SlideShare a Scribd company logo
1 of 22
PENGENALAN RISIKO TINGGIPENGENALAN RISIKO TINGGI
dandan
SISTIM RUJUKANSISTIM RUJUKAN
PPENGENALAN RISIKO TINGGIENGENALAN RISIKO TINGGI
Cara, Kapan, Tingkat RisikoCara, Kapan, Tingkat Risiko
Ibu RISTI - Klinis:Ibu RISTI - Klinis:
1. Gawat Obstetrik1. Gawat Obstetrik
2.Gawat Darurat Obstetrik2.Gawat Darurat Obstetrik
IBU HAMILIBU HAMIL
PERAWATAN KEHAMILANPERAWATAN KEHAMILAN
PERTOLONGAN PERSALINANPERTOLONGAN PERSALINAN
POLA RUJUKANPOLA RUJUKAN
SISTIM RUJUKANSISTIM RUJUKAN
PERSALINAN AMAN:PERSALINAN AMAN:
● TEMPAT & PENOLONG● TEMPAT & PENOLONG
PENCEGAHAN KOMPLIKASIPENCEGAHAN KOMPLIKASI
1. Primi muda
2. Primi tua
3. Primi tua sekunder
4. Anak terkecil < 2 th
5. Grande multi
6. Umur ibu > 35 th
7. Tinggi badan < 145 cm
8. Pernah gagal kehamilan
9. Persalinan yl.dg tindakan
10. Bekas operasi Sesar
KEHAMILAN SEHAT
PERSALINAN - AWAS: KOMPLIKASI PERSALINAN
PENCEGAHAN PRO-AKTIF ANTISIPATIF -> RUJUKAN TERENCANA
IBU GAWAT- OBSTETRIK/ GO
FAKTOR RISIKO
MUDAH DITEMUKAN, SIAPAPUN
PADA AWAL KEHAMILAN
KIE - PEMBERDAYAAN Bumil Suami Keluarga: 6 bln
PERENCANAAN PERSALINAN AMAN
20,6% 12,6%
th 1994-1996 1998-2002
10: 7 TERLALU DAN 3 PERNAH
Kelompok I : ADA - POTENSI – GAWAT - OBSTETRIK/ APGO
PERSALINAN: Awas KOMPLIKASI PERSALINAN
RUJUKAN TERENCANA
IBU GAWAT - OBSTETRIK/ GO
FAKTOR RISIKO
11. Penyakit ibu
12. Preeklampsia ringan
13. Gemelli
14. Hydramnion
15. IUFD
16. Hamil Serotinus
17. Letak Sungsang
18. Letak Lintang
KEHAMILAN: ADA KELUHAN dan KELAINAN
Pada KEHAMILAN LEBIH LANJUT
KIE - Perencanaan PERSALINAN AMAN
Tempat dan Penolong -> Cara Persalinan
4,3% 3,1%
Di DUGA, di KENALI dan di TANGANI: 8
4,9 % 3,1%
Kelompk II ADA - GAWAT - OBSTETRIK/ AGO
IBU GAWAT- DARURAT – OBSTETRIK/ GDOIBU GAWAT- DARURAT – OBSTETRIK/ GDO
KEHAMILAN
PERSALINANPERSALINAN ->-> UpayaUpaya Penyelamatan Ibu dan BayiPenyelamatan Ibu dan Bayi
RUJUKAN TEPAT WAKTURUJUKAN TEPAT WAKTU
0,4% 0,3%
19. Perdarahan Antepartum
20. Preeklampsi berat/ eklampsi
FAKTOR RISIKO
-- ANCAMAN NYAWA IBU DAN JANINANCAMAN NYAWA IBU DAN JANIN
IBU dan JANIN DALAM BAHAYA
Kelompok III ADA - GAWAT- DARURAT - OBSTETRIK/ AGDO
Tehnologi HULU: KARTU SKOR ’PR’/ KSPR
Pengenalan Masalah Penanganan Masalah
JUMLAH SKOR
Bumil Suami Keluarga
$ Komunikasi Informasi
Edukasi
1. Mudah dimengerti
2. Mudah diterima
3. Pengambilan Keputusan
berat ringan komplikasi persalinan
dampak pd ibu/ bayi baru lahir
Tempat/ Penolong Persalinan Aman
4. Kesiapan mental,
biaya, transportasi, pendonor darah
Tenaga Kesehatan
$ ‘Early Warning Sign’
Tanda Peringatan Dini
1. Lebih Waspada:
2. Pengamatan/ Penilaian/ Pertimbangan klinis
3 ‘SWOT’ Strength Weakness Opportunity
Threat - Kemampuan,
Keterbatasan,
Peluang dan Tantangan
4. Pengambilan Keputusan: 38 mg
$ Persalinan: Bidan mampu menolong sendiri
Waspada- Komplikasi Persalinan dini
Siaga - Pertolongan pertama
Tindak - Rujukan Tepat Waktu
$ Rujukan Terencana:
Rujukan Dini Berencana
Skor 4
Skor 8
Kartu Prakiraan Disproporsi Kepala Panggul ‘Soedarto’
23,9 CM
Panjang Telapak
Kaki Kanan
KEHAMILAN
K I, K II, K III
PAKET ‘KEHAMILAN dan PERSALINAN AMAN’ 6 SI
5. ANTISIPASI: PENGAMBILAN KEPUTUSAN - Persalinan Aman
TEMPAT dan PENOLONG
6. INTERVENSI: CARA PERSALINAN Adekuat Spt, TpVg, OS
1. DETEKSI: dini masalah • Medik – faktor risiko 20
• Sosial: geografis, budaya, biaya
2. PREDIKSI: komplikasi persalinan
3. KOMUNIKASI INFORMASI EDUKASI:
Pemberdayaan bumil suami keluarga
4. PREVENSI: a. Pencegahan Pro-aktif Antisipatif
b. - Kematian, Kesakitan, Kecacatan,
Ketidak-puasan, Ketidak-nyamanan
c. - Rujukan Estafet dan Rujukan Terlambat
KEHAMILAN
K IV- 38 mg
Pelaksanaan: sistimatik, berulang periodik, tuntas -> Panduan Rujukan
Membutuhkan: Pedoman standar praktis - alat bantu: KSPR, KPPS dan Partograf
PERSALINAN
Berawal dari DESA SIAGA - Ibu GO Sehat - ke PUSAT RUJUKAN
Suatu tatanan,dimana berbagai komponen dalam Pelayanan Kebidanan
merupakan mata rantai rujukan, berinteraksi timbal balik:
pelimpahan tanggung-jawab untuk Pelayanan dalam
penggunaan sumber daya kesehatan:
efisien, efektif -biaya
penyelamatan ibu bayi baru lahir
SISTIM RUJUKAN:
Pkm PONED - Bidan/ Dokter
●
●
PERJALANAN - waktu tempuh
infra-struktur transportasi
●POLINDES - -Bidan di Desa -
Pelayanan Dasar
RS PONEK – SpOG, SpA
●
TUJUAN:TUJUAN:
• Menjembatani dan menghilangkan kesenjangan
antara pelayanan dasar dan Pusat Rujukan
• Menyamakan persepsi dan strategi penanganan:
ibu GO - penanganan esensial
direncanakan/ dijadualkan:
ibu GDO - penanganan emerjensi. tindakan segera - ’cito’
RUJUKAN TERLAMBAT
HILIR
RS. RUJUKAN
PENGOBATAN
PERJALANAN
BUTUH
B AK S O K U:
RE-AKTIF
RESPONSIF
HULU
KELUARGA
Ibu Gawat Darurat
Obstetrik:
PRA TINDAKAN: butuh
STABILISASI - WAKTU
ALAT CANGGIH,
OBAT,
CAIRAN, DARAH
TINDAKAN EMERJENSI
PASCA TINDAKAN:
RAWAT INAP
LAMA
BIAYA: MAHAL
HASIL
KOMPLIKASI PERSALINAN
Tidak Terduga
Panik, Bingung
Belum ada kesiapan:
Mental, Biaya, Transportasi
PENGAMBILAN KEPUTUSAN:
LAMA - kondisi Ibu/ Janin
tambah jelek
BIDAN, ALAT,
KENDARAAN, SURAT,
OBAT, KELUARGA, UANG
Perilaku PARADIGMA SEHAT
BATASAN:
- RUJUKAN ke RS direncanakan, disiapkan jauh-jauh hari
dalam kehamilan bagi ibu/ janin RISTI Sehat- ibu
GO
- PERSALINAN Aman di PUSK. PONED, RS PONEK
RUJUKAN TERENCANA
TUJUAN UMUM : Menyelamatkan Ibu/ Bayi Baru Lahir
Menurunkan AKI/ AKB
Tujuan Khusus: Mengembangkan Pengiriman Rujukan yang Aman
* Keluarga: pengambilan keputusan - waktu 6
bln
rujukan ibu GO sehat - belum in
partu
belum ada komplikasi
* Perjalanan: tidak butuh alat dan obat
* RS Rujukan: Penanganan adekuat direncanakan
Suami Siaga
POLA RUJUKAN: I. RUJUKAN
TERENCANA
1. RUJUKAN DINI BERENCANA - RDB
2. RUJUKAN DALAM RAHIM - RDR
HULU
KIE: KELUARGA
Tahu, Peduli, Sepakat, Gerak
Pencegahan 4 terlambat :
1. Pengenalan dini masalah dgn KIE
2. Pengambilan Keputusan- keluarga
3.Transportasi ke RS Rujukan
4. Penanganan adekuat
Stabilisasi tidak perlu
Penanganan Adekuat
Tindakan: direncanakan
alat, obat standar
Rawat inap pendek - Pkm
Biaya murah terkendali
Hasil- Ibu/ Bayi Selamat
HILIRIbu GAWAT OBSTETRIK
Perjalanan KIE RS. RUJUKANDESA SIAGA
II. RUJUKAN TEPAT WAKTU/ RTW
Tinggi Badan < 145 cm Bekas OS Let. Lintang
Ibu Risiko Tinggi - GAWAT OBSTETRIK sehat
I. RUJUKAN DINI BERENCANA/ RDB
RS. PONEK
RUMAH BUMIL : KESIAPAN MENTAL, BIAYA, TRANSPORTASI
Pusk. PONED
Grande Multi
II. RUJUKAN DALAM RAHIM - RDR
Alat transportasi
• Aman
• Nyaman
• Mudah
• Murah
• Hangat
• Steril
Bayi - nilai sosial
tinggi
Rahim bagi Janin RISTI
Inkubator alami
• Nutrisi
• Oksigen
• Hubungan ibu – janin
(fisik/psikis)
Ibu RIWAYAT OBSTETRIK JELEK/ ROJ
Bayi Baru Lahir segera ditangani Dokter SpA
● RUJUKAN KEHAMILAN: Mengetahui Penyebab Kegagalan yl
● RUJUKAN PERSALINAN
• GAWAT-DARURAT-OBSTETRIK/ GDO
• Perdarahan antepartum
• Preeklampsi Berat / Eklampsi
• KOMPLIKASI PERSALINAN DINI
RUJUKAN TEPAT WAKTU - RTW
Upaya Penyelamatan Nyawa Ibu dan Bayi baru lahir
Kecamatan MANTUP, Kab. LAMONGAN Prop. JAWA TIMUR - th 1990
Deteksi Ibu SITI 36 th, hamil ke III: 3 bl, TB. 142 cm Masyarakat
Anak I: Lahir Spt, Dukun 11 th Polindes
Prediksi ke II : Prematur, Lahir Mati
Skor Awal - Umur Ibu/ Paritas 2
Faktor Risiko: 1. Umur 36 th 4
2. Primi tua ‘Sekunder’ 4
3. ROJ 4
4. TB rendah 4 Puskesmas
Jumlah Skor 18
KEHAMILAN RISIKO SANGAT TINGGI
KIE KIE - Ibu GO: Perencanaan Persalinan Aman
Prevensi
Antisipasi Hamil 9 bl. Sepakat RDB diantar Dukun ke RS Rumah
Sakit
Intervensi Dr. SpOG - OPERASI SESAR TERENCANA
HASIL: IBU dan BAYI HIDUP SEHAT, 3800 Gram
PERAN KEMITRAAN - IBU PKK, DUKUN, BIDAN PKM
RUJUKAN DINI BERENCANA/ RDB
2. PREDIKSI
3. KIE KOM. INF.
EDUKASI
Kontak II: Keadaan Tetap 14 KRST
Kontak III: 36-38 mg 4. Letak Sungsang 8
22 KRST
Skor Awal - umur/ paritas 2
Faktor Risiko : 1. Umur 38 th. 4
2. Grande Multi 4
3. Persalinan yl HPP 4
Jumlah Skor 14 KRST
KIE : persiapan/ perencanaan Persalinan Aman
PUSKESMAS
RUMAH SAKIT
Kontak I : Ibu Fauziah 38 th, hamil ke V, 3 bl.
Persalinan yl Perdarahan pp - Infuus
Pusk. JEUMPA, Kab. ACEH UTARA Prop. NANGGROE ACEH DARUSSALAM – tahun 1998
DESA SiAGA
Sistim Rujukan
Paripurna
Terpadu
SISTIM PELAYANAN KESEHATAN IBU
BERBASIS - MASALAH BERBASIS - KELUARGA
1. DETEKSI DINI
Paket Kehamilan
dan
Persalinan Aman
IBU dan BAYI HIDUP SEHAT, 3300 gram
4. PREVENSI
5. ANTISIPASI
6. INTERVENSI
RUJUKAN TEPAT WAKTU/ RTW
BIAYA AKI
KELOMPOK III 19. Perdarahan Antepartum 8 20.
Preeklampsi berat/ eklampsi 8
Gawat-Darurat-Obstetrik Rujukan Tepat Waktu
AGDO
BIAYA AKI
KELOMPOK RISIKO Jumlah Skor
Kehamilan Risiko Rendah/ KRR 2
Kehamilan Risiko Tinggi / KRT 6-10
Kehamilan Risiko Sangat Tinggi/ KRST >12
MURAH TURUN
MAHAL TINGGI
Komplikasi Obstetrik
Dini
Lanjut
PANDUAN: RUJUKAN
KEHAMILAN - MASALAH MEDIK Klinis: Ibu Risiko Tinggi RUJUKAN TUJUAN
1. Primi muda 4
2. Primi tua 4
3. Primi tua sekunder 4
4. Anak terkecil < 2 th 4
5. Grande multi 4
6. Umur ibu > 35 th 4
7. Tinggi adan < 145 cm 4
8. Pernah gagal kehamilan 4
9. Persalinan yl. dgn tindakan 4
10. Bekas operasi Sesar 8
11. Penyakit ibu 4
12. Preeklampsi ringan 4
13. Gemeli 4
14. Hydramnion 4
15. IUFD 4
16. Hamil Serotinus 4
17. Letak sungsang 8
18. Letak lintang 8
Gawat- Obstetrik
Gawat -Obstetrik
Rujukan Dini Berencana
Rujukan Dalam Rahim
Rujukan Dini Berencana
Rujukan Dalam Rahim
KELOMPOK I
APGO
Skor
KELOMPOK II
AGO
Rujukan Tepat Waktu
Rujukan Terlambat
RINGKASAN:
PENGENALAN RISIKO TINGGI,
DIIKUTI DENGAN P4K DAN RUJUKAN TERENCANA
BERAWAL DARI DESA SIAGA
DENGAN PERILAKU PARADIGMA SEHAT
DALAM SISTIM RUJUKAN KABUPATEN/ KOTA
MERUPAKAN UPAYA PENYELAMATAN IBU - BAYI BARU LAHIR
UPAYA BERSAMA dan BERBAGI TANGGUNG JAWAB
KELUARGA BAHAGIA

More Related Content

What's hot

Table jenis-jenis lochea
Table jenis-jenis locheaTable jenis-jenis lochea
Table jenis-jenis locheaowik15
 
Kegawatdaruratan Neonatal
Kegawatdaruratan NeonatalKegawatdaruratan Neonatal
Kegawatdaruratan NeonatalErinda Rinawati
 
Pemeriksaan panggul luar
Pemeriksaan panggul luarPemeriksaan panggul luar
Pemeriksaan panggul luarRiska Ramadhana
 
151226855 pemeriksaan-iva
151226855 pemeriksaan-iva151226855 pemeriksaan-iva
151226855 pemeriksaan-ivaYulli Utami
 
USG dasar dalam kehamilan
USG dasar dalam kehamilanUSG dasar dalam kehamilan
USG dasar dalam kehamilanHendrik Sutopo
 
Pemeriksaan fisik
Pemeriksaan fisikPemeriksaan fisik
Pemeriksaan fisiklia natalia
 
PEMBERIAN MGSO4 DI RSIA BUDI KEMULIAAN
PEMBERIAN MGSO4 DI RSIA BUDI KEMULIAANPEMBERIAN MGSO4 DI RSIA BUDI KEMULIAAN
PEMBERIAN MGSO4 DI RSIA BUDI KEMULIAANDokter Tekno
 
08 persalinan preterm
08 persalinan preterm08 persalinan preterm
08 persalinan pretermJoni Iswanto
 
Skrining kanker cerviks dengan IVA
Skrining kanker cerviks dengan IVASkrining kanker cerviks dengan IVA
Skrining kanker cerviks dengan IVAMeironi Waimir
 
Kala IV Persalinan
Kala IV PersalinanKala IV Persalinan
Kala IV PersalinanIndah Widi
 
Caput succedaneum dan cephalhematoma
Caput succedaneum dan cephalhematomaCaput succedaneum dan cephalhematoma
Caput succedaneum dan cephalhematomaFuji Astuti
 
Rumus Johnson Toshack Converted
Rumus Johnson Toshack ConvertedRumus Johnson Toshack Converted
Rumus Johnson Toshack Converteddr. Bobby Ahmad
 
10 preeklampsia eklampsia
10 preeklampsia eklampsia10 preeklampsia eklampsia
10 preeklampsia eklampsiaJoni Iswanto
 
Deteksi dini gangguan tumbuh kembang
Deteksi dini gangguan tumbuh kembangDeteksi dini gangguan tumbuh kembang
Deteksi dini gangguan tumbuh kembangJoni Iswanto
 

What's hot (20)

Table jenis-jenis lochea
Table jenis-jenis locheaTable jenis-jenis lochea
Table jenis-jenis lochea
 
Kegawatdaruratan Neonatal
Kegawatdaruratan NeonatalKegawatdaruratan Neonatal
Kegawatdaruratan Neonatal
 
Malpresentasi dan malposisi
Malpresentasi dan malposisiMalpresentasi dan malposisi
Malpresentasi dan malposisi
 
Konsep Dasar Sectio Caesarea
Konsep Dasar Sectio CaesareaKonsep Dasar Sectio Caesarea
Konsep Dasar Sectio Caesarea
 
RETENSIO PLASENTA
RETENSIO PLASENTARETENSIO PLASENTA
RETENSIO PLASENTA
 
Pemeriksaan panggul luar
Pemeriksaan panggul luarPemeriksaan panggul luar
Pemeriksaan panggul luar
 
151226855 pemeriksaan-iva
151226855 pemeriksaan-iva151226855 pemeriksaan-iva
151226855 pemeriksaan-iva
 
Kardiotokografi
KardiotokografiKardiotokografi
Kardiotokografi
 
USG dasar dalam kehamilan
USG dasar dalam kehamilanUSG dasar dalam kehamilan
USG dasar dalam kehamilan
 
Pemeriksaan fisik
Pemeriksaan fisikPemeriksaan fisik
Pemeriksaan fisik
 
PEMBERIAN MGSO4 DI RSIA BUDI KEMULIAAN
PEMBERIAN MGSO4 DI RSIA BUDI KEMULIAANPEMBERIAN MGSO4 DI RSIA BUDI KEMULIAAN
PEMBERIAN MGSO4 DI RSIA BUDI KEMULIAAN
 
08 persalinan preterm
08 persalinan preterm08 persalinan preterm
08 persalinan preterm
 
Skrining kanker cerviks dengan IVA
Skrining kanker cerviks dengan IVASkrining kanker cerviks dengan IVA
Skrining kanker cerviks dengan IVA
 
Kala IV Persalinan
Kala IV PersalinanKala IV Persalinan
Kala IV Persalinan
 
Caput succedaneum dan cephalhematoma
Caput succedaneum dan cephalhematomaCaput succedaneum dan cephalhematoma
Caput succedaneum dan cephalhematoma
 
Pemeriksaan leopold
Pemeriksaan leopoldPemeriksaan leopold
Pemeriksaan leopold
 
Rumus Johnson Toshack Converted
Rumus Johnson Toshack ConvertedRumus Johnson Toshack Converted
Rumus Johnson Toshack Converted
 
10 preeklampsia eklampsia
10 preeklampsia eklampsia10 preeklampsia eklampsia
10 preeklampsia eklampsia
 
Deteksi dini gangguan tumbuh kembang
Deteksi dini gangguan tumbuh kembangDeteksi dini gangguan tumbuh kembang
Deteksi dini gangguan tumbuh kembang
 
Kardiotokografi
KardiotokografiKardiotokografi
Kardiotokografi
 

Viewers also liked

pengenalan tanda bahaya kehamilan
pengenalan tanda bahaya kehamilanpengenalan tanda bahaya kehamilan
pengenalan tanda bahaya kehamilanrthnvtsr
 
Penyakit yang menyertai persalinan 3
Penyakit yang menyertai persalinan 3Penyakit yang menyertai persalinan 3
Penyakit yang menyertai persalinan 3089633666
 
Persalinan dan nifas
Persalinan dan nifasPersalinan dan nifas
Persalinan dan nifasHetty Astri
 
14. tanda tanda bahaya kehamilan--
14. tanda tanda bahaya kehamilan--14. tanda tanda bahaya kehamilan--
14. tanda tanda bahaya kehamilan--Devi Narti
 
tanda tanda bahaya kehamilan
tanda tanda bahaya kehamilantanda tanda bahaya kehamilan
tanda tanda bahaya kehamilannovita268
 
KB Suntik by desi_kartika_W
KB Suntik by desi_kartika_WKB Suntik by desi_kartika_W
KB Suntik by desi_kartika_WMia Wibowo
 
Jurnal kontrasepsi cynthia ayu permatasari (030.09.056) dr. arie widiyasa s...
Jurnal kontrasepsi cynthia ayu permatasari (030.09.056)   dr. arie widiyasa s...Jurnal kontrasepsi cynthia ayu permatasari (030.09.056)   dr. arie widiyasa s...
Jurnal kontrasepsi cynthia ayu permatasari (030.09.056) dr. arie widiyasa s...Cynthia AyuPermatasari
 
Kontrasepsi hormonal
Kontrasepsi hormonalKontrasepsi hormonal
Kontrasepsi hormonalNAWRA115
 
Metode kontrasepsi berdasarkan saran ditjalpem
Metode  kontrasepsi berdasarkan saran ditjalpemMetode  kontrasepsi berdasarkan saran ditjalpem
Metode kontrasepsi berdasarkan saran ditjalpemHesti Wahyuni
 
LEÇON 67 – L’amour m’a créé pareil à soi-même.
LEÇON 67 – L’amour m’a créé pareil à soi-même.LEÇON 67 – L’amour m’a créé pareil à soi-même.
LEÇON 67 – L’amour m’a créé pareil à soi-même.Pierrot Caron
 
El árbol de la vida Giovanny Borda
El árbol de la vida Giovanny BordaEl árbol de la vida Giovanny Borda
El árbol de la vida Giovanny BordaLidy Pinzon
 
Visualizations Geo Mapping
Visualizations Geo MappingVisualizations Geo Mapping
Visualizations Geo MappingEd Gonzalez
 
Location recce
Location recceLocation recce
Location recceam05030056
 
Askep intranatal (normal)
Askep intranatal (normal)Askep intranatal (normal)
Askep intranatal (normal)Marthyn Gulo
 
Programa de la feria de septiembre 2016
Programa de la feria de septiembre 2016Programa de la feria de septiembre 2016
Programa de la feria de septiembre 2016Amigos de Alhama
 

Viewers also liked (20)

pengenalan tanda bahaya kehamilan
pengenalan tanda bahaya kehamilanpengenalan tanda bahaya kehamilan
pengenalan tanda bahaya kehamilan
 
Penyakit yang menyertai persalinan 3
Penyakit yang menyertai persalinan 3Penyakit yang menyertai persalinan 3
Penyakit yang menyertai persalinan 3
 
Persalinan dan nifas
Persalinan dan nifasPersalinan dan nifas
Persalinan dan nifas
 
14. tanda tanda bahaya kehamilan--
14. tanda tanda bahaya kehamilan--14. tanda tanda bahaya kehamilan--
14. tanda tanda bahaya kehamilan--
 
tanda tanda bahaya kehamilan
tanda tanda bahaya kehamilantanda tanda bahaya kehamilan
tanda tanda bahaya kehamilan
 
KB Suntik by desi_kartika_W
KB Suntik by desi_kartika_WKB Suntik by desi_kartika_W
KB Suntik by desi_kartika_W
 
Jurnal kontrasepsi cynthia ayu permatasari (030.09.056) dr. arie widiyasa s...
Jurnal kontrasepsi cynthia ayu permatasari (030.09.056)   dr. arie widiyasa s...Jurnal kontrasepsi cynthia ayu permatasari (030.09.056)   dr. arie widiyasa s...
Jurnal kontrasepsi cynthia ayu permatasari (030.09.056) dr. arie widiyasa s...
 
Kriteria Penilaian Perilaku Kerja
Kriteria Penilaian Perilaku KerjaKriteria Penilaian Perilaku Kerja
Kriteria Penilaian Perilaku Kerja
 
Kontrasepsi hormonal
Kontrasepsi hormonalKontrasepsi hormonal
Kontrasepsi hormonal
 
Metode kontrasepsi berdasarkan saran ditjalpem
Metode  kontrasepsi berdasarkan saran ditjalpemMetode  kontrasepsi berdasarkan saran ditjalpem
Metode kontrasepsi berdasarkan saran ditjalpem
 
SAAAAVE
SAAAAVESAAAAVE
SAAAAVE
 
Liposarcoma Mixoideo
Liposarcoma MixoideoLiposarcoma Mixoideo
Liposarcoma Mixoideo
 
LEÇON 67 – L’amour m’a créé pareil à soi-même.
LEÇON 67 – L’amour m’a créé pareil à soi-même.LEÇON 67 – L’amour m’a créé pareil à soi-même.
LEÇON 67 – L’amour m’a créé pareil à soi-même.
 
El árbol de la vida Giovanny Borda
El árbol de la vida Giovanny BordaEl árbol de la vida Giovanny Borda
El árbol de la vida Giovanny Borda
 
Visualizations Geo Mapping
Visualizations Geo MappingVisualizations Geo Mapping
Visualizations Geo Mapping
 
Askep intranatal
Askep intranatalAskep intranatal
Askep intranatal
 
Location recce
Location recceLocation recce
Location recce
 
Askep intranatal (normal)
Askep intranatal (normal)Askep intranatal (normal)
Askep intranatal (normal)
 
Programa de la feria de septiembre 2016
Programa de la feria de septiembre 2016Programa de la feria de septiembre 2016
Programa de la feria de septiembre 2016
 
Ensayo plagio
Ensayo plagioEnsayo plagio
Ensayo plagio
 

Similar to Pengenalan resti

1. Konsep Dasar Kegawatdaruratan 2022.pdf
1. Konsep Dasar Kegawatdaruratan 2022.pdf1. Konsep Dasar Kegawatdaruratan 2022.pdf
1. Konsep Dasar Kegawatdaruratan 2022.pdfAmeliaZiscaDevy
 
Bahan Kapita Selekta SND Bidan Poskesdes Edisi 9 Mei 2014
Bahan Kapita Selekta SND Bidan Poskesdes Edisi 9 Mei 2014 Bahan Kapita Selekta SND Bidan Poskesdes Edisi 9 Mei 2014
Bahan Kapita Selekta SND Bidan Poskesdes Edisi 9 Mei 2014 Cut Ampon Lambiheue
 
Penyuluhan Ibu Hamil Resiko Tinggi
Penyuluhan Ibu Hamil Resiko TinggiPenyuluhan Ibu Hamil Resiko Tinggi
Penyuluhan Ibu Hamil Resiko Tinggidpalupiw
 
sistem pendekatan risiko (SPR).ppt
sistem pendekatan risiko (SPR).pptsistem pendekatan risiko (SPR).ppt
sistem pendekatan risiko (SPR).pptyayuyulianti1
 
Bahan Tayang Pengelolaan Posyandu ILP.pptx
Bahan Tayang Pengelolaan Posyandu ILP.pptxBahan Tayang Pengelolaan Posyandu ILP.pptx
Bahan Tayang Pengelolaan Posyandu ILP.pptxssuserbe74c71
 
Asuhan antenatal
Asuhan antenatal Asuhan antenatal
Asuhan antenatal Novita Sari
 
Asuhan antenatal ii
Asuhan antenatal iiAsuhan antenatal ii
Asuhan antenatal iiNovita Sari
 
Konsep dasar asuhan kehamilan poltekkes sby
Konsep dasar asuhan kehamilan poltekkes sbyKonsep dasar asuhan kehamilan poltekkes sby
Konsep dasar asuhan kehamilan poltekkes sbyTriana Septianti
 
kesehatan ibu dan anak.pptx
kesehatan ibu dan anak.pptxkesehatan ibu dan anak.pptx
kesehatan ibu dan anak.pptxKesgaGiziKabKdr
 
kesehatan ibu dan anak.pptx
kesehatan ibu dan anak.pptxkesehatan ibu dan anak.pptx
kesehatan ibu dan anak.pptxKesgaGiziKabKdr
 
Asuhan Pelayanan Nifas.pdf
Asuhan Pelayanan Nifas.pdfAsuhan Pelayanan Nifas.pdf
Asuhan Pelayanan Nifas.pdfsahrianifebrina1
 
Update Bahan Kapita Selekta SND Bidan Poskesdes Untuk Angkatan 16, 17 plus mers
Update Bahan Kapita Selekta SND Bidan Poskesdes Untuk Angkatan 16, 17 plus mersUpdate Bahan Kapita Selekta SND Bidan Poskesdes Untuk Angkatan 16, 17 plus mers
Update Bahan Kapita Selekta SND Bidan Poskesdes Untuk Angkatan 16, 17 plus mersCut Ampon Lambiheue
 
Refocussing ANC.pptx
Refocussing ANC.pptxRefocussing ANC.pptx
Refocussing ANC.pptxkakmima
 
Standard asuhan kehamilan
Standard asuhan kehamilanStandard asuhan kehamilan
Standard asuhan kehamilanZulfina Kaffi
 
Topik 1. Konsep Dasar Asuhan Kehamilan.pdf
Topik 1. Konsep Dasar Asuhan Kehamilan.pdfTopik 1. Konsep Dasar Asuhan Kehamilan.pdf
Topik 1. Konsep Dasar Asuhan Kehamilan.pdfEka Safitri
 
Bahan Kapita Selekta "SND" Bidan Poskesdes Untuk AKT 10 dan 11
Bahan Kapita Selekta "SND" Bidan Poskesdes Untuk AKT 10 dan 11Bahan Kapita Selekta "SND" Bidan Poskesdes Untuk AKT 10 dan 11
Bahan Kapita Selekta "SND" Bidan Poskesdes Untuk AKT 10 dan 11Cut Ampon Lambiheue
 
INOVASI DAN MONITORING PROGRAM IBU.ppt
INOVASI DAN MONITORING PROGRAM IBU.pptINOVASI DAN MONITORING PROGRAM IBU.ppt
INOVASI DAN MONITORING PROGRAM IBU.pptratnarosita3
 

Similar to Pengenalan resti (20)

Neonatologi akbid
Neonatologi akbidNeonatologi akbid
Neonatologi akbid
 
1. Konsep Dasar Kegawatdaruratan 2022.pdf
1. Konsep Dasar Kegawatdaruratan 2022.pdf1. Konsep Dasar Kegawatdaruratan 2022.pdf
1. Konsep Dasar Kegawatdaruratan 2022.pdf
 
Bahan Kapita Selekta SND Bidan Poskesdes Edisi 9 Mei 2014
Bahan Kapita Selekta SND Bidan Poskesdes Edisi 9 Mei 2014 Bahan Kapita Selekta SND Bidan Poskesdes Edisi 9 Mei 2014
Bahan Kapita Selekta SND Bidan Poskesdes Edisi 9 Mei 2014
 
Penyuluhan Ibu Hamil Resiko Tinggi
Penyuluhan Ibu Hamil Resiko TinggiPenyuluhan Ibu Hamil Resiko Tinggi
Penyuluhan Ibu Hamil Resiko Tinggi
 
sistem pendekatan risiko (SPR).ppt
sistem pendekatan risiko (SPR).pptsistem pendekatan risiko (SPR).ppt
sistem pendekatan risiko (SPR).ppt
 
Bahan Tayang Pengelolaan Posyandu ILP.pptx
Bahan Tayang Pengelolaan Posyandu ILP.pptxBahan Tayang Pengelolaan Posyandu ILP.pptx
Bahan Tayang Pengelolaan Posyandu ILP.pptx
 
Asuhan antenatal
Asuhan antenatal Asuhan antenatal
Asuhan antenatal
 
Asuhan antenatal ii
Asuhan antenatal iiAsuhan antenatal ii
Asuhan antenatal ii
 
Konsep dasar asuhan kehamilan poltekkes sby
Konsep dasar asuhan kehamilan poltekkes sbyKonsep dasar asuhan kehamilan poltekkes sby
Konsep dasar asuhan kehamilan poltekkes sby
 
kesehatan ibu dan anak.pptx
kesehatan ibu dan anak.pptxkesehatan ibu dan anak.pptx
kesehatan ibu dan anak.pptx
 
kesehatan ibu dan anak.pptx
kesehatan ibu dan anak.pptxkesehatan ibu dan anak.pptx
kesehatan ibu dan anak.pptx
 
Asuhan Pelayanan Nifas.pdf
Asuhan Pelayanan Nifas.pdfAsuhan Pelayanan Nifas.pdf
Asuhan Pelayanan Nifas.pdf
 
Update Bahan Kapita Selekta SND Bidan Poskesdes Untuk Angkatan 16, 17 plus mers
Update Bahan Kapita Selekta SND Bidan Poskesdes Untuk Angkatan 16, 17 plus mersUpdate Bahan Kapita Selekta SND Bidan Poskesdes Untuk Angkatan 16, 17 plus mers
Update Bahan Kapita Selekta SND Bidan Poskesdes Untuk Angkatan 16, 17 plus mers
 
posyandu ILP UNTUNG.pptx
posyandu ILP UNTUNG.pptxposyandu ILP UNTUNG.pptx
posyandu ILP UNTUNG.pptx
 
Refocussing ANC.pptx
Refocussing ANC.pptxRefocussing ANC.pptx
Refocussing ANC.pptx
 
Standard asuhan kehamilan
Standard asuhan kehamilanStandard asuhan kehamilan
Standard asuhan kehamilan
 
Topik 1. Konsep Dasar Asuhan Kehamilan.pdf
Topik 1. Konsep Dasar Asuhan Kehamilan.pdfTopik 1. Konsep Dasar Asuhan Kehamilan.pdf
Topik 1. Konsep Dasar Asuhan Kehamilan.pdf
 
Bahan Kapita Selekta "SND" Bidan Poskesdes Untuk AKT 10 dan 11
Bahan Kapita Selekta "SND" Bidan Poskesdes Untuk AKT 10 dan 11Bahan Kapita Selekta "SND" Bidan Poskesdes Untuk AKT 10 dan 11
Bahan Kapita Selekta "SND" Bidan Poskesdes Untuk AKT 10 dan 11
 
S tandart antenatal
S tandart antenatalS tandart antenatal
S tandart antenatal
 
INOVASI DAN MONITORING PROGRAM IBU.ppt
INOVASI DAN MONITORING PROGRAM IBU.pptINOVASI DAN MONITORING PROGRAM IBU.ppt
INOVASI DAN MONITORING PROGRAM IBU.ppt
 

Recently uploaded

Kesebangunan Segitiga matematika kelas 7 kurikulum merdeka.pptx
Kesebangunan Segitiga matematika kelas 7 kurikulum merdeka.pptxKesebangunan Segitiga matematika kelas 7 kurikulum merdeka.pptx
Kesebangunan Segitiga matematika kelas 7 kurikulum merdeka.pptxDwiYuniarti14
 
Kelompok 1 Bimbingan Konseling Islami (Asas-Asas).pdf
Kelompok 1 Bimbingan Konseling Islami (Asas-Asas).pdfKelompok 1 Bimbingan Konseling Islami (Asas-Asas).pdf
Kelompok 1 Bimbingan Konseling Islami (Asas-Asas).pdfmaulanayazid
 
Demonstrasi Kontekstual Modul 1.2. pdf
Demonstrasi Kontekstual  Modul 1.2.  pdfDemonstrasi Kontekstual  Modul 1.2.  pdf
Demonstrasi Kontekstual Modul 1.2. pdfvebronialite32
 
Wawasan Nusantara sebagai satu kesatuan, politik, ekonomi, sosial, budaya, d...
Wawasan Nusantara  sebagai satu kesatuan, politik, ekonomi, sosial, budaya, d...Wawasan Nusantara  sebagai satu kesatuan, politik, ekonomi, sosial, budaya, d...
Wawasan Nusantara sebagai satu kesatuan, politik, ekonomi, sosial, budaya, d...MarwanAnugrah
 
polinomial dan suku banyak kelas 11..ppt
polinomial dan suku banyak kelas 11..pptpolinomial dan suku banyak kelas 11..ppt
polinomial dan suku banyak kelas 11..pptGirl38
 
Laporan Guru Piket untuk Pengisian RHK Guru Pengelolaan KInerja Guru di PMM
Laporan Guru Piket untuk Pengisian RHK Guru Pengelolaan KInerja Guru di PMMLaporan Guru Piket untuk Pengisian RHK Guru Pengelolaan KInerja Guru di PMM
Laporan Guru Piket untuk Pengisian RHK Guru Pengelolaan KInerja Guru di PMMmulyadia43
 
04-Gemelli.- kehamilan ganda- duo atau triplet
04-Gemelli.- kehamilan ganda- duo atau triplet04-Gemelli.- kehamilan ganda- duo atau triplet
04-Gemelli.- kehamilan ganda- duo atau tripletMelianaJayasaputra
 
PEMIKIRAN POLITIK Jean Jacques Rousseau.pdf
PEMIKIRAN POLITIK Jean Jacques  Rousseau.pdfPEMIKIRAN POLITIK Jean Jacques  Rousseau.pdf
PEMIKIRAN POLITIK Jean Jacques Rousseau.pdfMMeizaFachri
 
Materi Strategi Perubahan dibuat oleh kelompok 5
Materi Strategi Perubahan dibuat oleh kelompok 5Materi Strategi Perubahan dibuat oleh kelompok 5
Materi Strategi Perubahan dibuat oleh kelompok 5KIKI TRISNA MUKTI
 
Materi Pertemuan 6 Materi Pertemuan 6.pptx
Materi Pertemuan 6 Materi Pertemuan 6.pptxMateri Pertemuan 6 Materi Pertemuan 6.pptx
Materi Pertemuan 6 Materi Pertemuan 6.pptxRezaWahyuni6
 
aku-dan-kebutuhanku-Kelas 4 SD Mapel IPAS
aku-dan-kebutuhanku-Kelas 4 SD Mapel IPASaku-dan-kebutuhanku-Kelas 4 SD Mapel IPAS
aku-dan-kebutuhanku-Kelas 4 SD Mapel IPASreskosatrio1
 
Edukasi Haji 2023 pembinaan jemaah hajii
Edukasi Haji 2023 pembinaan jemaah hajiiEdukasi Haji 2023 pembinaan jemaah hajii
Edukasi Haji 2023 pembinaan jemaah hajiiIntanHanifah4
 
PELAKSANAAN + Link2 Materi Pelatihan "Teknik Perhitungan & Verifikasi TKDN & ...
PELAKSANAAN + Link2 Materi Pelatihan "Teknik Perhitungan & Verifikasi TKDN & ...PELAKSANAAN + Link2 Materi Pelatihan "Teknik Perhitungan & Verifikasi TKDN & ...
PELAKSANAAN + Link2 Materi Pelatihan "Teknik Perhitungan & Verifikasi TKDN & ...Kanaidi ken
 
alat-alat liturgi dalam Gereja Katolik.pptx
alat-alat liturgi dalam Gereja Katolik.pptxalat-alat liturgi dalam Gereja Katolik.pptx
alat-alat liturgi dalam Gereja Katolik.pptxRioNahak1
 
Membuat Strategi Penerapan Kurikulum Merdeka di dalam Kelas
Membuat Strategi Penerapan Kurikulum Merdeka di dalam KelasMembuat Strategi Penerapan Kurikulum Merdeka di dalam Kelas
Membuat Strategi Penerapan Kurikulum Merdeka di dalam KelasHardaminOde2
 
DESAIN MEDIA PEMBELAJARAN BAHASA INDONESIA BERBASIS DIGITAL.pptx
DESAIN MEDIA PEMBELAJARAN BAHASA INDONESIA BERBASIS DIGITAL.pptxDESAIN MEDIA PEMBELAJARAN BAHASA INDONESIA BERBASIS DIGITAL.pptx
DESAIN MEDIA PEMBELAJARAN BAHASA INDONESIA BERBASIS DIGITAL.pptxFuzaAnggriana
 
IPA Kelas 9 BAB 10 - www.ilmuguru.org.pptx
IPA Kelas 9 BAB 10 - www.ilmuguru.org.pptxIPA Kelas 9 BAB 10 - www.ilmuguru.org.pptx
IPA Kelas 9 BAB 10 - www.ilmuguru.org.pptxErikaPuspita10
 
BAHAN SOSIALISASI PPDB SMA-SMK NEGERI DISDIKSU TP. 2024-2025 REVISI.pptx
BAHAN SOSIALISASI PPDB SMA-SMK NEGERI DISDIKSU TP. 2024-2025 REVISI.pptxBAHAN SOSIALISASI PPDB SMA-SMK NEGERI DISDIKSU TP. 2024-2025 REVISI.pptx
BAHAN SOSIALISASI PPDB SMA-SMK NEGERI DISDIKSU TP. 2024-2025 REVISI.pptxJamhuriIshak
 
Karakteristik Negara Brazil, Geografi Regional Dunia
Karakteristik Negara Brazil, Geografi Regional DuniaKarakteristik Negara Brazil, Geografi Regional Dunia
Karakteristik Negara Brazil, Geografi Regional DuniaNadia Putri Ayu
 
Aksi Nyata Modul 1.1 Calon Guru Penggerak
Aksi Nyata Modul 1.1 Calon Guru PenggerakAksi Nyata Modul 1.1 Calon Guru Penggerak
Aksi Nyata Modul 1.1 Calon Guru Penggeraksupriadi611
 

Recently uploaded (20)

Kesebangunan Segitiga matematika kelas 7 kurikulum merdeka.pptx
Kesebangunan Segitiga matematika kelas 7 kurikulum merdeka.pptxKesebangunan Segitiga matematika kelas 7 kurikulum merdeka.pptx
Kesebangunan Segitiga matematika kelas 7 kurikulum merdeka.pptx
 
Kelompok 1 Bimbingan Konseling Islami (Asas-Asas).pdf
Kelompok 1 Bimbingan Konseling Islami (Asas-Asas).pdfKelompok 1 Bimbingan Konseling Islami (Asas-Asas).pdf
Kelompok 1 Bimbingan Konseling Islami (Asas-Asas).pdf
 
Demonstrasi Kontekstual Modul 1.2. pdf
Demonstrasi Kontekstual  Modul 1.2.  pdfDemonstrasi Kontekstual  Modul 1.2.  pdf
Demonstrasi Kontekstual Modul 1.2. pdf
 
Wawasan Nusantara sebagai satu kesatuan, politik, ekonomi, sosial, budaya, d...
Wawasan Nusantara  sebagai satu kesatuan, politik, ekonomi, sosial, budaya, d...Wawasan Nusantara  sebagai satu kesatuan, politik, ekonomi, sosial, budaya, d...
Wawasan Nusantara sebagai satu kesatuan, politik, ekonomi, sosial, budaya, d...
 
polinomial dan suku banyak kelas 11..ppt
polinomial dan suku banyak kelas 11..pptpolinomial dan suku banyak kelas 11..ppt
polinomial dan suku banyak kelas 11..ppt
 
Laporan Guru Piket untuk Pengisian RHK Guru Pengelolaan KInerja Guru di PMM
Laporan Guru Piket untuk Pengisian RHK Guru Pengelolaan KInerja Guru di PMMLaporan Guru Piket untuk Pengisian RHK Guru Pengelolaan KInerja Guru di PMM
Laporan Guru Piket untuk Pengisian RHK Guru Pengelolaan KInerja Guru di PMM
 
04-Gemelli.- kehamilan ganda- duo atau triplet
04-Gemelli.- kehamilan ganda- duo atau triplet04-Gemelli.- kehamilan ganda- duo atau triplet
04-Gemelli.- kehamilan ganda- duo atau triplet
 
PEMIKIRAN POLITIK Jean Jacques Rousseau.pdf
PEMIKIRAN POLITIK Jean Jacques  Rousseau.pdfPEMIKIRAN POLITIK Jean Jacques  Rousseau.pdf
PEMIKIRAN POLITIK Jean Jacques Rousseau.pdf
 
Materi Strategi Perubahan dibuat oleh kelompok 5
Materi Strategi Perubahan dibuat oleh kelompok 5Materi Strategi Perubahan dibuat oleh kelompok 5
Materi Strategi Perubahan dibuat oleh kelompok 5
 
Materi Pertemuan 6 Materi Pertemuan 6.pptx
Materi Pertemuan 6 Materi Pertemuan 6.pptxMateri Pertemuan 6 Materi Pertemuan 6.pptx
Materi Pertemuan 6 Materi Pertemuan 6.pptx
 
aku-dan-kebutuhanku-Kelas 4 SD Mapel IPAS
aku-dan-kebutuhanku-Kelas 4 SD Mapel IPASaku-dan-kebutuhanku-Kelas 4 SD Mapel IPAS
aku-dan-kebutuhanku-Kelas 4 SD Mapel IPAS
 
Edukasi Haji 2023 pembinaan jemaah hajii
Edukasi Haji 2023 pembinaan jemaah hajiiEdukasi Haji 2023 pembinaan jemaah hajii
Edukasi Haji 2023 pembinaan jemaah hajii
 
PELAKSANAAN + Link2 Materi Pelatihan "Teknik Perhitungan & Verifikasi TKDN & ...
PELAKSANAAN + Link2 Materi Pelatihan "Teknik Perhitungan & Verifikasi TKDN & ...PELAKSANAAN + Link2 Materi Pelatihan "Teknik Perhitungan & Verifikasi TKDN & ...
PELAKSANAAN + Link2 Materi Pelatihan "Teknik Perhitungan & Verifikasi TKDN & ...
 
alat-alat liturgi dalam Gereja Katolik.pptx
alat-alat liturgi dalam Gereja Katolik.pptxalat-alat liturgi dalam Gereja Katolik.pptx
alat-alat liturgi dalam Gereja Katolik.pptx
 
Membuat Strategi Penerapan Kurikulum Merdeka di dalam Kelas
Membuat Strategi Penerapan Kurikulum Merdeka di dalam KelasMembuat Strategi Penerapan Kurikulum Merdeka di dalam Kelas
Membuat Strategi Penerapan Kurikulum Merdeka di dalam Kelas
 
DESAIN MEDIA PEMBELAJARAN BAHASA INDONESIA BERBASIS DIGITAL.pptx
DESAIN MEDIA PEMBELAJARAN BAHASA INDONESIA BERBASIS DIGITAL.pptxDESAIN MEDIA PEMBELAJARAN BAHASA INDONESIA BERBASIS DIGITAL.pptx
DESAIN MEDIA PEMBELAJARAN BAHASA INDONESIA BERBASIS DIGITAL.pptx
 
IPA Kelas 9 BAB 10 - www.ilmuguru.org.pptx
IPA Kelas 9 BAB 10 - www.ilmuguru.org.pptxIPA Kelas 9 BAB 10 - www.ilmuguru.org.pptx
IPA Kelas 9 BAB 10 - www.ilmuguru.org.pptx
 
BAHAN SOSIALISASI PPDB SMA-SMK NEGERI DISDIKSU TP. 2024-2025 REVISI.pptx
BAHAN SOSIALISASI PPDB SMA-SMK NEGERI DISDIKSU TP. 2024-2025 REVISI.pptxBAHAN SOSIALISASI PPDB SMA-SMK NEGERI DISDIKSU TP. 2024-2025 REVISI.pptx
BAHAN SOSIALISASI PPDB SMA-SMK NEGERI DISDIKSU TP. 2024-2025 REVISI.pptx
 
Karakteristik Negara Brazil, Geografi Regional Dunia
Karakteristik Negara Brazil, Geografi Regional DuniaKarakteristik Negara Brazil, Geografi Regional Dunia
Karakteristik Negara Brazil, Geografi Regional Dunia
 
Aksi Nyata Modul 1.1 Calon Guru Penggerak
Aksi Nyata Modul 1.1 Calon Guru PenggerakAksi Nyata Modul 1.1 Calon Guru Penggerak
Aksi Nyata Modul 1.1 Calon Guru Penggerak
 

Pengenalan resti

  • 1. PENGENALAN RISIKO TINGGIPENGENALAN RISIKO TINGGI dandan SISTIM RUJUKANSISTIM RUJUKAN
  • 2. PPENGENALAN RISIKO TINGGIENGENALAN RISIKO TINGGI Cara, Kapan, Tingkat RisikoCara, Kapan, Tingkat Risiko Ibu RISTI - Klinis:Ibu RISTI - Klinis: 1. Gawat Obstetrik1. Gawat Obstetrik 2.Gawat Darurat Obstetrik2.Gawat Darurat Obstetrik IBU HAMILIBU HAMIL PERAWATAN KEHAMILANPERAWATAN KEHAMILAN PERTOLONGAN PERSALINANPERTOLONGAN PERSALINAN POLA RUJUKANPOLA RUJUKAN SISTIM RUJUKANSISTIM RUJUKAN PERSALINAN AMAN:PERSALINAN AMAN: ● TEMPAT & PENOLONG● TEMPAT & PENOLONG PENCEGAHAN KOMPLIKASIPENCEGAHAN KOMPLIKASI
  • 3. 1. Primi muda 2. Primi tua 3. Primi tua sekunder 4. Anak terkecil < 2 th 5. Grande multi 6. Umur ibu > 35 th 7. Tinggi badan < 145 cm 8. Pernah gagal kehamilan 9. Persalinan yl.dg tindakan 10. Bekas operasi Sesar KEHAMILAN SEHAT PERSALINAN - AWAS: KOMPLIKASI PERSALINAN PENCEGAHAN PRO-AKTIF ANTISIPATIF -> RUJUKAN TERENCANA IBU GAWAT- OBSTETRIK/ GO FAKTOR RISIKO MUDAH DITEMUKAN, SIAPAPUN PADA AWAL KEHAMILAN KIE - PEMBERDAYAAN Bumil Suami Keluarga: 6 bln PERENCANAAN PERSALINAN AMAN 20,6% 12,6% th 1994-1996 1998-2002 10: 7 TERLALU DAN 3 PERNAH Kelompok I : ADA - POTENSI – GAWAT - OBSTETRIK/ APGO
  • 4. PERSALINAN: Awas KOMPLIKASI PERSALINAN RUJUKAN TERENCANA IBU GAWAT - OBSTETRIK/ GO FAKTOR RISIKO 11. Penyakit ibu 12. Preeklampsia ringan 13. Gemelli 14. Hydramnion 15. IUFD 16. Hamil Serotinus 17. Letak Sungsang 18. Letak Lintang KEHAMILAN: ADA KELUHAN dan KELAINAN Pada KEHAMILAN LEBIH LANJUT KIE - Perencanaan PERSALINAN AMAN Tempat dan Penolong -> Cara Persalinan 4,3% 3,1% Di DUGA, di KENALI dan di TANGANI: 8 4,9 % 3,1% Kelompk II ADA - GAWAT - OBSTETRIK/ AGO
  • 5. IBU GAWAT- DARURAT – OBSTETRIK/ GDOIBU GAWAT- DARURAT – OBSTETRIK/ GDO KEHAMILAN PERSALINANPERSALINAN ->-> UpayaUpaya Penyelamatan Ibu dan BayiPenyelamatan Ibu dan Bayi RUJUKAN TEPAT WAKTURUJUKAN TEPAT WAKTU 0,4% 0,3% 19. Perdarahan Antepartum 20. Preeklampsi berat/ eklampsi FAKTOR RISIKO -- ANCAMAN NYAWA IBU DAN JANINANCAMAN NYAWA IBU DAN JANIN IBU dan JANIN DALAM BAHAYA Kelompok III ADA - GAWAT- DARURAT - OBSTETRIK/ AGDO
  • 6. Tehnologi HULU: KARTU SKOR ’PR’/ KSPR Pengenalan Masalah Penanganan Masalah
  • 7. JUMLAH SKOR Bumil Suami Keluarga $ Komunikasi Informasi Edukasi 1. Mudah dimengerti 2. Mudah diterima 3. Pengambilan Keputusan berat ringan komplikasi persalinan dampak pd ibu/ bayi baru lahir Tempat/ Penolong Persalinan Aman 4. Kesiapan mental, biaya, transportasi, pendonor darah Tenaga Kesehatan $ ‘Early Warning Sign’ Tanda Peringatan Dini 1. Lebih Waspada: 2. Pengamatan/ Penilaian/ Pertimbangan klinis 3 ‘SWOT’ Strength Weakness Opportunity Threat - Kemampuan, Keterbatasan, Peluang dan Tantangan 4. Pengambilan Keputusan: 38 mg $ Persalinan: Bidan mampu menolong sendiri Waspada- Komplikasi Persalinan dini Siaga - Pertolongan pertama Tindak - Rujukan Tepat Waktu $ Rujukan Terencana: Rujukan Dini Berencana Skor 4 Skor 8
  • 8. Kartu Prakiraan Disproporsi Kepala Panggul ‘Soedarto’ 23,9 CM Panjang Telapak Kaki Kanan
  • 9. KEHAMILAN K I, K II, K III PAKET ‘KEHAMILAN dan PERSALINAN AMAN’ 6 SI 5. ANTISIPASI: PENGAMBILAN KEPUTUSAN - Persalinan Aman TEMPAT dan PENOLONG 6. INTERVENSI: CARA PERSALINAN Adekuat Spt, TpVg, OS 1. DETEKSI: dini masalah • Medik – faktor risiko 20 • Sosial: geografis, budaya, biaya 2. PREDIKSI: komplikasi persalinan 3. KOMUNIKASI INFORMASI EDUKASI: Pemberdayaan bumil suami keluarga 4. PREVENSI: a. Pencegahan Pro-aktif Antisipatif b. - Kematian, Kesakitan, Kecacatan, Ketidak-puasan, Ketidak-nyamanan c. - Rujukan Estafet dan Rujukan Terlambat KEHAMILAN K IV- 38 mg Pelaksanaan: sistimatik, berulang periodik, tuntas -> Panduan Rujukan Membutuhkan: Pedoman standar praktis - alat bantu: KSPR, KPPS dan Partograf PERSALINAN
  • 10. Berawal dari DESA SIAGA - Ibu GO Sehat - ke PUSAT RUJUKAN Suatu tatanan,dimana berbagai komponen dalam Pelayanan Kebidanan merupakan mata rantai rujukan, berinteraksi timbal balik: pelimpahan tanggung-jawab untuk Pelayanan dalam penggunaan sumber daya kesehatan: efisien, efektif -biaya penyelamatan ibu bayi baru lahir SISTIM RUJUKAN: Pkm PONED - Bidan/ Dokter ● ● PERJALANAN - waktu tempuh infra-struktur transportasi ●POLINDES - -Bidan di Desa - Pelayanan Dasar RS PONEK – SpOG, SpA ●
  • 11. TUJUAN:TUJUAN: • Menjembatani dan menghilangkan kesenjangan antara pelayanan dasar dan Pusat Rujukan • Menyamakan persepsi dan strategi penanganan: ibu GO - penanganan esensial direncanakan/ dijadualkan: ibu GDO - penanganan emerjensi. tindakan segera - ’cito’
  • 12. RUJUKAN TERLAMBAT HILIR RS. RUJUKAN PENGOBATAN PERJALANAN BUTUH B AK S O K U: RE-AKTIF RESPONSIF HULU KELUARGA Ibu Gawat Darurat Obstetrik: PRA TINDAKAN: butuh STABILISASI - WAKTU ALAT CANGGIH, OBAT, CAIRAN, DARAH TINDAKAN EMERJENSI PASCA TINDAKAN: RAWAT INAP LAMA BIAYA: MAHAL HASIL KOMPLIKASI PERSALINAN Tidak Terduga Panik, Bingung Belum ada kesiapan: Mental, Biaya, Transportasi PENGAMBILAN KEPUTUSAN: LAMA - kondisi Ibu/ Janin tambah jelek BIDAN, ALAT, KENDARAAN, SURAT, OBAT, KELUARGA, UANG
  • 13. Perilaku PARADIGMA SEHAT BATASAN: - RUJUKAN ke RS direncanakan, disiapkan jauh-jauh hari dalam kehamilan bagi ibu/ janin RISTI Sehat- ibu GO - PERSALINAN Aman di PUSK. PONED, RS PONEK RUJUKAN TERENCANA TUJUAN UMUM : Menyelamatkan Ibu/ Bayi Baru Lahir Menurunkan AKI/ AKB Tujuan Khusus: Mengembangkan Pengiriman Rujukan yang Aman * Keluarga: pengambilan keputusan - waktu 6 bln rujukan ibu GO sehat - belum in partu belum ada komplikasi * Perjalanan: tidak butuh alat dan obat * RS Rujukan: Penanganan adekuat direncanakan Suami Siaga
  • 14. POLA RUJUKAN: I. RUJUKAN TERENCANA 1. RUJUKAN DINI BERENCANA - RDB 2. RUJUKAN DALAM RAHIM - RDR HULU KIE: KELUARGA Tahu, Peduli, Sepakat, Gerak Pencegahan 4 terlambat : 1. Pengenalan dini masalah dgn KIE 2. Pengambilan Keputusan- keluarga 3.Transportasi ke RS Rujukan 4. Penanganan adekuat Stabilisasi tidak perlu Penanganan Adekuat Tindakan: direncanakan alat, obat standar Rawat inap pendek - Pkm Biaya murah terkendali Hasil- Ibu/ Bayi Selamat HILIRIbu GAWAT OBSTETRIK Perjalanan KIE RS. RUJUKANDESA SIAGA II. RUJUKAN TEPAT WAKTU/ RTW
  • 15. Tinggi Badan < 145 cm Bekas OS Let. Lintang Ibu Risiko Tinggi - GAWAT OBSTETRIK sehat I. RUJUKAN DINI BERENCANA/ RDB RS. PONEK RUMAH BUMIL : KESIAPAN MENTAL, BIAYA, TRANSPORTASI Pusk. PONED Grande Multi
  • 16. II. RUJUKAN DALAM RAHIM - RDR Alat transportasi • Aman • Nyaman • Mudah • Murah • Hangat • Steril Bayi - nilai sosial tinggi Rahim bagi Janin RISTI Inkubator alami • Nutrisi • Oksigen • Hubungan ibu – janin (fisik/psikis) Ibu RIWAYAT OBSTETRIK JELEK/ ROJ Bayi Baru Lahir segera ditangani Dokter SpA ● RUJUKAN KEHAMILAN: Mengetahui Penyebab Kegagalan yl ● RUJUKAN PERSALINAN
  • 17. • GAWAT-DARURAT-OBSTETRIK/ GDO • Perdarahan antepartum • Preeklampsi Berat / Eklampsi • KOMPLIKASI PERSALINAN DINI RUJUKAN TEPAT WAKTU - RTW Upaya Penyelamatan Nyawa Ibu dan Bayi baru lahir
  • 18. Kecamatan MANTUP, Kab. LAMONGAN Prop. JAWA TIMUR - th 1990 Deteksi Ibu SITI 36 th, hamil ke III: 3 bl, TB. 142 cm Masyarakat Anak I: Lahir Spt, Dukun 11 th Polindes Prediksi ke II : Prematur, Lahir Mati Skor Awal - Umur Ibu/ Paritas 2 Faktor Risiko: 1. Umur 36 th 4 2. Primi tua ‘Sekunder’ 4 3. ROJ 4 4. TB rendah 4 Puskesmas Jumlah Skor 18 KEHAMILAN RISIKO SANGAT TINGGI KIE KIE - Ibu GO: Perencanaan Persalinan Aman Prevensi Antisipasi Hamil 9 bl. Sepakat RDB diantar Dukun ke RS Rumah Sakit Intervensi Dr. SpOG - OPERASI SESAR TERENCANA HASIL: IBU dan BAYI HIDUP SEHAT, 3800 Gram PERAN KEMITRAAN - IBU PKK, DUKUN, BIDAN PKM RUJUKAN DINI BERENCANA/ RDB
  • 19. 2. PREDIKSI 3. KIE KOM. INF. EDUKASI Kontak II: Keadaan Tetap 14 KRST Kontak III: 36-38 mg 4. Letak Sungsang 8 22 KRST Skor Awal - umur/ paritas 2 Faktor Risiko : 1. Umur 38 th. 4 2. Grande Multi 4 3. Persalinan yl HPP 4 Jumlah Skor 14 KRST KIE : persiapan/ perencanaan Persalinan Aman PUSKESMAS RUMAH SAKIT Kontak I : Ibu Fauziah 38 th, hamil ke V, 3 bl. Persalinan yl Perdarahan pp - Infuus Pusk. JEUMPA, Kab. ACEH UTARA Prop. NANGGROE ACEH DARUSSALAM – tahun 1998 DESA SiAGA Sistim Rujukan Paripurna Terpadu SISTIM PELAYANAN KESEHATAN IBU BERBASIS - MASALAH BERBASIS - KELUARGA 1. DETEKSI DINI Paket Kehamilan dan Persalinan Aman IBU dan BAYI HIDUP SEHAT, 3300 gram 4. PREVENSI 5. ANTISIPASI 6. INTERVENSI RUJUKAN TEPAT WAKTU/ RTW
  • 20. BIAYA AKI KELOMPOK III 19. Perdarahan Antepartum 8 20. Preeklampsi berat/ eklampsi 8 Gawat-Darurat-Obstetrik Rujukan Tepat Waktu AGDO BIAYA AKI KELOMPOK RISIKO Jumlah Skor Kehamilan Risiko Rendah/ KRR 2 Kehamilan Risiko Tinggi / KRT 6-10 Kehamilan Risiko Sangat Tinggi/ KRST >12 MURAH TURUN MAHAL TINGGI Komplikasi Obstetrik Dini Lanjut PANDUAN: RUJUKAN KEHAMILAN - MASALAH MEDIK Klinis: Ibu Risiko Tinggi RUJUKAN TUJUAN 1. Primi muda 4 2. Primi tua 4 3. Primi tua sekunder 4 4. Anak terkecil < 2 th 4 5. Grande multi 4 6. Umur ibu > 35 th 4 7. Tinggi adan < 145 cm 4 8. Pernah gagal kehamilan 4 9. Persalinan yl. dgn tindakan 4 10. Bekas operasi Sesar 8 11. Penyakit ibu 4 12. Preeklampsi ringan 4 13. Gemeli 4 14. Hydramnion 4 15. IUFD 4 16. Hamil Serotinus 4 17. Letak sungsang 8 18. Letak lintang 8 Gawat- Obstetrik Gawat -Obstetrik Rujukan Dini Berencana Rujukan Dalam Rahim Rujukan Dini Berencana Rujukan Dalam Rahim KELOMPOK I APGO Skor KELOMPOK II AGO Rujukan Tepat Waktu Rujukan Terlambat
  • 21. RINGKASAN: PENGENALAN RISIKO TINGGI, DIIKUTI DENGAN P4K DAN RUJUKAN TERENCANA BERAWAL DARI DESA SIAGA DENGAN PERILAKU PARADIGMA SEHAT DALAM SISTIM RUJUKAN KABUPATEN/ KOTA MERUPAKAN UPAYA PENYELAMATAN IBU - BAYI BARU LAHIR
  • 22. UPAYA BERSAMA dan BERBAGI TANGGUNG JAWAB KELUARGA BAHAGIA