Cơ sở lý luận của quản lý nhà nước về đất đai ở cấp huyện.docx

Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Kham thảo miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864
CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ ĐẤT ĐAI Ở CẤP HUYỆN
1.1. Khái niệm, đặc điểm, vai trò, nguyên tắc và sự cần thiết quản lý nhà
nước về đất đai ở cấp huyện
1.1.1. Khái niệm quản lý nhà nước về đất đai
Luật Đất đai năm 1993 của nước Cộng hoà Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam có
ghi: “Đất đai là tài nguyên quốc gia vô cùng quý giá, là tư liệu sản xuất đặc biệt, là
thành phần quan trọng hàng đầu của môi trường sống, là địa bàn phân bố các khu
dân cư, xây dựng các cơ sở kinh tế, văn hoá xã hội, an ninh quốc phòng”. Nhưng
đất đai là tài nguyên thiên nhiên có hạn về diện tích, có vị trí cố định trong không
gian.
Sử dụng đất liên quan đến chức năng hoặc mục đích của loại đất được
sử dụng. Việc sử dụng đất có thể được định nghĩa là: “Những hoạt động của
con người có liên quan trực tiếp tới đất, sử dụng nguồn tài nguyên đất hoặc
có tác động lên chúng”.
Số liệu về quá trình và hình thái các hoạt động đầu tư (lao động, vốn,
nước, phân hoá học...), kết quả sản lượng (loại nông sản, thời gian, chu kỳ
mùa vụ...) cho phép đánh giá chính xác việc sử dụng đất, phân tích tác động
môi trường và kinh tế, lập mô hình những ảnh hưởng của việc biến đổi sử
dụng đất hoặc việc chuyển đổi việc sử dụng đất này sang mục đích sử dụng
đất khác.
Phạm vi sử dụng đất, cơ cấu và phương thức sử dụng đất một mặt bị chi phối
bởi các điều kiện và quy luật sinh thái tự nhiên, mặt khác bị kiềm chế bởi các điều
kiện, quy luật kinh tế - xă hội và các yếu tố kỹ thuật.
Quản lý đất đai bao gồm những chức năng, nhiệm vụ liên quan đến việc xác
lập và thực thi các quy tắc cho việc quản lý, sử dụng và phát triển
7

đất đai cùng với những lợi nhuận thu được từ đất (thông qua việc thu hồi đất, giao
đất, cho thuê đất, chuyển nhượng quyền sử dụng đất hoặc thu tiền sử dụng đất, tiền
thuê đất và các khoản thuế về đất…) và giải quyết những tranh chấp, khiếu nại, tố
cáo… liên quan đến quyền sử dụng đất.
Quản lý đất đai ở khía cạnh kỹ thuật là quá trình điều tra mô tả những
tài liệu chi tiết về thửa đất, xác định hoặc điều chỉnh các quyền và các thuộc
tính khác của đất, lưu giữ, cập nhật và cung cấp những thông tin liên quan
về sở hữu, giá trị, sử dụng đất và các nguồn thông tin khác liên quan đến thị
trường bất động sản.
Nhà nước phải đóng vai trò chính trong việc hình thành chính sách đất đai và
các nguyên tắc của hệ thống quản lý đất đai bao gồm Luật Đất đai và pháp luật liên
quan đến đất đai. Đối với công tác quản lý đất đai, nhà nước xác định một số nội dung
chủ yếu: Sự phối hợp giữa các cơ quan nhà nước; tập trung và phân cấp quản lý; vị
trí của cơ quan đăng ký đất đai; vai trò của lĩnh vực công và tư nhân; quản lý các tài
liệu địa chính; quản lý các tổ chức địa chính, quản lý nguồn nhân lực; nghiên cứu;
giáo dục và đào tạo; trợ giúp về chuyên gia tư vấn và kỹ thuật; hợp tác quốc tế.
Như vậy, có thể hiểu, quản lý nhà nước về đất đai là các hoạt động
của cơ quan nhà nước có thẩm quyền trong việc nắm, quản lý tình hình sử
dụng đất đai, phân bổ đất đai vào các mục đích sử dụng đất theo quy định
của pháp luật, kiểm tra, giám sát quá trình sử dụng đất đai. Mục tiêu cao
nhất của quản lý nhà nước về đất đai là bảo vệ chế độ sở hữu toàn dân về
đất đai, đảm bảo sự quản lý thống nhất của nhà nước, đảm bảo cho việc
khai thác sử dụng đất tiết kiệm, hợp lý, bền vững và ngày càng có hiệu quả
cao.
Muốn đạt được mục tiêu quản lý, nhà nước cần phải xây dựng hệ thống cơ
quan quản lý đất đai có chức năng, nhiệm vụ rõ ràng để thực thi
8

có hiệu quả trách nhiệm được nhà nước giao; đồng thời, ban hành các chính
sách, chế độ, thể chế phù hợp với từng giai đoạn phát triển của đất nước đáp
ứng được nội dung quản lý nhà nước về đất đai. Điều này thể hiện chức năng
của nhà nước xã hội chủ nghĩa là quản lý mọi mặt đời sống kinh tế, xã hội trong
đó có quản lý đất đai. Mục đích cuối cùng của nhà nước và người sử dụng đất
là làm sao khai thác, sử dụng đất có hiệu quả nhất để phục vụ cho các mục tiêu
phát triển kinh tế - xã hội, an ninh- quốc phòng của đất nước. Vì vậy, đất đai
cần phải được thống nhất quản lý theo quy hoạch và pháp luật.
Cho đến nay trên thế giới có hai hệ thống hồ sơ quản lý đất đai: Hệ thống
địa bạ (Deed system) và hệ thống bằng khoán (Title system).
Hệ thống địa bạ đã được áp dụng từ rất lâu đời, hệ thống hồ sơ
gồm: Các sổ sách địa chính mô tả thửa đất theo kiểu sơ đồ do chính quyền
quản lý và các giấy tờ pháp lý dựa trên cơ sở các khế ước, văn tự được
pháp luật thừa nhận.
Khi các mối quan hệ đất đai trở nên phức tạp hơn, người ta sử dụng một hệ
thống hồ sơ hiện đại hơn gọi là hệ thống bằng khoán. Hệ thống này bao gồm: Bản đồ
địa chính, các hồ sơ đăng ký đất đai và giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Về mặt lý
luận cũng như thực tiễn, hệ thống bằng khóan cho phép chính quyền quản lý cụ thể
hơn, chặt chẽ hơn và thống nhất hơn. Mỗi thửa đất trong cả nước có số hiệu riêng
không trùng nhau, kích thước thửa đất rõ ràng, vị trí cụ thể, chứng lý thống nhất. Các
triều đại phong kiến ở nước ta chỉ sử dụng hệ thống địa bạ.
Trong thời gian đô hộ nước ta, thực dân Pháp đã sử dụng cả hai hệ thống, hệ thống địa
bạ được sử dụng cho đất thuộc khu vực nông thôn, còn đất đô thị được chuyển dần từ hệ thống
địa bạ sang hệ thống bằng khoán. Từ khi Luật Đất đai 1988 được ban hành cho đến nay, nước
ta đã lựa chọn hệ thống
9

bằng khoán thống nhất để quản lý toàn bộ đất đai cả nước. Đây là toàn bộ công
việc quản lý đất đai theo quan niệm cũ. Nói cách khác quan niệm quản lý đất đai
theo kiểu cũ chỉ quan tâm tới việc điều chỉnh các quan hệ đất đai trong phạm vi
dân sự và hành chính, chưa chú ý tới vai trò của đất đai trong bức tranh hoạt động
vĩ mô của nền kinh tế- xã hội.
Khi kinh tế thế giới chuyển sang giai đoạn công nghiệp, con người
đã ý thức được rõ hơn ý nghĩa của quan hệ đất đai ở tầm vĩ mô, từ đó
xuất hiện khái niệm “quản lý đất đai hiện đại”. Quản lý đất đai hiện đại
bao gồm các nội dung sau:
- Điều tra, khảo sát để nắm vững được toàn bộ số lượng và chất
lượng của tài nguyên đất đai trong cả nước;
- Xây dựng hệ thống pháp luật về đất đai, các chính sách đất đai
để điều chỉnh các mối quan hệ đất đai từ từng thửa đất (vi mô) tới toàn
bộ tài nguyên đất (vĩ mô);
- Xây dựng quy hoạch và kế hoạch sử dụng đất theo lãnh thổ, theo
ngành và cả nước để thiết lập mặt bằng, cơ cấu sử dụng đất có lợi cho ổn
định chính trị, công bằng xã hội và phát triển kinh tế, trong đó có quyền
lợi của từng người sử dụng đất;
- Thành lập hệ thống hồ sơ địa chính để quản lý đến từng thửa đất
về mặt tự nhiên, kinh tế, xã hội và pháp lý làm cơ sở để giải quyết mối
quan hệ dân sự và hành chính về đất đai và xây dựng hiện trạng sử dụng
đất chính xác;
Vì vậy, phân tích các hiện tượng kinh tế - xã hội có nguồn gốc từ
quan hệ đất đai trên cơ sở hiện trạng sử dụng đất để hoạch định và điều
chỉnh các chính sách và pháp luật về đất đai.
1.1.2. Đặc điểm quản lý nhà nước về đất đai ở cấp huyện
10

Hệ thống cơ quan quản lý nhà nước về đất đai nói riêng, Tài nguyên
và Môi trường nói chung được xây dựng thống nhất từ trung ương đến
địa phương.
Bộ Tài nguyên và Môi trường chịu trách nhiệm trước Chính phủ trong
việc thống nhất quản lý nhà nước về đất đai. UBND các cấp thực hiện quyền
đại diện chủ sở hữu về đất đai và quản lý nhà nước về đất đai trên địa bàn theo
quy định tại Luật Đất đai năm 2013. Quản lý nhà nước về đất đai ở cấp huyện
có những đặc điểm sau:
* Về đối tượng quản lý
Quản lý việc sử dụng đất của các tỏ chức, hộ gia đình, cá nhân,
cộng đồng dân cư được Nhà nước giao đất, cho thuê đất, công nhận quyền
sử dụng đất.
* Về phạm vị quản lý
Quản lý việc sử dụng đất trong địa giới hành chính
huyện * Về thẩm quyền
- Quyết định việc giao đất, cho thuê đất, thu hồi đất, cho phép
chuyển mục đích sử dụng đất đối với hộ gia đình, cá nhân, cộng đồng dân
cư.
- Cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản
khác gắn liền với đất cho hộ gia đình, cá nhân, cộng đồng dân cư.
- Thanh tra, kiểm tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo trong quản lý và
sử dụng đất đối với hộ gia đình, cá nhân, cộng đồng dân cư.
Đối với tổ chức sử dụng đất trên địa bàn, trong quá trình sử dụng
đất nếu có hành vi vi phạm thì kiến nghị xử lý the quy định.
1.1.3. Sự cần thiết phải quản lý nhà nước về đất đai ở cấp huyện
Theo Luật Đất đai năm 2013: “ Đất đai là tài nguyên đặc biệt của Quốc gia,
là nguồn lực quan trọng để phát triển đất nước, là tài sản công
11

thuộc sở hữu toàn dân do nhà nước đại diện chủ sở hữu và thồng nhất quản lý ”. Việc
thống nhất quản lý thể hiện từ Trung ương đến địa phương, trong đó quản lý nhà nước
về đất đai ở cấp huyện là rất cần thiết nhằm:
1.1.3.1. Đảm bảo sử dụng đất tiết kiệm, có hiệu quả
Tiết kiệm và hiệu quả là nguyên tắc cơ bản của quản lý kinh tế, bởi vì
bất cứ một hoạt động nào dù là kinh tế hay phi kinh tế đều phải được thực hiện
trên cơ sở tiết kiệm và hiệu quả. Đất đai là nguồn lực quan trọng, là điều kiện
tồn tại cơ bản của xã hội, mặt khác đất đai có giới hạn về mặt diện tích, trong
khi đó nhu cầu sử dụng đất cho các mục đích ngày càng tang lên, cho nên đất
đai ngày càng trở nên khó khan và hạn hẹp. Điều này cho thấy ý nghĩa của việc
sử dụng đất đai tiết kiệm và hiệu quả. Nguyên tắc này đòi hỏi công tác quản lý
nhà nước về đất đai phải làm tốt công tác quy hoạch, phân bổ đất đai phù hợp
với yêu cầu của từng thời kỳ phát triển kinh tế, xã hội. Bên cạnh đó phải quy
định cụ thể về chế độ sử dụng các loại đất, đồng thời tổ chức quản lý, giám sát
tốt việc sử dụng đất để đảm bảo tính hiệu quả.
Sử dụng đất đai tiết kiệm, hiệu quả và bảo vệ môi trường đòi hỏi nhà quản lý
phải có chính sách phân phối đất đai hợp lý trên cơ sở tổng quỹ đất của quốc gia và
quỹ đất đai của từng địa phương, bảo đảm cho đất đai được sử dụng đúng mục đích,
phát huy tối đa các thế mạnh về kinh tế, xã hội với chi phí thấp nhất để đem lại hiệu
quả kinh tế, xã hội cao nhất.
1.1.3.2. Đảm bảo tính công bằng trong quản lý và sử dụng đất
Việc phân bổ đất thường chịu sự tác động của quy luật kinh tế thị trường là tối
đa hóa lợi nhuận, do đó chính sách của nhà nước có nhiệm vụ điều hòa lợi ích để đảm
bảo sự công bằng. Ngoài ra, chính sách đất đai của nhà nước nhằm tạo điều kiện cho
mọi tầng lớp dân cư được tiếp cận với việc sử dụng đất được dễ dàng. Sự công bằng
được thể hiện ở việc chính
12

quyền đảm bảo các quyền của người sử dụng đất được nhà nước cho phép, mọi
người đều có cơ hội và bình đẳng trước pháp luật về đất đai. Chính quyền thay
mặt cho nhà nước quản lý đất đai và giao đất ổn định, lâu dài cho hộ gia đình, cá
nhân; khuyến khích họ khai thác và sử dụng đất theo hướng có hiệu quả cũng như
xử lý nếu sai phạm. Khi cần thu hồi đất cho các mục đích phát triển kinh tế- xã
hội, an ninh, quốc phòng, lợi ích quốc gia, lợi ích công cộng, chính quyền thay mặt
nhà nước thực hiện những chính sách đền bù thoả đáng. Quyền lợi của người bị
thu hồi đất được bảo đảm bù đắp những thiệt hại bị mất đi vì lợi ích chung, giúp
cho người sử dụng đất yên tâm. Tuy nhiên, chính sách đất đai của nhà nước cũng
nên có chính sách ưu đãi đối với người nghèo, nhóm người dễ bị tổn thương như:
Người dân tộc thiểu số, phụ nữ, trẻ em, người dân trực tiếp sản xuất nông nghiệp.
1.1.3.3. Đảm bảo nguồn thu cho ngân sách nhà nước
Nhà nước có chính sách phát huy tạo nguồn vốn từ đất đai thông qua việc thu
tiền sử dụng đất, tiền thuê đất và các thuế và điều tiết hợp lý các khoản thu - chi ngân
sách. Phần giá trị tăng thêm của đất có được do quy hoạch, do nhà nước đầu tư làm
tăng giá trị đất cần phải có cơ chế điều tiết hợp lý thu nộp vào ngân sách. Chính quyền
cấp huyện có trách nhiệm thực hiện các khoản thu từ đất cho ngân sách nhà nước trên
địa bàn huyện.
1.1.4. Vai trò quản lý nhà nước về đất đai ở cấp huyện
Việt Nam đi lên chủ nghĩ xã hội với điểm xuất phát thấp, là một nước
nông nghiệp, do đó, đất đai có vai trò vô cùng quan trọng, đặc biệt là trong
cơ chế đổi mới hiện nay đất đai đang thực sự trở thành tiềm lực chính trong
phát triển kinh tế-xã hội, an ninh, quốc phòng của địa phương. Vì vậy, Việc
quản lý sử dụng đất đai phải hiệu quả, tiết kiệm đang trở thành một vấn đề
cấp bách.
13

Quản lý nhà nước về đất đai cấp huyện cũng chính là để thực hiện tốt các chủ
trương, đường lối của Đảng và pháp luật của Nhà nước về lĩnh vực đất đai. Đất
đai thuộc sở hữu toàn dân, không tư nhân hóa, thực hiện đúng luật đất đai, bổ
sung hoàn chỉnh hệ thống pháp luật và chính sách đất đai. Trong việc giao quyền
sử dụng đất hay cho thuê đất phải xác định đúng giá các loại đất để sử dụng đất có
hiệu quả, duy trì và phát triển quỹ đất, đảm bảo lợi ích của toàn dân, khắc phục
tình trạng đầu cơ đất và những tiêu cực, yếu kém trong quản lý và sử dụng đất.
Trong Hiến Pháp 2013, Điều 4 đã quy định rõ: Đất đai thuộc sở hữu
toàn dân do Nhà nước đại diện chủ sở hữu và thống nhất quản lý. Nhà
nước trao quyền sử dụng đất cho người sử dụng đất theo quy định của
Luật Đất đai.
Đảm bảo cho đất đai được sử dụng một cách hợp lý, tiết kiệm góp
phần quan trọng vào phát triển kinh tế - xã hội của đất nước nói chung
và các địa phương nói riêng.
Đất đai là tài sản quý giá, là tài nguyên quan trọng để phát triển kinh tế, xã hội
trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Vì vậy, với vai trỏ là cơ quan
trực tiếp quản lý đất đai trong phạm vi được phân cấp trên địa bàn huyện điều chỉnh
các quan hệ đất đai, đảm bảo cho các quan hệ này vận động phù hợp với quy luật, với
điều kiện kinh tế - xã hội của địa phương. Thông qua hoạt động quản lý Nhà nước về
đất đai đã tạo điều kiện giúp cho người dân biết cách khai thác, bảo tồn và sử dụng
nguồn tài nguyên này tiết kiệm, có hiệu quả, góp phần quan trọng vào phát triển kinh
tế - xã hội của đất nước nói chung và các địa phương nói riêng.
Góp phần vào sự ổn định và công bằng xã hội. Quản lý nhà nước về
đất đai vừa là điều kiện khách quan vừa là nhân tố bảo đảm thắng lợi sự
nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.
14

Chỉ có thông qua hoạt động quản lý nhà nước về đất đai theo quy định của
pháp luật mới tạo điều kiện đảm bảo thực hiện công bằng cho người dân và giữ ổn
định chính trị - xã hội của đất nước. Quản lý nhà nước về đất đai còn tạo điều kiện
để thực hiện giao lưu quốc tê, kêu gọi đầu tư nước ngoài, phát huy nội lực cho quá
trình công nghiêp hóa, hiện đại hóa đất nước để theo kịp sự phát triển kinh tế thế
giới. Luật Đất đai 1993 thể hiện đường lối đổi mới của Đảng và Nhà nước, là cơ sở
pháp lý đưa công tác quản lý nhà nước về đất đai vào nề nếp, sử dụng, khai thác
đất đai ngày càng có hiệu quả và tiết kiệm góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế và
thực hiện công bằng, giữ ổn định chính trị, xã hội và điều này tiếp tục được khẳng
định và hoàn thiện trong Luật Đất đai 2013.
1.1.5. Nguyên tắc quản lý nhà nước về đất đai ở cấp huyện
Nguyên tắc quản lý nhà nước về đất đai là những tư tưởng chủ đạo có tính
bắt buộc mà cơ quan quản lý nhà nước và các chủ thể sử dụng đất phải tuân theo
trong quá trình quản lý, sử dụng đất đai. Trên cơ sở các nguyên tắc chung của
công tác quản lý nhà nước về đất đai, quản lý nhà nước về đất đai ở cấp huyện có
các nguyên tắc chủ yếu như sau:
1.1.5.1. Nguyên tắc đảm bảo sự quản lý tập trung và thống nhất của
nhà nước
Đất đai là tài nguyên quốc gia, là tài sản chung của toàn dân. Vì vậy, không thể
có bất kỳ một cá nhân hay tổ chức nào chiếm đoạt tài sản chung thành tài sản riêng
của mỉnh được. Chỉ có nhà nước, chủ thể duy nhất đại diện hợp pháp cho toàn dân
mới có toàn quyền trong việc quyết định số phận pháp lý của đất đai, thể hiện sự tập
trung quyền lực và thống nhất của nhà nước trong quản lý nói chung và trong lĩnh
vực đất đai nói riêng. Điều 4, Luật Đất đai năm 2013 nêu “ Đất đai thuộc sở hữu toàn
dân do nhà nước
15

đại diện chủ sở hữu và thống nhất quản lý. Nhà nước trao quyền cho
người sử dụng đất theo quy định của Luật này”.
1.1.5.2. Nguyên tắc tập trung dân chủ
Quản lý nhà nước về đất đai của chính quyền phải tuân thủ quy định của
pháp luật và thực hiện quyền chủ sở hữu toàn dân về đất đai, bằng việc tạo điều
kiện để người dân có thể tham gia giám sát hoạt động quản lý nhà nước của
chính quyền trực tiếp thông qua tổ chức Hội đồng nhân dân và các tổ chức
chính trị- xã hội cùng cấp.
1.1.5.3. Nguyên tắc kết hợp hài hòa giữa quyền sở hữu đất đai và
quyền sử dụng đất đai, giữa lợi ích nhà nước và lợi ích của người trực
tiếp sử dụng
Theo Luật dân sự thì quyền sở hữu đất đai bao gồm quyền chiếm hữu đất
đai, quyền sử dụng đất đai, quyền định đoạt đất đai của chủ sở hữu đất đai. Quyền
sử dụng đất đai là quyền khai thác công dụng, hưởng hoa lợi, lợi tức từ đất đai của
chủ sở hữu đất đai hoặc chủ sử dụng đất đai khi được chủ sở hữu chuyển giao
quyền sử dụng.
Từ khi Hiến pháp 1980 ra đời đến Hiến pháp năm 2013 quyền sở hữu đất
đai ở nước ta chỉ nằm trong tay nhà nước còn quyền sử dụng đất đai vừa có ở nhà
nước, vừa có ở trong từng chủ sử dụng cụ thế. Nhà nước không trực tiếp sử dụng
đất đai mà thực hiện quyền sử dụng đất đai thông qua việc thu thuế, thu tiền sử
dụng…, từ những chủ thể trực tiếp sử dụng đất đai. Luật Đất đai 2003 và 2013 quy
định “Nhà nước trao quyền sử dụng đất cho người sử dụng thông qua hình thức
giao đất, cho thuê đất, công nhận quyền sử dụng đất đối với người đang sử dụng
ổn định; quy định quyền và nghĩa vụ của người sử dụng đất”
1.1.5.4. Nguyên tắc kế thừa và tôn trọng lịch sử
Quản lý nhà nước của chính quyền phải tuân thủ việc kế thừa các quy
16

định của luật pháp của nhà nước trước đây, cũng như tính lịch sử trong quản lý đất đai
qua các thời kỳ của cách mạng được khẳng định bởi việc “nhà nước không thừa nhận việc
đòi lại đất đã được giao theo quy định của nhà nước cho người khác sử dụng trong quá
trình thực hiện chính sách đất đai của Nhà nước Việt Nam dân chủ Cộng hoà, Chính phủ
cách mạng lâm thời Cộng hoà miền nam Việt Nam và Nhà nước Cộng hòa Xã hội Chủ
nghĩa Việt Nam” [2]. Điều này khẳng định lập trường trước sau như một của nhà nước
đối với đất đai, tuy nhiên những vấn đề về lịch sử và những yếu kém trong quản lý đất đai
trước đây cũng để lại không ít khó khăn, do đó quản lý nhà nước về đất đai hiện nay cần
được xem xét tháo gỡ một cách khoa học.
Nguyên tắc quản lý nhà nước về đất đai phải đảm bảo nguyên tắc chủ
đạo là: “Nhà nước thống nhất quản lý toàn bộ đất đai theo quy hoạch và
pháp luật, bảo đảm sử dụng đúng mục đích và có hiệu quả. Nhà nước giao
đất cho hộ gia đình và cá nhân sử dụng ổn định và lâu dài. Hộ gia đình và
cá nhân có trách nhiệm bảo vệ, bồi bổ, khai thác hợp lý, sử dụng tiết của
pháp luật”.
1.2. Nội dung quản lý nhà nước về đất đai
Ở nước ta đã trải qua nhiều giai đoạn lịch sử, nhà nước luôn quan
tâm đến vấn đề đất đai và đã ban hành, sủa đổi Luật Đất đai: Luật Đất đai
năm 1988, Luật Đất đai năm 1993; luật sửa đổi và bổ sung một số điều của
Luật Đất đai 1993 năm 1998, năm 2001; Luật Đất đai năm 2003. Đặc biệt,
Luật Đất đai năm 2013 có hiệu lực thi hành từ ngày 0/7/2014 đã từng bước
đưa pháp luật đất đai phù hợp với thực tế quản lý và sử dụng đất đai ở nước
ta.
Quản lý nhà nước về đất đai bao gồm có 15 nội dung được quy định tại Điều
22, Luật Đất đai năm 2013. Tuy nhiên, trong phạm vi đề tài, tác
17

giả trình bày thành 10 nội dung chính nhằm phù hợp với thực tiễn của
công tác quản lý nhà nước về đất đai ở địa phương.
1.2.1. Ban hành văn bản quy phạm pháp luật về quản lý, sử dụng đất đai
và tổ chức thực hiện các văn bản đó
Ban hành các văn bản quy phạm pháp luật về quản lý, sử dụng đất đai
chính là thường xuyên tạo ra một hành lang pháp lý để cho các cơ quan quản
lý nhà nước về đất đai và những người sử dụng đất thực hiện. Luật quy định
những nguyên tắc lớn, những chính sách quan trọng và giao Chính phủ, Ủy
ban nhân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương quy định tiếp những chính
sách cụ thể phù hợp với từng vùng, từng địa phương. UBND cấp huyện ban
hành các văn bản về quản lý, sử dụng đất theo thẩm quyền như quyết định về
giao đất, cho thuê đất, thu hồi đất, chuyển mục đích sử dụng đất đối với hộ gia
đình, cá nhân, cộng đồng dân cư trên địa bàn.....
1.2.2. Quản lý quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất
Trong công tác quản lý đất đai, quản lý quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất
là công cụ hết sức hữu hiệu, nhất là trong nền kinh tế thị trường. Nó giúp cho
việc sử dụng đất đai và các nguồn tài nguyên thiên nhiên khác một cách tiết
kiệm, có hiệu quả, giử gìn cảnh quan môi trường. Quy hoạch còn là công cụ để
phân bổ nguồn lực(kể cả vốn, lao động và công nghệ) đồng đều ở các vùng miền.
Thông qua quy hoạch dài hạn về đất đai được công bố sẽ giúp các
nhà đầu tư chủ động hơn trong việc hoạch định chiến lược sản xuất kinh
doanh.
Sử dụng công cụ quy hoạch, sẽ giúp chính quyền điều tiết cung, cầu
một số loại đất trên thị trường, đặc biệt là trên thị trường sơ cấp của thị
trường bất động sản.
18

Quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất được phê duyệt là căn cứ, là điều
kiện bắt buộc để thực hiện việc thu hồi đất, giao đất, cho thuê đất, chuyển
mục đích sử dụng đất.
Quy hoạch là công cụ quản lý khoa học , bởi lẽ trong công tác lập quy
hoạch phải đảm bảo tính thống nhất, tính đồng bộ, tính khoa học và tính dự
báo. Một quy hoạch tốt cần đảm bảo tính chiến lược và tính thực thi. Trong
thực thi cần tuân thủ theo các nội dung đã quy hoạch, hạn chế tối đa việc
điều chỉnh, bổ sung.
Quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất đai là công cụ quan trọng trong quản
lý, tuy nhiên, không được lạm dung các quy hoạch, kế hoạch nếu không sẽ rơi
vào tình trạng hành chính hóa các quan hệ về đất đai, điều này trái với sự vận
động của nền kinh tế thị trường.
Pháp luật đất đai quy định đầy đủ về nguyên tắc, hệ thống, kỳ quy hoạch, kế
hoạch, thẩm quyền phê duyệt quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất. Ngoài ra còn quy định
việc điều chỉnh quy hoạch, công khai thực hiện quy hoạch, báo cáo kết quả thực hiện
và giải quyết các vấn đề phát sinh.
Cùng với quy hoạch sử dụng đất, còn có các quy hoạch khác hổ trợ
cho công tác quản lý nhà nước về đất đai như quy hoạch tổng thể phát
triển kinh tế - xã hội, quy hoạch ngành, quy hoạch vùng, quy hoạch đô
thị và khu dân cư nông thôn.
Quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất xây dựng theo đơn vị hành chính lãnh thổ, đơn
vị sản xuất và theo các chuyên ngành. Các tổ chức nhà nước, các cấp chính quyền đươc
nhà nước phân công có trách nhiệm xây dựng quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất và tổ chức
thực hiện treo đúng quy hoạch, kế hoạch đã được phê duyệt. Quy hoạch sử dụng đất gồm
có: Quy hoạch sử dụng đất tổng thể cấp quốc gia, quy hoạch sử dụng đất cấp tỉnh, huyện,
xã, quy hoạch sử dụng đất quốc phòng, an ninh. Quy hoạch sử dụng đất cấp
19

trên là căn cứ để lập quy hoạch sử dụng đất cho cấp đơn vị hành chính
cấp dưới trực tiếp.
1.2.3.Quản lý việc giao đất, cho thuê đất, thu hồi và chuyển mục đích sử
dụng đất đối với hộ gia đình, cá nhân.
Giao đất, cho thuê đất là việc nhà nước trao quyền sử dụng đất bằng quyết
định hành chính, bằng hợp đồng cho đối tượng có nhu cầu sử dụng đất. Thu hồi
đất là việc nhà nước ra quyết định hành chính để thu lại quyền sử dụng đất hoặc
thu lại đất đã giao cho tổ chức, Ủy ban nhân dân xã, phường, thị trấn quản lý theo
quy định của Luật Đất đai. Chuyển mục đích sử dụng đất là việc nhà nước cho
phép tổ chức, hộ gia đình, cá nhân đang sử dụng đất chuyển mục đích sử dụng từ
loại đất này sang mục đích sử dụng loại đất khác. Giao đất, cho thuê đất, thu hồi
và chuyển mục đích sử dụng đất là một khâu quan trọng trong nội dung quản lý
nhà nước về đất đai, nó phản ánh cụ thể chính sách của nhà nước trong việc điều
chỉnh các quan hệ đất đai trong từng thời kỳ.
Hiện nay, Nhà nước ta đang áp dụng hình thức giao đất có thu tiền và
không thu tiền, giao đất sử dụng có thời hạn và đất sử dụng lâu dài. Trong giao
đất có thu tiền có thể thu theo giá nhà nước quy định hoặc thông qua đấu giá
quyền sửu dụng đất(giá sàn không được thấp hơn giá nhà nước quy định). Đối
với thuê đất thì có thể trả tiền thuê đất hàng năm hoặc trả một lần cho cả thời
gian thuê.
Hình thức Nhà nước giao đất không thu tiền sử dụng đất áp dụng cho các đối
tượng sau: Hộ gia đình, cá nhân trực tiếp sản xuất nông nghiệp, lâm nghiệp nuôi trồng
thủy sản, làm muối được Nhà nước giao đất trong hạn mức quy định; Cộng đồng dân
cư sử dụng đất nông nghiệp.
Hình thức giao đất có thu tiền sử dụng đất áp dụng cho các đối tượng
sau: Hộ gia đình, cá nhân được Nhà nước giao đất ở.
20

Nhà nước cho hộ gia đình, cá nhân thuê đất để sử dụng để sản xuất
kinh daonh theo phương án đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt. Việc
giao đất, cho thuê đất phải nằm trong hạn mức được quy định tại Luật
Đất đai và các văn bản hướng dẫn.
Nhà nước cho phép người sử dụng đất được phép chuyển mục đích sử dụng đất
khi đáp ứng đủ các điều kiện về quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất.
1.2.4. Quản lý việc bồi thường, hổ trợ tái định cư khi thu hồi đất
Đất đai là tư liệu sản xuất đặc biệt, giữ vai trò rất quan trọng trong phát triển
kinh tế, xã hội và sự ổn định đời sống của nhân dân. Trong quá trình phát triển đất
nước theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa, việc thu hồi đất để phục vụ cho lợi ích
quốc gia, lợi ích công cộng để phát triển kinh tế, xã hội là một quá trình tất yếu, tác
động rất lớn đến người bị thu hồi đất. Bởi vậy, nhà nước đã ban hành chính sách bồi
thường, hổ trợ và tái định cư và từng bước hoàn thiện theo hướng tạo điều kiện ngày
càng tốt hơn cho người có đất bị thu hồi ổn định đời sống và sản xuất.
Luật Đất đai năm 2013 đã đặc biệt quan tâm tới sinh kế của người
có đất bị thu hồi thông qua cơ chế bồi thường bằng đất, bằng tiền, quy
định hổ trợ ổn định cuộc sống tại nơi tái định cư, nâng mức bồi thường
đất nông nghiệp, chú trọng hổ trợ chuyển đổi đào tạo nghề cho người có
đất bị thu hồi.
Ngoài ra, việc bồi thường khi nhà nước thu hồi đất phải đảm bảo dân chủ,
khách quan, công bằng, công khai, đúng pháp luật trong quá trình thực hiện có ý nghĩa
đặc biệt quan trọng, sẽ giúp người dân được tham gia trực tiếp bàn bạc những vấn đế
liên quan đến quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của người dân. Việc công khai
minh bạch và dân chủ là một trong những giải pháp quan trọng để phòng chống tham
nhũng trong lĩnh vực đất
21

đai nói chung và bồi thường, hổ trợ tái định cư khi nhà nước thu hồi đất
nói riêng.
1.2.5. Đăng ký đất đai, lập và quản lý hồ sơ địa chính, cấp giấy chứng
nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với
đất cho hộ gia đình, cá nhân
Đây là biện pháp giúp nhà nước theo dõi tình hình sử dụng đất và biến động
thường xuyên của đất đai, đồng thời thiết lập quyền sử dụng đất hợp pháp của người
sử dụng đất, tạo cơ sở pháp lý cần thiết để người sử dụng đất và các cơ quan quản lý
đất đai thực hiện đầy đủ các quyền và nghĩa vụ của mình. Công tác đăng ký quyền sử
dụng đất được tiến hành với các chủ sử dụng đất trên địa bàn, không phân biệt chủ sử
dụng và nguồn gốc sử dụng. Nội dung công tác nhằm thống kê và quản lý toàn bộ quỹ
đất hiện đang được quản lý và sử dụng trên địa bàn huyện.
Đăng ký đất đai là quyền và nghĩa vụ của người sử dụng đất, là
công cụ giúp nhà nước nắm chắc và quản lý chặt tài nguyên đất đã giao
cho người sử dụng đất. Thông qua đó nhà nước sẽ tiến hành các biện
pháp quản lý đất đai có hiệu quả và bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của
người sử dụng đất.
Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất là chứng thư pháp lý công nhận quyền sử
dụng đất hợp pháp của người sử dụng đất. Được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng
đất là quyền đầu tiên của người sử dụng đất, là căn cứ để giải quyết các tranh chấp về
quyền sử dụng đất. Cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cũng là điều kiện để người
sử dụng đất yên tâm sản xuất, khai thác và sử dụng có hiệu quả tài nguyên đất, thực
hiện đầy đủ nghĩa vụ đầy đủ với nhà nước theo quy định pháp luật.
Hồ sơ địa chính bao gồm các tài liệu dạng giấy và dạng số thể hiện thông tin chi tiết
về từng thửa đất, thông tin người sử dụng đất, người được
22

giao đất để quản lý, thể hiện các nội dung thay đổi trong quá trình quản lý và sử dụng
đất. Hiện nay, ở địa phương đang triển khai xây dựng cơ sở dữ liệu địa chinh thay thế
dần cho việc lập sổ sách địa chính dạng giấy nhằm thiết lập hệ thống thông tin đất đai
hoàn chỉnh, hiện đại, tạo điều kiện cho việc khai thác, cung cấp thông tin đất đai được
thuận lợi, nhanh chống, chính xác, nâng cao hiệu lực và hiệu quả của hệ thống đăng
ký đất đai.
1.2.6. Thống kê, kiểm kê đất đai
Đất đai thường xuyên biến động về cả diện tích cũng như đối tượng sử
dụng. Vì vậy, nhà nước phải thực hiện công tác thống kê, kiểm kê đất đai để
nhằm nắm rõ những biến động đó. Thống kê, kiểm kê đất đai được thực hiện
theo định kỳ và kiểm kê đất đai theo chuyên đề. Thống kê đất đai theo định kỳ
được thực hiện mỗi năm một lần theo đơn vị hành chính cấp xã, trừ năm thực
hiện kiểm kê đất đai. Kiểm kê đất đai được thực hiện năm năm một lần. Bản
đồ hiện trạng sử dụng đất được lập gắn liền với việc kiểm kê đất đai.
Việc kiểm kê đất đai theo chuyên đề phục vụ yêu cầu quản lý nhà nước
thực hiện theo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Tài
nguyên và Môi trường.
Thông qua thống kê, kiểm kê đất đai đã xác lập bộ số liệu đất đai đầy đủ trong
cả nước, đáp ứng yêu cầu thông tin phục vụ cho công tác quản lý đất đai, quản
lý quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, kế hoạch phát triển kinh tế, quốc phòng,
an ninh của các cấp các ngành; đánh giá đầ đủ, đúng thực trạng tình hình quản
lý, sử dụng đất đai và đề xuất những biện pháp tăng cường công tác quản lý
đất đai đồng thời kiểm tra, xử lý kịp thời tình trạng vi phạm pháp luật đất đai.
23

1.2.7. Quản lý tài chính về đất đai và giá đất
Quản lý tài chính về đất đai và giá đất là một nội dung quan trọng
trong công tác quản lý nhà nước về đất đai bao gồm quản lý giá đất và
các nguồn thu ngân sách từ đất.
Quản lý tài chính về đất đai được thực hiện theo nguyên tắc tài chính
của nhà nước. Chính sách giá đất thời gian qua đã liên tục được điều chỉnh,
hoàn thiện theo hướng tiếp cận cơ chế thị trường, góp phần tạo chuyển biến
tích cực trong quản lý nhà nước về đất đai, từng bước phát huy nguồn lực này
cho phát triển kinh tế xã hội , là cơ sở để giải quyết tốt hơn quyền lợi của người
có đất bị thu hồi, đồng thời góp phần hạn chế tham những trong quản lý, sử
dụng đất.
1.2.8.Quản lý, giám sát việc thực hiện quyền và nghĩa vụ của người sử
dụng đất, quản lý hoạt động dịch vụ về đất đai
Là hoạt động của cơ quan có thẩm quyền nhằm quản lý chăt chẽ, uốn nắn
kịp thời những sai sót, vị phạm trong quá trình thực hiện quyền và nghĩa vụ của
người sử dụng đất. Để đảm bảo người sử dụng đất phải thực hiện đúng các quyền,
đồng thời phải tuân thủ đúng nghĩa vụ mà pháp luật cho phép, các cơ quan của bộ
máy nhà nước phải có cơ chế giám sát, kiểm tra việc sử dụng đất. Đây là tổng hợp
những biện pháp về chính sách, cơ chế và cả tiến bộ kỹ thuật được áp dụng, để
buộc người sử dụng đất phải tuân thủ pháp luật. Đồng thời, hạn chế tính quan liêu
thậm chí tiêu cực của cán bộ làm công tác quản lý nhà nước về đất đai, giúp người
sử dụng đất khai thác, sử dụng có hiệu quả cao nhất diện tích đất mà nhà nước
giao quyền sử dụng.
Quản lý việc thực hiện các quyền và nghĩa vụ của người sử dụng đất được tiến
hành thông qua hệ thống tổ chức cơ quan hành chính các cấp và hệ thống tổ chức
ngành Tài nguyên và Môi trường các cấp. Trên cơ sở
24

những quy định chung về quyền và nghĩa vụ của người sử dụng đất (từ Điều 166
đến Điều 172 Luật Đất đai 2013), cán bộ địa chính cấp xã và cơ quan Tài nguyên
Môi trường các cấp hướng dẫn các chủ sử dụng đất thực hiện đúng các quyền và
nghĩa vụ của người sử dụng đất.
Các lĩnh vực hoạt động dịch vụ trong quản lý và sử dụng đất gồm: Tư vấn
về giá đất, tư vấn về lập quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất; dịch vụ về đo đạc, lập
bản đồ địa chính; dịch vụ vè cung cấp thông tin đất đai(thông tin về thửa đất, chủ
sử dụng đất, tình trạng pháp lý về sử dụng đất...); dịch vụ về thực hiện các quyền
của người sử dụng đất như: Chuyển nhượng, tặng cho, thừa kế, thế chấp quyền sử
dụng đất......
Quản lý các hoạt động dịch vụ công về đất đai là việc quản lý nhà
nước vể các hoạt động thuộc lĩnh vực trên. Cơ quan quản lý nhà nước về
đất đai phải thường xuyên kiểm tra việc thực hiện, tiến hành công khai,
minh bạch các thủ tục hành chính về đất đai, quy trình thực hiện, các loại
phí, lệ phí...tạo mọi điều kiện thuận lợi cho các tổ chức, cá nhân khi tham
gia vào hoạt động này.
1.2.9.Phổ biến, giáo dục pháp luật về đất đai
Bên cạnh việc xây dựng một hệ thống pháp luật và các văn bản pháp lý
hoàn chỉnh trong lĩnh vực đất đai thì việc phổ biến, giáo dục pháp luật về đất
đai có ý nghĩa hết sức quan trọng trong việc đưa đạo luật này vào đời sống xã
hội, góp phần nâng cao ý thức pháp luật, văn hóa pháp lý của mọi thành viên
trong xã hội, nhất là lĩnh vực đất đai khi nó gắn liền với tất cả các tổ chức, cá
nhân.
Các hành vi phù hợp với pháp luật chỉ được hình thành trên cơ sở
nhận thức đúng, có niểm tin đối với pháp luật.
Đa dạng hóa các hình thức phổ biến, giáo dục pháp luật. Tăng cường hơn nữa
quyền tham gia đóng góp ý kiến của nhân dân vào quá trình xây
25

dựng pháp luật. Việc tham gia đóng góp ý kiến của nhân dân vào quá trình xây dựng
pháp luật có tác dụng tuyên truyền , giáo dục lớn lớn và có hiệu quả. Thông qua lấy ý
kiến vào quá trình xây dựng, ban hành và thực thi phápluật có tác dụng tuyên truyền,
phổ biến giáo dục pháp luật cho người dân nâng cao ý thức chấp hành pháp luật, ý
thức trách nhiệm pháp lý và khả năng tiến hành những hành vi pháp lý đúng đắn,
chính xác.
1.2.10.Thanh tra, kiểm tra việc chấp hành các quy định của pháp luật về
đất đai; giải quyết tranh chấp, khiếu nại, tố cáo trong quản lý và sử dụng
đất đai
Trong quản lý nhà nước nói chung và trong quản lý nhà nước về đất đai
ói riêng không thể thiếu nội dung thanh tra, kiểm tra, giám sát. Thanh tra, kiểm
tra, giám sát là một khâu làm hoàn chỉnh quá trình quản lý nhà nước. Thông
qua việc thanh tra, kiểm tra, giám sát để phát hiện các thiếu sót, vi phạm, bất
hợp lý để kịp thời xử lý và điều chỉnh. Thanh tra, kiểm tra, giám sát đất đai là
một nội dung được đưa vào công tác quản lý nhà nước về đất đai từ khi thực
hiện Quyết định số 201-CP ngày 01/7/1980 của Hội đồng Chính phủ.
Thanh tra đất đai là thanh tra chuyên ngành về đất đai. Bộ Tài
nguyên và Môi trường chịu trách nhiệm chỉ đạo, tổ chức thực hiện thanh
tra chuyên ngành về đất đai trong cả nước. Cơ quan quản lý đất đai ở địa
phương chịu trách nhiệm tổ chức thực hiện thanh tra chuyên ngành đất đai
tại địa phương. Thanh tra, kiểm tra, giám sát có thể thực hiện thường xuyên
hoặc đột xuất.
Giải quyết các tranh chấp về đất đai; giải quyết khiếu nại, tố cáo
trong quản lý, sử dụng đất:
Giải quyết tranh chấp về đất đai phải đảm bảo nguyên tắc đất đai thuộc sở hữu
toàn dân do nhà nước đại diện chủ sở hữu và thống nhất quản
26

lý. Phải nắm vững quan điểm lấy dân làm gốc, phải dựa vào dân, bàn bạc dân
chủ công khai để tìm ra biện pháp giải quyết tranh chấp. Giải quyết tranh chấp
đất đai nhằm mục đích phát triển sản xuất, ổn định và từng bước cải thiện đời
sống nhân dân, đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của người sử dụng đất. Đề
cao vai trò các tổ chức, hội đoàn thể để hòa giải các tranh chấp về đất đai ở địa
phương.
Khiếu nại là việc người sử dụng đất đề nghị cơ quan nhà nước có thẩm quyền
giải quyết những yêu cầu về quyền lợi đối với quyền sử dụng đất của tổ chức hoặc cá
nhân có liên quan hoặc kiến nghị với cơ quan có thẩm quyền của nhà nước giải quyết
những vấn đề lợi ích của họ mà cơ quan nhà nước cấp dưới đã giải quyết nhưng người
sử dụng đất chưa đồng tình. Tố cáo các vi phạm trong quản lý sử dụng đất là việc công
dân, tổ chức tố cáo những hành vi sai phạm của người thực hiện pháp luật gây thiệt
hại cho nhà nước, xã hội. Giải quyết khiếu nại, tố cáo về đất đai nhằm điều tiết mối
quan hệ giữa nhà nước với người sử dụng đất trong việc quản lý và sử dụng đất đai
theo quy định của pháp luật nhằm thực hiện đúng Quy chế dân chủ, công khai và công
bằng xã hội.
27

1.3. Chủ thể quản lý nhà nước về đất đai ở cấp huyện
Đất đai là tài nguyên của quốc gia, là tài sản chung của toàn dân. Vì vậy,
không thể có bất kỳ một cá nhân hay một nhóm người nào chiếm đoạt tài sản chung
thành tài sản riêng của mình được. Chỉ có Nhà nước - chủ thể duy nhất đại diện
hợp pháp cho toàn dân mới có toàn quyền trong việc quyết định số phận pháp lý
của đất đai, thể hiện sự tập trung quyền lực và thống nhất của Nhà nước trong
quản lý nói chung và trong lĩnh vực đất đai nói riêng. Vấn đề này được quy định
tại Điều 4, Luật Đất đai 2013 "Đất đai thuộc sở hữu toàn dân do Nhà nước đại diện
chủ sở hữu và thống nhất quản lý. Nhà nước trao quyền sử dụng đất cho người sử
dụng đất theo quy định của Luật này".
Các chủ thể quản lý nhà nước về đất đai có thể là cơ quan nhà
nước, có thể là tổ chức.
Các chủ thể quản lý đất đai là cơ quan nhà nước gồm 2 loại là:
- Các cơ quan thay mặt Nhà nước thực hiện quyền quản lý nhà nước
về đất đai ở địa phương theo cấp hành chính, đó là Uỷ ban nhân dân các cấp
và cơ quan chuyên môn ngành quản lý đất đai ở các cấp. Các cơ quan đứng
ra đăng ký quyền quản lý đối với những diện tích đất chưa sử dụng, đất
công ở địa phương.
Các cơ quan này đều là đối tượng quản lý trong lĩnh vực đất đai của các cơ
quan cấp trên trực tiếp và chủ yếu theo nguyên tắc trực tuyến.
Theo đó thì chủ thể quản lý nhà nước về đất đai ở cấp huyện là UBND cấp
huyện và phòng Tài nguyên và Môi trường. Phòng Tài nguyên và Môi trường là cơ
quan chuyên môn thuộc Ủy ban nhân dân cấp huyện thực hiện chức năng tham mưu,
giúp UBND cấp huyện quản lý nhà nước
28

về tài nguyên và môi trường trong đó có công tác quản lý nhà nước về
đất đai.
- Các chủ thể quản lý đất đai là các tổ chức như các Ban quản lý khu
công nghiệp, khu công nghệ cao, khu kinh tế. Những chủ thể này không trực
tiếp sử dụng đất mà được Nhà nước cho phép thay mặt Nhà nước thực hiện
quyền quản lý đất đai. Vì vậy, các tổ chức này được Nhà nước giao quyền thay
mặt Nhà nước cho thuê đất gắn liền với cơ sở hạ tầng trong khu công nghiệp,
khu công nghệ cao, khu kinh tế đó. Các ban quản lý này là các tổ chức và cũng
trở thành đối tượng quản lý của các cơ quan nhà nước trong lĩnh vực đất đai.
1.4. Các yếu tố ảnh hưởng tới quản lý nhà nước về đất đai ở cấp huyện
1.4.1. Điều kiện tự nhiên và tình hình phát triển kinh tế
Đất đai là sản phẩm của tự nhiên, do tự nhiên tạo ra vì vậy việc quản lý đất đai
bị chi phối bởi điều kiện tự nhiên. Điều kiện tự nhiên ở đây chủ yếu xét đến các yếu tố
như: khí hậu, địa hình,… Nó ảnh hưởng lớn đến công tác điều tra, đo đạc, khảo sát,
đánh giá đất. Công tác đo đạc, khảo sát, đánh giá đất được thực hiện trên thực địa,
nếu điều kiện tự nhiên thuận lợi, nó sẽ được tiến hành nhanh chóng, chính xác và tiết
kiệm được kinh phí cho nhà nước. Do đất đai có tính cố định, mỗi vùng miền lại có
một đặc điểm điều kiện tự nhiên khác nhau, vì vậy khi tiến hành điều tra, khảo sát đo
đạc đất đai cần phải nghiên cứu điều kiện tự nhiên của từng địa phương để đưa ra
phương án thực hiện có hiệu quả nhất. Phát triển kinh tế làm cho cơ cấu sử dụng các
loại đất có sự thay đổi. Khi nhu cầu sử dụng loại đất này tăng lên sẽ làm cho nhu cầu
sử dụng loại đất kia giảm đi, đồng thời sẽ có loại đất khác được khai thác để bù đắp
vào sự giảm đi của loại đất đó. Sự luân chuyển đất thuận lợi sẽ tạo điều kiện cho các
hoạt động kinh tế diễn ra. Quản lý nhà nước về đất đai từ đó cũng phải đổi mới để phù
hợp
29

với cơ cấu kinh tế mới, đáp ứng được yêu cầu tình hình thực tế. - Yếu tố văn hóa
xã hội có vai trò đặc biệt quan trọng trong tổ chức điều hành quản lý xã hội và
tăng cường chức năng quản lý của Nhà nước về mọi lĩnh vực nói chung cũng như
về lĩnh vực đất đai nói riêng. Các yếu tố như việc làm, dân số, môi trường, xóa đói
giảm nghèo,… ảnh hưởng rất lớn đến công tác quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất,
công tác cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, thu hồi, giao đất và công tác
thanh tra, kiểm tra giải quyết tranh chấp, vi phạm đất đai.
1.4.2. Đội ngũ cán bộ, công chức quản lý đất đai
Bộ máy tổ chức và nguồn nhân lực quản lý đất đai của địa phương Tổ chức bộ
máy nhà nước quản lý về đất đai của chính quyền địa phương có tác động trực tiếp tới
việc quản lý đất đai trên địa bàn. Việc bộ máy được tổ chức một cách khoa học theo
hướng tinh giản, có sự phân công rõ ràng về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn sẽ tạo
hiệu quả trong quản lý, giải quyết vấn đề càng nhanh chóng, thuận lợi. Tuy nhiên,
công tác quản lý của bộ máy sẽ gặp khó khăn lớn nếu một khâu, một cấp quản lý trong
hệ thống không đảm bảo được yêu cầu công việc được giao. Vì vậy, muốn quản lý hiệu
quả, tổ chức bộ máy quản lý nhà nước về đất đai phải được tổ chức thật phù hợp về
cơ cấu, có sự phân chia trách nhiệm, quyền hạn cụ thể, đồng thời phải có hướng dẫn,
bám sát của các ban ngành chức năng. Bên cạnh việc tổ chức bộ máy quản lý, trình
độ, đạo đức của đội ngũ cán bộ quản lý cũng ảnh hưởng trực tiếp tới công tác quản lý
nói chung và quản lý đất đai nói riêng. Cán bộ quản lý là người trực tiếp tham gia vào
công tác quản lý nhà nước về đất đai ở cấp chính quyền địa phương và cũng là người
tiếp xúc trực tiếp với đối tượng sử dụng đất, tiếp thu nguyện vọng của quần chúng
nhân dân về các vấn đề liên quan đến đất đai. Vì vậy, xây dựng đội ngũ cán bộ quản
lý có chuyên môn, trình độ và tận tâm với công
30

việc là điều kiện tiên quyết để tạo thuận lợi cho quản lý nhà nước về đất
đai ở cấp địa phương
1.4.3.Các công cụ để quản lý nhà nước về đất đai
Công cụ pháp luật: Pháp luật là công cụ quản lý không thể thiếu được của một
nhà nước. Từ xưa đến nay, nhà nước nào cũng luôn thực hiện quyền cai trị của mình
trước hết bằng pháp luật. Nhà nước dùng pháp luật tác động vào ý chí con người để
điều chỉnh hành vi của con người.
Công cụ quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất: Trong công tác quản lý
nhà nước về đất đai, công cụ quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất là công cụ
quản lý quan trọng và là một nội dung không thể thiếu được trong công tác
quản lý nhà nước về đất đai.
Công cụ tài chính: Tài chính là công cụ để các đối tượng sử dụng đất
đai thực hiện nghĩa vụ và trách nhiệm của họ, là công cụ mà Nhà nước thông
qua nó để tác động đến các đối tượng sử dụng đất làm cho họ thấy được
nghĩa vụ và trách nhiệm của họ trong việc sử dụng đất đai. Các đối tượng
sử dụng đất đều phải có trách nhiệm và nghĩa vụ nộp thuế cho Nhà nước.
Tài chính là công cụ quản lý quan trọng cho phép thực hiện quyền
bình đẳng giữa các đối tượng sử dụng đất và kết hợp hài hòa giữa các lợi
ích, là một trong những công cụ cơ bản để Nhà nước tăng nguồn thu ngân
sách.
1.4.4.Nhận thức của nhân dân
Tổ chức, hộ gia đình, cá nhân là đối tượng tiếp nhận sự tác động của chính quyền
địa phương trong hoạt động quản lý đất đai. Hoạt động quản lý đất đai ở địa phương xét
cho cùng là điều chỉnh các hoạt động của đối tượng sử dụng đất nhằm đảm bảo các đối
tượng sử dụng đất tuân thủ đúng pháp luật và thực hiện đầy đủ các nghĩa vụ trong quá
trình sử dụng đất. Sự
31

hiểu biết và ý thức chấp hành pháp luật đất đai của người sử dụng đất sẽ
giúp cho công tác quản lý về đất đai của chính quyền địa phương được thực
hiện một cách dễ dàng và hiệu quả
32

Tiểu kết chương 1
Quản lý nhà nước về đất đai là nhu cầu khách quan, là công cụ để bảo vệ
và điều tiết các lợi ích gắn liền với đất đai và quan trọng nhất là bảo vệ chế độ sở
hữu về đất đai. Nhiệm vụ này cần được đổi mới một cách cụ thể và phù hợp để đáp
ứng yêu cầu quản lý và tương xứng với điều kiện chính trị, kinh tế, xã hội của đất
nước trong từng giai đoạn.
Nguồn tài nguyên đất đai có hạn. Vì vậy, việc quản lý, bảo vệ, khai thác và sử dụng
phải theo quy hoạch, kế hoạch, đảo bảo hợp lý, tiết kiệm, hiệu quả và bền vững.
Chính sách, pháp luật đất đai đảm bảo đưa đất đai trở thành nguồn lực quan trọng
để phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Yếu tố đât đai trong
thị trường đảm bảo được xác lập đồng bộ với các yếu tố thị trường khác vừa tuân
theo quy luật của kinh tế thị trường vừa đảm bảo tính định hướng xã hội chủ nghĩa.
Quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất phải đi trước một bước đảm bảo phân
bổ môt cách hợp lý nguồn tài nguyên quốc gia phục vụ mục tiêu phát triển kinh
tế - xã hội bền vững là định hướng chủ đạo và yêu cầu xuyên suốt trong công
tác quản lý nhà nước về đất đai.
Đất đai thuộc sở hữu toàn dân, do Nhà nước thống nhất quản lý, chính
quyền thực hiện quyền đại diện chủ sở hữu và quản lý nhà nước về đất đai
trên địa bàn được quy định bởi pháp luật. Với phạm vi đề tài, chính quyền
cấp huyện thực hiện việc quản lý nhà nước trên địa bàn gồm 10 nội dung
chủ yếu gồm:
Ban hành các văn bản quy phạm pháp luật về quản lý, sử dụng đất đai và tổ
chức thực hiện các văn bản đó; Quản lý quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất; Quản lý
việc giao đất, cho thuê đất, thu hồi và chuyển mục đích sử dụng đất đối với hộ gia đình,
cá nhân; Quản lý việc bồi thường, hổ trợ tái định cư khi thu hồi đất; Đăng ký đất đai,
lập và quản lý hồ sơ địa chính,
33

cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác
gắn liền với đất cho hộ gia đình, cá nhân; Thống kê, kiểm kê đất đai; Quản lý
tài chính về đất đai và giá đất; Quản lý, giám sát việc thực hiện quyền và nghĩa
vụ của người sử dụng đất, quàn lý hoạt động dịch vụ về đất đai; Phổ biến, giáo
dục pháp luật về đất đai; Thanh tra, kiểm tra việc chấp hành pháp luật về đất
đai. Giải quyết tranh chấp, khiếu nại, tố cáo trong quản lý và sử dụng đất đai.

Cơ sở lý luận của quản lý nhà nước về đất đai ở cấp huyện.docx

Recommended

Recommended

More Related Content

Similar to Cơ sở lý luận của quản lý nhà nước về đất đai ở cấp huyện.docx

Similar to Cơ sở lý luận của quản lý nhà nước về đất đai ở cấp huyện.docx (20)

More from Dịch vụ viết thuê đề tài trọn gói ☎☎☎ Liên hệ ZALO/TELE: 0973.287.149 👍👍

More from Dịch vụ viết thuê đề tài trọn gói ☎☎☎ Liên hệ ZALO/TELE: 0973.287.149 👍👍 (20)

Recently uploaded

Recently uploaded (20)

Cơ sở lý luận của quản lý nhà nước về đất đai ở cấp huyện.docx