Pasuritë natyrore të trevave shqiptare-Projekt në Gjeografi

1. “Pasurite natyrore te
trojeve shqiptare”
NENTEMA: HIDROGRAFIA
PUNOI: SABRINA BEGAJ XII - 3

2. Rendesia e ujit
• Uji eshte nje pasuri natyrore me vlera te medha
kombetare. Ai ka perdorim te madh ne bujqesi, ne
industri dhe per furnizimin e qendrave te
banuara.
Pozita gjeografike ne brigjet e detit Adriatik dhe
te detit Jon, kushtet klimatike, relievi i thyer,
kryesisht kodrinoro-malor, perhapja e madhe e
shkembinjve te pershkueshem nga uji dhe
veprimtaria e njeriut kane kushtezuar pasurite e
medha ujore dhe shumellojshmerine e tyre: dete,
liqene, lumenj, perrenj dhe burime ujore.

3. Hidrografia
• Gjatësia e vijës kufitare të Republikës së Shqipërisë ne vijë bregdetare
eshte 316 km , 48 km vijë ndarëse përmes lumenjve dhe 73 km përmes
liqeneve.
• Pozita gjeografike në brigjet e detit Adriatik dhe të detit Jon, kushtet
klimaterike, relievi i thyer, kryesisht kodrinoro-malor, përhapja e
madhe e shkëmbinjve të përshkueshëm nga uji dhe veprimtaria e
njeriut kanë kushtëzuar pasuritë e mëdha ujore dhe shumëllojshmërinë
e tyre: dete, liqene, lumenj, përrenj dhe burime ujore
• Deti Adriatik dhe deti Jon kane rendesi te madhe gjeografike dhe
ekonomike. Ato ndikojne ne zbutjen e klimes. Ne ujerat e tyre gjuhet
nje sasi e madhe peshku, kurse ne lagunat ne lagunat nxirret kripa.
Keto dete i lidhin trevat shqiptare me shtetet e tjera.
Liqenet jane te shumta dhe te shumellojshme (tektonike, karstike ose
nga tretja e gelqeroreve dhe e gjipseve, akullnajore dhe artificiale). Ato
kane rendesi te madhe gjeografike, ekonomike dhe sidomos turistike.
• Siperfaqja hidrografike eshte 43 305 km katrore, nga te cilat 28 550
jane brenda kufirit te saj shteteror

4. Detet
• Shqiperia laget nga: Deti Adriatik dhe
Jon
• Bregdeti shqiptar ka një shtrirje të
konsiderueshme me një gjatësi prej
450 km.

5. Deti Jon
• Thellesia vjen e menjehereshme
• Interes te vecante paraqet Butrinti.
• Deti Jon dhe brigjet e tij shqiptare
Ky det shtrihet midis pjeses jugore te gadishullit
te Ballkanit dhe gadishullit Apenin.
• Ai eshte deti me i thelle i Mesdheut 5121 m
• Brigjet shqiptare te ketij deti shtrihen nga
gadishulli i Karaburunit den ne gjirin e Artes. Ai
eshte i gjate rreth 270 km dhe ka tipare to
ndryshme.
• Pergjate tij ngrihen male, prandaj ky bregdet
eshte kryesisht i Iarte e shkernbor. Ne kete
bregdet plazhet jane te rralla dhe zallore.
• Pamja terheqese, burimet e pastra, shkelqimi i
diellit, ujerat e kaltra dhe te tejdukshme to detit
u japin ketyre plazheve vlera te medha turistike.

6. Pamje Vlora, Orikumi, Dhermi, Himara, Saranda

7. Pasurite nenujore te bregdetit te Vlores

8. Deti Adriatik
• Ky det shtrihet midis gadishullit Apenin ne perendim dhe gadishullit te
Ballkanit ne Iindje, kurse kanali i Otrantos (72 km) e ndan ate me detin
Jon.
• Gjatesi 800 km dhe gjeresi 200 km, brigjet shqiptare kane gjatesi
380km
• Eshte det I ceket *thellesia 1589m
• Uje te ngrohte dhe te kripur
• Temp ne vere eshte 27 grade dhe ne dimer 7 grade.
• Brigjet e Adriatikut jane te pasura me laguna, disa prej te cilave jane
shpallur mjedise te mbrojtura si Karavastaja, Narta, Grykderdhja e
Drinit.
• Pjesa me e madhe e tyre jane brigje te uleta fushore me plazhe te medha
(disa dhjetera kilornetra te gjata dhe deri ne disa qindra metra te gjera),
me perberje rere shume te imet. Nder to dallohet plazhi i madh i Ulqinit,
plazhi i Velipojes, Durresit, Divjakes, Vlores etj. Ne keto plazhe pushojne
me - mijera turiste vendas dhe te huaj.
• Ne kete bregdet gjenden edhe disa gjire, si: gjiri i Tivarit, i Drinit, i
Durresit, i Vlores, shume te pershtatshem per porte detare. Ne to
ndodhen edhe portet me te rendesishme te te gjitha trevave shqiptare
(Durresi, Vlora, Tivari, Ulqini, Shengjini).

9. Pamje nga Durresi, Shengjini, Narta, Karavastaja

10. Liqenet
• Liqenet jane te shumta dhe te shumellojshme.
• Formimi i tyre eshte bere nga fundosjet tektonike
(liqeni i Shkodres, i Ohrit dhe i Prespes); nga
tretja e ngadalshme ne uje e shkembinjve
gelqerore dhe e gjipseve; nga veprimtaria e
akujve, qe kane ekzistuar rreth 2 milione vjet me
pare ne lartesite e maleve.
• Edhe njeriu ka krijuar liqene per perfitimin e
energjise elektrike (mbi lumin Drin dhe Drinin e
Zi, mbi Mat etj); per ujitje dhe per furnizimin e
qendrave te banuara me uje.
• Liqenet me te medha dhe me te rendesishme kane
origjine tektonike:

11. Liqeni I Shkodres
• Liqeni me I madh eshte I Shkodres 368 km2,
prej te cilit rrjedh Buna.
• Brigjet e liqenit lagin 20 fshatra dhe një pjesë
të qytetit të Shkodrës. Sasia vjetore e reshjeve
është mbi 2000 mm, ndërsa temperatura e
ujit shkon deri 26 gradë Celsius
• Liqeni i Shkodrës, në pjesën malazeze është
shpallur “Park Kombëtar” që në vitin 1983,
dhe që nga viti 1995 zonë “RAMSAR”, sipas
konventës përkatëse. Në pjesën shqiptare të
liqenit nuk ka faktorë të mëdhenj ndotës, pasi
në këtë zonë mungon industria, por një
ndotës i madh i këtij liqeni dhe, që, sipas
specialistëve është një kërcënim i madh, është
fabrika e aluminit.

12. Liqeni Ohrit dhe te Prespes
• Liqeni Ohrit eshte me I thelli me thellesi maksimale 295 m. Furnizohet
nga burimet karstike qe rrjedhin nga malet, prej tij del Drini I Zi.
• Uji i Liqenit të Ohrit është më i ngrohtë gjatë muajit gusht me një
temperatur mesatare prej 23 grad celsius , gjatë qershorit 22,5 grad
celsius kurse temperatura mesatare vjetore e ujit sillet rreth 12 grad
celsius.
• Uji i liqenit edhe tejdukshmeria është e madhe dhe arrin deri në 21,5
metra. Temperatura e ujit, kthjelltësia dhe pastërtia e tij, temperatura e
ajrit, hapsira ku shtrihet ,bukurit natyrore, ujërat e pasura me peshq,
tërheqin turistët e shumtë dhe e bëjne nga liqenet më të vizituar të
vendit.
• Liqenet e Prespesme Siperfaqe te pergjithshme 329m2. Pellgu shquhet
per pasurine e gjallesave.
• Liqeni i Prespes eshte me i ceket se liqeni i Ohrit. Thellesia mesatare e
tij arrin deri ne 35 m. dhe maksimalja 54 m.

13. Liqeni I Pogradecit, Driloni

14. Kanionet e Osumit, Skrapar

15. Liqeni I Fjerzez dhe Komanit

16. Lumenjte
• Trevat shqiptare pershkohen nga nje
rrjet i dendur lumenjsh, te cilet ne
rrjedhjet e siperme kane karakter malor
me rrjedhje te shpejte dhe force te
madhe erozive, kurse ne rrjedhjet e
poshtme kane karakter fushor.
• Lumenjte rrjedhin ne drejtime te
ndryshme dhe perfundojne ne kater
dete: ne Adriatik, ne Jon, ne Egje dhe ne
Detin e Zi

17. Lumenjte qe derdhen ne Adriatik
• Drini (285 km) eshte lumi me i madh shqiptar dhe ne gjithe pjesen
perendimore te Ballkanit. Ai formohet nga bashkimi i Drinit te
Zi me Drinin e Bardhe. Drini i Zi del nga liqeni i Ohrit ne qytetin
e Struges dhe derdhet ne liqenin artificial te Fierzes. Ai merr disa
dege si p.sh. Radiken (Treva e Dibres). Drini i Bardhe buron nga
malet e Zhlebit (Kosove), pershkon lugun e Dukagjinit dhe derdhet
ne liqenin e Fierzes.
• Lumi i Drinit, ne vazhdim, eshte kthyer ne nje zinxhir liqenesh
artificiale (i Fierzes, i Komanit dhe i Vaut te Dejes), qe
furnizojne me uje tri hidrocentrale te medha. Ai derdhet ne lumin
eBunes. Prurja mesatare vjetore e Drinit arrin 352 m3/sek, kurse
maksimalja e regjistruar eshte mbi 5100 m3/sek.
• Buna (44 km) eshte i vetmi lume fushor. Buron nga liqeni i
Shkodres. Pasi bashkohet me Drinin, rrjedh ne nje shtrat teper te
ceket dhe me dredhime te shumta. Perfundon ne detin Adriatik me
nje delte shume te madhe. Prurja mesatare vjetore e Bunes arrin 670
m3/s, duke zene nje nga vendet e para ne Mesdheun Verior. Ky lume
eshte pjeserisht i lundrueshem.

18. Lumenjte qe derdhen ne Adriatik
• Mati (115 km) buron nga mali i Kaptines. Pershkon nje
Iugine me zgjerime dhe gryka to ngushta, ku jane ndertuar
digat e dy hidrocentraleve (i Ulzes dhe iShkopetit). Prurja
mesatare vjetore arrin 103 m3/s.
• Shkumbini (181 km) buron nga mali i Valamaresdhe
rrjedh neper nje lugine te ngushte dhe reliev te thyer. Prurja
mesatare vjetore arrin 61 m3/s.
• Semani (281 km) formohet nga bashkimi i
lumitDevoll me Osumin ne afersi te Beratit. Semani ne
vazhdim eshte lume fushor. Prurja mesatare vjetore e tij
arrin 95 m3/sek.
• Vjosa (272 km) buron nga malet e Pindit (Greqi). Pershkon
nje lugine qe ngushtohet dhe zgjerohet disa here. Deget me
te medha jane lumi i Drinos dhe i Shushices. Prurja
mesatare vjetore e tij arrin 195 m3/s. Ne detin Jon derdhen Iumenjte: Pavlla,
Kalasa, Bistrica etj