ήταν κόρη του Πέρση και της Αστερίας, σύμφωνα με τη
Θεογονία του Ησίοδου. Η λατρεία της ήταν εκείνη του
φεγγαριού.
• Την οδοσύχναστη εξυμνώ Εκάτη, την τρίστρατη, την
έρασμία, την ουράνια τη γήινη καί τη θαλασσινή,
κροκόπεπλη, την επιτάφια, πού με τίς ψυχές νεκρών
οργιοβακχεύει, την Πέρσεια, τη μοναχική, που με τα
ελάφια αγάλλεται, νυχτερινή, σκυλοσυνόδευτη,
αήττητη βασίλισσα, ουρλιαχτική, ξαρμάτωτη, αυτή πού
ακαταμάχητη έχει την όψη, την ταυροπόλο, την
κλειδούχο όλου του κόσμου άνασσα, ήγεμονίδα,
νύμφη, παιδοτρόφο, ορεισύχναστη, την κόρη αυτή
θερμοπαρακαλώντας να βρεθεί στίς όσιες τελετές
ευμενική προς τον ποιμένα πάντοτε με χαρούμενη
διάθεση
19/8/2014 Νικήτας Βουγιουκλής 33
ΜετάφρασηΑρχαίο Κείμενο

34. 1. Ελλήνων Φιλοσοφία: Η Ορφική Φιλοσοφία και η Μετενσάρκωση
2. Ορφέας - Βικιπαίδεια
3. Ωκεανός (μυθολογία) - Βικιπαίδεια
4. Ορφέας και Ορφικά μυστήρια « Πατρίδα μου
5. Ορφέας και Ευρυδίκη, ένας μύθος εγγύηση για επιτυχία στη μουσική | Άρθρα | Ελευθεροτυπία
6. Αρχαία Σοφία
7. Θεογονία: Κοσμογινικοί μύθοι, Ορφέας, ορφικοί
8. Ορφέας
9. VISALTIS.NET: ΑΡΧΑΙΕΣ ΠΑΡΑΔΟΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΘΑΝΑΤΟ ΤΟΥ ΟΡΦΕΑ
10. ΚΥΑΝΟΣ ΑΔΗΝ: Ο ΙΒΥΚΟΣ ΚΑΙ ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ TLG
11. Oρφισμός, η Αρχαία Ελληνική Πνευματική θρησκεία
12. Pathfinder clubs - Ελλήνων Απόψεις ΘΕΩΡΙΗΣ ΕΙΝΕΚΕΝ
13. ▶ ΟΡΦΙΚΟΙ ΥΜΝΟΙ ΗΛΙΟΥ ΚΑΙ ΣΕΛΗΝΗΣ - YouTube
14. Pathfinder clubs - Μύθος-Ιστορία-Πραγματικότητα: Χθες, Σήμερα, Αύριο ...
15. orphichymns.pdf
16. ορφικοί ύμνοι - The_Hymns_of_Orpheus.pdf
17. ΟΙ ΥΜΝΟΙ ΤΟΥ ΟΡΦΕΑ (ΑΡΧΑΙΑ&ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ)
18. http://autochthonesellhnes.blogspot.gr/2013/02/blog-post_5.html ΑΥΤΟΧΘΟΝΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ: ΟΡΦΕΑΣ ΚΑΙ ΟΡΦΙΚΑ
ΜΥΣΤΗΡΙΑ
19/8/2014 Νικήτας Βουγιουκλής 34
ΣΧΕΤΙΚΑ