This project aims to examine the overall areas included in an olive mill building, as well as their in and outdoor functionality over the centuries. Moreover it examines their development through the years and the additional uses that they have obtained.
The study follows the evolution of olive oil mills in chronological order, in the area of Greece and all over the world, and is based on bibliographic, online sources and also on close up looks and meetings with people owning such facilities.
The conclusions occurring from the research and comparison between olive mill units are distinctive between the Greek and the European ones.
In modern Greek units, most of the changes -interventions or improvements- relate to better mechanical equipment that are equivalent with better safety and hygiene conditions.
However, the changes are limited to the main productive part which refers to the employees, the transporters and other executives.
On the contrary, in most European countries, modern olive mills are designed to comply with bioclimatic architecture and have the functionality and establishments to operate as a: • Museum
• Walking site
• Cultural and educational space
• Place to welcome entertainment activities
• Business activities’ holder
These facilities operate not only as olive oil mills but also as memory and interaction operators. They bring people closer to the olive product, its historical route and the necessity, usefulness and prospect of it.
3. 5 66
BA (HONOURS) DEGREE IN INTERIOR ARCHITECTURE
MIDDLESEX UNIVERSITY
ΤΙΤΛΟΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
‘‘ ΕΛΑΙΟΤΡΙΒΕΙΟΝ ’’
ΟΝΟΜΑ ΣΠΟΥΔΑΣΤΡΙΑΣ
ΕΥΤΥΧΙΑ ΚΟΥΚΟΥΒΙΤΑΚΗ
ΟΝΟΜΑ ΥΠΕΥΘΥΝΗΣ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑΣ
ΑΝΤΩΝΙΑ ΚΟΝΔΥΛΗ
Αριθμός λέξεων : 8.086
2016-2017
ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΥΠΟΒΟΛΗΣ
06.03.2017
4. Στους όμορφους ανθρώπους που
όμορφα πιστεύουν σε μένα.
Νωρίς, πριν καλά καλά μάθω
εμένα,στον ίσκιο σου κατοίκησα
και έπαιξα στα κλαδιά σου.
Άκουσα,τον χτύπο της καρδιάς
μου να κρύβει ενα παιχνίδι,στου
κορμού σου τη βουβή κρυψώνα.
Είδα να παρασύρομαι σε γέλια
και τραγούδια κάτω απο την
βροχή των καρπών σου και
λαχτάρησα όσο ποτέ στη παιδική
μου πλάνη την αιωνιότητα.
Δέντρο θαρρώ πως με έκανες και
μένα, με τις ρίζες μου βαθιά
στο χώμα να οραματίζομαι μια
διαφυγή στην εποχή εκείνη.
7 88
5. 1
2
3
Εισαγωγή
Βασικοί Ορισμοί και Έννοιες
• Αρχιτεκτονική
• Ελιά / Ελαιουργία / Ελαιοτριβείο
Ιστορική εξέλιξη των ελαιοτριβείων
• Από παλιά έως Ελληνική Εκβιομηχάνιση
• Από Ελληνική Εκβιομηχάνιση έως 1980
4Σύγχρονη Αρχιτεκτονική των
ελαιοτριβείων / Παραδείγματα
• Νομοθεσία
• Ελλάδα
• Ευρώπη
• Υπόλοιπος Κόσμος
Περιεχόμενα
5
6
8
Συμπεράματα/Μετεξέλιξη
Επαναχρήσεις σχετικών
χώρων/Παραδείγματα
Επίλογος/Προοπτικές
9Βιβλιογραφία
• Ημερολόγιο
7
Παραρτήματα
9 1010
7. 13 1414
1
2.Χώρος ελαιοτριβείου,
Μοναστήρι Καρύδι, Βάμος Χανίων
Ελαιοτριβείο - Θέμα.
Σκηνογραφικά επιμελημένο τοπίο, άτακτα ακουμπισμένα εδώ και κει
κουφάρια του κελύφους, θρυμματισμένες μυλόπετρες ζουν μέσα του.
Στη σειρά διακρίνονται στο χώμα, τα ίχνη των παλιών πιεστηρίων,
συντρίμμια, ξύλινα υποστυλώματα και σπασμένα τζάμια διατηρούν το
οξυγόνο αυτού του τόπου. Έκσταση για τον θεατή, σχεδόν προσταγή να
γιάνει τις πληγές του. Η νοσταλγία εξακολουθητικό μεθύσι, τελειοποιεί
το αμετάβλητο ένστικτο να γλυκάνει την θλίψη που τον έχει καταβάλει.
Σκέψεις ακαθόριστες συμπληρώνονται από πολύ ουσιαστικές λέξεις που
αποσαφηνίζουν πλήρως την ανάγκη να καλύψουν το χάσμα από το παρελθόν,
στο παρόν και το μέλλον και να δικαιολογήσουν την τόσο ζωτικής
σημασίας ύπαρξη αυτών των χώρων, τόσο στο τότε όσο και στο τώρα.
8. 15 1616
Προσωπικό Βίωμα - Λόγος επιλογής.
Αν με ρωτούσε κάποιος τί είναι για μένα αυτή η λέξη, μα και για
πολλούς Κρητικούς, θα του απαντούσα ότι αποτελεί ένα πολύ προσωπικό
θέμα.
Ήταν λίγο πριν μπει για τα καλά ο χειμώνας και λίγο μετά από το πρώτο
κουδούνι της νέας σχολικής χρονιάς. Τότε, φέρνω στο νου μου τον
παππού μου να μου λέει την ίδια μαντινάδα και να ξεκινά την αφήγηση
για τις ημέρες του μαζώματος. Και ύστερα μου έρχονται εικόνες με μένα
και τον αδερφό μου πάνω στα ελαιόδεντρα, με γρατζουνιές στα χέρια και
στα πόδια από το σκαρφάλωμα, άλλοτε να κουνάμε με μανία τα κλαδιά και
άλλοτε να τα ραβδίζουμε, θαρρείς και θα πεφτε καμιά ελιά στα δίχτυα.
Όταν τελείωνε ο καιρός της συγκομιδής, σειρά είχαν τα λιοτρίβεια. Μια
φορά θυμάμαι να πηγαίνω σένα ˙ και ανάμεσα στην άρνηση της παιδικής
μου ηλικίας, μιας και το ‘’παιχνίδι’’ στα χωράφια είχε τελειώσει, ο
παππούς βάζοντας μου στο χέρι ένα ελαιόκαρπο μου λέει:
‘’ Εδώ μέσα θα δεις όλη μου τη ζωή, τώρα θα την δεις και σε λίγο καιρό
θα την γευτείς’’ .
Φυσικά δεν κατάλαβα τι εννοούσε τότε, όμως γυρίζοντας στο παρόν,
νοσταλγικά γευόμενη ακόμα τους καρπούς της ‘’ζωής’’ του, τον αναπολώ
και αναζητώ ένα ταξίδι στο χρόνο μέσα από αυτή την εργασία.
3.Ράμβδισμα και Λιομάζομα
9. 17 1818
4. Καλάθια μετά το λιομάζομα
έξω απο χώρο ελαιοτριβείου
Ελιά - Κληρονομιά.
Πρώτη λέξη, πρώτη σκέψη, πρώτη οσμή σχεδόν, μόλις περάσεις το κατώφλι.
Λέξη άκρως συνδεδεμένη με τον πολιτισμό μας, δηλαδή με αυτό μου μας
κάνει αυτό που είμαστε σήμερα, που μας διαμορφώνει, μας μετασχηματίζει,
μας συγκινεί, μας αγγίζει, μας αλλάζει και δίνει νόημα στη ζωή μας
(C.B.M.D.C. 2003: 1). Η αξία της ελιάς αποτελεί βασικό πυλώνα του
τόπου μας ιστορικά, κοινωνικά, οικονομικά καθ’ όλη της διάρκεια
ύπαρξης της στον ελλαδικό χώρο. Και καθώς το αρχαίο της μεγαλείο,
αναδεικνύεται παγκοσμίως μέσα από προγενέστερα κατάλοιπα όπως
αναφορές στη μυθολογία, την ιατρική, την τέχνη και την αρχιτεκτονική,
η συνέχιση της ιστορίας της έχει βαλτώσει και έχει αναπαυτεί σ΄ένα
υποδεέστερο παρόν. Στρέφοντας το βλέμμα μου στο χώρο, για δεύτερη φορά
τώρα πια, και αναδυόμενη από τη σκέψη της πολιτισμικής περηφάνιας,
διακρίνω πιο καθαρά την ανάγκη για ανάδειξη και δημιουργία νέας τομής
στην ιστορία της ελιάς, πραγματώνοντας κάτι καινούργιο μέσα από τα
σπλάχνα του παλιού.
Στα κείμενα που θα ακολουθήσουν θα γίνουν περιγραφές των ελαιοτριβείων
ως εγκαταστάσεις και λειτουργίες,αναδρομικά από τα παλαιά-παραδοσιακά
έως τις σύγχρονες εργοστασιακές μονάδες παραγωγής. Καθώς, θα γίνει
και αναφορά στις μορφές μετεξέλιξης και στις προσθήκες περαιτέρω
χρήσεων στους χώρους αυτούς.
11. 21 2222
Αρχιτεκτονική.
(η) ουσιαστικό |γένος θηλυκό : ετυμολογία | ο όρος «αρχιτεκτονική» προέρχεται
ετυμολογικά από τις λέξεις «αρχή» και «τέχνη»- τεκτονική| λατινική λέξη architec-
tura.
Η αρχιτεκτονική ορίζεται ως:
1. Όρος ευρύτερος του σημερινού σημαίνων την επιστήμην και την τέχνην
• κατασκευής δημοσίων ή και ιδιωτικών οικοδομημάτων ως και
• την πολεοδομίαν. Η αρχιτεκτονική διαιρείται στην:
α) οικοδομικήν την
β) γνωμονικήν και την
γ) μηχανικήν.
(Βιβλιογραφία: Ορλανδος Α., Τραυλός Ι.,(1986), Λεξικό αρχαίων αρχιτεκτονικών όρων,
Αρχαιολογική εταιρεία, Αθήνα.)
Τα δε της οικοδομικής διαφέροντα στρέφοντο παρ’ Ελλησι κατά Vitruvio περί τη
διαπραγμάτευση :
α) των ιδιωτικών οικοδομημάτων
β) των δημόσιων κατασκευών και των έργων κοινής ωφελείας.
Παρά ταύτα, εγένοντο κατόπιν υπογραφής του συντάκτου αρχιτέκτονος συμφώνως πρoς
τους εξής εξ κανόνας
o την τάξιν
o την διάθεσιν
o την ευρυθμίαν
o την συμμετρίαν
o την οικονομίαν
2
6.Συνύπαρξη Αστικού τοπίου με
περιβάλλον, Marin Kasimir
12. 23 2424
2. η επιστήμη και η τέχνη σχεδιασμού κτηρίων με βάση τις ανθρώπινες ανάγκες και την
αισθητική πλευρά του χώρου.
3. το σύνολο των επιλογών στον σχεδιασμό, την αισθητική και τη λειτουργική της
οικοδόμησης κτηρίων, που διαμορφώνουν ιδιαίτερο καλλιτεχνικό ύφος. ερμηνευτικοί όροι
συνδυασμός επιστήμης και τέχνης, επιλογές σχεδιασμού, αισθητικής και λειτουργίας
4. η τέχνη και η επιστήμη της παραγωγής ενσωματωμένης μορφής, το προϊόν και η μελέτη
αυτής
5. η βούληση της εποχής να μεταφραστεί σε χώρο (Mies vander Rohe)
6. η ζωή ή τουλάχιστον η ζωή που παίρνει μορφή, και ως εκ τούτου αποτελεί την πιο
πιστή καταγραφή της ζωής, όπως υπήρχε στο παρελθόν όπως βιώνεται σήμερα και όπως
θα βιωθεί στο μέλλον.
(Βιβλιογραφία: Penguin (1999),”Dictionary of architecture and landscape architecture”,
Penguin reference)
7.Κολάζ εικόνων εξέλιξη
κτιρίων, @geometryclub
13. 25 2626
Ελαία.
Η ελιά (Olea europaea L.) είναι αείφυλλο είδος που ανήκει στη µοναδικήοικογένεια
Oleaceae της τάξης των Oleales (Ελαιώδη), της κλάσης των Magnoliatae (∆ικοτυλήδονα)
του υποαθροίσµατος των Magnoliophytina, άθροισµα permatophyta. Πρόκειται για δένδρο
που φτάνει σε ύψος µέχρι και 15 μ., µε πλατιά κόµη, παχύ κορµό και γκρίζο φλοιό
που σχίζεται. Τα φύλλα είναι µικρά, απλά, αντίθετα, λογχοειδή, σκουροστακτοπράσινα,
λεία στην επάνω επιφάνεια και ανοικτογκρίζα σκεπασµένα µε φολίδες στην κάτω. Τα άνθη
είναι λευκόχρωµα και φύονται κατά µασχαλιαίες βοτρυοειδείς ταξιανθίες. Ο καρπός
είναι δρύπη, πράσινη στην αρχή, µαύρη κατά την ωρίµανση (Amaral and Rocha, 1996).
Το είδος χαρακτηρίζεται από την ικανότητα της µακροζωίας και της διατήρησης της
παραγωγικότητας. Βλαστάνει από την αρχή ακόµη και αν νεκρωθεί το υπέργειο τµήµα
και αναγεννάται από το λαιµό ή τις ρίζες του, που φτάνουν σε αρκετά µεγάλο βάθος.
Ευδοκιµεί σε ξηροθερµικές συνθήκες ακόµη και σε πετρώδη και άγονα εδάφη.
Ελαιοτριβείο.
ελαιοτριβείο < μτγν. ἐλαιοτριβεῖον<ἐλαία + -τριβεῖον< τρίβω
ελαιοτριβείο ουδέτερο
(το) το σύνολο των εγκαταστάσεων για την εξαγωγή του ελαιολάδου με έκθλιψη απο τον
ελαιόκαρπο. Επίσης (λαϊκ.) λιοτριβείο και λιοτρίβι
(Μπαμπινιώτης Γ., 2002). Βιβλιογραφία: Μπαμπινιώτης Γ.,(2002), Λεξικό της Νέας Ελληνικής
Γλώσσας, Β’ έκδοση, Κέντρο Λεξικολογίας ΕΠΕ)
8.Ελαιόδεντο,Μολύβι
2012, Stipan Tadic
14. 27 2828
( Β ) Διαμήκης τομή του ίδιου δρύπη που
δείχνει την παρουσία ενός σπόρου στο κέντρο
9.Ελαιόκαρπος σε μικροσκόπιο
( Α ) Δρύπη άποψη επιφάνειας που δείχνει τις φακίδες
(λευκές κηλίδες) στο επικάρπιο
( C )Εξωτερική επιδερμίδα καρπού
16. Εισαγωγικό
Η ελιά δένδρο αιωνόβιο, στολίδι της πολιτιστικής κληρονομίας, διαχρονικά άρρηκτα
συνδεδεμένο με την ζωή μας, μας ταξιδεύει και μας εξιστορεί στα βάθη των αιώνων, από
την προϊστορική εποχή μέχρι τη νεότερη και τις μέρες μας. Οι αρχαιότερες εγκαταστάσεις
για παραγωγή λαδιού χρονολογούνται γύρω στο 4000 π.Χ. στην Παλαιστίνη. Στη συνεχή
αναζήτηση αποτελεσματικότερων μεθόδων για την ευκολότερη παραγωγή του λαδιού και
την καλύτερη ποιότητά του, χρησιμοποιήθηκαν ανά εποχές πολλά είδη συστημάτων, που
διακρίνονται ανάλογα με το είδος της ενέργειας που τα κινεί.Επομένως, οι χώροι
εγκατάστασης και η τεχνολογία των ελαιοτριβείων, συμβαδίζουν με τις κοινωνικές,
θρησκευτικές, οικονομικές και πολιτισμικές ανάγκες παραγωγής της εκάστοτε εποχής.
Από τα απλά χειροκίνητα συστήματα ως τα σύγχρονα υπερπιεστικά και φυγοκεντρικά
ελαιοτριβεία, χρησιμοποιήθηκαν συστήματα:
- ζωοκίνητα
- υδροκίνητα
Από τα τέλη του 19ου αιώνα, υπάρχουν επίσης:
- ατμοκίνητα
- βενζινοκίνητα
- ηλεκτροκίνητα
Στη διαδικασία παραγωγής λαδιού με το πέρασμα των αιώνων δεν υπήρξαν ουσιαστικές
αλλαγές.
Η διαδικασία αυτή αποτελείται από τρία στάδια :
1. Τη σύνθλιψη του καρπού για την παραγωγή του ελαιοπολτού
2. Την πίεση του ελαιοπολτού για την εξαγωγή του ελαιόλαδου
3. Το διαχωρισμό του λαδιού από το νερό και τα στερεά κατάλοιπα
3
31 3232
11.Προσωπικό Κολάζ
17. 33 3434
• Από παλιά έως Ελληνική Εκβιομηχάνιση
Αρχαίο ελαιοτριβείο
Στην κλασσική περίοδο, οι αρχαίοι Έλληνες δεν ασχολούνταν συστηματικά με την
παραγωγή λαδιού. Από την στιγμή που για την εξαγωγή λαδιού ο καρπός έπρεπε να
συνθλιβεί και να συμπιεστεί, μόνο μικρής κλίμακας παραγωγή μπορούσε να επιτευχθεί
με αποτέλεσμα τα αρχαιολογικά κατάλοιπα να είναι σχετικά λίγα, όπως λίγες είναι και
οι αναφορές σε επιγραφές. Σύμφωνα με ευρήματα της αρχαίας αγγειογραφίας αλλά και
από περιγραφές του Ησίοδου οι καρποί, που προορίζονταν για ελαιοποίηση συνθλίβονταν
μέσα σε ξύλινο ή πέτρινο γουδί, με ξύλινο ή πέτρινο γουδοχέρι. Στη συνέχεια η
συμπίεση του ελαιοπολτού γινόταν με ζούληγμα για να βγουν οι χυμοί, διαμέσου ενός
χωνιού μέσα σ’ ένα μικρό φλασκί. Ο χώρος ενός δωματίου στο σπίτι ήταν επαρκής για
μια τέτοιου είδους παραγωγή.
13. Πέτρινο Γουδι
14. Πέτρινο Ελαιοπιεστήριο
μαζι με Ληνό
12. Πέτρινο Γουδί,
Ξύλινο Γουδοχέρι
18. 35 3636
Μια τυπική ελαιουργική εγκατάσταση βρισκόταν σε υπαίθριο ή ημιυπαίθριο χώρο, σε μια
πλακόστρωτη αυλή. Περιλάμβανε μια κτιστή εξέδρα στην οποία ήταν στερεωμένη η κάτω
πέτρα του ελαιοπιεστηρίου. Πάνω σε αυτήν τοποθετούσαν την ελαιοζύμη που είχε παραχθεί
από την θραύση του ελαιόκαρπου με τη χρήση πέτρινων γουδιών. Η ελαιοζύμη συμπιεζόταν
από πέτρινα βάρη που τοποθετούσαν πάνω από τα καλάθια ή κάνιστρα που περιείχαν
την ελαιοζύμη. Το υγρό της συμπίεσης συλλεγόταν σε λίθινο δοχείο, τον συλλεκτήρα
ή «ελαιοδιαχωριστήρα», που τον τοποθετούσαν κάτω και δίπλα από το ελαιοπιεστήριο
σε χαμηλότερο επίπεδο. Στη συνέχεια συνέλεγαν το λάδι που ως ελαφρότερο επέπλεε με
ειδικές κουτάλες και κύπελλα και το μετέφεραν με τους αμφορείς στις αποθήκες για
φύλαξη μέσα στους πίθους.
Οι εγκαταστάσεις για την παραγωγή του λαδιού είναι σχεδόν πάντα στεγασμένες, αν και
σε ορισμένες περιοχές έχουν εντοπιστεί και υπαίθρια ελαιοτριβεία, καθώς ένα μέρος
της εγκατάστασης μπορεί να είναι στεγασμένο και άλλο να είναι υπαίθριο.
ΕλαιόκαρποςΕλαιόδεντρο Ελαιόλαδο
15.Κιούπια σε ελαιοτριβείο,Λέσβος 16. Αρχαίος Χειροκίνητος μύλος
20. Ελληνιστικό και Βυζαντινό ελαιοτριβείο
Το ελαιοτριβείο στα ελληνορωμαϊκά χρόνια κάλυπτε ένα μεγάλο ορθογώνιο χώρο. Συνήθως,
στη μια πλευρά υπήρχε ένα πηγάδι, απαραίτητο για τη λειτουργία της εγκατάστασης.
Σε μια γωνία του χώρου, (στεγασμένο), στέκει η μεγάλη κοίλη πέτρινη λεκάνη άλεσης,
και μια κυρτεπίπεδη μυλόπετρα στη θέση της πάνω στη λεκάνη.
Ο τύπος του ελαιοτριβείου αποτελείται από την κοίλη πέτρινη λεκάνη άλεσης και μια ή
δυο κυρτεπίπεδες μυλόπετρες. Αυτές οι δυο ήταν συνδεμένες σε ένα σύστημα οριζόντιων
και κάθετων ξύλινων δοκών. Έτσι υπήρχε δυνατότητα συνεχούς άλεσης, αφού η ελαιοζύμη
απομακρυνόταν σταδιακά για το ελαιοπιεστήριο και το ελαιοτριβείο τροφοδοτούνταν με
νέο ελαιόκαρπο. Οι μυλόπετρες κατασκευασμένες από σκληρό ασβεστόλιθο ή πωρόλιθο και
οι επιφάνειες τους ήταν αδρές ή ανάγλυφες για να πετυχαίνεται καλύτερη άλεση. Είχαν
στο κέντρο τετράγωνη οπή για τη στερέωση στην οριζόντια δοκό. Περιστρέφονταν από
ανθρώπους ή ζώα με τη χρήση βοηθητικών ξύλινων μοχλών.
39 4040
19.Κάτοψη και τομή χώρου
ελαιόμυλου τύπου trapetum
20.Κυρτεπίπεδες χειροκίνητες
μυλόπετρες
22. 43 4444
Σύμφωνα με ευρήματα τόσο στον Ελλαδικό χώρο όσο και στην Κύπρο,(4ο π.Χ.), η σύνθλιψη
του καρπού γίνεται με τον περιστροφικό μύλο. Ανά περιόδους εμφανίζονται διάφοροι
τύποι περιστροφικών μύλων με ιδιαίτερη σπουδαιότητα:
- τον ελαιόμυλο τύπου trapetum κατά την ελληνιστική περίοδο
- τον τύπο molaolearia κατά τους βυζαντινούς χρόνους
Τα κτίρια στα οποία στεγάζονται τα λιοτρίβεια είναι λιθόκτιστα, επιμήκη και μονόχωρα
και ο βασικός εργαλειακός εξοπλισμός έχει μια καθορισμένη διάταξη μέσα στο χώρο.
Σε ορισμένες περιπτώσεις, δίπλα στο ελαιοτριβείο είναι κατασκευασμένοι βοηθητικοί
ή άλλοι εργαστηριακοί χώροι ενώ αρκετά συχνά τα κτίρια ήταν διώροφα με τον όροφο
να χρησιμεύει ως τόπος διαμονής του ιδιοκτήτη και το ισόγειο να λειτουργεί ως
ελαιοτριβείο.
24. Κάτοψη Bυζαντινού ελαιοτριβείου Ιζραιλ
25. Περιστροφικός μύλος
23. 45 4646
26. Κάτοψης ελαιοτριβείου,
περιστροφικός μύλος και πρέσα
27. Πρέσα Romana
24. 47 4848
• Από Ελληνική Εκβιομηχάνιση έως 1980
Μετά την βιομηχανική επανάσταση του 18ου αιώνα, στην Ευρώπη ξεκίνησε ο εξοπλισμός
των ελαιοτριβείων με μηχανές. Στην Ελλάδα ξεκινάει ο εξοπλισμός στα τέλη 19ου αιώνα
με μηχανήματα ξένων και ελληνικών μηχανουργείων του Πειραιά και άλλων αστικών
κέντρων.
Συναντάμε 4 τύπους ελαιοτριβείων:
- Ο πρώτος, προβιομηχανικό ζωοκίνητο, επικρατεί στην Ελλάδα έως το 1970. Σ’
αυτόν τοποθετούνται μεταλλικές πρέσες, βίντσια και άλλα μεταλλικά στοιχεία.
Τα λιοτρίβια, «φάμπρικες», ήταν απλά πέτρινα κτίσματα με κεραμοσκεπή ή δώμα, συχνά
με την κατοικία του ιδιοκτήτη στον πρώτο όροφο. Ανήκαν σε ιδιώτες, σε συνεταιρισμούς
ή σε μοναστήρια.Από τα μελετώμενα ελαιοτριβεία, με τα λίθινα σύνολα, και όσα από
αυτά είναι αναγνωρίσιμα, είναι επιμήκη ορθογώνια κτίρια,μονόχωρα, μικρού εμβαδού
(40-70τ.μ.), κτισμένα με λιθοδομή, δίρριχτη κεραμοσκεπή στέγη και μία είσοδο. Οι
χώροι όπου αποθηκεύονται προσωρινά οι ελιές είναι ενσωματωμένες μέσα στο κτίσμα.
28-29. Άποψη όψεων προβιομηχανικών
ζωοκίνητων ελαιοτριβείων
26. 51 5252
32.Κάτοψη και τομή χώρου προβιομηχανικου
ζώοκίνητου Αποστόλων Ρεθύμνου
33-35.Μυλόπετρες με 3 λίθαρια
34.Μεταλλική πρέσα
27. 53 5454
- Ο δεύτερος τύπος, το προβιομηχανικό υδροκίνητο, γνωστός ήδη από τα βυζαντινά
χρόνια με γενικευμένη χρήση από το 10ο αιώνα, με πηγή ενέργειας για τη λειτουργία
του, το νερό. Με το νερό κινείται ένας μεγάλος τροχός με πτερύγια που, σε συνδυασμό
με γρανάζια και ιμάντες, ξεκινάει η λειτουργία του μύλου.
Ο υδροκίνητος μύλος αρχικά δούλεψε με οριζόντια μικρή φτερωτή “ανατολικού” τύπου
και οι πρώτες εγκαταστάσεις έγιναν σε τροποποιημένους παλιούς νερόμυλους. Οι
εντυπωσιακοί σε μέγεθος σιδερένιοι τροχοί, των οποίων η διάμετρος έφτανε και τα 12,5
μέτρα, αρχικά εισάγονταν με τον υπόλοιπο μηχανισμό από εργοστάσια του εξωτερικού
και συναρμολογούνταν επί τόπου, ενώ αργότερα τους έφτιαχναν τοπικά μηχανουργεία.
Ήταν απαραίτητο να είναι μεγάλοι, διότι έπρεπε να κινούν τους όρθιους κυλινδρικούς
μονόλιθους που είχαν μεγάλο βάρος, αναγκαίο να συνθλίβουν και να πολτοποιούν τις
ελιές.
Σε μικρότερες εγκαταστάσεις με λιγότερη παραγωγή και πιο ελαφρές μυλόπετρες, αρκούσαν
τροχοί με διάμετρο γύρω στα 4 μέτρα. Τα κτίρια που στέγαζαν τους εξελιγμένους αυτούς
μηχανισμούς, ήταν μακρόστενα συνήθως με παρατακτική κατανομή των χώρων. Έτσι έχουμε
κατά σειρά το ελαιουργείο, όπου οι πέτρες συνέθλιβαν τον καρπό, το πιεστήριο, τα
κούπια για την αποθήκευση του λαδιού και τις αποθήκες του ελαιοκάρπου.
36. Άποψη εξωτερικής όψης προβιομηχανικού
υδροκίνητου ελαιοτριβείου
29. 57 5858
- Η τρίτη κατηγορία ελαιοτριβείου, τα ατμοκίνητα, με κίνηση του μύλου με τη
δύναμη του ατμού.
Τα βιομηχανικά αυτά κτίσματα είναι σημεία αναφοράς κοντά στις εισόδους των οικισμών
και τις αγροτικές προσβάσεις. Διακρίνονται από συμμετρία και αυστηρότητα, αλλά οι
μορφολογικές λεπτομέρειες των όψεων αντιγράφουν εκείνες των σπιτιών της ελληνικής
λαϊκής αρχιτεκτονικής.
Η χωροταξική οργάνωση των βιομηχανικών κτιρίων ή συγκροτημάτων διαφέρει από τόπο σε
τόπο, ανάλογα με τον χώρο που είναι χτισμένα και τον χρόνο. Στην αρχή δημιουργούνται
ελαιοτριβεία που είναι μονόχωρα. Πρόκειται για μακρόστενα κτίσματα διαστάσεων 12χ25
μέτρα ύψους 5 μέτρων. Η στέγη τους είναι ύψους 2,5 μέτρων και το ύψος της καμινάδας
τους είναι 20 μέτρα περίπου. Ο αποθηκευτικός χώρος είναι ενσωματωμένος μέσα στο
κτίσμα.
Αργότερα οι αποθηκευτικοί χώροι που ονομάζονται και ‘’μπατές’’ χτίζονται σε
επαφή με το κυρίως κτίσμα. Μετέπειτα με την αυξανόμενη παραγωγή ελαιοκάρπου και
τον αυξανόμενο ανταγωνισμό, οι αποθηκευτικοί χώροι αυξάνονται και χτίζονται στην
περίβολο των εργοστασίων και αποτελούν ταυτόχρονα και περίφραξή τους. Μέσα σ’
αυτή την περίβολο χτίζονται επίσης βοηθητικά κτίσματα (ζυγιστήριο, αποθήκες λαδιού,
αποθήκες πυρήνας).
40.Κάτοψη και Τομές ατμοκίνητου
ελαιοτριβείου στο Νεοχώρι
41. Καμινάδα ελαιοτριβείου Βρανά
30. 59 6060
45.Όψεις ατμοκίνητου
ελαιοτριβείου στο Νεοχώρι
42. Εξωτερική Όψη Δημοτικού
ελαιοτριβείου στο Καμπούδι
43. Εξωτερική Όψη
ελαιοτριβείο Καρίνης
44. Εξωτερική Όψη ελαιοτριβείο
Πρωτούλης στο Πλωμλαρι
31. 61 6262
46. Εσωτερικός αποθηκευτικόσ χώρος
ατομοκίνητου ελαιοτριβείου
47. Άποψη εσωτερικού χώρος
ατομοκίνητου ελαιοτριβείου
48. Άποψη εσωτερικού χώρος
ατομοκίνητου ελαιοτριβείου,
iμάντες κίνησης
45.Κάτοψη και Τομή στέγης
ατμοκίνητου ελαιοτριβείου,Νεοχώρι
33. 65 6666
Τα ελαιοτριβεία έχουν συνήθως δικές τους δεξαμενές και δικές τους πηγές για να
καλύπτουν τις αυξημένες ανάγκες τους σε νερό που ήταν απαραίτητο για την λειτουργία
των ατμομηχανών τους καθώς και για την επεξεργασία του ελαιοκάρπου για την εξαγωγή
του λαδιού. Η λειτουργία αρχίζει από το λέβητα, το καζάνι, που δουλεύει με πυρήνα.
Έτσι, παράγεται ατμός που κινεί την ατμομηχανή. Ο συνηθέστερος τύπος ατμοκίνητου
μύλου αποτελείται από πέτρες διαμέτρου 1,50 μ. περίπου και πάχους 0,46μ. ενώ η
βάση έχει διάμετρο 1,65μ. μπροστά από τις πέτρες είναι η μεταλλική δεξαμενή όπου
μαζεύεται ο πολτός. Από εκεί μεταφέρεται σε μεγάλα τετράγωνα ελαιόπανα διαστάσεων
2,00 Χ 2,00μ. Αφού τα γεμίσουν, τα διπλώνουν σε σχήμα φακέλου και τα στοιβάζουν στο
πιεστήριο που λειτουργεί με υδραυλική πίεση. Το υγρό που βγαίνει από τη συμπίεση
(λάδι ανακατεμένο με νερό) τρέχει σε στέρνα μπροστά στην πρέσα.
Τα υλικά κατασκευής των συγκροτημάτων αυτών είναι συνήθως λιθοδομή με ασβεστοκονίαμα.
Οι ακμές του κτιρίου για την εξασφάλιση σωστού δεσίματος, χτίζονται με γωνιόλιθους
από λαξευτό πωρόλιθο της περιοχής. Γύρω από τα ανοίγματα διαμορφώνονται πέτρινα
περιθυρώματα, ενώ τα κουφώματα κατασκευάζονται από ξύλο καστανιάς ή Αδραμυτιανού
πεύκου όπως και τα ξύλινα ζευκτά της κεραμοσκεπής. Εντυπωσιακές σε ύψος και τρόπο
κατασκευής είναι και οι καμινάδες από συμπαγείς οπτόπλινθους. Η διατομή των καμινάδων
είναι είτε πολυγωνική είτε κυκλική.
53. Καυστήρας
ατομοκίνητου ελαιοτριβείου
34. 67 6868
- Τελευταία κατηγορία και πιο εξελιγμένη αποτελούν τα πετρελαιοκίνητα ή
ντιζελοκίνητα. Εμφανίζονται τον 20ο αιώνα και με τη χρήση του πετρελαίου γίνεται
η λειτουργία των μηχανών. Σ’ αυτή την κατηγορία, το αλώνι του μύλου είναι από
σίδερο και οι μυλόπετρες είναι κατασκευασμένες από σκληρότερη πέτρα, ενώ οι πρέσες
λειτουργούν με υδραυλική ενέργεια.
Από τα µέσα του 20ου αιώνα τα ατµοκίνητα λιοτρίβια εκσυγχρονίζονται, δε χρειάζονται
πυρήνα για τα καζάνια, ούτε θερµαστές για να κινηθούν τα μηχανήματα: Οι ατμομηχανές
αντικαθίστανται από πετρελαιομηχανές, οικονομικότερες στην κατανάλωση καύσιµης
ύλης. Τοποθετούνται φυγοκεντρικοί ελαιοδιαχωριστήρες στα πιεστήρια που εξασφαλίζουν
τον πλήρη διαχωρισµό του λαδιού από το νερό και τη µούργα και ταυτόχρονα συλλέγουν
το καθαρό λάδι. Αυτοί εισάγονται κυρίως από την Ιταλία και τη Γαλλία. Αργότερα ο
ηλεκτρισµός έρχεται να διευκολύνει και να συντοµέψει τη δουλειά, να βγάλει λάδι
µε χαµηλή οξύτητα, να προσαρµόσει τον τρόπο παραγωγής του λαδιού στις σύγχρονες
απαιτήσεις.
54.Παράδειγμς εξωτερικής όψης
πετρελαιοκίνητοτ ελαιοτριβείου
35. 69 7070
Στην αρχή της δεκαετίας του ’80 σταμάτησαν και τα μηχανοκίνητα ελαιοτριβεία
παραχωρώντας τη θέση τους σε σύγχρονα υπερπιεστικά και φυγοκεντρικά. Στο καινούργιο
μηχάνημα παραγωγής με τους «σπαστήρες» και τα φυγοκεντρικά εκθλιπτήρια, κάθε
μηχάνημα κινείται με ξεχωριστό ηλεκτροκινητήρα. Έτσι η απόδοση είναι μεγάλη και οι
ποσότητες του λαδιού που παράγονται τεράστιες σε σχέση με αυτές των προηγούμενων
τρόπων παραγωγής. Τα βιομηχανικά αυτά κτίσματα, είναι επίσης επιμήκη συνήθως κτίρια
ελαφρώς μεγαλύτερου εμβαδού από αυτά των ατμοκίνητων ελαιοτριβείων, με δίρριχτη ή
τετράρριχτη κεραμοσκεπή στέγη και μία έως τρεις εισόδους.
55. Πέστήριο πετρελαιοκίνητου
ελαιοτριβείου, Καβάλα
56. Θραυστήρας πετρελαιοκίνητου
ελαιοτριβείου, Καβάλα
37. 73 7474
Εισαγωγικό
Το ελαιόλαδο είναι ένα αρχαίο προϊόν διατροφής απαραίτητο για την καθημερινή ζωή,
ιδιαίτερα στην περιοχή της Μεσογείου. Υπάρχουν μέθοδοι παραγωγής ελαιόλαδου άνω
των 6.000 χρόνων και είναι ακόμα σε χρήση έως σήμερα. Ωστόσο, ως αποτέλεσμα των
επιδράσεων της βιομηχανικής επανάστασης, έχουν ανακαλυφθεί σύγχρονοι μέθοδοι για
τη μαζική παραγωγή.
Σε μια τυπική σύγχρονη μονάδα παραγωγής λαδιού, υπάρχουν δύο τμήματα για τις
χρήσεις χώρου, η διαχείριση και η γραμμή παραγωγής.
Η μορφολογία του σύγχρονου βιομηχανικού κτιρίου είναι αρκετά επηρεασμένη από την
τεχνολογική εξέλιξη και την παρουσία νέων υλικών που αφορούν κυρίως την επικάλυψη
των κτιρίων. Η βιοµηχανική αρχιτεκτονική έχει εξελιχθεί, σε µια αρχιτεκτονική
επικαλύψεων που δίνουν πολλές χρωµατικές δυνατότητες.
Tα υλικά (εµφανές µπετόν, εµφανή τούβλα, ξύλο ή µεταλλικά πάνελ πτυχωτών φύλλων
αλουµινίου) είναι αυτά που δίνουν το χρώµα στις όψεις. Η φυσική χρωµατική γκάµα των
υλικών, σηµατοδοτεί µια πιο οικολογική άποψη και συχνά συνοδεύεται µε τον κατάλληλο
βιοκλιµατικό σχεδιασµό.
Η επιλογή των υλικών και των χρωµάτων συµβάλλει πολύ συχνά στην ένταξη του κτιρίου
στο τοπίο.
4
58. Ελαιόδεντρα χαρακτική, Tassos
38. 75 7676
Η νομοθεσία
Τόπος εγκατάστασης του ελαιοτριβείου
• Μακριά από περιβαλλοντικά μολυσμένες περιοχές ή περιοχές όπου πραγματοποιούνται
βιομηχανικές δραστηριότητες, που δημιουργούν σοβαρό κίνδυνο επιμόλυνσης του
ελαιοκάρπου και του ελαιολάδου.
• Μακριά από περιοχές που κινδυνεύουν από πλημμύρες, εκτός εάν λαμβάνονται τα
απαραίτητα προφυλακτικά μέτρα.
• Μακριά από περιοχές επιρρεπείς ως εστίες μόλυνσης εντόµων.
• Σε περιοχή αρκετά μεγάλη σε έκταση, ώστε να διασφαλίζεται η κατάλληλη
αποθήκευση και/ή διαχείριση των υγρών αποβλήτων και του πυρήνα, προκειµένου να
αποφεύγεται η μόλυνση του εδάφους.
39. 77 7878
Κτίρια και υποδοµές
• Τα κτίρια πρέπει να είναι κατασκευασµένα από ανθεκτικό υλικό και να είναι καλής
κατασκευής, ώστε να αποφεύγεται τυχόν υποβάθµιση που προκαλείται από καιρικές,
εδαφικές ή άλλες συνθήκες.
• Τα κτίρια πρέπει να είναι σχεδιασµένα ώστε να παρέχουν αρκετό φυσικό φωτισµό για
εργασίες εντός των εγκαταστάσεων κατά τη διάρκεια της ηµέρας και να διασφαλίζουν
τον απαραίτητο αερισµό σε κάθε επι μέρους χώρο εργασιών.
• Η εσωτερική διαρρύθµιση των εγκαταστάσεων πρέπει να είναι τέτοια, ώστε να υπάρχει
σαφής διαχωρισµός μεταξύ κάθε επί μέρους τµήµατος του ελαιοτριβείου:
40. 79 8080
1. Xώρος παραλαβής
Πρέπει να αερίζεται κατάλληλα, να είναι καλυµµένος και ξηρός και
να συνδέεται απ’ ευθείας με τα συστήµατα και τις χοάνες αποφύλλωσης, πλυσίµατος,
ζυγίσµατος και δειγµατοληψίας του ελαιοκάρπου.
2. Χώρος επεξεργασίας (σπαστήρας - μαλακτήρας - πιεστήριο, decanter και κάθετος
φυγοκεντριτής):
Πρέπει να είναι κατάλληλα φωτιζόµενος και αεριζόµενος και
ελεύθερος από έξωθεν οσµές και καπνούς. Πρέπει να διαθέτει μηχανικό σύστηµα
εξαερισµού. Εφ’όσον είναι δυνατόν, ο σπαστήρας πρέπει να είναι εγκατεστηµένος
σε ξεχωριστό σηµείο, μεταξύ των χώρων παραλαβής και επεξεργασίας, προκειµένου
να μειώνονται ο θόρυβος και οι σκόνες.
3. Χώρος αποθήκευσης του ελαιολάδου:
Πρέπει να διαθέτει σταθερή ατµοσφαιρική θερµοκρασία (12 - 22ο
C)
και να έχει ελάχιστο φωτισµό και αερισµό.
41. 81 8282
Αποφύλλωση και πλύσιμο
Τελικό προιόν
Μάλαξη της ελαιοζύμης
Ζύγισμα και σπάσιμο
Παραλαβή
Μέτρηση της οξύτητας
Διαχωρισμός του πυρήνα
2
1
3
4
5
6
7
4. Χώρος θερµαντήρα νερού:
Πρέπει να είναι ξεχωριστός προκειµένου να περιορίζονται οι
μυρωδιές και οι καπνοί.
5. Χώρος δειγµατοληψίας και εργαστηριακού ελέγχου της ποιότητας
του ελαιοκάρπου :
Πρέπει να είναι πλήρως ανεξάρτητος από τους υπόλοιπους χώρους του
ελαιοτριβείου και πρέπει να είναι κατάλληλα φωτιζόµενος και αεριζόµενος.
6. Χώρος αποθήκευσης για επιτρεπόµενα βοηθητικά προϊόντα:
• Πρέπει να είναι πλήρως ξεχωριστός από το ελαιοτριβείο. Πρέπει να
είναι ξηρός, κατάλληλα κλειστός και εύκολα συντηρήσιµος και καθαριζόµενος.
• Τα ελαιοτριβεία πρέπει να διαθέτουν την αναγκαία ποσότητα πόσιµου νερού και
τις κατάλληλες υποδοµές για την αποθήκευση, την διακίνηση και τον έλεγχο της
θερμοκρασίας του.
• Οι υγειονοµικοί χώροι πρέπει να βρίσκονται σε ξεχωριστό σηµείο από τους χώρους
εργασιών και να εξασφαλίζουν την απαραίτητη ατοµική υγιεινή: χώροι υγιεινού
πλυσίµατος και στεγνώµατος των χεριών (λεκάνες πλυσίµατος µε παροχή ζεστού και
κρύου νερού), αποχωρητήρια με κατάλληλα υγειονοµικό σχεδιασµό, ντουζιέρες,
κατάλληλα αποδυτήρια και καντίνες.
42. 83 8484
Εγκαταστάσεις
• Τοίχοι
Οι τοίχοι και τα διαχωριστικά πρέπει να διαθέτουν λεία επιφάνεια κατασκευασµένη
από ανθεκτικό υλικό, που μπορεί να καθαριστεί και να απολυµανθεί εύκολα. Οι γωνίες
πρέπει να έχουν στρογγυλευµένο σχήµα.
• Πατώµατα
Τα πατώµατα πρέπει να είναι κατασκευασμένα από βαριάς μορφής, ανθεκτικό, μη –
γλιστερό και τοξικό υλικό. Πρέπει να έχουν στρογγυλεμένες γωνίες, να καθαρίζονται
και να απολυμαίνονται εύκολα και να διασφαλίζουν καλό σύστηµα αποχέτευσης.
Οπές επί του δαπέδου, που χρησιµοποιούνται για γραµµές ή για σωληνώσεις,
πρέπει να προστατεύονται κατάλληλα για να αποφεύγεται οποιαδήποτε επιµόλυνση.
43. 85 8686
• Παράθυρα
Τα παράθυρα και τα άλλα ανοίγματα θα πρέπει να σχεδιάζονται έτσι ώστε
να αποφεύγεται η συσσώρευση ρύπων. Όσα ανοίγουν προς το ύπαιθρο θα πρέπει να είναι
εφοδιασμένα με δικτυωτά πλέγματα (σίτες) όπου είναι αναγκαίο για την προστασία
από τα έντομα. Οι σήτες αυτές θα πρέπει να μπορούν να αφαιρούνται εύκολα για τον
καθαρισμό τους.
• Πόρτες
Οι πόρτες πρέπει να διαθέτουν λείες, μη - απορροφητικές επιφάνειες και να
καθαρίζονται και να απολυµαίνονται εύκολα. Οι εξωτερικές πόρτες πρέπει να ανοίγουν
προς τα έξω ή να είναι συρόµενες και πρέπει να ανοίγουν εύκολα από μέσα. Πρέπει
να κλείνουν πλήρως για να εµποδίζουν την είσοδο εντόµων ή άλλων μικρών ζώων.
44. 87 8888
• Οροφές
Το ελάχιστο ύψος των οροφών πρέπει να είναι αρκετό, ώστε να ικανοποιούνται οι
προϋποθέσεις του νόµου και να διασφαλίζεται ο κατάλληλος αερισµός.
• Χώρος εργασίας
Πρέπει να υπάρχει ο απαραίτητος χώρος μεταξύ του μηχανολογικού εξοπλισµού, ώστε
να επιτρέπεται η χωρίς κίνδυνο μετακίνηση του προσωπικού.
Ο κάθε εργαζόµενος πρέπει να διαθέτει ελάχιστο χώρο δύο τετραγωνικών μέτρων.
• Φωτισμός
Τεχνητός φωτισµός πρέπει να τοποθετείται στους χώρους εργασιών. Οι λαμπτήρες
πρέπει να προστατεύονται για να αποφεύγεται η επιµόλυνση σε περίπτωση θραύσης.
45. 89 9090
Αποθήκευση και χειρισµός του παρθένου ελαιολάδου στο ελαιοτριβείο
• Ο χώρος αποθήκευσης πρέπει να είναι κατασκευαστικά ξεχωριστός από τους χώρους
επεξεργασίας. Πρέπει να είναι κατασκευασµένος από υλικό που εξασθενίζει στο
μέγιστο δυνατό ή αποτρέπει διακυµάνσεις στη θερµοκρασία και το φως και που
εύκολα διατηρείται κάτω από υγιεινές συνθήκες.
• Οι δεξαμενές εντός των οποίων θα αποθηκευτεί το ελαιόλαδο μετά τη ποιοτική
κατηγοριοποίηση, πρέπει να είναι κατασκευασµένες από αδρανές, μη απορροφητικό
υλικό και πρέπει να έχουν κωνικό ή επικλινή πυθµένα. Πρέπει να είναι αεροστεγείς
και εξοπλισµένες με βοηθητικά συστήµατα γεµίσµατος και αδειάσµατος από το πυθµένα
(κάτω μέρος) καθώς επίσης με βάνες αποστράγγισης και βαλβίδες δειγµατοληψίας.
47. 60.Είσοδος ελαιοτριβείου,
υποδοχή ελαιόκαρπων
93 9494
PALLADA – ΕΛΑΙΟΤΡΙΒΕΙΟ ‘’ΠΑΠΑΔΩΜΑΝΟΛΑΚΗΣ’’
Αρχιτεκτονική Καλλινίκου Λάιζα
Τοποθεσία Ακρώτηρι Χανίων, Κρήτη
Έτος κατασκευής 1980,
2000-2012 (εκσυγχρονισμός και επέκταση κτιριακών εγκαταστάσεων)
Το έργο
Το συνολικό εμβαδόν είναι: 937 m2
Η επιχείρηση της οικογένειας Παπαδομανωλάκη με την επωνυμία ‘’Pallada’’ , αποτελεί
την επί το πλείστον, κλασικού τύπου σύγχρονων ελαιοτριβείων όσον αφορά τον ελλαδικό
χώρο.
Δηλαδή, ένα παλαιού τύπου κτιριακό κέλυφος, πάνω στο οποίο εφαρμόζονται αντικαταστάσεις
και επεκτάσεις κτιριακών εγκαταστάσεων, καθώς επίσης εκσυγχρονισμός και αναμόρφωση
της παραγωγικής διαδικασίας.
Ωστόσο παρόμοια παραδείγματα τέτοιων εγκαταστάσεων βρίσκουμε τόσο στην Ιταλία, την
Ισπανία και στις χώρες με αντίστοιχη ιστορία στην ελαιοκομία.
48. 95 9696
Ο διαχωρισμός της συνολικής επιφάνειας της επιχείρησης είναι απλός:
1. Κτιριακό συγκρότημα εργοστασίου όπου στεγάζονται:
- Ελαιοτριβείο 185,83 m2
- Γραφείο διοίκησης 8 m2
- Συσκευαστήριο-Τυποποιητήριο 13,63 m2
- Λεβητοστάσιο 6,15 m2
- Αποθήκη δεξαμενών 51,90 m2
2. Κτιριακό συγκρότημα βοηθητικών χώρων
- Αποδυτήρια 14,29 m2
- Μπάνιο 3,47 m2
3. Εξωτερικοί χώροι
- Ημικαλυπτόμενο τμήμα για την υποδοχή του ελαιόκαρπου 103,45 m2
- Τμήμα για το σιλό πυρήνα 22,75 m2
- Χώρος τοποθέτησης των πάνελ μεταφοράς τσουβαλιών, χώρος στάθμευσης και άλλων
εξωτερικών δραστηριοτήτων 527,53 m2.
61.Αρχιτεκτονικό σχέδιο κάτοψης
49. 97 9898
Κέλυφος εργοστασίου
Κλασική λαϊκή βιομηχανική αρχιτεκτονική με απλή ορθογωνική σχεδίαση και δύο εισόδους,
μία για την υποδοχή του ελαιόκαρπου και μια για την παραλαβή του ελαιόλαδου.
Οι μετέπειτα προσθήκες των χώρων της αποθήκης δεξαμενών και του λεβητοστάσιου
ακολουθούν τις αρχές σχεδίασης του βασικού κτιρίου και έρχονται ως προέκταση,
γειτνιάζοντας παράλληλα στη νότια πλευρά του, με μία είσοδο για τον κάθε χώρο
ξεχωριστά και άλλη μια εσωτερική για να τους συνδέει.
Οι βασικές λειτουργίες παραγωγής και διοίκησης πραγματοποιούνται σ’ έναν ενιαίο
χώρο αλλά ταυτόχρονα διακρίνονται μεταξύ τους με την προσθήκη διαχωριστικών τοίχων.
Οι κύριοι τοίχοι είναι από τσιμεντόλιθους επικαλυμμένους από ασβεστοκονίαμα και βαφή.
Με ανοίγματα στα ψηλότερα σημεία πλαισιωμένα από σιδερένια κουφώματα, κατάλοιπο της
προγενέστερης εποχής, με βαμμένα τα εσωτερικά τζάμια για τη συσκότιση του χώρου.
62.Εσωτερική άποψη ελαιοτριβείου
50. 99 100100
65.Εξωτερική άποψη ελαιοτριβείου
64.Εξωτερικός χώρος αποδυτηρίων
και χώρος μπάνιου
66.Εξωτερικός προαύλιος χώρος
63.Τσουβάλια πελατών γεμαάτα
με ελιές
51. 101 102102
Οι διαχωριστικοί τοίχοι:
1. Στο γραφείο διοίκησης
Κατασκευή τύπου προκάτ από φινιρισμένες επιφάνειες ξύλου με μία είσοδο και τρία
ανοίγματα παραθύρων, δυο για την επιθεώρηση της διαδικασίας παραγωγής και ένα για
την επιθεώρηση της τυποποίησης, όπου ο τοίχος αυτός αποτελεί κοινή μεσοτοιχία.
2. Στο συσκευαστήριο-τυποποιητήριο
Κατασκευή από φέροντα μεταλλικά στοιχεία και στοιχεία πλήρωσης από κυματοειδή
ημιδιάφανο πλεξιγκλάς σε μπλε απόχρωση.
67.Εξωτερική άποψη
τυποποιητηρίου
68.Εξωτερική άποψη
γραφείου διοίκησης
52. 103 104104
Η οροφή είναι μια ελαφριά μεταλλική κατασκευή , συμμετρική σε μορφή αετώματος ,με
φύλλα επικάλυψης σε απλή μορφή , αποτελούμενα από ένα μόνο προκατασκευασμένο
πτυχωτό χαλυβδόφυλλο με προφίλ κυματοειδές.
Το στέγαστρο έρχεται ως συνέχεια με ένα τμήμα της οροφής και αντιγράφει τα δομικά
της στοιχεία.
Το δάπεδο στους εσωτερικούς χώρους είναι βιομηχανικής μορφής με επίστρωση
εποξειδικής βαφής, ενώ στους εξωτερικούς από χυτό σκυρόδεμα.
Ο βασικός φωτισμός είναι τεχνητός και πηγάζει από την οροφή με κρεμαστές λάμπες
φθορίου.
Οι υπόλοιποι χώροι διαθέτουν αυτόνομο κύκλωμα φωτισμού.
Το φυσικό φως εισέρχεται στο εσωτερικό από τις εισόδους και τα ανοίγματα που
διαθέτουν οι σιδερόπορτες που τις συμπληρώνουν.
69.Άποψη οροφής και εσωτερικού
53. 105 106106
AGRO.POLY - ΕΛΑΙΟΥΡΓΕΊΟ ΣΤΗΝ ΠΎΛΟ
Αρχιτεκτονική Δημήτρης Θωμόπουλος - Ολυμπία Κούκουνα
Τοποθεσία Πύλος
Έτος κατασκευής 2013-2015
Το έργο
Το συνολικό εμβαδόν είναι: 785 μ2
Το οικόπεδο της μελέτης βρίσκεται σε μια ημιορεινή αγροτική έκταση της Πύλου,
περιτριγυρισμένο από ελαιώνες και αμπελώνες.
Το κτίριο στεγάζει τις ανάγκες μιας σύγχρονης μονάδας παραγωγής, επεξεργασίας και
τυποποίησης ελαιόλαδου και μιας αντίστοιχης μονάδας βρώσιμης ελιάς.
Βασική παράμετρος υπήρξε το κτίριο να μπορεί να σχεδιαστεί και να υλοποιηθεί σε πολύ
σύντομο χρονικό διάστημα και με περιορισμένο οικονομικό κόστος.
70.Πρόσοψη ελαιαοτριβείου
54. 107 108108
Η κεντρική ιδέα έρχεται να ερμηνεύσει τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του τοπίου:
• Ένα τεθλασμένο στέγαστρο στο χρώμα των φύλλων της ελιάς που παραπέμπει στην
κορυφογραμμή των ελαιώνων.
• Η «βάση» από κόκκινα ορθόκενα τούβλα που προσομοιάζουν στο χαρακτηριστικό χρώμα
του έδαφος της περιοχής.
Κύρια συνθετική δομή υπήρξε η οργάνωση της κάτοψης βάσει τριών διακριτών ζωνών που
θα στεγάζουν αντίστοιχες λειτουργίες :
1. Τη μονάδα βρώσιμης ελιάς στη βόρεια πλευρά
2. Τη μονάδα ελαιόλαδου στη νότια
3. Μια ζώνη με χώρους αποθήκευσης και συσκευασίας των προϊόντων καθώς και χώρους
για κοινό και γραφεία στο κέντρο.
Δυτική πλευρά
Η προσέγγιση του κτιρίου, τόσο για το κοινό και τους εργαζόμενους όσο και για την
προς επεξεργασία πρώτη ύλη.
Ανατολική πλευρά
Αποθήκευση και διανομή έτοιμων προιόντων.
71.Κατόψη εξωτερικού και
εσωτερικού ελαιαοτριβείου
72. Στέγαστρο
73.Εξωτερικά χώρος παραλαβής
56. 111 112112
Η οργάνωση σε τρεις διακριτές διαμήκεις ζώνες που λειτουργούν προς μια φορά
ανταποκρίνεται στο βιομηχανικό χαρακτήρα του κτιρίου βάσει του σχεδιαστικού και
αντιληπτικού πρότυπου της «γραμμής παραγωγής» ενώ παράλληλα εξυπηρετούν με το
βέλτιστο τρόπο τις προδιαγραφές που ορίζουν οι σύγχρονοι κανόνες υγιεινής στη
παραγωγή τροφίμων.
Κατασκευή του κτιρίου:
• Μεταλλική με φέροντα μεταλλικά στοιχεία και στοιχεία πλήρωσης από πάνελ βιομηχανικού
τύπου με σκοπό την ταχύτερη και πιο οικονομική κατασκευή.
• Κατακόρυφοι διάτρητοι τοίχοι της νότιας και της βόρειας όψης σε συνδυασμό με
τους, σε μικρή απόσταση, τοίχους πλήρωσης, λειτουργούν ως όψη διπλού κελύφους
σκιάζοντας από τον έντονο νότιο ήλιο και ελέγχοντας το βόρειο άνεμο βοηθώντας με
αυτό το τρόπο στη θερμική συμπεριφορά του κτιρίου.
76.Κατασκευαστικά σχέδια κτιρίου
58. 115 116116
Eλαιοτριβείο Campopineda
Αρχιτεκτονική Raul Fernandez, Nuria Nebot Gomez de Salazar
Τοποθεσία Ισπανία, Γρανάδα
Έτος κατασκευής 2005-2007
Το έργο
Είναι ένα εργοστασιακό συγκρότημα που στεγάζει πολλαπλές χρήσεις σχετικές με το
ελαιόλαδο, δηλαδή, ένα κέντρο για την ερμηνεία της ελιάς και των προϊόντων της,
τον πολιτισμό και τη μεσογειακή κουζίνα. Ο αρχιτεκτονικός στόχος ήταν η δημιουργία
ενός επισκέψιμου κτιρίου όπου οι επισκέπτες θα κατανοούν καλύτερα τη διαδικασία
επεξεργασίας της ελιάς στο τελικό προϊόν, το ελαιόλαδο.
Ενα κτίριο όπου συνυπάρχει η σωστή λειτουργία των βιομηχανικών εγκαταστάσεων και
του πολιτισμού, των εμπορικών και γαστρονομικών δραστηριοτήτων.
`
Είναι ένας εκθεσιακός χώρος που αποτελείται από ανοικτές και κλειστές περιοχές που
προορίζονται για τη διάδοση των γνώσεων που σχετίζονται με την καλλιέργεια της
ελιάς.
77.Εξωτερική αποψή ελαιοτριβείου
59. 117 118118
Στο εσωτερικό, το κτίριο έχει σχεδιαστεί για μια διπλή λειτουργία:
1. Την συνεχή διαδρομή του επισκέπτη, που του επιτρέπει να έχει μια συνολική
θεώρηση των βιομηχανικών διαδικασιών
2. Την ικανότητα του κτιρίου να διαχωρίζει φυσικά τους διάφορους τομείς.
Στο εσωτερικό βρίσκεται :
• Το εστιατόριο Oil Mill (ισόγειο)
• Ένα σαλόνι για καθημερινή χρήση (ισόγειο)
• Το εργοστάσιο παραγωγής (ισόγειο)
• Tυποποιητήριο (ισόγειο)
• Αποθήκες (ισόγειο)
• Δεξαμενές (ισόγειο)
• Χημικό εργαστήριο (πρώτος όροφος)
• Αίθουσες για κοινωνικές συναντήσεις, δεξιώσεις γάμων, κ.λπ (πρώτος όροφος)
• Εκθεσιακός χώρος (πρώτος όροφος)
• Αίθουσα συνεδρίων εξοπλισμένες με οπτικοακουστικά μέσα και σπονδυλωτά έπιπλα που
μπορούν να προσαρμοστούν στις απαιτήσεις των διαφόρων ομάδων επίσκεψης (πρώτος
όροφος).
78.Χώρος υποδοχής
63. 125 126126
Στο εξωτερικό, το κτίριο έχει σχεδιαστεί για μια πιο εμφατική και συμπαγής αντίφαση
στο δρόμο, ώστε να ανοίξει το τοπίο και τη θέα.
Στο εξωτερικό του κτιρίου βρίσκεται:
• Αίθριο με εγκαταστάσεις μπάρμπεκιου
• Προαύλιο χώρο για παιδότοπο
• Χώρος εγκαταστάσεων τένις
• Χώρος στάθμευσης
• Ημικαλυπτόμενος χώρος παραλαβής ελαιόκαρπου
86.Εξωτερική απόψη προαύλιου χώρου
64. 127 128128
Pabellón Agrícola Almazara Santurde
Αρχιτεκτονική Barcena & Zufiaur Arquitectos
Τοποθεσία Ισπανία,Santurde
Έτος κατασκευής 2009
Το έργο
Το συνολικό εμβαδόν είναι: 592,70 m2
Ο μύλος βρίσκεται σε μια εξαιρετική περιοχή. Οι ιδιοκτήτες ανακάλυψαν τις δυνατότητες
αυτής της περιοχής για την καλλιέργεια της μητρικής ελιάς arroniz.
Το κτίριο βρίσκεται στο κέντρο των ελαιόδεντρων. Με μια απλή μορφή αετωμάτων από
πλαίσια μετάλλου όπου το χειροποίητο τούβλο μας διδάσκει πώς εδραιώνεται αυτό το
βιομηχανικό κτίριο με τον περιβάλλοντα χώρο, δημιουργώντας την αίσθηση ότι βγαίνει
από το έδαφος ως προέκταση της ίδιας της γης.
87.Εξωτερική απόψη ελαιοτριβείου
69. 137 138138
Το ελαιοτριβείο Santurde είναι ταυτόχρονα ένας ελαιώνας και ένα εργοστάσιο που
συνδυάζει την αρχιτεκτονική, την παραγωγή και τη φύση. Με βάση τις δυνατότητες που
προσφέρονται για καλλιέργεια σε αυτήν την περιοχή, το κτίριο είναι ένα άθροισμα
του χώρου αποθήκευσης, των μηχανημάτων, των εργαλείων και της επεξεργασίας του
ελαιολάδου.
Καθώς όλο και περισσότεροι ενδιαφέρονται για τη δουλειά του αγρότη, ήταν αναγκαία η
δημιουργία ενός μεγαλύτερου χώρου αρκετά μεγάλου για να φιλοξενήσει τις εγκαταστάσεις
και ταυτόχρονα ενός χώρου οικείου και προσωπικού ώστε να είναι σε θέση να εκπονήσει
τα προϊόντα σε συλλογή.
Προσπαθώντας να ικανοποιεί και τις δύο απαιτήσεις, το προτεινόμενο κτίριο αναφέρεται
σε ένα αφηρημένο σχέδιο της βιομηχανικής λαϊκής αρχιτεκτονικής, δηλαδή από την
σιλουέτα της στέγης με των δύο επιπέδων αετώματα , διατρέχεται από ένα κενό που
χωρίζει το χώρο αποθήκευσης με αυτόν της παραγωγής. Μια λεπτή μεταλλική κατασκευή
επικαλύπτεται με μία συνεχή αργιλώδες κάλυψη, λύνοντας έτσι την κατασκευή όλου του
όγκου.
95.Πόσοψη ελαιοτριβείου, είσοδος
96-97.Σχέδια όψεων ελαιοτριβείου
70. 139 140140
OLIVEIRA DA SERRA
Αρχιτεκτονική Ricardo Bak Gordon
Τοποθεσία Ferreira do Alentejo,Πορτογαλία
Έτος κατασκευής 2010
Το έργο
Το συνολικό εμβαδόν είναι: 47723 m2
Ο Oliveira da Serra Mill είναι τόσο ένα συμβολικό και λειτουργικό κτίριο που
αντιπροσωπεύει το αποκορύφωμα της τεχνολογίας στην υπηρεσία της ποιότητας του
ελαιολάδου και του σχεδιασμού όσο και ένας τρόπο για να τιμήσει τους πορτογαλικούς
ελαιώνες.
Σχεδιάστηκε για να απαντήσει όχι μόνο στις λειτουργικές ανάγκες της παραγωγής, αλλά
αντικατοπτρίζει και τη στάση της επονυμίας.
98.Πρόσοψη ελαιοτριβείου,
χώρος παραλαβής
71. 141 142142
Ο μύλος έχει σχεδιαστεί με τέτοιο τρόπο ώστε να είναι όσο πιο κοντά στα ελαιόδεντρα
και όσο το δυνατόν πιο εύκολο να αναγνωρίσει δύο διαφορετικά οριζόντια στρώματα:
1. Το ένα που συνδέεται με το έδαφος, είναι σκοτεινό και εμφανίζεται μαζί με τα
περιφερειακά τοιχώματα της ιδιοκτησίας και των δρόμων που αφορούν το κτίριο.
2. Το δεύτερο, το φως και το λευκό, που βρίσκεται στην κορυφή του πρώτου επιπέδου, και
εκτείνεται και στις δύο πλευρές, δημιουργώντας δύο δομές προβόλου που αντιστοιχούν
στις εξωτερικές προστατευόμενες περιοχές. Εδώ, οι εργαζόμενοι προστατεύονται από
τις χειμερινές βροχές και είναι ένα είδος μιας τεράστιας λάμπας που φωτίζει το
σύνολο της περιοχής εργασίας. Από μακριά αυτό το φωτιστικό λειτουργεί σαν φάρος,
μια αναφορά στο τοπίο.
Το λειτουργικό πρόγραμμα θεωρείται επίσης ένα είδος χώρου πολλαπλών χρήσεων για
τους επισκέπτες και τους φοιτητές, που βρίσκεται σε μια ενδιάμεση θέση, και σε
υψηλότερο επίπεδο, με τέτοιο τρόπο που οι άνθρωποι μπορούν να επισκεφθούν την έκθεση
για την ιστορία του ελαιόλαδου, και να εκτιμήσουν την θέα των ζωνών παραγωγής, την
ίδια στιγμή.
99.Σύνδεση κτιρίου με το έδαφος
100.Ενσωμάτωση κτιρίου στο περιβάλλον
73. 145 146146
Μια εντυπωσιακή μεταλλική σκάλα προετοιμάζει την είσοδο για αυτό το χώρο, προσφέροντας
στους επισκέπτες μια ιδιαίτερη ατμόσφαιρα ανόδου.
Στο χαμηλότερο επίπεδο, βρίσκονται τα εργαστήρια και οι εγκαταστάσεις του προσωπικού,
με άμεση πρόσβαση σε όλους τους τομείς της παραγωγής.
Στον κύριο εξωτερικό τοίχο οι δύο είσοδοι έχουν σμιλευτεί σαν δύο αρνητικά
σχήματα σχετικά με το σχέδιο, επιτρέποντας στους επισκέπτες και το προσωπικό μια
‘’προστατευόμενη’’ περιοχή.
Οι μακροί λευκοί τοίχοι είναι κατασκευασμένοι από μια μεταλλική δομή που στηρίζει
τις περιοχές του προβόλου ενώ για τελείωμα έχει ένα σύστημα AquaPannel / Knauf
κάνοντας το να εμφανίζεται στο τοπίο ως μια αφηρημένη μορφή όπως και οι περισσότερες
από τις κατασκευές στην περιοχή.
102.Εσωτερική σκαλα στην υποδοχή
103.Είσοδος ελαιοτριβείου
104.Τομή στέγαστρου
75. 149 150150
Olisur: Olive Oil factory
Αρχιτεκτονική Guillermo Hevia (GH + A)
Τοποθεσία Λατινική Αμερική,La Estrella, O’Higgins, Χιλή
Έτος κατασκευής 2008
Το έργο
Το συνολικό εμβαδόν είναι: 2.8 m2
Το κτίριο περιλαμβάνει τα γραφεία της εταιρείας και το εργοστάσιο, και είναι
κατασκευασμένο από μπετόν επενδυμένα με ξύλο και γυαλί.
Το εργοστάσιο χρησιμοποιεί:
- γεωθερμική ενέργεια
- φυσικό φωτισμό
- φυσικό εξαερισμό
Σύμφωνα με τους αρχιτέκτονες, όλα τα υλικά που χρησιμοποιούνται στην παραγωγή του
ελαίου είναι βιοαποικοδομήσιμα.
Αποτελεί έναν όγκο με απλή και εμφατική αρχιτεκτονική, που επανερμηνεύει την ανώνυμη
αρχιτεκτονική των παράκτιων κοιλάδων στο κέντρο της Χιλής.
Το ίδιο το κτίριο θέτει τον εαυτό του πάνω από τις δεντροστοιχίες της γύρω περιοχής,
ταυτίζεται με το τοπίο με τις προσόψεις από ξύλο και τις αποχρώσεις του που τονίζουν
τη φωτεινότητα του τόπου.
105.Πρόσοψη ελαιοιτριβείου, Είσοδος
76. 151 152152
Το σώμα του κτιρίου μοιάζει να είναι ένα με το έδαφος και προβάλλει στις προσόψεις
του τις γραμμές των δέντρων.
Απασχολεί βιώσιμες τεχνολογίες, δημιουργώντας ένα ευνοϊκό κλίμα για την εργασία και
παραγωγή ελαιολάδου.
Είναι στην πρώτη γραμμή των ελαιοτριβείων σε παγκόσμιο επίπεδο, ενσωματώνοντας τη
χρήση πολλαπλών βιοκλιματικών τεχνολογιών (γεωθερμική, αιολική, φυσικού φωτός) τόσο
το κτίριο όσο και η επίτευξη της παραγωγικής διαδικασίας αποτελεί μια δέσμευση με
τη βιωσιμότητα, την εξοικονόμηση ενέργειας, την ποιότητα ζωής και την προστασία του
περιβάλλοντος.
Η αρχιτεκτονική αυτού του διαμήκους κτιρίου είναι ενωμένη σε διάφορα επίπεδα για να
αναλάβει τα χαρακτηριστικά των κλίσεων της πλαγιάς.
Οι απλές μορφές του κλειστού κύριου όγκου συμπληρώνεται από ένα μικρότερο όγκο από
ξύλο και γυαλί που στεγάζει τα γραφεία και τις υπηρεσίες.
106.Εξωτερική άποψη ελαιοτριβείου
με το περιβάλλον
107.Χώρος παραλαβής ελαιόκαρπου
77. 153 154154
108.Άποψη εσωτερικού 109.Δεξαμενές αποθήκευσεις ελαιόλαδου 110.Χώρος γαρφείου με θέα το τόπιου
111.Σχέδια όψεων ελαιοτριβείου
82. 163 164164
Το κτίριο χρησιμοποιεί φυσικό φως από πάνω αντί του τεχνητού φωτισμού.
Όπως και ολα τα υλικά που χρησιμοποιούνται σε αυτό το βιομηχανικό συγκρότημα είναι
βιοδιασπώμενα.
Χρησιμοποιείται γεωθερμία, αντί της κεντρικής θέρμανσης και σύστημα κλιματισμού για
τους χώρους παραγωγής και τους χώρους των βαρελιών ελαιολάδου , σύστημα αερισμού
στις προσόψεις, παθητική ενέργεια για να επιτρέπει στον αέρα να μπει και να βγει
έξω στους διάφορους τομείς των γραφείων και υπηρεσιών.
Εξάτμιση από τον καθρέφτη του νερού που βρίσκεται στο μπροστινό μέρος του κτιρίου
που στεγάζονται τα γραφεία και μελέτες για κωνική σκίαση και την κατεύθυνση του
ήλιου για να καθορίσει τα απαραίτητα για τις διάφορες εποχές.
Κύρια Υλικά
- Ξύλο
- Γυαλί
- Σκυρόδεμα
118.Εξωτερική βραδύνη άποψη κτιρίου, εισόδου
83. 165 166166
Finca Jose Ignacio Almazara
Αρχιτεκτονική Marcelo Daglio
Τοποθεσία Λατινική Αμερική ,Ουρουγουάη
Έτος κατασκευής 2012
Το έργο
Το συνολικό εμβαδόν είναι 465 m2, το οποίο χωρίζεται σε:
1. Εργοστάσιο (διαδικασία παραγωγής ελαιόλαδου): 402 m2, στο οποίο βρίσκεται:
- Mύλος
- Yπόστεγο για τις δεξαμενές από ανοξείδωτο χάλυβα
- Eμφιάλωση
- Kατάθεση του τελικού προϊόντος
- Eργαστήριο
- Γραφείο
- Μπάνιο
- Αποδυτήρια
- Τραπεζαρία
- Ημικαλυπτλόμενο τμήμα για την υποδοχή και το πλύσιμο του ελαιόκαρπου.
119.Εξωτερική άποψη κτιρίου
84. 167 168168
2. Θέσεις εξυπηρέτησης και τεχνικής υποστήριξης της διαδικασίας: 63 m2
- Δεξαμενή
- Αποθήκη
- Αίθουσα συνεδριάσεων
- Λεβητοστάσιο
- Μονάδα επεξεργασίας όσμωσης
- Γεννήτρια
- Δεξαμενές νερού
Εξωτερικά
- Το κτίριο βρίσκεται στο ψηλότερο σημείο του ακινήτου, κατά το τοπικό δρόμο, με
θέα την άποψη του συνόλου.
120.Δεξαμενές αποθήκευσης ελαιόλαδου
121.Χώρος Συνεδριάσεων
122.Σχέδια προσόψεων
85. 169 170170
Εργοστάσιο εσωτερική επένδυση
• Το κεντρικό κτίριο είναι χτισμένο με :
- σύστημα προκατασκευασμένου σκυροδέματος
- το παράρτημα είναι από εμφανές σκυρόδεμα με κάλυψη Isopanel
• Ελαιοτριβείο και Υπόστεγο
- Το εσωτερικό φινίρισμα στους τσιμεντένιους τοίχους είναι από εποξειδική βαφή
και τα διαχωριστικά είναι γυάλινα με διπλό γυαλί δέσμης από το δάπεδο μέχρι την
οροφή
- Το δάπεδο είναι από χυτό σκυρόδεμα με εποξειδική βαφή και περίζωμα ύψους 20cm
- Υδρορροές σε τοίχους και ταβάνια είναι ορατοί από ανοξείδωτο χάλυβα με σιφόνι
αποχέτευσης
- Οι ηλεκτρικές υδραυλικές εγκαταστάσεις σε τοίχο και οροφή θα είναι σε κοινή θέα
από γαλβανιζέ σωλήνα
- Η οροφή είναι από βαμμένο σκυρόδεμα
- Τα κουφώματα είναι από αλουμίνιο με κουνουπιέρες και γυαλί DVH (termopaneles)
- Δεξαμενές για την αποθήκευση ελαιόλαδου είναι από ανοξείδωτο χάλυβα
125.Κάτοψη και σχέδια προσόψεων
123. Υπόστεγο ειδόδου
124. Εσωτερικός διάδρομος γραφείων
86. 171 172172
• Κυκλοφορία
- Βιομηχανικό δάπεδο από χυτό σκυρόδεμα με φινίρισμα εποξικής βαφή
- Βαμμένη γύψινη οροφή
- Δοκάρια με διπλά τζάμια
- Κουφώματα από αλουμίνιο με κουνουπιέρες και γυαλί DVH (termopaneles)
• Εμφιάλωση και εργαστήριο
- Βιομηχανικό δάπεδο από χυτό σκυρόδεμα με φινίρισμα εποξικής βαφή
- Βαμμένη γύψινη οροφή
- Δοκάρια με διπλά τζάμια
- Τοίχους από τσιμεντόλιθους βαμμένους με εποξική βαφή
- Πάγκους από χαλαζία και λευκά έπιπλα μελαμίνης
- Ηλεκτρικοί σωλήνες ενσωματωμένοι
- Σωλήνες αζώτου από ανοξείδωτο χάλυβα ορατούς
- Κουφώματα από αλουμίνιο με κουνουπιέρες και γυαλί DVH (termopaneles)
• Γραφείο
- Βιομηχανικό δάπεδο σκυρόδεμα με φινίρισμα εποξικής βαφή
- Βαμμένη γύψινη οροφή
- Δοκάρια με διπλά τζάμια
- Τοίχους από βαμμένα μπλοκ μπετόν
- Μπάνιο αποκλειστικής χρήσης, κεραμικά επιχρισμένα έως 2,10 μέτρα ύψος
- Κουφώματα από αλουμίνιο με κουνουπιέρες και γυαλί DVH (termopaneles)
• Κατάθεση τελικού προϊόντος
- Βιομηχανικό δάπεδο από χυτό σκυρόδεμα
- Οροφή Isopanel
- Τοίχοι από βαμμένους τσιμεντόλιθους
- Πόρτες κατασκευασμένες από αλουμίνιο με θερμομόνωση
126.Τομές κτιρίου
127-128.Εξωτερικές απόψεις κτιρίου και περιβάλλον
87. 173 174174
Τομέα της τεχνικών δωμάτια και υπηρεσιών
• Εξωτερικό προσωπικό μπάνιο :
- Δάπεδο από χυτό σκυρόδεμα
- Γύψινη οροφή
- Τοίχους από τσιμεντόλιθους βαμμένους, επιχρισμένα κεραμικά ύψους 2.10
• Αποθήκευση, δωμάτιο πάνελ, δωμάτιο βραστήρα και Εγκατάσταση Επεξεργασίας Νερού
και Γεννήτριας :
- Δάπεδο επίπεδο χυτό σκυρόδεμα
- Οροφή Isopanel εμφανής
- Διαχωριστικά τοίχων με εμφανή τσιμεντόλιθους
130.Παραλαβή ελαιόκαρπο
129.Τομές κτιρίο
89. 177 178178
Εξωτερικά τελειώματα
• Εργοστάσιο
1. Τομέας προκατασκευασμένα:
- Τοίχοι σε σκυρόδεμα προκατασκευασμένο, γεμάτο με φελιζόλ
- Οροφή από κούφιες πλάκες προκατασκευασμένου εμφανούς σκυροδέματος, μόνωση με
αφρό πολυουρεθάνης πάχους 3 cm και για τελείωμα άμμο του Πόρτλαντ και μεμβράνη
από βαμμένο γεωύφασμα.
2. Τομέας κατασκευασμένος επί τόπου:
- Εξωτερικοί τοίχοι με τσιμεντόλιθους πάχος 3 cm espandido πολυουρεθάνης ,
επικαλυμμένο σε είδος καπλαμά Econopanel σκούρο μπλε
- Οροφή Isopanel πάχους 10 cm
• Τεχνικές εγκαταστάσεις και υπηρεσίες
- Εξωτερικοί τοίχοι με τσιμεντόλιθους πάχος 3 cm espandido πολυουρεθάνης ,
επικαλυμμένο σε είδος καπλαμά Econopanel σκούρο μπλε
- Οροφή Isopanel πάχους 10 cm
132.Παραλαβή και επεξεργασόα ελαιόκαρπου
90. 179 180180
Almazara Alonso Oil Plant
Αρχιτεκτονική Chavarri Energici
Busquets Ltda
Τοποθεσία Λατινική Αμερική,Colorado , Χιλή
Έτος κατασκευής 2012
Το έργο
Το συνολικό εμβαδόν είναι: 2.830m2
Το κτίριο βρίσκεται σε μία από τις αγροτικές περιοχές που επλήγησαν από το σεισμό
που έπληξε την κεντρική-νότια Χιλή το Φεβρουάριο του 2010 υπήρξε μια σημαντική
εξέλιξη στην καλλιέργεια ελιάς.
Σε ένα αρκετά ανοιχτό αγροτικό περιβάλλον της παράκτιας ξηράς (αν και περιστασιακά
λίγο στεγνό), το κτίριο προτείνει μια γεωμετρία με ευθείες γραμμές ,αμφισβητώντας
ελαφρώς την καθετότητα και ορθογωνιότητα, δημιουργώντας μια όμορφη αντίθεση με τους
λόφους που επικρατούν στο γύρω τοπίο.
133.Εξωτερική άποψη κτιρίου και τοπίο
91. 181 182182
Εξωτερική άποψη του συγκροτήματος
Σε ένα πολύ γραμμικό σύστημα, δύο κύριοι όγκοι βρέθηκαν με επικαλυμμένα προ
βαμμένα φύλλα κόκκινου χάλυβα και επεκτάθηκαν σε μικρότερους όγκους που φαίνεται
να προκύπτουν από αυτούς καθώς ξεδιπλώνονται.
Ένας σκοτεινός όγκος εμφανίζεται να προσκολλάται στις αίθουσες παραγωγής. Με αυτόν
τον τρόπο καθιστάται η οπτική σύνδεση και ορίζεται η θέση της διοίκηση.
Εσωτερική άποψη του συγκροτήματος
Ο σχεδιασμός του χώρου αυτού είναι απλός με μια γραμμική διάταξη των μηχανημάτων
για την επεξεργασία του προϊόντος και την γενική επιθεώρηση του προϊόντος που
συλλέγεται.
134.Τομή και όψεις κτιρίου
135. Εξωτερική όψη γραφείων διοίκησης
και εισόδου
92. 183 184184
Το εργοστάσιο έχει προοπτική το μακρινό τοπίο των λόφων που υπήρξαν το βασικό
ερέθισμα στην προκαταρκτική μελέτη του κτιρίου, παίζοντας με τα χρώματα των στρωμάτων
γης στις πράσινες καλλιέργειες της ελιάς.
Ο φυσικός φωτισμός και ο αερισμός, διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στον χώρο.
Ενα κτίριο που αφήνει το σημάδι και τη σφραγίδα του στο τοπίο και ενσωματώνεται,
αλλά και ενσωματώνει τη σχέση μεταξύ της αγροτικής διαδικασίας στο εσωτερικό του
με τον υπόλοιπο κόσμο στο εξωτερικό του.
136. Το ελαιοτριβείο με το περιβάλλον
137. Χώρος παραλαβής ελαιόκαρπου
138. Σχέδιο όψεως κτιρίου
93. 185 186186
Δομικά
Απλή δομή που βασίζεται σε πυλώνες και δικτυωμένα δοκάρια διάκρισης σε 3 περιοχές
της διαδικασίας, μεταλλικές επικαλύψεις και πάνελ.
Πιο στυγκεκριμένα:
Μεγάλες στήλες από οπλισμένο σκυρόδεμα δέχονται μια στέγη από δοκούς πλέγματος
εγκάρσια προς το κέντρο, που συμπληρώνεται από δοκούς ορθογωνικής διατομής.
Πάνω απ αυτούς είναι μονωμένα πάνελ που απαρτίζουν το κάλυμμα (εσωτερικών και
εξωτερικών χώρων).
Μεταξύ των συγκεκριμένων στύλων , οριζόντιες πλευρές επιτρέπουν τον καθορισμό των
μονωμένων πάνελ από χάλυβα και εξασφαλίζουν την αποτελεσματική θερμομόνωση που
απαιτείται για τη διαδικασία.
139.Στέγαστο - οροφή
140.Δομικός σκελετός κτιρίου
95. 189 190190
5
Εισαγωγικό
Συμπεραίνουμε ότι με την πάροδο των αιώνων και των αναγκών που μας ορίζει η εκάστοτε
χρονική περίοδος, σε συνδυασμό με την ανάπτυξη της τεχνολογίας και των υλικών, του
ανταγωνισμού και της ολοένα εξελισσόμενης επιθυμίας για μαζική παραγωγή, η παραδοσιακή
μορφή των βιομηχανικών κτιρίων, επομένως και των ελαιοτριβείων, έχει αντικατασταθεί
από μια σύγχρονη μορφή κτιριακών εγκαταστάσεων με ποικίλες δυνατότητες και έμφαση
στον οικολογικό σχεδιασμό.
96. 191 192192
Το ελαιοτριβείο, που η αρχική του εφαρμογή ήταν ως μια χειροκίνητη κατασκευή οικιακής
χρήσης, από πέτρα ή ξύλο, μεταλλάσσεται σ ένα κτιριακό συγκρότημα πολυχώρων, υψηλής
αρχιτεκτονικής σπουδαιότητας τόσο στο εσωτερικό, όσο και στο εξωτερικό. Πλέον,
η ελαιουργία φεύγει από τα πλαίσια της οικογενειακής παραγωγής, αποκτά αγελαία
νοοτροπία, αφομοιώνοντας έναν εξαγωγικό χαρακτήρα και κυνηγώντας την όσο δυνατόν
περισσότερη και καλύτερη παραγωγή αρχικού και τελικού προϊόντος. Αυτό έχει ως
αποτέλεσμα την δημιουργία νέων και μεγαλύτερων χώρων.
Αττική
Δυτική Στερεά και Εύβοια
Πελοπόννησος
Ιόνιοι Νήσοι
Ήπειρος
Θεσσαλία
Μακεδονία
Θράκη
Νήσοι Αιγαίου
Κρήτη
4%
1% 2% 2% 3%
2% Πορτογαλία
0% Γαλλία
3% Αλγερία
3% Άλλες
3% Μαρόκο
5% Συρία
5% Τυνισία
5% Τουρκία
78% Ε.Ε
1%
1. Μέση παγκόσμια παραγωγή ελαιόλαδου
2. Μέση παραγωγή ανά περιφέρεια
στην Ελλάδα
3. Μέση παγκόσμια παραγωγή ελαιόλαδου