Güvenlik Yönetimi Dergisi

ÖZELGÜVENLİKSEKTÖRÜNÜNSESİHAZİRAN2020SAYI:84
ÖZEL GÜVENLİK SEKTÖRÜNÜN SESİ n AYDA BİR YAYINLANIR HAZİRAN 2020 SAYI: 84
DUMAN
KONTROL
VE TAHLİYE
SİSTEMLERİ
FOKUS:
SPOR
GÜVENLİĞİ
ÖZEL DOSYA:
GÜVENLİK
SEKTÖRÜNDE
ALAN EĞİTİMLERİ
ÖZEL GÜVENLİK FEDERASYONU YAYINIDIR

8 BAŞKANDAN
10 EDİTÖR
12 GÜNCEL
Sektör ile ilgili kısa haberler
22 KÖŞE / Hayata Bakış
KAPAK KONUSU
24 Yangın algılama ve uyarı sistemleri, duman
kontrol ve tahliye fonksiyonları
28 Duman kontrol ve ısı tahliye sistemleri
32 Hayat kurtaran duman tahliye sistemleri
34 Binalarda duman tahliye sistemleri kullanımı
FOKUS
36 Etkili stadyum güvenliğine giden yol: Dışarıda”
40 Özel güvenlik tarihçesi ve spor güvenliği
42 Yapay zeka ile spor salonlarında alınan
Covid önlemlerinin değerlendirilmesi
44 Stadyumlarda güvenlik
ÖZEL DOSYA
46 Özel güvenlikte uzmanlaşmak için
branşlaşma ve alan eğitimi
50 Özel güvenlikte alan eğitimi
SEKTÖRDEN
52 "Özel çözümlerimiz sayesinde, riskleri
azaltmayı hedefliyoruz."
56 "Biz Türkiye’ye her zaman güveniyoruz."
28 46
i çindekiler
36

ELEKTRONİK GÜVENLİK
60 Perakendenin aşısı: Teknoloji
62 TANSA Turnike dezenfeksiyon geçiş sistemleri
ile her yerde güvenli ve sağlıklı geçiş
64 Yeni kablo kanalı sistemleri
GÜVENLİK HİZMETİ
66 Genel değerlendirme / Avrupa Komisyonu
2020 ve sonrasında Turizm & Taşıma
YANGIN GÜVENLİĞİ
70 Yangın risk yönetimi
76 Abone Formu
77 Editöryel takvim
78 Reklam indeksi
66
60
Haziran 2020
Özel Güvenlik Federasyonu adına
imtiyaz sahibi
O. Oryal ÜNVER
Yürütme Kurulu
O. Oryal ÜNVER
İsmail UZELLİ
Murat KÖSEREİSOĞLU
Levent Güler
Alp Saul
Genel Yayın Yönetmeni
Devrim BOZKURT
devrim@guvenlikyonetimi.com
Yazı İşleri Müdürü
Ezgi ÖZCAN
ezgi@guvenlikyonetimi.com
Danışma Kurulu
Alp SAUL
Arzu YÜKSEL
Doç. Dr. Gazi UÇKUN
Deniz Gürkan
Gültekin FİŞEK
Hakan ÖZALP
İsmail UZELLİ
Murat KÖSEREİSOĞLU
Okyay ŞENTÜRK
O. Oryal ÜNVER
Osman Levent CELASUN
Prof. Abdurrahman KILIÇ
Taner ALBAYRAK
Yusuf Ziya ÖNCEL
Grafik Tasarım ve Baskıya hazırlık
Derya BOZKURT
derya@guvenlikyonetimi.com
Yayın Türü
Yerel Süreli Yayın. Ayda bir yayınlanır.
Yönetim Adresi
Arkhe Tanıtım Hizmetleri
Perpa Ticaret Merkezi B Blok Kat:6 No:672
Okmeydanı / Şişli / İstanbul
Tel: (212) 210 54 45
Tel: (533) 413 78 08
Baskı
Net Copy
444 0 708
Özel Güvenlik Sektörünün sesi Güvenlik Yönetimi Dergisi, sektörü
bilgilendirme amacıyla hazırlanmıştır. Bu dergide yer alan her türlü
haber, bilgi ve yorumlar; güvenilir olduğuna inanılan kaynaklar
tarafından hazırlanmış araştırma raporları, değerlendirmeler, atıflar,
çeviriler ve istatistikî verilerden derlenmiştir. Dergide yer alan tüm
reklamların sorumluluğu firmalara, yazılardaki ve söyleşilerdeki
görüşler sahibine aittir.
Dergide yer alan yazılar izin alınmadan ve kaynak gösterilmeden
hiçbir şekilde kullanılamaz.
tanıtım hizmetleri
Perpa Ticaret Merk. B Blok Kat: 6 No: 672 Okmeydanı / Şişli / İstanbul
Tel: (212) 210 54 45 Faks: (212) 210 54 45 Gsm: (533) 413 78 08
GüvenlikYönetimiÖZEL GÜVENLİK SEKTÖRÜNÜN SESİ AYDA BİR YAYINLANIR

8 n GüvenlikYönetimi Haziran 2020
BAŞKAN
gDeğerli Dostlar,
Günümüzün karmaşık ve rekabetçi iş ortamında verimlilik bulmanın öneminin
artmasıyla birlikte, riske dayalı bir yaklaşımın kullanılması neredeyse tüm
dikey pazarlara doğru yol almıştır. Bu sunum, risk uygulamasının güvenlik
endüstrisi üzerindeki olumlu ve olumsuz etkilerini araştırırken, riskin güvenlik
endüstrisi ile entegrasyonundaki yaygın yanlışları özetlemektedir. Uygun risk
okuryazarlığının, güvenlik programlarını iş hedefleriyle uyumlu hale getirmedeki
önemini anlayarak yolumuzu çizmemiz gerekli olduğuna inanıyorum.
Bu neden ile;
• Geleneksel güvenlik ölçütleri yerine yerleşik risk çerçevelerini kullanarak
güvenlik yatırım getirisini nasıl sunacağınızı ve göstereceğinizi öğrenin.
• Risk okuryazarlığının bir kuruluş içinde bir güvenlik programı sunma
üzerindeki etkisini irdeleyin.
• Güvenlik endüstrisinde riske dayalı bir yaklaşımın nasıl etkili bir şekilde
uygulanacağını anlayın ve yaygın tuzaklardan ve yanlışlardan uzak durun.
Küresel risk kaynaklarını ve bu risk kaynaklarının güvenlik üzerindeki etkisini
daha iyi anlama arayışı, kurumsal güvenlik risk yönetimi uygulayıcıları için
önemini sürdürmektedir.
Ve şimdi, küresel risk yeni bir döneme girdi, dünyadaki insanlar daha fazla
siyasi istikrarsızlık, daha ekonomik zorluklar ve daha fazla ulusal politika karar
vermenin akıldan ziyade duygudan kaynaklanacağı beklentisiyle karşı karşıya.
Özel güvenlik çalışanları ise, Covit 19 salgının oluşturduğu yeni risk ile karşı
karşıya geldi. Sağlık çalışanları kadar, güvenlik çalışanlarının da risk içinde
olduğunu yaptıkları görevden ortaya çıkmaktadır.
Sağlık çalışanlarını görev gereği salgınla mücadelenin bilincindeler. Güvenlik
çalışanları bilinçlenme eğitimlerini tamamlamadan saha da görev yapıyorlar.
Ne kadar doğru?
El ateş ölçerler (maliyet nedeni ile bu tip ölçeler kullanılmakta) ile ateş
ölçme, günlük yoğunluğun 2500-4000 girişi olan binalarda ne denli sağlıklı?
Teknolojinin olanaklarından faydalanarak özel güvenlik çalışanlarını, yeni
oluşan bu risk boyutunda uzaklaştırmak gerekli olduğuna inanıyorum.
Böylece anlattığım, riski okuma yazmada da olası yanlışlığı önlemiş oluruz.
Her zamankinden daha açık, risk ortamını şekillendiren bağlantılarda risk
okuma yazmanın ne kadar önemli olduğunu bir kez daha vurgulamak
istiyorum.
Sağlıklı ve güvenli günler dilerim.
Risk okuryazarlığının
güvenlikte önemi
O. Oryal ÜNVER
GÜSOD - GESİDER ONURSAL
BAŞKANI
Özel güvenlik
çalışanları, Covit 19
salgının oluşturduğu,
yeni risk ile karşı
karşıya.

Haziran 2020 GüvenlikYönetimi n 9

Dumanın
tahliye edildiği alanın
artması,yangının
kontrol altına
alınmasını ve
söndürülmesini
kolaylaştırır.
EDİTÖR
h
Haziran sayımızda kapak konumuz Duman Kontrol ve Tahliye
Sistemleri. Bu konuda bilinmesi gereken en önemli nokta, yangına
maruz kalan insanların büyük çoğunluğunun yanarak değil,
dumandan dolayı hayatlarını kaybettikleridir. Yangın sebebiyle
oluşan duman, dakikalar içerisinde mekânları kaplayarak hayati
tehlike yaratır. Solunan dumanla birlikte toksik zehirlenme sebebiyle
görüş kaybı oluşur, odaklanma azalır ve duyu kayıplarına sebep
olur ve dolayısıyla duman zamanında kaçışı engeller. Bunun önüne
geçmek için tahliye sistemleri, yangın soğutulmadan dumanın tahliye
edilmesini sağlayarak dumanın mahal içinde birikmesini engeller.
Sağlanan dumansız hava sayesinde, hayatta kalmak için gerekli temiz
hava sağlandığı gibi, dumanın neden olduğu korku ve panik durumu
da engellenmiş olur. Dumanın tahliye edildiği alanın artması,yangının
kontrol altına alınmasını ve söndürülmesini kolaylaştırır. Duman
kontrol ve tahliye sistemlerine dair hayati önem taşıyan, birbirinden
farklı uzman görüşlerini okuyabilirsiniz.
Fokus konumuz; Spor Güvenliği. Spor müsabakalarının yapıldığı
alanlar ile çevresinde, müsabaka öncesinde, müsabaka esnasında
veya sonrasında şiddetli rekabet ve bunun doğurduğu fanatizm
sonucu çıkacak olayların yaşanmaması için güvenlik çözümlerine
ihtiyaç duyulmaktadır. Bu çözümler sayesinde, kötü hadiselere
mahal verilmemiş, olası riskler aza indirgenmiş olmaktadır. Covid19
sebebiyle stadyumlar kapalı tutuluyor olsa da, spor salonları
kapılarını açtı. Spor güvenliği konusunda birbirinden değerli
projelere imza atmış uzmanların, yeni süreçte spor güvenliğine dair
güvenlik tedbirlerini kaleme aldıkları teknik yazı ve makaleleri Fokus
bölümümüzde okuyabilirsiniz.
Özel dosya konumuz ise; Güvenlik Sektöründe Alan Eğitimleri.
Güvenlik ihtiyaçlarının her geçen gün değiştiği günümüzde, özel
güvenlik personelinin eğitiminin nasıl olması gerektiğine dair sorulara
cevap olan makaleleri okuyabilirsiniz.
Covid 19’a karşı alınan önlemlerle yaşamaya alışma sürecinden,
Covid19 sonrası için normalleşme adımları tek tek hayata geçmeye
başladı. Sağlık sektörüne destek olan güvenlik çözümleri de bu
konuya etkin ürünler geliştirdi. Normalleşme adımları, AVM’ler,
cafeler gibi yerlerin açılması ve seyahat kısıtlamasının son bulmasıyla
hızlandı. Maskelerle, mesafelerle, önlemlerle bu süreci en az hasarla
atlatma gayretimiz. vaka sayılarındaki azalmayla orantılı ilerliyor.
Vaka sayısının sıfırlandığı günlere sağlıkla ulaşmak dileğiyle.
İyi okumalar ve sağlıklı günler dileriz.
Haziran sayısından merhaba
Ezgi ÖZCAN

GÜNCEL
Tansa Turnike ile güvenli ve
sağlıklı geçiş
Tansa Turnike Coronavirüsle müca-
delede, virüse geçit vermiyor. Dezen-
feksiyon geçiş sistemlerinde en önemli
özellik, yüksek basınç uygulaması ile
biyosidal ruhsatlı tüm dezenfektan
hijyen kimyasallarını, özel nozzlelarla
pulvarizasyon püskürtme yöntemiyle 5
mikronun altında zerrecikler halinde,
insanların boylarını algılayarak göz ve
mukoza bölgelerine temas ettirmeden,
üzerindeki kıyafetlerin hijyenini ulaşıl-
ması zor bölgeler dahil 2-3sn gibi çok
kısa zamanda tamamlayarak güvenli
geçişi sağlıyor.
Dezenfeksiyon geçiş sistemlerinin diğer
önemli özelliklerinden biri de ürünler-
de paslanmaz malzemelerden tasar-
lanmış olması. Paslanmaz malzemeler
korozyona karşı mükemmel dayanımı
olduğu gibi bakterilere ve oluşabilecek
herhangi bir patojene karşı dirençlidir.
Temizliği kolaydır temizlik için extrem
karışımlar gerektirmez. Gıda ve sağlık
sektöründe bu özellikleri sayesinde
yaygın olarak kullanılır. Şık görünümü
ve mekanik dayanıklılığı diğer tercih
sebepleridir. Sanayi, tıp, gıda, kişisel
bakım ekipmanları, beyaz eşya gibi
kullanım alanı çok geniştir.
Dezenfeksiyon geçiş sistemleri saye-
sinde; access kontrol, termal kamera
kontrol, ateş kontrol, maske kontrol,
yüz tanıma kontrol, ağırlık kontrol gibi
güvenli geçiş ve takip kontrol sistemleri
entegreli bir şekilde çalışıyor ve sağlıklı
geçiş sağlıyor.
Sektörün önde gelen kuyumcuları
Koronavirüs günlerinde, altınlarını
Loomis Kapalıçarşı Şubesi’nde,
yüzde yüz sigorta eşliğinde koruma
altına aldılar…
Kuyumculuk sektörünün kalbinin
attığı Kapalıçarşı, Çemberlitaş ve
Nuruosmaniye üçgeni; sektörümü-
zün önde gelen üretici ve satıcıları-
na ev sahipliği yapıyor. Mart ayının
ortasından buyana bölgede ticari
hayat, adeta durma noktasına geldi.
Sektörümüzün üretici ve toptan-
cıları mağazalarına kilit vurdular.
Yaklaşık 45 günden fazla bir süredir
mallarını, sermayelerini mağaza-
larının içinde tutanlar olduğu gibi
Loomis’in Kapalıçarşı Şubesi’nde
bulunan özel kasasında sigorta
eşliğinde ürünlerini emanet eden
firmalarımız da oldu.
Tüm değerli emtianın korunması,
güvenle kasalanması ve transferi
için kurulan Loomis Kapalıçarşı şu-
besi; 2. yaşına girerken “Altın Otel”
tabirine sahip olan ve özel güven-
lik sistemiyle, kuyumcuların tüm
değerlerini koruma altına almaya
hazır. Beklenmedik Koronavirüs
Karantina günlerinde altınlar Loomis
ile güvende...
felaketiyle birlikte, Kapalıçarşı ve
çevresinde günlerdir büyük sessizlik
olduğunu ve bazı soygun girişimleri-
nin de bölgede yaşandığını kayde-
den Loomis VIT Grup Müdürü
Ali Atatoprak; “Bu dönemde;
ekstra güvenlik donanımlarıyla
ve özel yapım kasalarıyla, sektör
mensuplarımızın huzurlu ticareti
için tasarlanan Kapalıçarşı ofisimiz,
kilolarca altına ev sahipliği yaptı”
dedi.
Yüzbinlerce dolar değerindeki altın-
ları çok uygun fiyatlar eşliğinde, yüz-
de yüz sigortalı bir şekilde Loomis’in
Kapalıçarşı şubesinde koruma altına
alabileceğini vurgulayan Atatoprak;
500 bin dolar değerindeki altın için
aylık 100 $; 1 milyon dolar değe-
rindeki altın için ise 200 $ hizmet
bedeli alındığını söyledi.

GÜNCEL
Gaziantep Karan Tekstil Karan-1,
Karan-3, Karan-4 ve Karan-5 Fabri-
kalarında f/o sensör kablolu Doğrusal
Yangın Algılama Sistemlerinin Montaj
ve Devreye Alma Çalışmaları BTS
Yangın ekibi tarafından tamamlanıp
başarıyla işletmeye teslim edilmiştir.
Sistem içinde TYCO ZETTLER yan-
gın algılama ve BANDWEAVER Fire-
Laser DTS fiber optik doğrusal yangın
algılama sistemleri kullanılmıştır.
Bu sayede Karan Tekstil fabrika-
larında yangına neden olabilecek
tüm olaylar erkenden tespit edilerek
fabrikaların can ve mal güvenliği için
gerekli önlemler zamanında alınabile-
cek ve çalışanların tahliyesi güvenli bir
şekilde sağlanacaktır.
Radisson Blu Asia Ataşehir’in Güvenlik
Müdürü EEC’yi tavsiye ediyor
Otellerinde can güvenliğini her şeyden
önde tuttuklarını belirten Radisson
Blu Asia Ataşehir’in Güvenlik Mü-
dürü Mehmet Karataş, “Daha önce
bulunduğum otelde farklı bir yazılım
kullanıyorduk. Radisson Blu’ya geldi-
ğimizde aklımızda sorular vardı. Ta ki
otel ilk açıldığında EEC gelip eğitim
verene kadar. Sorularımızın tamamı
sıfırlandı. Neredeyse 8 yıldır EEC ile
çalışıyorum” dedi. Firma tercihlerinin
sebebini ise, “Mal sahiplerimiz olan
Ant Yapı’nın dünya çapında birçok
projesi var. Çoğu projelerinde mesela
Antasya, Anthill Residence olsun
EEC ile çalışıyorlar. Buralardan da
sürekli olumlu geri dönüşler alıyorum”
sözleriyle aktardı. Sistemleriyle ilgili
görüşlerini paylaşan Mehmet Kara-
taş, “Burası 5 yıldızlı bir otel. Yangın
konusundaki hassasiyetin en üst
seviyede olması gerekiyor. Standart
bir bakım programımız var, bütün
dedektörleri test ediyoruz. Yangın
Algılama Sistemimizin en faydalı
özelliği Fireworks, panelinin kullanımı
çok kolay. Menüsünün Türkçe olma-
sından dolayı anlaşılabilir. Biz gayet
başarılı buluyoruz. Bazen sıkıntılar
oluyor, bunları da 7/24 destek alarak
halledebiliyoruz. Çalışan bir sistemde
mutlaka aksilikler çıkacaktır. Arızalar
8 yılda bir elin parmağını geçme-
miştir” dedi. Karataş, ürünle ilgili
değerlendirmesini “Birçok programla
çalıştım. İçlerinde gerçekten en çok
kolaylık sağlayan bu sistem, senar-
yonun uygun ve sorunsuz şekilde
çalışması ve devreye girmesi güveni-
lirliğini gösteriyor. Yanlış alarm tabii
ki geliyor ama sistemin bir özelliği de
anonsların hemen devreye girmemesi.
Bize bir kontrol süresi vermesi benim
için programın en kullanılır özellik-
lerinden bir tanesi. Çünkü genellikle
yanlış alarmlar misafirlerimiz tarafın-
dan odada tütsü gibi duman çıkaran
nesnelerin yakılmasından kaynakla-
nıyor. Yani aslında algılama doğru”
sözleriyle özetledi.
Gaziantep Karan Tekstil Fabrikaları’nda
BTS Yangın tercih edildi

GÜNCEL
Kaspersky, endüstri şirketlerini hedef alan
yeni bir saldırı serisinin ayrıntılarını paylaştı
Panasonic yeni i-Pro Extreme U serisini duyurdu
Panasonic yeni i-Pro Extreme U
Serisi ağ güvenlik kameralarını
duyurdu. On üç yeni iç ve dış mekân
güvenlik kamerasından oluşan seri,
Panasonic ürün grubuna sadece
uygun maliyetli bir orta seviye
giriş seçeneği sunmakla kalmıyor;
ayrıca müşterilerin beklediği yüksek
performansı, görüş özelliklerini ve
güvenilirliği de bir arada sağlıyor. U
Serisi, tüm kullanıcılarına hem dome
hem de bullet tipi tasarımlara sahip
geniş kapsamlı bir kamera yelpazesi,
değişken odaklı ve sabit lens seçenek-
leri, Full HD ve 4MP ile dış mekan
kullanımına uygun tasarlanmış kötü
amaçlı hareketlere ve hava koşulları-
na karşı dayanıklı modeller sunuyor.
Bu ürün yelpazesi, kısıtlı bütçeye
sahip eğitim, lojistik, hastaneler, ofis
alanları, perakende satış mağazaları
ve daha birçok uygulama için ideal
çözüm olarak öne çıkıyor.
U Serisi kameralarda düşük seviyeli
aydınlatmada gece-gündüz görüşü
ve 7/24 net renklere sahip ve kaliteli
güvenlik görüntüleri sağlamak
için IR-LED özellikleri bulunuyor.
Kameralar, sahne dinamiklerini ve
hareketleri izlerken Panasonic’in iA
(Akıllı Otomatik) teknolojisini kulla-
nıyor ve kamera ayarlarını otomatik
bir şekilde aynı anda yaparak hare-
ketli nesnelerdeki hareket bulanıklığı
gibi bozulmaları azaltıyor. Süper
Dinamik özellikleri ise kameraların
geleneksel cihazlardan daha geniş bir
aralıkta çekim yapmalarını mümkün
kılarak tüm konum ve alanların
kapsam dahiline alınabilmesini
2020’nin başlarında birçok bölgede
endüstriyel kuruluşları hedef alan
saldırılar tespit edildi. Kaspersky
ICS CERT’in bulgularına göre bu
saldırılar en çok Japonya, İtalya,
Almanya ve İngiltere’deki sistem-
leri hedef aldı. Hedefler arasında
endüstri şirketlerinin ekipman ve
yazılım tedarikçileri yer aldı. Yapı-
lan araştırmalar, saldırganların kötü
amaçlı Microsoft Office belgele-
rinden ve PowerShell kodlarından
yararlandığını gösterdi. Ayrıca
saldırganlar, zararlı yazılımlarının
tespit edilip incelenmesini zorlaş-
tıran yöntemler de kullandı. Bu
yöntemler arasında, ortada herhan-
gi bir veri olduğunu gerçeğini bile
gizleyebilen steganografi tekniği de
bulunuyordu. Endüstriyel kuruluş-
ları hedef alan saldırılar, karmaşık
yapıları ve kritik önem taşıyan
şirketlere odaklanmaları nedeniyle
siber güvenlik sektörünün dikkatini
her zaman üzerinde topluyor. Bu
tür şirketlerin operasyonlarındaki
herhangi bir kesinti, endüstriyel
casusluktan büyük finansal kayıplara
kadar istenmeyen sonuçlar doğura-
biliyor. İnceleme altına alınan son
saldırılar da bundan farklı değildi.
İlk saldırı vektörü olarak kullanılan
kimlik avı e-postalarının, kurban-
ların kendi dillerinde özel olarak
hazırlandığı belirlendi. Saldırıda
kullanılan zararlı yazılım, ancak
işletim sisteminin diliyle kimlik avı
e-postasının dili aynıysa harekete
geçiyordu. Örneğin Japonya’daki bir
şirkete düzenlenen saldırıda, kimlik
avı e-postasındaki metin ve zararlı bir
makro içeren Microsoft Office belgesi
Japonca yazılmıştı. Ayrıca, zararlı ya-
zılım modülünün açılması için işletim
sisteminin de Japonca olması gereki-
yordu. Yapılan analizlerde, saldırgan-
ların ele geçirilen bir sistemde saklı
Windows hesaplarına ait kimlik doğru-
lama verilerini çalmak için Mimikatz
aracından yararlandıkları tespit edildi.
Saldırganlar topladıkları bu verilerle
kurumsal ağdaki diğer sistemlere erişip
saldırıyı geliştirebiliyorlardı. Saldırgan-
lar yönetici yetkilerine sahip hesap-
lara eriştiğinde ise çok daha tehlikeli
durumlar yaşanabiliyordu.
sağlıyor. Koridor modu, kamera
görünümünü merdiven alanlarının
ve uzun koridorların tek bir kamera
tarafından izlenebilmesini sağlayacak
şekilde ayarlıyor.

GÜNCEL
Siber güvenlik çözümlerinin küresel
lider şirketlerinden biri olan Trend
Micro, siber saldırganların yenilikçi
yöntemleri kullanarak üretim ortam-
larını sabote etmek için tasarladıkları
gelişmiş saldırı vektörleri ile ilgili rapor
yayınladı.
Trend Micro, bu raporun hazırlanma-
sında, kötü niyetli aktörlerin Endüstri-
yel IoT (IIOT) ortamlarındaki mevcut
özelliklerden ve güvenlik kusurların-
dan finansal kazanç sağlamak için
nasıl yararlandıklarını göstermek
üzere gerçek üretim ekipmanlarını la-
boratuvarında barındıran Politecnico
di Milano ile birlikte çalıştı. Araş-
tırmaya Politecnico di Milano’dan
Üretim Sistemlerinin Tasarımı ve
Yönetimi alanında uzman olan Pro-
fesör Giacomo Tavola ve İleri Düzey
Trend Micro, Endüstri 4.0 saldırılarında kritik
yöntemleri belirledi
Siber Güvenlik Alanında uzman olan
Profesör Stefano Zanero destek verdi.
Trend Micro Altyapı Stratejilerin-
den Sorumlu Başkan Yardımcısı Bill
Malik konuyla ilgili şu açıklamayı
yaptı: “Önceleri üretime yapılan
siber saldırılar, ağ güvenliği ve uç
nokta koruması tarafından durdu-
rulabilen geleneksel kötü amaçlı
yazılımları kullanıyordu. Ancak
günümüzde daha sofistike hale gelen
saldırganların güvenlik sistemlerinin
gözünden kaçabilecek Operasyonel
Teknolojiye (OT) yönelik saldırılar
tasarlamaları söz konusu. Araştırma-
mızın da gösterdiği gibi, şu anda bu
tür tehditlere maruz kalan Endüstri
4.0 işletmelerine yönelik, büyük mali
zarar ve itibar kaybına yol açabilecek
çok yönlü saldırı vektörleri bulunuyor.
Bu sorunun çözümü ise karmaşık
tehditleri ortadan kaldırmak için ta-
sarlanmış IIoT’’a özgü siber güvenlik
çözümleridir.” Dedi
(İHA’nın haberine göre) Savunma
Sanayii Başkanı İsmail Demir, radar,
elektro-optik ve diğer sensörlerle dona-
tılacak istasyonlardan oluşacak Sahil
Gözetleme Radar Sistemi Projesi’nin
ilk yazılım paketini Sahil Güvenlik
Komutanlığı’na teslim ettiklerini du-
yurdu. Proje sayesinde Sahil Güvenlik
Komutanlığı sorumluluk alanında olan
Türk Deniz Karasuları ve Münhasır
Ekonomik Bölgesinde yeterli radar
kapsaması sağlayarak, su üstü resminin
oluşturulması ve tanımlanmış deniz
resminin oluşturulması amaçlanıyor.
Sahil Güvenlik ekiplerinin yeni radar
sistemi hazır

GÜNCEL
Corona virüs salgını, tüm dünyada
milyonlarca insanın işini kaybetmesi-
ne neden oldu. Diğer yandan salgınla
birlikte yeni iş alanları da doğdu.
Bunlardan biri de ateş ölçücüler!
CNBC’de yer alan habere göre,
alışveriş merkezlerinden marketlere,
ofislere kadar kamuya açık hemen
her yerde ateş ölçümü artık standart
uygulama haline geldi. Bu durum,
şirketlerin ilginç adımlar atmalarına
neden oldu. Kuzey Teksas’ta bulunan
ve helikopter üreten Bell Şirketi, bu iş
için 60 hemşireyi işe aldı.
Hemşireler için fazla basit
Bell Şirketi ile birlikte çalışan Vaco
Danışmanlık Şirketi’nden Wayne
Lynch, “60 hemşire aldıklarını ilk
duyduğumda açıkçası güldüm. Benim
eşim de hemşire ve günde 200 farklı
iş yapıyor! Sadece ateş ölçmek için
bu meslekten birini almak tuhaf”
yorumunu yaptı.
Bell Şirketi de bunun yanlış oldu-
ğunu kısa sürede anladı. Corona
virüsü salgınının patlama yapma-
sının ardından hemşirelere tıbbi
merkezlerde daha fazla ihtiyaç
duyulunca, 60 kişiyle yollar ayrıldı.
Şirket, Wayne Lynch’ten bu konuda
kendilerine yardım etmesini istedi.
Bell bu konuda yalnız değil, Apple
gibi köklü şirketler olmak üzere Abd
çapında yüzlerce şirket, ateş ölçümü
yapacak kişilere ulaşmak için ilanlar
verdi. Ortalama maaşın senelik 50
bin dolar civarında olduğu, ateş
ölçecek kişiler, koruma ekipmanla-
rını kullanılıyor olsa da en büyük
risk,enfekte olmuş bir kişiyle temas
kurmak.
Koronavirüs ile ortaya çıkan yeni meslek:
Ateş ölçücüler
(Milliyet’in haberine göre) What-
sApp genel olarak yeni özellikleriyle
isminden söz ettiriyor. Facebook
bünyesinde bulunan mesajlaşma
uygulaması her geçen gün yeni ye-
tenekleri bünyesine ekliyor. Bu sefer
WhatsApp’ın ismi ne alınan yeni bir
kararla, ne de yeni bir özellikle gün-
demde değil. WhatsApp’ta büyük
bir güvenlik açığı tespit edildi. Söz
konusu açık kullanıcıların verilerini
tehlikeye sokuyor. Ödül avcısı olan
Athul Jayaram’ın iddialarına göre
“Sohbet etmek için tıklayın” seçe-
neği, kullanıcı bilgilerinin sızmasına
neden oluyor. Ortaya çıkanlara
göre bu özelliği kullanan kişilerin
telefon numaraları otomatik olarak
Google’a gidiyor. ve bahsi geçen
güvenlik açığı nedeniyle kötü niyetli
kişilerin eline de geçebilir. Facebook
tarafından bahsi geçen güvenlik
açığı ile ilgili, “Eğer bir kullanıcının
numarası Google’da gözüküyorsa
ilgili kullanıcı bütün bilgilerini her-
kes ile paylaşmış demektir. Kısacası
bu durum o kişinin kendi seçimi ve
burada herhangi bir sistem açığı
WhatsApp’ta güvenlik açığı ortaya çıktı!
yok.” ifadeleri kullanıldı. “Sohbet etmek
için tıklayın” isimli özellik, internet sitesi
sahiplerinin QR kod üstünden hızlı bir
şekilde müğşterileri ile iletişime geçmesine
yarıyor. Yani bu özelliği kullanan kulla-
nıcılar, telefon kameralarından QR kodu
okutarak, işletmenin WhatsApp sohbetine
ulaşmasını ve hızlı bir şekilde iletişime
geçmelerini sağlıyor. Ödül avcısına göre
Google dizinlerinde ortaya çıkan bilgiler,
WhatsApp’tan sızıyor ve “https://wa.me/
“ formuna dönüştürülüyor. “Wa.me” alan
adının WhatsApp yönetiminde olma-
sı, uygulamada bir sıkıntının olduğuna
dair daha net bir kanıt. Jayaram, telefon
numaralarının kolaylıkla ele geçirilebile-
ceği ve kötü niyetli kişiler tarafından farklı
amaçlarla kullanılabileceğini belirtti.

HAYATA BAKIŞ
k
Karşınızdakinin öncelikle bir insan olduğunu, insan olarak onurlu, saygıya
değer ve evrende emsalsiz olduğunu özellikle unutmamaya özen gösterin.
Bir insana olan saygı ve sevginizi en yalın ve doğrudan, onunla gerçekten
ilgilenerek gösterebilirsiniz.
“Çevrenizden göreceğiniz itibar ve saygı, kendinize gösterdiğiniz özen
kadardır”.
“ Vücudunuz amacınızın, sesiniz ise öneminizin en iyi göstergesidir”.
İletişim; insan ilişkilerinde bir şahıstan diğerine bilgi ve anlayış aktarma
işlemidir.
İnsanların birbirleriyle iletişim kurabilmesi, doğrudan dilin kullanılması ile
sağlanır.“Anlama için okuma ve dinleme; anlatmak için yazma ve konuşma”
gereklidir.
Birebir ilişkide olduğu kadar, toplumun en küçük kümesi olan ailede de sözlü
ifadenin anlatımın, algılama ve uygulamanın önemi çok büyüktür. Bu küçük
küme olarak baktığımız ve aile dediğimiz gruplar bir araya gelince toplumu
teşkil ve ifade etmektedir.
Bir orkestrayı meydana getiren her enstrümanın kendine has görevi bulun-
maktadır.
Bir orkestra parçasının çalınmasında, enstrümanlar aynı frekans içinde ses-
lendirilemediği ve nota değeri verilmediği takdirde o orkestranın bir anlamı,
seslendirdiği parçanın da önemi kalmayacağı malumdur.
Yazılı ve sözlü iletişimde; İletişimin kaliteli ve anlaşılır olabilmesi için verici ve
alıcının aynı frekansta, aynı kültür ve duyarlıkta hareket etmesi şarttır.
İlk karşılaştığımız zaman nasıl göründüğümüz, nasıl bir yüz ifadesine sahip
olduğumuz ve nasıl konuştuğumuz ne konuştuğumuzdan çok daha önemli
olmaktadır.
Kişisel kaliteyi, hem başkalarının, hem de kişinin kendisinin “Somut” ve
“Soyut” talep ve beklentilerinin karşılanması olarak ifade edebiliriz. Kendi-
nize biçtiğiniz değer yaşam kalitenizi ve insan ilişkilerinizdeki memnuniyeti
belirleyen en önemli değerdir. Özdeğerinizin gücü, kendi davranışlarınızdan
ne kadar memnun olduğunuza bağlıdır. İyi hissetmenizi, verimliliğinizi ve
tüm gelişiminizi büyük ölçüde yaşama bakış açınızı yani kendinize, çevre-
nizdeki insanlara ve yaşamın çeşitli yönlerine karşı nasıl bir yaklaşım içinde
olduğunuzu belirler.
Toplumumuzda genelde görülen; iletişim bozukluğu olduğudur. Hem
konuşmanın tarzında, hem dozunda, yanlışlıklar yapılmaktadır. Bu da sözlü
iletişimde özürlü olduğumuzu ve hatalar yaptığımızı ortaya koymaktadır. İçe-
riği ne olursa olsun, bir sorunu çözmek için insanların düşünce alışverişinde
bulunmaları, bir başka deyişle, iletişim kurmaları gerekir.
Kişiler arası ilişkilerde daha az sürtüşmesi olan, kavgaya dönüştürmeden
sorunlarını çözebilen, acı yerine mutluluğun, kin ve nefret yerine, destek ve
hoşgörünün yerleştiği bir toplum; kendini değerli bulan, sevgi ve anlayışla
çevresindekilerle kaliteli ve etkili iletişim kuran insanlardan oluşabilir.
Oluşması dileğimle…
Çevrenizden
göreceğiniz itibar
ve saygı, kendinize
gösterdiğiniz özen
kadardır.
“İnsan ve iletişim”
Oğuz GÜLAY

İ
çindeki zehirli maddeler ve
gazlar doğrudan hayatı tehdit
etmekte, bünyesindeki diğer
katı ve sıvı taneciklerde göz,
solunum yolları gibi organlara
ciddi zararlar vermektedir. Duman
sebebiyle görüş mesafesinin azal-
masıyla birlikte panik hali artmak-
ta, dumana maruz kalınan süre
uzamakta, özellikle yüksek ve
yaygın binalarda tahliye süresinin
uzaması sebebiyle hayati tehlike
oluşabilmektedir.Bütün hacmin
dumanla kaplanması halinde
ise,görüş mesafesi söndürme
ekiplerinin müdahalesini kısıtlaya-
bilmekte ya da imkansız kılacak
kadar azalmasına neden olabil-
mektedir.
Yangın durumunda duman ve sı-
cak gazların yapı içindeki hareketi-
ni ya da yayılımını denetlemek için
duman kontrol önlemleri alınmak-
tadır. Dumanın yapının dışına ken-
diliğinden çıkması ya da mekanik
yolla zorlamalı olarak atılması ile
duman tahliyesi yapılmaktadır.
Duman kontrol ve basınçlandırma
sistemleri; binada bulunanlara za-
rar vermeyecek ve paniğe neden
olmayacak şekilde, yangınla mü-
cadele stratejisi gereği insanların
emniyetli bir şekilde binayı boşalt-
masını sağlayan sistemlerdir.
Yukarıda önemi vurgulanan
duman kontrolü konusu, çeşitli
çözüm yöntemlerini kapsamak-
tadır. Bunlar hacmin bölümlere
ayrılması, dumanın seyreltilmesi,
ortama taze hava verilmesi, ba-
sınçlandırılması ve sıcak gazların
tahliyesi şeklinde sayılabilir.
Günümüzde yangın algılama
sistemleri, binaların ve teknolo-
jinin gelişmesine paralel olarak
sadece algılama ve uyarı yapan
sistemlerin dışına çıkarak diğer
sistemlerle de aktif bir şekilde
bağlantılı çalışma mecburiyetin-
dedir.
Yangın algılama ve uyarı sistem-
leri; yangın gelişim evreleri göz
önünde bulundurularak yangın-
la mücadele stratejisi gereği
insanların güvenli tahliyesi için
gerekli olan zamanın sağlanması,
öngörülen sürelerde insanların
uyarılması ve tesis sorumlu-
larının bilgilendirilerek tahliye
kararlarının verilmesi, prosese
bağlı olarak işletme sürekliliği ve
mal korumaya yönelik tedbirlerin
alınması, prosesin durdurulması,
söndürme sistemlerinin devreye
sokulması vb. fonksiyonlarını
Duman, yangında meydana gelen can kaybının en önemli
sebebini oluşturmaktadır.
MATRIKS BİNA KONTROL SİSTEMLERİ
Yangın algılama ve uyarı sistemleri,
duman kontrol ve tahliye
fonksiyonları
KAPAK DUMAN KONTROL VE TAHLİYE SİSTEMLERİ

nı engellemek amacı ile kullanı-
lırlar. En kötü durumda insanlara
çömelince nefes alabilecekleri
kadar bir temiz hava sahası ka-
zandırmak için kullanılırlar.
Duman atma pencereleri
Yangın halinde yükselen duma-
nı binanın dışına çıkarmak için
kullanılan sistemlerdir. Yangın
sisteminden kontrol edilebilirler.
Klima cihazları
Dumanın yayılmasını bertaraf
etmek ve duman tahliyesi veya
basınçlı duman koruma sistem-
leri için destek sağlamak üzere
basınç farklarının aktif olarak
kontrol edilmesine havalandırma
sistemi de uygundur. Özellikle
açık konstrüksiyonlu büyük bina-
larda, havalandırma sistemleri,
sürekli olarak, binlerce metreküp
yerine getirecek şekilde tasarlan-
malıdır.
leri, duman kontrol senaryosu
gereği ilgili sistemlere başlatma
ya da durdurma sinyalleri gön-
dermektedir, duman kontrolü ve
basınçlandırma ile ilgili sistemle-
rin durum bilgilerini izlemektedir.
Basınçlandırma fanları
Duman tahliye fanları
Duman atma pencereleri
Motorlu duman/yangın
damperleri
Havalandırma sistemleri
Klima cihazlar
Taze hava üfleme ve egzoz
fanları
Motorlu damperler
Binaların Yangından Korunması
Hakkında Yönetmelik 2015,
Madde 80 – Duman kontrol ve
basınçlandırma sistemleri kontrol
ve izleme başlığında ”Bir binada
duman kontrol ve basınçlandırma
sistemleri kurulması hâlinde,
bu sistemler ile ilgili arıza ve
konum değiştirme sinyalleri ayrı
bir bölgesel izleme panelinde
veya yangın kontrol panelinde
ayrı bölgesel durum ve arıza
göstergeleri oluşturarak izlenir
ve kontrol edilir. Duman kontrol
ve basınçlandırma sistemlerinin
el ile kontrolleri ayrı bir kontrol
panelinden yapılabileceği gibi,
yukarıda belirtilen izleme panel-
leri ile birleştirilerek yangın alarm
sistemi bünyesinde de gerçekleş-
tirilebilir.“ denilmektedir.
Bu yazımızda Türkiye Yangından
Korunma Yönetmeliği’nde belir-
tildiği şekilde, yangın algılama ve
uyarı sistemleri ile ilişiği bulunan
kontrol fonksiyonları hakkında
kısaca bilgiler verilmeye çalışıl-
mıştır.
Basınçlandırma sistemleri
Dumandan korunma amaçlı ba-
sınçlandırma sistemleri, dumanın
kaçış ve kurtarma güzergahlarına
nüfuz etmesini önleme prensi-
bine dayalıdır. Basınçlandırma
sistemleri, kaçış yollarındaki
iç hava basıncını yapının diğer
mekânlarındaki basınca göre
daha yüksek tutarak, dumanın
kaçış yollarına sızıntısını önlemek
amacıyla kullanılır.
Duman atma fanları
Yangın anında dumanı dışarı at-
mak, hapsetmek, duman yayılımı-
Basınçlandırma
sistemleri, dumanın
kaçış ve kurtarma
güzergahlarına
nüfuz etmesini
önleme prensibine
dayalıdır.

havanın belirli yönlerde akışını
sağlar. Bir yangın durumunda,
genellikle bu akış şartlarının
tersine çevrilmesi gereklidir ve
havalandırma sistemleri de bu
açıdan özellikle faydalı olmak-
tadır.
Asıl amaçları olmasa da yangın
anında duman kontrolü için
yardımcı olarak kullanılabilirler.
Üfleme fanları, egzoz fanları
ve tamburları-karışım üniteleri
vardır. Üfleme fanları pozitif
basınç yaratmak, taze hava girişi
sağlamak için, egzoz fanları ne-
gatif basınç yaratmak ve duman
atmak için kullanılabilirler.
Damperler
Yangın bölmelerinin bütünlüğü-
nün sağlanabilmesi için HVAC
kanallarının yangın bariyerini
kırdıkları her noktada dampe-
re gereksinim duyulmaktadır.
Kanallarda kullanılan yangın
damperleri, alev ve dumanın
yayılmasını önlemek üzere ideal
bir yöntemdir.
Yapıları itibarı ile iki tip damper
çeşidi vardır.
Motorlu damperler: Kendi üzerle-
rinde motorları olan, elektrik veri-
lerek kontrol edilen damperlerdir.
Çoğunun üzerinde eriyen telli
koruması da mevcuttur. Yangın
sisteminden izlenebilir ve kontrol
edilebilirler.
Eriyen telli damperler: Sabit bir
sıcaklık değerinde bir telin eriyip
kopması ile kapanan veya açılan
elektrikle kontrol edilmeyen dam-
perlerdir. Yangın sisteminden
izlenebilirler.
Jet-Fanlar
Türkiye’de Binaların Yangından
Korunması Hakkında Yönetmelik
(2015) Madde 60’a göre eğer
bir otopark kapalı sınıfına dahil
edilebiliyor ve toplam alanı 2000
m2
‘nin üzerinde ise mekanik
havalandırma sistemi yapılması
şartı oluşmaktadır.
leri otopark duman senaryosu
gereği, eğer jetfan sistemi var
ise duman tahliye zonu bazında,
duman tahliye fan ve damperleri
var ise cihaz bazında kontrol
ve izleme fonksiyonlarını yerine
getirir.
Motorlu Damper
Eriyen Telli Damper
Üfleme
fanları pozitif basınç
yaratmak, taze hava
girişi sağlamak için,
egzoz fanları negatif
basınç yaratmak ve
duman atmak için
kullanılabilirler.

K
apalı bir alanda yangın
meydana geldiğinde ter-
mal konveksiyon akım-
ları, dumanı ve sıcak
gazları tavana doğru
taşır ve daha sonra alanı giderek
artan bir duman seviyesi ile doldu-
rur. Duman kontrol ve ısı tahliye
sistemlerinin temel görevi, yangın
durumunda tesislerden mümkün
olduğunca çabuk duman ve ısıyı
uzaklaştırmak, mahalde düşük
duman katmanı oluşturmaktır.
Bu, tesisteki kişileri kurtarma ve
etkili yangın söndürme için en iyi
aşamaları belirler. Tesise verilen
zararı azaltmak ve kısmi veya tam
bir bina çökmesini önlemek veya
geciktirmek amaçlanmaktadır.
Yaşanan yangınlardan sonra
yapılan araştırmalara göre; yangın
sebebi ile meydana gelen duman
zehirlenmesi kaynaklı can kayıpla-
rının, alev kaynaklı can kayıplarına
göre 4 kat fazladır.
Dumanın ilk etkisi görme bo-
zukluğudur (üç dakikadan az bir
sürede). İnsanlar yönlerini kaybe-
derler ve paniğe kapılırlar vekaçış
yolları tanınmaz hale gelir. Sonra
karbonmonoksit (CO) gelir. Yangın
sırasında bu gazın konsantras-
yonları hızla yükselir. Karbon-
monoksit teneffüs edilmesi ile
baş ağrısı, zehirlenme belirtileri,
bilinç kaybı ve nihayetinde ölüme
yol açar. Duman gibi bir tehlikeli
faktörün önüne geçebilmek adına
endüstryel tesisler gibi büyük yapı-
larda duman kontrol ve ısı tahliye
sistemleri tesis edilir.
Duman kontrol ve ısı tahliye
sistemleri ve bu sistemlerin ana
ekipmanı olan tahliye kapakları,
modern sanayi ve yönetim binaları-
nın vazgeçilmez öğeleridir. Tahliye
kapaklarının avantajı, sadece çatı-
dan gelen maliyetsiz ışık değildir,
yangın durumunda duman tahliyesi
ve günlük doğal havalandırma kul-
lanımına da olanak sağlar. Duman
kontrol ve ısı tahliye sistemleri
olarak kullanılan ürünler, yangın
durumunda insanların ve mad-
di değerlerin korunması için en
önemli faktörlerden biridir.
Dumanın bir hacim içinde yayılma-
sının önlenmesi için “duman tahli-
ye kapaklarının” kullanılması son
derece önemlidir. Duman tahliye
kapaklarının görevi,dumanı bina
veya bir hacim içine yayılmadan
dışarı atmaktır.Büyük hacimlerde
dumanın yayılmasını önlemek için
tavandan sarkan duman bölmeleri
ve duman perdeleri de gereklidir.
Duman tahliye kapaklarının avan-
tajları;
Güvenilir yapıda, bakım gerek-
tirmeyen ve bozulması zor basit
cihazlardır.
Sessiz çalışırlar, meteorolojik
koşullar uygun olduğu taktirde
ortam havalandırması için kullanı-
labilirler.
Sıcak dumandan etkilenmez-
ler.
Hafif yapılardır ve çatı üzerin-
de yük oluşturmazlar.
Sıvı veya ses geçişine karşı
izolasyonları sağlamdır.
Transparan ve cam malze-
meler sayesinde gün ışığından
yararlanma olanağı sunarlar.
Dezavantajları;
Sert rüzgar koşullarında
mekanizma üzerinde oluşan
pozitif basınçtan dolayı verimliliği
azalabilir.
Bu sistemler dumanı ve ısı enerji-
sini binadan uzaklaştırır. İnsan-
ların ortamı hızlı terk edebilmesi
için kaçış yolları dumansız kalır
ve itfaiyeciler tam olarak ihtiyaç
duyuldukları yere hızlı bir şekilde
müdahale edebilirler.
Elektriksel veya pnömatik çalışma
türleri ile devreye sokulabilen
duman tahliye mekanizmaları
(kapakları) yangın durumunda,
endüstri binalarındaki dumanın
tahliyesi ve ısı yükünün alınması
Duman kontrol ve ısı tahliye sistemlerinin temel görevi,
yangın durumunda tesislerden mümkün olduğunca
çabuk duman ve ısıyı uzaklaştırmak, mahalde düşük
duman katmanı oluşturmaktır.
Tolga AÇAR/ Elektrik Elektronik Mühendisi
ValTek YAPI TEKNOLOJİLERİ MÜHENDİSLİK SAN. ve TİC. LTD. ŞTİ.
Duman kontrol ve ısı tahliye sistemleri

kapaklarının açılmalarını sağlar.
Bu türdeki tahliye kapaklarının
elektrikli motorları 24V DC veya
230V AC olarak tercih edilebilir.
Rüzgar veya yağmur sensörü ile
algılama yapılması sonrası da
hava izleme ünitesine veya yangın
algılama ve ihbar sistemi kontrol
paneline bilgi sinyali gönderilerek,
duman tahliye kapakları açıksa
kapatılır. Ayrıca havalandırma
butonları ile sistem üzerinden du-
man tahliye kapaklarına tetikleme
yapılarak, belli bir açıda açılması
sağlanır ve günlük ortam havalan-
dırması amacıyla da kullanılabilir.
Böylelikle sistem elektriksel
tabanlı otomatik veya manuel
olarak çalıştırılabilir olduğu görül-
müştür.
anlamına gelen hızlı ve etkin
bir duman tahliyesi sağlar. Bu
sayede, yangınlarla etkin bir şe-
kilde mücadele edilebilir. Duman
tahliye sistemlerinin çalışma
güvenliği, tasarıma bağlı olarak
yasal yönetmeliklere veya EN
12101-2’ye tâbidir.
Duman kontrol ve ısı tahliye sis-
temleri aşağıdakilerden oluşur:
Tahliye Kapakları
Kontrol Paneli ve Güç Kaynağı
Tetik Elemanları (Örn. Duman
Dedektörleri, Yangın alarm Bu-
tonları, Cam Tüp).
Temiz Hava Beslemesi (örn.
Hava Motorları)

Ayrıca bazı aksesuarlarıda aşa-
ğıdaki gibidir:
Yağmurluk
Rüzgar sensörü
Yağmur sensörü
Havalandırma butonları (Gün-
lük havalandırma amaçlı)
Limit Switch
Tahliye edilecek sıcak gaz mik-
tarı şunlar ile belirlenir:
Depolanan malzemenin
kullanım tipine ve istiflenme
yüksekliğine göre yangının tehlike
sınıflandırılması,
Beklenen yangın büyüme hızı,
Tavan yüksekliği,
Dumansız tabakanın hedef
yüksekliği.
1) Duman kontrol ve ısı tahli-
ye sistemleri çalışma türleri
a) Elektriksel çalışma
Yangın anında tesiste bulunan
mevcut yangın algılama ve ihbar
sistemine ait algılama dedektör-
leri (duman, ısı veya kombine)
ile otomatik algılama yapılarak
veya tesiste bulunan kişilerin
yangını tespit etmesi üzerine
yangın ihbar butonuna basması
ile manuel algılama yaparak,
yangın algılama ve ihbar sistemi
kontrol paneline bilgi sinyali
gönderilir. Kontrol paneli aldığı
sinyalle duman tahliye kapakları
sistemini tetikleyerek, tahliye
Güvenilir yapıda, bakım gerektirmeyen ve
bozulması zor basit cihazlardır.
Tolga AÇAR
Elektriksel çalışma örnek şeması

b) Pnömatik çalışma
Kapakların açılması için basınçlı
bir gaz kullanılır. (Karbondioksit,
Azot vs.)Yine bu çalışma türünde
de yangının algılanmasıyla otoma-
tik ya da manuel olarak kapaklar
açılabilir.
Pnömatik kontrolde, duman tahliye
kapakları üzerindeki piston meka-
nizmada bulunan cam tüp içindeki
ısıya duyarlı sıvı, ısı algılandığında
patlayarak CO2 tüpü içindeki gazın
serbest kalmasını ve basınçla
piston kol yardımı ile kapakların
açılmasını tetikler.
Ayrıca CO2 tüpleri sistemden
bağımsız olarak ayrı bir pano içeri-
sinde farklı bir yerde de bulunduru-
labilir. Bu pano içerisinde bulunan
tetikleme kolları sayesinde de sis-
teme bağlı CO2 tüpleri tetiklenir ve
kapakların basınçla tetiklenmesi
sağlanır. Bağımsız pano içerisin-
deki basınçlı gaz tüpleri ile duman
tahliye kapakları arasında bakır
boru tesisatı kurulur. Basınçlı gaz,
bakır borular ile duman tahliye ka-
paklarında pistonlara iletilmiş olur.
Bu sistemlerde tetikleme sonrası
bağımsız olarak tek veya grup
halinde duman tahliye kapakları
açtırılabilir. Elektriksel tetiklemede
olduğu gibi bu tür duman tahliye
kapaklarında da havalandırma
motorları eşliğinde günlük ortam
havalandırması için kullanımı
sağlanabilir.
2) Duman tahliye kapağı ve
ekipmanları türleri
Bazı duman tahliye kapağı türle-
ri ve yardımcı ekipmanları şu
şekildedir;
a) Tek kapaklı sistemler
İstenilen boyutlarda yapılabilmek-
le beraber, 140° ÷ 160° arası
açı ile açılabilmektedir.
a) Çift kapaklı sistemler
le beraber, 90°açı ile açılabil-
mektedir.
a) Panjur tipi sistemler
le beraber, 90° açı ile açılabil-
mektedir. Çevre şartları zor olan
karlı ve çok rüzgarlı bölgelerde
tercih edilir.
a) Sürekli ışıklık çatı tipi sis-
temler
le beraber, tek veya çift kapaklı
seçeneği ile sunulabilir. Ayrıca du-
man tahliye kapakları ile entegre
edilebilir.
a) Duman perdesi
Bazı model ve seçeneklerde
sınırsız genişlik özelliği buluna-
bilen bu ürünlerde manuel veya
motor kumandalı yapılmaktadır.
Duman sızdırmaz kumaştan veya
metalden imal edilir. D30, D60,
DH30, DH60, DH120 gibi yangın
sınıflarına sahiptir.
Kontrol paneli
aldığı sinyalle, duman
tahliye kapakları
sistemini tetikleyerek,
tahliye kapaklarının
açılmalarını sağlar.
Pnömatik çalışma örnek şeması

İ
nsanlık tarihinin devrim
niteliğindeki buluşu ateş, her
ne kadar insanlar tarafın-
dan yönetilebilse de kontrol
altına alınamayan yangınlar
gibi canlılar için tehlike arz eden
birçok felaketin önünü açabiliyor.
Özellikle fabrikalar, depo alanları
gibi yüksek risk faktörü barındı-
ran çalışma ortamlarında olası
bir yangın için alınacak önlemler
son derece önemli. Yangınla
mücadele edebilmek adına son
dönemlerde, sunduğu inovatif
çözümlerle özellikle endüstriyel
tesislerin ilgi gösterdiğiduman
tahliye sistemleri, can ve mal
kayıplarının en aza indirgenme-
sinde hayati önem taşıyor.
Günümüzde endüstriyel tesisler
başta olmak üzere tüm yüksek
risk faktörlü yapıların yangınla
mücadelesi hem insan hayatı
hem de üretim ekonomisi açı-
sından son derece önemli. Sulu
veya gazlı otomatik söndürme
sistemleri, yangınla mücadele
için ne kadar önemliyse, duman
kontrol sistemleri de olmazsa ol-
mazlar arasında yer alıyor. Olası
bir yangında ölümlere sebebiyet
veren en büyük risk faktörü
arasında duman zehirlenmesi yer
alıyor.
Yangından önce duman zehirliyor
Fabrikalarda duman kontrolünün
en uygun maliyetli çözümü olan
duman tahliye kapakları, yangın
anında yükselen dumanın çatıdan
tahliye olmasına olanak tanıyor
ve böylece fabrika zeminlerinde
istenen dumansız yükseklik sağ-
lanabiliyor (en az 2,5 metre / DIN
EN 18232-2). Canlılar için zehirli
gazlardan oluşan dumanın tahliye
edilmesi; insanların rahatça çıkış
yapabilmesine ve itfaiye perso-
nelinin tesise girişine yardımcı
oluyor. Ek olarak ısı tahliyesi
de sağlayan sistem, bu özelliği
sayesinde binanın bütünlüğünü
de koruyor. Kapakların olmadığı
tesislerde tahliye edilemeyen
duman ve ısı, çatı panelleri ve
bina kirişlerinde deformasyona,
ardından çökmelere sebep olarak
yangının kolayca yayılmasına
neden oluyor.
Günümüzde endüstriyel tesisler başta olmak üzere, tüm yüksek
risk faktörlü yapıların yangınla mücadelesi hem insan hayatı,
hem de üretim ekonomisi açısından son derece önemli.
FORM ŞİRKETLER GRUBU
Hayat kurtaran duman
tahliye sistemleri

tahliye kapağı olma özelliğine sa-
hip. Yangın durumunda 140 veya
165 derece açıyla açılarak duman
ve ısıyı çatıdan hızlıca tahliye
edebiliyor. Eğimli veya düz çatı
kaideleri ile her türlü çatıya uyum
sağlayabilen TROKE, farklı açkı ve
kapak malzemesi alternatifleri ile
kullanıcının isteğine göre özelleş-
tirilebiliyor. Günlük havalandırma
amaçlı olarak da kullanılabilen
ürün endüstriyel tesisler, lojistik
depoları, ticari binalar, turizm
tesisleri, kültür ve spor merkezleri
için yangına karşı güvenli, aynı
zamanda mimari açıdan estetik
çözümler sunuyor.
Duman tahliye kapaklarının
denetim ve sertifikaları hayati
önem taşıyor
Kanun hükmündeki, Türkiye Yan-
gından Korunma Yönetmeliği’nde
endüstriyel tesislerde duman
kontrolünün zorunluluğu belir-
tiliyor. Sertifikasız ürün kulla-
nımının oldukça yaygın olduğu
Türkiye’de, sistemin varlığı
kadar, kullanılan ürünlerin de
işlerliği ve işletimi hayati önem
taşıyor. Görevini tam olarak
yerine getirmesi beklenen duman
tahliye kapakları, bunu sağladığını
belirtmek için, TS EN 12101-2
normlarında; kar yükü(SL500),
rüzgâr yükü(WL1500), sıcaklık
dayanım(B300), aerodinamik
açıklık(Aa), aç-kapa dayanım
(RE1000) ve düşük ortam sıcaklı-
ğında çalışma T (-25) °C gibi test-
lere tabii tutuluyor. Türkiye Yan-
gından Korunma Yönetmeliği’nin
85. maddesinde,bu sistemlerin
gerekli testlerden geçmesi ve bel-
gelendirilmesi belirtiliyor. Testleri
başarıyla geçen ürüne bu norm-
da sertifika veriliyor ve sertifika
numarası ürün etiketinde yerini
alıyor. Kapaklarınaçılma açıları
TS EN 12101-2 standardında net
olarak belirtilmiş olup, tek kanatlı
kapakların bu testlere kabulü için
en az 140° açıyla açılmaları şart
olarak belirtiliyor. Çift kanatlı ve
panjur kanatlı kapakların açılma
açısı ise 90° den düşük olamıyor.
Daha düşük açıda olan kapaklar,
dumanı geri basabilme olasılığına
sahip olduğundan testlere kabul
edilemiyor.
Bu kapsamda bakıldığında,
testler tarafından onaylanan
kapaklar, 50 kg/m2 kar yükü
olsa bile açılabiliyor (SL500 testi)
ve sertifikaya sahip bir kapağın
ne kadar miktar duman ataca-
ğı aerodinamik açıklık testi ile
belirlenebiliyor. Aksi taktirde test
edilmemiş, sertifikasız bir üründe
dumanın rüzgârdan geri basmaya-
cağını, açılıp açılmayacağını veya
yangının yayılmasına etki edip et-
meyeceği garanti edilemiyor. Kâr
elde etmek amacıyla alınan ucuz,
sertifikasız yangınla mücadele
ürünleri, gerektiğinde görevlerini
yerine getirmediklerinde büyük
kayıplar yaşanabiliyor.
55 yıllık geçmişi ile sektörün
saygın ve lider firmalarından Form
Şirketler Grubu bünyesindeki
Form Endüstri Tesisleri, duman
tahliye konusunda gerek yerli
üretimi gerekse dünya çapında
kalitesiyle bilinen uluslararası
markalarla, kullanıcılara geniş
seçenekler sunuyor. Form En-
düstri Tesisleri tarafından üretilen
Türkiye’deki ilk yerli üretim CE
Sertifikalı Duman Tahliye ve
Doğal Havalandırma Kapağı
TROKE ile endüstri tesisleri başta
olmak üzere, kapalı alanlarda üst
seviyede yangın güvenliği sağlıyor.
TROKE duman-ısı tahliye sistemle-
ri ile yapıları yangının etkilerinden
yüksek standartlarda koruyor.
TROKE, EN 12101-2 standart-
testlerinin hepsinden başarıyla
geçerek yerli olarak üretilen ilk
ve tek CE belgeli duman ve ısı
Ucuz, sertifikasız
yangınla mücadele
ürünleri, gerektiğinde
görevlerini yerine
getirmediklerinde
büyük kayıplar
yaşanabiliyor.

Y
anma sonucu olu-
şan duman, hem
ortamdaki oksijen
miktarını yaşam için
yeter seviyenin altına
indirebilmekte, hem de zehirleme
etkisi nedeniyle can kayıplarına
sebebiyet vermektedir. Dolayısıy-
la bir binanın yangın güvenliği ile
alakalı tasarım ve tesislendirme
yapılırken, söndürme sistemleri,
algılama sistemleri, mimari ve
statik önlemler ve diğer pasif
yangın durdurma önemlerinin
yanı sıra, dikkat edilmesi ve
üzerinde durulması gereken
en önemli hususlardan biri de
duman tahliye sistemlerinin
tasarımı ve akabinde tesisidir.
Binalarda duman tahliye sistem-
leri ve duman kontrolünün nasıl
yapıldığı, birçok faktöre göre
değişkenlik gösterebilmektedir.
Genellikle otel, rezidans, ofis
gibi çok katlı yaşam alanlarında
duman kontrolü, çoğunlukla
cebri / mekanik havalandırma ile
yapılmaktadır. Bu tür binalarda
kullanılan iklimlendirme tesisatı,
kapasiteleri yeterli geldiği takdir-
de, yangın anında duman tahliye-
si için de kullanılabilmektedir. Bu
tür binalarda genellikle duman
kontrolünün senaryoya uygun ger-
çekleştirilebilmesi için kullanılan
diğer ekipmanlarından bazıları ise
duman damperleri, havalandırma
kanalları ve menfezlerdir. Bunun
yanında ayrıca yangın kaçış mer-
divenlerinin yangın anında güvenli
ve dumansız kalabilmesi için, bu
kovalara basınçlandırma tesisatı
kurularak yangın anında bu kova-
lara duman sızıntılarının önüne
geçilmektedir. Basınçlandırma
sistemleri tesisi, yapı yüksekliği
30,5 metre üstündeki konut
harici binaların kaçış merdivenleri
için, yapı yüksekliği 51,50 metre
üstündeki konut amaçlı binaların
kaçış merdivenleri için, bodrum
kat sayısı 4’ü geçen binaların
bodrum kata hizmet eden kaçış
merdivenleri için ve acil durum
asansör kuyuları için zorunludur.
Bina yüksekliği arttıkça, yangın
anında oluşan riskler doğal olarak
daha fazla olmaktadır. Dolayısıyla
bina yüksekliği arttıkça duman
kontrol sistemlerinin mevcudiyeti
zorunlu hale gelmektedir. Türkiye
Binaların Yangından Korunması
Hakkındaki Yönetmelik – 2015;
yapı yüksekliği 51,50 metreyi
geçen binalarda, hol ve koridor
gibi ortak alanlara duman kontrol
sistemini yapılmasını zorunlu
kılar; dolayısıyla bu ayrıca yasal
bir zorunluluktur. Burada dikkat
edilmesi gereken önemli bir nok-
ta da, her ne kadar yönetmelikte
zorunlu kılınmasa da, yapı yük-
sekliği 51,50 metre altında olan
ancak risk teşkil eden binalara da
duman kontrol sistemlerinin yapıl-
ması gerekliliğidir. Yönetmeliğin
işaret etmiş olduğu değerin mi-
nimum gereksinimleri karşıladığı
unutulmamalıdır. Tek katlı ve yek-
Günümüzde meydana gelen yangın hadiselerinde
karşılaşılan can kayıplarının büyük bir çoğunluğu, yangın
sonucu oluşan duman birikimi ve bu durumda ortaya çıkan
oksijen yetersizliği nedeniyle meydana gelmektedir.
Emre KARABATAK/ Kurucu Ortak
EVENOS YANGIN GÜVENLİK SİSTEMLERİ A.Ş.
Binalarda duman tahliye
sistemleri kullanımı

ölçü ve diğer tasarımsal verileri
için ihtiyaç duyulan donelerden
bazıları, tesiste bulundurulan
malzemenin yanıcılık özellikleri,
itfaiyenin tesise ulaşım süresi
ve yapı tehlike sınıfıdır. Tesiste
duman tahliye kapakları için ge-
rekli olan zonzayısı, tahliye alanı,
kapak ölçüleri ve diğer doneler,
standartlarda belirtilen veriler ile
belirlenmektedir.
Duman tahliye sistemlerinin te-
sisi, yangın güvenliği konusunda
en önemli unsurlardan biri olduğu
gibi, can ve mal güvenliğinin sağ-
lanabilmesi açısından da hayati
bire önem arz etmektedir.
pare ürerim yahut depo alanına
sahip endüstriyel tesislerde ise,
çok katlı yapılardan farklı olarak,
duman kontrolü genellikle duman
tahliye kapakları / çatı ventilas-
yon sistemleri ile yapılmaktadır.
Belirli zonlara bölünmüş duman
tahliye kapakları, yangın çıkan
bölgede belirli bir sıcaklık derece-
sinde otomatik olarak açılmakta
ve biriken dumanı dışarı tahliye
etmektedirler.
Bu alanlarda tesis edilen bu tip-
teki duman tahliye sistemlerinin
tasarımı, NFPA 92, EN 12101,
DIN 18232 gibi standartlar doğ-
rultusunda yapılabilmektedir.
Duman tahliye kapakları, yangın
anında duman tahliyesini gerçek-
leştirmek adına 3 ayrı şekilde
açılabilmektedirler. Bu kapaklar,
uçlarında bulunan, içindeki civa
sayesinde ısıya duyarlı bulb’lar
sayesinde ısı etkisiyle otomatik
olarak tek başlarına açılabildik-
leri gibi, her bir zona hitap eden
kontrol panolarında bulunan acil
durum butonları aracılığı ile zon
bazında da açılabilirler. Bunların
yanında, oluşturulacak senaryoya
göre yangın algılama sisteminden
gelen sinyalle ine zon bazında da
açılma seçenekleri mevcuttur.
Duman tahliye kapaklarının oto-
matik olarak ısıya duyarlı ve meka-
nik şekilde açılabilmesi, genellikle
standartlara göre bir zorunluluktur.
Tasarım yapılırken dikkat edilmesi
gereken noktalardan biri de, du-
man tahliye kapaklarının, tesiste
bulunan sprinkler sisteminden
daha sonra devreye girerek aktive
olmalarıdır. Bunun için de, ilgili
duman tahliye kapaklarının açılma
sıcaklıkları, sprinkler başlıklarının
patlama sıcaklıklarından daha
yukarıda seçilmektedir.
Duman tahliye kapakları, ısı etki-
siyle açılmalarının yanı sıra, elle
müdahale ile de açılabilir özellikte
olmalıdır. Elle müdahale yani bu-
ton ile zon bazında açılma özelliği
kapaklara 2 şekilde uygulanabilir;
pnömatik ve elektriksel.
Pnömatik acil durum mekanizma-
ları, bakır borulamalar yardımıyla
basınçlı silindirlerin ilgili zondaki
kapaklara hitap ettiği sistemlerdir.
İlgili butona basıldığında basınçlı
hava serbest kalarak ilgili zondaki
tüm kapakları açar. Elektriksel
acil durum mekanizmaları ise,
elektrik kabloları aracılığı ile, 24 V
ile çalışan aktivasyon mekanizma-
sının kapakların uçlarında bulunan
elektromanyetik tetikleyicilere bağ-
lı olduğu sistemlerdir. İlgili butona
basıldığında, 24 V enerji kaynağı
ilgili zondaki tüm elektromanyetik
tetikleyicileri patlatır ve zondaki
tüm kapakların açılmasını sağlar.
Bu aktivasyon mekanizmalarının
yanında bir diğer aktivasyon çeşidi
ise, yangın algılama sisteminden
alınan bir sinyal ile, duman kontrol
sistemi panelinin uyarılması ve
senaryoya göre önceden belir-
lenmiş zondaki tüm kapakların
yine elektromanyetik tetikleyiciler
kullanılarak açılmasıdır.
Yangın anında duman tahliyesinin
yanı sıra, doğal havalandırma
amacıyla da kullanım, bu tür
kapaklar için oldukça yaygındır.
Duman tahliye kapaklarının adet,
Duman tahliye
kapaklarının otomatik
olarak ısıya duyarlı
ve mekanik şekilde
açılabilmesi, genellikle
standartlara göre bir
zorunluluktur.
Emre KARABATAK

FOKUS SPOR GÜVENLİĞİ
Etkili stadyum güvenliğine giden yol:
“Dışarıda”
S
tadyum güvenliği,
kesişimleri çokça olan
iki çerçeve içerisinde
çalışılması ve değer-
lendirilmesi gereken
bir konu. Spor Psikoloğu Dr. Su-
san Krauss Whitborne, taraftarın
stadyum deneyiminin stadyumun
genel atmosferi, bir diğer deyişle,
taraftarda yarattığı duygu ve diğer
taraftar gruplarının davranışları
ile doğrudan ilintili olduğunu
söylüyor. Bu yüzden stadyum gü-
venliği için üretilen çözümlerin iki
ayrı özneye odaklanmaları şart.
Bunlardan ilki, geçtiğimiz yıllarda
Dünya’yı sarsan ve tekrarlarla acı
ve uzun bir ders olarak öğrenilen
dışarıdan gelen tehditler. Bu
tehditlerin varlığı,stadyum atmos-
ferinin eğlence ve heyecandan
tedirginlik ve korkuya evrilmesine
neden olarak en ufak bir duy-
gusal dalgalanma veya olayın,
panik ve izdihama dönüşmesini
tetikledi. Diğeri ise, topluluk
psikolojisi ve stadyum atmosferi-
nin de etkisiyle davranış biçimleri
farklılık gösteren taraftarlar. Çün-
kü stadyum ortamındaki duygusal
değişimlerin bulaşıcılığı, küçük
bir grup ile başlayan taşkınlık ve
şiddet eylemlerinin göz açıp ka-
payıncaya kadar çok daha büyük
kitleleri etkisi altına almasına
sebep olabilir.
Özellikle 2015-2018 yılları,
kitleleri hedef alan terör ve şiddet
eylemlerinde ciddi bir artışın
gözlendiği yıllardı. İnsan kalaba-
lığının ve medya ilgisinin yoğun
olduğu stadyumlar, özellikle
büyük maçlar terörist organi-
zasyonlar tarafından defalarca
hedef alındı. 13 Kasım 2015’te
Paris’teki Stade de France’ de
düzenlenen saldırı dört kişinin ca-
nına mal oldu. 21 Mart 2016’da
Türkiye’de yapılacak bir maç,
bomba ihbarı nedeniyle ertelendi.
Aynı yılın Aralık ayında Vodafone
Park’a düzenlenen saldırıda 38
kişi hayatını kaybederken yüzden
fazla sivil yaralandı.
Tüm bu örnekler, kalabalık alan
güvenliğinin tüm elementlerinin
stadyumlar bağlamında kullanı-
mını gereklilik haline getiriyor.
Bununla birlikte, medyanın
varlığı; teröristlerin halkı sindir-
mek, toplumda korkuya ve şoka
sebep olmak ve devletin düzeni
koruma kabiliyetini sorgulatmak
gibi hedefleri için ortam sağla-
yabiliyor. Duygu yoğunluğu ve
özellikle, gerginlik, heyecan gibi
duygulardan kaynaklanan tepki-
lerin stadyumlar için alışılmış ve
naturel olması, saldırganların tavır
ve duygu durumlarından tespit
edilmelerini zorlaştırıyor ve ne
yazık ki, kalabalığa karışmalarına
imkan tanıyor. Bu özellikleri ne-
deniyle, stadyumların güvenliğini
sağlamak, standart kalabalık alan
güvenliği teknolojileri ve protokol-
lerinin ötesine geçmeyi gerektiri-
yor. Papilon’un stadyum güvenliği
çözümleri, biyometrik üniteleri ve
kart okuyucuları tek ünitede top-
layarak kapıda etkili ve çok adımlı
kimlik doğrulama sağlayarak daha
stadyuma adım atmadan insanla-
rın davranışlarını kontrol etmekle
Stadyumların güvenliğini sağlamak, standart kalabalık alan
güvenliği, teknolojileri ve protokollerinin ötesine geçmeyi
gerektiriyor.
PAPILON SAVUNMA - GÜVENLİK SİSTEMLERİ BİLİŞİM A.Ş.

yükümlü olduklarını hatırlatır
ve bir hesap verebilirlik zemini
oluşturur. Bu sebepten sistemin
sadece varlığı bile, art niyetli
kimseler için caydırıcı olabilir.
Bu özellik, içeride yüz tanıma
entegreli kameralarla yapılan
koltuk ve taraftar eşleşmesi
ile tamamlanır. Herkesin bilete
belirtilen noktada oturduğundan
emin olunur. Bu sayede, olası
bir kargaşa halinde veya şiddet
eyleminde, sorumlular koltuk
numaraları ve yüz görüntüleri üze-
rinden saniyeler içerisinde tespit
edilebilir. Yani sistemlerimiz,
sadece güvenlik güçlerinin işini
kolaylaştıran teknolojiler değil,
aynı zamanda stadyum kuralları-
nın öğrenilmesine ve sorumluluk
bilincinin kazanılmasına katkıda
bulunan pekiştireçler olarak işlev
görürler.
“Kapıda”: Görünürlük ve
öngörüsel analiz üzerine
Amerika merkezli ve kalaba-
lık alanlarda patlayıcı tespiti,
patlama sırasında hasar mini-
mizasyonu gibi konular üzerine
yoğunlaşan T.M. LLC’nin yaptığı
araştırmaya göre, kalabalık alan-
larda alınan önlemlerin “görünür-
lüğü” dahi şiddetin azalmasında
etkin rol oynuyor. Araştırma,
2005 yılında Oklahoma Üniver-
sitesi Stadyumu’na sırt çanta-
sında taşıdığı bomba ile girmeye
yeltenen bir şahsın, kapıdaki
kimlik kontrolünü fark ettiğinde
içeriye girmekten vazgeçtiğini ve
bombayı, sivillerin zarar görme-
yeceği kadar tenha bir alanda
patlattığını aktarıyor. Bu örnekten
de anlaşılacağı üzere, güvenlik
önlemlerinin yalnız yeterli değil
aynı zamanda fark edilir olması
gerekiyor. Fakat stadyum içi
atmosferin huzurlu kalması ve
güvenliğin maç boyunca sağlan-
ması için, önlemlerin “varlığının”
etkinlik boyu hissedilir olması
şart. Papilon Stadyum Güvenliği
çözümlerinin bir parçası olan,
mimik ve eylem analizi entegras-
yonlu görüntülü izleme sistemi
tam da bu “varlığı” stadyumun
her noktasından hissedilir ve
alınan önlemler tüm alana halim
kılmak için tasarlandı. Campus
Security (Kampüs Güvenliği)
isimli çevrimiçi dergi, 21 Haziran
2017’de yayınlanan “Kalabalık
Alan Güvenliğinin Yedi Bileşeni’’
adlı yazıda, Bütüncül bir yaklaşı-
mın ve görünür güvenliğin hayati
önem taşıdığını vurguluyor. Dergi,
stadyum yetkililerini birden fazla
güvenlik unsuru ve kurulumu ile
çalışmaya teşvik ederken kalaba-
lık dağılıncaya dek güvenlik sis-
tem ve personelini aktif tutmanın
riskleri minimuma indirgeyeceğini
vurguluyor. Güvenlik etkinliğinin
göz önünde olması ve birden
fazla sistemin ve aktörün iş birliği
ile tüm alanı kuşatması, sosyal
çatışma ve kriz durumlarında
stadyumları ziyaret etmekten çe-
kinen taraftarın içini rahatlatacak,
sporun korku değil eğlencenin
hâkim olduğu bir topluluk etkinliği
olarak kalmasını sağlayacak,
oyuncuların ve taraftarın can
güvenliğini teminat altına alacak
ve en zor zamanların dahi bir be-
raberlik ruhu ile aydınlanmasına
yardımcı olacaktır. Bu bağlamda
stadyum güvenliği çözümleri, yal-
nızca tehditleri dışarıda tutmakla
kalmayarak, olası tehditlerin
stadyum atmosferine, takım ve
stadyum yönetimlerinin itibarına
ve en önemlisi insan hayatına
zarar vermesini önleyecektir.
Bununla birlikte, söz konusu
sistemlerin ve görünürlük pren-
sibinin etkili olması bu işlevleri
tek elden ve koordine biçimde
yerine getiren sistemlerin ihtiya-
cı karşılayacak biçimde kurulu-
muna bağlı. Bir diğer deyişle,
kullanılan sistemler ne kadar
iyi olursa olsun, stadyum hacmi
veya taraftar sayısı ile orantı-
lı olmadığı müddetçe etkisiz
olacaktır. İhtiyacı karşılamayan
sistemler güvenlik açıklarına
neden olurken, ihtiyacın üze-
rinde, cihaz kalabalığına dayalı
önlemler hem koordinasyon ve
takibi zorlaştıracak, hem de kay-
nak israfına neden olacağından,
stadyum güvenliği çözümlerinin
ölçeklenebilir olmaları önemlidir.
Bu sebepten, belli bir alanın
ihtiyacını belirlemek ve bununla
Sistemler ne
kadar iyi olursa olsun,
stadyum hacmi veya
taraftar sayısı ile orantılı
olmadığı müddetçe
etkisiz olacaktır.

orantılı ürün ve önlem sunmak,
diğer adıyla öngörüsel analiz,
bugünün güvenlik teknolojisi
üreticilerinin sundukları ürün ve
fiziksel hizmetin tamamlayıcı ve
atlanamaz bir parçasıdır. Papilon
çözümleri, birbirini tamamlayan
çoklu sistemlerin harmonisine
dayalı olduğundan, cihaz kalaba-
lığı, şişirilmiş maliyetler ve bütün
bir sistemin yeniden düşünülmesi
gibi zamana mal olan ihtiyaçlar
olmaksızın, kolayca kişiselleştiri-
lebilir ve ölçeklendirilebilirler.
“İçeride”: Stadyum atmosferi
ve taraftar psikolojisi üzerine
Sporun bir tutku, bir aşk mese-
lesi olduğu çoktandır anlaşıldı.
Sonun tahmin edilemezliği ve bu-
nun yarattığı heyecan, ait olma ve
en azından bir alanda galip olma
isteği… Arkasındaki sebep ne
olursa olsun, sporun, özellikle fut-
bolun kitlelerin duygularına hitap
ettiği bir gerçek. Bununla birlikte,
sporun aynı zamanda medeni güç
gösterisinde bulunma ihtiyacımızı
karşıladığı da bir gerçek. İlkel
atalarımızdan kalma bu ihtiyaç
bir alanın bize ait olduğunu ve o
alanda alt edilemez olduğumuzu,
güvende olduğumuzu vurgulamak
için başvurduğumuz ritüellerden
oluşuyor. Ne yazık ki, kendimizi
ait hissettiğimiz topluluk, takım
bu alt edilemezliği ortaya koya-
maz da yenilirse, incinen duygular
ve yara almış güven kendilerini
taşkın biçimlerde ortaya koyabi-
liyor. Sahaya fırlatılan türlü nes-
neler, yerinden sökülen koltuklar,
hatta planlı şiddet eylemleri…
Bu tepkiyi önleyebilmek bir
disiplin ve irade meselesi. Yani
stadyumlar oldukça öğretici alan-
lar aynı zamanda. Fakat stadyum-
ların bu işlevlerini yerine getirmek
için bir disiplin sistemine ihtiyaç-
ları var. Bir süredir uygulanan,
şiddet eğilimi gösteren ve
uygunsuz dil kullanan taraftarın
bir sonraki maçtan men edilme-
si, hem bir ceza sistemi olarak
algılanıp öfkeye sebep olabili-
yor, hem de kurunun yanında
taraftar ahlakına uygun davra-
nan yaşları da yakabiliyor.
Stadyum güvenliği çözümlerimiz
bir ceza değil kontrol mantığı
üzerine kuruludur. Stadyum
girişinde Passolig kontrolünde
kullanılan ekipmanla entegre
çalışabilen biyometrik turni-
kelerle taraftarların kimlikleri
doğrulanır ve Passolig’de yer
alan bilgilerle tespit edilen
kimliğin eşleştiğinden emin
olunur. Geçiş yapan taraftarlar,
biletlerinde belirtilen koltuklara
otururlar. Stadyum düzeninin
sağlanması adına, stadyumu
izleyen kameralara yerleştirilen
Papilon’un gerçek zamanlı yüz
tanıma yazılımı SnapFace, kişi-
lerin yüz görüntüsünü yakalaya-
rak kimlik tespiti yapar ve doğru
noktada oturup oturmadıkla-
rını kontrol eder. Bu sayede,
henüz maç başlamadan ortaya
çıkabilecek anlaşmazlıklar ve
tartışmalar önlenmiş olur. Yine
kameralara entegre Papilon
Nuitrack eylem izleme ve iskelet
analizi yazılımı, taraftarların
duygu durumlarını ve eylemlerini
analiz eder. Nuitrack sayesinde
aşırı öfke, endişe gibi bazı prob-
lemlerin habercisi olabilecek
duygular tespit edilerek güven-
likten sorumlu yetkililer uyarılır.
İskelet analizi özelliği sayesinde
Nuitrack ayrıca fırlatma, vurma,
objeyle saldırı ve aşırı heyecan
veya şiddet eğilimine işaret
eden başka eylemleri tanıyarak
güvenlik güçlerini uyarır. Arizona
Devlet Üniversitesi Problem
Odaklı Güvenlik Merkezi, stad-
yum ve kalabalık alan güvenli-
ğinde düşülen en büyük hatanın,
güvenlik personelinin tüm kalaba-
lığı homojen algılaması olduğu-
nu belirtiyor. Bu eğilim, tehlike
teşkil etmeyen taraftarın tedirgin
edilmesine neden olacağı gibi,
güvenliği sağlamakla görevli per-
sonelin enerjisini ve dikkatini pek
çok parçaya bölmesi e neden
olur. Nuitrack gibi sistemlerin
kullanımı, hem kalabalık içerisin-
de ayrı grup ve bireylerin duygu
durumlarının tespitine imkân ve-
rir hem de hangi kişi ve gruplara
yoğunlaşması gerektiği konusun-
da personeli yönlendirir.
Kameralara entegre SnapFace
sayesinde, uygunsuz davranış-
lar sergileyen kişilerin kimlikleri
anında tespit edilir ve müdahale
edilir. Bunların yanı sıra stad-
yumlarda sabit kameralara ek
olarak Papilon Havadan Gerçek
Zamanlı Yüz Tanıma sistemine
başvurulabilir. Drone’larla hava-
dan gerçek zamanlı kimlik tespiti
yapan bu sistem, iki göz arası
elli piksel olduğu sürece istenen
yükseklikten, çekim alanına giren
her bir yüzü eşzamanlı olarak
tanıyabilir ve kimlik tespiti yapa-
bilir. Drone’ların kullanımı, hem
görünürlük prensibi ile uyumlu
olarak taraftara uyarıda bulunur
hem de müdahaleci ve şüpheci
değil, kapsayıcı ve detaycı bir
asayiş pratiğinin oluşumuna
katkı sağlar.
Güvenlik çözümlerimiz stadyum-
lar gibi oldukça kalabalık alanlar-
da bile “Kim?” sorusunu kolay-
lıkla cevaplar ve sorumluları vakit
kaybı olmaksızın belirlerler. Bu
sayede sadece sporun medeni
eğlence amacına ters davranan
ve etik dışı tutumlar sergileyen
insanlar tespit edilerek ayıklana-
bilir. Böylece bütün bir taraftar
grubu cezalandırılmamış ve kitle-
sel bir tepki önlenmiş olur.

S
anayileşme ile birlikte
ortaya çıkan kent
yaşamı, nüfus artışı
ve diğer toplumsal
gelişmeler teknoloji-
nin de artan etkisiyle, suç türleri
ve oranlarında önemli yükselme-
lere neden olmuştur. Bu durum
karşısında devletin güvenlik
güçleri hem nicelik hem de nite-
lik bakımdan yetersiz kalmaya
başlamış ve güvenlik maliyeti
giderek artmıştır. Oluşan yeni
duruma çözüm olarak ülkeler
bazı spesifik alanlarda güvenlik
hizmetini özel sektöre devretme
eğilimi göstermeye başlamışlar-
dır. Böylece devletin gözetim ve
kontrolü altında yürütülen özel
güvenlik hizmetleri, devlet için
hem güvenlik personeli kaynağı
tasarrufu sağlamış, hem genel
masrafları azaltmış hem de top-
luma yeni bir istihdam alanı ya-
ratılmasına yol açmıştır. (Yılmaz,
1996: 59-60). Emiroğlu, toplum
güvenliğini sağlamakla mükellef
olan devletin bu yetki ve sorum-
luluğunu özel sektörle paylaşmak
eğilimine girmesinin altında
yatan temel sebebin “kaynakların
daha rasyonel kullanılması isteği
ve güvenlik hizmeti kalitesinin
artırılması” çabası olduğunu
belirtmektedir. (Emiroğlu, 2011:
28). Bu gayretlere paralel olarak
özel güvenlik kavramı, devletin
iç güvenlik ile ilgili yetki alanında
kendi belirlediği şartlar altında
kamu güvenliği hizmetinin belirli
bir bölümünü paylaşması sonucu
ortaya çıkmıştır.
Avrupa Birliği ülkelerinde münferit
hukuki düzenlemelerle şekillen-
dirilen özel güvenlik uygulamaları
Avrupa Birliği seviyesinde Avrupa
Konseyi Özel Güvenlik Şirketleri
Yönetmeliği (Regulating Private
Security Companies in Europe:
Statusand Prospects Draft Re-
port) ile ortak bir temele dayandı-
rılmaya çalışılmaktadır.
Özel güvenlik sektörüne yönelik
belirtilen yaklaşımlar özellikle son
yıllarda ülkelerin kendi mevzuatını
kabul ve tadil etmelerine neden
olmuştur. Bu durum, özel güven-
lik bakımından oldukça çeşitlilik
gösteren bir Avrupa manzarası ile
sonuçlanmıştır.
Avrupa Birliğinde spor, temelde
üye devletlerin ve ilgili uluslara-
rası kuruluşların sorumluluğun-
dadır.
Sporda şiddetle mücadelede
Avrupa işbirliği, 1985’te Heysel
Stadyumu’ndaki trajedi sonra-
sında güçlenmeye başlamıştır.
Avrupa Komisyonu, uluslararası
spor karşılaşmalarında şiddetin
önlenmesine ilişkin çalışmala-
rın geliştirilmesini etkin şekilde
Sporda şiddetle mücadelede Avrupa işbirliği, 1985’te Heysel
Stadyumu’ndaki trajedi sonrasında güçlenmeye başlamıştır.
HGB VIP ÖZEL GÜVENLİK VE KORUMA HİZ. LTD. ŞTİ.
Özel güvenlik tarihçesi ve
spor güvenliği

teşvik etmektedir. Bu doğrultuda
Komisyon iki ana hedef belirle-
miştir:
Üye ülkeler arasında deneyim
ve iyi uygulamaların paylaşımı ile
güvenlik ve kamu düzeni alanın-
da ortak standartların belirlenme-
si.
Veri koruma kurallarına uygun
olarak risk altındaki veya şiddete
eğilimli futbol taraftarları husu-
sunda enformasyon değişimine
dayalı operasyonel iş birliğinin
geliştirilmesi
Bilindiği gibi, Avrupa’da spor
karşılaşmalarında şiddet ile
mücadelede, Avrupa Birliği ile
işbirliği içinde çalışan en önem-
li uluslararası örgüt Avrupa
Konseyi’dir. Avrupa Konseyi,
1985 yılında “Sportif Karşılaşma-
larda ve Özellikle Futbol Maçların-
da Seyircilerin Şiddet Gösterileri
ve Taşkınlıklarına Dair Avrupa
Konvansiyonu”nu hazırlamıştır.
Türkiye de, tüm Avrupa ülkeleri
gibi, söz konusu konvansiyona
taraftır.
Stadyumlarda güvenlik
Stadyumlarda özel güvenlik hiz-
metleri 5188 sayılı Kanun önce-
sinde sorumluluk bölgesi ayrımı
çerçevesinde polis ve jandarma
marifetiyle sağlanmaktaydı. Özel
güvenlik kanunun çıkmasıyla
genel kolluk kuvvetlerine takviye
olarak özel güvenlik personeli
de görev yapmaya başlamıştır.
Zamanla polis ve jandarma stad-
yumlardan ve spor salonlarından
çekilmiştir. Ancak sonrasında
özel güvenlik görevlileri olaylara
müdahale etmede yetersiz kaldığı
görüldüğünden, genel kolluk
tekrar stadyumlara geri dönmüş-
tür. Bunun sonucu genel kolluk
ve özel güvenlik birlikte görev
yapmaya başlamıştır.
Stadyumlar için alternatif
güvenlik işleyiş biçimleri
Mevcut kanunlar yeterli olmakla
birlikte işleyişte ve özel güvenlik
görevlilerinin niteliklerinde bazı
eksiklikler bulunmaktadır. Düzelti-
ci bazı tedbirlerle mevcut prob-
lemlerin çözüme kavuşturulacağı
düşünülmektedir.
Stadyumlarda görev alacak
özel güvenlik personeline spor
güvenliği konusunda “alan
eğitimi” verilmeli ve spor alanın-
da görev yapacak özel güvenlik
personelinin profesyonelleşmesi
sağlanmalıdır. Futbol karşılaşma-
ları açısından Süper Lig ve 1.Lig
kulüplerinin her sezon öncesi
belirlenen standartlar esasında
görevlendirilecek “özel güvenlik
personeli sayılarının belirlene-
ceği, bu personele gerekli alan
eğitimleri verileceği bir sistem
geliştirilebilir. Ayrıca, emniyet
birimlerince yapılan denetleme
faaliyetlerinin mevzuata uygunluk
denetimi ile sınırlanmayıp, hizmet
kalitesinin de denetlenmesi sağ-
lanmalıdır. Böylece, özel güvenlik
personelinin profesyonelliği artırıl-
mış olacaktır.
Öte yandan, stadyumlarda polis
ve özel güvenlik birlikte görev
üstlenmektedir. Polisin varlığı
ciddi bir caydırıcılık yanında, özel
güvenliğe de güven vermektedir.
Ancak, stadyumlarda görevlendi-
rilecek polisler “spor şubeden”
ya da “çevik kuvvet” polisinden
olmalıdır. Çünkü, kitle psikolo-
jisi konusunda eğitim almayan
görevlilerin kitleleri tahrik etme
potansiyelleri bulunmaktadır.
Mevcut mevzuat çerçevesinde
özel güvenlik sayısının üçte biri
oranında görevlendirilen polise
ödeme yapılabilmektedir. Bu
oranın 1/1’e getirilmesi düşü-
nülebilir. Bununla birlikte, FİFA,
UEFA gibi uluslararası kuruluş-
ların, stadyumlarda polise sıcak
bakmadıkları bilinmelidir.
Stadyumların güvenliği konusun-
da yapılacak çalışmalar polis,
kulüp yönetimi, özel güvenlik ve
taraftar kuruluşları temsilcileri ile
birlikte etkin bir “yönetim” anlayı-
şı ile yerine getirilmelidir.
Stadyumlarda
görev alacak özel
güvenlik personeline
spor güvenliği
konusunda “alan
eğitimi”
verilmelidir.

Y
ıldız Teknopark’ın
kuluçka firmalarından
Ayvos olarak yapay
zekânın bir kolu olan
görüntü işleme tekno-
lojileri ile geliştirdiğimiz çözümler
bu önlemlerin alınma durumlarının
kontrolünün yanı sıra herhangi bir
önlemin eksikliğinde ilgili birimleri
uyararak alınmasını sağlamaya
destek olmaktadır.
Spor salonu girişleri için geliştirdi-
ğimiz termal kameralı yüz tanıma
sistemi ile kişilerin ateşlerini
ölçmenin yanı sıra yüz bilgisi ile eş-
leştirerek ateş değişimlerini takip
ederek olası ihtiyaç halinde bulun-
duğu lokasyon ve temas halindeki
kişilere ilişkin bilgilere ulaşılması-
na imkân sağlamaktayız.
Yine spor esnasında kullanımı
zorunlu olan maskelerin kişiler
tarafından kullanılma durumunu
görüntüler üzerinde çalışan yapay
zekâ temelli yazılım çözümümüz
ile tespit edebilmekte ve kullanıl-
mam durumunda ilgili birimlerin
bilgilendirilmesinin yanı sıra ses ve
görüntülü uyarı sistemlerini aktif
hale getirebilmekteyiz. Spor esna-
sında artan solunum ve sıvı kaybı
beraberinde sosyal mesafenin
çok daha önemli hale gelmesine
neden olmaktadır. Yine aynı tekno-
lojileri kullanarak bu mesafelerin
ölçümü ve belirlenen değerlerin
altında bulunması durumunda
gerekli uyarı sistemleri aktif hale
getirilmektedir. Spor aletleri kişi-
lere özel aletler olmadığı için spor
salonunda yer alan kişiler tara-
fından sürekli olarak kullanılmak-
tadır. Bu da beraberinde temas
yolu ile enfeksiyon kapma riskini
beraberinde getirmektedir. Bunu
önlemek amacıyla kullanım son-
rası ilgili ekipmanların dezenfeksi-
yonu zorunlu hale getirilmiştir. Bu
işlemin yapılma durumunu kontrol
ederek yine ilgili kişilerin bilgilen-
dirilmesi ve yapılmam durumunda
yapılmasının sağlanması konusun-
da bildirimler sistem tarafından
yapılabilmektedir.
Bu önlemlerin yanı sıra spor
salonu içerisinde yaşanan kaza
ya da durumların görüntü işleme
teknolojileri tespit edilerek vakit kay-
betmeden bildirilmesi ya da ses-ışık
destekli alarm sistemlerinin aktif
edilmesi son derece mümkündür.
Spor esnasında yaşanan düşme,
sıkışma ya da kalp girizi durumlar-
da sistem uyarı sistemlerini aktif
hale getirerek insan sağlığını tehdit
edecek olayların önüne geçmeyi
amaçlamaktadır.
Teknolojinin günümüzde insan haya-
tını daha kolaylaştırdığı yadsınamaz
bir gerçektir. Bu kolaylaştırmanın
yanı sıra güvenliğini sağlamak-
ta yine teknolojin bize sunduğu
imkânlardan faydalanmak son
derece önemlidir.
Normalleşme süreci ile tekrar çalışması kararlaştırılan spor
salonlarında, bir dizi önlemin alınması gerekiyor. Önlemler
arasında en öncelikli olanlar maske kullanımı, sosyal mesafe ve
hijyen kuralları olarak göze çarpmaktadır. Bunun yanı sıra spor
salonu girişlerinde ateş ölçümü de yine zorunluluklar arasında.
Eray HANGÜL/ Kurucu CEO
AYVOS BİLGİ TEKNOLOJİLERİ A.Ş.
Yapay zeka ile spor salonlarında alınan
Covid önlemlerinin değerlendirilmesi
Eray HANGÜL

G
üvenlik kavramı,
futbol veya diğer spor
etkinlikleriyle bağlan-
tılı stadyum içinde
veya dışında meyda-
na gelebilecek herhangi şiddet
veya kötü davranışları caydır-
mak, önlemek ve cezalandırmak
için planlanmış tüm önlemleri
içermektedir. Buna, risk değer-
lendirmesi, polis ve diğer ilgili
kuruluşlar arasındaki işbirliği ile
mümkündür.
Stadyum güvenliğini garanti
altına almak için içeri sokulması
yasaklanan çok sayıda madde
var. Bunları çoğu şiddet eğilimini
kısıtlamaya yönelik. Ateşli silah-
ları ya da her türlü saldırı aracı
olarak kullanılabilen silahların
yanı sıra, bıçak, şişe veya insan-
lara zarar verebilecek her türlü
cam parçası, kesici delici alet
gibi tehlike oluşturabilecek şeyler
risktir. Güvenlik güçlerine burada
çok büyük görevler düşmektedir.
5188 yazılı kanuna bağlı olduğu-
muz özel güvenlik, bu kanunun
amacı, kamu güvenliğini tamam-
layıcı mahiyetteki özel güvenlik
hizmetlerinin yerine getirilmesine
ilişkin esas ve usulleri belirle-
mektir. Stadyum güvenliğinde
bu kapsama girmekle beraber
kendisine haz talimatlarla da
ilgilendirmektedir. Burada 5 ayrı
madde karşımıza çıkmaktadır.
Stadyum ve Güvenlik Müdürlüğü
Talimatları:
1) Stadyum ve Güvenlik Talimatı
2) Akreditasyon Talimatı
3) UEFA Stadyum Altyapı Talimatı
2010
4) UEFA Emniyet ve Güvenlik
Talimatı 2006
5) FIFA Güvenlik Talimatı
Stadyum güvenliği sabit ve maç
başı güvenlik olarak da 2 gruba
ayrılmaktadır. Maç başı güven-
liği yıl içinde belirlenen bazen
coğrafi konuma göre sayısının
değiştiği bağlı olduğunuz yönetim
ve emniyet güçlerimizle beraber
kademeli yürüttüğünüz bir sistem-
dir. Stadyumlar, dikkatin en çok
kaybolduğu, ama en fazla gerekli
olduğu yerlerin başında gelmek-
tedir. Giriş -çıkış, merdivenleri
ve tribün güvenlik görevlisinin
gözlerinizi ayırmamaları gereken
kilit yerlerdir.
Ancak sabit stadyum güvenliği
Emniyet Genel Müdürlüğü’nün
onay vermiş olduğu, belirtilen
maksimum özel güvenlik sayısı
ile sınırlandırılmıştır.12/24 esa-
sına göre hizmet verilmektedir.
Stadyum maç güvenliği ile sabit
stadyum güvenliği arasında ki tek
fark maç güvenliğinin maçın oy-
nadığı günü kapsamakta olması,
sabit güvenlik ise 12/24 esasına
bağlı kalarak hizmet vermesidir.
Stadyumlar, dikkatin en çok kaybolduğu, ama en
fazla gerekli olduğu yerlerin başında gelmektedir.
PROFIKS ÖZEL GÜVENLİK
Stadyumlarda güvenlik

Gelişmiş ve demokratik
devlet olmanın en önemli
göstergelerinden birisi toplumun
huzuru, güvenliği ve bu toplum
içinde yaşayan bireylerin yaşam
güvenliğinin kusursuz bir şekilde
sağlanabilmesi olarak belirtilebilir.
1
Giriş
İlk çağlardan beri insa-
noğlu varlığını sürdü-
rebilmek adına gerek
doğayla gerek vahşi hay-
vanlarla gerekse de diğer insan-
larla mücadele içinde bulunmuş-
tur. Güvenlik, hayatta kalabilmek
adına her şeyi göze alan insanoğ-
lunun en temel ihtiyaçlarındandır.
Maslow, güvenlik ihtiyacını her ne
kadar ikinci sıraya koymuşsada
günümüzün kaos ortamında ilk
sırada yer aldığını değerlendiriyo-
rum. Dolayısıyla güvenlik ihtiyacı
vazgeçilebilecek veya göz ardı edi-
lebilecek bir unsur değildir. Geliş-
miş ve demokratik devlet olmanın
en önemli göstergelerinden birisi
toplumun huzuru, güvenliği ve bu
toplum içinde yaşayan bireylerin
yaşam güvenliğinin kusursuz bir
şekilde sağlanabilmesi olarak
belirtilebilir. Her birey kendini
gerek özel yaşam alanlarında ge-
rekse kamusal alanlarda güven
ve güvenlik içinde hissetmelidir.
Bunun yanı sıra her türlü şiddet
ve olumsuzluklardan korunacağı-
nı bilmeli ve buna güvenmelidir.
Türkiye’nin kolluk hizmetleri yapı-
sı Fransa’dan esinlenilerek oluş-
turulmuştur. Bu yapıda kolluk
hizmetleri, tamamı kamuya ait
olmak üzere, genel ve özel kolluk
olmak üzere ikiye ayrılmaktadır.
Kamuya ait olmayan, özel hukuk
kişilerine ait bir kolluk düşünül-
mediği için de 1981’den sonraki
çalışmalarda 2495 sayılı Yasa’ya
göre kurulan Özel Güvenlik birim-
leri, özel kolluğun (zabıta, orman
muhafaza memuru vs. gibi) bir
kolu olarak sayılmış, üzerinde
fazla durulmamıştır.
Devlet bu görevi kendi siste-
mi içinde eğittiği genel kolluk
(polis-jandarma, silahlı kuvvetler)
organları ile yerine getirmekte-
dir. Ancak dünyada olduğu gibi
ülkemizde de devlet, büyüyen
güvenlik ihtiyacını karşılama
konusunda sorunlar yaşamakta
ve bazı alanlarda güvenli ortam
sağlama görevini özel sektöre
yani özel güvenlik şirketlerine
bırakmaktadır. Yine buralarda
görev alacak (istihdam edilecek)
kişilerin eğitimini de özel güvenlik
Prof. Dr. C.Gazi UÇKUN / Özel Güvenlik Bölüm Başkanı
KOCAELİ ÜNİVERSİTESİ
ÖZEL DOSYA GÜVENLİK SEKTÖRÜNDE ALAN EĞİTİMLERİ
Özel güvenlikte uzmanlaşmak için
branşlaşma ve alan eğitimi

eğitim kurumlarına kontrollü ola-
rak devretmektedir. Devredilen
bu görevler ülkemizde 2004 yılın-
da çıkarılan 5188 sayılı yasa ve
bu yasaya bağlı çıkarılan yönet-
melikle düzenlenmeye çalışılmış-
tır. Halen de aynı düzenleme ile
yola devam edilmektedir, ancak
yasa günümüzdeki gelişmelere
cevap verememekte ve yetersiz
kalmaktadır.
Eğitim konusu her mesleğin
olmazsa olmazlarındandır. Ancak
özel güvenlik mesleğinde ise eği-
timin önemi bir kat daha artmak-
tadır. Çünkü eğitim aynı zamanda
disiplini, ani reaksiyonu ve hızlı
karar vermeyi, kriz yönetimini,
risk analizini, plan yapabilmeyi
ve entelektüel bakış açısını da
içermelidir ve kesinlikle güven-
lik hizmeti sunacak kişilere bu
yetkinliği verebilmelidir.
Özellikle eğitim konusu yasal
düzenlemelerde muğlak kalmış
ve gerçek ihtiyaçları karşılayacak
bir özel güvenlik eğitim sistemi
kurulamamıştır. Halen gerek
üniversitelerde gerekse özel gü-
venlik eğitim kurumlarında verilen
eğitim temel eğitimdir. Onun da
niteliği tartışılır. Devletin çekildiği
güvenlik alanlarını dolduracak
nitelikte özel güvenlik görevlisi
yetiştirilmesi bu eğitim süresi ve
içeriği ile pek mümkün görünme-
mektedir. Çünkü güvenlik hiç
hata kabul etmeyen (hata= ölüm
+ yaralanma + hırsızlık + yangın
+ yaralanma +kayıp-maddi zarar
vs.) bir olgudur.
Günümüzde büyük ve önemli bir
sektör haline gelen ve insanların
en önemli ihtiyacını karşılamak
durumunda olan özel güvenlik
sektörünün başka ciddi sorunları
da mevcuttur.
Üretilen hizmette kalite sorunu,
özel güvenliğin toplumun bütün
kesimlerinde algılanma sorunu,
sektörün imaj sorunu, çalışan-
ların özlük hakları ve çalışma
koşulları sorunu, denetim sorunu,
genel kollukla ilişkiler sorunu,
sektörün temsiliyet sorunu,
disiplin sorunu, iş güvenliği ve
işçi sağlığı sorunu vs. gibi listeyi
uzatmak mümkündür. Bütün sa-
yılan bu sorunların temelinde ise
eğitim sorunu yatmaktadır.
2. Eğitim ve eğitim süreci
Eğitim kelimesi kişisel kapasite-
lerin, tutumların, yeteneklerin ve
bilgilerin tümünün ulusal ve ulus-
lararası toplumlarda ve onların
yararına olacak şekilde, bireylerin
ve sosyal grupların bilinçli bir ge-
lişmeyi öğrenmeleri yoluyla ortaya
çıkan sosyal yaşam sürecinin
tamamı anlamına gelir.
Bireyin eğitim ihtiyaçlarını karşıla-
ması ve amaçlarına ulaşabilmesi
için gerekli olan, kurum içi ve ku-
rum dışı, iş başı ve iş dışı eğitim
programlarını, uygulama evreleri-
ne ve genel amaçlarına göre şu
şekilde sıralayabiliriz.
Temel eğitim, oryantasyon eği-
timi, geliştirme eğitimi, tamam-
lama eğitimi, yükselme ve terfi
eğitimi burada esas eksik olan
ise özel alan ve branş eğitimidir.
Özel alan eğitimi: Personeli özel
hizmetler için çeşitli alanlarda
yetiştirmek üzere uygulanan
programlardır.
Alan eğitimi veya branş eğitimi
diyebileceğimiz bir eğitim uygu-
laması şimdilik mevcut değildir
varsa bile sistematik olarak
yapılmamaktadır ve belirlenmiş
standartları yoktur. Ancak çok
önemli bir eksiklik ve ihtiyaç ola-
rak karşımızda durmaktadır.
Hiçbir meslek grubunda, eğitimi
tamamlanan öğrenciler mezun
oldukları anda mesleklerinin uz-
manı değildirler. Mesleki eğitim
bir süreçtir. Eğitim sürekli ve
meslek yaşamı boyunca gerekli
olan bir faaliyet olmalıdır.
Ülkemizde özellikle hizmet sektö-
rü alanında teknolojik gelişmele-
re uyumlu, mesleki ve teknik bil-
gi ve becerilerle donatılmış insan
kaynağına ihtiyaç artmaktadır. Bu
ihtiyacı karşılamak için, çağdaş
teknoloji metotlarını bilen, yorum-
layan, kullanan, geliştiren ve
yeniliklere uyum sağlayan vasıflı
insan gücünün yetiştirilmesine
ihtiyaç vardır. Hizmet sektöründe
bulunan özel güvenlik için de
sorun aynıdır.
Özel güvenlik eğitimi konusun-
da mutlaka bir eğitim felsefesi
oluşturulmalıdır. Eğitim felsefesi
yalnızca temel eğitimin verilmesi
olarak kalmamalı, dinamik ve ye-
nilenmek zorunda olan güvenlik
eğitimi mutlaka sürekli eğitimle
Özel güvenlik mesleğinde ise eğitimin
önemi bir kat daha artmaktadır.
Prof. Dr. C.Gazi UÇKUN

ve alan eğitimleri ile destek-
lenmelidir. Okullarda başlayan
eğitim mutlaka iş yaşamının
gereklerine uyumlaştırılmalıdır…
3.Branşlaşma ve uzmanlık
Meslek; uzun süreli bir eğitim
süreci sonrasında elde edilen,
ilke ve etik kuralları belli etkin-
liklerdir. Aynı zamanda bireyin
hayatını devam ettirmek için or-
taya koyduğu donanım, deneyim
ve yeteneklerin tümünü kapsayan
faaliyetler de meslek olarak ad-
landırılmaktadır. Bazı meslekler
vardır ki, insanlık var olduğu sü-
rece varlığını devam ettirecektir.
Bu mesleklerden birisi de özel
güvenlik mesleğidir.
Her meslek grubunda branşlara
ayrılma uzmanlaşmayı, uzman-
laşma ise daha profesyonel bir iş
anlayışını getirecektir. Profesyo-
nellik, görevlerin yerine getirilme-
si için üstün entellektüel eğitim
alma, bu eğitim sonucunda bilgi
ve tecrübe kazanarak mükemmel-
liği yakalama ve bireysel ilkeler
doğrultusunda deneyimlerini
eyleme dönüştürüp özgür etkinlik-
ler yapmaya sahip olmaktır. Bu
bağlamda profesyonellik denil-
diğinde; alanında eğitim almış
uzman kişilerce yürütülen ve ilgili
meslek örgütleriyle desteklene-
rek sunulan hizmet akla gelmek-
tedir. İşin, uzmanı olan kişiler
tarafından yapılması, hata riskini
ve olumsuzlukları da azaltacağın-
dan toplum gözünde de mesleki
itibar artacaktır.
Özel güvenlik hizmetlerinde
devamlılığın ve verimliliğin
sağlanabilmesi için en önemli
konulardan biri branşlaşma ve
branşlaşma sonrasında alanında
uzmanlaşan kişiler tarafından
hizmetin sağlanmasıdır. Özellikle
küçük ve orta ölçekli güvenlik
şirketlerinin her alanda hizmet
sunmaya çalışmaları yerine,
spesifik alanlara kaymaları ve
bu alanlarda uzmanlaşmaları,
rekabet ortamının daha da arta-
cağı ilerleyen dönemler için kendi
çekirdek gücünü yaratmalarını ve
bu sayede uzun ömürlü olmaları-
nı sağlayacaktır.
4. Branşlaşmanın sağlanacağı
özel güvenlik alanları
Sağlık veya eğitim gibi meslek
gruplarında var olan branşlar, işin
uzmanlarından alınan hizmet,
hem hizmet alanın ihtiyacını tam
olarak karşılamakta hem de
hizmet sunanın işini kolaylaştır-
maktadır. Güvenlik kavramı için
de ihtiyaç ve isteklerinin sürekli
değiştiği dünyamızda alanların
belirlenmesi önemlidir. Şu anda
mevcut olan ve ileride ihtiyaç
olarak ortaya çıkabilecek muhte-
mel alanlar;
Enerji hatları güvenliği (Petrol
boru hattı, enerji nakil hattı, ileti-
şim hattı);
AVM güvenliği; (Salgın nede-
niyle daha bir önem kazanmış ve
güvenlik boyutu değişmiştir.)
Banka güvenliği; Gerek bina
gerekse para taşımacılığının ya-
pıldığı, yüksek risk içeren alanlar,
Baraj, elektrik santralı ve
maden güvenliği; özellikle
kırsal alanlarla sabotaj ve terör
saldırılarına maruz kalınabilecek
farklı güvenlik önlemleri alınması
gereken alanlar,
Deniz liman güvenliği,
Değerli eşya ve para nakil
güvenliği; özellikle mobil silahlı
güvenlik hizmetinin verileceği
alanlar
Destek Unsurlu Güvenlik (kö-
pekli, atlı, drone vb. gibi)
Etkinlik ve organizasyon gü-
venliği (konser, spor müsabakası,
halk toplantıları, siyasi organizas-
yonlar)
Endüstri-üretim güvenliği;
sadece fabrika giriş çıkışlarının
değil, bilgilerinin de korunması.
hatta mallarının sahteciliğe karşı
korunması gereken alanlar,
Hava limanı güvenliği; ulusla-
rarası standartların uygulandığı
özel alanlar,
Okul ve kampus güvenliği;
Turizm güvenliği; ziyaretçilerin
kayıp kaçaklarının engellenmesi
gereken alanlar
Veri-bilgi güvenliği (ıt, bilişim);
sanal güvenliğin kullanıldığı alan-
lar,
VIP güvenliği;
Sağlık tesisleri güvenliği;
Konut ve site güvenliği;
Gemi,uçak,tren gibi ulaşım
araçları güvenliği;
Kadınların şiddete karşı
korunması ( Korunma kararı olan
şiddet mağduru kişiler);
Önemli bir eksiklik ve acil
ihtiyaç olan adli kolluk ve özel
dedektiflik;
Alarm merkezleri;
Risk analizi ve acil durum
planları yapabilme ve geliştirebil-
me;
Sınır güvenliği;
İnfaz koruma (ceza ve tutuke-
vi) tesisleri dış güvenliği olarak
belirlenebilir.
Uzun vadede değişen koşullara
göre yeni alanlar da tabi ki ortaya
çıkacaktır. Değişimin sürekli
olacağını ve devam edeceği-
ni düşünürsek özel güvenlik
ÖZEL DOSYA GÜVENLİK SEKTÖRÜNDE ALAN EĞİTİMLERİ
Özel güvenlik eğitimi konusunda mutlaka
bir eğitim felsefesi oluşturulmalıdır.

sektörünün eğitimciler, hizmet
sunucular, çalışanlar ve hizmet
talep edenler açısından dinamik
yapısının varlığını sürdüreceği de
bir gerçektir. Özellikle bir salgın
hastalık yaşadığımız şu günlerde
çok önemli ve riskli bir görev
icra eden, taşıyıcı olma olasılığı
yüksek insanlarla ilk teması sağ-
layan ve kendilerini tehlikeden
koruma konusunda yeterince bilgi
ve bilince sahip olmayan özel gü-
venlik görevlilerinin sorunlarının,
özlük haklarının ve sosyal statüle-
rinin iyileştirilmesi hususunda
gerekli çabanın gösterilmesi
acilen gereklidir. Yasa koyucunun
mahalle bekçileri için gösterdiği
ve doğru olarak gördüğüm hassa-
siyeti, daha fazla sayıda çalışanı
olan bu sektör içinde göstermesi
en büyük beklentidir. Ayrıca sek-
törün işveren ayağını oluşturan
özel güvenlik şirketleri ve eğitim
kurumlarının yaşadığı sorunlar
doğrudan ilgili taraflar muhatap
alınarak analiz edilmeli ve gerekli
çözümler üretilmelidir.
Sonuç itibariyle gelişimin ve
kaliteli hizmetin sağlanması
adına ivedilikle şunların yapılma-
sı gerekir;
Özel güvenlik meslek stan-
dartlarının ulusal ve uluslararası
gelişmeler gözönünde bulundu-
rularak belirlenmesi, olanların
güncellenmesi,
Branşların ve uzmanlık alan-
larının belirlenmesi, buna göre
sertifikasyona gidilmesi,
Eğitim kurumlarında verilen
temel özel güvenlik eğitiminin
yanında, yasal düzenlemelerle bir-
likte “alan eğitimlerinin” verilme-
si, bulundukları illerin koşullarına
göre, imkan ve kapasitelerine
göre eğitim alanlarında uzmanlaş-
maları,
Üniversitelerdeki özel güvenlik
ve koruma programlarının sayısı
her yıl artmaktadır. Verilen eği-
timin, üniversitenin olduğu yerin
bölgesel ve ekonomik koşulları
göz önünde bulundurularak veril-
mesi. Örneğin Köyceğiz Meslek
Yüksek Okulu’nda Turizm, Yalova
Meslek Yüksek Okulu’nda Liman,
Artvin ve Ardahan Meslek Yüksek
Okulları’nda Baraj ve Maden
Güvenliği, Düziçi Meslek Yüksek
Okulu’nda enerji nakil hatları,
Antalya’ Turizm, Kocaeli’de
üretim,ulaşım ve organizasyon
güvenliği gibi “alan eğitimlerinin”
verilmesi,
Fakülte veya yüksek okul
bazında dört yıllık “güvenlik
yönetimi” bölümlerinin açılması,
ilk iki yıl temel eğitim, kalan iki
yılın alan ve branş eğitimi yani
uzmanlaşma eğitimi olması,
Özel eğitim kurumları tarafın-
dan verilen temel eğitim dışında,
verilecek olan alan eğitimleri ve
branşlaşma özel güvenlikçi olma
süresini uzatacağı ve daha fazla
emek gerektireceği için dolaylı
olarak mesleki saygınlığı da
olumlu yönde etkileyecektir.
Özel güvenlik mesleğinin bir
kariyer mesleği olarak yeniden
planlanması ve alan eğitimlerinin
bunun temelini oluşturması.
Yararlanılan kaynaklar
MASLOW, A. H, A theory of humanmo-
tivation. . PsychologicalReview, Vol
50(4), Jul 1943, 370-396
UÇKUN,C.Gazi, KONAK, Orkun, Özel
Güvenlikte Temel Kavramlar ve Özel
Güvenlik Hukuku, Kocaeli, Kocaeli
Üniversitesi Yayınları, 2007
AKDOĞAN, Habib, İktisat ve İşletme
Alanlarında Verilen Eğitim İçerisinde
Meslek Etiğinin Yeri ve Önemi, Ekono-
mik Yaklaşım Dergisi, 19, 67, 79-90,
2008
SARIKAYA, Tütkan ve KHORSHID,
Leyla, Üniversite Öğrencilerinin Meslek
Seçimini Etkileyen Etmenlerin İncelen-
mesi: Üniversite Öğrencilerinin Meslek
Seçimi, Türk Eğitim Bilimleri Dergisi,
7, 2, 393-423, 2009. http://www.
tebd.gazi.edu.tr/arsiv/2009_cilt7/
sayi_2/393-423.pdf
RAELİN, Joseph A. Çeviren:TUNCAY,
Kamuran, Kültürlerin Çatışması (Yöne-
tenler-Yönetilenler), İstanbul:Türkiye İş
Bankası Kültür Yayınları, 1999
Dalda, Yusuf Vehbi, (2009), “Özel Gü-
venlik Sektörü’nde Eğitimin Önemi 4”,
http://www. spntr.net/content/
view/8483
TÜMGED (Teknik ve Üst Düzey Mesleki
Eğitimciler Derneği), (2008), Özel
Güvenlik Eğitim Sistemi İyileştirme
Raporu, İstanbul.
Şişman, Mehmet (2007). Eğitim Bi-
limlerine Giriş, S19, , Pegem yayınları,
Ankara.
Güvenlik
kavramı için de ihtiyaç
ve isteklerinin sürekli
değiştiği dünyamızda
alanların belirlenmesi
önemlidir.

Güvenlik Yönetimi Dergisi

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (19)

Similar to Güvenlik Yönetimi Dergisi

Similar to Güvenlik Yönetimi Dergisi (20)

Güvenlik Yönetimi Dergisi