ΙΔΙΩΜΑΤΙΣΜΟΙ GREEKLISH ARGO PROJECT ΛΥΚΕΙΟ ΓΛΩΣΣΑ ΔΙΑΛΕΚΤΟΙ

1. ΔΙΑΛΕΚΤΟΙ
ΙΔΙΩΜΑΤΙΣΜΟΙ
GREEKLISH
ΜΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ ΔΙΧΩΣ.................... ΤΕΛΟΣ

2. Σχολιασμός πάνω στον χάρτη
1. Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ

3. Σχολιασμός πάνω στον χάρτη

6. Σχολιασμός πάνω στην εικόνα

7. • Η διατήρηση της ελληνικής ταυτότητας
εξαρτάται από την διατήρηση της ελληνικής
γλώσσας;
• Πόσο συνδέονται μεταξύ τους και με πόσο
ισχυρούς δεσμούς;
• Η γλώσσα είναι "ζωντανή";
ΠΑΡΑΘΕΣΗ ΕΡΩΤΗΜΑΤΩΝ ΠΟΥ ΘΕΛΟΥΜΕ ΝΑ ΑΠΑΝΤΗΣΟΥΜΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΡΕΥΝΑ ΜΑΣ

8. 2. ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΤΟΠΙΚΕΣ ΔΙΑΛΕΚΤΟΙ
διάλεκτος
Νεοελληνικές διάλεκτοι
Οι μεγαλύτερες νεοελληνικές διάλεκτοι που ομιλούνται εντός τής επικράτειας του
Ελληνικού, του Κυπριακού και του Ιταλικού κράτους είναι:
Κρητική διάλεκτος Κυπριακή διάλεκτος Ποντιακή διάλεκτος Τσακωνική διάλεκτος
Κατωιταλική διάλεκτος Καππαδοκική διάλεκτος (υπό εξαφάνιση)

9. Αυτόχθονες
Ελληνική γλώσσα - Η επίσημη
γλώσσα της Ελλάδας και της
Κύπρου. Μιλιέται από όλον τον
ελληνισμό και διακρίνεται σε
διαλέκτους και ιδιώματα.
Δημοτική γλώσσα
Καθαρεύουσα (πλέον μονάχα
από την Εκκλησία της Ελλάδος)
Επείσακτες γλώσσες που ομιλούνται στην Ελλάδα
Ιστορικές γλώσσες που εισάχθηκαν στην Ελληνική
επικράτεια και χρησιμοποιούνται ακόμα:
τσιγγάνικη γλώσσα, σποραδικά σε όλη τη χώρα
τουρκική γλώσσα, σε περιοχές της Θράκης
πομακική γλώσσα, σε περιοχές της Θράκης
βλάχικη γλώσσα, σε περιοχές της Ηπείρου, της Βόρειας
Θεσσαλίας και της Μακεδονίας
αρβανίτικη γλώσσα, σε περιοχές της Πελοποννήσου, της
Ανατολικής Στερεάς Ελλάδας, της Άνδρου, της Θράκης
και της Δυτικής Μακεδονίας
μογλενίτικη γλώσσα, σε περιοχές της Κεντρικής
Μακεδονίας

10. Τα αποτελέσματα της έρευνας ήταν:
Κρητικά...............: 6,3%
Ποντιακά..............: 5,0%
Ηπειρώτικο ιδίωμα............: 4,3%
Αρβανίτικα............: 3,3%
Τουρκικά..............: 2,2%
Βλάχικα...............: 2,0%
Ιταλικά...............: 1,4%
Θρακιώτικο ιδίωμα............: 1,1%
Ρώσικα................: 0,7%
Σλαβομακεδονικά.......: 0,6%
Τσιγγάνικα............: 0,6%
Κυπριακά..............: 0,4%
Βουλγάρικα............: 0,1%
Σαρακατσάνικo ιδίωμα.........: 0,1%
Κάποια άλλη...........: 1,2%
Καμία από αυτές.......: 69,4%
Δεν γνωρίζω/δεν απαντώ: 1,1%
Όλοι σχεδόν οι ερωτηθέντες (98%) απάντησαν ότι θεωρούν ως μητρική τους γλώσσα
την επίσημη ελληνική γλώσσα.
Το 2001 η εταιρία δημοσκοπήσεων VPRC πραγματοποίησε δημοσκόπηση σχετικά με τις
γλώσσες και τα ιδιώματα που ομιλούνται στην Ελλάδα.
0
0.5
1
1.5
2
2.5
3
3.5
4
4.5
5
Category 1
Series 1
Series 2
Series 3

11. •Πόσο πολύ επηρεάζει η τοπική παράμετρος (δηλ. ο τόπος
κατοικίας ή καταγωγής) στην διάλεκτο που χρησιμοποιεί
κάποιος;
• Ακόμα και αν φύγει μακριά από τον τόπο του, συνεχίζει
να μιλά την διάλεκτο του γιατί τον βοηθά να τηρήσει
τους δεσμούς του με αυτόν;
• Σε βάθος χρόνου την ξεχνά ή απλά προσαρμόζεται στον
νέο τόπο κατοικίας;
ΠΑΡΑΘΕΣΗ ΕΡΩΤΗΜΑΤΩΝ ΠΟΥ ΘΕΛΟΥΜΕ ΝΑ ΑΠΑΝΤΗΣΟΥΜΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΡΕΥΝΑ ΜΑΣ

12. 3.ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΤΟΠΙΚΕΣ ΔΙΑΛΕΚΤΟΙ ΚΑΙ ΦΘΟΡΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Η γλωσσική συρρίκνωση είναι το φαινόμενο εκείνο, το οποίο αναφέρεται στις
απώλειες και τους περιορισμούς χρήσης που υφίσταται μια γλώσσα ή μια
διάλεκτος ως αποτέλεσμα της επαφής της με άλλες γλώσσες ή διαλέκτους.
Συνιστά ιστορικά τη διαδοχή μιας ισότιμης και δημοκρατικής συνύπαρξης
γλωσσών από μια κοινωνικά διαστρωματωμένη συνύπαρξη. Σε μια τέτοια
περίπτωση η γλώσσα με την ισχυρότερη συμβολική κυριαρχία ωθεί την
κοινωνικά ασθενέστερη σε βαθμιαία εξασθένηση και πιθανή τελική
εξαφάνιση.

13. Επιβίωση των Νεοελληνικών διαλέκτων
Σήμερα, και κυρίως ύστερα από το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, οι τοπικές
διαφοροποιήσεις της νεοελληνικής γλώσσας παρουσιάζουν εικόνα παρακμής και σε
μερικές περιπτώσεις έχουν εξαφανιστεί εντελώς (π.χ. η διάλεκτος της Καππαδοκίας).
Ιδιαίτερα οι νεοελληνικές διάλεκτοι αποτελούν σήμερα στοιχείο πολιτισμικής
παράδοσης παρά ζωντανή γλώσσα.
Αλλά και τα νεοελληνικά ιδιώματα
χρησιμοποιούνται από όλο και
λιγότερους ομιλητές (κυρίως
ηλικιωμένους), αλλά και συνεχώς
αλλοιώνονται σε όλα τους τα επίπεδα
(φωνητική, μορφολογία, λεξιλόγιο),
τείνοντας να αφομοιωθούν από την
κοινή Νέα Ελληνική. Οι λόγοι αυτής
της φθοράς πρέπει να αναζητηθούν
στην επίδραση κοινωνικο και
οικονομικών παραγόντων, διότι
άλλαξαν οι δομές των παραδοσιακών
κοινωνιών που συντηρούσαν τις
τοπικές γλωσσικές μορφές, ενώ με την
υποχρεωτική εκαπίδευση και τα ΜΜΕ
ευνοείται η ευρύτερη χρήσης της
κοινής μορφής της Νέας Ελληνικής.

14. • Οι τοπικές διάλεκτοι και οι ιδιωματισμοί τους
«φθείρουν» την ελληνική γλώσσα ή την
εμπλουτίζουν;
• Η ελληνική γλώσσα είναι σημειολογική. Μήπως
η χρήση διαφορετικών λέξεων για την ίδια έννοια,
σε βάθος χρόνου θα την αλλοιώσει;
ΠΑΡΑΘΕΣΗ ΕΡΩΤΗΜΑΤΩΝ ΠΟΥ ΘΕΛΟΥΜΕ ΝΑ ΑΠΑΝΤΗΣΟΥΜΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΡΕΥΝΑ ΜΑΣ

15. 4. ΔΙΑΛΕΚΤΟΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΟΜΑΔΩΝ (ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΕΚΤΟΙ)
•κουτσαβάκικα (η μάγκικη λαϊκή γλώσσα)
•η γλώσσα των τοξικομανών
•τα καλιαρντά (γλώσσα των ομοφυλοφίλων)
•η γλώσσα των πολιτικών
•των μοτοσικλετιστών (μηχανόβιων)
•των στρατιωτικών
•του ιπποδρόμου
•Κ.λ.π. Κ.λ.π.
«ΓΛΩΣΣΑ ΜΕΣΑ ΣΤΗ ΓΛΩΣΣΑ»

16. •κουτσαβάκικα (η μάγκικη λαϊκή γλώσσα)
παραδειγματα
Για κάθε κοινωνικη ομάδα με την δική της διάλεκτο θα γίνει μια
σελίδα με μερικά παραδείγματα και μια ή δύο φωτογραφίες

17. Η «διάλεκτος» μιας κοινωνικής ομάδας είναι:
• Κοινός κώδικας επικοινωνίας ανάμεσα στα μέλη της
ομάδας ή περιθωριοποίηση τους;
• Ανάγκη διαφοροποίησης ή απλή ανασφάλεια;
• Απαξίωση της κοινωνίας ή αδυναμία ένταξης και
αποδοχής από αυτήν;
• Δύναμη δημιουργίας ή απλή αντίδραση στο
κατεστημένο;
ΠΑΡΑΘΕΣΗ ΕΡΩΤΗΜΑΤΩΝ ΠΟΥ ΘΕΛΟΥΜΕ ΝΑ ΑΠΑΝΤΗΣΟΥΜΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΡΕΥΝΑ ΜΑΣ

18. Οι κοινωνιόλεκτοι πάλι άρχισαν να ενδιαφέρουν τη γλωσσική έρευνα μετά τον πόλεμο και την
υποχώρηση των γεωγραφικών διαλέκτων λόγω και της μετακίνησης πληθυσμών προς τα μεγάλα αστικά
κέντρα. Δηλώνουν στοιχεία της κοινωνικής ταυτότητας του χρήστη τους και δημιουργούνται με βάση
τους κύριους παράγοντες που διαμορφώνουν την κοινωνική δομή μιας κοινότητας, όπως είναι η ηλικία
(π.χ. ιδιώματα των νέων), το φύλο (διαφοροποίηση γλωσσικών συνηθειών ανδρών-γυναικών), η
μόρφωση (π.χ. λόγια έναντι λαϊκής γλώσσας), η κοινωνική θέση (π.χ. γλώσσες περιθωρίου), η ιδεολογία
(π.χ. ιδίωμα της Αριστεράς), το επάγγελμα ή η ασχολία (π.χ. «ειδικές γλώσσες» νομικών, στρατιωτικών,
ναυτικών, χρηματιστών, μηχανικών αυτοκινήτων, μπογιατζήδων κ.λπ.)
Περιθωριακά ιδιώματα
Ή αλλιώς: συνθηματικές γλώσσες,
συνθηματικοί κώδικες, συνθηματικά
ιδιώματα, κοινωνιόλεκτοι, αργκό. Τα
λεξικά συγκλίνουν στην γαλλική
καταγωγή της λέξης αργκό και στην
αρχική της σημασία ώς τεχνητής-
κωδικής γλώσσας των κακοποιών,
καθώς και στην εν συνεχεία
μεταφορική της χρήση για την
ορολογία επαγγελματιών και την
ιδιόλεκτο κλειστών κοινωνικών
ομάδων.
http://www.elia.org.gr/default.fds?langid=1&pagecode=08.03.06.05&pageid=155
5. ΓΛΩΣΣΙΚΕΣ ΔΙΑΛΕΚΤΟΙ ΚΑΙ ΑΝΑΓΚΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ ΤΟΥΣ

19. Γιατί μια κοινωνική ομάδα επιλέγει να
δημιουργήσει την δική της διάλεκτο επικοινωνίας;
Θέλει:
• Να ξεχωρίσει;
• Να δημιουργήσει ισχυρούς δεσμούς ανάμεσα
στα μέλη της;
ΠΑΡΑΘΕΣΗ ΕΡΩΤΗΜΑΤΩΝ ΠΟΥ ΘΕΛΟΥΜΕ ΝΑ ΑΠΑΝΤΗΣΟΥΜΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΡΕΥΝΑ ΜΑΣ

20. 6. ΓΛΩΣΣΙΚΕΣ ΔΙΑΛΕΚΤΟΙ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗ ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΟΥΣ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ
•πώς καταλήγουµε στο κοινωνικό αποκλεισµό µέσα από την χρήση
της διαλέκτου
• Η διάλεκτος που χρησιμοποιεί μια κοινωνική ομάδα
χαρακτηρίζει και το πολιτισμικό της επίπεδο ή χαρακτηρίζεται
από αυτό;
• Ποιά η επίδραση της χρήσης των διαλέκτων στο ευρύτερο
κοινωνικό σύνολο;
• Η χρήση διαφορετικών διαλέκτων πόσο βοηθάει στην
απομάκρυνση των κοινωνικών ομάδων;
ΠΑΡΑΘΕΣΗ ΕΡΩΤΗΜΑΤΩΝ ΠΟΥ ΘΕΛΟΥΜΕ ΝΑ ΑΠΑΝΤΗΣΟΥΜΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΡΕΥΝΑ ΜΑΣ

21. 7.ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΔΙΑΛΕΚΤΟΣ ΚΑΙ ΗΛΙΚΙΑ (η γλωσσα των νέων)
•Τι είναι η γλώσσα των νέων
•Η ανάγκη δημιουργίας της
•Παραδείγματα λέξεων
•Κάποιος διάλογος

22. Από τη γλώσσα των νέων
Παράδειγμα καθημερινής ομιλίας (από μία φιλική συνάντηση)
- ...Πώς τα πάτε με τον Σ.;
- Όχι και πολύ καλά. Λέω να κόψω λάσπη
- Τι;
- Να την κάνω, να απομακρυνθώ!
- Αμάν, με αυτή την αρκγό!
- Ναι, είναι χοντρό κόλλημα. Μου τη δίνει κι εμένα.
- Θα τα πούμε το Σάββατο;
- Μπα, δεν προβλέπεται. Θα βγω με τη φίλη μου την Α. Φεύγει από Αθήνα και θα βγούμε να το
κάψουμε. Πάλι αλοιφή θα γίνουμε.
- Αλοιφή, δηλαδή κομμάτια, τύφλα, λιώμα, πίτα, κουρούμπελα, κόκαλο και τα τοιαύτα;
- Ναι, ακριβώς καλά πας!... Καλά, μου είπε κάτι ο πατέρας μου προχθές...κρανιώθηκα εντελώς.
- Τί;
- Μου την είπε μπροστά σε άλλους, φόρτωσα πάρα πολύ. Δεν κρατήθηκα, του τα ’χωσα και ’γω.
- Πωπω, μπροστά σε κόσμο, ε;
- Άσε σου λέω, ρόμπα γίναμε στους ξένους ανθρώπους. Αυτός ο πατέρας μου είναι άντε γεια, στην
κοσμάρα του εντελώς.
- Τί να πώ!
- Μη πεις τίποτα. Δεν είναι η πρώτη φορά που γινόμαστε μπίλιες.
- Αλλαγή θέματος: θα πας στη συναυλία των Μ.;
- Χλωμό το κόβω. Δεν έχω φράγκα. Εσύ;
- Οπωσδήποτε! Μ’ άρεσε πολύ ο τελευταίος τους δίσκος.
- Καλά ναι, super είναι. Αλλά τι να κάνω τώρα. Είναι άκυρη εποχή για μένα...

23. Επεξηγήσεις λέξεων και φράσεων:
1. Κόβω λάσπη/την κάνω: φεύγω, απομακρύνομαι, αποστασιοποιούμαι
2. Αλοιφή/κομμάτια/ λιώμα/ πίτα/ κουρούμπελο/κόκαλο: σε κατάσταση μέθης
3. Κρανιώνομαι<τα παίρνω στο κρανίο/φορτώνω: εκνευρίζομαι, θυμώνω
4. Τη λέω σε κάποιον: κάνω παρατήρηση, επιτίθεμαι φραστικώς
5. Τα χώνω: επιπλήττω
6. Γίνομαι ρόμπα: γίνομαι θέαμα, ρεζιλεύομαι
7. Άντε γεια: παλαιότερος όρος που με νεοεισαχθείσα εκφορά παραπέμπει σε
παρουσιαστή τηλεοπτικής αθλητικής εκπομπής. Έκφραση απόρριψης αφενός . αφετέρου,
όπως επεξηγεί ο ίδιος ο συνομιλητής, «άντε γεια» σημαίνει είναι «στον κόσμο του», δεν
έχει επαφή με την πραγματικότητα
8. Γίνομαι μπίλιες: διαπληκτίζομαι, τσακώνομαι
9. Χλώμο το κόβω: είναι δύσκολο να γίνει, δεν θα τα καταφέρω
10. Super: πολύ καλός
11. Άκυρος –η –ο: που δεν προσφέρει δυνατότητες δράσης, που περιορίζει, αλλά και
έκφραση απόρριψης

24. Γιατί οι νέοι δημιουργούν την δική τους γλώσσα";
• Θέλουν να "απαξιώσουν" τους μεγαλύτερους ;
• Είναι ένας "μυστικός" κώδικας επικοινωνίας;
• Ο κάθε νέος νοιώθει μέλος μιας μεγάλης παρέας;
ΠΑΡΑΘΕΣΗ ΕΡΩΤΗΜΑΤΩΝ ΠΟΥ ΘΕΛΟΥΜΕ ΝΑ ΑΠΑΝΤΗΣΟΥΜΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΡΕΥΝΑ ΜΑΣ

25. 8. GREEKLISH: ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΚΑΙ
ΧΡΗΣΗ ΤΗΣ
• Greeklish: προσδιορισμός
του όρου.
Ένα μικρό ιστορικό του
φαινομένου:
• Πότε δημιουργήθηκαν και
από ποιούς.
• Ποιές ελλείψεις
επικοινωνίας ήρθαν να
καλύψουν.
• Αντίδραση του ευρύτερου
κοινωνικού συνόλου.

28. • Γιατί διαδόθηκαν τόσο
γρήγορα τα Greeklish;
• Γιατί έτυχαν αποδοχής από
όλες τις ηλικίες;
• Χρησιμοποιούνται ακόμα
τόσο ευρέως;
• Αν όχι, για ποιό λόγο
σταμάτησαν να τα
χρησιμοποιούν αφού ήταν τόσο
μεγάλη ευκολία;
ΠΑΡΑΘΕΣΗ ΕΡΩΤΗΜΑΤΩΝ ΠΟΥ ΘΕΛΟΥΜΕ ΝΑ ΑΠΑΝΤΗΣΟΥΜΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΡΕΥΝΑ ΜΑΣ

29. •ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ
•ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΟΙ ΠΙΝΑΚΕΣ
•ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΕΡΕΥΝΑΣ
http://www.lifo.gr/team/mhulot/44185

30. Δεν έχεις, Όλυμπε, θεούς,
μηδέ λεβέντες η Όσσα,
ραγιάδες έχεις, μάννα γη,
σκυφτούς για το χαράτσι,
κούφιοι και οκνοί καταφρονούν
τη θεία τραχιά σου γλώσσα,
των Ευρωπαίων περίγελα
και των αρχαίων παλιάτσοι…
(Κωστής Παλαμάς)
κοινωνιόλεκτος θηλυκό
•(γλωσσολογία) γλωσσική ποικιλία που
χρησιμοποιείται από συγκεκριμένη
κοινωνική ομάδα (νέοι, στρατιώτες κ.λπ.)
Παρά τον χαρακτηρισμό "γλώσσα", η γλώσσα
των νέων δεν είναι ένα αυτοτελές
γλωσσικό σύστημα, αλλά μια
"κοινωνιόλεκτος" [sociolect], δηλαδή
ένας τρόπος ομιλίας με λεξιλογικά,
πραγματολογικά και δομικά
χαρακτηριστικά που χρησιμοποιείται υπό
ορισμένες συνθήκες επικοινωνίας και
είναι μέρος της γλωσσικής συνείδησης
μιας κοινότητας.
Αργκό
1.συνθηματική γλώσσα που χρησιμοποιείται από άτομα του υπόκοσμου
2.(κατ' επέκταση) μία μορφή συνθηματικής γλώσσας που χρησιμοποιούν ιδιαίτερες
κοινωνικές ομάδες στρατιωτική αργκό, εφηβική αργκό, επαγγελματική αργκό