2. Metody kształcenia stanowią pewien dział dydaktyki, który proponuje wiele
rozwiązań i propozycji dotyczących sposobów pracy nauczyciela i uczniów.
Termin „metoda" pochodzi z języka greckiego od słowa methodos , oznacza drogę
dochodzenia do prawdy, sposób postępowania, sposób badania.
Wg W. Okonia -„ metoda kształcenia - to wypróbowany i systematycznie
stosowany układ czynności nauczyciela i uczniów, realizowanych świadomie
w celu spowodowania założonych zmian w osobowości uczniów". T. Kotarbiński
podkreśla, iż każda metoda jest sposobem działania, lecz nie każdy sposób
działania można nazwać metodą.
Metoda nauczania - intencjonalnie i systematycznie stosowany sposób pracy
nauczyciela z uczniami, umożliwiający osiąganie celów.
3. Metoda uczenia się - systematycznie stosowany sposób pracy ucznia, wielo-
krotnie wykorzystywany w działaniu przy powtórzeniu się takiego samego
zadania.
Biorąc pod uwagę historyczny rozwój metod należy zauważyć, iż na przestrzeni
dziejów szkolnictwa metody nauczania ulegały przekształceniom. Pierwszymi
metodami nauczania były oczywiście metody słowne. Pojawiły się one z chwilą
powstania pierwszych szkół.
Metody słowne:
metoda erotematyczna - (gr. erotema- pytanie)
metoda akromatyezna - (gr. akroma - wykład)
Metody słowne miały jednak wielu przeciwników, szczególnie wśród postępo-
wych myślicieli takich jak: I. L. Vives, J. H. Pestalozzi czy J. A. Komeński.
4. wprowadzania obserwacji zjawisk przyrody, rzeczy, procesów - jako metody
nauczania. Tego typu metody nazwano oglądowymi.
Kolejną metodą, jaką wprowadzono do systemu nauczania była metoda
praktyczna.
Literatura:
W. Okoń, Zarys dydaktyki ogólnej, Warszawa 1970
K. Sośnicki, Poradnik dydaktyczny, Warszawa 1966
F. Bereźnicki, Dydaktyka kształcenia ogólnego, Kraków 2001
5. Podział metod nauczaniaPodział metod nauczania
Ze względu na bogactwo metod nauczania istnieje problem ich podziału. Szybki
rozwój dydaktyki sprawia, iż nie ma dotychczas jednolitego podziału metod
nauczania. Ponadto, przyjmuje się różne kryteria podziału metod.
Najbardziej znane typologie metod nauczania w polskiej literaturze dydaktycznej:
K. Sośnicki dzieli metody nauczania na:
- podające (nauczyciel podaje uczniom nowy materiał)
- poszukujące (poszukiwanie wiedzy przez uczniów)
B. Nawroczyński wyróŚnia metody podające, poszukujące i laboratoryjne
Wg Z. Zborowskiego proces poznawczy w uczeniu się może przebiegać w trojaki
sposób:
- uczeń słucha i przyswaja informacje podawane przez nauczyciela - metoda
6. podająca (wykład, opowiadanie)
- uczeń nabywa wiadomości w dialogu z nauczycielem - metoda poszukująca
(pogadanka heurystyczna, dyskusja)
- uczeń samodzielnie, z pośrednią pomocą nauczyciela zdobywa wiadomości lub
umiejętności - metoda kierowania samodzielną pracą uczniów.
Metody słowne, oglądowe i praktyczne - najbardziej znany i rozpowszechniony
Podział metod, który ukształtował się historycznie.
Nośnikiem informacji w metodzie słownej jest słowo, w metodzie oglądowej jest
obraz a metoda praktyczna obejmuje zajęcia praktyczne i laboratoryjne.
Literatura:
W. Okoń, Zarys dydaktyki ogólnej. Warszawa 1963
Cz. Kupisiewicz, Podstawy dydaktyki ogólnej, Warszawa 1971
7. F. Bereźnicki, Dydaktyka kształcenia ogólnego, Kraków 2001
K. Kruszewski, Nauczanie programowane w systemie dydaktycznym, Warszawa
1972
Zmodyfikowany podział metod nauczania
Metody podające:
- opis
- opowiadanie
- pogadanka
- wykład informacyjny
- objaśnienie
- praca ze źródłem drukowanym
8. Metody problemowe:Metody problemowe:
- nauczanie problemowe
- wykład problemowy
- gry dydaktyczne
- dyskusja dydaktyczna
- metoda badawcza
Metody eksponujące:
- drama
- sztuka teatralna
- wystawa (ekspozycja)
- pokaz
9. Metody praktyczne:
- ćwiczenia przedmiotowe
- metoda laboratoryjna
- pomiar
Literatura:Literatura:
F. Bereźnicki, Dydaktyka kształcenia ogólnego, Kraków 2001