Bulchiinsa

1. 6/24/2023 BMWDO Bara.2015 1
Leenjii Sirna Bulchiinsa Qabeenyaa
BMO tiin Qophaa’e
sadaasa 2015
Adaamaa

2. Qabiyyee leenjii
1) Haala waliigalaa fi moggaafamawwan
2) Sirna Bulchiinsa Istookii
3) Sirna Bulchiinsa Qabeenya Dhaabbii
4) Dhabamsiisa Qabeenyaa
5) Qajeelfama itti fayyadama boba’aa fi
bobbii konkolaataa
6/24/2023 BMWDO Bara.2015 2

3. Kutaa 1.
Ibsa Waliigala fi Moggaafamawwaan
labsii bittaa fi bulchiinsa qabeenyaa
mootummaa naannichaa lakk.157/2002
keewwata 2 keewwata xiqqaa 20,22 fi 24n
hiika kennameef bu’uura godhachuun:
Qabeenya Mootummaa” jechuun
 Maallaqa callaa mootummaa fi lafaan alatti
horataalee Mootummaa Naannoo kan ta’e
qabeenya kamiyyuu jechuudha.
6/24/2023 BMWDO Bara.2015 3

4. Ibsa Waliigalaa…
Qabeenyaa dhumataa” jechuun
• Meeshaa dhaabbiin ala kan ta’e qabeenya
mootummaa kamiyyuu yoo ta’u,fayyidaa irra
ooluu erga jalqabee kaasee Yeroo waggaa
tokkoo gadif dudha fayyadama kan qabu.
• Qabeenyaa gatiin qofaa (tokkoo) isaa qarshii
1,000 (kuma tokko) fi isaa gad ta’ee dha.
6/24/2023 BMWDO Bara.2015 4

5. Ibsa Waliigalaa…
‘’Qabeenyaa dhaabbii”jechuun:
• Waggaa tokkoo ol ta’eef dudha fayyadama kan qabu
fi qabeenya tajaajila kennaa kan jiru.
• Qabeenyaa gatiin qofaa (tokkoo) isaa qarshii 1,000
(kuma tokko) fi isaa ol ta’ee dha.fkn,meeshaa
biiroo,kompiitara,konkolaataa,doonii,xiyaara,gamoo,
karaa,bo’oo lolaa,riqicha,jallisii fi hidhaa fi kkf
6/24/2023 BMWDO Bara.2015 5

6. Ibsa Waliigalaa…
Qabeenyawwan uumama qabeenya dhaabii
qabaatanii hiika qabeenya dhaabii keessatti hin
hammatamne:
 Fakkeenyaaf:
• Uurtuuwaraqaa,Isteepilarii,Maashinootaher
reegaateessoo waraqaa,kkf qisaasamaaf
saaxilamuu waan danda’aniif kophaa
isaanitti galmaa’anii to’annoo
barbaachisaan taasisamuu qaba.
6/24/2023 BMWDO Bara.2015 6

7. Ibsa Waliigalaa …
• “Istookii”:jechuun Qabeenyawwan mana
hojichaanbitamanyknOmishamanykngargaarsaan
argaman ta’anii sochii hojii idilee keessatti hanga
tajaajila irra oolanitti mankuusa keessa kan ta’an
dha.Fakkeenyaaf:
Meeshaaleedhaabbii,
meeshaalee dhumataa jechuudha.
6/24/2023 BMWDO Bara.2015 7

8. Kutaa 2.
Bulchiinsa Istookii
• Bulchiinsa Istookii jechuun: Istookii adda
baasuu, fuudhuu, baasii gochuu, sochii istookii
galmeessuu, lakkaa’umsaa fi to’annoo istookii fi
gabaasa dhiyeessuu, akkasumas
hojimaata tarreeffama kuufama istookii
agarsiisuu jechuu dha.
6/24/2023 BMWDO Bara.2015 8

9. Hojiiwwan Bulchiinsa Istookii…
1. Istookii Adda baasuu fi Moggaasuu
 Hojiin kun istookii ramaduu fi kooddii kennuu
kan hammatu dha.
2. Istookii Fuudhuu/Galii gochuu
 Qabeenya karaa kamiinuu argame gara mana
kuusaatti sakatta’uun fuudhuu/galii gochuu dha.
3. Istookii Baasii gochuu fi Raabsuu:
 Hojii istookii kamiyyuu man-kuusaa meeshaa
keessaa baasii gochuu dha.
6/24/2023 BMWDO Bara.2015 9

10. Hojiiwwan …
4. Galmeewwanii fi hojimaata herreega istookii:
 Hojii sochii istookii galmeessuu fi gabaasa
qopheessuu dha.
5. Istookii lakkaa’uu fi To’annoo
 Hojii yeroo yeroon Istookiwwan man-kuusaa
keessa jiran lakkaa’uu fi yeroo barbaadametti
tajaajila mana hojichaaf haala gahaa ta’een
jiraachuu isaa mirkaneessuu dha.
6. Kuufama meeshaa
 Istookiwwan akkaataa ramaddii isaaniitiin
mana meeshaa keessa kaa’uu dha.
6/24/2023 BMWDO Bara.2015 10

11. 6/24/2023 BMWDO Bara.2015 11
1. Istookii Adda Baasuu fi Ramaduu
Istookii adda baasuu fi ramaduu
jechuun:
sirnaa fi adeemsa meeshaalee
sirriitti ibsuu fi adda baasuu
 Meeshaalee yommuu faayidaa
irra oolan wal-fakkeenya qaban
sirritti ibsuudhaan bakka tokkotti
Koodi adda baasaa kennuu dha,

12. Itti fufa…
Fakkeenyaaf:
Meeshaaalee dhumataa biiroo bakka
tokkotti,yuunifoormii fi uffataalee bakka
tokkotti ramaduun ni danda’ama.
6/24/2023 BMWDO Bara.2011 12

13. 6/24/2023 BMWDO Bara.2011 13
Ramaddii Adda-baasa Koodii
Uffata dambii, uffataalee fi Huccuu ciisichaa 4401
Meeshaalee dhumaa Biiroo keessaa 4402
Barulee Maxxanfaman 4403
Meeshaalee Dhumaa Wal’aansaa 4404
Meeshaalee Dhumaa Barnootaa 4405
Nyaata 4406
Boba’aa fi dibataalee 4407
Mi’oota adda addaa 4408
Guddistuuwwan Qonnaa, Bosanaa fi galaana keessaa 4409
Meeshaalee dhumaa Wal’aansa Beeyiladaa fi Qorichaaf 4410
Dhiyeessawwan Qorannaa fi qo’annoo 4411
Rasaasaa fi dhoka’aa/Fanjii/ 4412
Meeshaalee darbii fi ijaarsaa 4413
Meeshaalee jijjiirraa (spare parts) 4414
Meeshaalee dheedhii waarshaaf oolan 4415
Meeshaalee waarshaa oomisha irra jiran 4416
Meeshaalee waarshaa oomisha xumurame 4417
Meeshaale fi dhiyeessawwan biroo 4418
Ramaddii istookii
Sirni qabiinsa herreegaa tiin meeshaalee fi dhiyeessawwan akaataa
armaan gadiin ramadamaniiru.

14. Ramaddii istookii
MHM meeshaalee sadarkaa saditti ni ramadu.
• MHM kan kanaan gadi hordofuudhaan
istookii fi dhiyeessawwaniif ramaddii fi
adda-baasa akka kennaniif ni eegama
• 1ffaa ramaddii istookii ijoo
• 2ffaaramaddii istookii giddu-galeessaa
• 3ffaa ramaddii xiqqaa,
6/24/2023 BMWDO Bara.2015 14

15. 6/24/2023 BMWDO Bara.2015 15
Sirni kenniinsa koodii MHM lakkoofsa 10 ni
qabata
Lakkoofsi Afur jalqabaa ramaddii ijoof,
Lakkoofsi Sadii ramaddii giddugaleessaa fi
lakkoofsi Sadii warri dhumaa ramaddii xiqqaa
adda baasaa tokkoo tokkoo meeshaatiif kennama.

16. 6/24/2023 BMWDO Bara.2011 16
Fakkeenyaaf: meeshaa tokkoof adda-baasni
kennameef 4402-001-001 haa jennu.
4402 – waamama ramaddii ijoo yommuu ta’u
kunis meeshaalee dhumataa biiroo dha.
001- meeshaalee biiroo keessaa ramaddii
giddugaleessaaf kan kennamu yommuu ta’u
meeshaa dhumataa barreeffamaa Keessaa
waraqaa kompiiteraa dha.
001- adda-baasa tokkoo tokkoo meeshaaf kan
kennamu yommuu ta’u kunis meeshaalee
barreessaa jala kan ramadameef hammi A-4 kan
ta’eef waraqaa foto koppiif kan kennamee dha

17. 6/24/2023 BMWDO Bara.2011 17
MHM qulqulleessi barbaachisu godhamuu qaba.
a. Itti/G/mana kuusaa meeshaa meeshicha
fuudhuu kan dandeessisu ajajni
adeemsa/kutaa hojii ilaalu irraa kennamuu isaa
mirkaneeffachuu.
b. I/G/mana kuusaa meeshaa sirrummaa
meeshichaa ajaja kenname tarreeffama
meeshaa (specification) waliin ilaaluu
c. Meeshaalee bittaadhaan, kennaa fi karaa
birootiin argaman rakkina qulqullinaa, hanqina
bayyinaa fi manca’inaa kan beekamuu danda’u
hojiin walharkaa fuudhiinsaa fi sakatta’aa sirrii
ta’e yoo raawwatame dha.
2. Istookii Fuudhuu fi Sakatta’uu

18. Istookii Fuudhuu…
 Hojimaata istookiin gara dhiyeessaa ergamu
• Istookiin sababa adda addaatiin yeroo
sakatta’aa fudhatama osoo hin argatiin yoo hafe
dhiyeessaaf akka deebi’u ni ta’a.
• Istookiin yeroo deebi’u uunkaa meeshaa
deebi’u/D.S.R/ wajjin qophaa’ee ergama.
• D.S.Rn meeshaaleen deebii ta’uu isaanii,
hir’inaan, ykn caalmaadhaan ergamuu isaanii tiif
sanada akka ragaatti kan tajaajiluu dha.
6/24/2023 BMWDO Bara.2015 18

19. 6/24/2023 BMWDO Bara.2015 19
Lakk./No. Tarreeffama
qabeenyaa/
Description of the
item
Sababa/Reason Safartuu
Unit
Hamma
Gaafatame
/Quantity
Requested
Garaagarummaa
/Discrepancy
Biiroo Maallaqaa fi Misooma Dinagdee Oromiyaa
Oromia Bureau of Finance and Economic Development
GABAASA CACCABUU/HANQINAA
DAMAGE/SHORTAGE REPORT
To Tiif Guyyaa/Date
Armaan gaditti kan tarreeffaman miidhaa, hanqina, caalmaan kan irratti argamee
dha.(With reference to the goods listed below, the goods have arrived damaged
shortage over/not the right quality.)
Hojjetaa Mankuusa meeshaa
Store keeper’s
Maqaa
Name
Mallattoo
Sognature

20. Istookii Baasii Gochuu
Hojimaata Istookiin MK baasuuf hordofamuu
qabu:
kan dura gale dura baha (FIFO) kan jedhuu
dha.
Hojjettoonni ittifayyadaman meeshaa
hojiidhaaf isaan barbaachisu yeroo barbaadan
uunkaa gaaffii meeshaa haala sirrii ta’een
guutuu fi ittigaafatamaa dhimmi ilaalu
mallateessisanii Abbaa Adeemsa bulchiinsa
istookii raawwatuuf dhiyeessuu qabu.
6/24/2023 BMWDO Bara.2015 20

21. Itti fufa…
Ittigaafatamummaa
Adeemsa istookii baasii gochuu
keessatti Qaamooleen sadeen
ittigaafatamummaa qabu.
1. I/G/bulchiinsa qabeenyaa
2. Kutaaleen ittifayyadaman
3. I/ G/Mana kuusaa meeshaa
meeshaaleen ittigaafatamtoota
dhimmi ilaaluun kan gaafatamanii ta’u
isaa mirkaneessa.
6/24/2023 BMWDO Bara.2015 21

22. 5. Galmeewwan Sirnaa fi Gabaasa Herregaa
Galmeeffamni istookii barbaachisaa kan ta’u:
Hammi meeshaa kamiyyuu yeroo kamiyyuu
lakka’uumsi otuu hin raawwatin beekuuf,
Istookiiwwan mana kuusaa keessa jiran
galmee waliin mirkaneessuuf,
Istookiiwwan dhiyeessitoota irraa ajajuuf
akka gargaaruuf,
Yeroo lakkaa’uumsa meeshaa
galmeewwanii fi meeshaalee waliin
mirkaneessuuf,
6/24/2023 BMWDO Bara.2015 22

23. Itti fufa…
Qamoonni galmeeffama istookiif ittigaafatamummaa
qabu.
a) Garee bulchiinsa qabeenyaa fi
b) Hojjetaa galmeeffama mana kuusaa
sanadoota ka’umsaa bu’uuraa godhachuun
Galmeeffamawwan istookii gatii fi hamma
baayyina isaaniin wayiteessuu fi gabaasawwan
yeroon dhiyeessuu qaba.
• Uunkaalee galmeeffama istookii
a) Kaardiin kuusaa (biinii) fi
b) kaardiin galmeeffama sanadoota istookii (Stock card)
6/24/2023 BMWDO Bara.2015 23

24. 6/24/2023 BMWDO Bara.2011 24
Guyyaa
Date
Lakk.Heertuu
Ref. No
Hamma
Fudhatame
Quantity
Received
Hamma
Baasiita’e
Quantity Issued
Haftee Baasii
irraa
Balance
Qorannoo/yaa
da
Remark
BIIROO MAALLAQAA fi MISOOMA DINAGDEE OROMIYAA
OROMIYA BUREAU OF FINANCE AND ECONOMIC DEVELOPMENT
KAARDII KUUSAA
BIN CARD
Maqaa Mana hojiimootummaa
Public Body __________________________ Lakk.Fuula
Page No. ______________
Adda baasa Meeshaa/Item Code .----------------------------
Akaakuu meeshaa/Description of item_---------------------------------------------------
Safartuu/Unit ------------------------Hamma Xiqqaa/Minimum level -----------------Hamma
Guddaa/Max. level ---------------------
Lakk.Sossoneessaa/Shelf No. _____________________

25. 6/24/2023 BMWDO Bara.2011 25
Guyyaa
Date
Lakk.Heertuu
Posting
Reference
Galii/ Receipt Baasii/Issue Madaala
Baayyi
na
Qty.
Gatii
tokk
oo
Unit
Price
Gatiim
araa
Total
value
Baayyi
na
Qty.
Gatii
tokk
oo
Unit
Price
Gatiim
araa
Total
value
Baayyi
na
Qty.
Gatiit
okkoo
Unit
Price
Gatii
maraa
Total
value
BIIROO MAALLAQAA fi MISOOMA DINAGDEE OROMIYAA
OROMIYA BUREAU OF FINANCE AND ECONOMIC DEVELOPMENT
KAARDII GALMEEFFAMA ISTOOKII
STOCK CARD
Maqaa Mana hojii /Public Body ______________Lakk.Fuula /Page No. _________
AddabaasaMeeshaa /Item Code _____________
Akaakuu meeshaa/Description of item_A-5
Safartuu/Unit _______________ HammaXiqqaaMinimum level __________________
HammaGuddaa/ Max. level ___________________
Lakk.Sossoneessaa/Shelf No. _____________________

26. Gabaasa Herrega Istookii
a) Hojjetaan galmeeffama mana kuusaa
meeshaa:
 Bara baajataatti gatii meeshaalee mana
kuusaatti tokko tokkoo ramaddii koodii
herregichaa(4400-4418)Fayyadamuudhaan
A/H/Herregaatiif dhiyeessuu qaba.
 Gabaasni kun dhuma bara baajatichaa
meeshaa istookii jiru beekuuf ni
dandeessisa.
6/24/2023 BMWDO Bara.2015 26

27. Itti fufa…
 Gabaasawwan yeroo sochii istookii kan
agarsiisa qopheessuu qaba.
Murtiwwan hoggansaa hojii istookii ilaallatan
dabarsuuf faayidaa irra ni oola.
Istookiwwan dafanii kan socho’anii fi kan
hin sochoone adda baasee gabaasa
dhiyeessuun ragaa murtii hoggansa hojiif
gargaaru ni dhiyeessa.
6/24/2023 BMWDO Bara.2015 27

28. 6/24/2023 BMWDO Bara.2011 28
Ramaddii Adda Baasa Koodii Gatii Qarshiin
Uffata dambii, uffataalee fi Huccuu ciisichaa 4401
Meeshaalee dhumaa Biiroo keessaa 4402
Barulee Maxxanfaman 4403
Meeshaalee Dhumaa Wal’aansaa 4404
Meeshaalee Dhumaa Barnootaa 4405
Nyaata 4406
Boba’aa fi dibataalee 4407
Mi’oota adda addaa 4408
Guddistuuwwan Qonnaa, Bosanaa fi galaana keessaa 4409
Meeshaalee dhumaa Wal’aansa Beeyiladaa fi Qorichaaf 4410
Dhiyeessawwan Qorannaa fi qo’annoo 4411
Rasaasaa fi dhoka’aa 4412
Meeshaalee darbii fi ijaarsaa 4413
Meeshaalee jijjiirraa (spare parts) 4414
Meeshaalee dheedhii waarshaaf oolan 4415
Meeshaalee waarshaa oomisha irra jiran 4416
Meeshaalee waarshaa oomisha xumurame 4417
BIIROO MAALLAQAA fi MISOOMA DINAGDEE OROMIYAA
OROMIYA BUREAU OF FINANCE AND ECONOMIC DEVELOPMENT
GABAASA ISTOOKII
STOCK REPORT
Maqaa mana hojii/ Public Body________________________
From /irraa ____________to/hanga ______________

29. 6. lakkaa'umsa fi To’annoo Istookii
• Mana kuusaa qabeenyaa keessatti kan
argamu qabeenyawwan tokko tokkoon
facaatiidhaan lakkaa’uu, madaaluu fi
safaruun bu’aa isaas galmeessuu ni
hammata.
Inventory= Istook Kaardii =Biin kaardii
6/24/2023 BMWDO Bara.2011 29

30. 6/24/2023 BMWDO Bara.2011 30
BiirooMaallaqaa fi MisoomaDinagdeeOromiyaa
Oromia Bureau of Finance and Economic Development
Lakkaa’umsaIstookii
Stock Taking Sheet
MaqaaManaHojjichaa/Public body______________
Adda baasa mankuusa meeshaa/Stores no-_________________
Ramaddiii stookii /qabeenya/Stock Classification_____________________
Guyyaa/Date_____________________________
Lakk.
No
Safartuu.
Of the item
Ibsaa
meeshaa
Catogory
of asset
Lakkoofsaa
n argamee.
count
Hamma
galmee
istookii
argamee
Stock card
balance
Garaagaru
mmaa
Stock
discrpancy
Haala
istookichiitti
argamu.
conditions of
goods
Sochii
istookii
guyyaadhum
aa.
Last date of
movement
Miseensoota istookii lakkaa’an maqaa fi mallattoo ________________________
Name and signature of the stock taking team members
Qabeenya kan akkoofsise__________
Maqaa itti- gaafatamaa mankuusa meeshaa______________________
Name of the store keeper
Mallattoo_______________
Signature

31. 7. Kuufama istookii
 Itti gaafatamaan mana kuusaa;
 Qulqullina mana kuusaa,
 Taa’umsi isaanii sirrii ta’ee fi shelfii
meeshaa lakkoofsaa fi adda baasa
waan barbaachisaa ta’e kan
kennameef ta’uu isaa
mirkaneessutu irra jiraata.
6/24/2023 BMWDO Bara.2015 31

32. Kuufama…
• Of-eeggannoo fi nageenya mankuusaa
Eegumsa nageenya man-kuusaatiif
 Furtuuwwaan mankuusa baayyisuun
qabachuu,
Hojjatoota gara mankuusaa galuu fi bahuuf
qabaan adda baafachuu
Balaa ibiidaa ittiisuu fi qulqullina man
kuusaa,
Nageenya hojjetaa mana kuusaaf taasifamu
kan hammate ta’a.
6/24/2023 BMWDO Bara.2015 32

33. Kutaa 3.
Bulchiinsa Qabeenya Dhaabbii
2.1. Yaa’iinsa Qabeenya Dhaabbii Mootummaa
Sirni bulchiinsa qabeenya dhaabbii kan jalqabu
qabeenyi dhaabbii tokko mankuusaatii yeroo ba’u
dha.Yaa'iinsa Qabeenyaa Dhaabbii Mootummaa.doc
Qabeenyi dhaabbii mankuusatti kuufame akka
istookiitii lakkaa’ama.
Qabeenyawwan dhaabbii gara mankuusa
meeshaatti deebi’an akka istookiitti lakkaa’amu.
11/17/22 BMWDO Bara.2015 33

34. Yaa’iinsa Qabeenyaa …
• Gamoowwanii fi ijaarsawwan walfakkaatan yeroo
walharkaa fuudhinisi raawwatamu qabeenya dhaabbii
ta’anii lakkaa’amu.
• Qabeenya dhaabbii ijaarsa irra ragaa adeemsa ijaarsichaa
hordoffii gochuun qabamuu qaba.(Gabatee qabeenyi
ijaarsa irra jiran itti hordofamu miiltoo IV (FAUCST) asii
gadii fayyadamuu qabna.
11/17/22 BMWDO Bara.2015 34

35. 24 June 2023 BMWDO Bara.2012 35
BIIROO MAALLAQAA FI MISOOMA DINAGDEE OROMIYAA Miiltoo IV
OROMIA BUREAU OF FINANCE & ECONOMIC DEVELOPMENT
UUNKAA WALITTIQABAA QABEENYA DHAABBII IJAARSA IRRA JIRAN
FIXED ASSETS UNDER CONSTRUCTION SUMMARY TABLE
Maqaa Mana Hojii
Public Body: ________________________________________________
Lakk
.
No
Ibsa
Description
Ramaddi
i
Qabeeny
aa
Category
of Asset
Bakka
Itti
argam
u
Locati
on
Abbaa
Owner
Kontiraakta
ra
Contractor
Guyyaa
Ijaarsi
Itti
Jalqabe
Date
construct
ion
started
Guyyaa
Ijaarsichi itti
Xumuramu
Expected
date of
completion
Gatti/Baajata
kontiraataa
Waliigalaa
Contract
value/budge
ted total
value
% Ijaarsa
Dhume
Percentage
completed
Cost
incurred
to date
Baasii
Hanga
Har’aa
Bahe
Total
/Ida’ama
Qopheesse: Kutaa Hojii
Bulchiinsa Qabeenyaa
Prepared by:
Mirkaneesse: Kutaa Hojii Bulchiinsa
Qabeenyaa
Approved by (Head of FAMU):
Maqaa
Name
Ittigaafatamumm
aa
Position
Mallattoo
Signature
Guyyaa
Date

36. 2.2. Gatii Qabeenya Dhaabbii
• Gatiin maallaqaan ykn walqixxeewwan maallaqaan
(bakka barbaadamee fi haala hojiif barbaadamuun)
faayidaa irra oolchuuf kaffalame,
• Qabiyyeewwan gatii qabeenyaa dhaabbii;
 Gatii bittaa/argachuu;
 Gatii geejjibaa;
 Gatii gumurukaa fi inshuraansii;
 Gatii biroo qabeenyicha hojii irra oolchuuf bahan;
11/17/22 BMWDO Bara.2015 36

37. 2.3. Baasii Suphaa Olaanaa akka Qabeenya
Dhaabbiitti Galmeessuu:
 Faayidaa dinagdummaa qabeenyichaa sadarkaa
olaanaadhaan yoo dheereesse,
 Umurii tajaajila kennuu danda’uu ol akka tajaajilu ni
taasisa jedhamee yoo yaadame,
 Baasiiwwan kun herreega qabeenyaa dhaabbii irratti
dabalamanii ni galmeeffamu.
 Qabeenyoota gatii isaanii hirrifama dullumaa fixaniif
baasiin suphaa olaanaa akka baasiitti lakaa’ama.
11/17/22 BMWDO Bara.2015 37

38. 2.4.. Lakkaa’umsa qabeenya waliigala jalqabaa fi
adeemsa Galmee qopheessuu
 Sochii hojii ijoo lakkaa’umsa waliigala jalqabaa
itti jalqabamu dha.
 Adeemsi lakka’umsaa waliigalaa jalqabaa sadarkaa saditti
qoodamu. Isaanis:-
 Lakkaa’umsa duraa
 Yeroo lakkaa’umsaa fi
 lakkaa’umsa booda
11/17/22 BMWDO Bara.2015 38

39. Itti fufa…
• Miseensoota garee lakka’umsa fi too’atoonni unkaa
lakkaa’umsi itti adeemsifame tokkoon tokkon irratti
mallatteessu fi itti gaafatamaan kutaa hojii bulchiinsa
qabeenya dhaabbii sirrii ta’uuisaa mirkaneessee ni
mallatteessa.
• Unkaan lakkaa’umsi koppii lama qophaa’e unkaa lakkoofsa
qabeenya dhaabbii (FACS) maanuwaalii keessaa miltoo I asii
gadi dhiyaatee jiru fayyadamuun barbaachisaa dha.
24 June 2023 BMWDO Bara.2012 39

40. 24 June 2023 BMWDO Bara.2012 40
Biiroo Maallaqaa fi Misooma Dinagdee Oromiyaa
Oromia Bureau of Finance & Economic Development Miiltoo I
Uunkaa Lakkaa’umsa Qabeenyaa Dhaabbii (FACS)
FIXED ASSETS COUNT SHEET (FACS)
Maqaa Mana Hojii
Public Body _________________________________
Waggaa Baajataa
For the fiscal year ended____________________________
No ________
Lakk. ______
Guyyaa itti lakkaa’ame
Date of Count ______________________________
Mooraa/Dallaa
Premises________________________________
Kutaa Hojii
Department_________________________
__
Sanada
Ittiin
Bahu
FAIR
Fayyadama
Custodian
Haala (X)
Condition (X)
Ramaddi
i
Category
Lakk.
No
Tarreeffa
ma
Meeshaa
Descriptio
n
Piinii
PIN
Lakk.Waa
rshaa
Serial/Part
No
Lakk
.No
Guyya
a
Date
Kutaa
Section
Maqa
a
Name
Good
Haala
Gaariin
jiru
Fair
Hojjetu
Poor
Suphamuu
qabu
Damaged
hin
Hojjenne
Fixed
Assets
Qabeenyaa
Dhaabbii
Supplies
Meeshaa
Dhumataa
Abb
aa
Own
ed
by
Remark
Yaada
Maqaa/Name Lakkaa’aa
Counted by
To’ataa Supervisor 1 K/H/B/Q/Dh. FAMU Head
MMallattoo/
SiSignature
1
2
3
Ibsa: Meeshaa dhumataa jechuun gatiin isaa qarshii 1000 gad ta’ee barri tajaajila isaa garuu waggaa tokkoo ol kan ta’e jechuu dha. Abbaa kan
jedhu meeshichi eessaa akka argame ykn fandii eenyuun akka bitame ni agarsiisa

41. Itti fufa…
Lakkaa’umsa booda
 Uunka lakkaa’umsi itti geggeeffame hunda mallaatteessuu fi
qaama ilaaluun mirkaneessisuu
 Qabeenyawwan hojiiirra jiranii fi kan biroo gatiin isaanii
xiqatuus, faayidaa dingdummaa waggaa tokkoo ol qaban
kaardii itti fayadamtoota (UC) maanuwaalii keessaa miiltoo II
gaditti aanee jiru irratti galmeessuun barbaachisa dha.
 Qabeenyawwan dhaabbii hunda galmee qabeenya dhaabbii
(FAR)maanuwaalii keessaa Miiltoo III gaditti aanee jiru irratti
galmeessuun barbaachisa dha.
24 June 2023 BMWDO Bara.2012 41

42. 24 June 2023 BMWDO Bara.2012 42
BIIROO MAALLAQAA FI MISOOMA DINAGDEE OROMIYAA
OROMIA BUREAU OF FINANCE & ECONOMIC DEVELOPMENT
Miiltoo II
KAARDII TO’ANNOO QABEENYAWWAN DHAABBII HARKA ITTIFAYYADAMTOOTAA JIRAN
FIXED ASSETS WITH USERS CONTROL CARD (UC)
Maqaa:_____________________ Lakk. Fayyadamaa: ________
Kutaa Hojii(Dep.):_______________________ Mooraa/Darbii:__________________________
Lakk. Darbii:_________________________ Lakk.Biiroo_________
Lak
k.
Tarreeffam
a Meeshaa Piinii
Lakk.
Waarshaa
Sanada Ittiin bahu
Saf
art
uu Baayyina
Gati
i
Wal
iigal
aa
Mallattoo
Ittifayyada
maa
Yaada
Lakkoofsa
er
Guyyaa
e
1 Motoe saayikilii
2

43. 24 June 2023 BMWDO Bara.2012 43
BIIROO MAALLAQAA FI MISOOMA DINAGDEE OROMIYAA
OROMIA BUREAU OF FINANCE & ECONOMIC DEVELOPMENT
MAQAA MANA HOJII
PUBLIC BODY__________________________________
KAARDII ITTIIN GALMEEFFAMA QABEENYAA DHAABBII (FAR)
FIXED ASSETS REGISTER CARD (FAR)
Ibsa qabeenyichaa:
Description of the asset:________________________
Piinii:
PIN: __________________________
Lakk.seerii/chaasii:
Serial/ Chassis No: ______________________
Lakkoofsa Gabatee
Plate No
Lakk.mootaraa
Engine No:_________________________
Maqaa dhiyeessaa:
Supplier Name:______________________
Heertuu herreegaa:
Accounts Ref:______________________
Lakk. Ittiin fuudhan:
RFAR:______________________________
Guyyaa
Date:_____________________________
Lakk. Ittiin bahu:
FAIR No:___________________________
Guyyaa
Date:_____________________________
Guyyaa itti bitame:
Date of Purchase:____________________
Iddoo qabeenyichi itti argamu _________
Location
Bara Tajaajilaa:
Year of Service:____________________
Hirrifama Dullumaa Dhibbeentaan _________
Depreciatio Rate __________
Ibsa
Description Gatii
Cost
Bara Hirrifamni
dullumaa itti
shallagameef
Year of Depreciation
Hirrifama
Dullummaa
Depreciation
Hirrifama Dullumaa
Kuufame
Accumulated
Depreciation
Gatii Hafe Book
Value Yaada
Remark
`
Ibsa: Hojjetaan gatii duraa galmeessee fi hojjetaan hirrifama dullumaa waggichaa shallage bo’oo yaada jedhu
keessatti mallatteessuu qabu.
Miiltoo III – KAARDII ITTIIN GALMEEFFAMA QABEENYAA DHAABBII (FAR)

44. 2.5. Sirna qabiinsa faayila “UC” fi “FAR”
Kaardii itti fayyadamtootaa(UC)
• Itti fayyadamaan tokko uc tokko ni qabaata.Fakkii 2 Sirna Faayila
Kaardii Fayadamaa.doc.
• Itti fayyadamaan ittii gaafatamaa qabeenyichaa ta’uu isaaf ni
mallatteessa.
• Qabeenya dhaabbii tokko tokkootiif faayilli qabeenya
dhaabbii(FAR) qopheessuun barabaachisaa.Fakkii 3 sirna faayila
kaardii FAR.doc
11/17/22 BMWDO Bara.2015 44

45. Itti fufa…
Tarreeffamni hojjettoota meeshaan kennameef
kanneen armaan gadiif barbaachisa:
Ittigaafatamummaa fi waamama uumuuf;
Sakkata’aa fi araarsa garaagarummaa
uumamuu danda’uuf ni gargaara.
Sochiiwwan qabeenyaa galmeessuuf
gargaara.
Qabeenya dhaabbii tokko tokkootiif faayilli
qabeenya dhaabbii(FAR) qopheessuun
barabaachisaa dha.
11/17/22 BMWDO Bara.2015 45

46. 2.6. Lakkoofsa Adda Baasa Qabeenyaa (PIN)a Adda …
Lakkoofsi adda baasaa Kanneen armaan gadii irraa ni
uumama:
Koodii mana hojii(Maqaa mana hojii)
Koodii madda baajataa
 koodii ramaddii qabeenyaa
Koodii ramaddii xiqqaa qabeenyaa
Koodii iddoo qabeenyichi itti argamu
Koodii kutaa hojii qabeenyichi itti argamu
Lakkoofsa addaa qabeenyichaa
11/17/22 BMWDO Bara.2015 46

47. Lakkoofsa Addaa…
Fakkeenyaaf 1: Kompitara tokko BMWDO
baajata kaappiitaalaa tiin bitee daarekteera
bittaa fi bulchiinsa qabeenyaa naannoo
kutaa bulchiinsa qabeenyaatiif kan kenname
yoo ta’e qabeenyichaaf akka armaan gadiitti
lakkaoofsi adda baasa ni kennamaaf :
BMWDO-101-4531-01-DBBQN-509-0001 ta’a.
11/17/22 BMWDO Bara.2015 47

48. Ramaddii Qabeenyaa
Ramaddii Herreegaa KoodiiHerreegaa
Konkolaataa fi konkolaataawwan tajaajila geejjibaaf
olan
4521
Xiyaara, doonii fi kan biroo 4522
Warshaalee /Plant/ fi maashinarota 4523
Meeshaalee tajaajila loltummaaf oolan 4524
Gamoowwan mana jireenyaaf hojjetaman 4525
Gamoowwan mana jireenyaaf hin hojjatamne 4526
Bu’uura misoomaa 4527
Gamoowwan tajaajila loltummaaf hojjataman 4528
Meeshaawwanii fi kan walitti hidhaman 4529
Horii gaanfaa fi Beeladoota tajaajila geejjibaaf oolan 4530
Meeshaalee biiroo 4531
Kitaaboolee 4535
11/17/22 BMWDO Bara.2015 48

49. Madda Baaajataa
Madda Baajataa LakkoofsaKoodii
Mootumma irraa 100
Baajata kaappitaalaa 101
Gosaan kan walitti qabame 102
Qamma Mootummaa biroo irraa kan
jijjiirame
103
Qaama Mootummaa hin taane irraa 200
IDA 201
UNFPA… 202
WHO 203
USAID 204
K.K.F.
11/17/22 BMWDO Bara.2015 49

50. 2.7. Kenniinsa Gatii Qabeenyaa Dhaabbii
Gatiin qabeenyawwan waggawwan duraa
bitaman, jijjiirraan argaman,kennaan ykn karaa
biroon sanadoota herregaa irraa salphaatti
argachuun rakkisaa yeroo ta’u malawwan adda
addaatti fayyadamuun tilmaamuun
barbaachisaa dha.
11/17/22 BMWDO Bara.2015 50

51. Maddawwan kenniinsa …
1.Konkolaatawwan fi konkolaatawwan biroo Tajaajila
geejibaatiif oolan gatii tilmaamu
• Odeeffannoon tilmaama gatii argachuun rakkisaa
yommuu ta’u qamarii kanatti aanu hordofuun gatii
herreeguun ni danda’ama.
Co=A x R x Y x Mk x Ct x MD x C
11/17/22 BMWDO Bara.2015 51

52. Maddawwan kenniinsa …
Co= Gatii konkolaataa fi maashinarii
A= Sirreessaa gatii (0.2 irraa hanga 0.5 gidduu kan jiru
tilmamaa kennamee dha).
R= Gatii bakka buusaa qabeenya walfakkaatu ;kun gatii
yeroo qabeenyichaa yommuu ta’u dhiyeessitoota irraa
kan argamuu dha.
11/17/22 BMWDO Bara.2015 52

53. Maddawwan kenniinsa …
Y= Dhumma waggaa keessayyuu qixa bara tajaajila tiin
(Maanuwaalii fuula 48).
MK= Akaakuu/ seerii konkolaataan ykn maashinariin itti
hojjatamee fi gabaa irratti barbaadamummaa inni qabu.
Ct= Biyyaa itti hojjatame
Md= Moodeela konkolaataa ykn maashinaa
C= Haala konkolaatichi irraa jiru.
11/17/22 BMWDO Bara.2015 53

54. Maddawwan kenniinsa …
2.Tilmaama Gatii Gamoo
Odeeffannoon Gatiin duraa gamoo kan argamu:-
Sanada waliigaltee ijaarsichaa
Odeeffannoo kubbaaniyyaa ijaare gaafachuun
Manni hojii ijaarsicha kan ofiin ijaare yoo ta’e
samadoota gatii ijaarsaa kutaa mana hojiichaa irraa
gaafachuun
11/17/22 BMWDO Bara.2015 54

55. Tilmaama Gatii Gamoo…
• Kanaan olitti kan ibsaman kan hin danda’amne yoo ta’e
Ministeera hojii fi misooma magaalaa,dhaabbata gamoo
fi dizaayinii Itiyoophiyaa ogummaa isaaniitiin
gamaawwaan magaalota adda adda irraa sadarkaa
gamoo tokko tokko gatii ijaarsaa akka ibsan gaafachuun
ni danda’ama.
• Haala kanaan gatiin gamoo yoo beekame mala hir’ifama
dullumaa gamoof %5n gatii isaa hir’isuun ykn sirreessun
ni danda’ama.
11/17/22 BMWDO Bara.2015 55

56. Maddawwan kenniinsa …
Haala Qabeenyichaa Hirrifama Gatii Gabaa Yeroo
Ammaa Irraa
Haala gaarii: % 25
Haala giddugaleessa: % 50
Haala gaarii hin taane: % 75
Haala miidhame, kan hin hojjennee Mankuusatti deebisuu
11/17/22 BMWDO Bara.2015 56
3. Meeshaa Biiroo, Erbaalee fi Mi’oota
• Meeshaa Biiroo fi, Erbaalee : kanneen akka minjaala, barcuma,
kursii, girgija kitaabaa, kaazinaa, kkf

57. Maddawwan kenniinsa …
4.Tilmaama Maashinarii fi mi’oota
Bara Tajaajilaa Tajaajilaa Hirrifama
gatii
gabaa
ammaa irraa
Waggaa 1 12.5%
Waggaa 2 25%
Waggaa 3 37%
Waggaa 4 50%
Waggaa 5 62.5%
Waggaa 6 75%
Waggaa 7 87.5%
Waggaa 8 100%
11/17/22 BMWDO Bara.2015 57

58. Maddawwan kenniinsa …
Tilmaama Maashinarii
• Kan miidhame – hin tilmaamamu -mankuusa meeshaatti
deebisaa.
• Qabeenyaa waggaan isaa hin beekamneef, gatiin
qabeenyichaa galmee qabeenyaafi kaardii leejaraa keessatti
haala armaan gadiin qabama:
Ulaagaa Gatii
Haala gaarii Gatii gabaa yeroo % 75.
Haala giddugaleessa Gatii gabaa yeroo % 50.
Haala gaarii hin taane Gatii gabaa yeroo % 25.
11/17/22 BMWDO Bara.2015 58

59. Maddawwan kenniinsa …
5.Tilmaama Mi’oota Biiroo
Bara tajaajilaa Hirrifama gatii gabaa yeroo
irraa
Waggaa 1 % 10
Waggaa 2 % 20
Waggaa 3 % 30
Waggaa 4 % 40
Waggaa 5 % 50
Waggaa 6 % 60
Waggaa 7 % 70
Waggaa 8 % 80
Waggaa 9 % 90
Waggaa 10 Qarshii 10
Kan miidhame Mankuusatti deebisi
11/17/22 BMWDO Bara.2015 59

60. 6. Galmee Qabeenyaa Dhaabbii Wayiteessuu
• To’ataan qabenyaa akkuma nagaheen baasii
meeshaa isa gaheen nagahee baasichaa
fayyadamuun Galemee qabeenyaa dhaabbii ni
hundeessa.
• Bu’uura nagahee baasii isa qaqqabuun kaardii
ittifayyadamtootaa (UC) ni wayiteessa.
11/17/22 BMWDO Bara.2015 60

61. Lakkaa’umsa/Mirkaneessa Qaamaa
Waggaa
Adeemsa raawwii mirkaneessa qaamaa:
• Tarreeffama meeshaalee tokkoo tokkoo mana hojii
irraa fudhachuu,
• Bakka, adeemsa hojiin, gosa qabeenyaa fi kutaa
qabeenyaan Mirkaneessuu,
 Lakkaa’umsa dura qabeenyaa miidhame adda
baasuu fi qofaatti kaa’uu.
11/17/22 BMWDO Bara.2015 61

62. Adeemsa raawwii…
• Yeroo lakkaa’umsi raawwatu qabeenyi dhaabbii
kamiyyuu gara mankuusaatti galii ta’uu ykn
mankuusaa irraa bahuu hin qabu. Kun lakkaa’umsa
caalmaadhaan ykn kan hin lakkaa’amne akka hin jirre
gochuuf gargaara.
11/17/22 BMWDO Bara.2015 62

63. 7. Bu’uura Qabiinsa Herreegaa fi Haala Qabeenyi Dhaabbii Itti
Galmaa’u
• Sirna qabiinsa herreegaa maallaqa callaa foyya’e/
modified cash base/
Sirna kana keessatti, hammi qabeenyaa dhaabbiif
kaffalame akka baasiitti galmaa’a.
Qabeenyaa gargaarsaan argameefis kanaan ala
galmeeffamni raawwatu hin jiru.
Ibsa faayinaansii keessa gabaasni qabeenyaa dhaabbii
hin jiru.
11/17/22 BMWDO Bara.2015 63

64. Ittiin ce’umsa sirna hojimaataa
herreegaa/Accurial cash baase
• Sirni qabiinsa herreegaa fi baajataa osoo hin gufachisiin
gatiin qabeenya dhaabbii ibsawwan herreegaa keessatti
akka calaqisu gochuu dha.
• Tajaajilli isaas tokkoo tokkoo manni hojii keessatti gatii
ammam tokko kan qabu qabeenyaa dhaabbiitu hojii irra
akka oole odeefannoo kennuu dha.
11/17/22 BMWDO Bara.2015 64

65. 8. Gatii Qabeenyawwan Dhaabbii Tajaajila irra Jiran
Galmee herreegaa keessa galchuu
• Hanga danda’ametti qabeenyawwan dhaabbii
hundaaf gatii kennuun ni barbaachisa.
• Qabeenyichi gatiin kennamees kennamuufii baates
xumurri /waliigalli qophaa’uun dhirqama ni ta’a.
24 June 2023 BMWDO Bara.2012 65

66. Xumurri/waliigalli kan kanaan gaditti ibsaman ni qabata
• Ibsa (maqaa) facaatii qabeenyichaa
• Lakkoofsa adda baasa qabeenyichaa
• Qabeenyichi guyyaa mankuusa irraa bahii ta’e
• Gatii isaa
• Hirrifama dullumaa kuufame
• Hirrifama dullumaa waggichaa fi
• Gatii galmee.
11/17/22 BMWDO Bara.2015 66

67. 24 June 2023 BMWDO Bara.2012 67
Ramaddii Koodii
Herreegaa
Gatiii Hirrifama Gatii
Kuufame
Gatii
Galmee
Konkolaattotaa fi Konkolaataa geejjibaa biroo 4521
Xiyyaaraa, yabalaawwan, kkf 4522
Waarshaa fi maashina 4523
Mi’a loltummaa 4524
Gamoowwan – jireenyaa 4525
Gamoowwan –al –jireenyaa 4526
Bu’uura misoomaa 4527
Gamoowwan tajaajila loltummaaf ijaaraman 4528
Mi’aa fi walittihidhamawwan 4529
Horii gaanfaa fi tajaajila geejjibaaf oolan 4530
Mi’oota biiroof 4531
Ramaddii Koodii
Herreegaa
Qarshii
Gamoowwan -jireenyaa ijaarsa irra jiran 4501
Gamoowwan -al-jireenyaa ijaarsa irra jiran 4502
Bu’uura misoomaa ijaarsa irra jiru 4503
Gamoowwan tajaajila loltummaa ijaarsa irra jiran 4504
Ibsi waliigalaa waggaa (ASS) akka armaan gaditti ni qophaa’a.
Maqaa Mana Hojii _______________________________
Ibsa waliigalaa waggaa (ASS)
Waggaa Baajataa ___________
Kutaa Tokko: Qabeenya Dhaabbii

68. Uunkaa waliigala xumuraa
• Waliigalli yommuu ida’amu gatii tokkoo tokkoo
qabeenya dhaabbii ramadichaa, hirrifama dullumaa
kuufamee fi gatii galmee ni agarsiisa.
• Galmeeffamni duraa erga raawwatee booda waggaa
waggaan hirrifamni dullumaa ni shallagama.
11/17/22 BMWDO Bara.2015 68

69. Uunkaa waliigala xumuraa…
• Uukaan kun ittigaafatamaa kutaa hojii qabeenyaa
dhabbiin mirkanaa’uu fi angeeffamuu qaba.
• Sanaan boodaa kutaan hojii faayinaansii
qabeenyaawwan galmee herreegaa keessatti akka
galmeeffamaniif akka sanada deggarsaatti koppiin
tokko akka isa ga’u ni- godhama.
11/17/22 BMWDO Bara.2015 69

70. Uunkaa waliigala xumuraa…
• Kutaan hojii faayinaansii xumuraa qabeenyaa dhaabbii
yommuu isaa ga’u gatii isaanii ajaja galmeeffama
herreegaa (journaal vaucher) irratti ni galmeessa.
• Kutaan hojii faayinansii koppiin waliigalaa yommuu isa
ga’u herreega banuudhaan herreega qabeenyaawwan
ijaarsa irra jiran keessa gatiin isaanii akka galmaa’an ni
taasisa.
11/17/22 BMWDO Bara.2015 70

71. 9. Hirrifama dullumaa qabeenyaa dhaabbii
• Akka Qajeelfama bulchiinsa qabeenyaa mootummaa
naannoo Oromiyaa lakk.01/2004 itti qabeenyaa
dhaabbii mootummaa irratti hirrifamni dullumaa
ilaalchisee ibsutti:
• Hirrifamni dullumaa kan heerregamu gatii madaalamaa
ta’e irra ga’uuf malee gatii galmee sirrii ta’e herreeguuf
miti. Malawwan hirrifama dullumaa - mala hirrifamaa
dullumaa kallattii dha.
24 June 2023 BMWDO Bara.2012 71

72. 10.Dhimmoota biroo
10.1.Abbummaa qabeenyaa
• Abbummaa qabeenyawwan dhaabbii isaan jala jiran
mirkaneessuun dhaabbileef yeroo hundaa iyyuu
salphaa hin ta’u.
• Bu’uura seera hariiroo Itiyophiyaa tiin qabeenyaan abbaa hin
qabne kan mootummaa dha.kanaaf;
• Manni hojichaa qabeenyawwan dhaabbii mirkannoo sirrii ta’een
galmeessuu yoo hin dandeenye mana murtiitti dhiyeessee
mirkaneesuu qaba.
11/17/22 BMWDO Bara.2015 72

73. 11. Wabummaa Inshuraansii
11.1.Kutaan hojii bulchiinsa qabeenyaa fi
ittigaafatamtonni mana hojichaa:
Qabeenyawwan warra kamii fi yoom uffisa
wabummaa inshuraansii bituu akka qabu
qo’achuu qabu.
Wabiin tokko yoo bitame guyyaan isaa otuu hin
darbin dursee imaammatichi waggaa waggaan
haroomfamuu qaba.
11/17/22 BMWDO Bara.2015 73

74. Kutaa 4.
Dhabamsiisa Qabeenyaa
Aangoo Qabeenya Dhaabbataa Dhabamsiisuu:
 Manneen hojii mootummaa bu’uura
qajeelfama bulchiinsa qabeenyaa
mootummaa naannoo Oromiyaa lakk
01/2004 fi seerota biroon qabeenya
dhaabbii dhabamsiisuuf aangoo ni qabu.
24 June 2023 BMWDO Bara.20125 74

75. 6/24/2023
BMWDO Bara.2015
75
• Biiroon akkaataa Labsii Sirna Bittaa fi Bulchiinsa
Qabeenya Mootummaa Naannoo Oromiyaa
Murteesuuf Bahe Lakk. 157/2002 keewwata
65(2) tiin Qajeelfama kana fooyyeesse baasee
jira.
• Qajeelfamni Bulchiinsa Qabeenyaa
Mootummaa Naannoo Oromiyaa lakk. 01/2004
akka armaan gadiitti fooyya’eera.

76. 1. Keewwanni 20 (2) fi (3) haqamaanii kan kanatti aanuun bakka
bu’aniiru:
2. Manneen hojii mootummaa haala armaan olitti ibsameen
qabeenyawwan hin barbaachifne yeroodhaan dhabamsiisuu
kan qaban yommuu ta’u,
a. Qabeenyawwan gatiin tokko isaa qarshii 5,000.00(kuma shan)
gad ta’aniifi gatiin qabeenyawwan al-tokko gurgutaaf
dhiyaatan qarshii 250,000.00(kuma dhiba lamaaf kuma
shantam) gad ta’an Manneen hojii mootummaa sadarkan jiran
akka dhabamsiisan aangoon kennamee jira.
6/24/2023 BMWDO Bara.2015 76
Fooyya’iinsa

77. b. Meeshaalee elektironikisii gatiin tokko isaani qarshii 20,000.00(kuma
digdama ) gad fi gatiin isaa al-tokko gurgurtaaf dhiyaatan qarshii 250,000
(kuma dhibba lamaaf kuma shantama ) gad ta’an Manneen hojii
mootummaa sadarkan jiran akka dhabamsiisan aangoon kennamee jira.
c. Qabeenyawwan gatiin tokkoo isaanii qarshii 5,000.00 (kuma
shan) ol ta’an fi qabeenyawwan gatiin tokkoo isaanii
5,000.00(kuma shan) gad ta’uus gatiin qabeenyawwan al-tokko
gurgutaaf dhiyaatan qarshii 250,000.00(kuma dhiba lamaaf
kuma shantama) ol ta’an sassabamanii akka dhabamsiisan
Ejensii Bittaa fi Dhabamsiisa Qabeenya Mootummaa Naannoo
6/24/2023 BMWDO Bara.2011 77
Fooyya’iinsa…

78. Itti fufa…
d. Meeshaalee elektironikisii gatiin tokko isaani
qarshii 20,000.00(kuma digdama) olta’anii fi
qabeenyawwan gatiin tokkoo isaanii 20,000.00(kuma
digdama) gad ta’uus gatiin qabeenyawwan al-tokko
gurgurtaaf dhiyaatan qarshii 250,000 (kuma dhibba
lamaa fi kuma shantama) ol ta’an sassabamanii akka
dhabamsiisan Ejensii Bittaa fi Dhabamsiisa Qabeenya
Mootummaa Naannoo Oromiyaatiif aangoon kan
kennamee jira.
6/24/2023 BMWDO Bara.2015 78

79. e. Raawwatinsa keewwata kana keewwata
xiqqaa 2(c,d) tiif manneen hojii mootummaa
gurgurtaan akka dhabamsifaman kan
barbaadan qabeenya tilmaamni isaanii qarshii
5,000 (kuma shan) ol ta’an yeroo yeroodhaan
tarreeffama ragaa Ejensii Bittaa fi
Dhabamsiisa Qabeenyaa Mootummaa
Naannoo Oromiyaatiif kennuu qabu.
6/24/2023 BMWDO Bara.2015 79
Itti fufa…

80. Fooyya’iinsa…
3. Raawwatinsa keewwata kana keewwata xiqqaa
2(c,d) tiif manneen hojii mootummaa gurgurtaan akka
dhabamsifaman kan barbaadan qabeenya tilmaamni
isaanii qarshii 5,000 (kuma shan) ol ta’an yeroo
yeroodhaan tarreeffama ragaa Ejensii Bittaa fi
Dhabamsiisa Qabeenyaa Mootummaa Naannoo
Oromiyaatiif kennuu qabu
6/24/2023 BMWDO Bara.2015 80

81. Fooyya’iinsa…
2. Keewwata 25(1)f i,ii, haqamaanii kan armaan
gadiitiin bakka bu’ee jira.
i. Gatiin ka’uumsaa qabeenyaa mootummaa
gurguramu qarshii 100,000.00(kuma dhibba
tokkoo) gad yoo ta’e manni hojii mootummichaa
gurgurticha yoo xiqqaate guyyoota 7 walittii
aananiif gabatee beeksiisa uummataa irratti
yeroo lamaaf akka bahu gochuu qaba.
6/24/2023 BMWDO Bara.2015 81

82. ii. Gatiin ka’uumsaa qabeenyaa
mootummaa gurguramu qarshii
100,000.00(kuma dhibba tokkoo) ol yoo
ta’e manni hojii mootummichaa gaazeexaa
beekamuu fi dubbifama bal’aa qabu irratti
yoo xiqqaate yeroo tokkoof uummataaf
akka mul’atu gochuu qaba.
6/24/2023 BMWDO Bara.2015 82
Fooyya’iinsa…

83. 3.Keewwata 32 (2) fi (3) haqamaanii kan armaan gadiitiin bakka
bu’ee jira.
2. Dorgoomaa gahaa yookiin bitaan yoo hin dhiyaanne tilmaama
gatii ka’umsaa yeroo jalqabaa baheen dorgoomaa gahaa yookiin
bitaan yoo hin dhiyaanne,sababiin dorgoomaa yookiin bitaa irratti
hirmaachuu hin dandeenyeef tilmaama gatii yoo ta’e fooyya’iinsa
gatii yeroo lammaffaf taasisuudhaan caalbaasii yookiin haraajii
yeroo lammaffaaf gurgurtaaf baasuu.
6/24/2023 BMWDO Bara.2015 83
Fooya’iinsa…

84. Fooya’iinsa…
3. Bu’uura keewwata kana keewwaata xiqqaa 2tiin haala ibsameen
gatii ka’uumsa yeroo lammaffaan gurguramuu yaalamee dorgomaa
yookiin bitaan gahaan yoo hin argamne, fooyya’iinsa gatii yeroo
lammaffaf taasisuudhaan caalbaasii yookiin haraajii yeroo
lammaffaan gurguramuu yaalamee dorgomaa yookiin bitaan
gahaan yoo hin argamne sababiin dorgoomaa yookiin bitaan irratti
hirmaachuu hin dandeenyeef tilmaama gatii yoo ta’e fooyya’iinsa
gatii yeroo sadaffaf taasisuudhaan caalbaasii yookiin haraajii yeroo
sadaffaaf gurgurtaaf baasuun dorgomaa yookiin bitaa gatii
fooyya’iinsa taasisame irraa %20 gad hin dhiyeessiin itti
gurgurtichi ni raawwata.
6/24/2023 BMWDO Bara.20115 84

85. Dhabamsiisa…
Qabeenya Mootummaa kan Dhabamsiisuu:
• Qabeenyichi kaayyoowwan mana
hojichaaf kan hin barbaachifne yoo ta’e,
• Qabeenyicha qabatanii ittifufuun baasii
iini uumu guddaa waan ta’eef kan hin
baasne yoo ta’e,
24 June 2023 BMWDO Bara.2012 85

86. Dhabamsiisa…
Sirnawwan qabeenyaa dhabamsiisuu
Manneen hojii mootummaa yeroo dhabamsiisan:
 Abbaan qabeenyaa seera qabeessa ta’e eenyu akka ta’e adda
baasuu fi qabeenya mana hojichaa ta’uusaa mirkaneessuu,
 Gamoo fi ijaarsawwan wal-fakkaatan mirgi abbummaa kan
kennameef Biirichaaf waan ta’eef qabeenyawwan kanneen
dhabamsiisuu yeroo barbaadan BMWDO hayyamsiisuu,
 Qabeenyawwan dhabamsifaman fayyidaa addaa kan qaban ykn
miidhaa kan geesisan yommuu ta’u manneen hojii mootummaa
ilaallatu waliin mar’achuu qabu.
24 June 2023 BMWDO Bara.2015 86

87. • Qabeenyichi sababa adda addaa tiin tajaajila
irraa barbaadamu gahuumsaan kennu kan hin
dandeenye ykn tajaajila ala yoo ta’e,
• Manni hojichaa qixa karoora hojii yeroo
giddugaleessaa fi dheeraa qabuun tajaajilaaf
kan barbaachisu irraa kan hafu ta’uusaa yoo
itti amaname.
6/24/2023 BMWDO Bara.2015 87
Dhabamsiisa…

88. Dhabamsiisa…
Malawwan qabeenyi mootummaa ittiin dhabamsifamu
filannoo jaha kanneen armaan gadii dha.
1. Mana hojii mootummaa biraaf jijjiiruudhaan ykn
dabarsuudhaan,
2. Haala irra jiraniin uummataaf caalbaasiin ykn
waldorgomsiisa (haraajii) gurguruudhaan,
3. Qabeenyicha hiikuudhaan meeshaalee jijjjirraadhaan
faayyida irra oolchuu ykn gurguruudhaan,
24 June 2023 BMWDO Bara.2015 88

89. 4. Qabeenyicha akka gatamuun dhabamsiisuu
5. Qabeenyicha kennaan dabarsuudhaan
dhabamsiisuu
6. Qabeenyicha owwaaluu ykn gubuudhaan
dhabamsiisuu
6/24/2023 BMWDO Bara.2015 89
Dhabamsiisa…

90. HORAA BULAA!!
24 June 2023 BMWDO Bara.2012 90