Εκπαιδευτική επίσκεψη στην Αθήνα http://users.sch.gr/dimylonaki/episkepseis_athina_e_dimotikou.htm

1. Επίσκεψη στο Μουσείο της Ακρόπολης
χωρίς ξεναγό

3. Μέρος μιας αρχαίας
γειτονιάς της Αθήνας
βλέπουμε στην
αρχαιολογική ανασκαφή.
Τι πιστεύετε ότι υπήρχαν
εδώ;
Υπήρχαν εδώ εκείνα
τα χρόνια δρόμοι, σπίτια,
λουτρά, εργαστήρια και τάφοι.
22. Οικία πλουσίου με μεγάλη
κυκλική αίθουσα-πύργο
21. Δυτικό λουτρό

4. 22. Οικία πλουσίου με μεγάλη κυκλική αίθουσα-πύργο

5. Το ισόγειο περιλαμβάνει αντικείμενα από τις (πλαγιές) της
Ακρόπολης.
Τι πιστεύετε ότι υπήρχε εκεί τα παλιά χρόνια;
Υπήρχαν εκεί κατοικίες, ιερά, δημόσια
κτίρια.
Γιατί το δάπεδο της αίθουσας
είναι ανηφορικό;
Το έφτιαξαν έτσι για να θυμίζει
στους επισκέπτες τη διαδρομή
που ακουλουθούσαν οι αρχαίοι
για να ανέβουν στην Ακρόπολη.
Στις γυάλινες θυρίδες
στο πάτωμα τι βλέπουμε;
Την αρχαιολογική ανασκαφή που
βρίσκεται ακριβώς από κάτω.
Δεξιά στις προθήκες βλέπουμε αντικείμενα
του οικισμού και στη μέση των ιερών.
Νίκες
πύραυνος

6. 1. Μελανόμορφη λουτροφόρος 525 π.Χ.
Τι είναι η λουτροφόρος; Σε τι μπορεί
να χρησίμευε;

7. Πήλινο ή μαρμάρινο αγγείο με μακρύ λαιμό
και με δύο λαβές, που χρησίμευε για τη
μεταφορά νερού από ορισμένες πηγές
λίγο πριν την τελετή του γάμου
Τι σημαίνει μελανόμορφη;

8. Νίκες 1ος-2ος αι. μ.Χ.
Τι λείπει από τις δύο Νίκες;
Γιατί τα πόδια τους είναι
τεντωμένα προς τα κάτω;

9. Λείπουν τα χέρια και τα φτερά.
Προσέξτε τα μαλλιά τους όπου
φοράνε στεφάνη.
Τα πόδια είναι τεντωμένα, γιατί ο
καλλιτέχνης ήθελε να δείξει πως
η φτερωτή
θεά μόλις είχε προσγειωθεί.
Γιατί όχι ότι είχε απογειωθεί;
Αυτές οι δύο μάλλον χρησίμευαν
ως ακρωτήρια της στέγης
κάποιου κτηρίου.
https://autochthonesellhnes.blogspot.com/
Πάμε δεξιά στις προθήκες

10. Τι μπορεί να είναι αυτό; Γιατί έχει μόνο μάτια;
Βρέθηκε στην περιοχή του ιερού του Ασκληπιού.
Ποιος είναι ο Ασκληπιός;
Την εποχή που βρέθηκε ο πεσσός διακρινόταν
ακόμα η επιγραφή
«Ο Πραξίας το αφιέρωσε στον Ασκληπιό
ευχόμενος για τη γυναίκα του».
Μάλλον η γυναίκα του Πραξία υπέφερε
από κάποια πάθηση των ματιών και ο σύζυγός της
αφιέρωσε την εικόνα τους στον θεό.
Σας θυμίζει κάτι αυτό;
2. Πεσσός με τάμα στον Ασκληπιό 350-300 π.Χ.

11. https://www.pronews.gr/

12. 3. Παπποσιληνός 2ος αι. π.Χ.
Είναι νέος ή γέρος; Τι φορά;
Τι κρατά στους ώμους του;
Τι μπορεί να παριστάνει το άγαλμα αυτό;
Παριστάνει τον πιο σοφό από τους Σιληνούς,
που ήταν δαίμονες και συνόδευαν τον Διόνυσο.
Τι θεός ήταν ο Διόνυσος; Οι Σιληνοί του έκαναν
παρέα στα γλέντια παίζοντας μουσική και
χορεύοντας. Έμοιαζαν με άνθρωποι,
αλλά είχαν αυτιά, πόδια και ουρά αλόγου.
Εδώ ο γέροντας Παπποσιληνός, που είναι
ο παιδαγωγός του μικρού Διόνυσου,
τον κουβαλά στον ώμο του και τον κρατά με το
ένα του χέρι.
Στο άλλο χέρι τι μπορεί να κρατούσε;
Τι είναι αυτό που κρατά ο μικρός Διόνυσος;

13. Ο Παπποσειληνός
βρέθηκε το 1832
στο θέατρο
του Διονύσου.
Πόσα χρόνια
έχουν περάσει
από τότε;
Είναι τυχαίο που
βρέθηκε εκεί;
Ίσως ο Παπποσειληνός να κρατούσε ένα ραβδί για να στηρίζεται.
Ο Διόνυσος κρατά ένα γυναικείο προσωπείο και όχι κεφάλι. Τι είναι; Γιατί;
191

14. Ψάξτε ΑΝΑ ΟΜΑΔΕΣ
να βρείτε στις δεξιές
προθήκες αυτά τα τρία
αντικείμενα.
Όταν τα βρείτε,
μείνετε εκεί και περιμένετέ με
ήσυχα.
Φωτογραφίστε τα!
Ανακαλύψτε τι είναι!!

15. Σβούρα 800-760 π.Χ.
(στις δεξιές προθήκες που
περιλαμβάνουν ευρήματα από τον
οικισμό που αναπτύσσεται στις
πλαγιές της Ακρόπολης
από την 3η χιλιετία π.Χ.
έως και τον 6ο αι. μ.Χ.
Ποιας περιόδου είναι;
https://www.theacropolismuseum.gr/

16. χτένι= συγκρατούσε τα μαλλιά, αλλά κυρίως με αυτά ξέμπλεκαν και ξεψείριζαν.
Έχουμε σήμερα κάτι σχετικό;

18. ΣΤΙΣ ΠΡΟΘΗΚΕΣ: Πύραυνος 150-86 π.Χ.
Τι πιστεύετε ότι είναι;

19. https://www.tapantareinews.gr/
Έχουμε κάτι αντίστοιχο
εμείς σήμερα;
με κάρβουνα

20. https://www.gintonic.gr/

21. Στον 1ο όροφο
υπάρχουν
αντικείμενα ΠΡΙΝ
τον Παρθενώνα,
από την
Μυκηναϊκή
εποχή που
πάνω στην
Ακρόπολη
υπήρχε μόνο το
ανάκτορο και οι βωμοί
ως τον 8ο και τον 7ο αι. π.Χ.
οπότε και στη θέση του
ανακτόρου υπάρχει ένας
μικρός πλινθόκτιστος ναός,
αφιερωμένος στην προστάτιδα της πόλης
Αθηνά.
4
6
6
7
9
10
6
11
12
13
6
6
14

22. 4. Έλασμα με
παράσταση
Μέδουσας Γοργούς
Τι πιστεύετε ότι
είναι αυτό;
Περιγράψτε το
Γυναίκα με ορθάνοιχτα
μάτια, σηκωμένα φρύδια
ανοιχτό στόμα, βγάζει
τη γλώσσα.
Ποια μπορεί να είναι;
Σε τι μπορεί να
χρησίμευε αυτό το
αντικείμενο;

23. Το αντικείμενο παριστάνει τη
Μέδουσα Γοργώ. Είχε τρομερή
όψη, φίδια για μαλλιά, δόντια
αγριογούρουνου και χρυσές
φτερούγες. Όποιος τολμούσε να
την κοιτάξει πέτρωνε.
Τελικά όμως κάποιος κατάφερε
να τη σκοτώσει.
Ποιος και πώς;
Την αποκεφάλισε ο Περσέας με
τη βοήθεια της Αθηνάς. Το
κεφάλι της, το γοργόνειο, το
παρέδωσε στη θεά που το
τοποθέτησε στην ασπίδα της,
επειδή το κεφάλι της, ακόμη και
νεκρό, πέτρωνε όποιον το
κοίταζε.
https://www.stougiannidis.gr/

24. https://upload.wikimedia.org/
Το αντικείμενο αυτό
μάλλον στόλιζε το
αέτωμα του παλιού
ναού της Αθηνάς.

25. 6. Μοσχοφόρος 570 π.Χ.
Τι βλέπουμε; Πώς είναι;
Από τι υλικό είναι φτιαγμένο;
Τι μπορεί να κάνει;

26. Η πρώτη φωτογραφία του Μοσχοφόρου,
όταν ανακαλύφτηκε από τους αρχαιολό-
γους μαζί με άλλα αγάλματα.
Πώς αισθάνθηκαν οι αρχαιολόγοι
μπροστά σε αυτούς τους θησαυρούς;
http://eng.travelogues.gr/
Άνδρας που μεταφέρει στους ώμους
μοσχαράκι, την προσφορά του
στη θεά Αθηνά.
Ένας πλούσιος Αθηναίος είχε
αφιερώσει στο ιερό της Ακρόπολης
ένα τόσο ακριβό άγαλμα.
Το θέμα ήταν δημοφιλές σε μικρά
χάλκινα ειδώλια, αλλά εδώ το έχουμε
πρώτη φορά τόσο μεγάλο σε μάρμαρο.

27. 7. Η πεπλοφόρος 530 π.Χ.
Τι βλέπουμε; Πώς είναι;
Από τι υλικό είναι φτιαγμένο;
Τι μπορεί να κάνει;
Τι θα μπορούσε να κρατάσει με το χέρι που λείπει;
Τι παράξενο έχει πάνω της που δεν
έχουν τα άλλα αγάλματα;
Τι χρώμα μπορεί να ήταν τα μαλλιά της;
Τι συμπέρασμα μπορούμε να βγάλουμε
από αυτό;

28. Πιστεύεται ότι ίσως
παριστάνει την Άρτεμη, που
κρατά στο δεξί χέρι βέλος και
στο αριστερό τόξο.
Η κόρη αυτή είναι
κατασκευασμένη από
μάρμαρο Πάρου και βρέθηκε
τεμαχισμένη σε τρία κομμάτια.
Βλέπουμε ότι έχουν απομείνει
πάνω τα χρώματά της, άρα
μπορούμε να συμπεράνουμε
ότι πολλά αγάλματα ήταν
έγχρωμα εκείνη την εποχή και
όχι άσπρα ή εκρού όπως τα
βλέπουμε σήμερα.
https://www.lifo.gr/
https://www.iefimerida.gr/
Από την έκθεση «Gods in Colour»

29. Στα γλυπτά της αρχαϊκής εποχής χρησιμοποιούσαν συνήθως τα βασικά
χρώματα: κόκκινο σε διάφορες αποχρώσεις, μπλε σκούρο ή γαλάζιο, μαύρο,
κίτρινο και πράσινο. Πού τα έβρισκαν τα χρώματα;
Άλλα ήταν φυσικά από διάφορα ορυκτά και φυτά και άλλα τα έφτιαχναν
ανακατεύοντας τις σκόνες. Οι βοηθοί των ζωγράφων έτριβαν τα ορυκτά μέχρι
να τα κάνουν σκόνη και μετά τα ανακάτευαν δημιουργώντας διάφορες
αποχρώσεις.

30. 8. Ο «Ιππέας Rampin» 550 π.Χ.
Τι βλέπουμε; Πώς είναι;
Από τι υλικό είναι φτιαγμένο;
Τι μπορεί να κάνει;
Ήταν χρωματισμένος;

31. Το κεφάλι του είναι ακριβές
αντίγραφο.
Το αυθεντικό βρίσκεται στο Λούβρο.
Ονομάζεται «ιππέας Rampin»
από τον γάλλο συλλέκτη που
κατείχε πρώτος
το κεφάλι του αγάλματος.
Φορά στεφάνι στο κεφάλι και
μάλλον είναι ολυμπιονίκης.
https://el.wikipedia.org/

32. 9. Η κόρη του Αντίνορα 500 π.Χ.
Τι βλέπουμε; Πώς είναι;
Από τι υλικό είναι φτιαγμένο;
Τι μπορεί να κρατούσε;
Ήταν χρωματισμένο;
Μπορείτε να διακρίνετε αν φορούσε
κοσμήματα;
Ποια μπορεί να παριστάνει;
https://www.archaiologia.gr/

33. Είναι η μεγαλύτερη σε μέγεθος Κόρη της
Ακρόπολης. Ήταν 5 διαφορετικά
κομμάτια και οι αρχαιολόγοι την ένωσαν.
Τα ρούχα της ήταν όμορφα
χρωματισμένα με τριανταφυλλάκια,
ταινίες και μαιάνδρους σε γαλάζιο και
κόκκινο χρώμα.
Με το δεξί χέρι κρατούσε κάποια
προσφορά και με το αριστερό τον χιτώνα
της, για να μην τον πατήσει καθώς
περπατούσε.
Τα μάτια της ήταν γυάλινα και ο
καλλιτέχνης της είχε φτιάξει μέχρι και
βλεφαρίδες από χαλκό!
Κάποιοι λένε ότι παριστάνει μια απλή
κόρη και κάποιο άλλοι ότι παριστάνει την
Αθηνά. Τότε τι θα κρατούσε;
Ο κεραμέας Νέαρχος αφιέρωσε το έργο
στην Αθηνά ως απαρχή, δηλ. τα πρώτα
κέρδη μιας εργασίας ή την πρώτη
σοδειά.
Παρατηρήστε τα μαλλιά της
https://upload.wikimedia.org/

34. 10. Η «Κόρη με τα αμυγδαλωτά μάτια» 500 π.Χ.
http://dim-galat.pel.sch.gr/
Τι βλέπουμε; Πώς είναι;
Από τι υλικό είναι φτιαγμένο;
Τι μπορεί να κρατούσε;
Ήταν χρωματισμένο;
Μπορείτε να διακρίνετε αν φορούσε
κοσμήματα;
Ποια μπορεί να παριστάνει;

35. Μία από τις ωραιότερες Κόρες της
Ακρόπολης. Οι αρχαιολόγοι την
ονόμασαν «Κόρη με τα αμυγδαλωτά
μάτια» λόγω των ματιών της.
Τα ρούχα της ήταν όμορφα
χρωματισμένα με τριανταφυλλάκια,
ταινίες και μαιάνδρους σε γαλάζιο και
κόκκινο χρώμα.
Με το δεξί χέρι κρατούσε κάποια
προσφορά και με το αριστερό τον χιτώνα
της, για να μην τον πατήσει καθώς
περπατούσε.
https://web.facebook.com/AncientGreekCivilizationArchaiaEllas

36. 11. Το «Παιδί του Κριτίου» 480 π.Χ.
Τι βλέπουμε; Πώς είναι;
Από τι υλικό είναι φτιαγμένο;
Τι μπορεί να κρατούσε;
Ήταν χρωματισμένο;
Ποιον μπορεί να παριστάνει;

37. Αλλού βρέθηκε το
σώμα του και αλλού το
κεφάλι. Τα μάτια του
ήταν από άλλο υλικό
και δε σώζονται.
Ίχνη χρώματος στα
μαλλιά.
Άλλοι λένε ότι
παριστάνει έναν έφηβο
νικητή αγωνίσματος και
άλλοι ότι παριστάνει τον
Θησέα.
Γιατί τα περισσότερα
αγάλματα είναι
γυμνά;
http://users.sch.gr/ipap/

38. Οι αρχαίοι Έλληνες γυμνάζονταν όλοι μέρα γυμνοί
στα γυμναστήρια. Το γυμνό του ήταν οικείο.
Τι συμπέρασμα βγάζετε για τις λέξεις
γυμναστήριο, γυμναστική, γυμνάζομαι;

39. 12. Η «Σκεπτομένη Αθηνά»
Την αναγνωρίζετε;
Από τι υλικό είναι φτιαγμένη;
Είναι άγαλμα;
Τι κοιτάζει;
Ήταν χρωματισμένο;

40. Φυσικά είναι η Αθηνά.
Είναι κάπως θλιμμένη και διαβάζει
κάτι που είναι γραμμένο πάνω
στην πλάκα. Κάποιοι λένε ότι
διαβάζει τους στρατιώτες που
σκοτώθηκαν σε κάποια μάχη.
Σήμερα το ανάγλυφο είναι λευκό,
όμως οι επιστήμονες λένε ότι είχε
μπλε χρώμα.
Όπως τη ζωγράφισε ο καλλιτέχνης
Δημήτρης Αργυρίου
https://dargyriou.gr/

41. 13. Ερέχθειο. Καρυάτιδες 420-415 π.Χ.
https://gr.euronews.com/
Ποιες είναι; Πώς είναι; Πού βρίσκονταν; Τι κάνουν εδώ;
Πού είναι αυτή που λείπει;

42. Οι καρυάτιδες ήταν κολώνες που στήριζαν το μνημείο του τάφου του Κέκροπα,
στο Ερέχθειο. Ήταν οι χοηφόροι που απέδιδαν τιμές στον νεκρό ήρωα-βασιλιά
και κρατούσαν φιάλες στο χέρι.
https://www.archaiologia.gr/

43. Κοιτάξτε τις προσεκτικά και
από πίσω.
Τι παρατηρείτε στα μαλλιά τους;
Μπορείτε να σκεφτείτε γιατί ο
καλλιτέχνης τους έχει φτιάξει
τόσο παχιές κοτσίδες;
https://upload.wikimedia.org/

44. Το έκαναν για να στηρίξει το αδύνατο σημείο του λαιμού και να είναι
σταθερές και γερές για πάντα οι κολώνες.
Το 1979 οι Κόρες απομακρύνθηκαν από το μνημείο προκειμένου να
προστατευτούν από την ατμοσφαιρική ρύπανση και μεταφέρθηκαν στο
παλαιό Μουσείο της Ακρόπολης και μετά στο Νέο. Στη θέση τους στο
Ερέχθειο τοποθετήθηκαν πιστά αντίγραφα από συνθετικό λίθο.

45. Πέντε από τις Καρυάτιδες, οι
Κόρες Α, Β, D, E, F βρίσκονται
στην Ελλάδα ενώ η έκτη, η
Κόρη C βρίσκεται στο
Βρετανικό Μουσείο του
Λονδίνου, μετά την απόσπασή
της το 1804 από τον Thomas
Bruce, λόρδο του Elgin.
https://www.aftodioikisi.gr/

46. 4
6
6
7
9
10
6
11
12
13
6
6
14
14. Το πορτρέτο του Μεγάλου Αλεξάνδρου

47. Ποιος είναι;
Βρέθηκε το 1886 κοντά στο Ερέχθειο,
στην Ακρόπολη. Ο Μέγας Αλέξανδρος
εικονίζεται σε νεαρή ηλικία, όπως θα ήταν
την εποχή της μοναδικής επίσκεψής του
στην Αθήνα, μετά τη μάχη της Χαιρώνειας

49. Η ζωφόρος
Αποτελείται από 115 λίθους, συνολικού μήκους 160 μέτρων.
Εικονίζονται πάνω της 378 ανθρώπινες και θεϊκές μορφές και
περισσότερα από 220 ζώα, κυρίως άλογα.
Τα σχέδια εκπόνησε ο γλύπτης Φειδίας, αλλά την εργασία εκτέλεσαν
μερικοί από τους καλύτερους μαθητές του.
Θέμα της ζωφόρου είναι η πομπή των Μεγάλων Παναθηναίων, που ήταν
η σπουδαιότερη γιορτή για τα γενέθλια της Αθηνάς.
Καθώς θα περιηγήστε βρείτε τον λίθο της ζωφόρου που φιλοτέχνησε
ο ίδιος ο Φειδίας.

50. Οι μετόπες
Ο Παρθενώνας είναι ο μοναδικός αρχαίος ελληνικός ναός με ανάγλυφες
παραστάσεις και στις 92 μετόπες του.
Κάθε μετόπη είναι μια διαφορετική σκηνή, όπου πρωταγωνιστούν,
συνήθως, δύο μορφές.
Στις ανατολικές μετόπες εικονίζεται η Γιγαντομαχία.
Στις δυτικές μετόπες η Αμαζονομαχία.
Στις νότιες μετόπες η Κενταυρομαχία και
Στις βόρειες μετόπες η άλωση της Τροίας από τους Έλληνες.

51. Βρείτε:
Στη δυτική πλευρά αυτή
τη μετόπη και μάθετε
τι δείχνει.

52. Είναι η μετόπη 1, και
δείχνει μία Αμαζόνα στη
μάχη. Με το αριστερό
χέρι κρατά το ηνίο του
αλόγου της και με το δεξί
υψώνει το δόρυ εναντίον
κάποιου αντιπάλου.
Πολλοί πιστεύουν ότι
πρόκειται για την ίδια τη
βασίλισσα Αντιόπη, η
οποία έπεσε στη μάχη
πολεμώντας γενναία

53. Βρείτε:
Στη νότια πλευρά αυτή
τη μετόπη και μάθετε
τι δείχνει.

54. Στη μετόπη 1, ένας
Κένταυρος σφίγγει τον
λαιμό ενός Λαπίθη και
ετοιμάζεται να του
καταφέρει ένα γερό
χτύπημα με το κλαδί που
κρατά στο δεξί χέρι. Ο
αγώνας δεν έχει τελειώσει
όμως γιατί ο Λαπίθης έχει
βυθίζει το δόρυ του στην
κοιλιά του αντιπάλου του.
Το κομμάτι που λείπει από
το πίσω πόδι του
Κενταύρου βρίσκεται στην
Κρατική Αρχαιολογική
Συλλογή του Μονάχου.

55. Βρείτε:
Στην ανατολική
πλευρά
αυτή τη μετόπη και
μάθετε τι δείχνει.

56. Στη μετόπη
14, ο θεός
Ήλιος
αναδύεται
από τον
ωκεανό πάνω
στο άρμα του
που το
σέρνουν
τέσσερα
άλογα.

57. Τα αετώματα
50 μορφές υπάρχουν στα αετώματα του Παρθενώνα. Είχαν χρώματα,
Δημιουργός ο Φειδίας με τους συνεργάτες του.
Το ανατολικό αέτωμα, πάνω από την είσοδο του ναού, παριστάνει τη
γέννηση της Αθηνάς από το κεφάλι του πατέρα της Δία.
Το δυτικό παριστάνει τη διαμάχη της Αθηνάς και του Ποσειδώνα για το
ποιος θα αναλάβει την προστασία της Αθήνας.

58. Βρείτε στο δυτικό
αέτωμα αυτό
το κομμάτι και μάθετε
τι είναι.

59. https://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/eisodos.htm
Είναι ο θώρακας του Ποσειδώνα.
Το λευκό κομμάτι είναι γύψινο αντίγραφο.
Το πραγματικό βρίσκεται στο Βρετανικό
Μουσείο και είναι αυτό που βλέπουμε
δίπλα.
https://www.flickr.com/photos/lpolkas/14597462460

60. Βρείτε στο ανατολικό αέτωμα
αυτό το κομμάτι και μάθετε
τι είναι.

61. Δήμητρα και Περσεφόνη
Είναι αντίγραφα
Τα πραγματικά βρίσκονται
στο Βρετανικό Μουσείο.
Δεξιά
τα πραγματικά από την πίσω
πλευρά.
https://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/eisodos.htm
https://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/eisodos.htm

62. Πληροφορίες και υλικό από την ιστοσελίδα του Μουσείου
https://theacropolismuseum.gr/
Παρουσίαση: ΔΗΜΗΤΡΑ ΜΥΛΩΝΑΚΗ