Shkolla: Kristaq Capo Klasa X, lenda: gjeografi Punoi:Eva Gusha

1. Kuriozitete mbi liqenet
Lenda:Gjeografi
Klasa:Xc
Punoi:Eva Gusha

3. Liqenet me siperfaqen me te madhe
1.Liqeni Kaspik është liqeni më i madh
në Tokë, shtrihet në mes Evropës dhe
Azisë (kufizohet me Rusia, Kazakistani,
Turkmenistani, Irani dhe Azerbaijani),
me një sipërfaqe prej 370,999 km2.
Rëndësia strategjike e Detit Kaspik
qëndron në bollëkun e saj të burimeve
të energjisë. Deti përmban vëllime të
mëdha të rezervave të naftës dhe gazit
natyror si në depozitat në det të hapur
dhe në fusha të cilat ndodhen ne brigjet
e detit në rajonet të cilat kufizohen.
Është vlerësuar se deti Kaspik përmban
480 miljard me fuçi naftë dhe 8.7 bilion
metra kub gaz të rezervave të provuara
apo të mundshme.

9. Liqenet me te thella ne bote
1) Liqeni Baikal (1,620 meter).
Liqeni Baikal në Siberi ka veçorinë
e të qenurit edhe liqeni më i thellë
në botë edhe liqeni më i madh me
ujëra të ëmbla që mban më shumë
se 20% të ujrave të ëmbla të
pangrira në sipërfaqen e Tokës. Ai
është gjithashtu edhe liqeni me
ujera të ëmbla më i vjetër në botë
me një moshë të përllogaritur nga
20 milion në 25 milion vjeç.
2)Liqeni Tanganika (1,436 meter)
Liqeni Tanganika është liqeni u dytë më i
madh me ujë të ëmbël në botë dhe i dyti më i
thelli i çfarë do lloji. Ai ndodhet në kufirin
midis Zambias, Burundit, Tanzanisë dhe
Republikës Demokratike të Kongos. Po
ashtu si liqeni Nyasa edhe ky është një liqen
relativisht i gjatë dhe i ngushtë e me
biodiversitet të jashtëzakonshëm. Që nga
Epoka e Gurit komunitete njerëzish janë
ushqyer në brigjet e këtij liqeni duke
peshkuar.

10. • 3) Deti Kaspik (1,025 metra).
Deti Kaspik që shtrihet midis maleve Kaukaz
dhe Stepave të Azisë Qëndrore është trupi ujor
më i madh në Tokë, plotësisht i kufizuar si dhe
liqeni i kripur më i madh në botë. Shtrihet
afërsisht 1,200 kilometra nga veriu në jug dhe ka
një gjerësi prej 320 kilometrash. Një e treta e
pjesës veriore të Kaspikut është mahnitshëm e
cekët me një thellësi mesatare prej 6 metrash
ndërsa një e treta më jugore e Kaspikut ka një
thellësi mesatare prej rreth 300 metrash.
Peshkimi komercial dhe turizmi në brigjet e
Kaspikut luan një rol vital në ekonominë e
shteteve përreth. Sasi të mëdha të naftës dhe
gazit natyror janë ekstraktuar nga shtrati i detit
Kaspik nëpërmjet platformave të vendosura në
det të hapur.
6) Liqeni Nyasa (706 metra).
Liqeni Nyasa është një liqen i gjatë dhe i hollë
që shtrihet në më shumë se 560 kilometra
përgjatë kufijve midis Mozambikut, Tanzanisë
dhe Malavit (aty ku njihet edhe si Liqeni
Malavi). Për shkak të gjatësisë, thellësisë dhe
shtresëzimit të temperaturës krijon një
numër mjedisesh radikalisht të ndryshme.
Liqeni Nyasa ka një nivel jashtëzakonisht të
lartë të biodiversitetit. Deri në 1,000 specie të
ndryshme peshqish janë gjetur në liqen.

11. 4) Liqeni Vostok (900 metra).
Liqeni Vostok në Antarktidë është
unik në këtë listë, kjo sepse ai
është i groposur afërsisht 4
kilometra poshtë akullit. Është
liqeni më i madh i njohur
nënakullnajor. Që nga viti 1970
shkencëtarët kanë dyshuar
prezencën e një mase të madhe uji
të ëmbël të kapur poshtë akullit në
atë zonë.

12. 5) Liqeni O’Higgins/San Martin (836
metra).
I pozicionuar në një zonë shumë pak të
populluar në Andet Patagoniane, ky liqen i
quajtur O’Higgins në Kili dhe San Martin në
Argjentinë është ndoshta më pak i njohuri
në këtë listë. Ai ndodhet në kufirin
Argjentinë-Kili dhe “ushqehet” nga
akullnajat e Kilit. Ky liqen e merr
karakteristikën e një përzierje ngjyre
qumështi me blu dhe të jeshiltë nga
përqendrimi i lartë i shkëmbinjve me fluorit
që shpërndahet në ujë nga akullnajat.

13. 7) Liqeni Ysyk (668 metra).
I shtrirë 1,606 metra mbi nivelin e
detit në malet Tien Shan të
Kirgistanit, Liqeni Ysyk është një
nga liqenet alpine më të mëdha të
botës. Emri i këtij liqeni që vjen nga
gjuha kirgistaneze “Ysyk-Köl” do të
thotë “Liqen i Nxehtë” sepse nuk
ngrin asnjëherë edhe pse
temperaturat në dimër në këtë
zonë arrijnë rregullisht –26°C.
Shkencëtarët e shpjegojnë këtë me
kripësinë e liqenit dhe me
aktivitetin gjeotermal të zonës.

14. 8) Liqeni i Madh Slave (614 meter).
Liqeni i Madh Slave në Territoret
Veriperëndimore të Kanadasë është
i emëruar sipas një grupi indianesh
Athabascan-folës të quajtur Slave.
Është liqeni më i thellë dhe i dyti më
i madh në Kanada. Yellowknife,
kryeqyteti i Territoreve
Perëndimore, shtrihet në brigjet
veriore të këtij liqeni

15. 9) Liqeni “Crater” (592 meter).
Liqeni Crater i pozicionuar në
vargmalet Kaskade në Oregon
është liqeni më i thellë në Shtetet e
Bashkuara. Gjithashtu është një
liqen relativisht i ri që është
formuar rreth 7,700 vite më parë,
kur një vullkan masiv i quajtur
Mount Mazama ra në kolaps dhe u
pasua nga një shpërthim.
Vizitorët e liqenit befasohen nga
ngjyra e pazakontë blu e thellë që
vjen për shkak të thellësisë dhe
qartësisë së ujit, i cili mbart shumë
pak sedimente sepse vjen më së
shumti prej shirave.

16. Liqenet me te vjetra ne bote
• 1 Liqeni Zaisan (Kazakistan) 65 million vjecar
• 2 Liqeni Baikal (Siberi) 25 milion
• 3 Liqeni Tanganika (Afrike) 9 milion
• 4 Deti Kaspik (Euroazi) 5.5 million
• 5 Liqeni Biva (Japon) 4 milion
• 6 Liqeni i Ohrit (Shqiperi) 3 milion
• 7 Liqeni Lanao (Filipine) 2 milion
• 8 Liqeni Malavi (Afrike) 40 mije