11. Taàm quan troïng cuûa heä noäi tieát
?
• - Duy trì tính oån ñònh
moâi tröôøng beân trong cô
theå
• - Ñieàu hoøa caùc quaù
trình sinh lyù dieãn ra bình
thöôøng
15. I- TUYẾN YÊN
Tuyến yên có
cấu tạo như
thế nào?
- Vị trí: nằm ở nền sọ, lõm trên thân
xương bướm
- Cấu tạo gồm 3 thùy: Thùy trước,
thùy giữa, thùy sau.
Thùy trước
Thùy giữa
Thùy sau
16. I- TUYẾN YÊN Tuyến Yên có tác dụng
đến những tuyến nào?
Buồng trứng
Tinh
hoàn
Tuyến giáp
Tuyến
vú
Gan
Tuyến trên
thận
18. Kích toá taêng
tröôûng(STH hay GH)
Heä cô xöông
(thoâng quan
gan)
Taêng tröôûng
cuûa cô theå
Thuøy sau tieát:
Kích toá choáng ñaùi
thaùo nhaït (kích toá
choáng ña nieäu)
(ADH)
Oâxytoxin (OT)
Thaän
Daï con, tuyeán
söõa
Giöõ nöôùc
(choáng baøi
nieäu)
Tieát söõa, co
boùp töû cung
luùc ñeû
Thuøy giöõa
tuyeán yeân
MSH
Da Saéc toá da
19. 1- TUYẾN YÊN
- Vị trí: nằm ở nền sọ.
- Cấu tạo gồm 3 thùy: Thùy trước, thùy
giữa, thùy sau.
- Vai trò:
+Tiết hoocmôn kích thích hoạt động của
nhiều tuyến nội tuyến khác.
+Tiết hoocmôn ảnh hưởng tới một số quá
trình sinh lí trong cơ thể như: sự tăng
trưởng, trao đổi glucose, các chất khoáng,
trao đổi nước,…
21. 2- TUYẾN GIÁP
Tuyến cận
giáp
Tuyến giáp
Nêu vị trí và cấu tạo
của tuyến giáp?
22. -Vị trí: nằm trước sụn giáp của thanh quản.
2- TUYẾN GIÁP
-Cấu tạo: có các nang tuyến và các tế bào tiết.
- Có vai trò trong trao đổi chất và chuyển hóa ở
tế bào.
28. 2- TUYẾN GIÁP
- Vai trò: Có vai trò trong trao đổi chất và chyển
hóa ở tế bào.
- Vị trí: nằm trước sụn giáp của thanh quản.
- Cấu tạo: có các nang tuyến và các tế baò tiết.
+ Tuyến giáp cùng với tuyến cận giáp có vai trò
trong điều hòa trao đổi can xi và photpho trong
máu.
35. Vị trí
Gia súc có 1 đôi tuyến nằm ở cạnh trong
đầu trước mỗi quả thân
Ở ngựa, lợn, tuyến dài 2-8 cm, ngang l-
3cm; ở bò tuyến hinh quả tim có màu
nâu thường được mỡ bao bọc.
4. TuyÕn trªn thËn
37. Chức năng sinh lý
Hoocmon miền vỏ:
Miền vỏ có 3 lớp, mỗi lóp tiết ra hoocmon khác
nhau tùy theo bản chất hóa học, tập trung thành 3
nhóm sau:
+ Nhóm Oxycocticoit: ức chế sử dụng glucose ở mô
tế bào, tăng quá trình hấp thu đường glucose ở ruột.
+ Nhóm Deoxycocticoit: Hocmon các nhóm này
giúp điều chỉnh sự chuyển hóa các muối khoáng và
gluxit, sự cân bằng muối iot.
Nhóm hocmon sinh dục: vỏ thượng thận cũng chế
tiết các hocmon sinh dục giống như I buồng trứng
và dịch hoàn như androgen, oestrogen, proges-
38. Chức năng sinh lý
Hocmon miền tủy:
Miền tủy tiết ra 2 loại hocmon là adrenalin (A) và
nordrenalin (N). Chúng giống nhau về chức năng
sinh lý, chỉ khác nhau về mức độ tác động.
+ Tác động với hệ tuần hoàn:
A làm tăng tính hưng phấn của tim, tăng nhịp tim
(vì thế được dùng làm thuốc trợ tim), làm co
mạch quản ngoại vi, giãn mạch vành (nuôi cơ
tim), tăng huyết áp tâm thu nhưng không tăng
huyết áp tâm trương.
N lại làm tim đập chậm, co mạch quản (làm tăng
huyết áp tâm thu và tâm tương)
39. Chức năng sinh lý
Hocmon miền tủy:
+ Tác dụng đến cơ trơn các tạng: A và N đều có tác dụng
giống nhau nhưng A mạnh hơn N. Cả 2 đều làm giãn cơ
trơn như dạ dày, ruột, túi mật, bóng đái.
+ Đối với sự trao đổi đường: Kích thích tăng quá trình
phân giải glycogen ở gan và cơ dẫn đến tăng đường
huyết.
+ Đối với hệ thần kinh trung ương: A gây hưng phấn
thần kinh kích thích tuyến yên tiết ra ACTH do đó kích
thích miền vỏ thượng thận tiết ra hocmon tăng sức đề
kháng của cơ thể
40. 5. Tuyến sinh dục nội tiết và nhau thai
Chức năng ngoại tiết: Dịch hoàn sản
sinh tinh trùng, buồng trứng sịnh ra tế
bào trứng đảm bảo sinh sản để duy trì
nòi giống.
Chức năng sinh lý: Tiết ra hocmon sinh
dục.
41. 5. Tuyến sinh dục nội tiết và nhau thai
a. Hocmon buồng trứng
Oestrogen: Kích noãn tố do lớp tế bào hạt của nang
trứng tiết ra có những tác dụng sau:
+ Kích thích sự phát triển của noãn và nang trứng.
+ Làm xuất hiện và duy trì các đặc tính sinh dục phụ
của con cái như khung xương nhỏ, làm tăng sinh
niêm mạc tử cung, ống dẫn trứng.
+ Khi thành thục về tính oestrogen tăng cao trong
máu gây hưng phấn vỏ não, làm xuất hiện hiện
tượng động đực.
42. 5. Tuyến sinh dục nội tiết và nhau thai
Hocmon buồng trứng
+ Tăng co bóp cơ tử cung, ống dẫn trứng khi động
đực tạo điều kiện cho tinh trùng di chuyển nhanh.
*Progesteron là hocmon thể vàng có tác dụng sau:
+ Kích thích niêm mạc tử cung tăng sinh để đón thai
làm tổ
+ Làm mềm, giãn cơ trơn tử cung, kích thích sự
phát triển nhau thai nhằm đảm bảo, duy trì sự phát
triển của bào thai (vì thế người ta gọi là hocmon an
thai) tránh sảy thai.
43. 5. Tuyến sinh dục nội tiết và nhau thai
Hocmon buồng trứng
Progesteron là hocmon thể vàng có tác dụng sau:
+ Kích thích tuyến vú phát triển và hình thành
xoang sữa, chuẩn bị tiết sữa.
+ Khi mang thai lượng hocmon này tăng dần lên, ức
chế sự sinh sản FSH của tuyên yên, do đó làm
ngừng sự phát triển của các nang trứng trong buồng
trứng, không rụng trứng nữa
47. Dưới tác dụng của kích thích tố buồng trứng do………....tiết
ra, các tế bào trứng bắt đầu phát triển trong các……………
Đó là lớp tế bào biểu bì dẹp bao quanh tế bào trứng, sau đó
dày lên và phân chia thành nhiều lớp. Các tế bào lớp trong tiết
hoocmôn …………là hoocmôn sinh dục cái. Nang trứng càng
phát triển, hoocmôn tiết càng nhiều đẩy tế bào trứng về một
phía. Nang trứng lộ dần ra bề mặt buồng trứng, lúc này trứng
chín và rụng dưới tác dụng của LH. Sau khi trứng rụng, bao
noãn trở thành thể vàng, tiết …………….Hoocmôn này có tác
dụng trong sự sinh sản.
progestoron
tuyến yên
oestrôgen
nang trứng
5. Tuyến sinh dục nội tiết và nhau thai
48. 5. Tuyến sinh dục nội tiết và nhau thai
b. Hocmon nhau thai
- Progesteron, oestrogen: Cấu trúc, tác dụng như
hocmon buồng trứng. Khi gần đẻ thì lượng
progesteron giảm, còn oestrogen lại tăng lên.
- Prolan A: Tác dụng tựơng tự FSH của tuyến yên.
- Prolan B: Tác dụng tương tự LH.
- Relexin: Sản sinh ở giai đoạn cuối kỳ chửa, có tác
dụng làm giãn dây chằng xương chậu, mở cổ tử
cung khi đẻ. Ngoài ra, nó còn kích thích sinh trưởng
của tuyến vú.
49. 5. Tuyến sinh dục nội tiết và nhau thai
c. Hocmon sinh dục đực
+ Sản sinh ra tinh trùng.
+ Tiết hoocmon sinh dục nam testosteron.
+ Xuất hiện đặc tính sinh dục phụ thứ cấp ở con
đực, Kích thích sự trao đổi chất, tăng cường đồng
hóa, tăng sự phát triển hệ xương cơ, tăng phân giải
mỡ.
+ Kích thích thần kinh trung ương gây phản xạ sinh
dục.
50. 5. Tuyến sinh dục nội tiết và nhau thai
c. Hocmon sinh dục đực
Hocmon gồm tetosteron, androsteron và
dehydroepiandrosterone Dịch hoàn chủ yếu sinh
testosteron, 2 hocmon kia còn được sinh ra ở miền
vỏ thượng thận
51.
52. Dưới tác dụng của các hoocmon
............... do tuyến yên tiết ra,
làm cho các…………....nằm giữa
các ống sinh tinh trong tinh hoàn
tiết hoocmon sinh dục nam, đó
là..................
FSH, LH
tế bào kẽ
testôsteron
53. Câu hỏi ôn tập
1. Phân biệt tuyến nội tiết và ngoại tiết?
2. Trình bày chức năng sinh lý của tuyến yên?
3. Ý nghĩa và vai trò của hocmon sinh dục cái
trong sinh sản?
4. Vai trò hoocmon tuyến tuy trong việc điều
hoà lượng đường trong máu?
