This Aptavani compiles Param Pujya Dada Bhagwan’s experiences of Soul, its nature and its qualities. How Dadashri could take into use the qualities of Soul, theoretically as well as practically, what was his experience, and how we also can use them to experience our Soul; all this is wonderfully explained here. And, by using those qualities, how can one maintain vitraagta (free from any desire) in the worldly circumstances; such matters have been simplified here. Also, what is the reality against the worldly beliefs? And in the vivid states of these worldly beliefs, how to apply the nature and properties of Soul? What was Gnani Purush’s actual experience during such situations? And beyond this, what do the Tirthankar Lords experience in their absolute state? All these understandings have come through the divine speech of Param Pujya Dada Bhagwan that we can read here To download the book please visit: www.dadabhagwan.org/books-media/books/Gujarati/Aptavani-14+Part-4/

2. ÿÎÿÎ ¤√‰Îfi ≠wÏ’÷
8 7
6 5
Á_¿·fi — ÿÌ’¿ ÿıÁÎ¥
±ÎM÷‰ÎHÎÌ
lıHÎÌ - 14
¤Î√ - 4
≠¿ÎÂ
©
’˛◊‹
¤Î‰
ƒT› ‹
‹ƒ¿

3. 7
5
≠¿Î¿ — lÌ ±Ï…÷ ÁÌ. ’Àı·
ÿÎÿÎ ¤√‰Îfi ±ÎflΑfiÎ ÀˇVÀ
ÿÎÿÎ ÿ½fi, 5, ‹‹÷Î’Î¿Û Á˘ÁΛÀÌ,
fi‰√…flÎ÷ ¿˘·ı… ’λ‚, μV‹Îfi’flÎ,
±‹ÿΉÎÿ-380014, √…flÎ÷.
Œ˘fi — (079) 39830100
© All Rights reserved - Deepakbhai Desai
Trimandir, Simandhar City, Ahmedabad-Kalol Highway,
Adalaj, Dist.-Gandhinagar-382421, Gujarat, India.
No part of this book may be used or reproduced in any manner
whatsoeverwithout written permission from the holder of the copyrights.
’˛◊‹ ±ÎT≤Ï÷ — 10,000 ÏÕÁıQ⁄fl, 2014
¤Î‰ ‹ÒS› — “’fl‹ ωfi›” ±fiı
“Ë_ ¿o¥ … ΩHÎ÷˘ fi◊Ì”, ±ı ¤Î‰ !
ƒT› ‹ÒS› — 100 wÏ’›Î
‹ƒ¿ — ±_⁄Î ±˘ŒÁıÀ
’Îr˝fiÎ◊ «ıQ⁄Á˝fiÎ ⁄ı{‹ıLÀ‹Î_,
fi‰Ì Ïfl{‰˝ ⁄ıÓ¿ ’ÎÁı, μV‹Îfi’flÎ,
±‹ÿΉÎÿ-380014.
Œ˘fi — (079) 27542964

4. …
Áfl÷fi
Á_’ÒHν’
¿·Î¿‹
¿˘HÎ «
≠ffi˘fi
±
¿flΉÌ
±ıÀ·ı
Ï·NÀ
÷
¿ı, ““±
‹ËŸ ≠
÷‹Îfl΋
Á_’ÒHν’
ÿÎÿÎ ¤
’
◊›_. I›
∞‰˘fi
ÿ
(fiÌfl‹
ÿıËω·
≠΄M÷
±
‹ÎÀı ÏÁ
ÿıÂ-ω
±
…‰Î⁄ÿ

5. “ÿÎÿÎ ¤√‰Îfi” ¿˘HÎ ?
…^fi 1958fiÌ ±ı Á‹Ì ÁÎ_…fi˘ »±ı¿ ‰ÎB›Îfi˘ Á‹›, ¤ÌÕ‹Î_ ‘‹‘‹÷Î_
Áfl÷fiÎ_ VÀıÂfi ’fl ⁄ıÃı·Î ±ı.±ı‹.’Àı· w’Ì ÿıË‹_Ïÿfl‹Î_ “ÿÎÿÎ ¤√‰Îfi”
Á_’ÒHν’HÎı ≠√À ◊›Î ±fiı ¿<ÿfl÷ı ÁF›* ±K›ÎI‹fi_ ±ÿ˚¤Ò÷ ±Îç›˝ ! ±ı¿
¿·Î¿‹Î_ ±ı‹fiı ωrÿ½fi ·ÎK›_ ! “±Î’HÎı ¿˘HÎ ? ¤√‰Îfi ¿˘HÎ ? …√÷
¿˘HÎ «·Î‰ı »ı ? ¿‹˝ Â_ ? ‹„@÷ Â_ ?” ¥. …√÷fiÎ_ ÷‹Î‹ ±ÎK›Î„I‹¿
≠ffi˘fiÎ_ Á_’ÒHν Œ˘Õ ’ÕuÎ.
±ı‹fiı ≠΄M÷ ◊¥ ÷ı … flÌ÷ı ‹ÎhÎ ⁄ı … ¿·Î¿‹Î_, ±L›fiı ’HÎ ≠΄M÷
¿flÎ‰Ì ±Î’÷Î_, ±ı‹fiÎ ±ÿ˚¤Ò÷ iÎÎfi≠›˘√◊Ì ! ±ıfiı ±ø‹ ‹Î√˝ ¿è΢. ø‹
±ıÀ·ı ’√Ï◊›ı ’√Ï◊›ı, ø‹ı ø‹ı ¨«ı «œ‰Îfi_. ±ø‹ ±ıÀ·ı ø‹ ωfiÎfi˘,
Ï·NÀ ‹Î√˝ ! ¢ÀÛ¿À !
÷ı±˘lÌ V‰›_ ≠I›ı¿fiı “ÿÎÿÎ ¤√‰Îfi ¿˘HÎ ?”fi˘ Œ˘Õ ’ÎÕ÷Î ¿Ëı÷Î_
¿ı, ““±Î ÿı¬Î› »ı ÷ı “ÿÎÿÎ ¤√‰Îfi” Lˢ›, ±‹ı ÷˘ iÎÎfiÌ ’fl<Ê »Ì±ı ±fiı
‹ËŸ ≠√À ◊›ı·Î »ı ÷ı ÿÎÿÎ ¤√‰Îfi »ı, …ı «˙ÿ·˘¿fiÎ fiÎ◊ »ı, ±ı
÷‹Îfl΋Î_› »ı, ⁄‘΋Î_› »ı. ÷‹Îfl΋Î_ ±T›@÷w’ı flËı·Î »ı fiı “±ËŸ”
Á_’ÒHν’HÎı T›@÷ ◊›ı·Î »ı. Ë_ ’˘÷ı ¤√‰Îfi fi◊Ì. ‹ÎflÌ ±_ÿfl ≠√À ◊›ı·Î
ÿÎÿÎ ¤√‰Îfifiı Ë_ ’HÎ fi‹V¿Îfl ¿fl<_ »_.””
±ÎI‹iÎÎfi ≠΄M÷fiÌ ≠I›ZÎ Ï·_¿
’fl‹ ’ÒF› ÿÎÿÎ ¤√‰Îfi (ÿÎÿÎlÌ)fiı 1958‹Î_ ±ÎI‹iÎÎfi ’˛√À
◊›_. I›Îfl ’»Ì 1962 ◊Ì 1988 Á‘Ì ÿıÂ-ωÿı ’Ïfl¤˛‹HÎ ¿flÌfiı ‹‹ZÎ
∞‰˘fiı ÁIÁ_√ ÷◊Î ±ÎI‹iÎÎfifiÌ ≠΄M÷ ¿flΉ÷Î_ Ë÷Î_.
ÿÎÿÎḻı ’˘÷ÎfiÌ Ë›Î÷Ì‹Î_ … ±ÎI‹iÎÎfiÌ ’ÒF› ÕÎ". fiÌfl<⁄ıfi ±‹Ìfi
(fiÌfl‹Î)fiı ±ÎI‹iÎÎfi ≠΄M÷ ¿flΉ‰ÎfiÌ iÎÎfiÏÁÏ© ±Î’ı·. ÿÎÿÎlÌfiÎ
ÿıËω·› ⁄Îÿ ’ÒF› fiÌfl<‹Î ÷ı … flÌ÷ı ‹‹ZÎ ∞‰˘fiı ÁIÁ_√ ÷◊Î ±ÎI‹iÎÎfifiÌ
≠΄M÷ ÏfiÏ‹kÎ ¤Î‰ı ¿flΉ÷Î Ë÷Î.
±ÎI‹iÎÎfiÌ ’ÒF› ÿÌ’¿¤Î¥ ÿıÁÎ¥fiı ’HÎ ÿÎÿÎḻı ÁIÁ_√ ¿fl‰Î
‹ÎÀı ÏÁÏ© ±Î’ı·. ‰÷˝‹Îfi‹Î_ ’ÒF› fiÌfl‹ÎfiÎ ±ÎÂÌ‰Î˝ÿ◊Ì ’ÒF› ÿÌ’¿¤Î¥
ÿıÂ-ωÿı‹Î_ ±ÎI‹iÎÎfi ÏfiÏ‹kÎ ¤Î‰ı ¿flÎ‰Ì flèÎÎ »ı.
±Î ±ÎI‹iÎÎfi ‹ı‚T›Î ⁄Îÿ ËΩfl˘ ‹‹ZÎ±˘ Á_ÁÎfl‹Î_ flËÌfiı Á‰˝
…‰Î⁄ÿÎfḻ˘ ’ÒflÌ ¿fl÷Î_ ’HÎ ‹@÷ flËÌ ±ÎI‹fl‹HÎ÷Î ±fi¤‰ı »ı.
4

6. ±fi_÷
iÎÎfiÌ
ÿıË◊
’vÊ
±¿÷
±Á_√
±√v
√H΢
±ÎI‹
±‹fl
Ïfi…√
±_Â
±‰H
Ïfi√
±fi¤
Á‹’
5
(√˛_.-√˛_◊,Á_.-Á_ÏZÎM÷, ’Ò.-’Ò‰Î˝‘˝, μ.-μ÷flΑ˝)
ÏËLÿÌ, ±_√˛ı∞, ‹flÎÃÌ, ÷ı·√, ‹·›Î·‹, ’_Ω⁄Ì, μÕÌ›Î, …‹˝fi ÷◊Î V’ıfiÌÂ
¤ÎÊ΋Î_ ¤ÎÊÎ_÷Ïfl÷ ◊›ı·Î ’fl‹ ’ÒF› ÿÎÿÎ ¤√‰ÎfifiÎ ’V÷¿˘ ’HÎ μ’·O‘
»ı.
1. ¤˘√‰ı ÷ıfiÌ ¤Ò·
2. ⁄L›_ ÷ı … L›Î›
3. ±ıÕ…VÀ ±ı‰flÌTËıfl
4. ±◊Õ΋HÎ À΂˘
5. g«÷Î
6. ø˘‘
7. ‹Îfi‰‘‹˝
8. Áı‰Î-’fl˘’¿Îfl
9. Ë_ ¿˘HÎ »_ ?
10. ÿÎÿÎ ¤√‰Îfi ?
11. Ïh΋_hÎ
12. ÿÎfi
13. Q≤I› Á‹›ı, ’Ëı·Î_ ±fiı ’»Ì
14. ¤Î‰fiÎ Á‘Îflı ¤‰˘¤‰
15. ‰÷˝‹Îfi ÷Ì◊*¿fl lÌ ÁÌ‹_‘fl V‰Î‹Ì
16. ≠Ï÷ø‹HÎ (√˛_◊, Á_ÏZÎM÷)
17. ’Ï÷-’IfiÌfi˘ ÏÿT› T›‰ËÎfl (√˛_., Á_.)
18. ‹Î-⁄Î’ »˘¿flÎ_fi˘ T›‰ËÎfl (√˛_., Á_.)
19. ’ˆÁÎfi˘ T›‰ËÎfl (√˛_., Á_.)
20. Á‹…◊Ì ≠ÎM÷ ⁄˛õ«›˝ (√˛_., Á_.)
21. ‰ÎHÎÌfi˘ ÏÁ©Î_÷
22. ¿‹˝fi_ ωiÎÎfi
23. ’Î’-’H›
ÿÎÿÎ ¤√‰Îfi ’˛wÏ’÷ ±ÎK›Î„I‹¿ ≠¿ÎÂfi˘
24. ÁI›-±ÁI›fiÎ flËV›˘
25. ±gËÁÎ
26. ≠ı‹
27. «‹I¿Îfl
28. ‰ÎHÎÌ, T›‰ËÎfl‹Î_....
29. Ïfi…ÿ˘Ê ÿ½fi◊Ì, Ïfiÿ˘˝Ê
30. √fl<-ÏÂW›
31. ±ÎM÷‰ÎHÎÌ-1
32. ±ÎM÷‰ÎHÎÌ-2
33. ±ÎM÷‰ÎHÎÌ-3
34. ±ÎM÷‰ÎHÎÌ-4
35. ±ÎM÷‰ÎHÎÌ-5-6
36. ±ÎM÷‰ÎHÎÌ-7
37. ±ÎM÷‰ÎHÎÌ-8
38. ±ÎM÷‰ÎHÎÌ-9
39. ±ÎM÷‰ÎHÎÌ-10 (’Ò.,μ.)
40. ±ÎM÷‰ÎHÎÌ-11 (’Ò.,μ.)
41. ±ÎM÷‰ÎHÎÌ-12 (’Ò.,μ.)
42. ±ÎM÷‰ÎHÎÌ-13 (’Ò.,μ.)
43. ±ÎM÷‰ÎHÎÌ-14 (¤Î√ 1◊Ì 4)
44. ±ÎM÷ÁÒhÎ
45. @·ı ωfiÎfi_ ∞‰fi
46. ÁË…÷Î
“ÿÎÿΉÎHÎÌ” ‹ı√ıÏ{fi ÿfl ‹ÏËfiı √…flÎ÷Ì, ÏËLÿÌ
÷◊Î ±_√˛ı∞ ¤ÎÊ΋Î_ ≠¿ÎÏÂ÷ ◊Λ »ı.

7. Á‹’˝HÎ
±fi_÷ …L‹˘◊Ì Ë÷˘ “’˘÷ı”, ’˘÷ÎfiÎ V‰w’◊Ì ±ΩHÎ,
iÎÎfiÌ ¿Ú’αı ΩH›˘ ¬ÿfiı, ’Î‹Ì iÎÎfiÎQ≤÷ flÁ-·ËÎHÎ.
ÿıË◊Ì Ï¤Lfi “Ë_ Â© ±ÎI‹Î”, ‰÷ı˝ ’˛÷ÌÏ÷ ±¬_Õ Ïÿfi-flÎ÷,
’vÊ ’ÿı “Ë_” ΩB≤÷ ±ÎI‹Î, ’˛¿ÚÏ÷fiı iÎı› ÏfiË΂_ ·√Î÷Îfl.
±¿÷ν, ±Ïø› “Ë_” iÎÎ÷Î-ƒWÀÎ, iÎΛ¿fiı iÎı› fiÎ V’Âı˝ ·√Îfl,
±Á_√, Ïfi·ı˝’, Ïfiω˝¿S’ ±ÎI‹Î, V’WÀ ±fi¤‰ı ◊›˘ ‰Ì÷flÎ√.
±√v-·CÎ, ±…L‹, ±’˛Ï÷⁄©, V‰’ÏflHÎ΋ı Ïfiflη_⁄ ÁÿΛ,
√H΢ ±fi_÷ ϤLfi-ϤLfi, Á_›@÷ı V‰¤Î‰ “’ÒHν ’˛¿ÎÂ.”
±ÎI‹Î ±ı … ’fl‹ÎI‹Î, ±ıOÁΘS›ÒÀ ±fi_÷ √HΑ΋,
±‹fl, ±E›÷, ±·¬-Ïfifl_…fi, iÎÎfi-ÿ½fi-„@÷-Á¬‘΋.
Ïfi…√H΢fiÌ ÁQ›¿˚ ±ÎflΑfiαı, ±T›@÷ ±ÎI‹Î T›@÷ ◊Λ,
±_ ±_ ¿ı‰‚iÎÎfi ’˛¿ÎÂı, “⁄˘‘ ⁄Ì…”‹Î_◊Ì ’Òfi‹ ◊Λ.
±‰HνfiÌ›, Ïfi—ÂOÿ ±ÎI‹Î, ÂOÿ˘◊Ì ±ıfiı ¿ı‹ Á‹Ω‰Î› ?
Ïfi√˛*◊ iÎÎfiÌ Á_iÎÎ-¿Ú’αı, V‰’ÿ Á‰Î*√ı ±fi¤‰Î›.
±fi¤‰fi˘ Ïfi«˘Õ iÎÎfiÌ iÎÎfi÷H΢, ±ËŸ ÂOÿı ÂOÿı V‰w’Λ,
Á‹’˝HÎ “±Ë˘” ±Î “±ÎM÷‰ÎHÎÌ”, …√¿S›ÎHÎı ÁÿÎ Á˘ËΛ.
    
6
V’ıfiÌÂ
μ’·O‘
˘
V›˘
...
Ïfiÿ˘˝Ê
’Ò.,μ.)
’Ò.,μ.)
’Ò.,μ.)
’Ò.,μ.)
√ 1◊Ì 4)
fi

8. ±fi¤‰ ÏÁ© ‰ÎHÎÌ “±ÎM÷‰ÎHÎÌ” ‹ËŸ
≠ffi¿÷ν — ÿÎÿÎ, ±Î’fiÌ ±Î ±ÎM÷‰ÎHÎÌ ‰Î_«÷Î_ ‰Î_«÷Î_ ⁄ı
¿·Î¿ Á_ÁÎfl … ±ƒU› … ◊¥ √›˘ !
ÿÎÿÎlÌ — ÷ı ±Î‰Î ⁄ı ¿·Î¿ ±Î‰÷Î_ … fi◊Ì. Á_ÁÎflfiÌ
ËÎ…flÌ ÷˘Õ‰Ì ±ı ÷˘ ⁄Ë ‹˘ÀÌ ‰Î÷ »ı ±fiı ±ÎM÷‰ÎHÎÌ ‰Î_«‰Î‹Î_
…√÷ ¤Ò·Î› ÷˘ fi›Î˝ ’Î’ ‘˘¥ fiάı. ¿ÎflHÎ ¿ı ±Î‹Î_ ÷˘ fi◊Ì
Á_ÁÎfl‹Î_ fiı fi◊Ì ‹˘Z΋Î_, ‰«·Î √΂΋Î_ ˢ›, ÷ı ’Î’˘ ⁄‘Î
¤V‹Ì¤Ò÷ ◊Λ. ±Î‹Î_ Á_ÁÎfl Ï⁄·¿<·ı› fi◊Ì. ±ıÀ·ı ±Î ±ÎM÷‰ÎHÎÌ
±Î’b_ ¿Î‹ ¿ÎœÌ fiάı ±ı‰Ì »ı.
≠ffi¿÷ν — iÎÎfi fi◊Ì ·Ì‘_ ˢ÷_ ±ı‹fiı ’HÎ ±ÎM÷‰ÎHÎÌ
‰Î_«Ìfiı ±ı‰˘ ±fi¤‰ ◊Λ »ı.
ÿÎÿÎlÌ — ËÎ, ÷˘› ±ıfiı ±fi¤‰ ◊Λ »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ±Î
±ø‹ ωiÎÎfi »ı fiı ±ıÀ·ı. ±Î ±ø‹ ωiÎÎfi Á_’ÒHν »ı, e· VÀ˘’
»ı ±fiı ’ı·_ øÏ‹¿fi_ ±ı iÎÎfi »ı, ωiÎÎfi fi◊Ì. ±ıÀ·ı ±fi¤‰ fiÎ
◊Λ. ±ı iÎÎfi ¿fl‰_ ’Õı ±Î’HÎı ±fiı ±Î ±ø‹ ±ı Á‹…‰_ ’Õı.
±Î ’V÷¿ Á‹∞ Ω› ÷˘ ±ıfiı ±fi¤‰ μI’Lfi ◊¥ Ω›.
≠ffi¿÷ν — ±ÎM÷‰ÎHÎÌ ‰Î_«÷Î … ±_ÿfl ÁıÀ ◊¥ Ω› ¿ı
±Î’HÎı …ı ¥E»÷Δ÷Î ÷ı ‰V÷ »ı ±ÎfiÌ ±_ÿfl.
ÿÎÿÎlÌ — ±ÎM÷‰ÎHÎÌ ‰Î_«Ìfiı ÷˘ ¿ıÀ·Î› ·˘¿˘fiÎ xÿ›
’Ïfl‰÷˝fi ◊¥ Ω› »ı ! ¿ÎflHÎ ¿ı ±Î ±ÎM÷‰ÎHÎÌfi_ ’V÷¿ ±˘fl …
Ω÷fi_ »ı ! ±ı‹Î_› ’Î»Ì ±ÎI‹ÎfiÎ ±fi¤‰‰Î‚Ì ‰ÎHÎÌ »ı. ±fi¤‰
‰ÎHÎÌ ¿˘¥ ÿËÎÕ˘› ˢ› … fiËŸfiı! ±K›ÎI‹fiÎ ±fi¤‰fi_ ’V÷¿
ˢ¥ ¿ı fiËŸ. ±fi¤‰fi_ ’V÷¿ @›Î_◊Ì ·Î‰ı ? ÂÎVhÎÌ› ’V÷¿
ˢ› ±fiı ÷ı ¿ıÀ·˘ ±fi¤‰ ˢ› ? ÷ı ⁄Ï©…L› ±fi¤‰ ˢ›,
’HÎ ±ÎI‹Îfi˘ …ı iÎÎfi…L› ±fi¤‰ ÷ı ¿˘¥ …B›Î±ı fiΠˢ›. ÷ı
±Î ±ÎM÷‰ÎHÎÌ‹Î_ ±ı ±fi¤‰ … »ı.
±ÎI‹Îfi˘ ’Òflı’Òfl˘ ±fi¤‰ ’V÷¿‹Î_ ⁄ËÎfl ’Õı·˘ … fi◊Ì.
±fi¤‰
±fi¤‰
’ÕÌfiı ⁄
“±ÎI‹Î
√›Î. ÷
≠
ÿ
¬⁄fl ’
¿Î‹ ¿fl
±Î‰_ ÿ
≠
»ı ⁄‘
ÿ
≠
¬⁄fl ’
ÿ
»ı ±Î.
i
‰Î@› ÷
±ı‹fiÌ
±˘Ë˘Ë˘
«Î·Âı.
±
»ıS·Ì ÿ
’vÊı ⁄
±ı … ÷
7

9. «÷Î_ ⁄ı
Á_ÁÎflfiÌ
‰Î_«‰Î‹Î_
÷˘ fi◊Ì
’˘ ⁄‘Î
M÷‰ÎHÎÌ
M÷‰ÎHÎÌ
¿ı ±Î
· VÀ˘’
¤‰ fiÎ
…‰_ ’Õı.
›.
Ω› ¿ı
Î xÿ›
±˘fl …
±fi¤‰
’V÷¿
’V÷¿
‰ ˢ›,
ˢ›. ÷ı
… fi◊Ì.
±fi¤‰fiÎ VÀıÂfi ±Î‰÷Î Á‘ÌfiÌ … ‰V÷ ⁄ËÎfl ’Õı·Ì »ı. ÷ı ±Î
±fi¤‰fiÎ VÀıÂfiı ±Î‰Ìfiı “±fi¤‰ Â_ »ı” ±ıÀ·˘ ◊˘Õ˘ ⁄ËÎfl
’ÕÌfiı ⁄_‘ ◊¥ √›_ »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı …ı …ı ±ÎI‹±fi¤‰Ì ◊›Î, ÷ı ÷ı
“±ÎI‹Î” ¿Ëı‰Î flèÎÎ fi◊Ì. ±fi¤‰ ±ÎT›Î ’»Ì ‹˙fi ◊¥fiı «ÎS›Î
√›Î. ÷ı±˘ ’V÷¿ ·¬‰Î› fi◊Ì flèÎÎ fiı ¿Ëı‰Î› fi◊Ì flèÎÎ.
≠ffi¿÷ν — ’HÎ ±ÎI‹Îfi˘ ±fi¤‰ ’Òflı’Òfl˘ ·¬Ì ¿Λ ?
ÿÎÿÎlÌ — ±ı ±fi¤‰ ·¬Î› fiËŸ, ’HÎ ±ÎfiÎ ’fl◊Ì »Î_À
¬⁄fl ’Õı ¿ı ±ı Â_ ±fi¤‰ »ı ±ı‹fiı, ±ÎI‹Îfi˘ ±fi¤‰ Â_ Â_
¿Î‹ ¿flı »ı ! ±ÎI‹ÎfiÎ ±fi¤‰ ÏÁ‰Î› ±ı‰Ì ‰ÎHÎÌ fiÌ¿‚ı fiËŸ,
±Î‰_ ÿ½fi ∂¤_ fiÎ ◊Λ, ±ı‰_ ±ı‹fiı Á‹Ω›.
≠ffi¿÷ν — ±Î’fiÌ ±Î ±˘flÌÏ…fi· ‰Î÷˘, ‹˙Ï·¿ ‰Î÷˘ ·Î√ı
»ı ⁄‘Ì.
ÿÎÿÎlÌ — ËÎ, ‹˙Ï·¿ ‰Î÷˘ »ı ⁄‘Ì !
≠ffi¿÷ν — ±Î’ ºpÎ_÷ ±ı‰Î ±Î’˘ »˘ ¿ı {ÌHÎÌ ‰Î÷˘› ˉı
¬⁄fl ’ÕÌ Ω› »ı.
ÿÎÿÎlÌ — ËÎ, ’ÕÌ Ω›. ºpÎ_÷ »ı fiı ! ºpÎ_÷˘ … ±fi¤‰fiÎ
»ı ±Î. ±Î’HÎÌ ±ÎM÷‰ÎHÎ̱˘ ’ÒHν ±fi¤‰fiÌ … ‰ÎHÎÌ »ı.
iÎÎfiÌfi_ ±ı¿ ‰Î@› ÷˘ ±fi_÷ iÎÎfi¿‚Î◊Ì ¤flı·_ ˢ›. ±ı
‰Î@› ÷˘ ±fi¤‰ ‰Î@› ¿Ëı‰Î›. ÂÎVh΢‹Î_› fiÎ ·¬Ì ˢ› ±ı‰Ì
±ı‹fiÌ ‰ÎHÎÌ Ë˘› ±fiı ±ı ‰ÎHÎÌ ±Î’HÎfiı ±fi¤‰‹Î_ ±Î‰ı ¿ı
±˘Ë˘Ë˘ ! ¿ı‰Ì Á«˘À ‰ÎHÎÌ »ı ! ±Î ±fi¤‰fiÌ ‰ÎHÎÌ ÷˘ Ãıà Á‘Ì
«Î·Âı.
±Î ±‹ÎflÎ ’V÷¿fi_ fl˘… ±ı¿ ¿·Î¿ … ±ÎflΑfi ¿flÂı ÷˘
»ıS·Ì ÿÂαı ’ˢӫÎÕÂı. ¿ÎflHÎ ¿ı ¿˘fi_ ÏfiÏÿK›ÎÁfi ¿flı »ı ? iÎÎfiÌ
’vÊı ⁄˘·ı·Ì ‰ÎHÎÌfi_, ÷ı ±ÎflΑfi ¿flı »ı. ±‹ÎflÎ ‰Î@›˘fi_ ±ÎflΑfi
±ı … ÷’ ±fiı ±ı … ‘‹˝, ÷˘ ÷‹fiı Ïfifl_÷fl ’fl‹Îfi_ÿ flËıÂı.
    
8

10. 9
Á_’Îÿ¿Ì›
±Î …√÷fiÌ ‰ÎV÷ω¿÷Î Â_ ËÂı ±ı Ë¿Ì¿÷fi_ ‰Hνfi ÷Ì◊*¿fl
¤√‰_÷˘±ı ¿ı‰‚iÎÎfi‹Î_ Ωı¥fiı ¿›* »ı. ±ı‹HÎı ¿èÎ_ ¿ı ±Î …√÷ ‹Ò‚
V‰w’ı » ÁfiÎ÷fi ÷k‰˘◊Ì ⁄fiı·_ »ı ±fiı »±ı ÷k‰˘ ±ıfiÎ ƒT›-√HÎ-
’›Î˝› ÁÏË÷ flËı·Î »ı. ±Î » ÷k‰˘‹Î_fi_ ±ı¿ ÷k‰ ±ı “±ÎI‹÷k‰”
±ı … “Ë_” ’˘÷ı ±fiı ±ı … Ïfl›·Î¥{ ¿fl‰Îfi_ »ı.
“F›Î_ ·√Ì ±ÎI‹÷k‰ Ï«Lè΢ fiËŸ, I›Î_ ·√Ì ÁΑfiÎ Á‰˝ …^ÃÌ”,
÷˘ ±ı ±ÎI‹Î Ïfl›·Î¥{ ¿ı‰Ì flÌ÷ı ◊Λ ? ±ıfiÌ ’˛Î„M÷ ÂÎVh΢fiÎ
±K››fiı ¿ı Ïø›Î¿Î_Õ◊Ì fiËŸ ’HÎ …ı‹HÎı ±ÎI‹Î Á_’ÒHν ±fi¤‰ı·˘ »ı
±fiı …ı ⁄ÌΩfiı ±ÎI‹ÎfiÌ ±fi¤ÒÏ÷ ¿flΉ‰Îfiı Á‹◊˝ »ı, ±ı‰Î ’˛√À
iÎÎfiÌ ’vÊ ◊¿Ì ±Î’HÎfiı ±ÎI‹Î ÁË… flÌ÷ı ±fi¤‰‹Î_ ±Î‰Ì Ω› »ı.
¿ÚWHÎ ¤√‰Îfiı √Ì÷΋Î_ ¿èÎ_ ¿ı iÎÎfiÌ ’vÊ ±ı … ‹Îfl˘ ±ÎI‹Î
»ı ±fiı ÷ı±˘ ’Î’˘fiı ¤V‹Ì¤Ò÷ ¿flÌ ±ÎI‹iÎÎfi ’˛ÎM÷ ¿flÎ‰Ì Â¿ı »ı.
F›Îflı ‰ıÿ˘ ±_÷ı ¿Ëı »ı ¿ı fiıÏ÷.. fiıÏ÷.. fiıÏ÷... ÷_ …ı ±ÎI‹Î ¢‘ı »ı
÷ı ±Î‹Î_ fiËŸ ‹‚ı, ∞‰÷Î ±ÎI‹iÎÎfiÌ ’ÎÁı◊Ì ‹‚Âı. Ωı ÷fiı ÷ı‹fiÌ
’ÎÁı◊Ì ±ÎI‹iÎÎfi ’˛ÎM÷ ◊Λ, ±ÎI‹º„WÀ ◊Λ ÷˘ ÷fiı ±Î√‚fiÌ ‰Î÷˘
Á‹ΩÂı. ±ıÀ·ı Ωı ÷Îflı ‹˘ZÎ Ωı¥÷˘ ˢ› ÷˘ iÎÎfiÌ ’ÎÁı ±Î‰…ı. ‹˘ZÎ
¿o¥ ’V÷¿‹Î_◊Ì ’˛ÎMÔ÷ ◊Λ fiËŸ. ±ı ÷˘ ’˛√À ÿ̉Î◊Ì ’˘÷Îfi˘ ÿ̉˘
’˛√ÀΉ‰Î ’˛I›ZÎ ±Î‰‰_ ’Õı.
øÏ‹¿ ‹Î√˝‹Î_ ÁQ›¿˚I‰ ‹˘Ë F›Îflı ⁄Î¿Ì flËı I›Îflı ±ÎI‹Î Â_
ËÂı, ¿ı‰˘ ËÂı, Â_ ¿fl÷˘ ËÂı, ±ıfi_ ¿ı‰_ V‰w’ ËÂı, ±ıfiÎ Â_ √H΢ ËÂı,
Â_ ‘‹˘˝ ËÂı. ±ı‹ ∞‰fi‹Î_ ±fi_÷ ¤ıÿı ±ÎI‹Î Á_⁄_‘Ì ΩHΉÎfiÎ ’˛ffi˘
∂Ãı ±fiı ±Î Á_ÁÎfl‹Î_ @›Î_› vÏ«, ‹˘Ë fiΠˢ›. ±ı‹ ¿fl÷Î ¿fl÷Î
F›Îflı »ıS·_ ±Î‰flHÎ ÷ÒÀı »ı, I›Îflı ±ÎI‹Îfi˘ ÁÎZÎÎI¿Îfl ◊¥ Á_’ÒHν
±fi¤‰ ◊Λ »ı. ’˘÷ı Á_’ÒHν ±ÎI‹Î w’ … ◊Λ »ı. ‹Ò‚ ±ÎI‹Î ±ıfiÎ
√HΑ‹˝-V‰¤Î‰, V‰w’ ÁÏË÷ ’Òflı’Òfl˘ ±fi¤‰‹Î_ ±Î‰Ì Ω› »ı. ÷ı
… ’»Ì ’˘÷ÎfiÌ ±fi¤‰ ‰ÎHÎÌ‹Î_ μÿ› ˢ› ÷ıÀ·_, ±ÎI‹ÎfiÎ ±ÿ˚¤÷
flËV›˘ ¬S·Î ¿flÌ Â¿ı.
±
Á_’ÒHν ±
I›Îflı ±
Á‰Î*√
±ÎI‹Î ±
V‰w’fi
l˘÷Îfiı
±fi¤‰
‰I›Î˝ fi
÷
iÎÎfiÌ ’
±fi¤‰
±ÎI‹Îfi
±Î ZÎıh
“±Á_›Ï
“
¿fl‰_. “V
±ÎI‹Îfi
“V‰w’”
“
±ıÀ·ı V
¿
±ÎI‹Î
√H΢‹Î_
„@÷, ±
±
⁄ÎflÁ,
±fiı ’Òfi

11. 10
÷Ì◊*¿fl
√÷ ‹Ò‚
›-√HÎ-
I‹÷k‰”
‰˝ …^ÃÌ”,
ÂÎVh΢fiÎ
‰ı·˘ »ı
‰Î ’˛√À
Ω› »ı.
±ÎI‹Î
¿ı »ı.
¢‘ı »ı
fiı ÷ı‹fiÌ
fiÌ ‰Î÷˘
…ı. ‹˘ZÎ
fi˘ ÿ̉˘
±ÎI‹Î Â_
H΢ ËÂı,
fiÎ ’˛ffi˘
÷Î ¿fl÷Î
¥ Á_’ÒHν
‹Î ±ıfiÎ
› »ı. ÷ı
±ÿ˚¤÷
±ø‹ ωiÎÎfiÌ ’fl‹ ’ÒF› ÿÎÿÎlÌfiı 1958‹Î_ F›Îflı ±ÎI‹Îfi˘
Á_’ÒHν ±fi¤‰ ◊›˘, ±ÎI‹ÎfiÎ V‰w’ ±fiı V‰¤Î‰ V’WÀ’HÎı Á‹Ω›Î,
I›Îflı ±ıfiÎ ’˛I›ı¿ √H΢fiı M≤◊¿ M≤◊¿ ±fi¤‰‰ÎfiÎ flèÎÎ fiËŸ. Á_’ÒHν-
Á‰Î*√ ±fi¤‰ ◊¥ ’˘÷ı ÷ı w’ … ◊¥ √›Î. ’˛I›ı¿ √HΑ‹˘˝ ÁÏË÷
±ÎI‹Î ±fi¤‰‹Î_ ‰÷ν›˘. ÷ı◊Ì … ÷ı±˘ ±ÎI‹ÎfiÎ √HΑ‹˝fiı, V‰¤Î‰fiı,
V‰w’fiı …ı‹ »ı ÷ı‹ ºWÀÎ_÷ ÁÎ◊ı ‰ÎHÎÌ ¶ÎflÎ Á‹Ω‰Ì Â@›Î ±fiı
l˘÷Îfiı ’HÎ ±ı‰_ ÿı¬Î÷_ ◊Λ ±ı‰Ì Á‹… ±Î’Ì Â@›Î. ±Î …
±fi¤‰Ì iÎÎfiÌ ’vÊfiÌ Ï‰ÂıÊ÷Î »ı. ±ÎI‹ÎfiÎ V’WÀ ‰ıÿfi‹Î_ ’˘÷ı
‰I›Î˝ fiı ±Î’HÎfiı ÷ı ÿÂÎ ’΋‰Îfi˘ Á_’ÒHν ‹Î√˝ ¬S·˘ ¿flÌ Â@›Î.
÷Ì◊*¿fl ¤√‰_÷˘±ı …ı ±ÎI‹Î ¿ı‰‚iÎÎfi‹Î_ ±fi¤T›˘ ÷ı ±ÎI‹Î
iÎÎfiÌ ’vÊ ’fl‹ ’ÒF› ÿÎÿÎlÌfiı ’Òflı’Òfl˘ Á‹…‹Î_ ±ÎT›˘, Á‰Î*Âı
±fi¤‰‹Î_ ±ÎT›˘ fiı ◊˘Õı ±_Âı ¿ı‰‚iÎÎfi‹Î_ ∂b_ flèÎ_. ÷ı◊Ì ÷ı±˘ ’˘÷ı
±ÎI‹ÎfiÎ ƒT›-√HÎ-’›Î˝›fi_ ›◊Î◊˝ ‰Hνfi ±Î’Ì Â@›Î. ±Î ¿Î‚‹Î_,
±Î ZÎıhÎı ±Î‰Î iÎÎfiÌ ’vÊ ’ο‰Î ÷ı ±Ï√›Îfl‹_ ‘ÌÀ˚ ±Îç›˝ »ı
“±Á_›Ï÷ ’ÒΩ” fi΋fi_.
“iÎÎfiÌ” ±ıÀ·ı ’˘÷ÎfiÎ V‰w’fi_ ±fiı V‰¤Î‰fi_ … Ï«_÷‰fi ◊›Î
¿fl‰_. “V‰w’” ±ıÀ·ı “’˘÷ı ¿˘HÎ »ı” ±ı fiyÌ ◊‰_ ±fiı V‰¤Î‰ ±ıÀ·ı
±ÎI‹ÎfiÎ √HΑ‹˝, ±ı‹Î_ … flèÎÎ ¿flı ±ıfi_ fi΋ “iÎÎfiÌ.” “iÎÎfiÌ”
“V‰w’”‹Î_ … flËı Ïfifl_÷fl, Á_ÁÎfl‹Î_ ±ı¿ ZÎHΉÎfl ’HÎ fiΠˢ› !
“Ë_ ±ÎI‹Î »_” ±ı ±fiı ±Î ‹ÎflÎ √HΑ‹˘˝ »ı, ±ı‹ Ï«_÷‰fi ◊‰_
±ıÀ·ı V‰w’ ±fiı V‰¤Î‰‹Î_ flËı‰_ ±ı V‰fl‹HÎ÷Î »ı. -ÿÎÿÎlÌ
¿˘¥ ’HÎ ‰V÷ ±˘‚¬‰Ì ˢ› ÷˘ ±ıfiÎ √HΑ‹˝◊Ì ±˘‚¬Î›.
±ÎI‹Î ÷k‰ »ı, ±ıfiı ±˘‚¬‰Î ±ıfiÎ √HΑ‹˝ ±˘‚¬‰Î ’Õı. ±fi_÷
√H΢‹Î_ ‹A› √HÎ-±fi_÷ iÎÎfi, ±fi_÷ ÿ½fi, ±fi_÷ Á¬, ±fi_÷
„@÷, ±√v-·CÎ V‰¤Î‰, ±Ï‰fiÎÂÌ, ±‹fl, ±Á_√, Ïfi·ı˝’ ±ÎÏÿ »ı.
±_Âı ±_Âı √HÎ ’˛√À ◊Λ I›Îflı ±ıfiı √HÎ ¿Ëı‰Î›. F›Î_ Á‘Ì
⁄ÎflÁ, ÷ıflÁ, «˙ÿ …ıÀ·˘ ’˛√À ◊›˘ ˢ› I›Î_ Á‘Ì ±ı √HÎ ¿Ëı‰Î›
±fiı ’Òfi‹ı ’Ïfl’ÒHν ’˛√À √HÎ ’˘÷ı V‰¤Î‰‹Î_ ±Î‰Ì √›˘ ¿Ëı‰Î›.

12. 11
V‰¤Î‰‹Î_ ±Î‰Ì Ω› I›Îflı Á‰Î*Âı ⁄‘Î √H΢ ’˛√À ◊¥ √›Î ˢ›.
÷ı ±ı¿ … √HÎ fiËŸ ’HÎ ’˛I›ı¿ √H΢, ±fi_÷Î √H΢ ⁄‘Î … Á‰Î*Âı
’˛√À ◊¥fiı ’˘÷ı ±ÎI‹V‰¤Î‰‹Î_ ±Î‰Ì √›˘ ˢ›. ⁄‘Î √H΢ Á_’ÒHν
±fi¤‰‹Î_ ‰÷ı˝ ±fiı @›Î_› ωfl˘‘ΤÎÁ fiΠˢ›. Ïfifl_÷fl V‰’ÏflHÎ΋‹Î_
… ‰÷ı˝.
±ø‹ ωiÎÎfifiÎ ¤ıÿiÎÎfi◊Ì ±Î’HÎfiı ‹Ò‚ ±ÎI‹ÎfiÌ ’˛÷ÌÏ÷
⁄ıÁÌ Ω› »ı. ˉı ’Î_« ±ÎiÎÎ ’΂‰Î◊Ì ΩB≤Ï÷ ‰‘ı ±fiı ΩB≤Ï÷◊Ì
’Î_« ±ÎiÎÎ ’Î‚Ì Â¿Î›. ’HÎ Â© μ’›˘√‹Î_ ±Î‰‰Î ±ÎI‹√H΢fi_
±ÎflΑfi ˢ‰_ CÎÀı. ±Î‰Î √H΢ ±˘‚¬Ìfiı μ’›˘√‹Î_ ·ı ÷˘
±fi¤‰ÿÂ΋Î_ ’ˢӫı.
±ÎI‹ÎfiΠωω‘ √H΢fi˘ ‰Îfl_‰Îfl VÀÕÌ (±P›ÎÁ) ¿fl‰Î◊Ì,
μ’›˘√‹Î_ √˘Ã‰‰Î◊Ì, ‘Ì‹ı ‘Ì‹ı ±P›ÎÁ‹Î_ ·ı‰Î◊Ì ±ı ±fi¤‰Î÷_
…Âı ±fiı »ı‰Àı ÁË… ±ÎI‹V‰w’ ÿÂ΋Î_ ’ˢӫÎÂı. Ïfifl_÷fl ‹„@÷,
±¬_Õ Á‹ÎÏ‘ÿÂÎ ±fi¤‰ÎÂı.
±Î’HÎı ±ËŸ …ı ±ÎI‹ÎfiÎ √H΢fiÌ ¤…fiÎ ¿fl‰ÎfiÌ ¿ËÌ »ı, ÷˘
÷ı ¿ı‰Ì flÌ÷ı ¿fl‰ÎfiÌ ? ÿÎ.÷. “‹fi-‰«fi-¿Î›ÎfiÌ ÷‹Î‹ Á_√Ì Ïø›Î±˘◊Ì
Ë_ ±Á_√ »_”, ÷˘ Ë_ ±Á_√ ¿¥ flÌ÷ı, Á_√Ì Ïø›Î ¿˘fiı ¿Ëı‰Î›, ±ı
VÀÕÌ‹Î_ ·ı÷Î ·ı÷Î Ïÿ‰ÁfiÎ ’˛Á_√˘‹Î_ ±Î Ïø›Î Á_√Ì Ïø›Î »ı, ±ı‹Î_
Ë_ ±Î flÌ÷ı ±Á_√ »_, ±ı‹ ΩB≤Ï÷’Ò‰˝¿fi˘ ±P›ÎÁ ±Á_√ ÿÂÎfiÌ
±fi¤‰lıHÎÌ «œÎ‰Âı.
±ÎI‹√H΢fiÌ ¤…fiÎ◊Ì ±ÎI‹„V◊fl÷Î ±Î‰ı, ºœ÷Î ±Î‰ı ±fiı
±ÎI‹Î ÷flŒ …‰Î ‹ÎÀıfi˘ ±ı ‹˘À˘ ±Î‘Îfl »ı. ±ıÀ·ı ±ÎI‹√H΢fiÌ
¤…fiÎ ¿fl‰Ì ±ı Âw±Î÷‹Î_ ÏË÷¿ÎflÌ »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ¿‹˘˝fiÎ Œ˘Á˝, ¤flı·Î
‹Î· Á΋ı ΩB≤Ï÷fiÌ „V◊fl÷Î ±Î‰‰Î ‹ÎÀı ±ı Ëı„S’_√ »ı. ’»Ì ±Î√‚fiÎ
VÀı…ı ’˘÷Îfi˘ ‹Ò‚ V‰¤Î‰ …ı iÎÎ÷Î-ƒWÀÎ »ı, ±ı‹Î_ flËÌfiı ŒÎ¥· ‰fifiı-
«_ÿfiı-±ı¿ ’ÿ˚√·fiı Ωı‰Îfi_ »ı.
±ı ÿÂαı ’ˢӫ‰Î ‹ÎÀı ’˘÷ÎfiÎ ÿ˘Ê˘ Ωı¥, Á΋Îfiı Ïfiÿ˘˝Ê
Ωı¥fiı ±Î√‚ ‰‘‰Îfi_ »ı. ’»Ì T›‰ËÎfl‹Î_ ±◊Õ΋HÎ, Õ¬˘Õ¬·
±˘»Ì ◊
∂¤Î ◊
±Î‰ı »
⁄Î⁄÷˘‹
⁄÷ÎÕı ±
»ı. ±Î‹
Ωı‰Îfi˘
’
»ı” ±ı‹
»ı ±fi
ΩHÎı·Î
ΩB≤Ï÷
¿fl‰Îfi˘
Ω›, ¿
±Î’HÎfi
’
±ÎI‹√
¿fl‰Î ‹
¿flı ÷˘
⁄Ò‹˘ ’
Ωı¥±ı.
ŒÎ¥·˘fi
±ÎI‹√
‹ÎÀı ω
fl
ΩHΉÎfi
±˘»_ ’
’ÒF› ÿÎ

13. 12
›Î ˢ›.
Á‰Î*Âı
˘ Á_’ÒHν
flHÎ΋‹Î_
’˛÷ÌÏ÷
ΩB≤Ï÷◊Ì
‹√H΢fi_
·ı ÷˘
¿fl‰Î◊Ì,
fi¤‰Î÷_
‹„@÷,
Ì »ı, ÷˘
›Î±˘◊Ì
‰Î›, ±ı
»ı, ±ı‹Î_
ÿÂÎfiÌ
Ήı ±fiı
‹√H΢fiÌ
, ¤flı·Î
±Î√‚fiÎ
· ‰fifiı-
Ïfiÿ˘˝Ê
¬˘Õ¬·
±˘»Ì ◊Λ ÷ı‹ ÷ı‹ «_ÿfiÌ ’˛¿ÚÏ÷fiı …ÿÌ Ωı‰ÎfiÌ »ı. ’˛¿ÚÏ÷fiÌ ±_ÿfl
∂¤Î ◊÷Î ¿ÊΛ, «Ì¿Î¢, ’˛¿ÚÏ÷ V‰¤Î‰, ’»Ì ±Î√‚ @›Î_ @›Î_ flÁ
±Î‰ı »ı ? ‹fifiÌ √Î_Ã˘ ω«Îfl˘ V‰w’ı, ’»Ì Ï«kÎ ¿¥ ¿¥ Á_ÁÎflÌ
⁄Î⁄÷˘‹Î_ Ω› »ı fiı «˘ÓÀı »ı ? ’»Ì ⁄Ï© ÿ˘ÏÊ÷ ⁄÷ÎÕı, ÁÎfl_-¬flÎ⁄
⁄÷ÎÕı ±fiı ±Ëo¿Îfl @›Î_ @›Î_ ÷L‹›Î¿Îfl ◊Λ »ı, ¤˘√‰À΋Î_ ±Î‰ı
»ı. ±Î‹ ÁÒZ‹÷αı iÎı›˘fiÎ V‰w’fiı ’˘÷ÎfiÎ iÎÎ÷Î-ƒWÀÎ’ÿ‹Î_ flËÌfiı
Ωı‰Îfi˘ ’vÊÎ◊˝ ¿fl‰Îfi˘ »ı.
’fl‹ ’ÒF› ÿÎÿÎlÌfiÌ ‰ÎHÎÌ‹Î_ “±Î ⁄‘_ fl˘… ±ÎÀ·_ ¿fl‰Î …ı‰_
»ı” ±ı‹ …ı ¿Ëı‰Î›_ »ı, ÷˘ ±ı iÎÎfi Á‹…‰Îfi_ »ı, ΩB≤Ï÷‹Î_ flά‰Îfi_
»ı ±fiı …ı‹ …ı‹ ÏÕV«Î…˝ ¿‹˘˝fiÎ ÏËÁÎ⁄ ’ÒflÎ ◊÷Î …Âı, ÷ı‹ ÷ı‹
ΩHÎı·Î iÎÎfi ’˛‹ÎHÎı ‰÷˝fi‹Î_ ±Î‰÷_ …Âı. ’˘÷ÎfiÎ ÷flŒ◊Ì Ïfiç› ±fiı
ΩB≤Ï÷ … flά‰ÎfiÌ »ı ¿ı ±Î‰_ ˢ‰_ Ωı¥±ı ±fiı ±ı‰Ì √˘Ã‰HÎÌ
¿fl‰Îfi˘› ‰Î_‘˘ fi◊Ì, ’HÎ ¿÷ν¤Î‰ı ¿fl‰Î ‹_ÕÌ ’Õı fiı ’»Ì Õ¬˘‚Î¥
Ω›, ¿ı ’»Ì ‘ÒfiÌ ◊¥ Ω› fiı Ï‹¿ıÏfi¿·Ì ¿›Î˝ ¿flı, ÷ı‰_ ’ÏflHÎ΋
±Î’HÎfiı Ωı¥÷_ fi◊Ì.
’fl‹ ’ÒF› ÿÎÿÎlÌfiÌ ‰ÎHÎÌ‹Î_ ±Î‰ı ¿ı Ïfifl_÷fl ±Î¬˘ Ïÿ‰Á
±ÎI‹√H΢fiÌ ¤…fiÎ ¿fl‰Î √H΢ ⁄˘·‰Î Ωı¥±ı. ÷ı ±ı¿Î_÷ı ·¥fiı
¿fl‰Î ‹_ÕÌ ’Õı, ÷ıfiı ⁄ÿ·ı Á‹…ı ±fiı μ’›˘√ ΩB≤Ï÷ √˘Ã‰Ìfiı ’»Ì
¿flı ÷˘ ¿Î‹fi_. ±Î ÷˘ T›‰ËÎfl ¬ÁıÕÌ fiάı, ÷˘ÕÌ fiάı ¿ı T›‰ËÎfl‹Î_
⁄Ò‹˘ ’Õı ±fiı Ïfiç›fiÌ ¤…fi΋Î_ ‹Ω ’ÕÌ Ω›, ±ı‰_ fiΠˢ‰_
Ωı¥±ı. T›‰ËÎfl ±ı Ïfi¿Î·Ì ⁄Î⁄÷ »ı, ÷ıfi˘ ’Î_« ±ÎiÎ΋Î_ flËÌfiı,
ŒÎ¥·˘fi˘ Á‹¤Î‰ı Ïfi¿Î· ¿›Î˝ ’»Ì ‰‘ÎflÎfiÎ Á‹›‹Î_ ’˘÷ı ±ÎI‹¤Î‰ı
±ÎI‹√H΢fiÌ ¤…fiÎ ¿fl‰ÎfiÌ »ı ±fiı V‰¤Î‰ ΩB≤Ï÷ ‰‘ı ÷ı‰Î ’vÊÎ◊˝
‹ÎÀı ωϑ, ‰Î_«fi, ’˛Ï÷ø‹HÎ, Á΋ÎÏ›¿ √˘Ã‰‰ÎfiÎ »ı.
fl˘…fiÌ hÎHÎ Á΋ÎÏ›¿ ¿fl‰Ì ±ı‰_ ‰Î_E›_, ±ıÀ·ı ±ı iÎÎfi‹Î_
ΩHΉÎfi_ »ı. ±ı ’˛‹ÎHÎı ¿fl‰Î ‹_ÕÌ ’Õ‰Îfi_ fi◊Ì. ËÎ, ÿflfl˘… ±˘»Î‹Î_
±˘»_ ’_ÿfl Ï‹ÏfiÀ Á΋ÎÏ›¿ …wfl ¿flÌ Â¿Î›. ’ÒF› fiÌfl‹Îfiı ’fl‹
’ÒF› ÿÎÿÎlÌ fl˘…fiÌ hÎHÎ Á΋ÎÏ›¿ ¿flΉ÷Î, ’HÎ ±ı‹fiı I›Îflı ⁄ËÎflfiÌ

14. 13
¿˘¥ ŒÎ¥·˘fiÌ Õ¬·˘ fiˢ÷Ì. ∂·ÀÎfi_ ¡Ì ÀÎ¥‹ ‹‚÷˘ ÷ıfiı μ’›˘√’Ò‰˝¿
Á΋ÎÏ›¿‹Î_ √˘Ã‰÷Î.
±Î ±ÎM÷‰ÎHÎÌ‹Î_ ’fl‹ ’ÒF› ÿÎÿÎḻı ±fi¤‰ı·Î ±ÎI‹ÎfiÎ
√HΑ‹˘˝ ±fiı V‰¤Î‰fi_ ‰Hνfi »ı. Ï◊›flıÏÀ¿· ±fiı ±ıÀ·_ … ’˛ı„@À¿·
flÌ÷ı, ±ı √HÎfiı μ’›˘√‹Î_ ’˘÷ı ¿ı‰Ì flÌ÷ı ·¥ Â@›Î, ±ı‹fiı ±ı ‰I›*
»ı ±fiı ±Î’HÎfiı ’HÎ ±ıfiı μ’›˘√‹Î_ ·¥ ±ÎI‹Î‹Î_ ±Î‰Ì …‰ÎfiÌ
±ÿ˚¤÷ Á‹… ±Î’Ì Â@›Î. ±fiı ±ı √HÎ μ’›˘√‹Î_ ·¥ Á_ÁÎflÌ
’Ïfl„V◊Ï÷±˘‹Î_ ‰Ì÷flÎ√÷Î ¿ı‰Ì flÌ÷ı flÎ¬Ì Â¿Î›, ÷ı‰Ì ‰Î÷˘ ÏÁ©
V÷Ï÷fiÎ »ıS·Î «ıMÀfl‹Î_ ±Î’HÎfiı ’˛ÎM÷ ◊Λ »ı.
·˙Ï¿¿ ‹ÎL›÷α˘ Á΋ı ‰ÎV÷ω¿÷Î Â_ »ı ? ÷ı‹ … ‹ÎL›÷α˘fiÌ
ωω‘ ÿÂα˘‹Î_ ±Î √HÎ-V‰¤Î‰ ¿ı‰Ì flÌ÷ı μ’›˘√‹Î_ ·ı‰Î› ? iÎÎfiÌ
’vÊfiı ±Î‰Î √HÎ-V‰¤Î‰ ¿ı‰Ì flÌ÷ı ›◊Î◊˝’HÎı ‰÷˝ı »ı ? ±fiı ±ı◊Ì
±Î√‚ ÷Ì◊*¿fl ÁÎËı⁄˘fiı Á‰˘˝E« ÿÂ΋Î_ ¿ı‰_ ‰÷˝÷_ ËÂı ? ±ı ⁄‘Ì
‰Î÷˘ ÿÎÿÎ lÌ‹¬ı fiÌ¿‚Ì »ı, ÷ı Á‰˝ ±hÎı Á‹ÎωWÀ ◊¥ »ı. iÎÎfiÌfiÌ
‰ÎHÎÌ …ÿÎ …ÿÎ ÏfiÏ‹k΢fiı ±Î‘Ìfi fiÌ¿‚ı·Ì »ı, ’HÎ Á_¿·fi ¿fl÷Ì
‰¬÷ı ±ı‰˘ ’˛›ÎÁ ¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›˘ »ı ¿ı ±ı¿ … T›„@÷ ΩıÕı ±¬_Õ
ÁIÁ_√ «Î·÷˘ ˢ›, ±ı‹Î_ Âw±Î÷◊Ì ÷ı Ãıà ’ÒHν÷Î Á‘ÌfiÌ ‰Î÷fiÌ
Ï·_¿ ÷ı‹… «œ÷Î ø‹‹Î_ ‹‚Ì flËı. …ı◊Ì ‹ËÎI‹Î±˘ ±Î iÎÎfi ’ÎQ›Î
’»Ì ’˛√Ï÷fiÎ Á˘’Îfi «œ÷Î «œ÷Î ±Î√‚fi˘ K›ı› ·Z΋Î_ flÎ¬Ì Â¿ı
±fiı …wÏfl›Î÷fiÎ ‹Î¥· VÀ˘fi ±ıfiı ‹‚Ì flËı.
±Î √˛_◊‹Î_ iÎÎfi ·Ì‘Î ’Ëı·ÎfiÌ ‰Î÷˘ ‹‹ZÎ ΩıÕı »ı, F›Îflı iÎÎfi
·Ì‘Î ’»ÌfiÌ ‰Î÷˘ ±ÎI‹iÎÎfi ’΋ı·Î ‹ËÎI‹Î±˘ ΩıÕı »ı ±ı‹ ‰Î«¿ı
Á‹∞ ·ı‰_.
ÁiÎ ‰Î«¿ı ±Î ‰ÎHÎÌ ’˛◊‹ ‰Î_«Ì ·Ì‘Î ’»Ì ŒflÌ◊Ì ±fi¿>‚÷αı
‰‘_ ‰¬÷ ‰Î_«Ìfiı VÀÕÌ (±P›ÎÁ)‹Î_ ·ı‰Î …ı‰Ì »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ±Î
’˘÷ÎfiÎ … ±ÎI‹V‰w’fi_ ‰Hνfi »ı, ’˘÷ÎfiÎ V‰√H΢fi_ … ‰Hνfi »ı. ÷ı
’˛‹ÎHÎı Ωı¥fiı, ω{˚›·Î¥{ ¿flÌfiı ’˛¿ÚÏ÷fiÎ ’ÏflHÎ΋˘ Á΋ı √H΢fi_
ÁıÏÀ_√ ¿flÌ V‰¤Î‰ÿÂ΋Î_ ±Î‰‰Îfi_ »ı. …ÿÎ’b_ ±fi¤‰‰_ »ı. V‰√H΢fiÌ
¤…fi΋
√HΑ‹˝
…
÷ı‹ ÷ı‹
T›Ò” (±
»ı, ÷ı ‹
»ı. ±Î’
‰Î«¿ı ±
‰
ÁIÁ_√
’ÒF› fi
(¿ıÁıÀ‹
±ÎM÷‰Î
√H΢ ±
‹
»ı. ÂOÿ
±ÎI‹Îfi
ÏfiÏ‹kÎÎ
‰ÎHÎÌ ±
·Ì‘ı ¿o¥
÷ı ±◊ı˝

15. 14
›˘√’Ò‰˝¿
±ÎI‹ÎfiÎ
’˛ı„@À¿·
±ı ‰I›*
…‰ÎfiÌ
Á_ÁÎflÌ
÷˘ ÏÁ©
÷α˘fiÌ
? iÎÎfiÌ
fiı ±ı◊Ì
±ı ⁄‘Ì
iÎÎfiÌfiÌ
fi ¿fl÷Ì
Õı ±¬_Õ
‰Î÷fiÌ
fi ’ÎQ›Î
Î¬Ì Â¿ı
Îflı iÎÎfi
‹ ‰Î«¿ı
¿>‚÷αı
¿ı ±Î
fi »ı. ÷ı
√H΢fi_
‰√H΢fiÌ
¤…fi΋Î_ ±Î‰Ìfiı »ı‰Àı ±ÎI‹Îw’ ◊‰Îfi_ »ı ±fiı Á΋Îfiı ’HÎ ÷ı‰Î …
√HΑ‹˝ ÁÏË÷ Â© ±ÎI‹V‰w’ı Ωı‰Îfi˘ »ı.
…ı‹ …ı‹ ±Î ‰ÎHÎÌfi_ ‰Î_«fi-‹fifi-ÏfiÏÿK›ÎÁfi ¿fl÷Î …¥Â_,
÷ı‹ ÷ı‹ ’»Ì ’fl‹ ’ÒF› ÿÎÿÎlÌfiÌ ±Î iÎÎfi‰ÎHÎÌfi˘ “’˘¥LÀ ±Î˜Œ
T›Ò” (±Î›) Á‹ΩÂı. »÷Î_ ’HÎ ’˘÷Îfiı …ı Á‹Ω›_ »ı ÷ı … ’ÒHν÷αı
»ı, ÷ı ‹ÎfiÌ ·ı‰ÎfiÌ ¤Ò· fiÎ ◊¥ Ω›, ÷ı ‹ÎÀı Á÷÷ ΩB≤÷ flËı‰Î …ı‰_
»ı. ±Î’H΢ K›ı› ÷˘ »ı‰Àı ’˛I›ZÎ iÎÎfiÌ ’ÎÁı …¥fiı … ’Òfl˘ ◊Âı, ±ı
‰Î«¿ı ±‰U› ·Z΋Î_ flά‰_ Ωı¥±ı.
‰Ê˘˝ Á‘Ì …ÿÌ …ÿÌ T›„@÷±˘ ΩıÕı ’fl‹ ’ÒF› ÿÎÿÎlÌfi˘
ÁIÁ_√ …ÿÎ …ÿÎ ZÎıhÎı, …ÿÎ …ÿÎ ¿Î‚ı ◊›Î ¿fl÷˘. ÷ı ⁄‘Ì … ‰ÎHÎÌ
’ÒF› fiÌfl‹Î±ı ¿ıÁıÀ˘‹Î_ flı¿ÕÛ ¿flÌ ·Ì‘Ì. …ı‹Î_◊Ì ±Î ‰ÎHÎÌ ÀˇÎLVøÎ¥⁄
(¿ıÁıÀ‹Î_◊Ì μ÷Îfl˘) ◊¥fiı CÎHÎÎ ⁄‘Î ‹ËÎI‹Î±˘fiÌ ‹ÿÿ◊Ì »ı‰Àı
±ÎM÷‰ÎHÎÌfiÎ ±Î √˛_◊ w’ı ±Î’HÎÎ ËÎ◊‹Î_ ±Î‰ı »ı, ¿ı …ı‹Î_ ±ÎI‹ÎfiÎ
√H΢ ±fiı V‰¤Î‰ ωÂıfiÌ Ï‰√÷˘fi_ Á_¿·fi ◊›_ »ı.
‹Ò‚ ±ÎI‹V‰w’fiı …ı‹ »ı ÷ı‹ ±fi¤‰‰_ ÷ı … ±Î’H΢ K›ı›
»ı. ÂOÿ F›Î_ ’Ë˘Ó«Ì Â¿ı fiËŸ, ±ı‰Î ±‰HνfiÌ›, ±‰@÷T›, ÂOÿÎ÷Ì÷
±ÎI‹ÎfiÎ flËV›˘ Á_⁄_‘ı iÎÎfiÌ ’vÊ ’fl‹ ’ÒF› ÿÎÿÎlÌ ¶ÎflÎ …ıÀ·Ì
ÏfiÏ‹kÎΑÌfi ‰ÎHÎÌ fiÌ¿‚Ì »ı, ÷ıfi_ ±Î Á_¿·fi ◊›_ »ı. iÎÎfiÌ ’vÊfiÌ
‰ÎHÎÌ ±Ï‰fl˘‘ΤÎÁ, Áˆ©Î_Ï÷¿, Ïhο΂ ÁI› … ˢ›, ÷ı‹Î_ Á‹…Œıflfiı
·Ì‘ı ¿o¥¿ ZÎÏ÷ ¤ÎÏÁ÷ ◊÷Ì Ë˘› ÷˘ ÷ı Á_¿·fiÎfiÌ ¿‹Ì Á‹…¢ fiı
÷ı ±◊ı˝ Z΋Π’˛Î◊˝fiÎ.
- ÿÌ’¿ ÿıÁÎ¥

16. 15
μ’˘ÿ˚CÎÎ÷
[1] ±ÎI‹ÎfiÎ √H΢ ±fiı V‰¤Î‰
±ÎI‹ÎfiÎ √H΢fi˘ ω¿ÎÁ ¿fl‰˘ ’Õı ? fiÎ, ±ı √H΢ ω¿ÏÁ÷ …
»ı. ’HÎ ’˘÷ı ±ÎI‹Îfiı √HΑ‹˝ ÁÏË÷ ΩHÎı, ÷ı ’ÏflHÎ΋ ’΋ı I›Îflı
±ÎI‹iÎÎfi ◊Λ.
±ÎI‹Î ±ıÀ·ı ’fl‹ÎI‹Î … »ı, ±fi_÷ √HΑ΋ »ı. ’˘÷ÎfiÎ
V‰Î¤Îω¿ √H΢, …ı @›Îflı› ±ÎCÎΒλΠfiÎ ◊Λ ±ı‰Î »ı. ±ı‹Î_ ‹A›
⁄ı √H΢ - iÎÎfi ±fiı ÿ½fi. ±fi_÷ iÎÎfi, ±fi_÷ ÿ½fi, ±fi_÷ „@÷,
±fi_÷ Á¬ ±Î «Îfl √H΢ ‹˘ÀÎ-‹˘ÀÎ, …⁄fl…V÷ ±fiı ⁄ÌΩ ⁄‘Î ÷˘
CÎHÎÎ_ √H΢ ‘flΉı »ı, …ı‰Î ¿ı ±‹Ò÷˝, ±√v-·CÎ, ±T››, ±E›÷,
±w’Ì Ï‰√ıflı.
±ÎI‹ÎfiÎ ⁄‘Î √H΢ ’fl‹ıfiLÀ (ÂÎr÷) »ı, F›Îflı ±ıfiÎ ‘‹˝
‰’flÎ¥ flèÎÎ »ı. ±fi_÷ iÎÎfi, ±fi_÷ ÿ½fi ±ı √H΢ ’fl‹ıfiLÀ »ı, F›Îflı
ΩHΉ_-Ωı‰_ ±ı ‘‹˝ ÀıQ’flflÌ »ı.
±ÎI‹ÎfiÎ √H΢ ±ÎI‹iÎÎfi ’ÎQ›Î ’»Ì ±fi¤‰Î› »ı. ±Î¿<‚÷Î-
T›Î¿<‚÷Î fiËŸ, Ïfifl_÷fl Ïfiflο<‚÷Î. ±fi_÷ iÎÎfi ˢ›, ÷˘ ’»Ì ¿˘¥
‰V÷ ‹Ò_{‰ı fiËŸ. iÎÎfi ËÎ…fl ◊¥fiı Á‹Î‘Îfi ±Î’ı. ’»Ì ±fi_÷ ÿ½fi
ˢ›, ÷˘ ¿˘¥ ‰V÷ ±Õ«HÎ fiÎ ¿flı, Á‹…HÎ ∂¤Ì ◊¥fiı Ïfi¿Î· ¿flÌ
fiάı. ±fi_÷ „@÷ ˢ›, ÷˘ √‹ı ÷ı‰Ì ¬flÎ⁄ ’Ïfl„V◊Ï÷‹Î_› Á‹¤Î‰◊Ì
Ïfi¿Î· ¿flÌ fiάı, Ï«_÷Î-μ’ÎÏ‘ ¿›Î˝ ‰√fl.
±Î‹ ±_Âı ±_Âı ±fi¤‰ ‰‘÷˘ Ω›. ⁄‘Î ±_ ¤ı√Î ¿flı I›Îflı
‹Ò‚ V‰¤Î‰ ◊Λ.
¤Î‰ ±ıÀ·ı ±„V÷ ±fiı V‰¤Î‰ ±ıÀ·ı V‰fi_ ±„V÷I‰’b_.
±ÎI‹Îfi˘ V‰¤Î‰ ±ıÀ·ı ’˘÷ı ’˘÷ÎfiÎ √HΑ‹˝‹Î_ ±fiı ’˘÷ÎfiÌ ⁄ÎμLÕˇÌ‹Î_
… ˢ› »ı, ±ıfiÌ ⁄ËÎfl ±ÎI‹Î ’˘÷ı …÷˘ … fi◊Ì.
Ωı‰Î-ΩHΉÎfi˘ ’˘÷Îfi˘ ‹Ò‚ V‰¤Î‰. ±ıfi_ Œ‚ ’fl‹Îfi_ÿ.
V‰¤Î‰◊Ì ⁄ËÎfl fiÌ¿‚‰_, V‰¤Î‰fiÌ Ï‰v© ¿fl‰_ ±ı ¿‹˝.
V
F›Îflı V
⁄‘Î √H
…
÷ıflÁ, «
fiÎ ¿Ëı‰
i
¿fl÷Î …
Á‹¤Î‰
i
ΩHÎı ±
±fi_÷ ÿ
Z΋Î, ±
±ÎI‹Î
Á
±ÎI‹Îfi
ø˘‘fi˘
·
fi◊Ì. I›
‹
iÎÎfi’˛¿
‰V÷±˘
fi◊Ì, ±
i
»^À˘ ’Õ

17. 16
¿ÏÁ÷ …
‹ı I›Îflı
’˘÷ÎfiÎ
‹Î_ ‹A›
„@÷,
⁄‘Î ÷˘
±E›÷,
±ıfiÎ ‘‹˝
»ı, F›Îflı
ο<‚÷Î-
»Ì ¿˘¥
÷ ÿ½fi
¿Î· ¿flÌ
‹¤Î‰◊Ì
¿flı I›Îflı
÷I‰’b_.
ÎμLÕˇÌ‹Î_
fl‹Îfi_ÿ.
V‰¤Î‰ ±fiı √H΋Î_ Œıfl ±ıÀ·˘ … ¿ı √HÎ …ÿÎ …ÿÎ ⁄˘·‰Î ’Õı,
F›Îflı V‰¤Î‰‹Î_ ⁄‘Î √H΢ ¤ı√Î ±Î‰Ì Ω›. ±ı¿-⁄ı-hÎHÎ-«Îfl ±ı‹
⁄‘Î √H΢ ¤flÎ¥ Ω›, ±ı V‰¤Î‰ ¿Ëı‰Î›. V‰¤Î‰ ±ıÀ·ı ’ÒHν ÿÂÎ.
…ı‹ «_ƒ‹Î_ ±ı¿‹, ⁄Ì…◊Ì ‘Ì‹ı‘Ì‹ı ’»Ì ’Òfi‹ ◊Λ. ÷ı ⁄ÎflÁ,
÷ıflÁ, «Îˆÿ ˢ› I›Î_ Á‘Ì √HÎ ¿Ëı‰Î› ±fiı ’Òfi‹ ˢ› I›Îflı √HÎ
fiÎ ¿Ëı‰Î›, V‰¤Î‰ ¿Ëı‰Î›.
iÎÎfi ·Ì‘Î ’»Ì ‹ËÎI‹Î±˘ …ı‹ …ı‹ ŒÎ¥·˘fi˘ Á‹¤Î‰ı Ïfi¿Î·
¿fl÷Î …Âı, ±ı‹ ±ıfiÌ ‹ı‚ı ’Òfi‹ ◊Âı, ¿<ÿfl÷Ì flÌ÷ı. ±I›Îflı ÷˘
Á‹¤Î‰ı ŒÎ¥·˘fi˘ Ïfi¿Î· ¿fl‰˘ …wflÌ »ı.
iÎÎfiÌ ’vÊ ±ÎI‹Îfiı ‰ıÿfi◊Ì, √HÎ◊Ì ±fiı ·ZÎHÎ◊Ì ΩHÎı. ‰ıÿfi◊Ì
ΩHÎı ±ıÀ·ı V‰Á_‰ıÿfi, ’fl‹Îfi_ÿ ˢ›. ’»Ì √HÎ ±ıÀ·ı ±fi_÷ iÎÎfi,
±fi_÷ ÿ½fi, ±fi_÷ Á¬, ±fi_÷ „@÷ ±ı ⁄‘_. ±fiı ·ZÎHÎ ±ıÀ·ı
Z΋Î, ±Î…˝‰÷Î, ∑…÷Î, Â˙« ±ı‰Î ÿÁ ·ZÎH΢, ±Î ⁄‘_ ˢ› I›Îflı
±ÎI‹Î ’˛ÎM÷ ◊›˘ ¿Ëı‰Î›.
ÁË… Z΋Î, ÁË… Q≤ÿ÷Î, ÁË… ∑…÷Î ±ı‰Î ·ZÎH΢ ˢ›. ±Î
±ÎI‹ÎfiÎ √H΢ fi◊Ì ¿ı fi◊Ì ’˛¿ÚÏ÷fiÎ, ’HÎ ±Î T›Ï÷flı¿ √H΢ »ı.
ø˘‘fi˘ ±¤Î‰ ±ıfiı “Z΋Δ ¿Ëı »ı.
·ZÎHÎ ÷˘ ·˘¿˘fiı Á‹Ω‰‰Î ‹ÎÀı »ı, ⁄Î¿Ì ±Î ·ZÎH΢ ÏÁ©ZÎıh΋Î_
fi◊Ì. I›Î_ ¿Î›‹fiÎ √H΢ »ı ÷ı …ÿÎ »ı.
[2] ±fi_÷ iÎÎfi-ÿ½fi
[2.1] iÎΛ¿ — iÎÎfi — iÎı›
‹Ò‚ ±ÎI‹Îfi_, ƒT› iÎÎfiV‰w’ … »ı, ±ıOÁΘS›ÒÀ iÎÎfi ‹ÎhÎ »ı,
iÎÎfi’˛¿Î … »ı. ±fi_÷ iÎÎfi ±ı ±ıfi˘ √HÎ »ı. ΩHΉÎfiÌ «ÌΩı, iÎı›
‰V÷±˘ ±fi_÷ »ı, ‹ÎÀı ΩHÎfiÎfl˘ iÎΛ¿ ±fi_÷ iÎÎfi‰Î‚˘ »ı. iÎı›˘ Á_A›Î÷
fi◊Ì, ±Á_A›Î÷ fi◊Ì, ’HÎ ±fi_÷ »ı. ±ıfiÌ Á΋ı iÎÎfi ’HÎ ±fi_÷ »ı.
iÎı› ±ıÀ·ı ΩHΉÎfiÌ ‰V÷ ±fiı ΩHÎfiÎfl ±ıÀ·ı iÎÎ÷Î. ±ÎI‹Î
»^À˘ ’ÕuÎ ’»Ì (iÎÎfi ’˛ÎMÔ÷ ◊›Î ’»Ì) iÎÎ÷Î ¿Ëı‰Î›.

18. 17
iÎı›-ºU› ωfiÎÂÌ »ı ±fiı iÎÎ÷Î-ƒWÀÎ ±Ï‰fiÎÂÌ »ı. …ı ¿S’fiÎ◊Ì
ÿı¬Î› ÷ı iÎı›-ºU› »ı, Ïfiω˝¿S’ ÿı¬Î› »ı ±ı iÎÎ÷Î-ƒWÀÎ »ı.
iÎı›˘fi˘ ωÂıÊ Œ˘Õ ±hÎı ‹‚ı »ı.
‹˘«Ì …ı Á̉ı »ı ±ı Ïø›Î iÎı› fi◊Ì, …ı iÎÎfi◊Ì Á̉ı »ı ±ı iÎı›
»ı. ‰¿Ì·Î÷fiÌ Ïø›Î ±ı iÎı› fi◊Ì, ’HÎ …ı iÎÎfi◊Ì ‰¿Ì·Î÷ ¿flı »ı ±ı
iÎÎfi … iÎı› »ı.
Ïø›Î ‹ÎhÎ ’flÁkÎÎ »ı, Ïø›Î‰Î‚_ iÎÎfi ’HÎ ’flÁkÎÎ »ı. ‹˘«Ìfi_
iÎÎfi, ‰¿Ì·Î÷fi_ iÎÎfi, ÕΘ@ÀflÌ iÎÎfi ±ı ⁄‘Î_ ±Ëo¿ÎflÌ iÎÎfi, ±ı
’flÁkÎ΋Î_ »ı. ±Ëo¿Îflfiı ’HÎ …ı ΩHÎı »ı ÷ı V‰ÁkÎÎ »ı.
‹˘«ÌfiÌ Ïø›Îfi_ …ı iÎÎfi ◊›ı·_ »ı, ±ı iÎÎfifiı ΩHÎfiÎfl˘ ±Ëo¿Îfl
»ı. Ïø›Îfi_ …ı iÎÎfi »ı ÷ı ⁄Ï©iÎÎfi »ı. ±ıfiı ΩHÎfiÎfl˘ ⁄Ï©fi˘ ‹ÎÏ·¿ -
±Ëo¿Îfl. ‰¿Ì·Î÷ ¿ı‰Ì flÌ÷ı ¿flΛ, ±ı ΩHÎı. ±ı‹Î_ ’˘÷ı ¤Ò· ¿flı, ÷˘
’λ˘ ΩHÎı ¿ı ‹ÎflÌ ±Î ¤Ò· ◊¥ √¥, ±Î‰_ fiÎ ◊‰_ Ωı¥±ı. ±ı iÎÎfifiÎ
±Î‘Îflı ΩHÎı, ’HÎ ±ı ⁄Ï©iÎÎfi »ı.
±ıÀ·ı ±Î¬Î …√÷fiÎ ⁄‘Î ÁO…ı@À ΩHÎı »÷Î_ ±ı iÎÎfi ⁄Ï©‹Î_
Á‹Î›.
’Î_« ¥„Lƒ›˘◊Ì …ı …ı …HÎΛ »ı, ±ı ±ÎI‹ÎfiÎ iÎÎfi◊Ì »ı ? fiÎ, ±ı
÷˘ ¥„Lƒ›iÎÎfi◊Ì ΩHÎı »ı. ±ı ÷˘ ±iÎÎfiÌ›ı ΩHÎı. ¥„Lƒ›iÎÎfi◊Ì ΩHΉ΋Î_
±iÎÎfiÌfiı ¿ı iÎÎfiÌfiı Œıfl fi◊Ì, ⁄LfiıfiÎ ±÷Ì„Lƒ›iÎÎfi‹Î_ Œıfl »ı. iÎÎfiÌfiı
±÷Ì„Lƒ›iÎÎfi ˢ›. ±÷Ì„Lƒ›iÎÎfi‹Î_ …ı ±Î_¬ı ÿı¬Î÷Î fi◊Ì, ±ı‰Î ‹fifiÎ
’›Î˝›, ⁄Ï©fiÎ ’›Î˝›, ±ıfiı ±ÎI‹Î ±÷Ì„Lƒ›iÎÎfi◊Ì ΩHÎı »ı. ±Î
¥„Lƒ›iÎÎfi (⁄Ï©) »ı ±ı ±Ëo¿Îflfi_ iÎÎfi »ı, ±ı ’HÎ ±ÎI‹Î ΩH›Î ¿flı.
‹Ò‚ ±ÎI‹Î ¿ı‰‚iÎÎfi V‰w’ »ı, ¿ı‰‚iÎÎfi ’˛¿Î … »ı, F›Îflı
Ë_ ±ı ’˘÷ı ±fi_÷iÎÎfi‰Î‚˘ »ı.
±ÎI‹ÎfiÎ ⁄‘Î √H΢‹Î_ ±¤ıÿ ¤Î‰ı ±ÎI‹Î … »ı. I›Î_ ¤ıÿ fi◊Ì
’HÎ Ωı ±ıfi_ ‰Hνfi ¿fl‰_ ˢ› ÷˘ ¤ıÿ ÿı¬Î›, …ÿ_ …ÿ_ ⁄˘·‰_ ’Õı, ’HÎ
‹Ò‚ V‰w’ı ±¤ıÿ … ˢ›.
(
±fi¤‰
ˢ›. (…
º
fiı ÿ½fi
’HÎ ºWÀ
i
±ıfiı ÿÂ
ƒ
ΩH›_ ±
±
Á‰Î*√
“
Á_’ÒHν Â
’fl‹Î◊˝V
◊›Î ÏÁ
÷ı ÿÂ΋
ÿÎÿÎfiÎ
±Î ‰Î@
⁄‘Ì …
±
ΩHΉ΋
’˘÷Îfiı
¿
fiı iÎı› »
iÎÎfi «

19. 18
S’fiÎ◊Ì
»ı.
±ı iÎı›
flı »ı ±ı
‹˘«Ìfi_
ÎÎfi, ±ı
±Ëo¿Îfl
‹ÎÏ·¿ -
¿flı, ÷˘
iÎÎfifiÎ
⁄Ï©‹Î_
? fiÎ, ±ı
ΩHΉ΋Î_
iÎÎfiÌfiı
Î ‹fifiÎ
»ı. ±Î
H›Î ¿flı.
»ı, F›Îflı
¤ıÿ fi◊Ì
’Õı, ’HÎ
(øÏ‹¿ ‹Î√ı˝) ’˛÷ÌÏ÷ ¬_Õ (¤ıÿ) ˢ›, ·ZÎ ¬_Õ Ë˘› ’HÎ
±fi¤‰ ¬_Õ fiΠˢ›. ±fi¤‰ ±ıÀ·ı iÎÎfi, ±ı ±¬_Õ (±¤ıÿ) …
ˢ›. (…ı ±ÎT›Î ’»Ì Ω› fiËŸ.)
ºU›˘ ±fi_÷ »ı, ±ıfiÌ Á΋ı ÿ½fi ±fi_÷ »ı. ºU›˘ ±fi_÷ ˢ›
fiı ÿ½fi ◊˘Õ<_¿ … ˢ› ÷˘ ÂÌ flÌ÷ı «Î·ı ? ±ıfiı ’Ë˘Ó«Ì fiÎ ‰‚Λ.
’HÎ ºWÀÎfi_ ÿ½fi ±fi_÷.
iÎÎfi ±fiı ÿ½fi‹Î_ ϤLfi÷Î »ı. fiyÌ ◊›Î ’Ëı·Î, “¿o¥¿ »ı”
±ıfiı ÿ½fi ¿Ëı‰Î› ±fiı fiyÌ ◊›_ ¿ı “±Î »ı” ±ıfiı iÎÎfi ¿Ëı‰Î›.
ƒWÀαı ºU›fiı Ωı›_ ±ıÀ·ı ÿ½fi ∂¤_ ◊Λ ±fiı iÎÎ÷αı iÎı›fiı
ΩH›_ ±ıÀ·ı iÎÎfi ∂¤_ ◊Λ.
±Î‰Î iÎÎfi-ÿ½fi ±ÎÏÿ ±fi_÷Î √H΢ ◊¿Ì ’˘÷ı Á_’ÒHν Â© »ı,
Á‰Î*√ Â© »ı.
[2.2] ±fi_÷Î iÎı›˘fiı ΩHΉ΋Î_... Â© »_
“±fi_÷Î iÎı›˘fiı ΩHΉ΋Î_ ’ÏflH΋ı·Ì ±fi_÷Ì ±‰V◊α˘‹Î_ Ë_
Á_’ÒHν Â© »_, Á‰Î*√ Â© »_.” ±Î ‰Î@› ›◊Î◊˝’HÎı Á‹Ω› ÷˘
’fl‹Î◊˝V‰w’ ◊¥ Ω›. ±Î ÂÎVhÎfi_ ‰Î@› fi◊Ì, ¬ÿ ’fl‹ÎI‹ V‰w’
◊›Î ÏÁ‰Î› ±Î ‰Î@› ¿˘¥ ⁄˘·Ì fiΠ¿ı. ±Î ‰Î@› ±ı‰_ »ı ¿ı ±ı ’˘÷ı
÷ı ÿÂ΋Î_ ’ˢ_«‰_ ’ÕÂı Á‹…‰Î ‹ÎÀı. ±Î ‰Î@› Á‹ΩÂı I›Îflı ±Î
ÿÎÿÎfiÎ iÎÎfifiÌ ’ÒHÎνËÏ÷ ◊Âı. …ı ±ÎI‹ÎfiÎ ±fi¤‰‹Î_ flËı÷˘ ˢ› ÷ı …
±Î ‰Î@› Á‹…ı. ±Î ‰Î@› ⁄Ë ¨Õ<_ »ı. ±Î‹Î_ Á_ÁÎfl◊Ì ±⁄_‘ flËı‰ÎfiÌ
⁄‘Ì … Á΋√˛Ì±˘ ‹ËÎI‹Î±˘fiı ’fl‹ ’ÒF› ÿÎÿÎḻı ±Î’Ì ÿÌ‘Ì »ı !
±Î¬_ …√÷ iÎı›˘◊Ì ¤flı·_ »ı, ±fi_÷Î iÎı›˘ »ı. ˉı ±ı iÎı›˘fiı
ΩHΉ΋Î_ ±fi_÷Ì ±‰V◊α˘ μI’Lfi ◊Λ »ı, »÷Î_ ±ı ±‰V◊α˘
’˘÷Îfiı «˘ÓÀ÷Ì fi◊Ì. ’˘÷ı Â© … flËı »ı.
¿ıflÌ Ωı¥ ±ıÀ·ı iÎÎfi ¿ıflÌfiÎ ±Î¿Îflı ◊¥ Ω›, ’HÎ iÎÎfiı› »^À<_
fiı iÎı› »^À<_ fiı iÎÎ÷Λı »^À˘. «˘_À÷_ fi◊Ì ±ı Â© iÎÎfi ¿Ëı‰Î›, ⁄Ï©…L›
iÎÎfi «˘ÓÀı.

20. 19
iÎı› ’˛‹ÎHÎı iÎÎfi iÎı›Î¿Îfl ◊Λ, ’HÎ ’˘÷ı «˘ÓÀ÷˘ fi◊Ì. fl˘Ó√
(±‰‚Ì) ‹ÎL›÷Î◊Ì ÷ƒ’÷Î ¤ÎÁı »ı. ‹ÎL›÷Î Á‰‚Ì ◊Λ I›Îflı ÷ı
’˘÷ÎfiÎ ±Á· V‰w’‹Î_ … ˢ›.
’ÿ˚√·fiÌ ±‰V◊΋Î_ ¿ıflÌfiı ⁄ÿ·ı ⁄Ì…_ …±ı ÷˘› «ı÷fi Â© …
»ı. iÎı›fiı ΩHΉ΋Î_ ’ÏflH΋ı·Ì-÷ÿοÎfl-iÎı›Î¿Îfl ◊¥ √›ı·Ì ±‰V◊΋Î_›
’HÎ ’˘÷ı Â© … »ı. iÎı› ¿o¥ ±Õ÷_ fi◊Ì.
±Î ¤˙Ï÷¿ ’˛¿Î iÎı›fiı ±ı¿ ⁄Î… ’˛¿ÎÂı, ÷˘ ⁄Ì∞ ⁄Î… ±_‘Îfl_
ˢ›. F›Îflı ±ÎI‹Îfi˘ ’˛¿Î ÷˘ iÎı›fiı ±ı@{ı@À V‰w’ı «˘√flÿ‹◊Ì
w’-flÁ-V’½-√_‘ ÁÏË÷ ⁄‘_ ’˛¿ÎÂı. ’λ˘ ±ıfi˘ »Î_›˘ fiÎ ’Õı.
iÎı›fiÎ ±Î¿Îflı iÎÎfi ◊¥ Ω› ±ıfi_ fi΋ ’ÏflH΋ı·Ì ¿Ëı‰Î›.
iÎı›fiı ΩHΉ΋Î_ iÎÎfifiÌ ±‰V◊Î μI’Lfi ◊Λ. iÎÎfifiÎ ’›Î˝› iÎı›Î¿Îfl
◊Λ, iÎÎfi ’˘÷ı iÎÎfiοÎfl … flËı, ’˘÷ı Â© … flËı.
iÎı›˘fiı ‰Ì÷flÎ√÷Î◊Ì ΩHΉ΋Î_ ¿˘¥ Ëfl¿÷ fi◊Ì. iÎı›˘ ΩıÕı
flÎ√-¶ıÊ◊Ì ⁄_‘fi »ı, ⁄Î¿Ì iÎı›˘ ¿o¥ fiÕ÷Î fi◊Ì.
iÎÎfiÌ, iÎı› ΩHΉ΋Î_ ’ÏflH΋ı ÷˘›ı Á_’ÒHν Â© »ı ±fiı Á_ÁÎfḻ˘fiı
V‰Îÿ ±Î‰ı, ¥E»Î ◊Λ ÷˘ ±ı «˘ÓÀı.
iÎÎfiÌ ‰ÎV÷ω¿÷Î Ωı¥fiı ⁄˘·ı »ı. iÎı› ÿı¬Ì ÷ı‰Î ±Î¿Îfl …ı‰˘
’˘÷ı ◊¥ Ω› »÷Î_ ±ı‹Î_ ÷L‹›Î¿Îfl ◊÷˘ fi◊Ì, ·ı’Λ‹Îfi ◊÷˘ fi◊Ì.
iÎı›Î¿Îfl‹Î_ ÿÂÎ ’ÏflH΋ı ’HÎ ’˘÷ı »^À˘ fiı »^À˘ … »ı. ±ı ¿ıÀ·Ì
…⁄fl…V÷ „@÷ ‘flΉı »ı !
±ÎI‹Îfi˘ iÎÎfi’˛¿ÎÂ, F›˘Ï÷V‰w’ »ı. ÷ı iÎı›fiı …±ı ±fiı ’˘÷ı
iÎı›Î¿Îfl ◊Λ ’λ˘, »÷Î_ ±Õı-¿flı fiËŸ. ±ı‹Î_› Â©÷Î flËı. »÷Î_ I›Î_
‹ÎfiÌ ⁄ıÃ˘ »ı ¿ı ±Î ‹fiı ¿‹˝ ±Õu_. ÂÎ◊Ì ‹Îfiı »ı ? ‹ËŸ ’Î’-’H›fiÎ
…ı ’›Î˝›˘ »ı ÷ı ±ıfiı ±Î‰_ ‹fiΉÕΉı »ı. ’HÎ ±Î iÎÎfi ’»Ì ±ı ’Î’-
’H›fiÎ ’›Î˝›˘ iÎÎfi◊Ì ÷ÒÀÌ Ω› »ı. ’»Ì Â©÷ÎfiÌ ΩB≤Ï÷ ±Î‰Ì Ω› »ı.
iÎÎfi iÎı›‹Î_ ’ÏflH΋ı »÷Î_ “Ë_” Â© … »ı. ¿˘¥ ¿ËıÂı, “±Î «˘ÓÀÌ
√›_ ?” “fiÎ, Ë_ Â© … »_.” ‹ÎÀı √¤fl΢ fiËŸ. “Ë_” (±ÎI‹Î) ⁄√Õu˘
… fi◊Ì, ±Î ÷˘ ±Ëo¿ÎflfiÌ ‹ÎL›÷Î ⁄√ÕÌ »ı.
Á
»ı, ’HÎ
Ïfifl_÷fl
iÎÎfi Â
i
iÎı›˘fiı Ω
±ı iÎÎfi
±
Ωı¥ Â
ƒ
¿Ëı‰Î›.
±fiı ’›
fi◊Ì, ¿
’
Ω› »÷
ƒWÀÎfi˘
»ı. ƒWÀÎ
ƒWÀÎ fiÎ
i
V‰÷_hÎ fl
’HÎ iÎÎ
·ı‰Îÿı‰Î
’
Ωı‰Î‹Î_
¿ÂÌ Ëfl
…
¿ÎflHÎ ¿
“±Î ÁÎ

21. 20
◊Ì. fl˘Ó√
I›Îflı ÷ı
Â© …
V◊΋Î_›
… ±_‘Îfl_
√flÿ‹◊Ì
’Õı.
¿Ëı‰Î›.
iÎı›Î¿Îfl
›˘ ΩıÕı
Îfḻ˘fiı
Îfl …ı‰˘
÷˘ fi◊Ì.
±ı ¿ıÀ·Ì
±fiı ’˘÷ı
»÷Î_ I›Î_
-’H›fiÎ
±ı ’Î’-
Ω› »ı.
±Î «˘ÓÀÌ
⁄√Õu˘
Á_ÁÎflÌ «Ì…‰V÷±˘ ωfiÎÂÌ »ı, ‹ÎÀı ±Î iÎÎfifiÎ ’›Î˝› ωfiÎÂÌ
»ı, ’HÎ iÎÎfi ωfiÎÂÌ fi◊Ì. iÎÎfi ÷˘ iÎÎfi … »ı, ’fl‹ıfiLÀ »ı. ’›Î˝›˘
Ïfifl_÷fl ’Ïfl‰÷˝fi ◊›Î … ¿flı »ı. …ı‹ ±‰V◊Î Œflı, ÷ı‹ iÎÎfi Œflı, »÷Î_
iÎÎfi Â© flËı »ı. ’˘÷ÎfiÎ ’›Î˝›fiı …ı ΩHÎı »ı ÷ı ’˘÷ı »ı, ±ÎI‹Î »ı.
iÎÎfi ±ı √HÎ ¿Ëı‰Î›. ¿ÎflHÎ ¿ı Ë_ »_, ±ı ¿Î›‹fi˘ »__. ’»Ì ±fi_÷Î
iÎı›˘fiı ΩHΉ΋Î_ ’ÏflH΋ı·Ì ±fi_÷Ì ±‰V◊α˘‹Î_ ±ı iÎÎfi ‰’flΛ, I›Îflı
±ı iÎÎfifi˘ ‘‹˝ ¿Ëı‰Î›, ’›Î˝› ¿Ëı‰Î› ±fiı ±ı ’›Î˝› ωfiÎÂÌ »ı.
±ÎI‹Î iÎı›‹Î_ Ω› fiËŸ, ±ı iÎÎfifi˘ ’›Î˝› Ω›. ’›Î˝›◊Ì iÎı›
Ωı¥ ¿Λ. iÎı›-iÎÎ÷Î ±ı¿Î¿Îfl fiÎ ◊Λ ±ıfi_ fi΋ iÎÎfi.
ƒT›-√HÎ fiı ’›Î˝› hÎHÎ ¤ı√_ ◊Λ I›Îflı ‰V÷ ¿Ëı‰Î›, ÷k‰
¿Ëı‰Î›. √HÎ ‰√fl ’›Î˝› fiΠˢ›. ƒT› ±Ï‰fiÎÂÌ, √HÎ ±Ï‰fiÎÂÌ
±fiı ’›Î˝› ωfiÎÂÌ. ±ıÀ·ı ±ÎI‹Î iÎÎfi ÏÁ‰Î› ⁄Ì∞ ¿˘¥ ‰V÷ …
fi◊Ì, ¿ı‰‚ ±ıOÁΘS›ÒÀ iÎÎfi ‹ÎhÎ … »ı.
’»Ì ±fi_÷ ºU›˘fiı Ωı‰Î‹Î_ ’ÏflH΋ı·Ì ±ıÀ·ı ’˘÷ı ºU›V‰w’ ◊¥
Ω› »÷Î_ ’˘÷ı Â© … »ı, ƒWÀÎ »ı. º„WÀ ±fiı ƒWÀ΋Î_ Œıfl. º„WÀ ±ı ÷˘
ƒWÀÎfi˘ ’›Î˝› »ı. ’›Î˝› ±ı ƒT›fiÎ √HÎfiÌ ZÎHÎı ZÎHÎı μI’Lfi ◊÷Ì ±‰V◊Î
»ı. ƒWÀÎ º„WÀ◊Ì ºU› …±ı. ±ı ±‰V◊α˘, ’›Î˝›˘ Ïfifl_÷fl ⁄ÿ·Î› »÷Î_
ƒWÀÎ fiÎ ⁄ÿ·Î›. √HÎ-ƒT› ¿Î›‹fiÎ ±fiı ’›Î˝› ⁄ÿ·Î›Î ¿flı.
iÎı›Î¿Îflı ’˛√À÷˘ iÎÎfifi˘ ’›Î˝› ’˘÷Îfiı ¿ÎflHÎı … ’˛√Àı »ı. ±ı
V‰÷_hÎ flÌ÷ı ’˛√Àı »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı iÎÎfi V‰÷_hÎ »ı. iÎı› ˢ› ÷˘ iÎÎfi ˢ›.
’HÎ iÎÎfi ’˛√À ◊›Î ’»Ì iÎı›fiı Ωı¥ ¿ı. ⁄Î¿Ì iÎı›fiı ±fiı iÎÎfifiı
·ı‰Îÿı‰Î fi◊Ì. ±ı ±‰V◊Î iÎÎfifiÌ ’Ò‰˝ÏfiÏç÷ fi◊Ì.
’ÿ˚√·fiÌ ±‰V◊α˘ ⁄ÿ·Î›Î … ¿fl‰ÎfiÌ, ’HÎ ÿflı¿ ±‰V◊Î
Ωı‰Î‹Î_ ’˘÷Îfi_ iÎÎfi ‹ı·_ ◊÷_ fi◊Ì, Â© … flËı »ı. ’˘÷ÎfiÌ Â©÷Îfiı
¿ÂÌ Ëfl¿÷ ±Î‰÷Ì fi◊Ì.
…·ı⁄Ì …±ı, ±ı‹Î_ ‹ÎflÎ’b_ ¿flı ¿ı ‹˘Ë ¿flı ÷˘ … fi¿ÁÎfi.
¿ÎflHÎ ¿ı ωÂıÊ ¿›*. Á΋ÎL›¤Î‰ı fiÎ Ωı›_, ωÂıʤΉı Ωı›_ ¿ı ‰‚B›_.
“±Î ÁÎfl_ »ı” ¿èÎ_ ¿ı «˘ÓÀu_. ⁄Ì…ı ⁄‘ı Á΋ÎL›¤Î‰ı flËı ÷˘ fiÎ «˘ÓÀı.

22. 21
Ë_ Á_’ÒHν Â© »_, Á‰Î*√ Â© »_ ±ıÀ·ı ±ÎI‹ÎfiÎ Á‰˝ ’˛ÿı¢◊Ì
Â© »_.
√Àflfiı Ωıμ »_, Ωb_ »_, ÷˘› ‹ÎflÌ Â©÷Î ⁄√Õ÷Ì fi◊Ì.
±kÎflfiı Ωı™ »_, Ωb_ »_, ⁄Ì…_ ÁÎfl_ ¿ı ¬flÎ⁄ Ωı™ »_ »÷Î_ ‹Îfl_ iÎÎfi
±ı‹Î_ ¤‚÷_ fi◊Ì. ±iÎÎfi÷Î◊Ì ·˘¿˘ √Ò_«Î› »ı ¿ı ±Î ¬flÎ⁄ Ωı›_ ¿ı
±ÎI‹Î ‹ËŸ ⁄√Õu˘.
’›Î˝› fiı ±Î ⁄‘Ì ‰Î÷˘ ⁄Ë ÁÒZ‹÷αı fiÎ Á‹Ω› ÷˘ ‹˘ZÎı
fiËŸ …‰ÎfiÎ ? ±ı‰_ fi◊Ì, ±ı ÷˘ iÎÎfiÌ ’vÊfiÎ ±Îl›◊Ì ‹˘ZÎı …‰ÎfiÎ.
»÷Î_ ÿÎÿÎfi_ iÎÎfi ’Òfl_ Á‹…‰ÎfiÌ ¤Î‰fiÎ◊Ì ÁIÁ_√‹Î_ ÿ˘ÕÌ ÿ˘ÕÌfiı ±Î‰ı
»ı, ‹ÎÀı ±ıfi_ ’ÏflHÎ΋ı› ±Î‰Âı … !
±ø‹ ωiÎÎfifiÌ ±Î ±Ω›⁄Ì »ı ¿ı ¤ıÿiÎÎfifiÎ ‰Î@›˘
iÎÎfiωϑ‹Î_ ⁄˘·Î‰Î› »ı, ÷ıfiÎ◊Ì ‹ËŸ ±ÎI‹Î »^À˘ ’ÕÌ Ω› »ı.
ÂÎVh΋Î_ ¤ıÿiÎÎfi ˢ› fiËŸ. ‹Ò‚ ƒT› ±fiı ±ıfiÌ ‹Ò‚ ‰Î÷, ‹˙Ï·¿
‰Î÷ Ωı¥±ı. ÷ı◊Ì ±ÎÀ·Ì μ’ÎÏ‘ ˢ‰Î »÷Î_ Â©÷Î …÷Ì fi◊Ì, ‹ÎÀı
“±ø‹ ωiÎÎfi” ¿Ëı‰Î› »ı. F›Îflı øÏ‹¿‹Î_ Á_√ »˘Õ˘ ÷˘ ±Á_√ ◊¢,
¿Ëı »ı.
±ø‹ ωiÎÎfi◊Ì ‹ËÎI‹Î±˘fiı ‹Ò‚ ±ÎI‹ÎfiÎ ’˛÷ÌÏ÷-·ZÎ-±fi¤‰
’˛ÎM÷ ◊¥ Ω› »ı. ±ı ±Ω›⁄Ì … ¿Ëı‰Î› ! ±ı ±ÎI‹Î ±ıfiÎ √HΑ‹˘˝
ÁÏË÷ … »ı. ¿˘¥fiı ±ı¿ ZÎHÎ ’HÎ ·ZÎ fiÎ ⁄ıÁı, I›Îflı ±Î ¿Î›‹fi_ ·ZÎ
flËı ±ı … ±Î ωiÎÎfi »ı.
flV÷ı …÷Î ±Î iÎÎfi ‹Y›_ »ı, ±ıÀ·ı flV÷ı ‘Ò‚ ∂Õı, ¿Î_¿flÎ ∂Õı,
»÷Î_ ±ı iÎı› fiı ’˘÷ı iÎÎ÷Î ±ı‹ iÎÎ÷Î’ÿ‹Î_ flËÌfiı ⁄‘Î_ iÎı›fiı ΩHΉÎfiÎ
»ı. CÎfl‹Î_ ¿˘¥fi_ Q≤I› ◊Λ I›Îflı ’HÎ ±ı iÎı› fiı ’˘÷ı iÎÎ÷Î flËı, I›Îflı
±Î ωiÎÎfi ’ÒHν÷αı ’˛√À ◊Λ.
±ÎI‹Îfiı iÎı›˘ ΩHΉΠ‹ÎÀı iÎı›˘ F›Î_ »ı I›Î_ Á‘Ì Œfl‰Î …‰_
’Õ÷_ fi◊Ì ’HÎ ’˘÷ÎfiÎ ƒT›‹Î_ … iÎı›˘ {‚¿ı »ı. …ı‹ ±flÌÁ˘ ±ıfiÌ
…B›Î±ı … flËı »ı, ’HÎ ·˘¿˘ ±Î‰ı-Ω›, ±ı ⁄‘Î ‹ËŸ {‚¿ı ±ı‰_
±ÎI‹ÎfiÎ iÎÎfi‹Î_ … iÎı›˘ {‚¿ı.
Ï
’fl‹ÎI‹
±‰V◊Î
Ω
±
¿ı‰‚iÎÎ
±
±ı ‰Î@›
V‰w’ ◊
±
¿¥ »ı
Ëo‹ıÂÎ_ Á
±fi_÷ Â
‹ÏÂfifl
fiËŸ ÷˘
(¬flı¬fl
…⁄fl…V
±ÎI‹Îfi
‘˛ÒΩ‰ı ±
±
„@÷±
’fl‹ÎI‹
„@÷ fi
…
„@÷±

23. 22
’˛ÿı¢◊Ì
÷Ì fi◊Ì.
Îfl_ iÎÎfi
Ωı›_ ¿ı
÷˘ ‹˘ZÎı
…‰ÎfiÎ.
fiı ±Î‰ı
‰Î@›˘
Ω› »ı.
‹˙Ï·¿
◊Ì, ‹ÎÀı
à ע,
±fi¤‰
√HΑ‹˘˝
‹fi_ ·ZÎ
¿flÎ ∂Õı,
ΩHΉÎfiÎ
Ëı, I›Îflı
fl‰Î …‰_
Á˘ ±ıfiÌ
‚¿ı ±ı‰_
Ïfi… ±‰V◊Îfiı ’HÎ iÎı› ÷flÌ¿ı Ωı÷Î ÷k‰V‰w’Ì iÎÎfi ’˘÷ı …
’fl‹ÎI‹Î ◊Λ »ı. ±Î «_ÿ¤Î¥ ±ı … Ïfi… ±‰V◊Î »ı, ±ıfiı ’˘÷ı
±‰V◊Î w’ı …±˘, ÷˘ ’˘÷ı … ’fl‹ÎI‹Î »ı.
Ωı‰_-ΩHΉ_ ±ı ’˘÷Îfi_ ¿Î‹ ±fiı «_ÿ¤Î¥fi_ Ïø›Îfi_ ¿Î‹.
±ø‹ ωiÎÎfi ¶ÎflÎ ’fl‹ ’ÒF› ÿÎÿÎḻı ‹ËÎI‹Î±˘fiı ÷˘
¿ı‰‚iÎÎfi V‰w’Ì ‹Ò‚ ±ÎI‹Î ’˛ÎM÷ ¿flÎT›˘ »ı.
±fi_÷Î iÎı›˘fiı ΩHΉ΋Î_... ±ı ‰Î@› Á‹…‰Î‹Î_ ±CÎfl_ »ı »÷Î_
±ı ‰Î@›‹Î_ ±ıÀ·_ ⁄‘_ ⁄‚ »ı ¿ı ⁄˘·÷ÎfiÌ ÁÎ◊ı … ’˘÷ı ’ÒHν ¿ı‰‚iÎÎfi
V‰w’ ◊¥ Ω›.
[3] ±fi_÷ „@÷
[3.1] ±fi_÷ „@÷±˘ ¿¥ ? ¿ı‰Ì ?
±ÎI‹Îfiı ±fi_÷ „@÷fi˘ ‘HÎÌ ¿è΢ »ı, ÷˘ ±ı „@÷ Â_ »ı ?
¿¥ »ı ? ¿ı‰Ì »ı ? ±Î’HÎfiı ¿ı‰Ì flÌ÷ı ±ı ±fi¤‰‹Î_ ±Î‰ı, ±ı‰˘
Ëo‹ıÂÎ_ ÁΑ¿, ‹‹ZÎ ¿ı ‹ËÎI‹Îfiı ’˛ffi ◊›Î … ¿fl÷˘ ˢ› »ı. ±ÎI‹ÎfiÌ
±fi_÷ „@÷±˘ …ı »ı, ÷ı Ï‹¿ıÏfi¿· „@÷ fi◊Ì. Ï‹¿ıÏfi¿· „@÷ ÷˘
‹ÏÂfiflÌ‹Î_ ˢ›. ¬Î‰Îfi_ (π‘HÎ) fiά˘, ˉΠ’Òfl˘ ÷˘ ‹ÂÌfi «Î·ı,
fiËŸ ÷˘ ⁄_‘ ◊¥ Ω›. ±ı Ï‹¿ıÏfi¿· „@÷ …ÕfiÌ »ı ±fiı ±ÎI‹Î ±ı
(¬flı¬fl) ±fi_÷ „@÷‰Î‚˘ ’fl‹ÎI‹Î »ı. ±ı ±Î‰Ì Ïø›Î fi◊Ì ¿fl÷˘.
…⁄fl…V÷ iÎÎfiÏø›Î-ÿ½fiÏø›Î ˢ›. ±Î‰Ì «Î·‰ÎfiÌ-⁄˘·‰ÎfiÌ Â„@÷
±ÎI‹ÎfiÌ fi◊Ì ±fiı …ı „@÷ »ı, ±ı ·˘¿˘ ΩHÎ÷Î fi◊Ì. ±Î¬_ ⁄˛õÎ_Õ
‘˛ÒΩ‰ı ±ıÀ·Ì „@÷±˘ ±ıfiÌ »ı.
±Î¬Ì ÿÏfi›Î‹Î_ …ıÀ·Î ∞‰˘ »ı, ±ı ⁄‘Î ∞‰˘fiÌ ’˛√À ◊›ı·Ì
„@÷±˘ ¤ı√Ì ¿fl˘ ÷˘ ±ıÀ·Ì „@÷ ±ı¿ ±ÎI‹Î‹Î_ »ı. ±ÎI‹Î‹Î_
’fl‹ÎI‹Î’HÎÎfiÌ Â„@÷ »ı, ’HÎ (T›‰ËÎfl‹Î_) ±ı¿ Âı@›˘ ’Î’Õ ¤Î_√‰ÎfiÌ
„@÷ fi◊Ì.
…Õ‹Î_› „@÷ »ı. ±Î ±bfiı ÷˘ÕÌfiı ±b⁄ΘQ⁄ Œ˘Õı·Î, ±ı
„@÷±˘ ⁄ËÎfl ’ÕÌ »ı. F›Îflı ’fl‹Îb‹Î_ „@÷ ¬flÌ, ’HÎ ’fl‹Îb

24. 23
±Ï‰¤ÎF› ˢ› ±ıÀ·ı „@÷‹Î_ ŒıflŒÎfl fiÎ ◊Λ. ’fl‹Îb ¤ı√Î ◊¥fiı
±b ⁄fiı, ±ı ±bfiı ÷˘Õı ÷˘ „@÷ ÿı¬Î›.
¿˘¥ ’HÎ ‰V÷fiı (…Õ ¿ı «ı÷fi) ÷ıfiÎ ‹Ò‚ V‰w’ı ·¥ Ω‰ ÷˘ ÷ı‹Î_
±fi_÷ ÂÏ¿÷±˘ »ı. ‹Ò‚ V‰w’fiÌ ‹Ò‚ „@÷ ¿ÿÌ fiΠ’΋÷Ì … fi◊Ì.
’fl‹ÎbfiÌ Â„@÷ ±ı ÏÁ‰Î› ’ÿ˚√·fiÌ Â„@÷ »ı. ω¤Îω¿
’fl‹Îb, …ı ±ÎI‹ÎfiÌ Ï‰¤Îω¿ ÿÂÎ ◊‰Î◊Ì ∂¤Î ◊›Î »ı ÷ı ’HÎ
±fi_÷ „@÷‰Î‚Î »ı. ±ı w’Ì, ÁÏø› ±fiı ’ÿ˚√·fiÌ ¿fl΋÷‰Î‚Î »ı.
±ı ’ÿ˚√·ı ÷˘ ¤√‰Îfifiı Ëμ ±Î_÷›Î˝ »ı.
’ÿ˚√·‹Î_ Ë_ »_, ±ı‹ ’˘÷ı ‹Îfi÷˘ Ë÷˘, ÷ı◊Ì ’˘÷ÎfiÌ Â„@÷
’ÿ˚√·‹Î_ ’ıÁÌ √¥ fiı ’ÿ˚√· „@÷‰Î‚_ ◊›_. F›Îfl◊Ì ’˘÷Îfiı Â©ÎI‹Îfi_
·ZÎ ⁄ıÁÌ √›_ I›Îfl◊Ì ’ÿ˚√·◊Ì »^À˘ ’Õu˘. ’»Ì ’˘÷ÎfiÌ Â„@÷
’ÒHν÷αı ’˘÷Îfi΋Î_ T›@÷ ◊Λ fiı ’ÿ˚√· ’HÎ fifl‹ ◊÷_ Ω›.
…ı‹ ÿÎw ’̉ı ÷ıfi˘ ±‹· »ı, ÷ı‰_ ±Î’HÎı ±Ëo¿ÎflfiÎ ±‹·‹Î_
»Ì±ı. ÷ı◊Ì ±ÎI‹ÎfiÌ Â„@÷ ±Î‰flÎ¥ fiı …Õ Â„@÷‹Î_ ±Î Ï‹Z«fl ◊›_.
ˉı …Õ Â„@÷ … «œÌ ⁄ıÃÌ »ı, ÷ı ±ÎI‹Îfiı »^À‰_ ˢ› ÷˘›ı »^ÀΛ
fiËŸ. iÎÎfiÌ ’vÊ ’ÎÁı Ω› ÷˘ »^ÀΛ.
±ÎI‹ÎfiÌ ⁄ı Ω÷fiÌ Â„@÷ — ±ı¿ V‰ZÎıh΋Î_ flËı÷Î ’˘÷ÎfiÌ
V‰Â„@÷ μI’Lfi ◊Λ ±fiı ’flZÎıh΋Î_ flËÌ V‰ZÎıh΋Î_ ‹Ò¿Î‹ ˢ› I›Îflı
’flZÎıh΋Î_ ω¤ÒÏ÷ „@÷ μI’Lfi ◊Λ.
±ÎI‹ÎfiÌ ±fi_÷ iÎÎfi„@÷ »ı, ÷ıfiÎ ±Î‘Îflı ÷˘ F›˘Ï÷Êfi_ iÎÎfi,
‰¿Ì·Î÷fi_ iÎÎfi, ÕÎ"@Àflfi_ iÎÎfi ±ı‰Î ⁄‘Î …ÿÎ …ÿÎ ÁO…ı@ÀfiÎ iÎÎfi
⁄ËÎfl ’ÕuÎ »ı.
±ÎI‹ÎfiÌ ±fi_÷ „@÷ »ı, ÷ıfiÌ Ï‰’flÌ÷ VdflHÎÎ◊Ì ±Î‰Õ<_ ‹˘À<_
⁄˛õÎ_Õ ∂¤_ ◊¥ √›_, ∂·ÀÌ ⁄Î…fi_. ÷˘ ÁQ›¿˚ VdflHÎÎ◊Ì Â_ fiÎ ◊Λ ?
±ÎI‹ÎfiÌ ±fi_÷ „@÷ ±ı‰Ì »ı ¿ı ÿflı¿ ‹ÎHÎÁfiΠω«Îflfiı
±ı@ÁıMÀ (V‰Ì¿Îfl) ¿flı. «˘fl «˘flÌ ¿flı ¿ı ÿÎfiıf‰flÌ ÿÎfi ±Î’ı, ⁄‘_
±ı@ÁıMÀ ¿flı ±ı‰Ì ±ÎI‹Â„@÷ »ı, ±ı … ’fl‹ÎI‹Â„@÷ »ı !
±
⁄‘Ì ’˙
±fi_÷ Â
’ÎHÎÌfiı
flάı. ‹
÷˘ ±ÎI
¿
·Î‰Ì Â
„@÷ !
±
±ıfi΋Î_
’˛√À ◊
‹
’˘÷ı ‹˘
±
±ÎI‹Îfi
±
◊Λ. ±
’ÏflHÎ΋
’
V
’»Ì ·˘
±fi_÷ Â
⁄
„@÷ ’
ÏfiÏ‹kÎı
±ıfiı ±

25. 24
√Î ◊¥fiı
÷˘ ÷ı‹Î_
… fi◊Ì.
‰¤Îω¿
÷ı ’HÎ
‰Î‚Î »ı.
Ì Â„@÷
Â©ÎI‹Îfi_
Ì Â„@÷
Ω›.
±‹·‹Î_
«fl ◊›_.
›ı »^ÀΛ
’˘÷ÎfiÌ
˘› I›Îflı
fi_ iÎÎfi,
fiÎ iÎÎfi
‰Õ<_ ‹˘À<_
Î ◊Λ ?
ω«Îflfiı
Î’ı, ⁄‘_
!
±ÎI‹ÎfiÌ ±fi_÷ „@÷±˘ ±fi¤‰‹Î_ ±Î‰ı I›Îflı Á‹Ω› ±Î
⁄‘Ì ’˙ÿ˚√Ï·¿ „@÷±˘ ÿ—¬ÿÎ›Ì »ı, ÿ—¬ ±Î’fiÎflÌ »ı. »÷Î_ ±ı
±fi_÷ „@÷ ’˘÷Îfiı ±Î ⁄‘_ ±Õ‰Î fi◊Ì ÿı÷Ì. ’ÎHÎÌ‹Î_ flËı‰Î »÷Î_
’ÎHÎÌfiı V’½ fiÎ ¿fl‰Î ÿı ÷ı ¿ı‰Ì „@÷ ! Ïfi·ı˝’ flάı. ¤ÌÕ‹Î_ ±Á_√
flάı. ‹U¿ı·Ì±˘ ±Î‰ı »÷Î_ ’˘÷ı ±ıfiı ’Îfl ¿flÌ Ãıà ’Ë˘Ó«Ì Ω›. ‹ÎÀı
÷˘ ±ÎI‹Î ±ı ¤√‰Îfi »ı !
¿˘¥ ‰V÷ ±ıfiı ÕflÎ‰Ì Â¿ı fiËŸ, ¿˘¥ ‰V÷ ±ıfiı ÏÕ’˛ıÂfi‹Î_ fiÎ
·Î‰Ì ¿ı, ¿˘¥ ‰V÷ ÿ—¬Ì ¿flÌ Â¿ı fiËŸ, ±ı ¿ıÀ·Ì ⁄‘Ì ±fi_÷
„@÷ !
±fi_÷ Á¬, …ı Á¬ ⁄ËÎfl ¬˘‚‰Î fiÎ …‰_ ’Õı ±ı ’˘÷Îfi_ !
±ıfi΋Î_ ±ÎK›Î„I‹¿, ‰ÎV÷ω¿ „@÷ »ı, ¤˙Ï÷¿ „@÷ fi◊Ì. ’HÎ
’˛√À ◊Λ I›Îflı ¿Î‹ ·Î√ı.
‹˘ZÎı …÷ΠωCfi˘ ±fiı¿ ’˛¿ÎflfiÎ »ı, ±fiı¿ ωCfi˘fiı ¬ÁıÕÌfiı
’˘÷ı ‹˘ZÎı Ω› ±ı‰Ì ±fi_÷ „@÷‰Î‚˘ »ı.
±fi_÷ „@÷ »^À‰Î ‹ÎÀı … ‰Î’fl‰ÎfiÌ »ı, ’HÎ ±ı iÎÎfiÌ ’vÊ
±ÎI‹Îfiı »^À˘ ’ÎÕı ’»Ì ‰’flΛ.
±Î „@÷±˘ ±Î‰flÎ¥ √›ı·Ì »ı. ±Î‰flHÎ ¬Áı ÷˘ ±Ï¤T›@÷
◊Λ. ±Î‰flHÎ ¬Á‰Îfi˘ μ’Λ ¿›Î˝ ¿flı ÷ı ’˘÷Îfi˘ ’vÊÎ◊˝, ÷˘ ’ı·_
’ÏflHÎ΋ı „@÷ ’˛√À ◊÷Ì Ω›.
’˘÷ÎfiÌ Â„@÷ T›@÷ ◊¥ Ω› ÷ı ’˘÷ı ’fl‹ÎI‹Î »ı.
V‰w’fi_ ±iÎÎfi ±fiı V‰w’fi_ ±ÿ½fi, ±ı ⁄ı ‹˘ÀÎ ±Î‰flHÎ.
’»Ì ·˘¿˘fi_ Ωı¥fiı ÂÌA›Î ¿ı ±Î Ωı¥±ı »ı fiı ’ı·_ Ωı¥±ı »ı, ÷ıfiÎ◊Ì
±fi_÷ „@÷ ±Î‰flÎ¥. ’»Ì CÎÊ˝HÎ-Á_CÎÊ˝H΋Î_ „@÷±˘ ¬·ÎÁ ◊÷Ì √¥.
⁄‘Î ∞‰˘ Á΋ÎL›¤Î‰ı ±ÎI‹Î … »ı, ’fl‹ÎI‹Î … »ı ’HÎ
„@÷ ’˛√À ◊¥ fi◊Ì. …ı‹fiı „@÷ ’˛√À ◊¥ »ı ±ı‰Î iÎÎfiÌ ’vÊfiÎ
ÏfiÏ‹kÎı ’˘÷ÎfiÌ Â„@÷ ’˛√À ◊¥ Ω›. …ıÀ·Ì ±ÎI‹Â„@÷ ’˛√À ◊¥
±ıfiı ±ˆr›˝ ¿Ëı‰Î›.

26. 25
±fi_÷ „@÷ ±T›@÷¤Î‰ı ‹ËŸ ’Õı·Ì … »ı, ’HÎ ’˘÷Îfiı Ω÷ı ÷΂_
μCÎÎÕÌfiı ·ı‰Îfi˘ Ëy fi◊Ì, ±ı ÷˘ iÎÎfiÌ ’vÊ μCÎÎÕÌ ±Î’ı I›Îflı ±ı fiÌ¿‚ı.
’fl‹ ’ÒF› ÿÎÿÎlÌ ¿Ëı »ı ¿ı ±‹ÎflÌ Á_’ÒHν „@÷ T›@÷ ◊¥
»ı. ±ı‹fiı Ωı÷Î … ±Î’HÎfiı ±ı‹ ·Î√ı ¿ı ±ı‹fi΋Î_ ¿ıÀ·Ì ⁄‘Ì Â„@÷
’˛√À ◊¥ »ı ! ±ı‹fiÌ ËÎ…flÌ ±ı ±Î’HÎfiı ±Îfi_ÿ ±Î’ı. ±ıÀ·Ì …
„@÷±˘ ⁄‘Îfi΋Î_ ’Õı·Ì »ı.
±ÎI‹ÎfiÌ Â„@÷ T›@÷ ◊¥ Ω›, ’»Ì ⁄ËÎfl ¿ÂÌ ‹Î◊ο>À
¿fl‰ÎfiÌ fiÎ flËı. ¬Î·Ì ‹ËŸ ω«Îfl … ±Î‰ı ¿ı ÷ı ’˛‹ÎHÎı ⁄ËÎfl ⁄‘_
±ıfiÌ ‹ı‚ı ◊¥ Ω›. T›‰„V◊÷ „@÷ ⁄‘_ ¿flÌ fiάı. flÎΩ ¿fl÷Λı CÎH΢
¨«˘ ‰ˆ¤‰ »ı ¿ÎflHÎ ¿ı ¤√‰Îfi’ÿ »ı fiı !
±fi_÷ „@÷ ÂÎ◊Ì ¿ËÌ ? ±fi_÷ ¿Î‹ ¿flÌ Â¿ı. …ıÀ·_ ±ıÕ…VÀ‹ıLÀ
√˘Ã‰÷Î ±Î‰Õı ±ıÀ·_ ’˘÷Îfiı ’˛ÎM÷ ◊Λ ! ’˘÷ı ¿S’ıfiı ÷ı ÏÁ© ◊¥
Ω› ÷ı‰Ì ±fi_÷ „@÷ »ı !
¿˘¥ ’HÎ (Ïfl·ıÏÀ‰) ‰V÷ ‹fiı ¿o¥ ’HÎ ¿flÌ Â¿÷Ì fi◊Ì ’HÎ
’˘÷Îfiı “Ë_ Ïfiflη_⁄ »_” ±ı‰_ ¤Îfi ◊¥ …‰_ Ωı¥±ı. I›Îflı CÎHÎÌ ⁄‘Ì
„@÷±˘ ’˛√À ◊¥ Ω› !
±ı¿ ‰¬÷ Â©ÎI‹Îfi_ ¤Îfi ◊›Î ’»Ì Â©ÎI‹Î V‰w’‹Î_ ‰I›Î˝,
±ı¿÷Îfl ◊‰Î ‹Î_ÕuÎ, ±ıÀ·ı ‹˘Z΋Î√˝fiÌ lıHÎ̱˘ ‹_ÕÎ¥ √¥. ’»Ì
„@÷±˘ ’˛√À ◊÷Ì Ω›.
iÎÎ÷Î-ƒWÀÎ ±ı ‹A› ‰V÷ »ı, μ’›˘√ ±ı‹Î_ Ωı¥LÀ ¿fḻı ÷˘
⁄‘Ì Â„@÷±˘ μI’Lfi ◊÷Ì Ω›. iÎÎ÷Î-ƒWÀÎ …ıÀ·Î ’˛‹ÎH΋Î_ flèÎÎ
±ıÀ·Î ’˛‹ÎH΋Î_ ±Îfi_ÿ μI’Lfi ◊Λ.
ω¤Îω¿ „@÷◊Ì ÷˘ ±Î‰Õ<_ ‹˘À<_ …√÷ μI’Lfi ◊¥ √›_ »ı !
ÁÌ‘Ì flÌ÷ı „@÷ iÎÎ÷Î-ƒWÀ΋Î_ … ‰’flΛ. ˉı ⁄Ì∞ flÌ÷ı „@÷ fiËŸ
‰Î’fl‰ÎfiÌ. ¿ÎflHÎ ¿ı ¿o¥ ’HÎ ¿fl‰Îfi˘ ±ÎI‹Îfi˘ ‘‹˝ … fi◊Ì. Ωı
’˘÷Îfiı ÁfiÎ÷fi Á¬ Ωı¥÷_ ˢ› ÷˘ ±Î iÎÎ÷Î-ƒWÀ΋Î_ ±Î‰Ì Ω‰.
‹˘Z΋Î_› ⁄‘Ì Â„@÷±˘ ¬flÌ, ’HÎ I›Î_ ‰’flΉÎfiÌ fiËŸ. ‹˘ZÎı
…÷Πω
Ω›. ’
Á
‹
⁄˘·Î‰˘
±
Œıfl‰Ì Â
„@÷ ‹
÷˘ „@
±
±Î‰flHÎ
±_Âı ±
◊Λ …
⁄‘΋Î_
±
ˢ‰Î◊Ì
μ’flÌ »
‹
◊Λ ÷ı‹
ÿ
¿·Î¿‹Î
·˘¿˘fiı
’˛√ÀuÎ
¿·Î¿‹Î
i

27. 26
Ω÷ı ÷΂_
±ı fiÌ¿‚ı.
@÷ ◊¥
‘Ì Â„@÷
±ıÀ·Ì …
‹Î◊ο>À
ËÎfl ⁄‘_
Λı CÎH΢
…VÀ‹ıLÀ
Á© ◊¥
fi◊Ì ’HÎ
HÎÌ ⁄‘Ì
Î_ ‰I›Î˝,
¥. ’»Ì
fḻı ÷˘
‹Î_ flèÎÎ
√›_ »ı !
@÷ fiËŸ
fi◊Ì. Ωı
‰Ì Ω‰.
ËŸ. ‹˘ZÎı
…÷ΠωCfi˘ ±fiı¿ ’˛¿ÎflfiÎ »ı, ÷ı ’˘÷ÎfiÌ Â„@÷◊Ì ±˘‚_√Ìfiı ‹˘ZÎı
Ω›. ’»Ì ±ı „@÷±˘fi˘ VÀΘ¿ ±ıfiÌ ’ÎÁı flËı.
ÁıSŒfi_ Ïfl›·Î¥{ ¿›* ¿ı ±fi_÷ „@÷ ’˛√À ◊¥ √¥.
‹fi◊Ì ¿ı ÿıË◊Ì Ïfi⁄˝‚÷Î ·Î√ı ÷˘ “Ë_ ±fi_÷ „@÷‰Î‚˘ »_”
⁄˘·Î‰˘fiı ÷˘ „@÷ ’˛√À ◊¥ Ω›.
±ÎI‹ÎfiÌ ±fi_÷ „@÷ »ı. …ı ⁄Î… …ıÀ·Ì Œıfl‰‰Ì ˢ›, ±ıÀ·Ì
Œıfl‰Ì ¿Λ. ’HÎ “Â_ ◊Âı” ¿èÎ_ ¿ı Â_›ı ◊¥ Ω› ! ÷ı ±ÎI‹Î ’ÎÁı
„@÷ ‹Î√fiı, ±_ÿfl … »ı. ¿Î_ ÷˘ ±ÎI‹Îfiı ±˘‚¬ ±fiı ÷ı w’ ◊Î,
÷˘ „@÷±˘ T›@÷ ◊Λ.
[3.2] ±fi_÷ ±ˆr›˝
±ÎI‹Î ’fl‹ ±ˆr›˝‰Î‚˘ »ı, ’HÎ ’˘÷Îfiı ±ıfi_ ¤Îfi … fi◊Ì.
±Î‰flHÎfiı ·¥fiı ⁄‘_ ±ˆr›˝ w_‘Λ_ »ı. …ıÀ·Î ±_Âı ·Î¥À fiÌ¿‚ı ±ıÀ·Î
±_Âı ±ıfiı Œ‚ ‹‚ı »ı. ±ÎI‹Î ÷˘ Á‰Î* … »ı. ±_Âw’ı ˢ› ÷˘ Á‰Î*Â
◊Λ … fiËŸ. ’HÎ iÎÎfiÌ ’vÊı Á‰Î* ±ÎI‹Î ’˛√À ◊›ı·˘ Ωı›˘,
⁄‘΋Î_ ÷ı V‰w’ı … »ı.
±fi_÷ „@÷ »ı, ±fi_÷ ±ˆr›˝ »ı ’HÎ ’˘÷Îfiı A›Î· fiËŸ
ˢ‰Î◊Ì Ï«_÷Î-μ’ÎÏ‘-‹U¿ı·Ì±˘ ¤˘√‰‰Ì ’Õı »ı. ⁄Î¿Ì ¿˘¥ ¿˘¥fi˘
μ’flÌ »ı fiËŸ.
‹fiW› ‹Ò‚ V‰w’ı ’fl‹ÎI‹Î … »ı. ’˘÷Îfi_ ±fi_÷ ±ˆr›˝ ’˛√À
◊Λ ÷ı‹ »ı, ’HÎ ¥E»Î ¿flÌ ¿ı ‹fiW› ◊¥ √›˘.
ÿÎÿÎlÌ iÎÎfiωϑ ¿flΉı »ı, ÷ı ±Î¬_ ¿ı‰‚iÎÎfi … »ı. ⁄ı
¿·Î¿‹Î_ ‹˘ZÎ ±Î’ı ±ı‰_ √…⁄fi_ ±ˆr›˝ ±ı‹fi_ ’˛√À ◊›ı·_ »ı. …√÷fiÎ
·˘¿˘fiı ±Î ÿÎÿÎfi_ ±ˆr›˝ A›Î·‹Î_ ±ÎT›_ fi◊Ì. ±Î ¿Î‚‹Î_ ¤ıÿωiÎÎfiÌ
’˛√ÀuÎ ÷ı ‹˘À<_ ±Îç›˝ »ı ! ·Î¬˘ ±‰÷Îflı Ãı¿Îb_ fiÎ ’Õı, ÷ı ⁄ı
¿·Î¿‹Î_ º„WÀ ŒflÌ Ω› »ı fiı ±ÎI‹iÎÎfi ◊¥ Ω› »ı.
iÎÎfiωϑ‹Î_ ’˘÷Îfiı “Ë_ Â©ÎI‹Î »_” ±ı ’˛÷ÌÏ÷ ⁄ıÁÌ Ω› »ı.

28. 27
’»Ì ’˘÷ÎfiÎ ±ˆr›˝fi_ ’˘÷Îfiı ¤Îfi ◊Λ »ı. ’˘÷ı … «ˆ÷L›
’fl‹ÎI‹Î »ı.
ÿÎÿÎlÌ ¿Ëı »ı, ·˘¿˘fiı …ı‰Ì ÿÏfi›Î ÿı¬Î›, ±ı‰Ì ±‹fiı ’HÎ
ÿı¬Î›. Œ@÷ ±‹fiı flÎ√-¶ıÊ fiΠˢ›, ±ıÀ·˘ … Œıfl. ⁄Ì…_, ·˘¿˘fiı …ı
fiÎ ÿı¬Î› ±ı‰_ ÷˘ ±‹fiı CÎb_ ⁄‘_ ÿı¬Î› ±fiı ±ı … ±‹ÎflÎ iÎÎfifiÌ
ωÂ΂÷Î »ı, ±ˆr›˝’b_ »ı. ÿıËfi_ ‹ÎÏ·¿Ì’b_ fiΠˢ› ÷˘ … ±ˆr›˝
’˛√À ◊Λ.
·˘¤-·Î·«fiÎ ’˛Á_√‹Î_ “Ë_ ±fi_÷ ±ˆr›˝‰Î‚˘ »_” ⁄˘·ı ÷˘ ±ı
’fl‹Îb ¬flÌ ’Õı fiı ±ıfiÌ ±Áfl˘ fiÎ ◊Λ.
…ıÀ·Ì Ï«kÎT≤ÏkΠω¬flΛ ¿ı ±ˆr›˝ ±˘»_ ◊÷_ Ω› ±fiı …ıÀ·Ì
‹Ò‚ …B›Î±ı VÀıÏ⁄·Î¥{ („V◊fl) ◊Λ ¿ı ±ˆr›˝ μI’Lfi ◊Λ.
±ˆr›˝ ±˘»_ ◊÷_ Ω›. ÷ı◊Ì ÷˘ ÷‹fiı ¿ıÀ·Î¿ ·˘¿˘ Õ¬˘ ¿flı,
ËıflÎfi ¿flı, ⁄ΘÁ ÀˆÕ¿Î‰ı, ±ı ⁄‘_ ÁËfi ¿fl‰_ ’Õı »ı. ±ˆr›˝ ±˘»_ ◊Λ
I›Îflı ÀˆÕ¿Î‰ıfiı ! fiËŸ ÷˘ ±ˆr›˝‰Îfifiı ÷˘ ±Î‹ ÀˆÕ¿Î‰‰Î ‹ÎÀı ±Î‰ı,
÷ı ±ıfi_ ‹˘œ<_ Ωı÷Î √¤fl΋HÎ ◊¥ Ω›. ‹ÎÀı ±ˆr›˝fiÌ …wfl »ı.
±Î ⁄‘Î ‹ËÎI‹Î±˘fiı “iÎÎfi” ‹Y›Î ’»Ì Ï⁄·ÌŒ‹Î_ ±Î‰Ì √›_
»ı ’HÎ ‰÷˝fi‹Î_ fi◊Ì flËı÷_. ‰÷˝fi ±ı ’Ëı·Î …ı fl˘Ó√ Ï⁄·ÌŒ Ë÷Ì, ÷ıfi_
Œ‚ ±ÎT›_ »ı. ÷ı ¤˘√T›ı … »^À¿˘. ’HÎ ±I›Îflı Ï⁄·ÌŒ ÁQ›¿˚ ◊¥
√¥ »ı, ±ˆr›˝ ±ı¿ ¿fl‰Î ÷flŒ Ï⁄·ÌŒ »ı, ÷ıfi_ Œ‚ ’»Ì ±Î‰Âı.
[3.3] ±fi_÷ ‰Ì›˝
±fi_÷ ‰Ì›˝ ±ıÀ·ı Â_ ? iÎÎfi-ÿ½fi◊Ì «ÎÏflhÎ ’˛√À ◊Λ fiı
V‰«ÎÏflhÎ◊Ì ±fi_÷ ‰Ì›˝ ’˛√Àı, ±ı … ±fi_÷ ‰Ì›˝fiÌ ÿÂÎ. ±ıfiÎ◊Ì ÿflı¿
’ÿÎ◊˝-‰V÷ ÿı¬Î›, ±ıfiÎ ƒT›-√HÎ-’›Î˝›, ¤Ò÷¿Î‚◊Ì ·¥fiı ¤Ï‰W›¿Î‚,
⁄‘Î … ÿı¬Î›.
±ÎI‹ÎfiÎ √H΢fiÌ fl‹HÎ÷΋Î_ ±ÎI‹iÎÎfiÌ flËÌ Â¿ı, ’HÎ …ıfi΋Î_
±fi_÷ ‰Ì›˝ ’˛√Àı (÷Ì◊*¿fl˘ ¿ı iÎÎfiÌ ’vÊ) ÷ı ÷˘ ‹Î◊ı ËÎ◊ ±ÕÎÕı fiı
Á΋Îfi_ ¿Î‹ ¿ÎœÌ fiάı.
±
±
… flΫı,
·Î·Áα
±Î‰ı ÷
±
ø˘‘-‹Îfi
÷ÒÀÌ Ω
(
¬˘‚ ¬
fiÎ ±Î‰
÷ı ÂÎf‰
±
‹‚ı ÷˘
±
ŒÎ_Á̱ı
ŒÎ_Á̱ı
V
◊Λ. ±
ˢ›, F
±
ˢ›, F
◊¥ Ω›
‰ıÿfiÌ›
⁄

29. 28
«ˆ÷L›
‹fiı ’HÎ
˘¿˘fiı …ı
iÎÎfifiÌ
… ±ˆr›˝
·ı ÷˘ ±ı
fiı …ıÀ·Ì
›.
¬˘ ¿flı,
˘»_ ◊Λ
Àı ±Î‰ı,
»ı.
Î‰Ì √›_
÷Ì, ÷ıfi_
›¿˚ ◊¥
±Î‰Âı.
◊Λ fiı
◊Ì ÿflı¿
‰W›¿Î‚,
…ıfi΋Î_
±ÕÎÕı fiı
±ÎI‹‰Ì›˝ ±ıÀ·ı ±ÎI‹Îfi˘ μS·ÎÁ fiı „@÷ …⁄fl…V÷ ˢ›.
±ÎI‹‰Ì›˝fi˘ ±¤Î‰ I›Î_ ¿ÊΛ˘fiÌ ±Áfl˘ ◊Λ. ¤˙Ï÷¿ Á¬‹Î_
… flΫı, ÷ıfiı ±ÎI‹‰Ì›˝ ¬·ÎÁ ◊¥ Ω›. ±ı ÷˘ ¤˙Ï÷¿ Á¬fi˘, ÿıËfiÌ
·Î·Áα˘ ⁄‘Ì ±¤Î‰ ¿flÌ ÿı, ÷˘ ±ÎI‹‰Ì›˝ ‰‘ı. iÎÎfiÌ ’vÊ ’ÎÁı
±Î‰ı ÷˘ Á_’ÒHν ±ÎI‹‰Ì›˝‰Îfi ⁄fiÎ‰Ì Â¿ı.
±ÎI‹Â„@÷±˘fiı ÷˘ ±ÎI‹‰Ì›˝ ¿Ëı‰Î›. ±ÎI‹‰Ì›˝ ±˘»_ ÷ı‹
ø˘‘-‹Îfi-‹Î›Î-·˘¤ fi⁄‚Î¥ μI’Lfi ◊Λ. ±Ëo¿Îflfiı ·¥fiı ±ÎI‹‰Ì›˝
÷ÒÀÌ Ω›. …ı‹ ±Ëo¿Îfl ±˘√‚ı ÷ı‹ ±ÎI‹‰Ì›˝ ’˛√Àı.
[4] ±fi_÷ Á¬‘΋
(’˘÷Îfi˘) ±ÎI‹Î ±fi_÷ Á¬fi_ ‘΋ »ı, »÷Î_ ·˘¿ ⁄ËÎfl◊Ì Á¬
¬˘‚ ¬˘‚ ¿flı »ı. Á¬ ±ı‰_ ˢ‰_ Ωı¥±ı ¿ı …ıfiÎ ’»Ì @›Îflı› ÿ—¬
fiÎ ±Î‰ı. ±ı‰_ ±ı¿<_› Á¬ ˢ› ÷˘ ¢‘Ì ¿Îœ. Á¬ ’˘÷ÎfiÎ V‰‹Î_ »ı,
÷ı ÂÎf‰÷ Á¬ »ı, ’HÎ ·˘¿ fiΉ_÷ «ÌΩı‹Î_ Á¬ ¢‘‰Î fiÌ¿Y›Î.
±ÎI‹Î ΩH›Î ‰√fl ÷˘ ±ı Á¬ ’˛ÎM÷ ◊Λ fiËŸ. iÎÎfiÌ ’vÊ
‹‚ı ÷˘ ±ı ’˘÷ÎfiÎ Á¬fi_ ¤Îfi ¿flΉı. ’»Ì ±ı Á¬ ‰I›Î˝ ¿flı.
±ı ’fl‹ Á¬ ±ÎT›Î ’»Ì @›Îflı› ÿ—¬ ˢ› … fiËŸ. ’»Ì
ŒÎ_Á̱ı «œÎ‰ı ÷˘›ı ÿ—¬ ˢ› fiËŸ. ŒÎ_Á̱ı ’ÿ˚√· «œı, ±ÎI‹Î
ŒÎ_Á̱ı «œı fiËŸ. ΩHÎfiÎfl˘ ΩHÎı fiı ŒÎ_Á̱ı «œfiÎfl˘ «œı.
V‰w’ iÎÎfi ’»Ì …ı‹ …ı‹ ±Î‰flHÎ ÷ÒÀı ±ı‹ ±Îfi_ÿ μI’Lfi
◊Λ. ±ÎI‹iÎÎfi ’ÎQ›˘ fi◊Ì I›Î_ Á‘Ì ‹fifi˘ ±Îfi_ÿ ◊Λ. ±ı ‹V÷̉΂˘
ˢ›, F›Îflı ±ÎI‹Îfi˘ Ïfiflο<‚ ±Îfi_ÿ ˢ›.
±Îfi_ÿ ±fiı Á¬‹Î_ ⁄Ë Œıfl. ±Îfi_ÿ ±ÎI‹Îfi˘ ˢ›, ÂÎr÷
ˢ›, F›Îflı ±Î (Á_ÁÎflfiÎ) Á¬ ±ı ÷˘ ‰ıÿfiÎ »ı. ‰‘Ì Ω› ÷˘ ÿ—¬
◊¥ Ω›. Á¬ ±ı ÂÎ÷Î ‰ıÿfiÌ› »ı, ÃoÕ¿ ±Î’ı, F›Îflı ÿ—¬ ±ı ±ÂÎ÷Î
‰ıÿfiÌ› »ı, √fl‹Ì ±Î’ı.
⁄flŒfiı ±Õı ÷˘ ÃoÕ<_ ·Î√ı, √fl‹Ì‹Î_ ±ı Á¬ ·Î√ı fiı ÃoÕÌ‹Î_ ±ı

30. 29
ÿ—¬ ·Î√ı. Á¬-ÿ—¬ ±ı ‰ıÿfiÎ »ı, ÂÎ÷Î ‰ıÿfiÌ› ¿ı ±ÂÎ÷Î ‰ıÿfiÌ›,
F›Îflı ±Îfi_ÿ ±ı ’˘÷Îfi˘ V‰¤Î‰ »ı. Ïfifl_÷fl ±Îfi_ÿ, ±ı¿ ZÎHÎ ±ÎC΢’λ˘
fiÎ ◊Λ ±ı‰˘.
’˘÷ı ±fi_÷ Á¬fi_ ‘΋ »ı, ’HÎ ±ı fiËŸ Á‹Ω‰Î◊Ì ¿S’fiÎ
¿flÌfiı ±Îfl˘Ï’÷ ¿flı·_ ±Î Á¬-ÿ—¬ ¤˘√‰ı »ı.
…ı Á¬ ‰‘Îflı ¤˘√‰‰Î◊Ì ÿ—¬w’ ◊¥ ’Õı ÷˘ ±ı ÁΫ_ Á¬ fi◊Ì.
…ı Á¬ ¿Î›‹ ¤˘√‰ı »÷Î_ ÿ—¬w’ fiÎ ◊Λ ±ı (±ÎI‹Îfi_) ÁfiÎ÷fi Á¬.
Á_ÁÎfl‹Î_ Á¬ »ı … fiËŸ, ¤˛Î‹¿ ‹ÎL›÷ÎfiÎ Á¬ »ı. ÂÎr÷
Á¬ ±ÎI‹Î‹Î_ »ı. ¤˛Î‹¿ ‹ÎL›÷Î ±ıÀ·ı ±ı¿ ’flHΉ΋Î_ Á¬ ‹Îfiı, ÷˘
¿˘¥fiı ⁄˛õ«›˝‹Î_ Á¬ ±Î‰ı. ⁄Î¿Ì …ı ±fi¤ÒÏ÷ ’˛ÎM÷ ◊›Î ’»Ì Ω›
fiËŸ ±ı ÁΫ_ Á¬. ÁflÁ «Î ’Ì‘Ì fiı ÀıVÀ ±Î‰Ì Ω› ¿ı ÃoÕ˘ ’‰fi
±Î‰ı fiı ËΠ◊Λ, ¿˘¥ ’HÎ ’˛¿ÎflfiÌ ⁄ËÎflfiÌ «Ì…fiÎ ±‰·_⁄fi◊Ì
±Î‰÷_ Á¬ ±ı ⁄ÎèÎ Á¬ »ı.
F›Îflı ◊Î¿Ì Ω› fiı ¨CÎı ÷˘ Á¬ ·Î√ı ÷ı ±_ÿflfi_ Á¬ »ı. ’HÎ
±ı‰Ì ¤˛‹HÎÎ ◊¥ Ω› »ı ¿ı ¨CÎÌ √›˘ ÷ı◊Ì Á¬ ±ÎT›_. ’HÎ ¬flı¬fl
÷˘ ±ÎI‹Î »ı I›Î_◊Ì Á¬ ±Î‰ı »ı ±fiı ±Ëo¿Îfl Á¬ ¤˘√‰ı »ı.
⁄ËÎflfiÌ ±_÷—¿flHÎ-⁄ÎèοflHÎ w’Ì ‹ÏÂfiflÌ ⁄_‘ ◊¥ fiı ‹ËŸ ¤√‰Îfi
(±ÎI‹Î) ËÎ…fl »ı, I›Î_◊Ì Á¬ ⁄ËÎfl fiÌ¿‚ı »ı.
±ÎI‹Îfi˘ ±Îfi_ÿ ¿ı‰Ì flÌ÷ı ¬⁄fl ’Õı ? ’˘÷ÎfiÌ ‰V÷ ⁄ÌΩfiı
±Î’Ì ÿı, ÷˘ ±Î’‰Î◊Ì ’˘÷Îfiı ÿ—¬ ◊‰_ Ωı¥±ı ’HÎ ±Î ÷˘ ±ÎM›Î
’»Ì (CÎHÎÌ ‰¬÷) ’˘÷Îfiı ‹ËŸ ±Îfi_ÿ ‰÷ν÷˘ ˢ› »ı. ±ı ’˘÷Îfi˘
±Îfi_ÿ »ı, ⁄ËÎfl◊Ì fi◊Ì.
⁄Ë ÿ—¬‹Î_› @›Îflı¿ ‰E«ı ±_ÿfl Á¬ ±Î‰Ì Ω›, ÷ı @›Î_◊Ì
±ÎT›_ ? ‹ËŸ ±ÎI‹Îfi_ Á¬ »ı ±ı.
±ÎI‹Îfi_ ±V’WÀ Á¬ ‰ıÿfi‹Î_ ±Î‰ı I›Îfl◊Ì Á_ÁÎflfiÎ Á¬
‹˘‚Î ·Î√‰Î ‹Î_Õı »÷Î_ ’Ò‰˝¿‹˝fiÎ ±Î‘Îflı Á¬ ¤˘√‰‰Î ’Õı.
±ÎI‹Î ±Îfi_ÿfi˘ ±Î¬˘ ¿oÿ … »ı, ±ı‹Î_ ÿ—¬ ’ıÁı … fiËŸ.
Á
‰ıÿfiÌ›
±
“
±fi_÷ Á
‹
÷ıfiÌ ÁÎ
…
‹˘ËfiÌ›
‹˘ËfiÌ›
∂÷flÌ Ω
±
⁄˘·ı ÷˘
Ïfi¿Î· ¿
¿
«Ì…‰V÷
⁄
¿o¥ ’H
’˘÷Îfi˘
⁄ÿ·Î÷
±Îfi_ÿ
±ı … ±
Á¬‘΋
ÿ
Á¬-ÿ—¬
…
fiÎ ◊Λ

31. 30
‰ıÿfiÌ›,
ÎC΢’λ˘
¿S’fiÎ
¬ fi◊Ì.
÷fi Á¬.
ÂÎr÷
‹Îfiı, ÷˘
»Ì Ω›
Õ˘ ’‰fi
·_⁄fi◊Ì
»ı. ’HÎ
¬flı¬fl
√‰ı »ı.
¤√‰Îfi
⁄ÌΩfiı
±ÎM›Î
’˘÷Îfi˘
@›Î_◊Ì
fiÎ Á¬
Õı.
… fiËŸ.
Á¬-ÿ—¬ ±Ëo¿Îfl ¤˘√‰ı »ı. ‹fifiı-ÿıËfiı ±Õı ±ı ÂÎ÷Î-±ÂÎ÷Î
‰ıÿfiÌ› ¿Ëı‰Î›, F›Îflı ±ÎI‹Îfi_ ÂÎr÷ Á¬ ˢ›.
±ÎI‹Îfiı ’ÌÕÎ ±Õı fiËŸ, ±Î ÷˘ ‹Îfiı·Î ±ÎI‹Îfiı ’ÌÕÎ ◊Λ »ı.
“‹fiı ‹Î◊_ ÿ—¬ı »ı” ±ı‹ Ï«_÷‰ı ÷˘ ÿ—¬Ì ◊¥ Ω›, I›Î_ Ωı “Ë_
±fi_÷ Á¬‘΋ »_” ⁄˘·ı ÷˘ Á¬‹› ◊¥ Ω›.
‹˘Ë «œ÷˘ ˢ› ÷˘ ⁄˘·‰_ ¿ı “‹˘ËfiÌ› ±fiı¿ ’˛¿ÎflfiÌ Ë˘‰Î◊Ì
÷ıfiÌ Á΋ı Ë_ ±fi_÷ Á¬fi_ ‘΋ »_.” ÷˘ ‹˘Ë ∂ÕÌ Ω›.
…ıHÎı ¿’ÕÎ_fi˘ I›Î√ ¿›˘˝ ±ı ‹˘ËfiÌ›, ¿˘¥ ¿’ÕÎ_ ’Ëıflı »ı ÷ı›
‹˘ËfiÌ›. ±ÎI‹Î ÏÁ‰Î› ⁄‘Ì ‹˘ËfiÌ›. ‘ÎÏ‹˝¿ ’V÷¿˘ ‰Î_«‰Î ÷ı›
‹˘ËfiÌ›. ±ı ‰Î_«÷Î …ı ±Îfi_ÿ ◊›˘ ÷ı ’˙ÿ˚√Ï·¿ ±Îfi_ÿ. ±ı ’λ˘
∂÷flÌ Ω›.
±Î iÎÎfi ’»Ì @›Î_› Ïfl·ıÏÀ‰‹Î_◊Ì ±Îfi_ÿ ’˛ÎM÷ ◊›˘ ±ı‰_
⁄˘·ı ÷˘ iÎÎfi ⁄√ÕÌ Ω›. Ïfl·ıÏÀ‰ «ÌΩı ±ı ŒÎ¥· »ı, ±ıfi˘ Á‹¤Î‰ı
Ïfi¿Î· ¿fl‰˘.
¿˘¥ «Ì…‰V÷ ‰√fl ±Îfi_ÿ ◊Λ ±ı ±Îfi_ÿ, ±ı … ¤√‰Îfi.
«Ì…‰V÷fiÎ ±Î‘Îflı ±Îfi_ÿ ‹‚ı, ÷ı ±Î‘Îfl fiΠˢ› ÷˘ Â_ ◊Λ ?
⁄ËÎfl◊Ì ¿o¥ ’HÎ ±Îfi_ÿ ±Î‰ı ±ı ’˙ÿ˚√Ï·¿ ±Îfi_ÿ »ı. ’˘÷Îfiı
¿o¥ ’HÎ «Ì… ÏÁ‰Î› ÁÎËÏ…¿ ±Îfi_ÿ ±Î‰ı, ±’˛›ÎÁ, ±ı ÁΫ˘
’˘÷Îfi˘ ±Îfi_ÿ. ‹ÎÀı Ï⁄·ÌŒ (‹ÎL›÷Î) ⁄√ՉΠÿı‰Ì fiËŸ. ‹ÎÀı ‹ÎL›÷Î
⁄ÿ·Î÷Ì Ë˘› ÷˘ ‹ÎL›÷Îfiı ¬ÁıÕ˘, ±ÎfiÎ ±Î‘Îflı ±Î‰ı »ı ‹ÎÀı ±ı
±Îfi_ÿ ’Îfl¿˘, ’˘÷Îfi˘ ±Îfi_ÿ Lˢ›. ÿÎÿαı ÿı¬ÎÕu˘ »ı ±ı Â©ÎI‹Î
±ı … ±Î’b_ V‰w’, ±ı … ’˘÷ÎfiÌ Ï‹·¿÷. ±ı‹Î_ ’˘÷Îfi_ ±fi_÷
Á¬‘΋’b_ »ı. ±ı‹Î_ … flËı‰Î …ı‰_ »ı.
ÿ—¬‹Î_ (±_ÿfl) ±Îfi_ÿ‹› „V◊Ï÷ flËı ÷ı ±Îfi_ÿ. ±Îfi_ÿ ˢ› I›Îflı
Á¬-ÿ—¬fiÌ ±Áfl˘ ∂ÕÌ Ω›. …√÷ ωVQ≤÷ ¿flΉı ±ı ±Îfi_ÿ ¿Ëı‰Î›.
…ı μS·ÎÁ CÎÀı ÷ı ±ÎI‹Îfi˘ Lˢ›. ‹Ò‚ ‰V÷‹Î_ μS·ÎÁ ‰‘CÎÀ
fiÎ ◊Λ.

32. 31
±ÎI‹Î ΩH›Î ’»Ì ±ÎI‹Îfi˘ Â© ’›Î˝Ï›¿ ±Îfi_ÿ μI’Lfi ◊Λ.
÷ı ø‹ı ø‹ı Á_’ÒHν ÿÂÎfiı ’΋ı. ¿ı‰‚iÎÎfi ◊Λ ’»Ì ±ÎI‹Î ‹˘ZÎı Ω›.
’»Ì ’˘÷Îfi_ V‰Î¤Îω¿ Á¬, ’fl‹Îfi_ÿ ¿Î›‹ ¤˘√‰‰ÎfiÎ.
…ı‹ …ı‹ ±Î‰flHÎ ÷ÒÀı, ÷ı‹ ÷ı‹ ±…‰Î‚_ ‰‘ı ±fiı ’ÒHν V‰w’
◊›Î ’»Ì, Á‰˝ ±Î‰flHÎ ÷ÒÀuÎ ’»Ì ±Î¬Ì ÿÏfi›Î ’˘÷Îfi΋Î_ {‚¿ı.
’˘÷ı Ïfiflη_⁄ ◊¥ Ω›.
ÏÁ©√Ï÷‹Î_ ’˘÷ı ’˘÷Îfi_ V‰Îfi¤‰ Á¬ ¤˘√T›Î … ¿flı. I›Î_
flËÌfiı ±ı‹fi_ ±fi_÷ iÎÎfi-±fi_÷ ÿ½fi ‰’flΛΠ¿flı. ±ıfiÎ ’ÏflHÎ΋ı
±Îfi_ÿ ˢ›.
±ÎI‹Îfi_ ‹Ò‚ V‰w’ iÎÎfiV‰w’ »ı ±fiı ±Îfi_ÿ ÷˘ ±ıfi˘ V‰¤Î‰
… »ı, V‰w’ fiËŸ.
¿˘¥ ÿ—¬ ±Õı fiËŸ Á_ÁÎfl‹Î_ ±ı ±Îfi_ÿ. ’fl‹Îfi_ÿ ±ıÀ·ı ’˘÷ÎfiÎ
Á¬‹Î_ … ’˘÷ı flΫı ±fiı ÁËΩfi_ÿ ±ıÀ·ı ‰√fl ’˛›Ifiı ±Îfi_ÿ μI’Lfi
◊›Î ¿flı. ‹˘Z΋Î_ ±fiı ’fl‹Îfi_ÿ‹Î_ Œıfl fi◊Ì. ’fl‹Îfi_ÿ ±ıÀ·ı ’ÒHÎνËÏ÷.
’fl‹Îfi_ÿ ±ı ∞‰fi‹@÷ ÿÂÎ ¿Ëı‰Î›. ±ı ±ı¿Îÿ ±‰÷Îfl‹Î__ … ‹˘ZÎfi˘
±Ï‘¿ÎflÌ ◊›˘.
±ÎI‹ÎfiÌ ÁÎ◊ı Ïfifl_÷fl flËıfiÎfl˘ √HÎ ’fl‹Îfi_ÿfi˘ »ı. ±ÎI‹Î
ZÎHÎı ZÎHÎı ±Îfi_ÿ ‰√fl flËÌ Â¿÷˘ fi◊Ì. ±ı ±ÎI‹Î ΩıÕı “±Î’HÎı”
±ı¿÷Î-±¤ıÿ÷Î μI’Lfi ◊Λ, ±ıÀ·ı ’fl‹Îfi_ÿfi˘ ±Î’HÎfiı ·Î¤ ‹‚Ì
Ω›. ±ÎI‹Î◊Ì »^ÀÎ’b_ ◊›_, ÿıËÎK›ÎÁ ◊›˘ ÷˘ ’fl‹Îfi_ÿ «Î¬ı fiËŸ.
’fl‹Îfi_ÿ‹Î_ ¿˘HÎ flËı ? ’˘÷ı ¿ı ’fl‹ÎI‹Î ? ±Î’HÎı ’˘÷ı …, ±Î
«_ÿ¤Î¥ fiËŸ. “Ë_ «_ÿ¤Î¥ »_” ±ı ¤Îfi »^Àı ±fiı “Ë_ Â©ÎI‹Î »_” ±ı
¤Îfi ◊‰_ Ωı¥±ı. «ı÷fifi˘ ’fl‹Îfi_ÿ V‰¤Î‰ »ı. ±ıfiı ¿o¥ ±Îfi_ÿ‹Î_
flËı‰ÎfiÌ …wfl fi◊Ì. ±Î ÷˘ ’˘÷ı “Ë_ «_ÿ¤Î¥” ◊›˘ ±ıÀ·ı ’˘÷ı
’fl‹Îfi_ÿ ¬˘‚ı »ı.
⁄Ï© fiÎ ‰’flΛ ÷˘ ÷ı ±ÎI‹ ±fi¤‰ ◊Λ ±fiı iÎÎ÷Î-ƒWÀÎ
flè΢ ÷˘ ’fl‹Îfi_ÿ ˢ› ….
±
√HÎ, iÎ
ΩHΉÎfi
√
±
·CÎ V‰
±
±ıÀ·ı „
±
fiÌ«˘ fi
±
ΩıfiÎfl
÷ı ±√v
À
»
»ı. ’HÎ
·CÎ V‰
‹
·CÎ ˢ›
fiÌ¿‚ı,
V‰¤Î‰
±
±√v-·
‹
·CÎ V‰

33. 32
fi ◊Λ.
ZÎı Ω›.
ν V‰w’
Î_ {‚¿ı.
¿flı. I›Î_
’ÏflHÎ΋ı
V‰¤Î‰
’˘÷ÎfiÎ
μI’Lfi
HÎνËÏ÷.
‹˘ZÎfi˘
±ÎI‹Î
±Î’HÎı”
¤ ‹‚Ì
¬ı fiËŸ.
…, ±Î
»_” ±ı
±Îfi_ÿ‹Î_
·ı ’˘÷ı
÷Î-ƒWÀÎ
[5] ±√v-·CÎ
±ÎI‹ÎfiÎ √H΢ ±√v-·CÎ V‰¤Î‰fiÎ »ı. ±ıfi˘ ’fl‹Îfi_ÿ fi΋fi˘
√HÎ, iÎÎfi-ÿ½fi √HÎ …flΛ ‰‘ı fiËŸ, CÎÀı fiËŸ. Â©ÎI‹Îfi˘ Ωı‰Î-
ΩHΉÎfi˘ V‰¤Î‰ @›Îflı› ‰‘CÎÀ ◊÷˘ fi◊Ì.
√v-·CÎ ’ÏflHÎ΋◊Ì √˘hο‹˝ ∂¤Î ◊Λ.
±Î’b_ ÂflÌfl, …ı ’ÿ˚√·fiı ±Î’HÎı »˘ÕÌ ÿı‰ÎfiÎ »Ì±ı ±ı √v-
·CÎ V‰¤Î‰fi_ »ı, F›Îflı ±Î’HÎı ’˘÷ı ±√v-·CÎ V‰¤Î‰fiÎ »Ì±ı.
±√v-·CÎ V‰¤Î‰ ±ıÀ·ı ±ıfiÎ ’˛ÿıÂfiÌ ⁄ËÎfl fiÎ …‰Î ÿı.
±ıÀ·ı „V◊fl÷Î »˘Õı fiËŸ.
±√v-·CÎ ±ıÀ·ı ‰‘CÎÀ fiÎ ◊Λ, ΩÕ˘-’Î÷‚˘ fiÎ ◊Λ, ¨«˘-
fiÌ«˘ fiÎ ◊Λ, Ë·¿˘-¤Îflı fiÎ ◊Λ. …ı‹ »ı ÷ı‹ „V◊Ï÷‹Î_ flËı.
±Î …√÷‹Î_ …ı ¿o¥ ÿı¬Î› »ı ÷ı √v-·CÎ V‰¤Î‰‰Î‚_ »ı. ÷ıfiı
ΩıfiÎfl (⁄Ï©-±Ëo¿Îfl) ’HÎ √v-·CÎ V‰¤Î‰‰Î‚Î »ı. …ı ±ÎI‹Î »ı,
÷ı ±√v-·CÎ V‰¤Î‰Ì »ı.
À_¿˘I¿ÌHν ¿Ëı »ı ÷ı ±√v-·CÎ V‰¤Î‰fiı ·¥fiı »ı.
»›ı ÷k‰˘ Â© V‰w’ı ˢ›, ÷ı ⁄‘΋Î_ ±√v-·CÎ V‰¤Î‰ ¿Î˜‹fi
»ı. ’HÎ F›Îflı (…Õ ’fl‹Îb‹Î_) ω¿Îfl ◊Λ, ωÂıÊ¤Î‰Ì ◊Λ ÷ı √v-
·CÎ V‰¤Î‰Ì ˢ› »ı.
‹Ò‚ Â© ’fl‹Îb …ı ωlÁÎ, V‰Î¤Îω¿ ’fl‹Îb, ÷ı ±√v-
·CÎ ˢ›. ’HÎ ±Î ω¿Ú÷ ’ÿ˚√·, Ï‹lÁÎ ’fl‹Îb, …ı‹Î_ ·˘ËÌ-’v
fiÌ¿‚ı, ±ı √v-·CÎ ˢ› ±fiı ’˛›˘√ÁÎ ’fl‹Îb ÷ı ⁄‘Î √v-·CÎ
V‰¤Î‰fiÎ.
±√v-·CÎ V‰¤Î‰ ±ıÀ·ı ⁄ËÎfl ËÎÏfi ◊Λ, T≤Ï© ◊Λ ’HÎ ’˘÷ı
±√v-·CÎ V‰¤Î‰‹Î_ ±Î‰Ì Ω›. ’˘÷Îfi΋Î_ ËÎÏfi-T≤Ï© fiÎ ◊‰Î ÿı.
‹Ò‚ ’fl‹Îb ±ı› ±√v-·CÎ V‰¤Î‰fiÎ, ’HÎ ’˛¿ÚÏ÷ ±ı √v-
·CÎ V‰¤Î‰fiÌ.

34. 33
‹Ò‚ ÷k‰ ±√v-·CÎ ¿Ëı‰Î›, F›Îflı ‹Ò‚ ÷k‰fiÎ ’›Î˝›,
±‰V◊α˘ μI’LÔfi ◊Λ I›Îflı √v-·CÎ ◊Λ.
»›ı ƒT› ±√v-·CÎ V‰¤Î‰fiÎ »ı, ’HÎ ±Î ’˛¿ÚÏ÷ ±ı ω¿ÎflÌ
V‰¤Î‰ »ı, ±ı √v-·CÎ V‰¤Î‰fiÌ »ı.
ø˘‘ ‰‘Ì Ω›, CÎÀÌ Ω›, ±ı ±√v-·CÎ V‰¤Î‰‹Î_ ±Î‰ı fiËŸ.
flÎ√-¶ıÊı› √v-·CÎ V‰¤Î‰fiÎ »ı. ±ıfiı ±ÎI‹ÎfiÎ ¿Ëı‰Î‹Î_ ±Î‰ı ÷˘
¤›_¿fl ¤Ò· »ı.
±Î ÿÏfi›Î‹Î_ √‹ı ÷ıÀ·_ ⁄΂˘, √‹ı ÷ı ¿fl˘, ’HÎ ’fl‹Îb …ı »ı
±ı ±ı¿ ’fl‹Îb ‰‘ı fiËŸ, ±ı¿ ’fl‹Îb CÎÀı fiËŸ. ±ı ‹Ò‚ V‰w’ı
±√v-·CÎ V‰¤Î‰fiÎ »ı, ’HÎ …ı ω¤Îω¿ ’ÿ˚√· »ı ±ı ⁄‘_ ω¿ÚÏ÷‰Î‚_
»ı, ±ı ⁄‘_ √v-·CÎ V‰¤Î‰fi_ »ı.
’˘÷Îfi΋Î_ ±fiı …√÷fiÌ «ÌΩı‹Î_ Œıfl Â_ »ı ? ’˘÷ı ±√v-·CÎ
V‰¤Î‰fi˘ ±fiı …√÷fiÌ «ÌΩıfi˘ V‰¤Î‰ √v-·CÎ »ı. flÎ√-¶ıÊ ◊Λ »ı
±ı √v-·CÎ V‰¤Î‰‰Î‚Î »ı, F›Îflı ’˘÷ı ÷˘ V‰¤Î‰◊Ì … ‰Ì÷flÎ√ »ı,
±√v-·CÎ V‰¤Î‰‰Î‚˘ »ı. iÎÎfiÌ ’vÊ ’˘÷Îfiı ±ı Â©ÎI‹ÿÂ΋Î_ ·Î‰Ì ±Î’ı.
¿ÊΛ¤Î‰ ’ÿ˚√·fiÎ »ı, ±ÎI‹Î‹Î_ ø˘‘-‹Îfi-‹Î›Î-·˘¤ fi◊Ì.
±ı ⁄Ì∞ ¿˘¥ ‰V÷fiÎ √HΑ‹˝ »ı. ’ÿ˚√· ‰‘Ì Ω›, CÎÀÌ Ω›, ‹˘À<_
◊Λ, CΈÕ<_ ◊Λ, ±ı ⁄‘˘ ’ÿ˚√·fi˘ V‰¤Î‰ »ı.
±fi_÷ ±‰÷Îfl ◊›Î, ±ÎI‹Î‹Î_ ŒıflŒÎfl fiÎ ◊Λ. ±ÎI‹Î ‰‘ı
fiËŸ, CÎÀı fiËŸ, ÷ıfi˘ ÷ı … ±√v-·CÎ V‰¤Î‰. √‹ı ÷ı‰˘ ¿Î‚ ⁄ÿ·Î›,
±ÎI‹Î‹Î_ «ıL… fiÎ ◊Λ.
±ÎI‹Îfi_ ±ı¿-±ı¿ ’ÏflHÎ΋ ±√v-·CÎ V‰¤Î‰fi_ »ı, ÁfiÎ÷fi
»ı, ÂÎr÷Ì »ı ±fiı ⁄ÌΩ ⁄‘ΠωÂıÊ ’ÏflHÎ΋˘ »ı, ±ı √v-·CÎ
V‰¤Î‰fiÎ »ı. ±ı ‹ÎflÎ ’ÏflHÎ΋˘ fi◊Ì, Ë_ ÷˘ Â©ÎI‹Î »_.
ø˘‘-‹Îfi-‹Î›Î-·˘¤ ◊Λ ±ıfiı “±Î’HÎı” Ωı›Î ¿fl‰ÎfiÎ, ¿ı ±Î ÿ˘Ê
‰K›˘, ±Î CÎÀu˘, ±ıÀ·ı “±Î’HÎı” »^ÀÎ flèÎÎ. ’»Ì ’˘÷ÎfiÌ Ωı¬‹ÿÎflÌ fiËŸ.
¢¿, Ë÷ÎÂÎ, ÏfiflÎÂÎ, √Õ‹◊· ◊‰Î ‹Î_Õı, √‹ı ÷ı‰_ ÏÕ’˛ıÂfi
±ÎT›_ Ë
Ω’ ±ı¿
flËı‰Îfi˘
’
±Ω›⁄
F
Ïfi·ı˝’¤
±
…wfl …
±ıfiı ‰‚
∞
±Î Á_√
±ÎI‹Îfi
fiËŸ. Á
‹
Á_√Ì Ïø
’˘÷ÎfiÌ
±
±ÎI‹Î
’»Ì ’
·Î√ı »
¿›˘˝ …
√
±Á_√ Â
±ı ±Á

35. 34
’›Î˝›,
ω¿ÎflÌ
‰ı fiËŸ.
±Î‰ı ÷˘
b …ı »ı
‚ V‰w’ı
¿ÚÏ÷‰Î‚_
√v-·CÎ
◊Λ »ı
flÎ√ »ı,
‰Ì ±Î’ı.
¤ fi◊Ì.
›, ‹˘À<_
I‹Î ‰‘ı
⁄ÿ·Î›,
ÁfiÎ÷fi
√v-·CÎ
±Î ÿ˘Ê
flÌ fiËŸ.
ÏÕ’˛ıÂfi
±ÎT›_ ˢ› ÷˘ ±ı ‰¬÷ı “Ë_ ±√v-·CÎ V‰¤Î‰‰Î‚˘ Â©ÎI‹Î »_” ±ı‰˘
Ω’ ±ı¿ √_ÃÎb_ «Î· ¿flı ÷˘ ‹ËŸ ’Îfl ‰√flfi_ Á¬ ‰÷ı˝. ±Î iÎÎfiÿÂ΋Î_
flËı‰Îfi˘ μ’Λ »ı.
’˘÷Îfi˘ ±√v-·CÎ V‰¤Î‰ »ı ±ı‰_ ’˘H΢ ¿·Î¿ K›Îfi ¿flı ÷˘
±Ω›⁄ „@÷ μI’Lfi ◊Λ.
[6] ±Á_√
[6.1] Á_√‹Î_ ±ı ±Á_√
F›Î_ Á_ÁÎflÌ ·˘¿˘fiÌ º„WÀ ’Ë˘Ó«Ì Â¿ı fiËŸ I›Î_ ±ÎI‹Î »ı. ±ı
Ïfi·ı˝’¤Î‰ı, ±Á_√¤Î‰ı … flËı·˘ »ı.
±ı ’˘÷ı (Õı‰·’ ◊÷˘ Ë_) ’HÎ ±Á_√ V‰¤Î‰fi˘ »ı. ±ıfiı Á_√fiÌ
…wfl … fi◊Ì. ±Î ÷˘ ¤˛Î_Ï÷◊Ì ‹Îfiı »ı ¿ı ‹fiıı ±Î ‰‚B›_. ⁄Î¿Ì ¿Â_
±ıfiı ‰‚B›_ … fi◊Ì, ±Á_√ … »ı.
∞‰‹ÎhÎfi˘ ±ÎI‹Î Ïfi·ı˝’, ±Á_√ … »ı. »›ı ƒT›˘ ±Á_√ … »ı.
±Î Á_√Ì ◊Λ »ı, Á_√Ì ÿı¬Î› »ı, ±ı ±ıfi˘ ωÂıʤΉ »ı. Ïfi·ı˝’
±ÎI‹Îfiı ¿Â_ ±Õı fiËŸ. ø˘‘-‹Îfi-‹Î›Î-·˘¤ ˢ› ÷˘›ı ±ı ·ı’Λ‹Îfi ◊Λ
fiËŸ. Á_√‹Î_ flËı÷˘ ˢ‰Î »÷Î_ ±ı ±Á_√Ì »ı. ÷ıfiı ¿˘¥ ÕÎCÎ ’Õı fiËŸ.
‹Ò‚ ±ÎI‹Î Ï‹J›ÎI‰‹Î_›, √Λ-¤ıÓÁ‹Î_› ±Á_√ »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı
Á_√Ì Ïø›Î V◊Ò‚ »ı, ‹fi-‰«fi-¿Î›ÎfiÌ »ı, ’˘÷ı ÁÒZ‹ »ı. Á_√Ì Ïø›Î±˘
’˘÷ÎfiÌ ‹fiΛ »ı, ±ı ¤Ò·fiı ·Ì‘ı ’˘÷ı ⁄_‘Λ »ı.
±ı ±Á_√ ±ÎI‹Î ÷˘ ÷ı‹… »ı, ’HÎ ±Î’HÎÌ Ï⁄·ÌŒ‹Î_ ±Á_√
±ÎI‹Î »ı fiËŸ. ±Á_√fiÌ Ï⁄·ÌŒ ⁄ıÁı ÷˘ ±Á_√ ◊‰Î›. ÿıËÎK›ÎÁ Ω›
’»Ì ’˘÷ÎfiÎ ±Á_√ V‰w’‹Î_ Ïfifl_÷fl flËı. ÿıËÎK›ÎÁfiı ·¥fiı Á_√Ì
·Î√ı »ı. ±fi_÷ ±‰÷Îfl˘‹Î_ ±ÎI‹Î±ı ¿˘¥ ’HÎ ÿıË‹Î_ ÿıË ÁÎ◊ı Á_√
¿›˘˝ … fi◊Ì, ’˘÷ı ±Á_√ … flè΢ »ı.
√Ì÷΋Î_ ¿èÎ_ »ı ¿ı ±Á_√ ÂVhÎ◊Ì Á_ÁÎflT≤ZÎ »ıÿÌ Â¿Î›. ÷ı
±Á_√ ÂVhÎ, ±Á_√ ‰ÎHÎÌ◊Ì Á‹Ω‰Ì ¿Λ. ‹ÎÏ·¿Ì ‰√flfiÌ ‰ÎHÎÌ
±ı ±Á_√ ‰ÎHÎÌ ¿Ëı‰Î›.

36. 35
’˘÷Îfi˘ …ı ±Á_√ V‰¤Î‰ »ı, ÷ı V‰¤Î‰ μI’Lfi ◊¥ …‰˘
Ωı¥±ı. ’˘÷ÎfiÎ V‰¤Î‰‹Î_ ±ÎT›˘ ±ıÀ·ı ’˘÷ı ±Á_√ … »ı, Ïfi·ı˝’ …
»ı. ’˘÷ı Â©ÎI‹Î‹Î_ flËı ÷˘ ±Á_√ … flËı.
Á_√ÿ˘Ê ±ıÀ·ı ±ÎI‹Îfiı …Õfi˘ …ı Á_√ ◊›˘, ÷ıfiÎ ÿ˘Ê◊Ì ±Î
ø˘‘-‹Îfi-‹Î›Î-·˘¤ ∂¤Î ◊›Î, ÷ıfiÎ◊Ì ’˘÷Îfi_ …√÷ ∂¤_ ◊›_. ⁄ı
÷k‰˘ »^ÀÎ ’ÕÌ Ω›, ’˘÷ı ±Á_√ ◊Λ ÷˘ Á_√ÿ˘Ê ∞÷Λ.
øÏ‹¿ ‹Î√ı˝ ±ÎI‹Îfiı ±Á_√ ¿fl‰Î, Ïfi·ı˝’ ¿fl‰Î I›Î√ ¿flı »ı.
±ÎI‹Îfiı „V◊fl ¿fl˘, ¿Ëı »ı. ’HÎ ±ı T›‰ËÎfl ±ÎI‹Îfiı … ‹Ò‚ ±ÎI‹Î
‹ÎfiÌfiı ¿fl‰Î Ω› »ı. ⁄Î¿Ì ‹Ò‚ ±ÎI‹Î ±Á_√ … »ı, Ïfi·ı˝’ … »ı,
„V◊fl … »ı. ’˘÷Îfiı ±ı ¤Îfi ◊‰_ Ωı¥±ı.
‹Ò‚ ±ÎI‹Î ±Á_√ … »ı, F›Îflı T›‰ËÎfl ±ÎI‹Î Ï«_÷‰ı ÷ı‰Ì
±Áfl ’΋ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ’˘÷ı Á_√fiÌ ±Áfl‰Î‚˘ »ı. “Ë_ ±Á_√ »_” Ï«_÷‰ı
÷˘ ±Á_√ ◊¥ Ω›. “Ë_ Á_√Ì »_” Ï«_÷‰ı ÷˘ ±ı‰Ì ±Áfl ◊Λ.
“Ë_ ±Á_√ »_” ±ı ¤Îfi iÎÎfiÌ ’vÊ ’ÎÁı◊Ì ’˛ÎM÷ ◊Λ. ±ı ’˘÷ı
ÏfiI› ‹@÷, ÏfiI› Á‹ÎÏ‘‰Î‚Î, ÏfiI› ±ÎI‹Î ◊›ı·Î »ı. …ıfi_ ±ÏfiI›’b_
Á‰˝◊Î »^ÀÌ √›ı·_ »ı, ÁfiÎ÷fi’b_ ’˛ÎM÷ ◊›ı·_ »ı, ±ı‰Î iÎÎfiÌ ’vÊ
’ÎÁı ±Á_√ ◊‰Î›.
±Î ωiÎÎfi ±ı‰_ »ı ¿ı Á_ÁÎfl‹Î_ flËı »÷Î_ ’˘÷ı ±Á_√ … flËı.
⁄ËÎflfi˘ ¤Î√ Á_√‰Î‚˘ »ı ±fiı ’˘÷ı ±Á_√ »ı.
±‰V◊΋Î_ ±Á_√ flËı‰Î› ÷ı … ±ÎI‹ ±fi¤‰ »ı. ±ıÀ·ı ±Î
Á_√‹Î_ ±Á_√ flËı‰ÎfiÌ Ïø›Î Â̬˘. ⁄Î¿Ì Á_√ ¬ÁıÕÌfiı @›Îflı› ±Á_√
fiËŸ ◊‰Î›.
‹˘ÀflfiÌ ±Î√‚ ËıÕ ·Î¥À ˢ›, ÷ı ¬ÎÕÌ‹Î_ ’Õı ÷˘ √_‘Λ ?
¿Îÿ‰‰Î‚_ ◊Λ ? ±ı‰˘ ±ÎI‹Î »ı. ±ÎI‹Îfiı ¿ÊΛ ±Õı fiËŸ, Ïfi·ı˝’
…, ±Á_√ …. ±Ëo¿Îflfiı ⁄‘_› ±Õ‰Îfi_, ¿ÊΛ˘ ⁄‘_›.
¿Ú’΂ÿı‰ı ¿èÎ_, ±Á_√ »ı ’fl‹Î◊˝◊Ì, ’HÎ Ïfi… ¤Îfiı ÷ı‹.
±iÎÎfiÿÂ΋Î_ ¤Îfi ±‰‚_ »ı, ‹ÎÀı Á_√Ì ◊›˘ »ı. ¤˛Î_Ï÷fiı ·Ì‘ı ±Á_√
¤ÎÁ÷˘
±Á_√
ø
⁄‘Î Á_√
±fiı ±ø
Á‹¤Î‰
ø
ÁΑfi »
’˘÷ı «_ÿ
¿
Ïfi¤˝›÷
»ı. ±Ë
÷˘ ’˘÷ı
±Á_√
±
‹Ò‚ ±Î
Â@›Î »
’λ‚ ±
…√÷fiı
¿
¿ı …ı Ïh
…
»ı. I›Î_
iÎÎfi ‹
ÿ
‹ÎÀı ‰Î
±ı ⁄‘_

37. 36
¥ …‰˘
fi·ı˝’ …
Ê◊Ì ±Î
◊›_. ⁄ı
¿flı »ı.
±ÎI‹Î
’ … »ı,
÷‰ı ÷ı‰Ì
” Ï«_÷‰ı
Λ.
±ı ’˘÷ı
fiI›’b_
fiÌ ’vÊ
… flËı.
À·ı ±Î
› ±Á_√
√_‘Λ ?
, Ïfi·ı˝’
fiı ÷ı‹.
‘ı ±Á_√
¤ÎÁ÷˘ fi◊Ì. ±ø‹ ωiÎÎfi‹Î_ Ïfi… ¤Îfi ’˛ÎM÷ ◊¥ Ω› »ı, I›Îflı ’˘÷ı
±Á_√ ◊¥ Ω› »ı.
øÏ‹¿ ‹Î√ı˝ Á_√fiÌ ÏfiT≤Ïkαı ÁË… V‰w’fi_ ¤Îfi ’˛√Àı. ˉı
⁄‘Î Á_√fiÌ ÏfiT≤ÏkÎ @›Îflı ◊Λ ? øÏ‹¿ ‹Î√ı˝ ÷˘ ⁄‘_ »˘Õ‰_ … ’Õı
±fiı ±ø‹‹Î_ iÎÎfi ‹‚÷Î … ±Á_√fi_ ¤Îfi ◊¥ Ω› »ı. ˉı Á_›˘√˘fi˘
Á‹¤Î‰ı Ïfi¿Î· ¿fl‰Îfi˘ flè΢.
øÏ‹¿ ‹Î√ı˝ ¿Ëı ¿ı Á‰˝ ¤Î‰◊Ì ±Á_√’b_ ◊‰_ ÷ı ÿW¿fl‹Î_ ÿW¿fl
ÁΑfi »ı. »÷Î_ ±ø‹ ‹Î√ı˝ Á‰˝¤Î‰◊Ì ±Á_√’b_ ’˛ÎM÷ ◊¥ Ω› »ı.
’˘÷ı «_ÿ¤Î¥ ÷˘ ¤Î‰ ±Î‰ı, ’HÎ ’˘÷ı Â©ÎI‹Î ◊›˘ ’»Ì V‰¤Î‰ flè΢.
¿Ú’΂ÿı‰ı ¿èÎ_, Ïfi—Â_¿÷Î◊Ì Ïfi¤˝›÷Î μI’Lfi ◊Λ »ı ±fiı
Ïfi¤˝›÷Î◊Ì Ïfi—Á_√÷Î μI’Lfi ◊Λ »ı. ±Á_√÷Î ±ı … ‹˘ZÎ ¿Ëı‰Î›
»ı. ±ËŸ ±ø‹‹Î_ ±ÎI‹Î Á_⁄_‘Ì Ïfi—Â_¿÷Î μI’Lfi ◊¥. Ë_ Â©ÎI‹Î,
÷˘ ’˘÷ı Ïfi—Â_¿ ◊¥ √›˘. Ïfi—Â_¿ ±ÎI‹Î◊Ì Ïfi¤˝›÷Î ±Î‰ı ±fiı ’»Ì
±Á_√ flËÌ Â¿ı.
±Î‰Î_ iÎÎfi‰Î@›˘ ¿˘¥ ’V÷¿‹Î_› fiΠˢ›fiı ! ±Î ÷˘ ÿÎÿÎḻı
‹Ò‚ ±ÎI‹Î …ı‰˘ Ωı›˘ »ı ÷ı‰˘ ¿è΢ »ı. ±ıfiı ÂOÿ˘◊Ì, Á_iÎÎ◊Ì Á‹Ω‰Ì
Â@›Î »ı. ±Î ÷˘ ±Î√‰_ Á_’Îÿfi »ı, ‹˙Ï·¿ ‰Î÷˘ »ı ⁄‘Ì ±fiı ±ıfiÌ
’λ‚ ±·˙Ï¿¿fiÌ ‹Ë˘fl ‰Î√Ì »ı ! ’˘÷ı ’ÒHν „V◊Ï÷‹Î_ ’ˢÓE›Î, ÷ı◊Ì
…√÷fiı ±Î ±ø‹ ωiÎÎfi ±Î’Ì Â@›Î !
¿Ú’΂ÿı‰ ±Á_√ flËÌ Â¿ı·Î. ÷ı‹fiÎ …ı‰Î iÎÎfiÌ … Á‹∞ ¿ı
¿ı …ı Ïhο΂ ±Á_√ flËı÷Î ËÂı ±ı‹fiÌ ¿ı‰Ì ÿÂÎ ËÂı !
…√÷ ∞÷‰_ ÁËı·_ »ı, ’HÎ ±ı¿ Á‹› ±Á_√ flËı‰_ ‹ËΠω¿À
»ı. I›Î_ iÎÎfiÌ ’vÊ ÿÎÿÎlÌ Ïfifl_÷fl ±Á_√ ÿÂ΋Î_ ‰÷ı˝ »ı ±fiı ±Î
iÎÎfi ‹‚÷ÎfiÌ ÁÎ◊ı ‹ËÎI‹Î±˘fiı ’HÎ ±Á_√ ⁄fiÎ‰Ì ÿı »ı.
ÿıË ⁄ÌΩfiı ±Õu˘ ÷ı Á_√Ì Ïø›Î. ‹fi ¿˘¥ ‹ÎÀı ω«Îflı, ¿˘¥
‹ÎÀı ‰ÎHÎÌ ⁄˘S›Î ÷ı Á_√Ì Ïø›Î. “Ë_ «_ÿ, ‹ıÓ ±Î ¿›*” ÷ı Á_√Ì Ïø›Î.
±ı ⁄‘_ ±fiÎI‹Îfi_ »ı, ±‰V÷fiı À« ◊Λ »ı. ±ÎI‹Î ¿˘¥fiı À« ◊Λ

38. 37
fiËŸ ±ı‰˘ »ı, ±Á_√ »ı. ±ı Á_√Ì Ïø›Î±˘fi˘ ΩHÎfiÎfl˘ »ı, Á_√Ì
Ïø›Î±˘fi˘ ¿flfiÎfl˘ fi◊Ì.
øÏ‹¿ ‹Î√ı˝ Á_√Ì Ïø›Î±˘fiı »˘Õ¢ ÷˘ »^À¢ ±ı‰_ ¿Ëı‰Î‹Î_ »ı,
F›Îflı ±ø‹ ωiÎÎfi …ı ±Á_√ »ı ÷ıfiı ±Á_√’HÎÎfi_ ¤Îfi ¿flΉı »ı.
Á_√Ì Ïø›Î V◊Ò‚ »ı, ±ÎI‹Î ÁÒZ‹÷‹ »ı. ⁄ıμfiı ¤ı√Î ¿fl‰Î ˢ›
÷˘› ◊Λ fiËŸ. ±ÎI‹Î ZÎHÎ ‰Îfl ’HÎ flÎ√Ì-¶ıÊÌ ◊÷˘ fi◊Ì, ±fiÎI‹Î
◊÷˘ fi◊Ì. Œ@÷ ’˘÷Îfiı fl˘Ó√ Ï⁄·ÌŒ ⁄ıÁÌ √¥ »ı ¿ı “±Î Ë_ ¿fl_ »_.”
Ïø›Î ±ı¿ … ’˛¿ÎflfiÌ ±Îfl˘Ï’÷ ¤Î‰◊Ì ¿flı ÷˘ Á_ÁÎfl, V‰Î¤Îω¿
¤Î‰◊Ì ¿flı ÷˘ ·ı‰Îÿı‰Î fi◊Ì.
…ıÀ·Î ω¿S’˘ ±ıÀ·Î ±Î ±‰·_⁄fi˘ »ı. ±ı ω¿S’˘ »^ÀÌ √›Î
¿ı Ïfiflη_⁄ ◊÷˘ Ω›. Ïfiflη_⁄ ±ıÀ·ı ±ıOÁΘS›ÒÀ „V◊Ï÷. ±Á_√,
Ïfi·ı˝’, Ïfifl’ıZÎ ⁄‘Î ÂOÿ˘ ¤ı√Î ¿flı I›Îflı ±ıOÁΘS›ÒÀ ◊Λ.
[6.2] ±Á_√ fiı Ïfi·ı˝’
±ÎI‹Î ’˘÷ı V‰¤Î‰◊Ì … ±Á_√ »ı. ¿˘¥fiÌ ΩıÕı Á_›˘√ ◊›˘
»ı ’HÎ Á_√ ◊›˘ fi◊Ì. Á_√ ◊›˘ ˢ÷ ÷˘ »^À˘ fiÎ ’Õ÷.
’˘÷ı ±ÎÀ·_ ⁄‘_ Á_ÁÎflÌ ¿Î›˝ ¿fl‰Î »÷Î_ ±Á_√ flËı »ı. ±ÎÀ·Î
⁄‘Î Á_ÁÎflÌ ¤Î‰ »ı, ±ÎÀ·Î ⁄‘Î ¿Î›˝‹Î_ ·ı’Λ‹Îfi ÿı¬Î› »ı, »÷Î_
±ÎI‹Î ’˘÷ı Ïfi·ı˝’ »ı ±fiı ±ı‰˘ ±ÎI‹Î iÎÎfi̱ı Ωı›˘ »ı, ÷˘ …
⁄ÌΩfi˘ ±ÎI‹Î »^À˘ ’ÎÕÌ Â¿ı.
±Á_√ ±fiı Ïfi·ı˝’‹Î_ Œıfl. ±Á_√‹Î_ ±ı‹ ·Î√ı ¿ı ¿˘¥ ’λ‚
±Õu_ »ı ’HÎ ¿˘¥ ±Õu_ … fiΠˢ›, ‰E«ı ±‰¿Î … ˢ› ±fiı Ïfi·ı˝’‹Î_
÷˘ ±Õu_ … fiΠˢ›. (±ıÀ·ı ±Õu_ »ı ±ı‰_ ∂¤_ ◊Λ … fiËŸ.)
±Á_√‰Î‚˘ ŒflÌ «˘ÓÀÌ› Ω›, ’HÎ Ïfi·ı˝’‰Î‚˘ @›Îflı› ·ı’Λ‹Îfi
fiÎ ◊Λ.
±Á_√‰Î‚Îfiı ±Á_√fi_ ¤Îfi flËı, F›Îflı Ïfi·ı˝’‰Î‚Îfiı
Ïfi·ı˝’’HÎÎfi_› ¤Îfi fiÎ flËı (Ïfi·ı˝’÷Î ÁË… ‰÷ı˝).
‹
±Á_√ fl
÷ı±˘ ¿
“
ωflÏ÷
Ï
(Ïfifl_÷fl
⁄Î¿Ì fl
±
◊¥ »ı
±
±ÎiÎÎfi
’
fiÎ ÿı, ÷
ÁIÁ_√
±
»ı, Ë_ fi
Ï
’HÎ Ë_
¿ı.
±
◊‰Î ‹Î
i
±ı¿ ‰¬
ΩH›Î …
ÿ