Tìm hiểu nhận thức của người dân về môi trường trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên.doc

Viết thuê đề tài giá rẻ trọn gói - KB Zalo/Tele : 0973.287.149
Luanvanmaster.com – Cần Kham Thảo - Kết bạn Zalo/Tele : 0973.287.149
ÐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ÐẠI HỌC NÔNG LÂM
------- -------
NGUYỄN MINH ĐỨC
Tênđề tài :
“ TÌM HI ỂU NHẬN THỨC CỦA NGƯỜI DÂN V Ề MÔI TR ƯỜNG
TRÊN ĐỊA BÀN XÃ HÓA TH ƯỢNG HUYỆN
ĐỒNG HỶ TỈNH THÁI NGUYÊN
KHÓA LU ẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC
Hệ đào t ạo
Chuyên ngành
Khoa
: Chính quy
:Địa Chính Môi Tr ường
: Quản Lý Tài Nguyên
Khóa h ọc : 2011 - 2015
Thái Nguyên

ÐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ÐẠI HỌC NÔNG LÂM
------- -------
NGUYỄN MINH ĐỨC
Tênđề tài :
“TÌM HI ỂU NHẬN THỨC CỦA NGƯỜI DÂN V Ề MÔI TR
ƯỜNG TRÊN ĐỊA BÀN XÃ HÓA TH ƯỢNG HUYỆN ĐỒNG
HỶ TỈNH THÁI NGUYÊN
KHÓA LU ẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC
Hệ đào t ạo
Chuyên ngành
Khoa
: Chính quy
:Địa Chính Môi Tr ường
: Quản Lý Tài Nguyên
Lớp : 43 – DCMT-N03
Khóa h ọc : 2011 - 2015
Giảng viên ướhng dẫn : TS. Dư Ngọc Thành
Thái Nguyên

i
LỜI CẢM ƠN
Để hoàn thành t ốt chương trình đào t ạo trong nhà tr ường với phương trâm
học đi đôi v ới hành, m ỗi sinh viên khi ra trường cần phải chuẩn bị cho mình
lượng kiến thức cần thiết, chuyên môn vững vàng. Th ời gian thực tập tốt nghiệp
là m ột phần quan trọng không th ể thiếu được trong chương trình đào t ạo sinh
viênĐại học nói chung và sinh viên Đại học nông lâm Thái Nguyên nói riêng. Đây
là kho ảng thời gian cần thiết để mỗi sinh viên có thể củng cố lại những kiến thức
lý thuy ết đã được học một cách có hệ thống. Đồng thời, nâng cao kh ả năng vận
dụng lý thuy ết vào th ực tiễn, xây d ựng phong cách làm việc của một cử nhân
môi tr ường. Hoàn thi ện năng lực công tác, nhằm đápứng được yêu ầcu của
nghiên ứcu khoa học.
Thực hiện phương châm “H ọc đi đôi v ới hành - lý lu ận gắn với thực
tiễn”. Xuất phát ừt quan điểm trên,được sự nhất chí của Ban chủ nhiệm Khoa
Môi tr ường - Trường Đại học nông lâm Thái Nguyên, bản thân em đã ti ến hành
thực tập tốt nghiệp với đề tài: “Tìm hi ểu nhận thức của người dân v ề môi
trường trên địa bàn xã Hóa Thượng, Huyện Đồng Hỷ, tỉnh Thái Nguyên”.
Được sự chỉ bảo tận tình của các thầy, cô giáo trong trường và Khoa Môi
trường, đặc biệt thầy giáo trực tiếp hướng dẫn: TS. Dư Ngọc Thành và các ban
ngành trong kh ối Ủy ban nhân dân xã Hóa Th ượng, Huyện Đồng Hỷ đã t ận
tình giúp đỡ em trong thời gian thực tập. Em xin chân thành c ảm ơn đến tất cả
mọi sự giúp đỡ quý báu đó.
Do thời gian và ki ến thức chuyên môn còn nhiều hạn chế và địa bàn
nghiên ứcu khá ộrng và g ặp nhiều khó kh ăn cho nên báo cáoủ acem không
tránh khỏi những thiếu sót, em r ất mong nhận được ý ki ến đóng góp c ủa các
ủca các thầy giáo, cô giáo trong Khoađể đề tài này được hoàn thi ện hơn.
Em xin chân thành c ảm ơn!
Thái Nguyên, Ngày 20 tháng 5ă m2015n
Sinh viên
Nguyễn Minh Đức

ii
DANH MỤC CÁC B ẢNG
Bảng 4.1. Quy hoạch sử dụng đất của Xã Hóa Th ượng năm 2013.....................28
Bảng 4.2: Tình hình dân s ố và lao động xã Hóa Th ượng.........................................33
Bảng 4.3: Tình hình sử dụng nguồn nước sinh hoạt tại địa phương.....................35
Bảng 4.4: Tình hình chất lượng nước sinh hoạt................................................................35
Bảng 4.5. Tỷ lệ hộ gia đình sử dụng cống thải..................................................................36
Bảng 4.6 : Kết quả điều tra về nguồn thải của các hộ gia đình................................36
Bảng 4.7: Tỷ lệ các loại rác thải tạo ra trung bình 1 ngày........................................ 37
Bảng 4.8. Các hình thức đổ rác ủca các hộ gia đình ......................................................38
Bảng 4.9: Kết quả điều tra về kiểu nhà v ệ sinh ...............................................................39
Bảng 4.10: Nhận thức của người dân v ề các khái ệnim môi tr ường..................40
Bảng 4.11: Nhận thức của người dân v ề những biểu hiện do ô nhi ễm môi tr ường
gây ra theo trình độ học vấn........................................................................................41
Bảng 4.12: Ý ki ến người dân v ề tầm quan trọng của việc phân lo ại rác thải sinh
hoạt theo giới tính.............................................................................................................42
Bảng 4.13: Nhận thức của người dân v ề luật môi tr ường và các văn bản liên
quan theo nghề nghiệp....................................................................................................44

iii
MỤC LỤC
LỜI CẢM ƠN i
DANH MỤC CÁC B ẢNG ii
MỤC LỤC iii
Phần 1 1
MỞ ĐẦU 1
1.1. Đặt vấn đề 1
1.2. Mục tiêu, yêuầ uc và ý ngh ĩa của đề tài 3
1.2.1. Mục tiêu ủca đề tài.............................................................................................................3
1.2.1.1. Mục tiêu ổtng quát ......................................................... ..............................................3
1.2.1.2. Mục tiêu ục thể.................................................................................................................3
1.2.2. Yêu ầcu .....................................................................................................................................3
1.3. Ý ngh ĩa của đề tài..................................................................................................................3
1.3.1. Ý ngh ĩa trong học tập, nghiên ứcu khoa học.....................................................3
1.3.2. Ý ngh ĩa thực tiễn................................................................................................................3
Phần 2 5
TỔNG QUAN TÀI LIỆU 5
2.1. Cơ sở lý lu ận 5
2.1.1. Một số khái niệm cơ bản ................................................................................................5
2.1.2. Cơ sở pháp lý.........................................................................................................................6
2.2. Một số vấn đề môi trường cần quan tâm trên Thế giới và Việt Nam.......8
2.2.1. Một số vấn đề về môi trường cần quan tâm trên Thế giới..........................8
2.2.2. Một số vấn đề về môi trường của Việt Nam....................................................12
2.3 Hịên trạng môi tr ường tỉnh Thái Nguyên 18
2.3.1 Hiện trạng môi tr ường nước......................................................................................18
2.3.2. Hiện trạng môi tr ường không khí..........................................................................19
2.3.3. Hiện trạng môi tr ường đất.........................................................................................19
2.4 Những nghiên ứcu nhận thức người dân v ề các vấn đề môi tr ường ở các
địa phương Việt Nam 19

iv
Bảng 2.5 Kiến thức, tháiđộ, thực hành c ủa người dân v ề vệ sinh môi tr ường
24
Phần 3 25
ĐỐI TƯỢNG, NỘI DUNG, PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN C ỨU 25
3.1. Đối tượng, phạm vi nghiên ứcu 25
3.1.1. Đối tượng nghiên ứcu....................................................................................................25
3.2. Phạm vi nghiên ứcu..................................................................................................................25
3.3. Địa điểm thực tập 25
3.3.1. Địa điểm thực tập.............................................................................................................25
3.4. Địa điểm nghiên ứcu ...............................................................................................................25
3.4.1. Địa điểm nghiên ứcu......................................................................................................25
3.4.2. Thời gian nghiên ứcu
3.5. Nội dung nghiên ứcu 25
3.5.1. Điều kiện tự nhiên, kinh ết - xã h ội Xã Hóa Th ượng...............................25
3.5.2. Hiện trạng môi tr ường tại Xã Hóa Th ượng, Huyện Đồng Hỷ, Tỉnh
Thái Nguyên..........................................................................................................................25
3.5.3. Tìm hiểu nhận thức của người dân v ề môi tr ường ....................................26
- Nhận thức của người dân v ề mức độ ảnh hưởng của ô nhi ễm môi tr ường
đến các hoạt động và s ức khỏe của con người.................................................26
3.5.4. Những hoạt động của người dân v ề công tác bảo vệ môi tr ường sống,
công tác tuyên truyền của xã Hóa Th ượng 26
3.6. Đánh giá chung vàđề xuất các giải pháp. 26
3.6.1. Phương pháp nghiênứcu ..............................................................................................26
3.6.1.1. Phương pháp thu thập tài li ệu, số liệu thứ cấp..........................................26
3.6.1.2 Phương pháp thu thập số liệu sơ cấp .................................................................26
3.6.1.3. Phương pháp ổtng hợp, xử lý s ố liệu..............................................................27
3.7. Phương pháp chọn mẫu 27
Phần 4 28
KẾT QUẢ NGHIÊN C ỨU VÀ TH ẢO LUẬN 28

v
4.1. Điều kiện tự nhiên, kinh ết xã h ội của Xã Hóa Th ượng- Huyện Đồng
Hỷ- Tỉnh Thái Nguyên 28
4.1.1. Điều kiện tự nhiên.........................................................................................................28
4.1.2. Điều kiện kinh tế, văn hóa, xã h ội........................................................................29
4.2. Đánh giá ệhin trạng môi tr ường xã Hóa th ượng 35
4.2.1. Tình hình sử dụng nước sinh hoạt tại địa phương........................................35
4.2.2. Thực trạng xử thải nước thải tại địa phương ...................................................36
4.2.3. Tình hình thu phát thải và thu gom rác thải tại địa phương....................37
4.2.4. Tình hình sử dụng nhà v ệ sinh của người dân trong xã.........................38
4.3. Nhận thức của người dân v ề môi tr ường 40
4.3.1. Nhận thức của người dân v ề các khái ệnim môi tr ường.........................40
4.3.2. Nhận thức của người dân v ề mức độ ảnh hưởng của ô nhi ễm môi
trường đến các hoạt động và s ức khỏe của con người.................................40
4.3.3. Nhận thức của người dân trong vi ệc phân lo ại, thu gom, xử lý rác
thải sinh hoạt..........................................................................................................................42
4.3.4. Nhận thức của người dân v ề Luật Bảo vệ môi tr ường và các văn
bản liên quan........................................................................................................................43
4.4. Những hoạt động của người dân v ề công tác bảo vệ môi tr ường sống,
công tác tuyên truyền của xã Hóa Th ượng 45
4.5. Đánh giá chung vàđề xuất giải pháp 48
4.5.1. Đánh giá chung..................................................................................................................48
4.5.2. Đề xuất giải pháp ........................................................... ................................................48
Phần 5 52
KẾT LUẬN VÀ KHUY ẾN NGHỊ 52
5.1. Kết luận 52
5.2. Khuyến nghị 53
TÀI LI ỆU THAM KHẢO 54
PHỤ LỤC 55
Phụ lục 1. 55

vi
PHIẾU
MÔI TR
ĐIỀU TRA TÌM HIỂU SỰ HIỂU BIẾT CỦA NGƯỜI DÂN V Ề
ƯỜNG 55

1
Phần 1
MỞ ĐẦU
1.1. Đặt vấn đề
“Môi tr ường bao gồm các yếu tố tự nhiên và yếu tố vật chất nhân t ạo
quan hệ mật thiết với nhau, bao quanh con người, có ảnh hưởng tới đời sống,
sản xuất, sự tồn tại, phát triển của con người và thiên nhiên.” (TheoĐiều 1,
Luật Bảo vệ Môi tr ường của Việt Nam).
Môi tr ường có m ối quan hệ mật thiết với cuộc sống của con người, là n ơi cung
cấp cho chúng ta không gian để sống, cung cấp những nguồn tài nguyên quý giá
như: đất, nước, không khí, khoáng sản,… ph ục vụ cho cuộc sống sinh hoạt,
cũng như hoạt động sản xuất và là n ơi chứa đựng chất thải. Tuy nhiên, Con
người đã tác động quá nhiều đến môi tr ường, khai thácđến mức cạn kiệt các
nguồn tài nguyên, thải nhiều chất độc làm cho môi tr ường không còn kh ả năng
tự phân h ủy. Vì vậy, chúng ta cần phải có các biện phápđể bảo vệ và c ải tạo
môi tr ường.
Bảo vệ môi tr ường chính là b ảo vệ sự sống của chúng ta. Nhà nước đã
ban hành hàng lo ạt các văn bản pháp luật về bảo vệ môi tr ường nhằm xử lý, r
ăn đe những tổ chức, cá nhân có hành vi làm t ổn hại đến môi tr ường và các
công nghệ xử lý rác thải, phát minh khoa học ra đời nhằm giảm thiểu những tác
động đến môi tr ường. Nhưng việc đầu tiên góp phần bảo vệ môi tr ường đó là
nâng cao nh ận thức để mọi người cùng hiểu, biết, và hành động. Chỉ có nh ận
thức đúng, suy nghĩ đúng mới hành động đúng, và mỗi một hành động nhỏ sẽ
góp m ột phần lớn vào vi ệc hình thành n ếp sống văn minh, có trách nhiệm hơn
với môi tr ường.
Thái Nguyên là một tỉnh ở đông b ắc Việt Nam, phía nam tiếp giáp với thủ đô
Hà N ội phía bắc tiếp giáp với tỉnh Bắc Kạn, phía tây giáp với các ỉtnh Vĩnh
Phúc, Tuyên Quang, phíađông giáp với các ỉtnh Lạng Sơn, Bắc Giang và là

2
tỉnh nằm trong quy hoạch vùng thủ đô Hà N ội. Thái Nguyên là một trung tâm
kinh tế - xã h ội lớn của khu vực đông b ắc hay cả Vùng trung du và mi ền núi
phía bắc. Thái Nguyên ệhin đang được nghiên ứcu để trở thành vùng kinh t ế
trọng điểm Bắc thủ đô Hà N ội. Thái Nguyênđược coi là m ột trung tâm đào t
ạo nguồn nhân l ực lớn thứ 3 sau Hà N ội và thành ph ố Hồ Chí Minh.
Đồng Hỷ là m ột huyện miền núi phía Đông B ắc tỉnh thái nguyên , phía Tây
giáp huyện Phú Lương ; phía Nam giáp thành phố Thái Nguyên và Huyện Phú
Bình, ; phía Đông B ắc giáp các huyện Võ Nhai (t ỉnh Thái Nguyên); phía bắc
giáp huyện Chợ Mới( Bắc Kan). Huyện lỵ Đồng hỷ có 3 th ị trấn là:Chùa Hang,
Trại cau và Sông C ầu. Người dân ch ủ yếu là làm ruông và tr ồng chè. Có nhiều
dân t ộc sinh sống lâu đời...
Xã Hóa Th ượng nằm ở cửa ngõ phía B ắc của huyện và có tuy ến quốc lộ
1B cũ và m ới cùng tuyến tỉnh lộ 259 chạy trên. Hóa Thượng giáp với Sông C
ầu ở phía Tây B ắc , giáp với xã Minh L ập ở Phía Bắc và Tây B ắc, giáp với xã
Hóa Trung ở phía Bắc và Đông B ắc, giáp với 3 xã Khe Mo, Linh S ơn, Đồng
Bẩm ở một đoạn nhỏ phía Đông Nam giáp với thị trấn Chùa Hang ở phí nam.
Xã Hóa Th ượng có di ện tích 15,36 km2, dân s ố là 14000 ng ười, mật độ cư
trú đạt 908 người/km².
Người dân trên địa bàn xã Hóa Th ượng chủ yếu làm nông nghi ệp và làm
chè, những năm gần đây tr ước những tácđộng mạnh của quá trìnhđẩy mạnh công
nghi ệp hóa, hi ện đại hoá, cùng với sự gia tăng dân s ố, lao động tập trung
ở thị trấn đã t ạo nên những áp ựlc làm môi tr ường suy giảm. Môi tr ường thiên
nhiên như: môi tr ường đất, nước, không khí đã và đang bị ô nhi ễm, suy thoái.
Môi tr ường sống từng ngày thay đổi, song nhận thức và hi ểu biết của người
dân v ề môi tr ường trênđịa bàn xã còn h ạn chế.
Xuất phát ừt vấn đề đó, được sự nhất trí của Ban Giám hiệu nhà tr ường,
Ban chủ nhiệm khoa Tài nguyên và Môi tr ường - Trường Đại học Nông Lâm

3
Thái Nguyên,ướid sự hướng dẫn trực tiếp của TS. Dư Ngọc Thành, em tiến
hành th ực hiện đề tài: “ Tìm hiểu nhận thức của người dân v ề môi tr ường Xã
Hóa Th ượng, Huyện Đồng Hỷ , tỉnh Thái Nguyên”.
1.2. Mục tiêu, yêuầuc của đề tài
1.2.1. Mục tiêu ủca đề tài
1.2.1.1. Mục tiêu ổtng quát
Xácđịnh mức độ nhận thức của người dân v ề môi tr ường, từ đó đề xuất
những giải pháp giáoụdc phù hợp nhằm nâng cao nh ận thức của người dân v ề
môi tr ường và ý th ức bảo vệ môi tr ường sống tại địa bàn.
1.2.1.2. Mục tiêu ục thể
- Đánh giá ệhin trạng môi tr ường xã Hóa Th ượng
- Tìm hiểu nhận thức của người dân v ề môi tr ường
- Đề xuất các giải pháp quản lý và b ảo vệ môi tr ường
1.2.2. Yêu ầcu
- Phản ánhđúng hiện trạng môi tr ường và nh ận thức của người dân.
- Đảm bảo tài li ệu, số liệu đầy đủ khách quan.
- Đảm bảo những kiến nghị, đề nghị đưa ra có tính kh ả thi, phù hợp với
điều kiện địa phương.
1.3. Ý ngh ĩa của đề tài
1.3.1. Ý ngh ĩa trong học tập, nghiên ứcu khoa học
- Nâng cao ki ến thức kỹ năng và rút ra những kinh nghiệm thực tế phục
vụ cho công tác sau này.
- Vận dụng và phát huy các kiến thức đã h ọc tập và nghiên cứu rèn luyện
về kỹ năng tổng hợp và phân tích s ố liệu.
- Là tài li ệu phục vụ cho công tác quản lý môi tr ường ở cấp cơ sở.
1.3.2. Ý ngh ĩa thực tiễn
- Đánh giáđược nhận thức của người dân trên địa bàn Xã Hóa Th ượng -
Huyện Đồng Hỷ - tỉnh Thái Nguyênềvmôi tr ường. Qua đó đề xuất một số

4
giải pháp nhằm nâng cao nh ận thức của người dân v ề bảo vệ môi tr ường.
- Ý ngh ĩa đề tài s ẽ là c ăn cứ để Sở Tài nguyên và Môi tr ường tăng
cường công tác truyền thông nh ằm nâng cao nh ận thức của người dân trong vi
ệc bảo vệ môi tr ường.

5
Phần 2
TỔNG QUAN TÀI LIỆU
2.1. Cơ sở lý lu ận
2.1.1. Một số khái niệm cơ bản
- Nhận thức:
+ 1 (danh từ) Quá trình và kết quả phản ánh và tái hiện hiện thực vào
trong tư duy, quá trình con người nhận biết, hiểu biết thế giới khách quan hoặc
kết quả của quá trìnhđó
+ 2 (động từ) Nhận ra và bi ết được.
+ Nhận thức là quá trình biện chứng của sự phản ánh thế giới khách
quan trong ý th ức con người, nhờ đó con ng ười tư duy và không ng ừng tiến
đến gần khách thể.
- “Môi trường bao gồm các yếu tố tự nhiên và vật chất nhân tạo bao
quanh con ngươì, ảnh hưởng đến đời sống sản xuất, sự tồn tại, sự phát triển của
con người và sinh vật” - Thành phần môi trường là yếu tố vật chất tạo thành
môi trường như đất, nước, không khí, âm thanh, ánh sáng, sinh vật, hệ sinh thái
và các hình thái vật chất khác.
- Ô nhi ễm môi tr ường là s ự biến đổi của các thành phần môi tr ường
không phù h ợp vối tiêu chuẩn môi tr ường, gây ảnh hưởng xấu đến con người,
sinh vật.
- Hoạt động bảo vệ môi tr ường là ho ạt động giữ cho môi tr ường trong
sạch, phòng ng ừa, hạn chế tácđộng xấu đối với môi tr ường, ứng phó s ự cố
môi tr ường; khắc phục ô nhi ễm, suy thoái, phục hồi và c ải thiện môi tr ường;
khai thác, ửs dụng hợp lý và ti ết kiệm tài nguyên thiên nhiên;ả ob vệ đa dạng
sinh học.
- Phát triển bền vững là phát triển đápứng được nhu cầu của thế hệ hiện
tại mà không làm t ổn hại đến khả năng đápứng nhu cầu đó c ủa các thế hệ

6
tương lai trên ơc sở kết hợp chặt chẽ, hài hoà gi ữa tăng trưởng kinh tế, bảo
đảm tiến bộ xã h ội và b ảo vệ môi tr ường.
- Ô nhi ễm môi tr ường là s ự biến đổi của các thành phần môi tr ường
không phù h ợp với tiêu chuẩn môi tr ường, gây ảnh hưởng xấu đến con người,
sinh vật.
- Rác thải là nh ững chất được loại ra trong sinh hoạt, trong quá trình ảsn
xuất hoặc trong các hoạt động khác. Có nhiều loại rác thải khác nhau và có
nhiều cách phân loại.
- Sự cố môi tr ường là tai bi ến hoặc rủi ro xảy ra trong quá trình hoạt
động của con người hoặc biến đổi thất thường của tự nhiên, gây ô nhiễm, suy
thoái hoặc biến đổi môi tr ường nghiêm trọng.
- Chất thải là v ật chất ở thể rắn, lỏng, khí được thải ra từ sản xuất, kinh
doanh, dịch vụ, sinh hoạt hoặc hoạt động khác.
- Quản lý ch ất thải là ho ạt động phân lo ại, thu gom, vận chuyển, giảm
thiểu, tái ửs dụng, tái chế, xử lý, tiêu hủy, thải loại chất thải. Phế liệu là s ản
phẩm, vật liệu bị loại ra từ quá trình ảsn xuất hoặc tiêu dùngđược thu hồi để
dùng làm nguyên liệu sản xuất.
- Quản lý môi tr ường. "Quản lý môi tr ường là t ổng hợp các biện pháp,
luật pháp, chính sách kinhế,t kỹ thuật, xã h ội thích hợp nhằm bảo vệ chất lượng
môi tr ường sống và phát triển bền vững kinh tế xã h ội quốc gia".
- Thông tin v ề môi tr ường bao gồm số liệu, dữ liệu về các thành phần
môi tr ường; về trữ lượng, giá trị sinh thái, giá ị trkinh tế của các nguồn tài
nguyên thiên nhiên;ề cácv tácđộng đối với môi tr ường; về chất thải; về mức
độ ô nhi ễm môi tr ường; suy thoái, và các thông tin về môi tr ường khác.
2.1.2. Cơ sở pháp lý
1. Một số văn bản pháp luật liên quánớit ngành qu ản lý môi tr ường
đang hiện hành ở Việt Nam

7
2. Luật bảo vệ môi tr ường được Chủ tịch nước ký, ban hành sô
29/2005/L-CTN, ngày 12/12/2005.
3. Nghị định 80/2006/NĐ-CP ngày 9/8/2006 c ủa Chính phủ về xử phạt
vi phạm hành chính trong l ĩnh vực Bảo vệ môi tr ường.
4. Nghị định 81/2006/NĐ-CP ngày 9/8/2006 c ủa Chính phủ về xử phạt
vi phạm hành chính trong l ĩnh vực Bảo vệ môi tr ường.
5. Nghị định 175/NĐ-CP ngày 18/10/1994 c ủa chính phủ hướng dẫn thi
hành lu ật bảo vệ môi tr ường.
6. Nghị định 121/2004/NĐ-CP ngày 12/15/2004 c ủa chính phủ quyết
định xử phạt hành chính trong l ĩnh vực bảo vệ môi tr ường.
7. TCVN 6696-2000 chất thải rắn - bãi chôn l ấp hợp vệ sinh - yêu cầu
chung về bảo vệ môi tr ường.
8. Thông t ư số 05/2008/TT-BTNM và môi tr ường. 8/12/2008 hướng
dẫn về đánh giá môi ườtrng chiến lược đánh giá tácđộng môi tr ường và cam
kết bảo vệ môi tr ường.
9. Nghị định 21/2008/NĐ-CP sửa đổi bổ sung một số điều của nghị định
số 80/2006NĐ-CP
10.Luật số 57/2010/QH 12 của Quốc hội : luật thuế bảo vệ môi tr ường
11.Thông t ư số 2433/TT-KMC ngày 3/10/1996 h ướng dẫn thi hành
nghị định 26/CP ngày 26/4/1996 quy định cử phạt những hành vi vi ph ạm luật
bảo vệ môi tr ường.
12. Thông t ư liên ịtch số 01/2001/TTLT-BKHCMT-BXD hướng dẫn
các quyđịnh về bảo vệ môi tr ường đối với việc chọn địa điểm, xây d ựng và
vận hành bãi chôn l ấp chấp thải rắn
13. Nghị định số 03/2010/ LQ/HQND và quy ết định số 22/2010QĐ-
UBND ngày 20/08/2010 c ủa ủy ban nhân dân t ỉnh về phía phân c ấp nhiệm vụ
bảo vệ môi tr ường trênđịa bàn t ỉnh.

8
14. Quyết định số 569/QĐ-UBND ngày 18/3/2010 c ủa UBND tỉnh về
việc xử lý tri ệt dể các cơ sở gây ô nhi ễm môi tr ường nghiêm trọng
15. Thông t ư số 01/2012/TT-BTNMT quy định về lập thẩm định phê
duyệt và ki ểm tra, xác nhận việc thực hiện đề án bảo vệ môi tr ường chi tiết, lập
và đăng ký đề án bảo vệ môi tr ường đơn giản
16. Nghị Định 35/NQ-CP năm 2013 về vấn đề cấp bách trong ĩlnh vự
bảo vệ môi tr ường do chính phủ ban hành.
17. Nghị định 38/2015/NĐ-CP về quản lý ch ất thải và ph ế liệu do chính
phủ ban hành.
2.2. Một số vấn đề môi trường cần quan tâm trên Thế giới và Việt Nam
2.2.1. Một số vấn đề về môi trường cần quan tâm trên Thế giới
Theo GS.TS Võ Quý Chúng ta đang phải đối mặt với nhiều vấn đề môi
trường, cấp bách nhất là:
Rừng - “lá phổi của Trái đất” đang bị phá hủy do hoạt động của loài
người:
Rừng xanh trên thế giới che phủ khoảng một phần ba diện tích đất liền
của Trái đất, chiếm khoảng 40 triệu km2
. Tuy nhiên, các vùng rừng rậm tốt
tươi đã bị suy thoái nhanh chóng trong những năm gần đây.
Các hệ sinh thái rừng bao phủ khoảng 10% diện tích Trái đất, khoảng
30% diện tích đất liền. Tuy nhiên, các vùng có rừng che phủ đã bị giảm đi
khoảng 40% trong vòng 300 năm qua và theo đó mà các loài động thực vật,
thành phần quan trọng của các hệ sinh thái rừng, cũng bị mất mát đáng kể. Loài
người đã làm thay đổi các hệ sinh thái một cách hết sức nhanh chóng trong
khoảng 50 năm qua, nhanh hơn bất kỳ thời kỳ nào trước đây.
Rừng còn đem lại nhiều lợi ích khác cho chúng ta, trong đó việc đảm bảo
sự ổn định chu trình oxy và cacbon trong khí quyển và trên mặt đất là rất quan
trọng. Cây xanh hấp thụ lượng lớn CO2 và thải ra khí O2, rất cần thiết cho cuộc
sống.

9
Từ trước đến nay, lượng CO2 có trong khí quyển luôn ổn định nhờ sự
quang hợp của cây xanh. Tuy nhiên trong những năm gần đây, một diên tích
lớn rừng bị phá hủy, nhất là rừng rậm nhiệt đới, do đó hàng năm có khoảng 6 tỷ
tân CO2 được thải thêm vào khí quyển trên toàn thế giới, tương đương khoảng
20% lượng khí CO2 thải ra do sử dụng các nhiên liệu hóa thạch (26 tỷ
tấn/năm). Điều đó có nghĩa là việc giảm bớt sử dụng nhiên liệu hóa thạch và
khuyến khích bảo vệ rừng và trồng rừng để giảm bớt tác động của biến đổi khí
hậu là rất quan trọng.
*Đa dạng sinh học đang giảm sút hàng ngày:
- Đa dạng sinh học đem lại rất nhiều lợi ích cho con người như làm sạch
không khí và dòng nước, giữ cho môi trường thiên nhiên trong lành, cung cấp
các loại lương thực thực phẩm, thuốc chữa bệnh, đa dạng sinh học còn góp
phần tạo ra lớp đất màu, tạo độ phì cho đất để phục vụ sản xuất sinh hoạt…
- Sụp đổ hệ sinh thái và mất đa dạng sinh học sẽ gây nên nhiều khó khăn
trong cuộc sống nhất. Vì thế, việc bảo tồn đa dạng sinh học là hết sức quan
trọng trong công cuộc xóa đói giảm nghèo mà chúng ta đang theo đuổi trong sự
phát triển xã hội ở nước ta.
* Tài nguyên nước đang bị cạn kiệt dần:
- Trái đất là một hành tinh xanh, có nhiều nước, nhưng 95,5% lượng
nước có trên. Trái đất là nước biển và đại dương. Lượng nước ngọt mà loài
người có thể sử dụng được chỉ chiếm khoảng 0,01% lượng nước ngọt có trên
Trái đất. Cuộc sống của chúng ta và nhiều loài sinh vật khác phụ thuộc vào
lượng nước ít ỏi đó. Lượng nước quý giá đó đang bị suy thoái một cách nhanh
chóng do các hoạt động của con người và con người đang phải vật lộn với sự
thiếu hụt nước ngọt tại nhiều vùng trên thế giới.
- Để có thể bảo tồn nguồn tài nguyên nước hết sức ít ỏi của chúng ta,
chúng ta phải nhận thức được rằng cần phải giữ được sự cân bằng nhu cầu và
khả năng cung cấp bằng cách thực hiên các biện pháp thích hợp. Để có thể hồi

10
phục được sự cân bằng mỗi khi đã bị thay đổi sẽ tốn kém rất lớn, tuy nhiên óc
nhiều trường hợp không thể sửa chữa được. Vì thế cho nên, nhân dân tại tất cả
các vùng phải biết tiết kiệm nước, giữ cân bằng giữa nhu cầu sử dụng với
nguồn nước cung cấp, có như thế mới giữ được một cách bền vững nguồn nước
với chất lượng an toàn.
* Mức tiêu thụ năng lượng ngày càng cao và nguồn năng lượng hóa
thạch đang cạn kiệt:
- Trong lúc vấn đề cạn kiệt nguồn chất đốt hóa thạch đang được mọi
người quan tâm như dầu mỏ và khí đốt, thì Trung Quốc và Ấn Độ với diện tích
rộng và dân số lớn, đang là nhưng nước đang phát triển nhanh tại châu Á, đặc
biệt là Trung Quốc có nguồn than đá và khí đốt thiên nhiên dồi dào, đang tăng
sức tiêu thụ nguồn năng lượng này một cách nhanh chóng. Ở Trung Quốc, sức
tiêu thụ loại năng lượng hàng đầu này từ 961 triệu tấn (tương đương dầu mỏ)
vào năm 1997 lên 1.863 triệu tấn vào năm 2007, tăng gần gấp đôi trong khoảng
10 năm. Tất nhiên lượng CO2 thải ra cũng tăng lên gần ½ lượng thải của Mỹ
năm 2000, và đến nay Trung Quốc đã trở thành nước thải lượng khí CO2 lớn
nhất trên thế giới, vượt qua cả Mỹ năm 2007
- Con người đã đạt được bước tiến rất lớn trong quá trình phát triển, bằng
cuộc Cách mạng Công nghiệp nhờ sự tiêu thụ lớn các chất đốt hóa thạch. Tuy
nhiên, ước lượng nguồn dự trữ dầu mỏ trên thế giới chỉ còn sử dụng được trong
vòng 40 năm nữa, dự trữ khí tự nhiên được 60 năm và than đá là khoảng 120
năm. Nếu chúng ta vẫn bị lệ thuộc vào chất đốt hóa thạch thì chúng ta không
thể đáp ứng được nhu cầu năng lượng ngày càng cao và sẽ phải đối đầu với sự
cạn kiệt nhanh chóng nguồn tài nguyên thiên nhiên này trong thời gian
không lâu.
- Việc sử dụng các nguồn năng lượng hồi phục được như năng lượng
mặt trời, địa nhiệt, gió, thủy lực và sinh khối sẽ không làm tăng thêm CO2 vào
khí quyển và có thể sử dụng được một cách lâu dài cho đến lúc nào Mặt trời

11
còn chiếu sáng lên Trái đất. Tuy nhiên, so với chất đốt hóa thạch, năng lượng
mặt trời rất khó tạo ra được nguồn năng lượng lớn, mà giá cả lại không ổn
định. Làm thế nào để tạo được nguồn năng lượng ổn định từ các nguồn có thể
tái tạo còn là vấn đề phải nghiên cứu, và rồi đây khoa học kỹ thuật sẽ có khả
năng hạ giá thành về sử dụng năng lượng mặt trời và các dạng năng lượng sạch
khác. Chúng ta không thể giải quyết vấn đề năng lượng chỉ bằng cách sử dụng
nguồn năng lượng sạch, mà chúng ta cần phải thay đổi cách mà chúng ta hiện
nay đang sử dụng nguồn năng lượng để duy trì cuộc sống của chúng ta và đồng
thời phải tìm các làm giảm tác động lên môi trường. Tiết kiệm năng lượng là
hướng giải quyết mà chúng ta phải theo đuổi mới mong thực hiện được sự phát
triển bền vững, trước khi năng lượng mặt trời được sử dụng một cách phổ biến.
* Trái đất đang nóng lên:
- Nóng lên toàn cầu không phải chỉ có nhiệt độ tăng thêm, nó còn mang
theo hàng loạt biến đổi về khí hậu, mà điều quan trọng nhất là làm giảm lượng
nược mưa tại nhiều vùng trên thế giới. Một số vùng thường đã bị khô hạn,
lượng mưa lại giảm bớt tạo nên hạn hán lớn và sa mạc hóa. Theo báo cáo lần
thứ tư của IPCC, nhiệt độ trung bình toàn cầu đã tăng 0,7o
C so với trước kia.
Do nóng lên toàn cầu, dù chỉ 0,7o
C mà trong những năm qua, thiên tai như bão
tố, lũ lụt, hạn hán, nắng nóng bất thường, cháy rừng… đã xảy ra tại nhiều vùng
trên thế giới. Theo dự báo thì rồi đây, nếu không có các biện pháp hữu hiệu để
giảm bớt khí thải nhà kính, nhiệt độ mặt đất sẽ tăng thêm từ 1.8o
C đến 6,4o
C
vào năm 2100, lượng mưa sẽ tăng lên 5-10%, băng ở hai cực và các núi cao sẽ
tan nhiều hơn, nhanh hơn, nhiệt độ nước biển ấm lên, bị giãn nở mà mức nước
biển sẽ dâng lên khoảng 70-100cm hay hơn nữa và tất nhiên sẽ có nhiều biến
đổi bất thường về khí hậu, thiên tai sẽ diễn ra khó lường trước được cả về tần
số và mức độ.

12
* Dân số thế giới đang tăng nhanh:
- Sự tăng dân số một cách quá nhanh chóng của loài người cùng với sự
phát triển trình độ kỹ thuật là nguyên nhân hàng đầu gây ra sự suy thoái thiên
nhiên. Tuy rằng dân số loài người đã tăng lên với mức độ khá cao tại nhiều
vùng ở châu Á trong nhiều thế kỷ qua nhưng ngày nay, sự tăng dân số trên thế
giới đã tạo nên một hiện tượng đặc biệt của thời đại của chúng ta, được biết đến
là như là sự bùng nổ dân số trong thế kỷ XX. Hiện tượng này có lẽ còn đáng
chú ý hơn cả phát minh về năng lượng nguyên tử hay phát minh về điều khiển
học. Tình trạng quá đông dân số loài người trên trái đất đã đạt trung bình
khoảng 48 người trên km2
trên đất liền(kể cả sa mạc và các vùng cực). Với dân
số như vậy, loài người đang ngày càng gây sức ép mạnh lên vùng đấy có khả
năng nông nghiệp để sản xuất lương thực và cả lên những hệ sinh thái tự nhiên
khác.
2.2.2. Một số vấn đề về môi trường của Việt Nam
* Độ che phủ và chất lượng rừng giảm sút nghiêm trọng:
- Qua quá trình phát triển, độ che phủ của rừng ở Việt Nam đã giảm sút
đến mức báo động. Chất lượng của rừng ở các vùng còn rừng đã bị hạ thấp quá
mức. Trước đây, toàn bộ đất nước Việt Nam có rừng che phủ, nhưng chỉ mới
mấy thập kỷ qua, rừng bị suy thoái nặng nề. Diện tích rừng toàn quốc đã giảm
xuống từ năm 1943 chiếm khoảng 43% diện tích tự nhiên, thì đến năm 1990,
chỉ còn 28,4%. Tình trạng suy thoái rừng ở nước ta là do nhiều nguyên nhân
khác nhau, trong đó có sự tàn phá của chiến tranh, nhất là chiến tranh hóa học
của Mỹ. Trong mấy năm qua, diện tích rừng có chiều hướng tăng lên: 33,2%
năm 1998 và đến năm 2010 độ che phủ rừng là 39,5 % năm 2013 đã đạt 40,7 %
và đến cuối năm 2014 đạt đến41,%. Đây là một kết quả hết sức khả quan.
Chúng ta vui mừng là độ che phủ rừng nước ta đã tăng lên khá nhanh trong
những năm gần đây, tuy nhiên chất lượng rừng lại giảm sút đáng lo ngại. Các
số liệu chính thức gần đây đã xác định độ che phủ rừng của Việt Nam, bao

13
gồm cả rừng tự nhiên và rừng trồng là 13,41862,043 triệu ha, chiếm hơn 41 %
tổng diện tích tự nhiên toàn quốc. Khoảng 18% diện tích này là rừng trồng, chỉ
có 7% diện tích rừng là rừng nguyên sinh và gần 70% diện tích rừng còn lại
được coi là rừng thứ sinh nghèo.
* Đa dạng sinh học ở Việt Nam:
Việt Nam được xem là một trong những nước thuộc vùng Đông Nam Á
giàu về đa dạng sinh học. Do sự khác biệt lớn về khí hậu, từ vùng gần xích đạo
tới giáp vùng cận nhiệt đới, cùng với sự đa dạng về địa hình đã tạo nên tính đa
dạng sinh học cao ở Việt Nam. Cho đến nay đã thống kê được 11.373 loài thực
vật bậc cao có mạch và hàng nghìn loài thực vật thấp như rêu, tảo, nấm…. Hệ
động vật Việt Nam cũng hết sức phong phú. Hiện đã thống kê được 310 loài
thú, 870 loài chim, 296 loài bò sát, 263 loài ếch nhái, trên 1.000 loài cá nước
ngọt, hơn 2.000 loài cá biển và thêm vào đó hàng chục ngàn loài động vật
không xương sống ở cạn, ở biển và ở nước ngọt. Ngoài ra Việt Nam còn có
phần nội thủy và lãnh hải rộng khoảng 226.000 km2
, trong đó có hàng nghìn
hòn đảo lớn nhở và nhiều rạn san hô phong phú, là nới sinh sống của hàng ngàn
động vật, thực vật có giá trị. Tuy nhiên, thay vì phải bảo tồn và sử dụng một
cách hợp lý nguồn tài nguyên quý giá này ở nhiều nơi đã và đang khai thác quá
mức và phí phạm, không những thế còn sử dụng các biện pháp hủy diệt như
dùng các chất nổ, chất độc, kích điện để săn bắt. Nếu được quản lý tốt và biết
sử dụng đúng mức, nguồn tài nguyên sinh học của Việt Nam có thể trở thành
tài sản rất có giá trị. Nhưng rất tiếc, nguồn tài nguyên này đang bị suy thoái
nhanh chóng.
* Diện tích đất trồng trọt trên đầu người ngày càng giảm:
Ở Việt Nam, tuy đất nông nghiệp chiếm 28,4% diện tích đất tự nhiên,
song bình quân diện tích đất canh tác trên đầu người rất thấp, xếp thứ 159 trong
tổng số 200 nước trên thế giới và bằng 1/6 bình quân trên thế giới. Tỷ lệ này sẽ
hạ thấp hơn nữa trong những năm tới do dân số còn tăng và đất thuận lợi cho

14
sản xuất nông nghiệp lại rất hạn chế, chủ yếu thuộc các vùng đồng bằng. Diện
tích đất nông nghiệp ngày càng bị thu hẹp do bị thoái hóa, ô nhiễm và chuyển
đổi mục đích sử dụng, nhất là để xây dựng các khu công nghiệp, đô thị, đường
giao thông, sân gôn..., làm mất đi hơn 50.000 ha đất nông nghiệp trong khoảng
10 năm qua. Theo thống kê chưa đầy đủ, trong mấy năm gần đây, trung bình
hàng năm có khoảng 72.000 ha đất nông nghiệp được chuyển đổi mục đích sử
dụng. Trong khoảng 3 năm trở lại đây việc quy hoạch phát triển các khu công
nghiệp diễn ra hết sức ồ ạt ở các địa phương. Tỉnh nào cũng có khu công
nghiệp, khiến một phần không nhỏ đất nông nghiệp tốt bị chuyển đổi mục đích
sử dụng. Theo một báo cáo của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cả
nước phải giữ được ít nhất 3,9 triệu hecta đất trồng lúa, vì thế, Chính phủ phải
sớm có quy hoạch tổng thể về đất nông nghiệp của cả nước để các địa phương
tuân theo.
* Thoái hóa đất:
- Theo thống kê mới năm 2010, Việt Nam có 28.328.939 ha đất đã được
sử dụng, chiếm 85,70% diện tích đất tự nhiên, trong đó đất nông - lâm nghiệp
có 24.997.153 ha chiếm 75,48%, đất phi nông nghiệp khoảng 3.385.786 ha
chiếm 10,22%. Đất chưa sử dụng là 4.732.786 ha chiếm 13,30%. Đất nông
nghiệp tăng trong khi diện tích đất trồng lúa giảm(45,977 ha). Nhìn chung, đất
sản xuất nông nghiệp có nhiều hạn chế, với 50% diện tích là đất có vấn đề như
đất phèn, đất cát, đất xám bạc màu, đất xói mòn manh trơ sỏi đá, đất ngập mặn,
đất lầy úng, và có diện tích khá lớn là đất có tầng mặt mỏng ở vùng đồi núi
(Hội Bảo vệ Thiên nhiên và Môi trường, 2004).
* Thiếu nước ngọt và nhiễm bẩn nước ngọt ngày càng trầm trọng:
- Nhìn chung tài nguyên nước ngọt Việt Nam tương đối cao, tuy nhiên
với tiến trình gia tăng dân số, thâm canh nông nghiệp, đẩy mạnh công nghiệp
hóa, hiện đại hóa, đô thị hóa, tài nguyên và môi trường nước Việt Nam đang
thay đổi hết sức nhanh chóng, đối mặt với nguy cơ cạn kiệt về số lượng, ô

15
nhiễm về chất lượng, tác động tiêu cực tới cuộc sống của nhân dân và sự lành
mạnh về sinh thái của cả nước. (Hội Bảo vệ Thiên nhiên và Môi trường, 2004).
Việc phá rừng mà hậu quả là hiện tượng bồi lắng ở mức độ cao do sói
mòn đất đã làm giảm hiệu năng của những dòng kênh và tuổi thọ của các hồ
chứa. Năm 1991, hai công trình thủy điện quan trọng ở miền trung là Đa Nhim
và Trị An đã không vận hành được bình thường vào mùa khô vì thiếu nước
nghiêm trọng. Nhiều vùng bị thiếu nước trầm trọng, nhất là Đồng Văn, Lai
Châu, Hà Tĩnh và Quảng Trị. Giữa tháng 3/2011, nhiều vùng bị hạn nặng, như
các tỉnh Tây Nguyên nhất là Gia Lai, Kon Tum, cà phê không đủ nước đã bị
chết hay cháy hoa, nhân dân nhiều vùng không có đủ nước cho sinh hoạt.
Tỷ lệ dân số sử dụng nước sạch hiện nay là khoảng 50%, trong đó đô thị
chiếm 70% và nông thôn chỉ 30%. Từ nay cho đến năm 2040, tổng nhu cầu
nước ở Việt Nam có thể chưa vượt quá 50% tổng nguồn nước, song vì có sự
khác biệt lớn về nguồn nước tại các vùng khác nhau, vào các mùa khác nhau và
do nạn ô nhiễm gia tăng, nếu không có chính sách đúng đắn thì nhiều nơi sẽ bị
thiếu nước trầm trọng.
* Nạn ô nhiễm ngày càng khó giải quyết:
- Đô thị hóa và công nghiệp hóa ở nước ta phát triển khá nhanh trong hơn
10 năm qua, gây áp lực lớn đối với khai thác đất đại, tài nguyên thiên nhiên, nhất
là rừng và nước. Nhiều diện tích nông nghiệp đã chuyển thành đất đô thị, đất công
nghiệp, đất giao thông… ảnh hưởng không nhở đến đời sống người nông dân và
an toàn lương thực quốc gia. Đô thị hóa, công nghiệp hóa trong khi hạ tầng cơ sở
kỹ thuật và xã hội yếu kém, làm nẩy sinh nhiều vấn đề môi trường bức bách như
thiếu nước sạch, thiếu dịch vụ xã hội, thiếu nhà ở, úng ngập, tắc nghẽn giao thông,
ô nhiễm không khí, tiếng ồn, ô nhiễm nước và chất thải rắn. Tỷ lệ số người bị các
bệnh do ô nhiễm môi trường ngày càng tăng, như các bệnh đường hô hấp, đường
tiêu hóa, các bệnh dị ứng và ung thư …

16
- Môi trường nông thôn bị ô nhiễm do các điều kiện vệ sinh và cơ sở hạ
tầng yếu kém. Việc sử dụng không hợp lý các loại hóa chất nông nghiệp cũng
đã và đang làm cho môi trường nông thôn bị ô nhiễm và suy thoái. Việc phát
triển tiểu thủ công nghiệp, các làng nghề cà cơ sở chế biến ở một số vùng do
công nghệ sản xuất lạc hậu, quy mô sản xuất nhỏ, phân tán xen kẽ trong khu
dân cư và hầu như không có thiết bị thu gom và xử lý chất thải đã gây ô nhiễm
môi trường nghiêm trọng. Hiện nay, Việt Nam có khoảng 1.450 làng nghề
truyền thống, trong đó 800 làng tập trung ở vùng đồng bằng sông Hồng, đã và
đang làm chất lượng môi trường khu vực ngày càng suy giảm.
- Nước sinh hoạt và vệ sinh môi trường ở các vùng nông thôn là vấn đề
cấp bách. Điều kiện vệ sinh môi trường nông thôn vẫn chưa được cải thiên
đáng kểm tỷ lệ số hộ có hố xí hợp vệ sinh chỉ đạt 28-30% và số hộ ở nông thôn
được dùng nước hợp vệ sinh là 30-40% .
* Những vấn đề môi tr ường nông thôn ở Việt Nam
Nước ta có trên 77% dân số sinh sống ở khu vực nông thôn v ới cơ cấu
ngành ngh ề chủ yếu là s ản xuất nông - lâm - ng ư nghiệp, tiểu thủ công nghi ệp
và d ịch vụ. Trong tổng thể nền kinh tế quốc dân, khu v ực nông thôn mang tính
chiến lược, trước mắt còn nh ưng lâu dài. Vì v ậy nông thôn chi ph ối và tác dộng
nhiều mặt đến các vấn đề môi tr ường và b ảo vệ môi tr ường quốc gia.
Trong thời gian qua, nông thôn ngày càng phát tri ển về kinh tế, càng m ở
ra những ngành ngh ề mới thì lại xuất hiện nhiều những nhân t ố có ảnh hưởng
tiêu ựcc đến môi tr ường. Môi tr ường nông thôn ngày càng có xu h ướng bị ô
nhiễm trầm trọng hơn song chúng ta vẫn chưa có nh ững giải pháp khắc phục
hậu quả. Sự ô nhi ễm môi tr ường, giảm năng xuất và sinh ho ạt tháng ngày của
người dân nông thôn. Quan tr ọng hơn là hi ện trạng trênđã tác động xấu đến
sức khỏe cộng đồng cư dân nông thôn và gây ra nh ững hậu quả trước mắt và
lầu dài cho th ế hệ hiện nay và mai sau. S ự ô nhi ễm môi tr ường nông thôn ở
mức độ ngày càng tr ầm trọng và toàn di ện ở cả nguồn nước, không khí và đất.

17
Ở nước ta tỉ lệ người dân các vùng nông thôn được cấp nước sạch còn
rất hạn chế. Phần lớn nguồn nước được cho là s ạch để ăn uống, sinh hoạt là
nước mưa, nước giếng khoan qua sử lý b ằng hình thức lọc đơn giản. Những
nguồn nước mà ng ười dân có được để sinh hoạt lại càng ô nhi ễm trầm trọng
mà những biện pháp ọlc đơn giản không kh ắc phục được.
Hiện nay nguồn nước mặt và ngu ồn nước ngầm đã b ị ô nhi ễm trầm
trọng. Hàng lo ạt những con sông kêu cứu vì mức độ ô nhi ễm đã g ặp nhiều
lần so với tiêu chuẩn cho phép. Những nguồn nước ngầm cung cấp cho người
dân bị nhiễm sắt, nhiễm chì, nhiễm phèn, nhiễm thuốc bảo vệ thực vậy và r ất
nhiều các chất hóa h ọc do các khu công nghiệp, các làng nghề thải tự do ra
môi trường. Tình trạng đó đã ngày càng ảnh hưởng tiêu ựcc đến sức khỏe của
cư dân nông thôn, là nguyên nhân gây các b ệnh tiêu chảy, tả, thương hàn, giun
sán... dẫn đến tình trạng suy dinh dưỡng, thiếu máu, thiếu sắt, kém phát triển,
nhiều trường hợp dẫn tới tử vong, nhất là tr ẻ em.
Sự ô nhi ễm không khí hi ện nay ở nông thôn Vi ệt Nam còn là r ất đáng
quan tâm. H ầu hết không khí t ại các vùng nông thôn nước ta đã và đang bị ô
nhiễm ở mức độ khác nhau, do quá trìnhđô th ị hóa và phát triển của các làng
nghề, các khu công nghiệp còn “ vô t ư” th ải các loại khi gây ô nhi ễm chưa
được xử lý ra môi tr ường, Chủ yếu nhiên liệu được sử dụng trong các làng nghề
là than đá. Dođó, cùng v ới việc phát triển các làng nghề thì lượng bụi, loại khí
thải CO, CO2, SO2, NO… gây ô nhi ễm môi tr ường ngày càng có xu hướng gia
tăng ảnh hưởng tiêu ựcc tới sức khỏe người dân trong khu v ực. Không nh ững
thế chúng còn ảnh hưởng xấu đến hoa màu, s ản lượng cây tr ồng của nhiều
vùng lân c ận.
Qua bức tranh khái quátềvmôi tr ường nông thôn Vi ệt Nam hiện nay
chúng ta có thể thấy nguyên nhân cơ bản chi phối các nguyên nhân khácđó là:
chúng ta chưa nhận thức được hết tác hại của việc ô nhi ễm môi tr ường. Việc
nhận thức đối với vấn đề môi tr ường nông thôn c ủa các ơc quan chức năng và

18
người dân còn nhi ều hạn chế. Cán bộ thì buông l ỏng quản lý, coi nh ẹ vấn đề
môi tr ườn g, người dân thì do cu ộc sống còn khó kh ăn chỉ chú ý quan tâm
nhiều đến cuộc sống mưu sinh. Đời sống người dân ch ưa được bảo đảm cho
nên họ vẫn chưa thực sự quan tâm đến vấn đề môi tr ường. Người dân v ẫn tự
do xả các loại chất thải công nghi ệp, chất thải sinh hoạt ra môi tr ường.
2.3 Hịên trạng môi tr ường tỉnh Thái Nguyên
2.3.1 Hiện trạng môi tr ường nước
*Nước sông. Chất lượng nước đoạn trung lưu sông C ầu chảy qua TP.
Thái Nguyên khuựvc có m ức độ phát triển kinh tế tương đối cao, đã suy gi ảm
một cách nghiêm ọtrng. Hầu hết các chỉ tiêu chất lượng nước đều không đạt
tiêu chuẩn chất lượng nguồn nhất là vào nh ững tháng mùa kiệt, khi nước ở
thượng nguồn ít.
Nước tại Sông Công và H ồ Núi Cốc cũng có d ấu hiệu ô nhi ễm các chất
hữu cơ, vô c ơ, kim loại nặng, dầu mỡ và các hóa chất bảo vệ thực vật.
* Hiện trạng môi tr ường nước thải
+ Hiện trạng nước thải sinh hoạt: Nước thải sinh hoạt các khu dân cư
trong tỉnh hiện nay hầu hết không qua x ử lý, thoát trực tiếp ra các ốcng,
mương thoát nước mặt và đổ ra các ưlu vực sông.
+ Hiện trạng nuớc thải công nghi ệp: Theo đánh giáủca Sở TN&MT Thái
Nguyên, ặmc dù nước thải của các nhà máyđ ã qua h ệ thống xử lý nh ưng chất
lượng vẫn không đạt tiêu chuẩn xả thải. Đặc biệt khu công ngh ệp Yên Bình với
tổ hợp sản xuất công ngh ệ cao với nhà máy Samsung và các công tinh vệ tinh
đã đi vào ho ạt động mà h ệ thống nước thảỉ chưa xử lý gây ô nhi ễm môi trường
nghiêm trọng.Thành ph ần chủ yếu nước thải của KCN sông Công b ệnh viện
Đa khoa Trung ương, KCN Luyện kim Lưu Xá chủ yếu là các hợp chất ô nhiễm
hữu cơ và kim lo ại nặng. Nước thải từ các ơc sở sản xuất công nghi ệp và nước
thải của nhiều cơ sở khai thác khoángảns không được xử lý, ho ặc xử lý chưa đạt
tiêu chuẩn đã gây ô nhi ễm nguồn nước các sông suối tiếp nhận.

19
Nhiều sông su ối tiếp nhận nước thải công nghi ệp, khai thác khoángản,s
sinh hoạt đã b ị nhiễm hợp chất hữu cơ và kim lo ại nặng trước khi hợp lưu với
sông C ầu, sông Công, kéo theo ch ất lượng môi tr ường nước của hai dòng
sông này sau cácđiểm hợp lưu và đoạn chảy qua TP.Thái Nguyên, ịthxã Sông
Công bị ô nhi ễm, không đảm bảo sử dụng cho mục đích sinh hoạt, chỉ dùng
cho tưới tiêu thủy lợi và các mục đích giao thông th ủy.
2.3.2. Hiện trạng môi tr ường không khí
Mặc dù đất nước chúng ta nền công nghi ệp chưa phát triển nhưng ô nhiễm
không khí đã xãy ra. Môi tr ường không khí ở khu vực nông thôn - mi ền núi hàm
lượng bụi lơ lửng thấp và không có d ấu hiệu ô nhi ễm các khíđộc, mức ồn đo
được nằm trong giới hạn cho phép theo tiêu chuẩn TCVN 5942-1998
2.3.3. Hiện trạng môi tr ường đất
Sản xuất nông nghi ệp vẫn là m ột ngành quan tr ọng được quan tâm
phát triển tại các ỉtnh thuộc lưu vực sông C ầu. Tuy nhiên,điều đáng nói là để
tăng năng suất cây tr ồng, người dân s ử dụng thuốc bảo vệ thực vật và phân bón
hoá học ngày càng nhi ều. Người dân phun thu ốc trừ sâu t ừ 3 - 5 lần trong một
vụ lúa hoặc chè. Lượng thuốc bảo vệ thực vật được sử dụng tại các ỉtnh trong
lưu vực rất lớn, trong đó thu ốc trừ sâu chi ếm tỷ lệ tới 68,3%. Theo báo cáo
hiện trạng môi tr ường Thái Nguyênănm 2005, một vụ lúa, ngô hoặc chè trung
bình người nông dân dùng thu ốc bảo vệ thực vật từ 3-3,5 kg/ha đất nông
nghiệp. Đặc biệt là cây chè, ng ười dân phun thu ốc diệt sâu t ừ 3 đến 5 lần và
phun tổng hợp rất nhiều loại thuốc khác nhauđể đề phòng sâu b ệnh kháng
thuốc. Lượng thuốc bảo vệ thực vật dùng trong 1 vụ lúa lênớti hàng tr ăm tấn
và m ột phần trong số đó được thẩm thấu vào n ước sông C ầu.
2.4 Những nghiên ứcu nhận thức người dân v ề các ấvn đề môi tr ường ở
cácđịa phương Việt Nam
2.4.1 Nhận thức người dân v ề luật bảo vệ môi tr ường
Đa số các cánộbcơ quan nhà n ước đều hiểu biết về chính sách pháp
luật đất đai nhiều hơn và sâu s ắc hơn, còn lu ật bảo vệ môi tr ường thì các cánộb

20
viên chức chỉ hiểu biết ở tầm khái quát chung. Songđi vào chi ti ết nhiều người
còn ch ưa nắm bắt được.
2.4.2 Nhận thức người dân v ề tác hại biến đổi khí hậu
Nhóm nghiên cứu đã th ực hiện khảo sát,điều tra xã h ội học 400 doanh
nghiệp (DN) trong và ngoài KCN; 501 ng ười dân (201 m ẫu với CBCNVC, 300
mẫu ở người dân trong đó có 175 ph ụ nữ); 300 học sinh (tiểu học, THCS, THPT).
Theo đó, m ột số kết quả đáng chú ý là có đến 28,9% (trong 201 mẫu khảo sát)
CBCNVC cho biết đã có nghe v ề BĐKH nhưng chưa hiểu gì về việc này và 3,5%
không quan tâm đến BĐKH vì còn nhi ều việc trước mắt trong đời sống phải lo,
BĐKH là vi ệc của cơ quan Nhà n ước, BĐKH còn lâu l ắm mới xảy ra…
Trả lời câu h ỏi về những hành động sẽ làm nh ằm giảm thiểu tácđộng của BĐKH có
86,2% CBCNVC bi ết việc tiết kiệm điện, nước là có l ợi (giảm chi phí, có l ợi cho
môi tr ường, duy trì sự phát triển bền vững…); 93,3% ý ki ến tánđồng việc khuyến
khích sử dụng các nguồn năng lượng sạch (điện mặt trời, biogas, biomass…); 70%
ýki ến cho biết thường chọn mặc quần áo thoáng mát,ận tdụng tối đa gió ngoài tr ời, chỉ sử
dụng máy ạlnh khi thật sự cần thiết (có thói quen ch ỉnh máy ạlnh trên 26độ
C), có ch ậu cây xanh trang trí trong phòng làm vi ệc…
TS Lê Văn Khoa cho biết nhìn chung, cácđối tượng người dân đều có s ự quan
tâm, hi ểu biết căn bản về BĐKH. Tuy nhiên, việc hiểu đúng và có hành động
phù hợp để ứng phó v ới BĐKH vẫn còn h ạn chế.
2.4.3 Nhận thức của người dân v ề việc phân lo ại thu gom, xử lí rác thải
Nhóm tác giả khoa Xã H ội Học Trường đại học Bình Dương đã được
thực hiện đề tài " Tìm hi ểu về nhận thức, tháiđộ và hành vi c ủa người dân v ề ô
nhiễm môi tr ường trong việc phân lo ại, thu gom và x ử lí rác thải sinh hoạt tại
phường Phú Thọ, thị xã Th ủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương". Theo đó k ết quả đạt
được là: M ọi người dân đều có hi ểu biết về tầm quan trọng của môi tr ường
trong cuộc sống của mình và đống ý v ới việc bảo vệ môi tr ường bằng cách

21
không v ứt rác bừa bãi và có nh ững tháiđộ, hành vi nh ất định để ngăn chặn
hay hạn chế hành vi gây m ất vệ sinh môi tr ường của người khác.
Xu hướng chung là đều cảm thấy khó ch ịu, có nh ắc nhở hoặc tự lại
nhặt và cho vào thùng rác
Người dân càng có trình độ học vấn cao thì mức độ quan tâm, hi
ểu biết về vấn đề môi tr ường càng nhi ều
Bảng 2.1: Số hộ dân phân lo ại rác thải sinh hoạt hàng ngày tr ước khí xử
lí (N = 49)
Số hộ phân lo ại rác
N Tỷ lệ (%) Tỷ lệ (%)
thải sinh hoạt
Có 22 44.9 45.0
Không 24 49.0 50.0
Khó tr ả lời 2 4.1 4.2
Tổng 48 98.8 100.0
Số người không tr ả 1 2.0
lời
Tổng 49 100.0
Một thực trạng chung là có r ất nhiều hộ gia đình biết cách phân loại rác
nhưng trong thực tế lại rất ít hộ gia đình thực hiện phân lo ại. Chỉ một số dân
trong phường thường phân lo ại rác thải sinh hoạt hàng ngày còn đa số hộ dân thì
chưa phân lo ại.Đa số việc phân lo ại rác sinh hoạt hàng ngày c ủa gia đình là do
người vợ đảm nhận nhưng bên ạcnh đó s ự tham gia của người chồng con hoặc
người khác trong giađình tham gia phân lo ại cung chiếm tỷ lệ không nh ỏ
Việc phân lo ại rác sinh hoạt của người dân t ại địa bàn xã Tân H
ương chưa đồng bộ, vẫn còn mang tính t ự phát và không triệt để.

22
Ýth ức tự giác trong việc bảo vệ môi tr ường thông qua vi ệc phân lo ại rác của nhiều người dân ch ưa cao.Nhiều
hộ gia đình chưa thực sự quan tâm đến
vấn đề phân lo ại rác sinh hoạt trong gia đình mình. Điều này s ẽ gây nhi ều
khó khăn cho bộ phận thu gom khi phải thu gom với một lượng rác thải lớn
như khó tách ra và khó s ử dụng rác có thể tái chế
Quá trình xử lí rác thải sinh hoạt của người dân và chính quy ền
địa phương bao gồm các giaiđoạn: Phân lo ại, thu gom và x ử lí.
Bảng 2.2 Đánh giáầ mt quan trọng của việc phân lo ại rác thải sinh hoạt
chia theo giới tính (N= 49)
Đánh giá ệvic Giới tính Tổng
phân lo ại rác
Nam Nữ
N (%)
N (%) N (%)
Rất quan trọng 12 52.2 11 42.3 23 46.9
Quan trọng 9 39.1 13 50.0 22 44.9
Không quan 0 0 2 7.7 2 4.1
trọng
Khó tr ả lời 2 8.7 0 0 2 4.1
Tổng 23 100 26 100 49 100
Bảng 2.3: Ý ngh ĩa của người dân v ề tầm quan trọng của việc xử lí rác
thải sinh hoạt (N =49)
STT Mức độ N Tỷ lệ (%)
1 Rất quan trọng 26 53.1
2 Quan trọng 18 36.7
3 Không quan tr ọng 2 4.1

23
4 Khó tr ả lời 2 4.1
5 Tổng 48 98.0
6 Số người không tr ả lời 1 2.0
7 Tổng 49 100.0
2.4.4 Nhận thức người dân v ề vệ sinh môi tr ường
Theo kết quả Hoàng Thái Sơn , trường Đại học Y dược Thái Nguyênớvi
luận văn thạc sĩ học " Thực trạng, kiến thức, tháiđộ, thực hành v ề vệ sinh môi
trường của người dân huy ện Phổ Yên, ỉtnh Thái Nguyên"
Trong 400 người dược phỏng vấn thì có 76,6% ng ười dân k ể tênđược một
số nguồn nước sạnh. 33,2% số người kể được từ hai bệnh trở lên có nguyên nhân
do sử dụng nước không s ạch gây ra.Ng ười dân có thái độ tích cực đối với việc
sử dụng nước sạch, có 98% ng ười dân được hỏi rằng cần có ngu ồn nước hợp vệ
sinh. Số hộ có ngu ồn nước sạch thấp (17,6%), số hộ không th ực hiện các việc
làm thi ết thực để bảo vệ nguồn nước rất cao (54,3%).
Bảng 2.4: Kiến thức, tháiđộ thực hành c ủa người dân v ề nguồn nước sạnh
KAP về nguồn Tốt Trung bình Kém
nước
N (%) n (%) N (%)
Kiến thức 47 11,3 101 24,3 267 64,3
Tháiđộ 159 38,3 245 59,0 11 2,7
Thực hành 90 21,7 205 49,4 120 28,9
Qua bảng trên ta thấy kiến thức, tháiđộ, thực hành c ủa người dân v ề
nguồn nước còn r ất thấp, tỷ lệ số người có kiên thức tốt mới đạt 11,3%, tháiđộ
tốt chiếm tỷ lệ khá hơn 38.3% và th ực hành t ốt mới chỉ chiếm 21,7%.

24
Bảng 2.5 Kiến thức, tháiđộ, thực hành c ủa người dân v ề vệ sinh môi tr ường
KAP về nguồn Tốt Trung bình Kém
nước
N (%) n (%) N (%)
Kiến thức 14 3,4 212 51,1 189 45,5
Tháiđộ 143 34,5 259 62.4 13 3,1
Thực hành 52 12,5 268 64,4 95 22,9
Kiến thức tổng hợp chung về vệ sinh môi tr ường của người dân còn r
ất thấp, mới đạt 3,4 %. Kết quả về tháiđộ tố và th ực hành t ốt và th ực hành t
ố về vệ sinh môi tr ường cũng còn r ất thấp.
Một số yếu tố liên quanđến thực hành v ề vệ sinh môi tr ường của người dân
là: Kinh tế hộ gia đình, trình độ học vấn, kiến thức, tháiđộ của người dân và s
ự quan tâm c ủa xã h ội đối với vấn đề vệ sinh môi tr ường.

25
Phần 3
ĐỐI TƯỢNG, NỘI DUNG, PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN C ỨU
3.1. Đối tượng nghiên ứcu
3.1.1. Đối tượng nghiên ứcu
- Sự hiểu biết của người dân v ề một số vấn đề môi tr ường.
3.2. Phạm vi nghiên ứcu
- Đề tài ch ỉ dừng lại ở việc tìm hiểu nhận thức, sự hiểu biết của người
dân Xã Hóa Th ượng, Huyện Đồng Hỷ, Tỉnh Thái Nguyên ộmt số vấn đề môi
trường bức xúc hiện nay. Tuy nhiên trongđề tài này em ch ỉ nghiên ứcu một
khía cạnh là nh ận thức của người dân v ề môi tr ường.
3.3 Địa điểm thực tập
3.3.1. Địa điểm thực tập
UBND xã Hóa Th ượng – Huy ện Đồng Hỷ-Tỉnh Thái Nguyên
3.4. Địa điểm nghiên ứcu
3.4.1. Địa điểm nghiên ứcu
Xã Hóa Th ượng - Huyện Đồng Hỷ - TỉnhThái Nguyên
3.4. 2.Thời gian nghiên ứcu
Từ tháng 02/01đến 05/04
3.5. Nội dung nghiên ứcu
3.5.1. Điều kiện tự nhiên, kinh ết - xã h ội Xã Hóa Th ượng
- Điều kiện tự nhiên ủca Xã Hóa Th ượng, Huyện Đồng Hỷ, Tỉnh Thái
Nguyên
- Điều kiện kinh tế, xã h ội Xã Hóa Th ượng, Huyện Đồng Hỷ, Tỉnh Thái
Nguyên
3.5.2. Hiện trạng môi tr ường tại Xã Hóa Th ượng, Huyện Đồng Hỷ, Tỉnh
Thái Nguyên.
- Tình hình sử dụng nước sinh hoạt của người dân trong xã
- Thực trạng xả thải nước thải của người dân trong xã

26
- Tình hình phát thải và thu gom x ử lý ch ất thải rắn.
- Tình hình sử dụng nhà v ệ sinh của người dân trong xã
3.5.3. Tìm hiểu nhận thức của người dân v ề môi tr ường
- Nhận thức của người dân v ề khái niệm môi tr ường
- Nhận thức của người dân v ề mức độ ảnh hưởng của ô nhi ễm môi
trường đến các hoạt động và s ức khỏe của con người
- Nhận thức của người dân v ề công phân lo ại, thu gom và x ử lý rác
thải sinh hoạt.
- Nhận thức của người dân v ề Luật Môi tr ường của Việt Nam và các
văn bản liên quan.
3.5.4. Những hoạt động của người dân v ề công tác bảo vệ môi tr ường sống,
công tác tuyên truyền của xã Hóa Th ượng
3.6. Đánh giá chung vàđề xuất các giải pháp .
3.6.1. Phương pháp nghiênứcu
3.6.1.1. Phương pháp thu thập tài li ệu, số liệu thứ cấp
- Việc thu thập và phân tích tài li ệu liên quanđến vấn đề nghiên ứcu là rất
quan trọng nhằm nhận biết vấn đề một cách nhanh chóng và tổng quát. Thông
tin th ứ cấp có th ể được thu thập từ:
- Mạng internet, sách, báo...ềvvấn đề môi tr ường.
- Tài li ệu từ các phòng thuộc UBND Xã Hóa Th ượng-Huyện Đồng Hỷ-
Tỉnh Thái Nguyên
3.6.1.2 Phương pháp thu thập số liệu sơ cấp
Sử dụng phương phápđiều tra phỏng vấn theo bộ câu h ỏi :
- Lập bộ câu h ỏi phỏng vấn
- Đối tượng phỏng vấn: Người dân và cán bộ quản lý môi tr ường trênđịa
bàn xã
- Quá trình phỏng vấn: Phát phiếu điều tra, phỏng vấn trực tiếp kết hợp

27
với khảo sát thực địa. Kết quả được ghi chép vào phiếu in sẵn (có ph
ụ lục kèm theo)
- Mô t ả về đặc điểm của mẫu nghiên ứcu:
Trong quá trình thục hiện đề tài, nhóm điều tra đã ph ỏng vấn ngẫu nhiên
60 phiếu hộ dân thu ộc ở 3 xóm.
Điều tra trình độ học vấn, độ tuổi, giới tính, nghề nghiệp, nguồn thu
nhập, mức độ giàu nghèo theo thống kê ủca xã.
Tỷ lệ nữ giới tham gia phỏng vấn ước tính 42% ít hơn tỷ lệ nam giới trả
lời phỏng vấn ước tính là 58%. Ta th ấy nhận thức của người dân v ề môi tr
ường dù là nam hay n ữ cũng khá cao.
Phần lớn những người tham gia phỏng vấn độ tuổi từ 30 tuổi đến 80.
Thuận lợi là ng ười dân nói ti ếng phổ thông chu ẩn, hiểu biết và có trình độ
dân trí khá cao.
Ta thấy có 3 xóm toàn công nhân viên ch ức và b ộ đội như là xóm tam
thái, hưng thái và tân thái,đời sống người dân ở đây khá cao.
Phân b ổ dân c ư của từng xóm, khu ph ố khác nhau: xóm An thái, Hưng
thái và Đồng Thái người dân b ản địa đã đông l ại thêm ượlng dân th ập
phương đến làm ăn nên ấrt phức tạp trong công tác quản lý môi tr ường.
3.6.1.3. Phương pháp ổtng hợp, xử lý s ố liệu
- Sử dụng phương pháp phân tích thống kêđể tổng hợp lại tất cả các ốs
liệu đã thu th ập được và l ập các bảng biểu, sơ đồ.
- Từ các ốs liệu đã có t ổng hợp lại và vi ết báo cáo
3.7. Phương pháp chọn mẫu
- Sử dụng kỹ thuật chọn mẫu ngẫu nhiên:
Lựa chọn 100% số tiểu khu trong đó, m ỗi tiểu khu chọn ngẫu nhiên 10
hộ gia đình.
- Phỏng vấn trực tiếp cán bộ phụ trách môi trường của Xã và 2 nhân
viên vệ sinh môi tr ường (là nhân viên thu gom rác).

28
Phần 4
KẾT QUẢ NGHIÊN C ỨU VÀ TH ẢO LUẬN

Tìm hiểu nhận thức của người dân về môi trường trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên.doc

Recommended

Recommended

More Related Content

Similar to Tìm hiểu nhận thức của người dân về môi trường trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên.doc

Similar to Tìm hiểu nhận thức của người dân về môi trường trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên.doc (20)

More from Dịch vụ viết thuê đề tài trọn gói 🥰🥰 Liên hệ ZALO/TELE: 0917.193.864 ❤❤

More from Dịch vụ viết thuê đề tài trọn gói 🥰🥰 Liên hệ ZALO/TELE: 0917.193.864 ❤❤ (20)

Recently uploaded

Recently uploaded (20)

Tìm hiểu nhận thức của người dân về môi trường trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên.doc