2. Þjónusta við börn og fjölskyldur
Þrjú þjónustustig
STOFNANAÞJÓNUSTA, nær til 3-4%
barna: Barnavernd og
Barnaverndarstofa, Barnadeildir
sjúkrahúsa, BUGL, GRR, Sjónstöð,
HTÍ. Sérskólar, sambýli og heimili
fyrir fötluð börn.
SÉRHÆFÐ ÞJÓNUSTA, nær til 10-15% barna:
Sérfræðingar heilbrigðisþjónustu
Sérfræðiþjónusta leik- og grunnskóla
Ýmis sérúrræði félagsþjónustunnar
ALMENN ÞJÓNUSTA sem nær til allra barna og fjölskyldna:
Almenn heilbrigðisþjónusta, Almenn þjónusta leik- og
grunnskóla, Almenn félagsþjónusta.
1. stigs
þjónusta
2. stigs
þjónusta
3. stigs
þjónusta
3. Þjónusta við börn og fjölskyldur
Þrjú þjónustustig
STOFNANAÞJÓNUSTA, nær til 3-4%
barna: Barnavernd og
Barnaverndarstofa, Barnadeildir
sjúkrahúsa, BUGL, GRR, Sjónstöð,
HTÍ. Sérskólar, sambýli og heimili
fyrir fötluð börn.
SÉRHÆFÐ ÞJÓNUSTA, nær til 10-15% barna:
Sérfræðingar heilbrigðisþjónustu
Sérfræðiþjónusta leik- og grunnskóla
Ýmis sérúrræði félagsþjónustunnar
ALMENN ÞJÓNUSTA sem nær til allra barna og fjölskyldna:
Almenn heilbrigðisþjónusta, Almenn þjónusta leik- og
grunnskóla, Almenn félagsþjónusta.
1. stigs
þjónusta
2. stigs
þjónusta
3. stigs
þjónusta
4. Sérfræðiþjónusta skóla
skv. lögum og reglugerð
• Inntak og markmið sérfræðiþjónustu.
– Sérfræðiþjónusta tekur annars vegar til
stuðnings við nemendur í leik- og
grunnskólum og foreldra þeirra og hins vegar
stuðnings við starfsemi skóla og starfsfólk
þeirra.
– Sérfræðiþjónusta skal beinast að því að efla
skóla sem faglegar stofnanir sem geti leyst
flest þau viðfangsefni sem upp koma í
skólastarfi og veita starfsfólki skóla
leiðbeiningar og aðstoð við störf sín eftir því
sem við á.
5. Sérfræðiþjónusta skóla
skv. lögum og reglugerð
• Inntak og markmið sérfræðiþjónustu.
– Sérfræðiþjónusta tekur annars vegar til
stuðnings við nemendur í leik- og
grunnskólum og foreldra þeirra og hins vegar
stuðnings við starfsemi skóla og starfsfólk
þeirra.
– Sérfræðiþjónusta skal beinast að því að efla
skóla sem faglegar stofnanir sem geti leyst
flest þau viðfangsefni sem upp koma í
skólastarfi og veita starfsfólki skóla
leiðbeiningar og aðstoð við störf sín eftir því
sem við á.
6. Sérfræðiþjónusta skóla
skv. lögum og reglugerð
• Framkvæmd sérfræðiþjónustu
– forvarnarstarf til að stuðla markvisst að velferð nemenda,
– snemmtækt mat á stöðu nemenda og ráðgjöf vegna
námsvanda, félagslegs og sálræns vanda með áherslu á að
nemendur fái kennslu og stuðning við hæfi í skólum án
aðgreiningar,
– að sérfræðiþjónusta mótist af heildarsýn á aðstæður og
hagsmuni nemenda, óháð starfsstéttum sérfræðinga og
hver veitir þjónustuna,
– að styðja á fjölbreyttan hátt við starfsemi og starfshætti í
leik- og grunnskólum og starfsfólk þeirra,
– stuðning við foreldra með ráðgjöf og fræðslu,
– viðeigandi túlkaþjónustu til að tryggja að
upplýsingar/ráðgjöf nýtist foreldrum og nemendum,
– góð tengsl milli skólastiga; leik-, grunn- og framhaldsskóla
með samfellu og heildarsýn í skólastarfi að leiðarljósi.
7. Sérfræðiþjónusta skóla
skv. lögum og reglugerð
• Framkvæmd sérfræðiþjónustu
– forvarnarstarf til að stuðla markvisst að velferð nemenda,
– snemmtækt mat á stöðu nemenda og ráðgjöf vegna
námsvanda, félagslegs og sálræns vanda með áherslu á að
nemendur fái kennslu og stuðning við hæfi í skólum án
aðgreiningar,
– að sérfræðiþjónusta mótist af heildarsýn á aðstæður og
hagsmuni nemenda, óháð starfsstéttum sérfræðinga og
hver veitir þjónustuna,
– að styðja á fjölbreyttan hátt við starfsemi og starfshætti í
leik- og grunnskólum og starfsfólk þeirra,
– stuðning við foreldra með ráðgjöf og fræðslu,
– viðeigandi túlkaþjónustu til að tryggja að
upplýsingar/ráðgjöf nýtist foreldrum og nemendum,
– góð tengsl milli skólastiga; leik-, grunn- og framhaldsskóla
með samfellu og heildarsýn í skólastarfi að leiðarljósi.
8. Aðgengi skóla og foreldra
• Tengiliðir Þjónustumiðstöðvar Breiðholts (ÞB)
við alla skóla í hverfinu, ráðgjöf í fagráðum
skóla.
– félagsráðgjafi, kennsluráðgjafi og sálfræðingur
• Viðtöl tengiliða við starfsfólk, foreldra og börn
(1-3 viðtöl). Föst viðvera.
• Bráðamál; verklagsreglur/ábyrgð og skyldur …
• Skólamál, erindi á forsendum skólanna
• Tilvísun, forathugun sálfræðings, tenging skóla
og foreldra
• Skýrslur/læknabréf, forathugun kennsluráðgj.
9. Forgangsröðun tilvísana/erinda
1. forgangur: Mál sem þolir ekki bið, s.s.
áföll, sjálfsvígshætta.
2. forgangur: Grunur um alvarlegar
fatlanir eða þroskafrávik.
3. forgangur: Alvarlegir hegðunar-,
náms- eða tilfinningaerfiðleikar.
4. forgangur: Mál sem þolir bið.
10. Framkvæmdin - í stuttu máli
• Ráðgjöf og þjónusta á vettvangi
– tengiliðir og seta í fagráðum skólanna
– föst viðvera
– bráðamál
– skólamál (system referral)
• Snemmtæk þjónusta
– viðtöl fest innan viku
– markviss skimun erinda - kerfisbundin lausn vanda í samvinnu við
skóla, fjölskyldur og stofnanir
• Stigskipt þjónusta
– frá vægri snertingu til mikillar
– frá hinu almenna (macro) til hins sértæka (micro),
• Heildstæð þjónusta
– sérfræðiþjónusta skóla og félagsþjónusta undir sama hatti,
greiðara aðgengi að stuðningsþjónustu ofl.
– samþætting mismunandi skólastiga
– formlegar tengingar við heilsugæslu hverfis, BULG og BR
12. Þjónusta ÞB – 2009-2014
• innan 4-6 vikna er búið að setja tilvísun í farveg gegnum
forathugun sálfræðings í samvinnu skóla, foreldra og ráðgjafa
– um 60% tilvísana fullvinnast með forathugun og ráðgjöf/úrræðum/námskeiðum
– um 40% tilvísana enda með beiðni um frumgreiningu sálfræðings,
– um 33% tilvísana úr leikskólum enda með beiðni um eftirfylgd kennsluráðgjafa
– um 20% tilvísana úr grunnskólum enda með beiðni um eftirfylgd kennsluráðgjafa
fjöldi beiðna jókst um 25% eftir kreppu, árið 2009, frá árinu
2008 (úr 400 í 500)
heildarfjöldi beiðna hefur ekki aukist frá árinu 2009, en eðli
erinda hefur breyst þannig að mun fyrr er komið að málum og
um 80% þeirra unnin innan 4-6 vikna.
Frá árinu 2009 hefur,
o heildarfjöldi beiðna frá leikskólum aukist um 36%
o heildarfjöldi beiðna frá grunnskóla fækkað um 9%
o fjöldi viðtalsbeiðna frá leikskólum aukist um 270%
o fjöldi viðtalsbeiðna frá grunnskólum aukist um 1500%
o fjöldi tilvísana frá leikskóla aukist um 26%
o fjöldi tilvísana frá grunnskóla fækkað um 50%
o fjöldi skólamála frá leikskóla aukist um 76%
o fjöldi skólamála frá grunnskóla aukist um 20%
13. Ýmis þróunarverkefni, s.s.
• Skimun tilvísana/forathugun (2007)
• Geðverndartengd verkefni (2008)
• Okkar mál (2011)
• Sálfræðiþjónusta við FB (2013)
• Samræmt verklag vegna skólasóknar (2014)
– boðið upp á úrræði gegnum aðkomu ÞB
• Morgunhani
• Morgunhani plús (nýjung)
• Skólaforðun gegnum barnavernd (nýjung)
• Læsi – allra mál (2015)
14. Geðvernd - sértæk námskeið
Í dag er ÞB með eftirtalin námskeið fyrir börn og
foreldra í gangi á hverju misseri (vor og/eða haust)
– Mér líður eins og ég hugsa – 16 námskeið - um 290 unglingar
frá 2008
– Klókir krakkar - 13 námskeið - um 130 börn og foreldrar þeirra
frá 2009
– Klókir litlir krakkar – 4 námskeið - um 40 foreldrar frá 2013
– Fjörkálfar – 8 námskeið - um 65 börn og foreldrar frá 2012
– Foreldrafærninámskeið PMTO – 16 námskeið - um 270
foreldrar frá 2008
– Klókir krakkar á einhverfurófi. Samstarf við GRR og BUGL.
Tilraunaverkefni haust 2014
15. Geðvernd - sértæk námskeið
Í dag er ÞB með eftirtalin námskeið fyrir börn og
foreldra í gangi á hverju misseri (vor og/eða haust)
– Mér líður eins og ég hugsa – 16 námskeið - um 290 unglingar
frá 2008
– Klókir krakkar - 13 námskeið - um 130 börn og foreldrar þeirra
frá 2009
– Klókir litlir krakkar – 4 námskeið - um 40 foreldrar frá 2013
– Fjörkálfar – 8 námskeið - um 65 börn og foreldrar frá 2012
– Foreldrafærninámskeið PMTO – 16 námskeið - um 270
foreldrar frá 2008
– Klókir krakkar á einhverfurófi. Samstarf við GRR og BUGL.
Tilraunaverkefni haust 2014
16. Geðvernd - sértæk námskeið
Í dag er ÞB með eftirtalin námskeið fyrir börn og
foreldra í gangi á hverju misseri (vor og/eða haust)
– Mér líður eins og ég hugsa – 16 námskeið - um 290 unglingar
frá 2008
– Klókir krakkar - 13 námskeið - um 130 börn og foreldrar þeirra
frá 2009
– Klókir litlir krakkar – 4 námskeið - um 40 foreldrar frá 2013
– Fjörkálfar – 8 námskeið - um 65 börn og foreldrar frá 2012
– Foreldrafærninámskeið PMTO – 16 námskeið - um 270
foreldrar frá 2008
– Klókir krakkar á einhverfurófi. Samstarf við GRR og BUGL.
Tilraunaverkefni haust 2014
17. Geðvernd - skimun í 9. bekk
• Sjö árgangar skimaðir (´95-´01), með
samþykki Persónuverndar, SFS og foreldra
– um 1500 unglingar,
• Strax haft samband við foreldra ef
unglingar merkja við að þá langi til að
deyja
– Boðið viðtal
• Haft samband við foreldra þeirra barna
sem koma verst út (um 15%)
– Boðið viðtal/námskeið/önnur úrræði ÞB
– Rúmlega helmingur ekki verið í þjónustu áður
19. Sálfræðiþjónusta FB
Sálfræðiþjónusta við FB
– samstarf, ráðgjöf og fræðsla við
námsráðgjafa FB um skimun kvíða- og
þunglyndiseinkenna hjá nemendum
– námskeið í HAM í FB í samstarfi við
námsráðgjafa skólans
• nemendur fá einingu fyrir mætingu og skil á
heimaverkefnum
– frekari vinnsla, viðtal og tilvísun á stofnanir
– seta í nemendaverðdarráði FB – kallað til
20. Skólasókn
5 fjarvistarstig
Umsjónarkennari ræðir við nemanda. Foreldrum sent bréf gegnum Mentor
10 fjarvistarstig
Fundur umsjónarkennara og nemanda ásamt foreldrum, tilkynnt til skólastjórnenda.
30 fjarvistarstig
Fundur umsjónarkennara og nemanda ásamt foreldrum, skólastjórnanda/fulltrúa hans og
fulltrúa þjónustumiðstöðvar.
20 fjarvistarstig
Fundur umsjónarkennara og nemanda ásamt foreldrum og skólastjórnanda/fulltrúa hans.
50 fjarvistarstig
Nemendaverndarráð skólans tilkynnir skólasókn nemandans til Barnaverndar Reykjavíkur og
skóla- og frístundasviðs. Barnavernd boðar til tilkynningafundar.
Skólasóknarkerfi í 1. - 10. bekk fyrir
grunnskólana í Breiðholti
Nemendur fá einkunn fyrir skólasókn sem gildir fyrir allt skólaárið. Allir nemendur byrja með
einkunnina 10 og skólasóknareinkunn er skráð á vitnisburðarblað og er sýnileg eins og aðrar
einkunnir um frammistöðu nemandans.
Skólasóknareinkunn er sýnileg í Mentor. Umsjónarkennari sendir foreldrum vikulega upplýsingar í
tölvupósti um stöðu skólasóknar.
Komi nemandi í kennslustund eftir að kennsla hefst fær hann eitt fjarvistarstig. Fyrir óheimila fjarvist
fær nemandi tvö fjarvistarstig.
Viðbrögð vegna ófullnægjandi skólasóknar.
ÞREP 1 (5 veikinda- og / eða leyfisdagar)
Ef nemandi er með fleiri en 5 forfalladaga, sendir umsjónarkennari bréf til foreldra í gegnum
Mentor (Ástundun - bréf til foreldra) og ræðir síðan við foreldra.
ÞREP 2 (10 veikinda- og / eða leyfisdagar)
Ef nemandi er með fleiri en 10 forfalladaga, sendir umsjónarkennari aftur bréf til foreldra í
gegnum Mentor (Ástundun – bréf til foreldra) og ræðir síðan við foreldra. En ef 80% eða
meira af þessum forfalladögum eru veikindadagar, hringir skólahjúkrunarfræðingur heim og
tekur erindið upp í Nemendaverndarráði ef þörf þykir.
ÞREP 4 (20 veikinda- og / eða leyfisdagar)
Ef nemandi er með fleiri en 20 forfalladaga, boðar skólastjórnandi foreldra til fundar ásamt
fulltrúa þjónustumiðstöðvar (viðbragðsteymi).
ÞREP 3 (15 veikinda- og / eða leyfisdagar)
Ef nemandi er með fleiri en 15 forfalladaga, boðar umsjónarkennari foreldra til fundar ásamt
skólastjórnanda og tekur erindið upp í Nemendaverndarráði ef þörf þykir.
ÞREP 5 (30 veikinda- og / eða leyfisdagar)
Ef nemandi er með fleiri en 30 forfalladaga greinir skólastjórnandi Nemendaverndarráði
skólans um skólasókn nemandans sem tilkynnir síðan til Barnaverndar Reykjavíkur og skóla-
og frístundasviðs. Barnavernd boðar til tilkynningafundar.
Skólasóknarkerfi í 1. - 10. bekk fyrir
grunnskólanna í Breiðholti – leyfi og veikindi
Í tengslum við skólasókn nemenda og sem viðbót við skólasóknarkerfi grunnskólanna í Breiðholti þarf
stundum að skoða tilkynnt forföll nánar. Þessi viðbót skólasóknarkerfisins vegna leyfis og /eða
veikinda er leið til þess að grípa betur inn í hugsanlegan skólasóknarvanda.
Þegar nemandi er tilkynntur veikur eða í leyfi þarf ávallt að skoða forfallasögu hans í skólanum. Ávallt
skal skoða a.m.k. síðustu þrjá skólamánuði, bæði með tilliti til leyfis og veikinda. Skóli getur óskað
eftir vottorði sé nemandi veikur meira en einn dag.
Greining er gerð á forföllum allra nemenda mánaðarlega. Miðað er við forföll önnur en
langtímaveikindi, s.s. vegna slysa, samfelldra leyfa eða veikinda sem staðfest eru með vottorði læknis.
Viðbrögð vegna nánari skoðunar á skólasókn nemenda eru í eftirfarandi þrepum.
21. Stýrihópur
og
Læsisteymi
Reglulegar
skimanir í
leik- og
grunnskólum
Samfella í
læsisstefnum
leik- og
grunnskóla
Örnámskeið
og fræðsla
Markviss
samvinna
milli
skólastiga
Læsi – allra mál
Samvinnuverkefni leik- og grunnskóla og Þjónustumiðstöðvar Breiðholts
Verkefnastjórar
Guðrún Sigursteinsdóttir og Lovísa Guðrún Ólafsdóttir
22. Skimunartæki
1.bekkur Leið til læsis ásamt eftirfylgdarprófum LTL lagt fyrir í september, skil á skimun
til kennsluráðgjafa, ráðgjöf og eftirfylgd (kennsluráðgjafar skila til leikskóla)
2.bekkur Læsi 2 lagt fyrir af skóla í apríl, skil til kennsluráðgjafa, ráðgjöf og eftirfylgd frá
þeim, skil til skóla í ágúst
3.bekkur LOGOS fyrirlögn í umsjá kennsluráðgjafa og sérkennara. Lagt fyrir í janúar, skil
á skimun til kennsluráðgjafa - ráðgjöf og eftirfylgd
6.bekkur LOGOS fyrirlögn í umsjá kennsluráðgjafa og sérkennara. Lagt fyrir í október, skil
á skimun til kennsluráðgjafa - ráðgjöf og eftirfylgd
8.bekkur LOGOS og stafsetning úr GRP14 (sérkennari leggur fyrir) lagt fyrir í maí og skil
til skóla í september í umsjá kennsluráðgjafa
EFI-2
Málþroskaskimun 3-4 ára, skil á skimun til kennsluráðgjafa - ráðgjöf og eftirfylgd
Hljóm-2
Lagt fyrir að hausti, síðasta ár í leikskóla, skil á skimun til kennsluráðgjafa - ráðgjöf og
eftirfylgd
23. Ábyrgð innan
skóla
Fyrirlögn
dags.
Úrvinnsla
skóla
Skil til ÞB Skil til skóla frá
ÞB
Skil til
foreldra
Inngrip hefst Árangurs-
viðmið
2018
EFI-2 Deildarstjóri/
sérkennslustjóri
Þegar barn er 3;3
ára og 3;9 ára
Sömu viku og lagt
er fyrir
1. júlí og 1. janúar 1. september og 1.
febrúar
Í beinu
framhaldi af
úrvinnslu skóla
(3;4, 3;10)
Í beinu
framhaldi af
úrvinnslu skóla
(3;4, 3;10)
HLJÓM-2
(5 ára)
Deildarstjóri/
sérkennslustjóri
15. september til
15. október
15. - 31. okt. 1. nóvember Sameiginleg skil til
allra skóla um
miðjan nóv.
(sérkennslustjóra-
fundur)
Í beinu
framhaldi af
úrvinnslu skóla (í
síðasta lagi 1.
nóv.)
Í beinu
framhaldi af
úrvinnslu skóla
(í síðasta lagi 1.
nóv.)
Leið til
læsis
(1.bekkur)
Umsjónarkennari September/
október
(í síðasta lagi 15.
okt.)
Niðurstöður
sendar til MMS
(í síðasta lagi 20.
okt.)
Afrit af
niðurstöðum
sendar til ÞB (eigi
síðar en 1. nóv. í
excelskjali)
ÞB skilar
niðurstöðum til
leikskóla á fundi
með
leikskólastjórum
(eigi síðar en 1. des.)
Skóli skilar
niðurstöðum í
foreldraviðtali
Í beinu
framhaldi af
úrvinnslu skóla
(20. okt.)
Læsi 2
(2. bekkur)
Deildarstjóri Nóv. / mars Í beinu
framhaldi af
úrvinnslu skóla
LOGOS 3. b Deildarstjóri Janúar Í sömu viku og
skimun er lögð
fyrir
Í sömu viku og
skimun er lögð
fyrir
Tveimur vikum eftir
að niðurstöðum er
skilað
Eftir fund ÞB og
skóla
Í beinu
framhaldi af
skilum frá ÞB
LOGOS 6. b Deildarstjóri Okbóber Í sömu viku og
skimun er lögð
fyrir
Í sömu viku og
skimun er lögð
fyrir
Tveimur vikum eftir
að niðurstöðum er
skilað
Í beinu
framhaldi af
skilum frá ÞB
LOGOS 8. b Deildarstjóri
Ath stafs og haust 15
Maí Í sömu viku og
skimun er lögð
fyrir
Í sömu viku og
skimun er lögð
fyrir
Tveimur vikum eftir
að niðurstöðum er
skilað
Í beinu
framhaldi af
skilum frá ÞB
24. Fyrstu skref haustið 2015
• Kynningar á verkefninu Læsi – allra mál
- Starfsfólk skólanna, foreldrar/forráðamenn
- Fréttabréf, heimasíða LÆM, heimasíður skólanna
- Breiðholtsblaðið, aðrir miðlar
• Skimanir í leik- og grunnskólum Breiðholts
• Læsisstefnur skólanna skoðaðar með hliðsjón af verkefninu
Upplýsingagjöf til foreldra
• Eftir skimanir
• Örfundir og fræðsla
• Heimasíða LÆM (fræðsla, fréttir o.fl.)
Netfang LÆM laesi.allramal@reykjavik.is
Heimasíða: Læsi – allra mál (í vinnslu)
25. Framtíðarsýn
• Almennar forvarnir
– Skimun og samstarf um mál og læsi í öllum skólum
hverfis
– Bjóða öllum foreldrum námskeið í foreldrafærni
– Koma HAM inn í lífsleikni í grunnskólum
– Sinna öllum börnum, 0-18 ára (ríki+sveitarfélög)
• Sértækar forvarnir
– Öflugri stuðning fyrir börn með málhömlun
– Markvissari stuðningur vegna félagslegrar arfleifðar
• kortleggja betur börn sem búa við álag í félagslegu
umhverfi
– Markvissari viðbrögð við áhættuhegðun
• öflugri úrræði í nærumhverfi
