1. หลวงประดิษฐ์ไพเราะ
(ศร ศิลปบรรเลง)

2. บุคคลสําคัญทางประวัติศาสตร์
จัดทําโดย
นางสาว ขวัญฤดี เหลือดี เลขที่ 15 ม.5/3
เสนอ
คุณครู สฤษศักดิ์ ชิ้นเขมจารี

3. เกิดเมื่อวันที่ 6
สิงหาคม พ.ศ. 2424 เป็น
บุตรของ นายสิน นางยิ้ม
ศิลปบรรเลง บิดาของท่าน
คือครูสินเป็นเจ้าของวงปี่
พาทย์ และเป็นศิษย์ของ
พระประดิษฐไพเราะ (มี ดุรฺ
ยางกูร)

4. ท่านเป็นผู้มีความสามารถและรักทางดนตรี
มาตั้งแต่อายุยังน้อย สามารถตีฆ้องวงได้ตั้งแต่อายุ 5
ขวบ ได้เริ่มหัดเรียนดนตรีจากบิดาในวิชาปี่พาทย์
อย่างเอาจริงเอาจัง ท่านได้ออกงานใหญ่ครั้งแรกใน
งานโกนจุก เจ้าจอมเอิบ และเจ้าจอมอบ ธิดา
เจ้าพระยาสุรพันธ์พิสุทธ์ จังหวัดเพชรบุรี ท่านได้
แสดงฝีมือ ระนาดเอก จนเป็นที่เลื่องลือกันในหมู่นัก
ดนตรี

5. ในปี พ.ศ. 2443 ขณะเมื่ออายุ 19 ปี
ท่านได้แสดงฝีมือเดี่ยวระนาดเอก
ถวายสมเด็จพระราชปิตุลาบรม
พงศาภิมุข เจ้าฟ้ าภาณุรังษีสว่างวงศ์
กรมพระยาภาณุพันธุวงศ์วร
เดช เป็นที่ต้องพระทัยมาก จึงทรง
รับตัวเข้ามาไว้ที่วังบูรพาภิรมย์ ทํา
หน้าที่คนระนาดเอกประจําวงวัง
บูรพาไปด้วย

6. จางวางศร ได้รับ
พระราชทานบรรดาศักดิ์
เป็นหลวงประดิษฐไพเราะ
ในสมัยรัชกาลที่ 6 เมื่อ
วันที่ 17 กรกฎาคม พ.ศ.
2468 ทั้งๆ ที่ท่านไม่เคยรับ
ราชการอยู่ในกรมกองใดมา
ก่อน ทั้งนี้ก็เพราะฝีมือและ
ความสามารถของท่าน เป็น
ที่ต้องพระหฤทัยนั่นเอง

7. ครั้นถึงปี พ.ศ. 2469 ท่านได้เข้ารับ
ราชการในกรมปี่พาทย์และโขนหลวง
กระทรวงวัง ท่านได้มีส่วนถวายการสอน
ดนตรีให้กับพระบาทสมเด็จพระปกเกล้า
เจ้าอยู่หัว และสมเด็จพระนางเจ้ารําไพ
พรรณี พระบรมราชินี รวมทั้งมีส่วน
ช่วยงานพระราชนิพนธ์เพลงสามเพลง
คือ เพลงราตรีประดับดาวเถา เพลงเขมร
ละออองค์เถา และ เพลงโหมโรงคลื่น
กระทบฝั่ง สามชั้น

8. เพลงโหมโรง
โหมโรงกระแตไต่ไม้ โหม
โรงปฐมดุสิต โหมโรงศร
ทอง โหมโรงประชุม
เทวราช โหมโรงบางขุนนท์
โหมรงนางเยื้อง โหมโรง
ม้าสะบัดกีบ และโหมโรงบู
เซ็นซ๊อค เป็นต้น

9. เพลงเถา
กระต่ายชมเดือนเถา ขอมทองเถา เขมรเถา เขมรปากท่อ
เถา เขมรราชบุรีเถา แขกขาวเถา แขกสาหร่ายเถา แขกโอดเถา
จีนลั่นถันเถา ชมแสงจันทร์เถา ครวญหาเถา เต่าเห่เถา นกเขาข
แมร์เถา พราหมณ์ดีดนํ้าเต้าเถา มุล่งเถา แมลงภู่ทองเถา ยวน
เคล้าเถา ช้างกินใบไผ่เถา ระหกระเหินเถา ระสํ่าระสายเถา ไส้
พระจันทร์เถา ลาวเสี่งเทียนเถา แสนคํานึงเถา สาวเวียงเหนือ
เถา สาริกาเขมรเถา โอ้ลาวเถา ครุ่นคิดเถา กําสรวลสุรางค์เถา
แขกไทรเถา สุรินทราหูเถา เขมรภูมิประสาทเถา แขไขดวงเถา
พระอาทิตย์ชิงดวงเถา กราวรําเถา ฯลฯ

10. หลวงประดิษฐไพเราะถึงแก่
กรรมเมื่อวันที่ 8 มีนาคม พ.ศ.
2497 รวมอายุ 73 ปี
ชีวประวัติของท่านเป็นแรงบันดาลใจ
ในการสร้างภาพยนตร์เรื่องโหม
โรง ซึ่งออกฉายในปี พ.ศ. 2547 และ
ได้รับการดัดแปลงซํ้าเป็นละคร
โทรทัศน์ ซึ่งออกฉายทาง
สถานีโทรทัศน์ไทยพีบีเอส เมื่อพ.ศ.
2555

11. ท่านได้นําอังกะลุง เข้ามาเล่นเพลงไทยเป็นคนแรก
โดยนํามาฝึกมหาดเล็กในวังบูรพาภิรมย์จนสามารถนํา
ออกแสดงครั้งแรกหน้าพระที่นั่งในงานกฐินพระราชทาน
ณ วัดราชาธิวาส เป็นเหตุให้เกิดการเล่นอังกะลุงกันอย่าง
แพร่หลายตราบเท่าทุกวันนี้

12. ท่านได้ปรับปรุงเพลง
ไทยเดิมต่าง ๆ ให้เป็นเพลงเถา
ขึ้นหลายสิบเพลงพร้อมทั้ง
ปรับปรุงวงดนตรีไทยให้ดีขึ้น
การแสดงแต่ละคราวนี้เป็นที่
พอพระราชหฤทัยของรัชกาล
ที่ 6 เป็นอย่างยิ่ง

13. ต่อมาจึงทรงพระกรุณา
โปรดเกล้า ฯ พระราชทานพระ
ราชทินนามและบรรดาศักดิ์ให้
เป็น "หลวงประดิษฐ์ไพเราะ"
และได้รับพระราชทาน
เครื่องราชอิสริยาภรณ์ เบญจมา
ภรณ์มงกุฎไทย และเหรียญราช
รุจิด้วย

14. ท่านเป็นผู้มีพรสวรรค์ดนตรี มีสติปัญญา และ
ฝีมือในทางดนตรี มีความขยันหมั่นเพียร จนมีฝีมือ
ชื่อเสียงในวงการดนตรีไทย ท่านเป็นนักดนตรีที่มีโชคใน
ทุก ๆ ทาง เป็นผู้ได้บรรลุแล้วซึ่งความสําเร็จในชีวิต นับ
แต่เกิดได้รับการเลี้ยงดูเป็นอย่างดีจากบิดามารดาได้
ศึกษาเล่าเรียน ครั้นเติบใหญ่ก็มีความสามารถพิเศษใน
การดนตรี เจ้านายทรงพระกรุณาชุบเลี้ยงให้ได้บวชเรียน
ณ วัดบวรนิเวศวิหาร 1 พรรษา

15. เพลงทุกเพลงที่ท่านแต่งล้วนมี
ทํานองไพเราะน่าฟัง และมีลีลา
พิศดารแปลกกว่าผู้อื่น ทําให้เป็นที่
นิยมกันแพร่หลาย ท่านเป็นผู้มี
ความจําดี มีเชาว์และปฏิภาณในวิชา
ดนตรีอย่างลํ้าเลิศ สามารถจําเพลง
ต่างๆ ได้เป็นพัน ๆ เพลงโดยไม่ต้อง
อาศัยโน้ต

16. ขอบคุณและ
สวัสดีค่ะ