Η Ερευνητική Εργασία υλοποιήθηκε με μαθητές της Α' Λυκείου

1. «Η ΕΠΙΝΟΗΣΗ ΤΗΣ ΓΡΑΦΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΑΡΙΘΜΗΣΗΣ»
Ή
Η επινόηση μεθόδων και πρακτικών για
υπέρβαση πολλαπλών δυσκολιών
Επιμέλεια Κατερίνα Καλφοπούλου, ΠΕ03
Αθήνα, Σάββατο 30 Ιουνίου 2012
Θεσσαλονίκη, 8 Σεπτεμβρίου 2012

2. Έλλειψη
επιμόρφωσης
Έλλειψη
υποδομής
Γενικές
δυσκολίες Έλλειψη
σταθερής
θέσης
Δυσκολία
επιλογής
συνεργατών
Ειδικές
δυσκολίες

3. Η επιλογή θέματος έγινε από βιβλίο που προτείνει η Ομάδας Θ+Φ, και για
το οποίο υπάρχει πλούσιο υλικό, άμεσα προσβάσιμο, στην ιστοσελίδα της.
http://thalesandfriends.org/el/book/taxideutis-math/

4. «Η ΕΠΙΝΟΗΣΗ ΤΗΣ ΓΡΑΦΗΣ
ΚΑΙ ΤΗΣ ΑΡΙΘΜΗΣΗΣ.
Η ανάπτυξη των κωδίκων και η μεταξύ τους αλληλεπίδραση»
Από το πλούσιο υλικό του βιβλίου, επιλέχτηκε ως θέμα της ερευνητικής εργασίας
το ακόλουθο:
Το θέμα παρουσιάστηκε στους μαθητές που συμμετείχαν στο εν λόγω τμήμα ενδιαφέροντος
με ένα εισαγωγικό power point, προκείμενου να επιτευχθούν οι ακόλουθοι στόχοι:
1. Οι μαθητές να συμμετάσχουν ενεργά στη διατύπωση των ‘ερευνητικών ερωτημάτων’
που θα απαντήσουν.
2. Οι μαθητές να προτείνουν οι ίδιοι κάποιες «προεκτάσεις» του θέματος.
3. Οι μαθητές να χωριστούν σε ομάδες, με κριτήριο την επιλογή ερευνητικών ερωτημάτων
που τους κεντρίζουν περισσότερο το ενδιαφέρον.
Αποτέλεσμα της εισαγωγικής διαδικασίας ήταν να δημιουργηθούν πέντε ομάδες εργασίας,
με ισάριθμα θέματα έρευνας…

5. Πέντε Ομάδες Εργασίας
ΤΑ
ΠΡΩΤΑ
ΣΤΑΔΙΑ
ΒΑΒΥΛΩΝΙΟΙ ΑΙΓΥΠΤΙΟΙ
ΜΑΓΙΑ
ΤΑ ΕΝΤΥΠΑ ΜΕΣΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ-
ΤΑ ΛΟΓΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΤΟΤΕ ΚΑΙ ΤΩΡΑ

9. Η αδυναμία των μαθητών να χρησιμοποιήσουν τις πληροφορίες που διάβαζαν στα
βιβλία, για την παραγωγή κειμένου, μας ώθησε στην επινόηση ενός είδους παιχνιδιού,
διατύπωσης συνδυαστικών ερωτήσεων, που θα αποτελούσαν τη βάση των ερευνητικών
ερωτημάτων, τα οποία στη συνέχεια με χρήση των βιβλίων που είχαν στη διάθεσή τους
όφειλαν να απαντήσουν.

10. ΔΙΑΤΥΠΩΣΗ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΩΝ ΕΡΩΤΗΜΑΤΩΝ
Στόχος της δραστηριότητας ήταν η αποσαφήνιση των ακόλουθων ερωτημάτων:
1. Ποιοι είναι οι «ήρωες» της ιστορίας μας; (υποκείμενα της δράσης)
2. Πού και πότε έζησαν; (χώρος και χρόνος της δράσης)
3. Τι έκαναν; (δράση)
4. Γιατί έκαναν ό,τι έκαναν; (λόγος της δράσης)
5. Πώς το έκαναν; (τρόπος της δράσης)
6. Με τι το έκαναν; (μέσο της δράσης)
Με τη μέθοδο αυτή η ερευνητική εργασία πήρε τη μορφή αφηγηματικής διαδικασίας, που
είναι οικεία στους μαθητές και, επί πλέον, τους εξοικείωσε με το θέμα της έρευνάς τους με
ιδιαίτερα διασκεδαστικό τρόπο.

13. Τα κείμενα που συντάχτηκαν ως απάντηση στα ερωτήματα που διατύπωσαν οι μαθητές,
με υλικό που άντλησαν από τα βιβλία, αποτέλεσαν τη βάση για τη δημιουργία power point
που έφτιαξαν τα παιδιά εκτός σχολείου.
Κάθε ομάδα εργασίας παρουσίασε το αρχικό αποτέλεσμα της έρευνάς της στην ολομέλεια
του τμήματος ενδιαφέροντος. Μετά από κάθε παρουσίαση ακολούθησε συζήτηση που είχε
ως πρωτεύοντες στόχους:
1. Την αξιολόγηση της εργασίας, ως προς την πληρότητα, τη σαφήνεια και τη γλώσσα.
2. Τον εντοπισμό σημείων που πιθανόν είχαν συμπεριλάβει και άλλες ομάδες στην εργασία
τους.
3. Τη συζήτηση γύρω από θέματα στα οποία αλληλεπικαλύπτονταν οι εργασίες με σκοπό
τη λήψη αποφάσεων για το πώς θα γίνει η σωστή διαχείριση αυτών των θεμάτων και
πώς θα αποφευχθεί η αλληλοεπικάλυψη.
4. Τέλος, τη σύνθεση μιας ολοκληρωμένης και πλήρους εργασίας που θα παρουσιαζόταν
από το τμήμα στις τελικές παρουσιάσεις του σχολείου.
Οι δευτερεύοντες στόχοι των κατά ομάδας παρουσιάσεων ήταν:
1. Να δοθεί κίνητρο στους μαθητές να ετοιμάσουν την εργασία τους μέσα σε συγκεκριμένο
χρονικό διάστημα, αφού οι ημερομηνίες των παρουσιάσεων για κάθε ομάδα είχαν
καθοριστεί από την αρχή.
2. Να δοθεί η δυνατότητα στους μαθητές να ξεπεράσουν τις συστολές που συχνά έχουν
πολλοί, όταν πρόκειται να μιλήσουν μπροστά σε ένα μεγάλο κοινό.

14. Κατά την παρουσίαση της εργασίας της ομάδας «Βαβυλώνιοι», οι άλλες ομάδες κρατούν
σημειώσεις για να ακολουθήσει η συζήτηση…

15. Οι επιμέρους παρουσιάσεις ολοκληρώνονται με την ομάδα που έχει αναλάβει
την έρευνα σχετικά με «Τα έντυπα μέσα τότε και τώρα…»

16. Το τελικό αποτέλεσμα της ερευνητικής μας εργασίας παρουσιάστηκε από τους μαθητές στη
Μαθηματική Εβδομάδα που διοργάνωσε τον Μάρτιο το παράρτημα ΕΜΕ της Θεσσαλονίκης.

17. «Η επινόηση της γραφής και της αρίθμησης» αποτέλεσε, για μας
και τους μαθητές μας ένα μαγευτικό ταξίδι…
Ενώ ένα απόσπασμα της εργασίας παρουσιάστηκε στο 6ο ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΟ ΠΑΝΗΓΥΡΙ,
που διοργάνωσε η ομάδα Θαλής + Φίλοι, στις 23 Ιουνίου στη Θεσσαλονίκη.

18. ΑΞΙΟΛΟΓΩΝΤΑΣ
(+) Η όλη διαδικασία με τον τρόπο που πραγματοποιήθηκε ξέφυγε, ως όφειλε άλλωστε,
από τα στενά πλαίσια του τυπικού μαθήματος και παρόλο που στηρίχτηκε σχεδόν εξ
ολοκλήρου στη χρήση επιστημονικών βιβλίων ή βιβλίων εκλαϊκευμένης επιστήμης,
κατάφερε να πάρει τη μορφή μιας διασκεδαστικής επιμορφωτικής διαδικασίας.
(-) Ο λίγος χρόνος και η έλλειψη προηγούμενης εμπειρίας περιόρισαν αρκετά τις
δυνατότητες που προσφέρει το βιβλίο που χρησιμοποιήθηκε ως βάση για την κεντρική ιδέα
της επινόησης της γραφής και της αρίθμησης.
ΚΑΙ ΠΡΟΤΕΙΝΟΝΤΑΣ
Μια πληθώρα δραστηριοτήτων και συγκριτικών παράλληλων ή επιμέρους ερευνών θα
μπορούσαν να έχουν υλοποιηθεί, όπως για παράδειγμα «οι ομοιότητες και οι διαφορές
των συστημάτων αρίθμησης των Βαβυλωνίων και των Αιγυπτίων».
Τέτοιου είδους ποικίλες δραστηριότητες μπορεί να σχεδιάσει ο εκπαιδευτικός αντλώντας
υλικό από τη σελίδα http://thalesandfriends.org/el/book/taxideutis-math/ .
Ακόμη μπορεί να εφαρμόσει την ίδια διαδικασία που εξομοιώνει τις λειτουργίες μιας
λέσχης ανάγνωσης με αυτές του μαθήματος της ερευνητικής εργασίας, επιλέγοντας ένα
οποιοδήποτε από τα άλλα προτεινόμενα βιβλία της ομάδας, που πλούσιο υλικό τους
υπάρχει εδώ http://thalesandfriends.org/el/book/, και πλαισιώνοντάς το με μερικά συναφή
βιβλία, τα οποία θα χρησιμοποιούν οι ομάδες εργασίας.

19. ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ