Novida Stratejik Yönetim Hizmetleri tarafından hazırlanan ve 10 Stratejik Düşünce Ekolünü anlatan sunumdur. Farklı stratejik düşünce ekollerinin birbirleri ile kıyaslaması, örnek kullanım sahaları, kısıtları ve faydalarını öz ve anlaşılır biçimde bulabilirsiniz.

1. 10 Stratejik DüŞünce Ekolü

2. (1) Tasarım Ekolü
Bu ekol, strateji oluşturmayı, bir tasarım süreci olarak görmektedir.
Yaklaşım: Özgün ve net stratejiler, bilinçli bir süreç içinde biçimlendirilir.
Organizasyonun iç durumu, dış ortam durumuyla eşleştirilir.
Temeli: Mimarlık benzetmesi kullanılır.
Kısaca: Uygun kılmak
Faydaları: Düzen, azalan belirsizlik, basitlik. Daha ziyade göreceli durağan
ortamlarda kullanımında fayda olur. Güçlü, vizyoner liderleri destekleyici.
Kısıtları: Basitlik, gerçekten saptırabilir. Stratejinin birçok değişkeni vardır ve
karmaşıklık doğasında vardır. Öğrenme eylemi göreceli daha az olur. Esnek değildir.
Hızlı değişen ortamlar için zayıf bir yöntemdir. Dirençle karşılaşılabilinir (NIH: burada
keşfedilmedi yaklaşımından ötürü).
Sık Kullanım: SWOT Analizi,Ashridge Misyon Modeli

3. (2) Planlama Ekolü
Bu ekol, strateji oluşturmayı, bir resmî süreç olarak görmektedir.
Yaklaşım: Durumun analizinden, stratejinin hayata geçirilmesine kadar, bir
bir dizi adım titizlikle atılır.
Temeli: Kentsel Planlama, SistemTeorisi, Güdübilim (sibernetik)
Kısaca: Somutlaştırmak, resmî kılmak
Faydaları: Açık bir yön sağlar. Kaynakların net olarak tahsis edilmesine yol
yol açar. Analistler, gerçekleri önceden gözden geçirip, şekil verilecek
stratejilere karar verebilir. Kontrolü elde tutmak mümkündür.
Kısıtları: Strateji fazlasıyla durağan hal alabilir. Groupthink (Janis, I.) riski
riski doğurabilir. Öngörebilmek kolay değildir. ÜstYönetim stratejiyi fildişi
kulelerden geliştirmek durumunda kalır. Strateji kısmen bir sanattır.
Sık Kullanım: Mekanik ve Organik SistemlerTeorisi, ÇocukYetiştirme
Tarzları, Kontrol Kaldıraçları, Senaryo Planlaması

4. (3) Konumlandırma Ekolü
Bu ekol, strateji oluşturmayı, analitik bir süreç olarak görmektedir.
Yaklaşım: İşi, içinde bulunduğu endüstri bağlamında değerlendirir ve
organizasyonun bu endüstri içindeki stratejik konumunu nasıl iyileştirebileceğini
irdeler.
Temeli: Endüstriyel organizasyon (ekonomi) ve askerî stratejiler.
Kısaca: Analiz etmek, ‘Sadece ve sadece gerçekler!’
Faydaları: Bu yaklaşım, StratejikYönetimi, gelecekte de gelişebilecek bir bilim
haline getirdi. Stratejiye mevcut bakış açısına, sistemli bir şekilde içerik sağlar.
Somut gerçeklere odaklanır. Özellikle verinin analiz edilme aşaması olan stratejinin
ilk safhalarında yararlıdır.
Kısıtları: Planlama Ekolüne bakınız. Güç, politika, kültür, toplumsal unsurları göz
göz ardı eder. Özellikle büyük firmalara uygundur. Rakam-odaklıdır.
Sık Kullanım: Rekabet Avantajı, Beş Güç, Değer Zinciri, Boston ConsultingGroup
Group (BCG) Matrisi, OyunTeorisi, Savaş Sanatı (SunTzu)

5. (4) GiriŞimci Ekol
Bu ekol, strateji oluşturmayı, vizyoner bir süreç olarak görmektedir.
Yaklaşım: Vizyoner süreç, organizasyonun karizmatik kurucusu ya da liderinin zihninde
zihninde gelişir. Ekol, önsezi, yargılama, erdem, deneyim, öngörü, gibi en doğal zihinsel
konum ve süreçleri vurgular.
Temeli: Ekonomi
Kısaca: Zihinde canlandırmak.TepeYönetici, stratejinin mimarıdır.
Faydaları: Makul bir vizyon ve vizyoner bir lider, organizasyonların çamurlu sularda bir
bir arada yelken açmasını sağlayabilir. Özellikle organizasyonun ilk ya da en zorlu yıllarında.
Kaba hatlarıyla bilinçli; detaylarda esnek ve zamanla gelişen.
Kısıtları: Önceden belirlenmiş bir rotada ilerlemek, potansiyel beklenmeyen tehlike ve
ve gelişmelere karşı kişinin gözünü kör edebilir. Birçok özelliği üzerinde barındıran ‘en doğru
lideri’ bulabilmeyi nasıl başaracağız? Girişimci, vizyoner liderlerin çok ileri gitme eğilimi
vardır. Bu açıdan üst düzey yönetici olmak had safhada talepkâr bir iş.
Sık Kullanım: Girişimci Hükûmetler,Yeni CEO’ları Bekleyen 7 Sürpriz, LiderlikTarzları

6. (5) BiliŞsel Ekol
Bu ekol, strateji oluşturmayı, zihinsel bir süreç olarak görmektedir.
Yaklaşım: İnsanların tekrarlayan kalıpları nasıl algıladığını ve bilgiyi nasıl işlediğini inceler.
inceler. Stratejistin zihninde neler gelişmekte olduğuna ve bilgiyi nasıl işlediğine odaklanır.
Temeli: Psikoloji
Kısaca: Çerçeve. «İnandığımda, göreceğim.»
Faydaları: Stratejiyi, stratejistin zihnindeki bilişsel bir süreç olarak görür. Stratejiler kavram,
kavram, harita, şema ve gerçeklik çerçevesi olarak ortaya çıkar. Bireysel stratejist düzeyinde
düşünüldüğünde güçlü. Zihinlerimizin neden kusursuz olmadığını anlamak açısından faydalı.
Kısıtları: Kavramsal aşamanın ötesinde fazla pratik uygulaması bulunmaz. Büyük fikirler ve
ve stratejileri algılamada fazla pratik değildir.Ortak strateji geliştirme süreçlerine rehberlik
anlamında pek yararı yoktur.
Sık Kullanım: Bütün Beyin Modeli, Johari Window, Groupthink, Bilişsel Önyargı, Myers-Briggs
BriggsTipiGöstergeler (MBTI)

7. (6) Öğrenme Ekolü
Bu ekol, strateji oluşturmayı, aniden ortaya çıkan bir süreç olarak görmektedir.
Yaklaşım: Yönetim, zamanla neyin çalışıp neyin çalışmadığına özenle dikkat eder. Bu ‘öğrenilen dersleri’, genel
genel hareket planına dahil eder.Tüm stratejilerin, net planlar ya da vizyon olarak, bir kerede bir arada geliştirilmesi
için dünya oldukça karmaşık. Dolayısı ile, stratejiler, organizasyon öğrendikçe ya da uyum sağladıkça, ufak adımlar
halinde ortaya çıkmalıdır.
Temeli: Eğitim, öğrenme teorisi. «İlk defasında başaramazsan, yeniden dene.»
Kısaca: Öğrenme. «İnandığımda, göreceğim.»
Faydaları: Stratejiyi oluştururken, karmaşa ve ön görülemezlikle baş edebilmek için bir çözüm önerir. Liderin ötesinde
ötesinde çok daha fazla kişi öğrenir. Sınırsız gücü olan bir lidere gereksinim kalmaz. Gelişen Ekol ile bir arada
kullanılabilir. Sürekli değişen, karmaşık durumlar için güçlü bir yaklaşım. Profesyonel organizasyonlar için güçlü.
Kısıtları: Stratejisizliğe, taktik manevralara (çamurla baş edecek kadar) ya da stratejik olarak sürüklenmeye yol
açabilir. Kriz durumları için de durağan durumlar için de kesinlikle yararlı değildir. Bir dizi makul adım atmak, illa ki
makul toplu bir stratejiye taşımaz. Uçurumu, küçük adımlarla geçemezsiniz. Öğrenmenin de kendi içinde maliyeti
vardır.
Sık Kullanım: Organizasyonel Öğrenme, Unut-Ödünç Al-Öğren (Forget Borrow Learn) Çerçevesi, BilgiYönetimi, SECI
Yönetimi, SECI Modeli

8. (7) Güç Ekolü
Bu ekol, strateji oluşturmayı, bir müzakere süreci olarak görmektedir.
Yaklaşım: Strateji, işletme içindeki ya da işletme ile dış paydaşları arasındaki güç mercileri
arasındaki bir müzakere süreci kapsamında ortaya çıkar.
Temeli: Siyasal Bilimler
Kısaca: Tut,Yakala! Bir Numarayı Kolla!
Faydaları: Kurumsal karmaşada, en güçlülerin yaşamasına yol açabilir. Bir olayın her boyutuyla
boyutuyla tartışılmasını sağlar. Gerekli değişimi yapabilmek için yol üzerindeki engellerin aşılmasını
sağlayabilir. Demokratik bir yaklaşımdır. Bir karar alındıktan sonra oluşacak direnci asgariye
indirebilir. Gerçekçidir. Özellikle Stratejik İşbirliklerini ve OrtakTeşebbüsleri (JV) anlayabilmek ve
Paydaş Analizi yapabilmek açısından faydalıdır.
Kısıtları: Politik davranışlar bölücü olabilir, çok enerji harcatır, ziyana ve aşınmaya yol açabilir, ve
ve maliyetlidir. Doğru yoldan ayrılmalara yol açabilir. İşletmenin hiçbir stratejisi olmamasına ya da
taktik manevralara (çamurla baş edecek kadar) yol açabilir. Strateji oluşturmada gücün rolünü fazla
vurgulama olasılığı vardır.
Sık Kullanım: Sosyal Gücün Temelleri, Güç Mesafesi, Paydaş Değer Perspektifi, Güç Etki Analizi,
Analizi, Paydaş Analizi, Paydaş Haritası.

9. Bu ekol, strateji oluşturmayı, ortaklaşa yürütülen bir süreç olarak görmektedir.
Yaklaşım: İşletmedeki bilumum grup ve departmanları işin içine katmaya çalışır. Strateji oluşturmayı,
oluşturmayı, temelde müşterek ve etkileşimli bir süreç olarak ele alır. Geliştirilen strateji,
organizasyonun kurum kültürünün bir yansıması olarak ortaya çıkar.
Temeli: Antropoloji
Kısaca: Yek vücut olmak. ‘Elma ağacın dibine düşer’
Faydaları: Sosyal süreçler, inanç ve değerlerin karar verme süreçlerinde ve strateji oluşturulmasında
oluşturulmasında oynadığı çok önemli rolü vurgulamaktadır. Stratejik değişime direnci açıklar. Bölge
ya da organizasyondaki baskın değerlerle başa çıkmaya destek olur. Birleşme ve satın almalarla başa
çıkmaya destek olur.
Kısıtları: Belirsizdir. Değişime direnci besleyebilir ve statükoyu haklı çıkarma yolunda yanlış
kullanılabilir.Olayların ne hal alması gerektiği ile ilgili çok az ipucu verir.
Sık Kullanım:Takdir Edici Sorgulama, Kültürel Boyutlar, Kültürel Zeka, Ashridge Misyon Modeli
(8) Kültür Ekolü

10. Bu ekol, strateji oluşturmayı, reaktif bir süreç olarak görmektedir.
Yaklaşım: Strateji, işletme dışı ortamların oluşturduğu zorluklara bir yanıttır.
Diğer ekoller, çevre şartlarını bir unsur olarak ele alırken, Çevreci Ekol bir ana
aktör olarak ele alır.
Temeli: Biyoloji
Kısaca: Baş etmek. ‘...e göre değişir’
Faydaları: Strateji geliştirmede, dış çevreye merkezî bir rol tanımlar.
Kısıtları: Dış çevre boyutları genelde belirsizdir ve kümelenmiş olarak bulunur. Bu
bulunur. Bu da strateji geliştirmede, daha az fayda sağlamasına yol açar.
Organizasyon için gerçek stratejik seçimleri reddeder. Gerçekçi değildir.
Sık Kullanım: OlumsallıkTeorisi, Durumsal Liderlik
(9) Çevreci Ekol

11. (10) YapılanıŞ Ekolü
Bu ekol, strateji oluşturmayı, dönüşüm süreci olarak görmektedir.
Yaklaşım: Strateji geliştirme, organizasyonun bir karar verme yapısı şeklinde başka biçime dönüşüm sürecidir.
Temeli: Bağlam
Kısaca: Bütünleştirme, dönüşüm!, ‘Her şeyin bir dönemi vardır’
Faydaları: Strateji ve organizasyonel biçim (organizasyonel gelişim) yakınen ilintilidir ve bağdaştırılmalıdır. Bir organizasyon, belli
organizasyon, belli bir bağlamda, belirli bir süreyle sahip olduğu vasıflarının durağan yapılanışı olarak tanımlanabilir. Bu da belli
biçimde davranmasına yol açar, böylece birtakım stratejilerin oluşumunu tetikler. Durağanlık süreleri, birtakım dönüşüm süreçleri
tarafından dönem dönem kesintiye uğrar. Stratejik yönetim açısından, durağanlığı ya da en azından uyum sağlanabilir stratejiyi
sürdürebilmek kritik önem taşır. Ancak belli aralıklarla dönüşüme gereksinim duyulur. Bu yıkıcı süreci, organizasyona zarar
vermeden yönetebilmek gereklidir. Strateji oluşturma şekli, kendi zaman ve bağlamıyla uyumlu olmalıdır. Bu şekil, 10 farklı ekolden
herhangi bir ya da birkaçı şeklinde gerçekleşebilir. Dolayısı ile, strateji geliştirme kendi içinde yapılanmalara sahiptir.
Kısıtları: Gerçekte, kısıtlı birkaç geçerli yapılanmadan ziyade, birçok gri şekil söz konusudur. Ayrıca, yapılış biçimi de
gerçekleştirenin algısına göre değişir. Gerçekliği, yapılanışlara göre tanımlarsanız, açıklama getirme uğruna gerçeklikten sapmış
olursunuz.
Sık Kullanım: OrganizasyonelYapılanma, KaosTeorisi, Felaket Teorisi,YıkıcıYenilikçilik

12. «Kelimelerin gücünü anlamadan,
insanların gücünü anlayamazsınız.»
Confucius