Omgevingsboek: wegwijs naar de nieuwenhovekapel

1. Arteveldehogeschool –Educatieve bacheloropleidingvoorlageronderwijs
Plaatshierde naam van uw opdracht
1. Plaats - adres
De Nieuwenhovekapel:Rijvisschestraat28-32, 9052 Gent
2. Geolocatie / geolokalisatie
Geef de correcte coördinaten!Exact te bepalen via GoogleMaps (instructiefilmpje te bekijken via Canvas).
51°00'39.0"N 3°41'50.2"E
3. Korte omschrijving
De leerlingenstippelenaande handvanknooppuntende geschikte knooppuntroute uitnaarde
Nieuwenhovekapel.Deze knooppuntroutefietsenwe metde voltalligeklas.Eenmaal aangekomenstaanwe
samenstil bij hetdoel ende functie vaneenkapel enkomenwe doormiddelvaneenmeditatiemomenttot
rust. Ommooi af te sluitenvolgteenbezinningsmomentwaarbij leerlingenreflecterenoverzichzelfenstaan
ze stil bij zakendie ze uithun eigenlevenwillenbehoudenenwegdoen.Totslotnemenwe eenkijkjeinde
toekomstenschrijvende leerlingeneenkorte boodschap/eenkattenbelletjenaarhuntoekomstig zijn.
4. Doelgroep
Deze lesisspecifiekontworpenvoorleerlingenuithetzesde leerjaar,maarkanmitsenige aanpassingin
moeilijkheidsgraadookgegevenwordeninhetvijfdeleerjaar.
5. Tijdsduur
Deze volledige uitstapinclusief opdrachtenenvoorbereidende lessen,neemteen 100-tal minuteninbeslag.
Eenlesvan 25 minutenzal toegewijdwordenaanhetuitstippelenvande knooppuntroute enhetherhalen
van essentiële verkeersregelsalvorensde klasverkeers-enfietsklaaris.De tweede lesvan 75 minutenzal
toegewijdwordenaanhetfietsenvande knooppuntroute enhetbezinnen/reflecterenbij de kapel.
6. Eindtermen
4. Ruimte – verkeerenmobiliteit:
4.15. De leerlingenbeschikkenovervoldoende reactiesnelheid,evenwichtsbehoudengevoel voor
coördinatie enze kennende verkeersregelsvoorfietsersenvoetgangers,omzichzelfstandigenveiligte
kunnenverplaatsenlangseenvoorhenvertrouwde route.
1. Mens– ik enmezelf:
1.1. De leerlingendrukkenineenniet-conflictgeladensituatie,eigenindrukken,gevoelens,verlangens,
gedachtenenwaarderingenspontaanuit.
Voorgodsdienstzijnergeeneindtermen,daaromselecteerde ikhetvolgende leerplandoel:
RKve1:contact makenmetde eigenbinnenkantenzichvandaaruitlateninspirerenvoorde keuzesdie men
maakt. Verschillendevormenvanverstilling,meditatie,(christelijk)gebedenbezinningontdekken.
7. Leerinhoud
De kapel:
De Nieuwenhovenkapeliseenveldkapel inZwijnaarde.

2. Arteveldehogeschool –Educatieve bacheloropleidingvoorlageronderwijs
Eenkapel wordtgebruiktomtot rust te komen,te biddenente bezinnen.Hetistoegankelijkvoorgelovigeen
niet-gelovige personen.
De kapel isvergezelddoorlindebomendiegezienwordenalsheilige bomen,meerbepaaldalsbeschermer
van huizen,bronnen,enkerken.
Verkeer:
Ik gedraagme veiligenvaardiginhetverkeer.Ikweetdat:
- Ik aan andere auto’saltijdlaatzienwatikvan planben.
- Ik ingroep,mooi achterelkaarrijdop eenrij,waarbij ereenjuf/meestervooraande leidingneemten
juf/meesterachteraande groepveiligafsluit.
- Ik me zichtbaarmaak inhet verkeerdooreenfluohesje te dragen.
- Ik eenhelmdraagvoormijneigenveiligheid.
- Ik eenhalve meterafstandhoudtussende geparkeerde auto’senmezelf.
- Je aan verkeerslichtenbeterwachtvooreenvrachtwagendanernaast.
- Wanneerje voorranghebt,je duidelijkoogcontactmaaktmetde autodie voorranggeeft.
- Ik bel alsikzie dat eenautomobilistinde autozitenik voorbij moet.
- Er verschillende verkeersborden bestaanenikme houdaan de daar bijhorende regels.
Bezinningenmeditatie:
Om éénte zijnmetonszelf entotrustte komen,makenwe hetstil.
We vindenrustdooronze ogente sluitenente lettenoponze ademhaling.
Om reflectief naarmezelfte kijken,denkiknaovermijnsterktesenzwaktesenstel ikmezelf vragen.
Cultuureducatie:
Ik weetdatde kapel ende bijhorende lindebomengeklasseerdzijnalscultureel erfgoed.Hierdoorishetvan
belangdittenalle tijdente waarderenente beschermen. Hetbevatimmerseenstukje geschiedenisvanonze
eigenvoorgangers.Kortom, hetiseenwaardevol gegeven.
8. Lesdoelen
De leerlingenkunnen:
- In eigenwoordenuitleggenwateenkapelis.
- In eigenwoordenuitleggenwaaromenwanneermensennaareenkapel komen.
- In eigenwoordenuitleggenhoe ze zichveiligenvaardiggedrageninhetverkeer.
- VeiligenverantwoordelijkingroepvanSint-VincentiusZwijnaarde naarde Nieuwenhovenkapel in
Zwijnaarde fietsenenomgekeerd.
- Het stil enrustigmakenomzo éénte zijnmetzichzelf.
- Rust vindendoorde ogente sluitenente lettenopde ademhaling.

3. Arteveldehogeschool –Educatieve bacheloropleidingvoorlageronderwijs
- Waarderingopbrengenvoorreligieuze voorwerpen/overblijfselenuithetverleden.
9. Materiaal
- Werkbundels voorde leerlingen
- Meditatietekstvoorde leerkracht
- Schrijfgerei
- Fietsen(voorleerkrachtenleerlingen)
- Helmenenfluohesjes(voorleerkrachtenleerlingen)
10.Organisatie
Afsprakenvoor de leerlingen:
- Tijdenshetfietsenzijnwe geconcentreerdenfietsenwe veilig volgensde verkeersregels.
- Tijdenshetfietsen,fietsje metmaximumtwee personennaastelkaar.
- Niemandrijdtvoorde juf of rijdtachter de juf achteraandie de groepveiligafsluit.
- Éénmaal aangekomen,plaatsenwe onze fietsopde aangewezenplaats.
- We hangenonze fietshelmenfluohesje bij hetafstappenaande fiets.
- Wanneerwe bij de kapel aankomen,danzijnwe rustigenstil.Opdeze manierzal onze activiteitvloten
veiligverlopen.
Instructiesvoor de leerlingen:
- De leerlingenvolgende instructiesvande leerkrachtbij hetonderwijsleergesprek,de meditatieoefening
enhet bezinningsmoment.Daarnaasthebbenze voldoende houvastaande richtlijnendie genoteerd
staan inde werkbundel omde opdrachtte volbrengen.
Tips voor de leerkracht:
- Vergeetde werkbundelsvande leerlingennietopte haleninde klasendeze opnieuw uitte delenaande
kapel.
- Geef jouwlesrondknooppuntenen(herhalings)lesrondverkeervoorgaandaandeze
omgevingsopdracht.
- Fietszelf eensverschillendeknooppuntroutesnaarde Nieuwenhovekapelenbepaal zelfwelke hetveiligst
is.
- Communiceervroegtijdigmetde oudersoverde fiets.Schrijf diteventueel opvoorhandinde agendadat
de leerlingenopdagX eenfietsnodighebben. Indieneenleerlinggeenfietskan voorzien,danlatende
oudersditwetenviamail of agendaenkan jij alsleerkrachttijdigopzoekgaannaar eenalternatief.
- Zorg dat elkkindeenfluohesjeenfietshelmbij zichheeft.Voorziezelf eenaantal extra’s,maar
communiceerookditvroegtijdigviade agenda.
- Friskort de belangrijksteverkeersregelsop,zodatde leerlingenzichveiliginhetverkeerkunnenbegeven.
- Maak opvoorhandenkele afspraken(ziebovenstaandeafspraken) inde klasoverhetverplaatsenenhet
gedragter plaatse.
- Zorg dat je hetnodige materiaal,zoalsde werkbundels,meditatieoefeningenenschrijfgerei bijje hebt.
- Kijkeventueelopvoorhandreedswaarde leerlingenhunfietskunnenplaatsen,zodatandere bezoekers
nietwordengehinderd.
Praktische informatie:
- Informeerje optijdoverhetweer.De kapel situeertzichineenaardachtige omgeving.Bij regenval isdit
nietfijnomte vertoeven.Indienje tochbeslistombij regenval te gaan,danvraag je hetbestaan de
leerlingenomzichvanregenkledij te voorzien.

4. Arteveldehogeschool –Educatieve bacheloropleidingvoorlageronderwijs
- Voorzie voldoendeorganisatorischetijdomde leerlingenfietsklaarte maken.De fietstochtiskort,maar
hetaandoenvande fietshelm, hetfluohesje enhetnemenvande fietskanenkele minuteninbeslag
nemen.
- Fietszelf eensde route,zovoorkomje eventueel onvoorziene omstandighedenzoalswegenwerkenen
garandeerje de veiligheidvande leerlingen.
- Voorzie eenrugzakmethetnodige materiaal enrustjezelf uitmeteenEHBO-kit,wanteenongelukje is
snel gebeurd.
Instructie voor de leerkracht:
Het onderwijsleergesprek:
- We zijnaangekomenoponze plek.Wetenjullie nogopwelke plekwe zijn?Weetiemandnogde naam?
Kennenjullie nogzo’nplekken?Wie vanjullie isdaaral eensnaartoe geweest?
- Ga nueventjesop twee metervande kapel staanenvertel me eenswatje allemaal ziet.(Gaop twee
meterafstandvande kapel staanenlaat de leerlingenruimeenminuutde tijdde kapel ende daar
bijhorendebomenwaarnemen.Doceervervolgensalsleerkrachteenstukje;ditkanje terugvindenbij de
achtergrondinformatie.)
- Stel tijdensde waarnemingennabesprekingde volgendevragen: Watzie je allemaal?Waarstaatdeze
kapel?Waaromzoudenmensennaardeze plekkomen?Wanneerzoudenmensennaardeze plekkomen?
Welksoortmensenzoudennaardeze plekkomen?Denkje datenkel gelovigemensendezekapel een
bezoekje brengen?
Dit isdus eenplekwaarje tot rusten tot jezelf kankomen.Latenwe datookeensproberen.Zoekeenplekje
inhet gras.Leg je neerensluitde ogenindienje ditwenst.Voeralsleerkrachtde volgende meditatieoefening
uit:
Naast totrust komen,komenmensenooknaarhieromte bezinnen,namelijkstilstaanbij heteigenlevenen
nadenkenoverde gemaakte keuzesof te makenkeuzes.Ookjullie staanvoorhetmakenvaneenbelangrijke
keuze.Hetwagenvande grote sprongnaar hetsecundaironderwijs.Omdeze keuzete makenishet
belangrijkdatje jezelf goedkent.Daaromgeef ikjulliede volgende opdracht:

5. Arteveldehogeschool –Educatieve bacheloropleidingvoorlageronderwijs
Tekenjouwvoordeurinjouwdroomhuisenbeantwoordnadieninstiltede volgendevragen:
1) Hoe zietjouwvoordeureruit (smal,breed,klein,…)?(Benje eerdereen(on)opvallende verschijning?
Welkindrukwil je geven?)
2) Is erin jouwdeureenvensterof eenkijkgaatje?(Hoe stajij tegenoverde buitenwereld?Benje
nieuwsgierig,avontuurlijk,angstig?)
3) Wat verbergje achterjouwdeur?(Waar schaam je je eenbeetje voor?Waarhebje moeite mee?Watkan
je nietgoed?)
4) Wat mogende anderenzienachterjouw deur?(Waarbenje trots op? Waar benje sterkin?)
5) Voorwat houje lieverde deurgesloten?(Metwatwil je lievernietste makenhebben?)
6) Voorwat komjij de deur uit?(Watinteresseertjouheel erg?Waarbenje mee bezig?)
7) Wat staat er bij jouvoor de deur?(Wat gebeurterbij joubinnenkort?Watzijnjouw plannenvoorde
toekomst?)
8) Benjij eenopendeur?(Weetiedereenwie jij echtbent,alsje metietszit?)
9) Zo zot alseendeur?(Watmaakt jougek?Waarvan word je zenuwachtig?)
10) Wat zou jij de deuruitdoen?(Welke eigenschapvanjezelf of ietsanderswil je achterlaten?)
11) Welkbrief je wil je voorjezelfonderde deurschuiven?(Welke boodschapwil je jezelf meegevennaar
jouwtoekomstigeik?)
Tot slotvraag je de leerlingenomeenkorte boodschap/kattenbelletje te schrijvennaarhuntoekomstigeik.
Eenof meerdere jarenlaterkunnende leerlingenhieropterugblikkenenkijkeninwelke mate hunlevenis
veranderd.

6. Arteveldehogeschool –Educatieve bacheloropleidingvoorlageronderwijs
11.Werkbladen – instructiebladen – richtlijnen…

7. Arteveldehogeschool –Educatieve bacheloropleidingvoorlageronderwijs

8. Arteveldehogeschool –Educatieve bacheloropleidingvoorlageronderwijs

9. Arteveldehogeschool –Educatieve bacheloropleidingvoorlageronderwijs

10. Arteveldehogeschool –Educatieve bacheloropleidingvoorlageronderwijs

11. Arteveldehogeschool –Educatieve bacheloropleidingvoorlageronderwijs

12. Arteveldehogeschool –Educatieve bacheloropleidingvoorlageronderwijs
12.Oplossingen - sleutel
De bijgevoegdecorrectiesleutel isinsommigegevallenvrijblijvend.Nietalle opdrachtenvrageneenjuist
antwoord.Sommige vragenenopdrachtenzijn vrij terinterpretatie eninvulling.

13. Arteveldehogeschool –Educatieve bacheloropleidingvoorlageronderwijs

14. Arteveldehogeschool –Educatieve bacheloropleidingvoorlageronderwijs

15. Arteveldehogeschool –Educatieve bacheloropleidingvoorlageronderwijs

16. Arteveldehogeschool –Educatieve bacheloropleidingvoorlageronderwijs

17. Arteveldehogeschool –Educatieve bacheloropleidingvoorlageronderwijs

18. Arteveldehogeschool –Educatieve bacheloropleidingvoorlageronderwijs

19. Arteveldehogeschool –Educatieve bacheloropleidingvoorlageronderwijs

20. Arteveldehogeschool –Educatieve bacheloropleidingvoorlageronderwijs
13.Bronnen
AgentschapOnroerendErfgoed.(z.j.). KasteelNieuwgoed of Nieuwenhove.Geraadpleegdop27 maart 2021
viahttps://inventaris.onroerenderfgoed.be/erfgoedobjecten/26963
De Schrijver,H.(2019). Ontspanningsoefeningen:Vijf fiches.Geraadpleegdop28 maart 2021 via
https://www.klascement.net/downloadbaar-lesmateriaal/94295/ontspanningsoefeningen-vijf-
fiches/?previous#preview
Dromos.(z.j.). Nieuwenhovekapel.Geraadpleegdop28 maart 2021 viahttps://www.routeyou.com/nl-
be/location/view/47905650/nieuwenhovekapel?toptext=2549319
Juf Mieke.(z.j.). Veilig verplaatsen in hetverkeer. Geraadpleegdop27 maart 2021 via
http://veiligverplaatseninhetverkeer.weebly.com/
Knooppunter.(2014). Fietsen met knooppunten doejezo.Geraadpleegdop27 maart 2021 via
https://www.knooppunter.com/fietsen-met-knooppunten-doe-je-
zo#:~:text=De%20mooiste%20en%20veiligste%20routes,verwijzen%20naar%20een%20volgend%20knooppun
t
VanCaekenberghe,A.(2013). De deur:Leidraad om keuzeste maken.Geraadpleegdop28 maart 2021 via
https://www.klascement.net/downloadbaar-lesmateriaal/39543/de-deur-leidraad-om-keuzes-te-
maken/?previous
VandenBranden,F. (2020). Omgevingsboekbijdrage2020: Bezinning in Bergenkruis.Geraadpleegdop26
maart 2021 via https://view.genial.ly/5e6a7ae7edea200fcbd1ead8/guide-groep-3-fien-van-den-branden
Vankelecom,K.(z.j.). Hetopenbaarvervoer:detrein en de bus [PDF].Geraadpleegdop27 maart 2021 via
https://omgevingsboek.roosdaal.be/images/werkblaadjes/werkblad_openbaar_vervoer.pdf
14.Achtergrondinformatie voor de leerkracht
Een sprankeltje geschiedenis….
De Nieuwenhovekapel waarkomtze vandaan?De Nieuwenhovekapelbehoorttotkasteel Nieuwgoedof
Nieuwenhove.Hetiseenimposantkasteelmetaanhorighedeneneenhoevegelegenineengrootdomein
metpark, vijverenlanderijen.Overde geschiedenisvanhetkasteel isweinigof nietsgekend.In1715 we rd
hetkasteel eigendomvande familie Soenens.In1915 brandde hetvollediguit.InopdrachtvanridderE.
Soenenswerdeenvolledignieuw kasteelgebouwddoorarchitectV.Vaerwyckin1928. Sindsenkele jarenis
heteigendomvangravinGoethals.Verderinhetparkbevindenzichnogromantische grotten,eenruïne van
eentorentje eneenhoutentuinpaviljoen,naarverluidtdaterenduiteerste helftvande 19de eeuw.
Over de kapel zelf…
Het Nieuwenhovekapelletjeiseenkleineveldkapel te Rijvisschestraat,middeninhethartje vanZwijnaarde.
Het iszo kleindatmenze nietkanbetredenenbevatslechtseenkleinbeeldjeeneenafbeeldingineennis.
De kapel situeertzichrechtsaan de ingangvande dreef die leidtnaarhetKasteel Nieuwenhove.De twee
gekandelaardelindenbij de veldkapel zijngeklasseerd.De bomenvormenereeneenheidmethet
veldkapelletje.Hetisongetwijfeldéénvande mooiste kapelletjesinde streek.
Waarom vergezelddoorlindebomen?
Wistje datde lindeboombij de Keltenende Germanengezienwerdalseenheilige boom?De godinFreyazou
er zichin vestigen.De geestvande linde goldalsbeschermervoorhuizen,bronnenenkerken.Ooklaterwerd
de lindeboomals'goede boom'beschouwd.Omwillevandeze redenenwerdhetkleineveldkappeltje
vergezelddoortwee gigantischelindenbomen.

21. Arteveldehogeschool –Educatieve bacheloropleidingvoorlageronderwijs
Wat is de functie van eenkapel?
Met eenkapel wordteenkleinbedehuisaangeduid.Eendergelijkekapel wordtnietvoormissengebruikt,
maar wel voorindividuele devotie.Vaakwordendezekapellenaangeduidalsveldkapel of bedevaartkapel.
Het iseenplaatsvoorbezinningof contactmet God enfungeertsomsalseenhalteplaatsbij processies.Veel
kapellenzijngebouwdopplaatsenwaareenwonderzouzijngebeurd.Sommige kapellenzijngebouwdop
eenkapelberg.De meeste kapellenzijnzokleindatmenze nietkanbetredenenbevattenslechteenklein
beeldje of eenafbeeldinginnis. https://youtu.be/iXdNt12qPYc
Wat zijnknooppunten? (voorbereidende opdracht)
Hoe fietsje numet knooppunten?
Je zal hetwaarschijnlijkal gemerkthebben,hetfietsenispopulairderdanooitendaar heefthet
fietsknooppuntnetwerkzekermette maken.Hoe werktzoeenknooppuntnetwerknuprecies?
1. De idyllische enveilige routeszijnvoorjouuitgestippeldende plaatsenwaartwee fietswegenelkaar
kruisenophunpad, vormeneenknooppunt.Elkknooppuntwordtaangeduidmeteennummerenlangs
de verschillendefietswegenstaanerronde of rechthoekige bordjesdie verwijzennaarhetvolgende
knooppunt.InOost-Vlaanderenzijnze groen.
2. Hoe kan je nu jouw eigenroute uitzetten?Allereerstneemje de knooppuntenkaartennoteerje de
knooppuntenwaarlangsje wiltfietseninde juiste volgorde opeenstukjepapierof opeenroutekaartje.
Houd ditbij zodatverlorenrijdenzekerenvastnietgebeurt.
3. Je hebtdus vooriederwatwils.Verkiesje lievereensportieve tochtmetsteile klimmetjesof vlakke
wegen,rustige straatjesof gezelligeplekjesmetzonnigeterrassen.Je vindtheterallemaal!
4. Wat is nuhet grootste voordeel?De flexibiliteitvanjouw traject.Afhankelijkvanjouw gevoel,vanhet
weer,of jouwbeschikbare tijdkanje onderwegjouw route noginkorten,uitbreidenof vantraject
wijzigen.Helemaal aanpasbaaraanjouw wensen.
5. Er bestaanheel watspecialenetwerkkaartendie eenoverzichtbiedenmetallemogelijke routes,
knooppunten,afstanden,enz.Benjij bereidomeenroute samente stellenente fietsen?Gebruikdan
onderstaande link,ominslechtsenkele kliksjouw eigen,mooie route samente stellen:
https://www.vlaanderen-fietsland.be/nl/routeplanner
15.(optioneel) Extra mogelijkheden tot naverwerking
…