In this part of Aptavani 14, Param Pujya Dada Bhagwan has unveiled the answers to all the questions regarding the Soul, which is one of the six eternal elements. Only one who is in experience of the Soul can make you recognize it, and experience it. And in this part of the Aptavani Series, Param Pujya Dadashri divulges all the secrets of the Soul, answering questions like: “How can you recognize and understand what the Soul is?”, “How can you prove the existence of the Soul?”, and “What are the qualities of the Soul?” In this current time cycle of kaliyug, the Gnani Purush who has been able to capture the essence of Soul into words is praiseworthy. To download the books, visit: www.dadabhagwan.org/books-media/books/Gujarati/Aptavani-14+Part-5/

2. ÿÎÿÎ ¤√‰Îfi ≠wÏ’÷
8 7
6 5
Á_¿·fi — ÿÌ’¿ ÿıÁÎ¥
±ÎM÷‰ÎHÎÌ
lıHÎÌ - 14
¤Î√ - 5
≠¿Î¿
©
’˛◊‹
¤Î‰
ƒT› ‹
‹ƒ¿

3. 7
5
≠¿Î¿ — lÌ ±Ï…÷ ÁÌ. ’Àı·
ÿÎÿÎ ¤√‰Îfi ±ÎflΑfiÎ ÀˇVÀ
ÿÎÿÎ ÿ½fi, 5, ‹‹÷Î’Î¿Û Á˘ÁΛÀÌ,
fi‰√…flÎ÷ ¿˘·ı… ’λ‚, μV‹Îfi’flÎ,
±‹ÿΉÎÿ-380014, √…flÎ÷.
Œ˘fi — (079) 39830100
© All Rights reserved - Deepakbhai Desai
Trimandir, Simandhar City,Ahmedabad-Kalol Highway,
Adalaj, Dist.-Gandhinagar-382421, Gujarat, India.
No part of this book may be used or reproduced in any manner
whatsoeverwithout written permission from the holder of the
copyrights.
’˛◊‹ ±ÎT≤Ï÷ — 15,000 ÏÕÁıQ⁄fl, 2015
¤Î‰ ‹ÒS› — “’fl‹ ωfi›” ±fiı
“Ë_ ¿o¥ … ΩHÎ÷˘ fi◊Ì”, ±ı ¤Î‰ !
ƒT› ‹ÒS› — 120 wÏ’›Î
‹ƒ¿ — ±_⁄Î ±˘ŒÁıÀ
’Îr˝fiÎ◊ «ıQ⁄Á˝fiÎ ⁄ı{‹ıLÀ‹Î_,
fi‰Ì Ïfl{‰˝ ⁄ıÓ¿ ’ÎÁı, μV‹Îfi’flÎ,
±‹ÿΉÎÿ-380014.

4. …
‘‹‘‹÷
¤√‰Îfi
±Îç›˝
¿˘HÎ ?
±ÎK›Î„I
±
¿flÎ‰Ì ±
±ıÀ·ı ’
Ï·NÀ ‹
÷
¿ı, ““±
±fiı ‹Ë
±ı ÷‹Î
Á_’ÒHν’H
ÿÎÿÎ ¤
’
◊›_. I›
∞‰˘fiı
ÿÎ
(fiÌfl‹Î
ÿıËω·
±ÎI‹iÎ
±
‹ÎÀı ÏÁÏ
ÿıÂ-ωÿ
±
…‰Î⁄ÿ

5. 4
“ÿÎÿÎ ¤√‰Îfi” ¿˘HÎ ?
…^fi 1958fiÌ ±ı Á‹Ì ÁÎ_…fi˘ »±ı¿ ‰ÎB›Îfi˘ Á‹›, ¤ÌÕ‹Î_
‘‹‘‹÷Î_ Áfl÷fiÎ_ VÀıÂfi ’fl ⁄ıÃı·Î ±ı.±ı‹.’Àı· w’Ì ÿıË‹_Ïÿfl‹Î_ “ÿÎÿÎ
¤√‰Îfi” Á_’ÒHν’HÎı ≠√À ◊›Î ±fiı ¿<ÿfl÷ı ÁF›* ±K›ÎI‹fi_ ±ÿ˚¤Ò÷
±Îç›˝ ! ±ı¿ ¿·Î¿‹Î_ ±ı‹fiı ωrÿ½fi ·ÎK›_ ! “±Î’HÎı ¿˘HÎ ? ¤√‰Îfi
¿˘HÎ ? …√÷ ¿˘HÎ «·Î‰ı »ı ? ¿‹˝ Â_ ? ‹„@÷ Â_ ?” ¥. …√÷fiÎ_ ÷‹Î‹
±ÎK›Î„I‹¿ ≠ffi˘fiÎ_ Á_’ÒHν Œ˘Õ ’ÕuÎ.
±ı‹fiı ≠΄M÷ ◊¥ ÷ı … flÌ÷ı ‹ÎhÎ ⁄ı … ¿·Î¿‹Î_, ±L›fiı ’HÎ ≠΄M÷
¿flÎ‰Ì ±Î’÷Î_, ±ı‹fiÎ ±ÿ˚¤Ò÷ iÎÎfi≠›˘√◊Ì ! ±ıfiı ±ø‹ ‹Î√˝ ¿è΢. ø‹
±ıÀ·ı ’√Ï◊›ı ’√Ï◊›ı, ø‹ı ø‹ı ¨«ı «œ‰Îfi_. ±ø‹ ±ıÀ·ı ø‹ ωfiÎfi˘,
Ï·NÀ ‹Î√˝ ! ¢ÀÛ¿À !
÷ı±˘lÌ V‰›_ ≠I›ı¿fiı “ÿÎÿÎ ¤√‰Îfi ¿˘HÎ ?”fi˘ Œ˘Õ ’ÎÕ÷Î ¿Ëı÷Î_
¿ı, ““±Î ÿı¬Î› »ı ÷ı “ÿÎÿÎ ¤√‰Îfi” Lˢ›, ±‹ı ÷˘ iÎÎfiÌ ’fl<Ê »Ì±ı
±fiı ‹ËŸ ≠√À ◊›ı·Î »ı ÷ı ÿÎÿÎ ¤√‰Îfi »ı, …ı «˙ÿ·˘¿fiÎ fiÎ◊ »ı,
±ı ÷‹Îfl΋Î_› »ı, ⁄‘΋Î_› »ı. ÷‹Îfl΋Î_ ±T›@÷w’ı flËı·Î »ı fiı “±ËŸ”
Á_’ÒHν’HÎı T›@÷ ◊›ı·Î »ı. Ë_ ’˘÷ı ¤√‰Îfi fi◊Ì. ‹ÎflÌ ±_ÿfl ≠√À ◊›ı·Î
ÿÎÿÎ ¤√‰Îfifiı Ë_ ’HÎ fi‹V¿Îfl ¿fl<_ »_.””
±ÎI‹iÎÎfi ≠΄M÷fiÌ ≠I›ZÎ Ï·_¿
’fl‹ ’ÒF› ÿÎÿÎ ¤√‰Îfi (ÿÎÿÎlÌ)fiı 1958‹Î_ ±ÎI‹iÎÎfi ’˛√À
◊›_. I›Îfl ’»Ì 1962 ◊Ì 1988 Á‘Ì ÿıÂ-ωÿı ’Ïfl¤˛‹HÎ ¿flÌfiı ‹‹ZÎ
∞‰˘fiı ÁIÁ_√ ÷◊Î ±ÎI‹iÎÎfifiÌ ≠΄M÷ ¿flΉ÷Î_ Ë÷Î_.
ÿÎÿÎḻı ’˘÷ÎfiÌ Ë›Î÷Ì‹Î_ … ±ÎI‹iÎÎfiÌ ’ÒF› ÕÎ". fiÌfl<⁄ıfi ±‹Ìfi
(fiÌfl‹Î)fiı ±ÎI‹iÎÎfi ≠΄M÷ ¿flΉ‰ÎfiÌ iÎÎfiÏÁÏ© ±Î’ı·. ÿÎÿÎlÌfiÎ
ÿıËω·› ⁄Îÿ ’ÒF› fiÌfl<‹Î ÷ı … flÌ÷ı ‹‹ZÎ ∞‰˘fiı ÁIÁ_√ ÷◊Î
±ÎI‹iÎÎfifiÌ ≠΄M÷ ÏfiÏ‹kÎ ¤Î‰ı ¿flΉ÷Î Ë÷Î.
±ÎI‹iÎÎfiÌ ’ÒF› ÿÌ’¿¤Î¥ ÿıÁÎ¥fiı ’HÎ ÿÎÿÎḻı ÁIÁ_√ ¿fl‰Î
‹ÎÀı ÏÁÏ© ±Î’ı·. ‰÷˝‹Îfi‹Î_ ’ÒF› fiÌfl‹ÎfiÎ ±ÎÂÌ‰Î˝ÿ◊Ì ’ÒF› ÿÌ’¿¤Î¥
ÿıÂ-ωÿı‹Î_ ±ÎI‹iÎÎfi ÏfiÏ‹kÎ ¤Î‰ı ¿flÎ‰Ì flèÎÎ »ı.
±Î ±ÎI‹iÎÎfi ‹ı‚T›Î ⁄Îÿ ËΩfl˘ ‹‹ZÎ±˘ Á_ÁÎfl‹Î_ flËÌfiı Á‰˝
…‰Î⁄ÿÎfḻ˘ ’ÒflÌ ¿fl÷Î_ ’HÎ ‹@÷ flËÌ ±ÎI‹fl‹HÎ÷Î ±fi¤‰ı »ı.

6. 5
Á‹’˝HÎ
» ÷k‰˘‹Î_ Ïfi… ±Î÷‹ ÷k‰;
’fl‹ F›˘Ï÷ Â© «ı÷fi V‰w’ !
«ˆ÷L›CÎfi ±w’Ì-±‹Ò÷˝ ÂÎr÷;
√HΑ΋ ±fi_÷ Á„E«ÿÎfi_ÿ w’ !
±fi_÷ Á¬ ÁË ±ˆr›˝‘Îfl¿;
±·¬-Ïfifl_…fi, ¬ÿ ωiÎÎfi V‰w’ !
Á‰˝T›Î’Ì, ÁÒZ‹÷‹, V‰›_ ’˛¿Î¿;
V’WÀ ‰ıÿfiı “Ë_”, ¿ı‰‚iÎÎfi V‰w’ !
±fi_÷ ’˛ÿıÂÌ Ào¿˘I¿ÌHνw’;
±Ï‰¤ÎF› ±Á_›˘√Ì ‹˘ZÎ V‰w’ !
’˛ÿıÂı ’˛ÿıÂı ±Î‰flHÎ ¬Á÷Î;
±fi_÷Îfi_÷ iÎÎfi ’˛¿Î V‰w’ !
±Î‰flHÎ Ïfi√˘ÿ‹Î_, ÏfiflΉflHÎ ÏÁ©ı;
⁄˛õÎ_Õ {‚¿ı Ïfi… V‰w’‹Î_ !
ÏfiflοÎfl-Ïfiω˝ÂıÊ ÁÎÏÿ-±fi_÷;
±Ë˘Ë˘ ! ¤T› ’ÒHν ’fl‹ÎI‹Î !
«˙ÿ √HÎV◊Îfi¿fiÎ Á‰ı˝ Á˘’Îfi;
‰HνT›Î «˙ÿı› ±ÎM÷‰ÎHÎÌ‹Î_ !
±fi’‹-±’Ò‰˝ ÿıÂfiÎ w’ ‰ÎHÎÌ;
fi‰Î…Âı …√÷ ÂÎVh΢ »ı ¤Îω !
ÿÎÿÎlÌfiÌ ¤Î‰fiÎfiÌ Œ·lÏ÷;
±_Ï÷‹ ±ÿ˚¤÷ ±Î ±ÎM÷‰ÎHÎÌ !
‹˘Z΋Î√a ∞‰fiı ’◊ÿ½¿ ±Î;
…√¿S›ÎHÎÎ◊ı˝ Â¤‹˚ Á‹’˝HÎ !
    
«
±
±Î‰Ì …
ÂÎÁfi
ÂÎÁfifi
±
’»Ì Ω
(¤flı·Î
∞‰fi ◊
‰‘Îflı‹
’
÷˘ «˙ÿ
ÿ
‹ËI‰ »
fiÎ◊ ¿Ë
«˙ÿ ‰Ê
fiÌ¿‚‰
fiÌ¿‚‰
√HÎV◊Î
¤ıÿı ±
’
ÿ
»ı.
[
Áÿ) «
ÿ
Á‘Ì ’

7. 6
«˙ÿ √HÎV◊Îfi¿fiı ¤ıÿı ÷ı‰Ì «˙ÿ ±ÎM÷‰ÎHÎ̱˘
±Î’HÎÌ «˙ÿ ±ÎM÷‰ÎHÎ̱˘ ◊Âı, ±ı‹Î_ ÷‹Î‹ ÂÎVh΢fi˘ ÁÎfl
±Î‰Ì …Âı. ±ıÀ·ı ˉı ±Î ±ÎM÷‰ÎHÎÌ ’V÷¿˘ ÂÎVhÎw’ı ◊‰ÎfiÎ »ı. ’HÎ
ÂÎÁfi ÷˘ ‹ËΉÌflfi_ ¿Ëı‰ÎÂı, ÂÎÁfi ±‹Îfl_ fiΠˢ›. ±‹ı ÷˘ ±Î
ÂÎÁfifiÎ ÂHÎ√Îfl ¿Ëı‰Î¥±ı. ±Î «˙ÿ ±ÎM÷‰ÎHÎ̱˘ ⁄Ë ¿Î‹ ¿flÂı.
±Î «˙ÿfi˘ fi_⁄fl ±Î’HÎı I›Î_ ¿ı‰˘ »ı ? ±Î’b_ iÎÎfi ·Ì‘Î
’»Ì Ωı ¿˘¥ «˙ÿ ‰Ê˝ ±‹ÎflÌ ±ÎiÎ΋Î_ flËı, ÷˘ ±ıfiÌ CÎHÎÌ ⁄‘Ì
(¤flı·Î ‹Î·fiÌ) ÀÎ_¿Ì ¬·ÎÁ ◊¥ Ω›. ±ıÀ·ı ’»Ì ±ıfi_ ±Îÿ½
∞‰fi ◊¥ Ω›. ’ı·Ì ÀÎ_¿Ì ¿˘¥fiÌ ‰Ëı·Ì›ı ¬·ÎÁ ◊¥ Ω›, ’HÎ
‰‘Îflı‹Î_ ‰‘Îflı «˙ÿ ‰Ê˝.
’˛ffi¿÷ν — ⁄‘Î ‹Î· «˙ÿ ‰Êı˝ ¬Î·Ì ◊¥ Ω› ±ı‹ ¿Ë˘ »˘,
÷˘ «˙ÿ ‰Ê˝fi_ … ¿ı‹ ‹ËI‰ ?
ÿÎÿÎlÌ — ±ı‰_ »ı, «˙ÿfi˘ ±Î_¿ ⁄Ë …B›Î±ı »ı. «˙ÿfi_ ⁄Ë
‹ËI‰ »ı. ±Î …√÷ «˙ÿ flÎ…·˘¿ (flF… ’˛‹ÎHÎ) »ı. «˙ÿ ·˘¿fi˘
fiÎ◊ ¿Ëı‰Î› »ı; «˙ÿ √HÎV◊Îfi¿ »ı; «˙ÿ ’Ò‰˝fi_ iÎÎfi »ı; fl΋«_ƒ∞fiı
«˙ÿ ‰Ê˝fi˘ ‰fi‰ÎÁ Ë÷˘ ±fiı ±Î ±Î’HÎÌ ±ÎM÷‰ÎHÎÌ ’HÎ «˙ÿ
fiÌ¿‚‰ÎfiÌ »ı. «˙ÿ ±ÎM÷‰ÎHÎÌ «˙ÿı› √_ÃÎHÎÎfiı V’½ ¿flı ±ı‰Ì
fiÌ¿‚‰ÎfiÌ »ı. …±˘, «˙ÿ √_ÃÎHÎÎ »ı. ±Î ±ÎM÷‰ÎHÎ̱˘‹Î_ «˙ÿı›
√HÎV◊Îfi¿fi_ ’Òfl_ iÎÎfi »ı. «˙ÿı«˙ÿ ±ÎM÷‰ÎHÎÌ «˙ˆÿı› √HÎV◊Îfi¿ı
¤ıÿı ±ı‰Ì »ı.
’˛ffi¿÷ν — ÿÎÿÎlÌfi˘ …L‹ı› ¿Îfl÷¿ Áÿ «˙ÿÁ !
ÿÎÿÎlÌ — ËÎ, «˙ÿÁ, ¬fl_. ±ıÀ·ı «˙ÿ ÂOÿfi˘ ⁄‘˘ ‹ı‚ ’Õı
»ı.
[ÿÎÿÎlÌfi˘ ÿıËω·› ’HÎ (÷Î. 2-1-1988 ÂÏfi‰Îfl, ’˘Ê
Áÿ) «˙ÿÁfiÎ Ïÿfiı ◊›ı·˘.
ÿÎÿÎlÌ ’˘÷ÎfiÌ iÎÎfiÿÂÎ ‹ÎÀı Ëo‹ıÂÎ_ ¿Ëı÷Î, ±‹ı «˙ÿÁ
Á‘Ì ’ˢÓE›Î »Ì±ı, ’Òfi‹ (¿ı‰‚iÎÎfi) ◊¥ fi◊Ì.]

8. 7
·Î¬ ‰
±‰÷Îfl
√›ı·˘
»ı ? fi
∞‰fi Â
ÿÂÎ ◊Î
ωÿıËÌfi
‹ËÎflÎ…
÷‹Îflı ‹
’Ò»‰Î
±
ÂOÿ˘◊Ì
‰ÎHÎÌ ±
±
»ı ! Ë…
·¥ …Â
±fiı ±
Ω÷fi_
‹ÎHÎÁfi
≠
ÿ
μ’fl ±
‰ÎHÎÌ,
ωfi›
±
‹ÎHÎÁ
’
‰‘Îflı A
“±Ë˘” ±Î ±’Ò‰˝ ‰ÎHÎÌ, fiÌÁflÌ …√ ¿S›ÎHÎı
±Î ÷tfi fi‰Ì ‰Î÷ »ı. ±Î ±’Ò‰˝ ‰Î÷ »ı, ±Î ’fl_’flÎfiÌ
‰Î÷ fi◊Ì. ±’Ò‰˝ ±ıÀ·ı ’Ò‰ı˝ @›Îflı› ’HÎ ÁÎ_¤‚Ì fiΠˢ›, ‰Î_«Ì
fiΠˢ›, ΩHÎı·Ì fiΠˢ›, ±fi¤‰ı·Ì fiΠˢ› ±ı‰Ì ±Î ±’Ò‰˝
‰V÷ »ı !
±Î ⁄‘_ ’Ëı·Ì ‰¬÷ ÁÎ_¤‚‰Î‹Î_ ±Î‰ı. ±ıÀ·ı ±Î ±’Ò‰˝
iÎÎfi ¿Ëı‰Î›, ±fiı ÷ı … »ı ÷ı Ïfl›· iÎÎfi ¿Ëı‰Î› »ı. Ïfl›· ±ıÀ·ı
±Î’HÎ_ ¿Î‹ ◊Λ ±ı‰_, ‹@÷ ¿flı ±ı‰_.
±fiı Œı@À (‰ÎV÷ω¿) ‰V÷ »ı ’λÌ. ¿˘¥ ÿËÎÕ˘› ±Î‰_
ÁÎ_¤‚ı·_ ˢ› ¿ı Ï«_÷Î flÏË÷ ◊Λ ! ±ı‰˘ ¿˘¥ Ï«_÷Î flÏË÷ fiËŸ
◊›ı·˘. ±ËŸ Á_ÁÎfl‹Î_ flËÌfiı ‹˘ZÎı Ω› ±ı‰_ ⁄fi÷_ ËÂı ? ’HÎ
±ËŸ ±Î ‰ÎHÎÌ ±’Ò‰˝ ‰V÷ »ı. ±Î ±‹ÎflÌ ‰Î÷ … ⁄‘Ì ±’Ò‰˝
·Î√ıfiı ! ÷‹fiı ‹ËŸ ±Î ±ı‹ fiı ±ı‹ ÁÎ_¤‚÷Î … ±_÷fl ÂÎ_Ï÷ ◊¥
Ω›. ±fiı ±‹ÎflÌ ‰Î÷ V›Îÿ˚‰Îÿ √HÎΛ. ±ËŸ √‹ı ÷ı fiÎ÷fi˘ ⁄ıÃ˘
ˢ› ÷˘› ⁄‘Îfiı ±ıÕ…VÀ ◊Λ. ’ZÎÎ’ZÎÌ◊Ì flÏË÷ ˢ› ±‹ÎflÌ
‰ÎHÎÌ, ÏfiW’ZÎ’Î÷Ì Ë˘›. ±ı‹Î_ ’ZÎ’Î÷ fiΠˢ› ¿ı ¤¥, ±Î ‰ˆWHΉ
’ZÎfiÎ ¿ı ω ’ZÎfiÎ ¿ı …ˆfi ’ZÎfiÎ ¿ı ‹„V·‹ ’ZÎfiÎ ±ı‰_-÷ı‰_
¿Â_ fiΠˢ›. ±ËŸ ‹Á·‹Îfi˘ ⁄ıÁı ÷˘› ÁflÁ ·Î√ı ±ı‹fiı›.
’˛ffi¿÷ν — ±fiı Á‹√˛ ¬·ÎÁÎ ‰√fl Á‹Î‘Îfi À¿ı ’HÎ fiËŸ.
ÿÎÿÎlÌ — fiÎ, ÷ı À¿ı fiËŸ. Á‹√˛ ¬·ÎÁÎ ‰√fl À¿÷_ ËÂı ?
±ı¿ …flο ËŸ« ±Î‰ı ÷˘ ∂ÕÌ Ω›. ±ı◊Ì ⁄ËÎfl ·˘¿˘fiı À¿÷_›ı
fi◊Ìfiı ! ·Î¥Àı› ◊÷_ fi◊Ìfiı !
’˛ffi¿÷ν — ±Î ÷˘ ±Î’fiı ±ıÀ·˘ ⁄‘˘, Á‹√˛ ¬·ÎÁ˘ ≠√À
◊›˘ »ı ±fiı ’λ˘ ±ı ⁄‘˘ ¬·ÎÁ˘ Á΋Îfiı @›Îflı› ±Á‹Î‘Îfi fiÎ
◊Λ ±ı‰Ì flÌ÷ı ±Î’ ±Î’Ì Â¿˘ »˘.
ÿÎÿÎlÌ — ‹ÎflÌ ÿÎfi÷ «˘A¬Ì »ı ±ıÀ·ı. ·˘¿˘fi_ ¿S›ÎHÎ ◊Λ
±ı‰Ì ÿÎfi÷ »ı ‹ÎflÌ ±ıÀ·ı ±fiı ±Î ±’Ò‰˝ ‰V÷ »ı. ±Î ÷˘ ÿÁ

9. 8
·Î¬ ‰Êı˝ ±ı¿ Œıfl˘ ±Î‰_ ±ø‹ ωiÎÎfi ’˛√À ◊Λ »ı ! …ı ±ı¿
±‰÷ÎflÌ ⁄fiΉı. ±ı¿ ±‰÷Îfl‹Î_ ‹˘ZÎ ◊Λ. ±ËŸ◊Ì … ‹˘ZÎ ◊¥
√›ı·˘ ˢ›. ’ı·˘ ‹˘ZÎ ÷˘ ◊Λ I›Îflı ◊Λ, ±Î’HÎfiı ÂÌ μ÷Ή‚
»ı ? fi⁄‚Î¥±˘ Ω›, √Ò_«‰ÎÕ˘ ∂¤˘ ◊Λ fiËŸ ±fiı Á_ÁÎfl‹Î_
∞‰fi ÂÎ_Ï÷‹›, …fi¿flÎΩ …ı‰_ ∞‰Î›. ±ËŸ …fi¿ ωÿıËÌ …ı‰Ì
ÿÂÎ ◊Λ ±◊‰Î ±ıfiÎ ¿fl÷Î ‰‘Îflı ¨«Ì ÿÂÎ ◊Λ ±ıfiÌ ! …fi¿
ωÿıËÌfiı ‹ËŸ …flο √¤fl΋HÎ ◊÷Ì”÷Ì fiı, I›Îflı ’λΠ√v
‹ËÎflÎ… ’ÎÁı …‰_ ’Õ÷_”÷_ ’Ò»‰Î ¿ı ±Î‹ ¿ı‹ ◊Λ »ı ? ±fiı
÷‹Îflı ‹fiı ’Ò»‰Î fiËŸ ±Î‰‰_ ’Õı ’»Ì. ÿ½fi ¿fl‰Î ±Î‰‰Îfi_ ’HÎ
’Ò»‰Î fiËŸ ±Î‰‰Îfi_ ¿ı ±Î‰_ ‹fiı ◊Λ »ı.
±ı ÷˘ ±‹Îflı ±Î ‰ÎHÎÌ ⁄˘· ⁄˘· ¿fl‰Îfi_ ÂÎ◊Ì ? ±‹ÎflÎ
ÂOÿ˘◊Ì ÷‹ÎflÎ ⁄‘Î fl˘√ fiÌ¿‚Ì Ω› ‹˘ÀÎ. ±Î ±ø‹ ωiÎÎfifiÌ
‰ÎHÎÌ ±ı ±Î ⁄‘˘ fl˘√ ¿ÎœÌ fiάÂı ËÕËÕÎÀ !
±Î ±ø‹ ωiÎÎfi ⁄Ë ·˘¿˘fiı ËıS’ ¿flı »ı. ‰SÕ˝fiÌ ±Ω›⁄Ì
»ı ! Ë… ÷˘ ËΩfl˘ ‰Ê˝ ’»Ì ÷˘ ·˘¿˘ ⁄Ë ËÎ¥ ·ı‰·, VÀı… μ’fl
·¥ …Âı ±Î ‰Î÷fiı. Ë… ÷˘ ·˘¿ Á‹∞ Â@›Î fi◊Ì ±Î ‰ı„SÕo√.
±fiı ±Î ±‹Îfl_ ‰ı„SÕo√ ⁄Ë ËÎ¥ @‰Î˜Ï·ÀÌ »ı. ±Î ‰ı„SÕo√ …ÿÌ
Ω÷fi_ »ı. ±ı¿ ÂOÿ◊Ì ÷˘ ¿ıÀ·Î› fl˘√ fiÌ¿‚Ì Ω› ’ı·Î Á΋Î
‹ÎHÎÁfiÎ, ±ı‰_ ‰ı„SÕo√ !
≠ffi¿÷ν — ±fiı ⁄‘Îfiı Á‹Ω› ±ı‰Ì, Áfl‚ fiı ÁÎÿÌ ¤ÎÊ΋Î_.
ÿÎÿÎlÌ — ËÎ, ÁÎÿÌ ¤ÎÊ΋Î_. ±ı ¤ÎÊÎ ’fl ¿Î⁄Ò fi◊Ì. ¤ÎÊÎ
μ’fl ±Î‘Îfl flά÷_ fi◊Ì. ‰ı„SÕo√ ⁄Ë ¨«_ ±fiı ±Î xÿ›√‹
‰ÎHÎÌ, ÷˘ flÎ√ı ’ÕÌ Ω›. Ë_, ‰ÎHÎÌ ÁflÁ ˢ›, ‰÷˝fi ÁflÁ ˢ›,
ωfi› ÁflÁ ˢ› I›Îflı flÁ ±Î‰ı.
±Î “±ÎM÷‰ÎHÎÌ” ÷˘ ⁄‘Îfiı ¤Î‰Âı. ¤·¤·Î ‹E»flΛı·Î
‹ÎHÎÁ ËÂı ÷ıfiÎ ‹E»flÎ ∂ÕÌ …Âı.
’˛ffi¿÷ν — ËÎ, ±Î fi‰‹Ì ±ÎM÷‰ÎHÎÌ ‰Î_E›Î ’»Ì◊Ì ±ı
‰‘Îflı A›Î· ±ÎT›˘.
fl_’flÎfiÌ
, ‰Î_«Ì
±’Ò‰˝
±’Ò‰˝
· ±ıÀ·ı
› ±Î‰_
÷ fiËŸ
? ’HÎ
±’Ò‰˝
Î_Ï÷ ◊¥
fi˘ ⁄ıÃ˘
±‹ÎflÌ
‰ˆWHΉ
±ı‰_-÷ı‰_
‹fiı›.
HÎ fiËŸ.
ËÂı ?
À¿÷_›ı
Á˘ ≠√À
‘Îfi fiÎ
HÎ ◊Λ
÷˘ ÿÁ

10. 9
±
… fi◊Ì
… ±Î
ΩHÎı·_
±
¿fḻı
«˘‰ÌÁÌ
‹ÎÀı ¿Î
i
‰Î@› ’
fiΠˢ›
ËÂı. ’˛¿
’»Ì ⁄
±
fi◊Ì. “
‹Î› V’
±
÷ı◊Ì ±
»ı ! fi
ÿÎÿÎlÌ — ¿Î‹ fiÌ¿‚Ì √›_ ! ±fiı Ωı ±ø‹ fl˘Œ ‹Îflı »ı !
±ø‹ ÷˘ ¬fl_ fl˘Œ ‹Îflı »ı fiı ?
’˛ffi¿÷ν — √…⁄ fl˘Œ ‹Îflı »ı, ÿÎÿÎ !
ÿÎÿÎlÌ — ËÎ, ËÎ. ±Î Œıfl˘ ‰‚Ì ±˘fl fiÌ¿Y›_ ! ·˘¿˘fiı ¿ÿfl
»ı ±ø‹fiÌ. ±Î‰Î ¿Î‚‹Î_ …ı ¿Î‚‹Î_ ¿˘¥ «Ì…fiÌ ÁÎ«Ì ¿ÿfl …
◊÷Ì fi◊Ì ±ı‰Î ¿Î‚‹Î_ ’HÎ ±ø‹fiÌ ¿ÿfl ¿flfiÎflÎ »ı. ±ı ÷˘
±ÎV÷ı ±ÎV÷ı, ¿ÎflHÎ ¿ı ¬⁄fl fi◊Ì, A›Î· … fi◊Ì ¿ı ±Î‰Ì ¿˘¥
‰V÷ »ı ! ±ı A›Î· ·Î‰÷Î ◊˘Õ̉Îfl ·Î√ı.
…√÷fiı ¿Î‹ ±Î‰ı ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¿_¥ (ÁΑfi) …wfl ÷˘ ’ÕÂı
fiı ? ±ıfiÎ ‹ÎÀı ⁄‘_ ‹Îfl_ ⁄˘·ı·_ »’Λ ±fiı ±ı «˘’Õ̱˘ ◊˘ÕÌ
◊˘ÕÌ VÀΘ· μ’fl ‰ı«Î›fiı ÷˘ ’„O·ÏÁÀÌ ◊¥ Ω›.
’˛ffi¿÷ν — VÀΘ· μ’fl ‰ı«‰Îfi_ ?
ÿÎÿÎlÌ — ËÎ, flı·‰ıfiÎ VÀΘ· μ’fl.
’˛ffi¿÷ν — ±ı ‰ÎHÎÌ ÷˘ ±ÿ˚¤÷ »ı, ÿÎÿÎ. ±ı ÷˘ ¿˘¥fiı
‰Î_«‰Î‹Î_ ±Î‰ı ÷˘ ±ıfi˘ μ©Îfl ◊¥ Ω› ±ı‰Ì ‰Î÷ »ı ⁄‘Ì.
ÿÎÿÎlÌ — ËÎ.
’˛ffi¿÷ν — fi ‹Îfi÷Πˢ› ±ı ’HÎ ‰Î_«ı »ı I›Îflı “±Ë˘ !
±Ë˘ !” … ⁄˘·ı »ı ¿ı ±˘Ë˘Ë˘Ë˘ ! ±Î‰_ ¿ÿÌ ‰Î_E›_ fi◊Ì, ±Î‰_
¿ÿÌ Ωı›_ fi◊Ì, ±Î‰_ ¿Â_ ÁÎ_¤Y›_ fi◊Ì.
ÿÎÿÎlÌ — ±ı‰_ “±Ë˘” ⁄˘·Âıfiı, ÷˘ ‹ËŸ Â_ ÿ‰Î ’Ì‘Ì ±ı
÷˘ Ë_ ΩHÎ_ »_. ’V÷¿ ’˘÷Îfiı CÎıfl flèÎ_ ’HÎ “±Ë˘” ⁄˘S›˘, ÷ı ÷ıfiÌ
ÁÎ◊ı … ‹ËŸ ’ÏflHÎ΋ ◊¥ Ω› »ı. ±Ë˘¤Î‰ μI’Lfi ◊›˘. ¿˘fiÌ
’fl ◊›˘ ? I›Îflı ¿Ëı, ÿÎÿÎfiÌ μ’fl. ÷˘ ÿÎÿÎ μ’fl ¿ı iÎÎfi μ’fl ?
I›Îflı ¿Ëı, iÎÎfi μ’fl.
…ı‹ ±Î çÎÁ˘çÎÁ ±Î’HÎı ·ı‰Îfi˘ fi◊Ì Ë˘÷˘, ±ıfiÌ ‹ı‚ı
·ı‰Î› »ı, ±ı‰_ ±Î iÎÎfiı› √˛ËHÎ ¿fl‰Îfi_ fi◊Ì. ±‹ÎflÎ ÂOÿ˘ ‹ËŸ
’ıÁÌ Ω› ±fiı √˛ËHÎ ◊¥ … Ω›.

11. 10
±‹ı …ı iÎÎfi Ωı›_ »ı ÷ı ±Î… Á‘Ì ⁄ÌΩ ’V÷¿‹Î_ ±ÎT›_
… fi◊Ì. ÷ı◊Ì ±Î ±’Ò‰˝ iÎÎfi ¿èÎ_. ÷Ì◊*¿fl˘fiı ÿı¬Î›ı·_ ±ıfi_ ±ı
… ±Î iÎÎfi »ı, ’HÎ ÷Ì◊*¿fl˘ ⁄˘·ı·Î fiËŸ. ÷Ì◊*¿fl˘±ı Ωı›ı·_ fiı
ΩHÎı·_ ÷ı ⁄‘_ … ¿èÎ_ fi◊Ì. ÷ı ⁄‘˘ Œ˘Õ ±‹ı ’ÎÕu˘ »ı.
±‹ı ±Î ⁄‘Ì ‰Î÷ ¿fḻı »Ì±ı, ÷ı ¿ı‰‚iÎÎfi‹Î_ Ωı¥fiı
¿fḻı »Ì±ı. …ıfiı ±Î‰÷Ì «˘‰ÌÁÌ‹Î_ ¿˘¥ «ı¿˘ fiËŸ ‹Îflı. ±Î‰÷Ì
«˘‰ÌÁÌ‹Î_ ÷Ì◊*¿fl˘› «ı¿˘ fiËŸ ‹Îflı ±ı‰Ì ¤ÎWÎ΋Î_ ⁄˘·Ì±ı »Ì±ı.
‹ÎÀı ¿Î‹ ¿ÎœÌ ·ıΩı.
iÎÎfiÌ ’vÊfiÎ ÷˘ ’˘÷ÎfiÎ …ı ‰Î@›˘ ˢ› ÷ı ¿ı‰Î ˢ› ? ±ı¿
‰Î@› ’HÎ μ»Ìfi_ ·Ì‘ı·_ fiΠˢ› ! ±‹ÎflÎ ’V÷¿‹Î_ ¿˘¥fi_ ‰Î@›
fiΠˢ›. ±‹ÎflÌ ’˘÷ÎfiÌ ¤ÎÊ΋Î_ ˢ›. ËÎ, iÎÎfi ⁄‘ı◊Ì ·Ì‘ı·_
ËÂı. ’˛¿Î ⁄‘ı◊Ì ·Ì‘ı·˘ ˢ›, ’HÎ ±ı ’»Ì ±‹Îfl΋Î_ ’ÏflH΋Ìfiı
’»Ì ⁄ËÎfl fiÌ¿‚ı·_ »ı.
±Î ‰ÎHÎÌ ‰SÕ˝fiı V‰E» ¿flÂı. ¿ÎflHÎ ¿ı ±Î ‰ÎHÎÌ ‹ÎflÌ
fi◊Ì. “‹ÎflÌ ‰ÎHÎÌ” ◊Λ ÷˘ ’˘¥{fi ({ıfl) ¿Ëı‰Î›. ‘ÌÁ ¥{ fi˘À
‹Î› V’Ì«.
±Î V’ÌÕÌ ±Áfl ◊‰ÎfiÌ »ı ±fiı …·ÿÌ ±Áfl ◊‰ÎfiÌ »ı.
÷ı◊Ì ±Î‰_ ⁄‘_ ◊›_ »ı fiı ¿_¥¿ fi‰Ì Ω÷fi_ ¿Â_¿ (¿˙÷¿) ◊‰Îfi_
»ı ! fi‰Ì Ω÷fi_ … ⁄fiÌ flèÎ_ »ı.
    
Îflı »ı !
fiı ¿ÿfl
¿ÿfl …
±ı ÷˘
‰Ì ¿˘¥
÷˘ ’ÕÂı
±˘ ◊˘ÕÌ
¿˘¥fiı
⁄‘Ì.
±Ë˘ !
, ±Î‰_
’Ì‘Ì ±ı
÷ı ÷ıfiÌ
. ¿˘fiÌ
μ’fl ?
fiÌ ‹ı‚ı
ÿ˘ ‹ËŸ

12. 11
’˛V÷ΉfiÎ
’fl‹ ’ÒF› ÿÎÿÎ ¤√‰Îfi (ÿÎÿÎlÌ)±ı ±ı‹fiÌ …√÷ ¿S›ÎHÎfiÌ
¤Î‰fiÎfiÌ ’ÒHν÷Î ±◊ıÛ ’ÒF› fiÌfl‹Îfiı …HÎΉı·_ ¿ı ±ÎM÷‰ÎHÎ̱˘fi_
Á_¿·fi ¿fl‰_ ±ı ÷‹Îfl˘ T›‰ËÎfl »ı, ±ı ÷‹Îflı ¿fl‰Îfi˘ … »ı. ÷ı ‹ÎÀı
ÿÎÿÎḻı ±ı‹fiı ¬ÎÁ ±ÎÂÌ‰Î˝ÿ ±ÎM›Î Ë÷Î.
’ÒF› fiÌfl‹ÎfiÌ ÿÎÿÎlÌ ÁÎ◊ı F›Îfl◊Ì ÁIÁ_√fiÌ Âw±Î÷ ◊¥
I›Îfl◊Ì ±ı‹HÎı ¤ı¬ ·Ì‘˘ Ë÷˘ ¿ı ±Î‰Î ‹ËÎfi iÎÎfiÌ ’vÊfiÌ ‰ÎHÎÌ
¿˘¥ ’HÎ ‹ÎK›‹◊Ì ËΩfl˘ ‰Ê˘˝ Á‘Ì Á«‰Î›. …ıfiÌ Âw±Î÷ ÕΛfḻ˘‹Î_
‰ÎHÎÌ ·¬‰Î◊Ì ¿flÌ. ’λ‚◊Ì Àı’flı¿ÕÛ ¶ÎflÎ Á÷÷ ±˘ÏÕ›˘ ¿ıÁıÀ˘‹Î_ flı¿˘ÕÛ
¿fl÷Î flèÎÎ. ±ı ’λ‚ ±ı‹fiÌ ÷̉˛ ¤Î‰fiÎ ±ı Ë÷Ì ¿ı iÎÎfiÌfiÌ ‰ÎHÎÌ
√˛_◊˘ (ÂÎVh΢) w’ı ’˛¿ÎÏÂ÷ ◊Λ ±fiı …√÷fiı ’ˢӫı. ±ı ‰ÎHÎÌfiı ·¬Ìfiı
÷ı‹… Àı’flı¿ÕÛ‹Î_ {Ì·Ì ·¥ …ı‹ »ı ÷ı‹ ’V÷¿w’ı Á_¿Ï·÷ ¿flÌ, ÷ı
’˛¿ÎÂfi˘fiı …√÷fiı ’ˢӫÎՉΠ»ı. ±ı‹fiÌ ±ı ¤Î‰fiÎfiÌ Œ·lÏ÷w’ı
±ı‹HÎı ÿÎÿÎlÌfiÌ ËÎ…flÌ‹Î_ ±ÎM÷‰ÎHÎÌ lıHÎÌ 1 ◊Ì 9fi_ ’˛¿ÎÂfi ◊›_.
I›Îfl ⁄Îÿ ’HÎ ±ı ¿Î›˝ «Î· flÎ¬Ì ’˘÷ÎfiÌ Ë›Î÷Ì‹Î_ ±Î√‚ lıHÎÌ 10
◊Ì lıHÎÌ 14fiÎ ¤Î√-1 ±fiı 2 Á‘Ìfi_ Á_¿·fi ¿Î›˝ ¿›*. ±ı‹fiÌ V◊Ò‚
±fi’„V◊Ï÷‹Î_ ’HÎ ÁÒZ‹ flÌ÷ı ±Î√‚ ±Î√‚fi_ ¿Î‹ ±ı‹fiÎ … ±ÎÂÌ‰Î˝ÿ◊Ì
’Òfl_ ◊÷_ ˢ› ±ı‹ ·ÎB›Î ¿fl÷_ Ë÷_. ωω‘ Á_¿ı÷˘ ¶ÎflÎ ±ı‹fiÌ ËÎ…flÌ
‰÷ν›Î ¿flı »ı ±fiı ÷ı±˘ … ’Òfl_ ¿flÎ‰Ì flèÎÎ »ı ±ı‰˘ ±fi¤‰ ◊Λ »ı.
’ÒF› fiÌfl‹Î±ı ÿÎÿÎlÌfiı «˙ÿ ±ÎM÷‰ÎHÎ̱˘ ÷ˆ›Îfl ¿fl‰Îfi_
’˛˘Ï‹Á ±Î’ı·_, ÷ı ±Î ÁÎ◊ı ’Ò fl_ ◊Λ »ı. …√÷‹Î_ ±ÎM÷‰ÎHÎÌ ¶ÎflÎ ±Î
‰Ì÷flÎ√ ωiÎÎfifi_ ⁄Ì… Á«‰Î¥ …Âı. …√÷fiÎ ∞‰˘ ‹ÎÀı ±Î ‰Ì÷flÎ√
‰ÎHÎÌ ‹˘Z΋Î√˝fi˘ ±Î‘Îfl ⁄fiÌ flËıÂı. ±ËŸ ±ÎM÷‰ÎHÎÌ lıHÎÌ ’ÒflÌ ◊Λ
»ı ’fl_÷ ÿÎÿÎlÌfiΠωω‘ ÁIÁ_√˘‹Î_ ÷’, I›Î√, Á_›‹, ‹˘Ë, ¤›,
±ÎËÎfl …ı‰Î CÎHÎÎ_ ÂOÿ˘ ’fl fiÌ¿‚ı· iÎÎfi‰ÎHÎÌfi_ ¿·ı@Âfi ÷ˆ›Îfl ◊›ı·
»ı, …ıfiÌ ’fl Á_ÿfl ’V÷¿˘ ¤Ï‰W›‹Î_ ⁄fiÂı. Á˙◊Ì ¨«Ì ‰Î÷ ÷˘ ±ı
»ı ¿ı ¬ÿ ÿÎÿÎlÌfiÎ ÂOÿ˘‹Î_ … ±ı‹fiÎ ∞‰fi ’˛Á_√˘, ∞‰fifiÌ ‰Î÷˘
±Î’HÎfiı ‹‚ı »ı. …ı ¤Ï‰W›‹Î_ √˛_◊˘ w’ı ±Î’HÎfiı ‹‚Âı.
…
fiÌ¿‚ı·
±
‹ËÎI‹Î
… ¤Î‰
…√÷fiÎ

13. 12
S›ÎHÎfiÌ
HÎ̱˘fi_
÷ı ‹ÎÀı
±Î÷ ◊¥
fiÌ ‰ÎHÎÌ
fḻ˘‹Î_
‹Î_ flı¿˘ÕÛ
fiÌ ‰ÎHÎÌ
·¬Ìfiı
¿flÌ, ÷ı
lÏ÷w’ı
Âfi ◊›_.
ıHÎÌ 10
fiÌ V◊Ò‚
ÂÌ‰Î˝ÿ◊Ì
ËÎ…flÌ
◊Λ »ı.
¿fl‰Îfi_
¶ÎflÎ ±Î
‰Ì÷flÎ√
’ÒflÌ ◊Λ
Ë, ¤›,
fl ◊›ı·
÷˘ ±ı
fiÌ ‰Î÷˘
…√÷ ¿S›ÎHÎfi_ ±Î Ï‹Âfi »ı. …√÷fiÎ ∞‰˘fiÎ ¿S›ÎHÎ ‹ÎÀı
fiÌ¿‚ı·Ì ±Î ‰Ì÷flÎ√ ‰ÎHÎÌ …√÷fi_ ¿S›ÎHÎ ¿flÌfiı … flËıÂı.
±Î ±ı¿-±ı¿ ’V÷¿fiÌ fl«fiÎ CÎHÎÎ ⁄‘Î ⁄˛õ«ÎflÌ ÁΑ¿˘ ÷◊Î
‹ËÎI‹Î±˘fiÎ Áı‰Î-ÁË¿ÎflfiÎ ›˘√ÿÎfi◊Ì ◊›ı· »ı. Á˙fiÌ Ïÿ·fiÌ ±ı¿
… ¤Î‰fiÎ »ı ¿ı ÿÎÿÎlÌfiÌ ±Î ‰ÎHÎÌ …√÷fiÎ ∞‰˘fiı ’ˢӫ˘ ±fiı
…√÷fiÎ ∞‰˘ ‹˘Z΋Î√˝fiı ’΋Ì, ±ÎI›_Ï÷¿ ‹˘ZÎfiı ’΋ı.
- ÿÌ’¿fiÎ …› Á„E«ÿÎfi_ÿ

14. 13
ÿ
¿·ı@Âfi
±fiw’
¤Î√-4
»ı, F›
Á_¿·fi
V‰w’,
V‰w’,
ÏÁ© ¤
’˛ÿÎfi ¿
’˛¿ÎÂfi
±ı‰Î ±
“
¿fl‰_. “V
±ÎI‹Îfi
A
fi◊Ì. ±
±ÎI‹Î,
⁄ıÁ‰Î …
»ı. F›Î
ºWÀÎ_÷˘
’˘÷Îfiı
ºWÀÎ_÷˘,
V‰w’ ◊
¤√‰Îfi
±
’˛¿Î …
±˘‚¬Î
Á_’Îÿ¿Ì›
±Î …√÷‹Î_ » ÁfiÎ÷fi ÷k‰˘ »ı …ı‹Î_fi_ ±ı¿ ÷k‰ »ı ±ÎI‹Î.
…ıfi_ ‰Hνfi ÂÎVh΢‹Î_ ’HÎ ‹‚ı »ı. ±ÎI‹Î …ı ’˘÷Îfi_ V‰w’ »ı, ±ı
±Ï‰fiÎÂÌ ‰V÷fiı Á‹…‰Ì fiı ±˘‚¬‰Ì ¿ı‰Ì flÌ÷ı ? ±ıfi_ ±„V÷I‰ »ı
±ı … ’Ëı·Î ¿LŒ‹˝ (fiyÌ) ¿ı‰Ì flÌ÷ı ¿fl‰_ ? ¿ı‰Ì flÌ÷ı ¬Î÷flÌ ¿fl‰Ì ?
±ı »ı ÷˘ ±ıfiÎ √H΢ ¿›Î ? ±ıfi_ V‰w’ ¿ı‰_ ? ±ıfi_ ƒT› ¿ı‰_ »ı ±ı
¿ı‰Ì flÌ÷ı Á‹∞ ¿Λ ? ±ıfiÌ ±˘‚¬ÎHÎ ÷˘ ¿˘”¿ ±fi¤Ô‰Ì iÎÎfiÌ ’vÊ
ˢ› ÷ı … ¿flÎ‰Ì Â¿ı ±fiı ÷ı … ±ıfiÌ ±fi¤ÒÏ÷ ¿flÎ‰Ì Â¿ı.
…ı‹ fiÎfiÎ ⁄΂¿fiı A-B-C-D Ϭ‰ÎÕ‰Ì Ë˘› ÷˘ A ±Îfiı
¿Ëı‰Î›, B ±Îfiı ¿Ëı‰Î› ±ı flÌ÷ı Ϭ‰ÎÕ‰_ ’Õı. ÷ı ÀÌ«fl ±ıfiı ⁄˘·÷Î,
·¬÷Î-‰Î_«÷ΠϬ‰ÎÕı ’HÎ ±ıfiÌ flÌ÷ı ! ⁄΂¿ fl˘… ±ı’· (ÁŒfl…fi)
¬Î÷˘ ˢ›, ±ıHÎı Ωı›_ ˢ›, ±ı ⁄˘·÷˘ ˢ› ±ı’·, ÷ıfiÎ μ’fl◊Ì A ŒÎ˜fl
±ı’·, ±ı‹ ÀÌ«fl ±ıfiı ⁄˘·÷ΠϬ‰ÎÕı. ÷ı … flÌ÷ı B ŒÎ˜fl ⁄ıÀ. ±ıHÎı ⁄ıÀ
Ωı›_ ˢ›, ±ıfiÎ◊Ì fl‹÷˘ ˢ›, ⁄ıÀ ⁄˘·÷˘ ˢ›. ±Î‹ A-B-C-D ⁄˘·÷Î
Â̬ı, ‰Î_«÷Î Â̬ı, ·¬÷Î Â̬ı ±fiı ±ZÎfl˘fiı ¿ı‰Ì flÌ÷ı μ’›˘√‹Î_ ·ı‰Î
±ı‰_ ’HÎ ±ıfiı ÀÌ«fl Ϭ‰ÎÕı. ’HÎ ±ÎI‹ÎfiÌ ⁄Î⁄÷‹Î_ ±ıfiÌ ’ÒHν ΩHοÎflÌ
±ıfiÎ ΩHοÎfl iÎÎfiÌ ÏÁ‰Î› ¿ı‰Ì flÌ÷ı ’˛ÎM÷ ◊Λ ?
’fl‹ ’ÒF› ÿÎÿÎ ¤√‰Îfi (ÿÎÿÎlÌ)±ı iÎÎfiωϑ ±ı¿ ±ı‰˘
¤ıÿiÎÎfifi˘ ’˛›˘√ √˘Ã‰Ì ±ÎM›˘, ¿ı …ıfiÎ ◊¿Ì T›„@÷fiı ’˘÷Îfiı flÎ¥À
Ï⁄·ÌŒ ⁄ıÁı »ı ¿ı “Ë_ «_ÿ fi◊Ì ’HÎ Ë_ Â©ÎI‹Î »_.” ’»Ì ÁIÁ_√‹Î_ ±ıfiı
’˘÷Îfiı √ıÕ ⁄ıÁ÷Ì Ω› ¿ı “¿¥ flÌ÷ı Ë_ Â©ÎI‹Î »_.” ±ı μ’flÎ_÷ “‹Îfl_
V‰w’ Â_ »ı, ±Î Ïfl·ıÏÀ‰ V‰w’ ‹Îfl_ fi◊Ì, ±Î Ïø›Î±˘fi˘ ¿÷ν Ë_ fi◊Ì,
¬flı¬fl ¿÷ν ¿˘HÎ »ı, Ë_ Â_ ¿flÌ Â¿<_ »_, Â_ fi◊Ì ¿flÌ Â¿÷˘, ‹Î› Ïfl›·
Ï⁄π√ (‹Îfl_ ÁΫ_ ±„V÷I‰) ±fiı ‹ÎflÎ √H΢ Â_ »ı, ‹Îfl˘ V‰¤Î‰ Â_
»ı, ∞‰fi‹Î_ fl˘…fiÎ ¿Î›˘˝ ◊Λ »ı, ÷ı‹Î_ ¿flı »ı ¿˘HÎ fiı Ë_ @›Î_ »_, ¿ı‰Î
V‰w’ı »_, ¿ı‰Ì flÌ÷ı ±Á_√ »_, ¿ı‰Ì flÌ÷ı Ïfi·ı˝’ »_, ¿ı‰Ì flÌ÷ı …ÿ˘ »_,
iÎÎ÷Î-ƒWÀÎ »_” ±Î ⁄‘Ì ⁄Î⁄÷˘fiÌ ÁIÁ_√‹Î_ ±ı‹fiÌ iÎÎfi‰ÎHÎÌ ¶ÎflÎ √ıÕ
⁄ıÁÎÕ÷Î √›Î. Á΋Îfiı ÷ı ·ı‰·fiÌ Á‹…HÎ ±Î’Ì ’˘÷ı …ı‹Î_ ‰÷ı˝ »ı ÷ı
μ’flfiÎ VÀı’ı «œÎ‰÷Î √›Î.

15. 14
ÿÎÿÎlÌfiÌ flı¿˘ÕÛ ◊›ı· ÷‹Î‹ ‰ÎHÎÌ‹Î_◊Ì ±ÎI‹Î Á_⁄_‘Ì ‹ıÀflfi_ …ı
¿·ı@Âfi ◊›_, ÷ı‹Î_◊Ì ±ÎM÷‰ÎHÎÌ lıHÎÌ 14 ¤Î√ 1-2-3-4-5fiı
±fiw’ ‹ıÀflfiı ÏÁ·ı@À ¿flÌfiı ‹Ò¿‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı. ±ÎM÷‰ÎHÎÌ lıHÎÌ-14
¤Î√-4‹Î_ ±ÎI‹ÎfiÎ √HΑ‹˝ ±fiı V‰¤Î‰ ωÂı ω√÷‰Îfl ‰Î÷˘ ‹‚ı
»ı, F›Îflı ±ËŸ ¤Î√-5‹Î_ ±ÎI‹ÎfiÎ V‰w’ ωÂı Áˆ©Î_Ï÷¿ ‰Î÷˘fiı
Á_¿·fi ¿fl‰Îfi˘ ’˛›ÎÁ ◊›˘ »ı. …ı‹Î_ ¿ı‰‚iÎÎfi V‰w’, «ˆ÷L›CÎfi
V‰w’, ωiÎÎfi V‰w’, Á„E«ÿÎfi_ÿ V‰w’, ’˛¿Î V‰w’, ±T›Î⁄Α
V‰w’, Ào¿˘I¿ÌHν, ±flÌÁÎ …ı‰˘, ±fi_÷ ’˛ÿıÂÌ, ±w’Ì-±‹Ò÷˝, ÁÒZ‹÷‹,
ÏÁ© ¤√‰Îfi, ‹˘ZÎ ±ÎÏÿ ±fiı¿ Œ˘Õ ’ÎÕuÎ »ı. ÿÎÿÎḻı ÁIÁ_√‹Î_
’˛ÿÎfi ¿flı·Ì ±Î‰Ì ωω‘ Á‹…fiı ›◊Λ˘B› Á_¿·fi ¿flÌ ’V÷¿w’ı
’˛¿ÎÂfi ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı· »ı. …ı ‹Ò‚ ±‰HνfiÌ›, ±‰@÷T›, Ïfi—ÂOÿ
±ı‰Î ±ÎI‹V‰w’fiÌ Á‹… ’΋‰Î ÁËΛw’ ⁄fiÂı.
“iÎÎfiÌ” ±ıÀ·ı ’˘÷ÎfiÎ V‰w’fi_ ±fiı V‰¤Î‰fi_ … Ï«_÷‰fi ◊›Î
¿fl‰_. “V‰w’” ±ıÀ·ı “’˘÷ı ¿˘HÎ »ı” ±ı fiyÌ ◊‰_ ±fiı V‰¤Î‰ ±ıÀ·ı
±ÎI‹ÎfiÎ √HΑ‹˘˝, ±ı‹Î_ … flèÎÎ ¿flı ±ıfi_ fi΋ “iÎÎfiÌ.”
-ÿÎÿÎlÌ
A ±ıÀ·ı ±ı’·, B ±ıÀ·ı ⁄ıÀ ±ı‹ … ¿Î›‹fi_ ‹ÎfiÌ ·ı‰Î …ı‰_
fi◊Ì. ±ı‰Ì flÌ÷ı ±Î¿Î …ı‰˘ ±ÎI‹Î, ’˛¿Î V‰w’ ±ÎI‹Î, F›˘Ï÷V‰w’
±ÎI‹Î, ±flÌÁÎ …ı‰˘ ±ÎI‹Î, ±w’Ì ±ÎI‹Î ÷ı‰_ ’˘÷ı ¿S’fiÎ◊Ì ‹ÎfiÌ
⁄ıÁ‰Î …ı‰_ fi◊Ì. ±ı ÷˘ ÏÁÏ‹Ï· »ı, ÷ı ‹Ò‚ ‰V÷fi_ V‰w’ Á‹…‰Î ‹ÎÀı
»ı. F›Îflı ‹Ò‚ ‰V÷ ±fi¤‰‹Î_ ±Î‰Âı I›Îflı ⁄‘Î √HΑ‹˘˝ ÁÏË÷, ⁄‘Î
ºWÀÎ_÷˘ …ı‹Î_ Á‹Î¥ Ω› »÷Î_ ⁄‘Î◊Ì ’fl ±ı‰_ …ÿ_ … ±ı ’˘÷Îfi_ V‰w’
’˘÷Îfiı ÏŒÀ ◊¥ √›_ ËÂı ¿ı …ı ±fi’‹ »ı, ±‰HνfiÌ› »ı. ÁΑfi˘,
ºWÀÎ_÷˘, ÏÁÏ‹Ï·±˘ √˙HÎ ◊¥ …Âı ±fiı ‹Ò‚ ’˘÷ı …ı Ïfiflη_⁄ »ı ÷ı
V‰w’ ◊¥fiı … flËıÂı. ±ı … V‰w’ ¿ı …ı ±Î ¿Î‚fiÎ ‹ËÎfi iÎÎfiÌ ÿÎÿÎ
¤√‰Îfiı ’˛ÎM÷ ¿›*.
±ÎI‹ÎfiÎ V‰w’fiÌ ΩHοÎflÌ ’˛ÎM÷ ¿›Î˝ ’»Ì ±flÌÁÎ …ı‰˘ ¿ı
’˛¿Î …ı‰˘ ¿ı ±Î¿Î …ı‰˘ ±ı‹ ±ı¿ ÂOÿ ’¿ÕÌfiı ÷ı‰_ V‰w’ ‹fiı
±˘‚¬Î¥ √›_ »ı ±ı‹ ⁄Ï© ’¿ÕÌ ·ıÂı ÷˘ @›Î_¿ ±ı¿Î_÷ı ⁄Ì…ı ’ÎÀı √ÎÕÌ
±ÎI‹Î.
»ı, ±ı
÷I‰ »ı
¿fl‰Ì ?
‰_ »ı ±ı
fiÌ ’vÊ
A ±Îfiı
⁄˘·÷Î,
Œfl…fi)
A ŒÎ˜fl
±ıHÎı ⁄ıÀ
⁄˘·÷Î
‹Î_ ·ı‰Î
ΩHοÎflÌ
¿ ±ı‰˘
fiı flÎ¥À
‹Î_ ±ıfiı
÷ “‹Îfl_
Ë_ fi◊Ì,
› Ïfl›·
¤Î‰ Â_
»_, ¿ı‰Î
…ÿ˘ »_,
¶ÎflÎ √ıÕ
÷ı˝ »ı ÷ı

16. 15
«œÌ ‹˘Z΋Î√˝ «Ò¿Î‰Ì ÿıÂı. ±Î ÷˘ ±ÎI‹ÎfiÎ V‰w’fiı ±˘‚¬‰Î ‹ÎÀı
…ÿÎ …ÿÎ ºWÀÎ_÷˘ √˘Ã‰Ìfiı ’˘÷ÎfiÎ ‹Ò‚ V‰w’fiÌ √ıÕ ⁄ıÁı ÷ı ±◊ı˝
ÁΑfiw’ı ωω‘ w’¿˘, ºWÀÎ_÷˘ »ı. ÁÎK› V‰w’ ÷˘ ’˘÷Îfi˘ ±ÎI‹Î …ı
Ïfifl_÷fl iÎÎ÷Î-ƒWÀÎ ‹ÎhÎ »ı ±fiı ¿ı‰‚iÎÎfi V‰w’ … »ı, V‰-’fl ’˛¿Î¿
… »ı, ÷ı ’΋‰Îfi˘ »ı.
±Î ‰ÎHÎÌ ‰Î_«Ì±ı ’HÎ ’˛ı„@À¿·Ì ÷˘ fl˘… ∂¤˘ ◊÷˘ ¿ÊΛ-
ωʛfi˘ ‹Î· ±fiı ±ı √Î_Ã˘ ⁄‘Ì «˘A¬Ì ¿fl‰Îfi˘ ’vÊÎ◊˝ ‹A› flËı
»ı. ±Î’HÎfiı …ı ÿ½fi‹Î_ ±ÎT›_ »ı, …ıfiÌ ’˛÷ÌÏ÷ ⁄ıÃÌ »ı, ÷ıfiÌ … ΩB≤Ï÷
‰‘Îfl‰ÎfiÌ »ı ±fiı ÷’fiÎ ’vÊÎ◊˝‹Î_ ±Î‰‰Îfi_ »ı. ±Î’HÎfiı …ı‹ …ı‹
’˘÷ÎfiÎ ÿ˘Ê˘ ÿı¬Î›, Á΋˘ Ïfiÿ˘˝Ê ÿı¬Î›, ŒÎ¥· fi_⁄fl 1 - «_ÿ Â_
¿flı »ı, ±ıfiÎ iÎÎ÷Î-ƒWÀÎ flËÌÂ_, ÷ı‹ ÷ı‹ μ’flfiÌ ¿ZÎαı ±Î√‚ ‰‘ÌÂ_.
…ı‹ …ı‹ ¤flı·˘ ‹Î·, ¤flı·˘ ‹˘Ë, ¿ÊΛ˘, ’˛¿ÚÏ÷ ¬Î·Ì ◊÷Î
…Âı, ÷ı‹ ÷ı‹ ΩB≤Ï÷ … iÎÎfi‹Î_ ’ÏflHÎ΋ ’΋Âı. …ı‹ …ı‹ Â©
μ’›˘√‹Î_ flËÌÂ_, ÷ı‹ ÷ı‹ ±fi¤‰fiÌ ¿ZÎÎ ±Î‰÷Ì …Âı. Á_ÁÎflÌ ⁄Î⁄÷˘,
‹Îfi-±’‹Îfi, fiŒ˘-fi¿ÁÎfi ±ÎÏÿ ¶_¶˘fiÌ ±Áfl˘◊Ì ‹@÷ ◊‰Î÷_ …Âı
÷ı‹ ÷ı‹ ±fi¤‰ÿÂÎ ‰‘÷Ì …Âı. ’»Ì ±Î√‚fiÌ ÿÂ΋Î_ ’˘÷Îfi_ V‰w’
ÿı¬‰Î‹Î_ ÿÎÿÎ ¤√‰ÎfifiÌ ±Î ±ÎM÷‰ÎHÎÌ ‰‘ ËıS’ ¿flÂı.
±Î ‰ÎHÎÌ ‰Î_«ÌÂ_, Á‹∞Â_ ±fiı A›Î·‹Î_ flάÌÂ_ ¿ı ‹fiı …ı ±Î
V‰w’ Á‹Ω› »ı ±ı w’ ‹Îflı ◊‰_ »ı ±fiı ±ı ÿÂÎ Ïfiflη_⁄fiÌ »ı,
±ıfiı V’WÀ ‰ıÿfi ¿Ëı‰Î›. I›Î_ Á‘Ì ’ˢӫ‰Îfi˘ ±Î ¤‰fi˘ ‹Îfl˘ K›ı›
»ı ’HÎ ±ı¿ Ïÿ‰Á‹Î_ K›ı› ’Òflı’Òfl˘ ÏÁ© fiËŸ ◊Λ. ÷ı ‹ÎÀı K›ı›fiı ·Z΋Î_
flÎ¬Ì fl˘…ıfl˘…fiÎ ’Î_« ±ÎiÎÎ ’΂‰ÎfiÎ, ’˘÷ÎfiÌ ŒÎ¥· fi_⁄fl ±ı¿fiÎ
ÿ˘Ê˘fiı «˘A¬Î ¿fl‰ÎfiÎ, Â© μ’›˘√‹Î_ flËÌfiı ’˛¿ÚÏ÷fiı …ÿÎ Ωı‰ÎfiÎ ±fiı
ŒÎ¥·˘fiÎ Á‹¤Î‰ı Ïfi¿Î· ¿fl‰ÎfiÎ ’vÊÎ◊˝‹Î_ … flËÌÂ_. …ı‹ …ı‹
ŒÎ¥·˘fiÎ Á‹¤Î‰ı Ïfi¿Î· ◊÷Î Ω›, ÷ı‹ ÷ı‹ iÎÎ÷Î-ƒWÀÎ’b_ ‰‘÷_ Ω›.
I›Îfl ’»Ì ‘Ì‹ı ‘Ì‹ı ¿ı‰‚iÎÎfi V‰w’‹Î_ ’ˢӫΛ.
±Î’HÎı …ıÀ·_ iÎÎfi Á‹∞ √›Î »Ì±ı ±ıfiı T›‰ËÎfl‹Î_ Àı„VÀo√‹Î_
·ı÷Î …¥Â_ ±fiı ÷ı ±ı¿ ‰¬÷ fiËŸ, ’HÎ Ëo‹ıÂÎ_ ’ÒHÎνËÏ÷‹Î_ Ë∞ ¿Î«_
… »ı ±
‰‘‰˘ Ω
fiı ’˛ı‹
±
¿˘¥fiÎ ÿ
Ω› »ı,
¬Î·Ì ◊
±Î‘Ìfi÷
flά˘. ±
Ï◊›flıÏÀ¿
‹˘ZÎfi_
…¥Â_. “
‹Ò¿‰_ fi
ÿ
fiı ±¤
(∞‰‹Î
’Òflı’Òfl˘
…ı‰Î …
Á_Ωı√˘fi
’˘÷ı ±ı‰
‹Ò‚ V‰
V‰¤Î‰
»ı fiı ’
V‰w’fi
“
¤√‰Îfi
¿fl÷Î ±
±

17. 16
‰Î ‹ÎÀı
÷ı ±◊ı˝
±ÎI‹Î …ı
’˛¿Î¿
¿ÊΛ-
A› flËı
ΩB≤Ï÷
…ı‹ …ı‹
«_ÿ Â_
‰‘ÌÂ_.
·Ì ◊÷Î
…ı‹ Â©
⁄Î⁄÷˘,
Î÷_ …Âı
fi_ V‰w’
fiı …ı ±Î
⁄fiÌ »ı,
fl˘ K›ı›
fiı ·Z΋Î_
±ı¿fiÎ
fiÎ ±fiı
…ı‹ …ı‹
‘÷_ Ω›.
„VÀo√‹Î_
∞ ¿Î«_
… »ı ±ı‹ flάÌfiı ±ı iÎÎfi‰Î@›˘ μ’›˘√‹Î_ ·ı÷Î …¥Â_. ±_÷‹Î_ ±Îfi_ÿ
‰‘‰˘ Ωı¥±ı, ‹@÷÷Î ‰‘‰Ì Ωı¥±ı, T›‰ËÎfl‹Î_ ·˘¿˘ ΩıÕı ±¤ıÿ÷Î
fiı ’˛ı‹ ‰‘‰Î Ωı¥±ı ±ı ±fi¤‰ ¿ZÎÎfi_ ’˛‹ÎHÎ !
±Î’HÎÎ ◊¿Ì F›Î_ Á‘Ì ⁄ÌΩfiı ¿o¥ ’HÎ ÿ—¬ ◊Λ »ı, T›‰ËÎfl‹Î_
¿˘¥fiÎ ÿ˘Ê ¿ı fiı√ıÏÀ‰ ÿı¬Î› »ı, ±√fl ÷˘ ωʛfi˘ ω«Îfl ’HÎ ±Î‰Ì
Ω› »ı, I›Î_ Á‘Ì ’˘÷ı ΩB≤÷ flËı‰ÎfiÌ …wfl »ı ¿ı Ë… ¿ÊΛ˘ ÏÕV«Î…˝‹Î_
¬Î·Ì ◊›Î fi◊Ì. ’HÎ ±ı μ’‹ »ı, Á_’ÒHν ZΛ ◊›Î fi◊Ì. ‹ÎÀı ±Î’HÎı
±Î‘Ìfi÷Î flάÌ, ±ÎiÎÎ ±ı … ‘‹˝ fiı ±ÎiÎÎ ±ı … ÷’fi˘ ’vÊÎ◊˝ «Î·
flά˘. ±ÎI‹ÎfiÎ √H΢ ¿ı V‰w’fiÌ …ı ‰Î÷ ±Î’HÎfiı Á‹Ω› »ı ÷ı
Ï◊›flıÏÀ¿· »ı, ÷ıfiı ’˛ı„@À¿· ◊‰Î ÿ˘. I›Î_ Á‘Ì ·CÎ÷‹ ¤Î‰ ‘ÎflHÎ ¿flÌ
‹˘ZÎfi_ ¿Î‹ ¿ÎœÌ ·ı‰_ »ı. ‹A›’HÎı ‹Ò‚ ÏÁ©Î_÷˘fiı Á‹… Á‹… ¿›ı˝
…¥Â_. “‹fiı ¿o¥¿ ωÂıÊ ‰÷ı˝ »ı” ±ı‹ ‹ÎfiÌfiı d· ’˘¥LÀ (’ÒHν ωfl΋)
‹Ò¿‰_ fiËŸ, ±ı‹Î_ ¿˘‹Î (±S’ ωfl΋) flά‰˘.
ÿÎÿÎlÌ ¿Ëı »ı ¿ı ‹fiı ÷‹ÎflÎ ⁄‘Î ÁÎ◊ı ¿ı‹ …ÿÎ¥ fi◊Ì flËı÷Ì
fiı ±¤ıÿ÷Î … flËı »ı ? ¿ÎflHÎ ¿ı ±‹ı Ïfifl_÷fl ±ÎI‹Îw’ı flËÌ …√÷
(∞‰‹ÎhÎ)fiı ±ÎI‹Îw’ı … Ωı¥±ı »Ì±ı. ±‹fiı ±iÎÎfifi˘ ±‹·
’Òflı’Òfl˘ ∂÷flÌ √›˘ »ı, F›Îflı ÷‹fiı ˉı ∂÷flÌ flè΢ »ı. ⁄Î¿Ì ÷‹ı ‹ÎflÎ
…ı‰Î … ±ÎI‹Î »˘. ’˘÷ı ’ÒHν ¿ı‰‚iÎÎfi V‰w’Ì ±ÎI‹Î … »ı. Œ@÷
Á_Ωı√˘fiÎ ÿ⁄ÎHÎ◊Ì ±iÎÎfifi˘ ±‹· «œu˘ »ı. ’˘÷ı ⁄√Õu˘ … fi◊Ì,
’˘÷ı ±ı‰˘ fiı ±ı‰˘ … flËÌfiı ±Î fl˘Ó√ Ï⁄·ÌŒ ∂¤Ì ◊¥ √¥ »ı. ’˘÷Îfi_
‹Ò‚ V‰w’ ±ı‰_ fiı ±ı‰_ … »ı. ’˘÷ÎfiÎ √H΢ ⁄√ÕuÎ … fi◊Ì, ’˘÷Îfi˘
V‰¤Î‰ ⁄√Õu˘ … fi◊Ì. Œ@÷ ±Î Á_Ωı√˘◊Ì Ï‰ÂıʤΉ ∂¤˘ ◊¥ √›˘
»ı fiı ’ÏflHÎ΋ı Á_ÁÎfl ∂¤˘ ◊¥ √›˘. ÿÎÿÎḻı ±ı‹fiÌ iÎÎfiÏÁÏ©◊Ì
V‰w’fi_ ±iÎÎfi Ï‹ÀÎ‰Ì ÿÌ‘_ ±ıÀ·ı ’˘÷ı ‹@÷ ◊¥ √›˘.
“…ı ’ÿ lÌ Á‰˝iÎı ÿÌÃ<_ iÎÎfi‹Î_, ¿ËÌ Â@›Î fiËŸ ’HÎ ÷ı lÌ
¤√‰Îfi Ωı.” ±ı ‰V÷ F›Îflı ’˘÷ı ±Î ÏÿT› iÎÎfi‰ÎHÎÌfi_ ±ÎflΑfi ¿fl÷Î
¿fl÷Î ±fi¤‰ı »ı I›Îflı ±Î¬˘ ÏÁ©Î_÷ ’˘÷ÎfiÎ ËÎ◊‹Î_ ±Î‰Ì Ω› »ı.
±Î‰Î ¿Î‚‹Î_ ±ÎI‹ÎfiÎ V‰w’fi_ ‰ÎHÎÌ ¶ÎflÎ ÂOÿ˘‹Î_ ‰Hνfi ±Î’Ì

18. 17
¿ı ÷ı‰Î iÎÎfiÌ ’vÊfiı ‘L› »ı ±fiı ±Î’HÎÎ …ı‰Î ¿Ï‚›√Ì ∞‰˘fiÌ
’H›fiı› ‘L› »ı ¿ı ÷ı √èÎ÷‹ ÷k‰fiÌ ‰Î÷ ±Î’HÎfiı iÎÎfiÌ ’ÎÁı
ÁÎ_¤‚‰Î ‹‚Ì, ‰Î_«‰Î ‹‚Ì, ±fiı ±ı ±ÎI‹V‰w’fiÌ ÿÎÿοڒαı ±fi¤ÒÏ÷
’HÎ ’˛ÎM÷ ◊¥.
‹ËÎI‹Î±˘ Â©ÎI‹Î ’ÿfiı ’ÎQ›Î »ı. ˉı ±ı ±V’WÀ ‰ıÿfi »ı
÷ı iÎÎfiÌ ’vÊ ÿÎÿÎ ¤√‰ÎfifiÌ ¿Ú’Î◊Ì … ’˛ÎM÷ ◊›_ »ı. ˉı ±Î ¤‰‹Î_
±ÎI‹ÎfiÎ V’WÀ ‰ıÿfiı ’ˢӫ‰_, ÷ı ’Î_« ±ÎiÎÎw’Ì ’vÊÎ◊˝◊Ì ’ˢӫÎÂı.
F›Îflı ’˘÷Îfiı ±ÎI‹Îfi_ V’WÀ ‰ıÿfi ◊Âı I›Îflı ’˘÷Îfi_ V‰w’ ÿı¬ÎÂı, …ı
Ïfiflη_⁄ »ı, ¿ı‰‚iÎÎfi V‰w’ »ı. ±ı ’˘÷Îfi_ ¿ı‰‚iÎÎfi V‰w’ ÿı¬Î‰_,
ΩHΉ_ fiı ±fi¤‰‰_ ±ı ±Î ¤‰fi˘ ±_Ï÷‹ K›ı› »ı. ±ıfiı ·Z΋Î_ flάÌfiı
‰÷˝‹Îfi‹Î_ V‰w’ ΩB≤Ï÷‹Î_ flË̱ı. ‹ËÎI‹Î±˘fiı ±ı ±Î√‚fiÌ lıHÎ̱˘
«œ‰Î ±Î iÎÎfi‰ÎHÎÌ ±I›_÷ μ’¿ÎflÌ fỉÕÂı. (ËÎ…fl iÎÎfiÌfiÌ ±Î‘Ìfi÷΋Î_)
’˛I›ZÎ÷΋Î_ flËÌ ±Î ‰ÎHÎÌfiÌ ±ÎflΑfiÎ ±_Ï÷‹ K›ı› ’˛ÎM÷ ¿flΉÂı ….
’fl‹ ’ÒF› ÿÎÿÎ ¤√‰ÎfifiÌ ±ÁÌ‹ ¿Ú’Î◊Ì ±Î’HÎfiı ±Î ÁÎZÎÎ÷˚
ÁflV‰÷Ì Á‹Îfi ±ÿ˚¤÷, ±·P› iÎÎfi‰ÎHÎÌ ’V÷¿˘w’ı ’˛ÎM÷ ◊¥ »ı.
÷ı‹Î_› ±ÎM÷‰ÎHÎÌ lıHÎÌ 1 ◊Ì 14 ÷k‰iÎÎfifiÎ √Òœ flËV›˘fi˘ Œ˘Õ
±Î’fiÎflÌ ±ı‰Ì ±Ï¶Ï÷› »ı ¿ı …ı ¤Ï‰W›fiÎ ÂÎVh΢ w’ ⁄fiÌ …Âı. ±Î
«˙ÿ ±ÎM÷‰ÎHÎ̱˘ «˙ÿ √HÎV◊Îfi¿ ’ÒflÎ ¿flÌ ±Î’fiÎflÌ »ı. ’fl‹ ωfi›
±fiı ·CÎ÷‹ ¤Î‰ı ±ıfi_ Á‹…’Ò‰˝¿ ±ÎflΑfi ¿flÌÂ_ ÷˘ ±ı …
‰ÎHÎÌ T›‰ËÎflfiÌ ’Ïfl’ÒHν÷Î ¿flÎ‰Ì Ïfiç›fiÎ μE«÷‹ Ϭfl˘fiı Áfl
¿flΉfiÎflÌ »ı.
ÿÎÿÎlÌfiÌ …√÷ ¿S›ÎHÎfiÌ …ı ¤Î‰fiÎ Ë÷Ì ±ı ¤Î‰fiÎ ’Ïfl’ÒHν
◊Λ ±fiı ±ı‹Î_ ±Î’HÎı ÁË ›◊Λ˘B› ›˘√ÿÎfi ±Î’Ì, Ïfiç› ±fiı
T›‰ËÎfl ⁄Lfiı flÌ÷ı ∞‰fi ÁÎ◊˝¿ ¿flÌ ·¥ ±Î’HÎı ±Î’b_ ‹˘ZÎfi_ ¿Î‹
¿ÎœÌ ·ı‰Î …ı‰_ »ı.
±ÎM÷‰ÎHÎÌ ’V÷¿˘‹Î_ @›Î_¿ @›Î_¿ ‰Î«¿fiı ‰‘ Œ˘Õ ’Õı, ¬·ÎÁ˘
◊Λ, ÷ı ±◊ı˝ ¿˙ÓÁ‹Î_ ¿o¥¿ ÂOÿÎ◊˝ ¿ı ¤Î‰Î◊˝ w’ı ÂOÿ˘ ·¬‰Î‹Î_ ±ÎT›Î
»ı, ±ı …ı-÷ı ‰¬÷ı …ı‰Ì Á‹…HÎ ’ÕÌ »ı ÷ı ’˛‹ÎHÎı ÷ı ÂOÿ˘ ‹Ò@›Î »ı.
ÿ
T›„@÷±
¿fl÷Πω
‰Î«¿fiı
fiËŸ, ’
Z΋Β˛Î◊
±
ÁÎ◊ı ÿÎÿ
»ı. …√
±fiı ±
¿ıÕ̱ı ’

19. 18
∞‰˘fiÌ
fiÌ ’ÎÁı
±fi¤ÒÏ÷
‰ıÿfi »ı
¤‰‹Î_
ˢӫÎÂı.
¬ÎÂı, …ı
ÿı¬Î‰_,
flάÌfiı
lıHÎ̱˘
fi÷΋Î_)
ΉÂı ….
ÁÎZÎÎ÷˚
◊¥ »ı.
fi˘ Œ˘Õ
…Âı. ±Î
‹ ωfi›
±ı …
˘fiı Áfl
’Ïfl’ÒHν
ç› ±fiı
Îfi_ ¿Î‹
¬·ÎÁ˘
_ ±ÎT›Î
@›Î »ı.
ÿÎÿÎlÌfiÌ ‰ÎHÎÌ ÏfiÏ‹kÎΑÌfi ÷ı‹… ZÎıhÎ-¿Î‚fiı ±Î‘Ìfi ’Ò»fiÎfl
T›„@÷±˘fiı Á‹Î‘Îfi ◊Λ ÷ı ±◊ı˝ fiÌ¿‚Ì »ı. ÷ıfi_ ’λ_ Á_’Îÿfi ¿fl÷Î
¿fl÷Πωω‘ ‰Î÷˘ Œ¿flα˘‹Î_ ø‹⁄© √˘Ã‰Î›, ÷ı Ï·_¿ √˘Ã‰÷Î @›Î_¿
‰Î«¿fiı ¿˘¥ ’HÎ ’˛¿ÎflfiÌ ZÎÏ÷ ¤ÎÁ÷Ì Ë˘› ÷˘ ÷ı ÿÎÿÎlÌfiÌ iÎÎfi‰ÎHÎÌ‹Î_
fiËŸ, ’HÎ Á_¿·fi¿÷νfiÌ ¬Î‹Ìfiı ·¥fiı ˢ¥ ¿ı, ÷ı‰Ì ZÎÏ÷±˘ ±◊ı˝
Z΋Β˛Î◊˝fiÎ.
±Î ±ÎM÷‰ÎHÎÌfiÎ lıHÎÌ-14fiÎ ±Î ’Î_«‹Î ±fiı ±_Ï÷‹ ¤Î√
ÁÎ◊ı ÿÎÿÎlÌfiÌ ¤Î‰fiÎ ‹…⁄ ±ÎM÷‰ÎHÎÌ √˛_◊˘fiÌ U≤_¬·Î ±ËŸ ’ÒflÌ ◊Λ
»ı. …√÷fiı ±I›_÷ μ’¿ÎflÌ ±ı‰Ì ±Î ‰ÎHÎÌ …√÷fiÎ ¬ÒHÎı ¬ÒHÎı ’ˢӫı
±fiı ±ıfiÎ ±ÎflΑfi ◊¿Ì ÁË ∞‰˘ ÁQ›¿˚I‰fiı ’˛ÎM÷ ¿flÌ ‹˘Z΋Î√˝fiÌ
¿ıÕ̱ı ’˛›ÎHÎ ¿flı ±ı … xÿ›’Ò‰˝¿fiÌ ¤Î‰fiÎ.
- ÿÌ’¿ ÿıÁÎ¥

20. μ’˘ÿ˚CÎÎ÷
[1] ±ÎI‹Îfi_ V‰w’
[1.1] ¿ı‰‚iÎÎfi V‰w’
±ÎI‹Î ’˘÷ı ¿ı‰‚iÎÎfi V‰w’ »ı. ±Î ÿıË ±ı V◊Ò‚ V‰w’ »ı,
‹ËŸ ±_÷—¿flHÎ fiı ¿ÊΛ˘ ±ı ÁÒZ‹ V‰w’ »ı ±fiı ±ı◊Ì ±Î√‚ ±ÎI‹Î
»ı ±ı ¿ı‰‚iÎÎfi V‰w’ »ı. ±ıÀ·ı ’˛¿Î V‰w’ … »ı, ’˛¿Î‹› … »ı.
±Î ÷˘ …ı‹ …ı‹ Á_Ωı√ ¤ı√Î ◊÷Î √›Î ±fiı V‰w’fiÌ ±iÎÎfi÷Îfiı
·Ì‘ı, ’˘÷ı ‹Îfi÷˘ √›˘ ¿ı Ë_ ‹fiW› »_, ’Ï÷ »_, ’ıÁıL…fl »_ ±ı‹
⁄_‘fi‹Î_ ±Î‰÷˘ √›˘.
’˘÷Îfiı ’˘÷Îfi_ ¤Îfi ◊Λ ±ıÀ·ı Á‹Ï¿÷ ◊Λ. ’»Ì Á_ÁÎflfiÎ
·ŒflÎ »^À÷Î Ω› ÷ı‹ ¿ı‰‚iÎÎfi ÷flŒ ’˘÷ı Ω›. ±_÷ı ’˘÷ı ’fl‹ÎI‹Î ◊Λ.
’˘÷ı iÎÎfi ÏÁ‰Î› ¿Â_ … fi◊Ì. ’˘÷ı ¿Î›‹ ÿfl±Á· „V◊Ï÷‹Î_
±ıÀ·ı ¿ı‰‚iÎÎfi V‰w’ … ‹ËŸ »ı.
⁄ÌΩ ¿˘¥ ÷k‰˘‹Î_ ±Î ¿ı‰‚iÎÎfi V‰w’ fi◊Ì. ⁄‘Î ÷k‰˘ Ïfi·ı˝’
»ı, ±Á_√ »ı, ±Ï‰fiÎÂÌ »ı, ±√v-·CÎ »ı ’HÎ ¿ı‰‚iÎÎfi V‰w’ ±ÎI‹Î
±ı¿·Îfiı ·Î√ ◊Λ fiı ÷ı ±Î’HÎı ’˘÷ı … »Ì±ı. “Ë_ ¿ı‰‚iÎÎfi V‰w’
»_” ¿Ë̱ı ±ıÀ·ı ±Î’HÎı ±ÎI‹Î ◊¥ √›Î.
iÎÎ÷Î-ƒWÀÎ ±fiı ¿ı‰‚iÎÎfi V‰w’ ±Î ⁄ı ±ÎI‹Îfiı … ·Î√ ◊Λ.
¿ı‰‚iÎÎfi V‰w’ ±fiı iÎÎ÷Î-ƒWÀÎ ±ı‹Î_ ¿˘¥ ŒıflŒÎfl fiÎ ◊Λ. ¿ÎflHÎ ¿ı
±ÎI‹Î iÎΛ¿ V‰¤Î‰fi˘ »ı ±fiı ±Îfi_ÿ V‰w’ »ı. ±Î √HÎ ⁄ÌΩ ¿˘¥
÷k‰‹Î_ fi◊Ì.
iÎÎfi ±ı … ±ÎI‹Î »ı, ±ı … ¿ı‰‚iÎÎfi V‰w’ »ı, ±ıOÁΘS›ÒÀ
„V◊Ï÷ »ı. ’˘÷ÎfiÎ V‰w’fiÌ ÁÒZ‹÷Î ±ı‰Ì »ı ¿ı Ïˋη›fiÌ ±Îfl’Îfl
fiÌ¿‚Ì Ω›. ±ı V‰w’ ΩHÎı ’»Ì Â_ ±Î‰flHÎ ±Î‰ı ?
±ÎI‹Î ÁÒZ‹ »ı, F›Îflı ±Î ’Î_« ¥„Lƒ›˘fiΠωʛ˘ V◊Ò‚ »ı.
±ÎI‹Î±ı @›Îflı› ωʛ ¤˘√T›˘ … fi◊Ì.
±
±„Bfi ±
±ıfiı ±
±
¤Îfi fi
÷ı◊Ì ±
fiËŸ, ÷
±
√›˘. ⁄
fiËŸ. ±
±
… ◊Λ
’˘÷ı V‰
»ı ±fiı
ÿı¬ı, ±
i
fi◊Ì. ¿Î
’˘÷ı iÎÎ÷
’˘÷Îfiı
’
V‰Mfi΋
’ÿ Á‘
’
Â©ÎI‹Î
»ı, ±ı Ω
I›Îfl ’
Â
19

21. ‰w’ »ı,
±ÎI‹Î
› … »ı.
ÎÎfi÷Îfiı
»_ ±ı‹
Á_ÁÎflfiÎ
‹Î ◊Λ.
V◊Ï÷‹Î_
˘ Ïfi·ı˝’
±ÎI‹Î
fi V‰w’
√ ◊Λ.
¿ÎflHÎ ¿ı
Ω ¿˘¥
OÁΘS›ÒÀ
±Îfl’Îfl
◊Ò‚ »ı.
±„Bfi Á‚√÷˘ ˢ› fiı ±„Bfi ‰E«ı◊Ì ±ÎI‹Î ’ÁÎfl ◊Λ »÷Î_
±„Bfi ±ÎI‹Îfiı ⁄Î‚Ì fiΠ¿ı. ±„Bfi V◊Ò‚ »ı, ±ÎI‹Î ÁÒZ‹ »ı. ±„Bfi
±ıfiı ±Õı fiËŸ.
±ÎI‹Î V‰¤Î‰ı ¿ı‰‚iÎÎfi V‰w’ ˢ‰Î »÷Î_, ’˘÷Îfiı ±ı V‰w’fi_
¤Îfi fiËŸ ˢ‰Î◊Ì ·˘¿Á_iÎÎ◊Ì ‰÷ı˝ »ı. ·˙Ï¿¿‹Î_ Á¬ ‹ÎfiÌ ⁄ıÃ˘ »ı,
÷ı◊Ì ±iÎÎfi ∂¤_ ◊›_. ÁΫ_ Á¬ ±ÎI‹Î‹Î_ … »ı. ⁄ËÎfl Á¬ ¬˘‚ı
fiËŸ, ÷˘ iÎÎfi ∂¤_ ◊Λ.
±Î ÷˘ Á_Ωı√˘fiÎ ÿ⁄ÎHÎ◊Ì Ï‰ÂıʤΉ, ±ı‹Î_ ±Ëo¿Îfl ∂¤˘ ◊¥
√›˘. ⁄Î¿Ì ’˘÷ı ‹ËŸ ¿ı‰‚iÎÎfi V‰w’ … »ı. ±ı ⁄√Õı› fiËŸ ¿ı Á‘flı›
fiËŸ. ±ı‹Î_ ŒıflŒÎfl @›Îflı› fiÎ ◊Λ.
±ÎI‹Î ¿ı‰‚iÎÎfi V‰w’ »ı, ÷˘ ¿ı‰‚iÎÎfi ¿˘fiı ◊Λ »ı ? ’˘÷Îfiı
… ◊Λ »ı. ±Î‰flHÎ ¬Á‰Î◊Ì ’˘÷ı … ’˘÷Îfiı ÿı¬Î‰Î ‹Î_Õu˘. ¿ÎflHÎ ¿ı
’˘÷ı V‰-’fl ’˛¿Î¿ »ı. ±ÎI‹Î ’˘÷ı V‰fiı› ΩHÎı »ı, ’˘÷ı ’˘÷Îfiı› ΩHÎı
»ı ±fiı ’flfiı› ΩHÎı »ı. ±Î‰flHÎ ¬ÁÌ √›Î ÷˘ ’˘÷ı ’˘÷Îfiı ±Î¬˘
ÿı¬ı, ±ıfiı ¿ı‰‚iÎÎfi V‰w’ ¿Ëı‰Î›.
iÎÎfiωϑ‹Î_ ±Î¬_› ¿ı‰‚iÎÎfi V‰w’ … ’˛ÎM÷ ¿flΉı »ı ’HÎ ’«÷_
fi◊Ì. ¿ÎflHÎ ¿ı V◊Ò‚÷‹◊Ì ÁÒZ‹÷‹ Á‘ÌfiÌ ÷‹Î‹ Á_ÁÎflÌ ±‰V◊α˘fiı
’˘÷ı iÎÎ÷Î-ƒWÀ΋ÎhÎ »ı, Ào¿˘I¿ÌHν »ı, ¿ı‰‚iÎÎfi V‰w’ … »ı, ±ı … ¤Îfi
’˘÷Îfiı ’˛ÎM÷ ◊Λ »ı.
’Î_« ¥„Lƒ›◊Ì ±fi¤‰‹Î_ ±Î‰ı ±ı V◊Ò‚◊Ì V◊Ò‚÷‹, ’»Ì
V‰Mfi΋Î_ ÿı¬Î› ÷ı ÁÒZ‹ ±fiı ÁÒZ‹÷fl, ÁÒZ‹÷‹. ±ı ⁄‘ÎfiÎ iÎÎ÷Î-ƒWÀÎ
’ÿ Á‘Ì ’ˢӫı ±ı ¿ı‰‚iÎÎfi V‰w’ … »ı.
’˘÷ı ¿ı‰‚iÎÎfi V‰w’ … »ı »÷Î_ iÎÎfi ’»Ì ‹ËÎI‹Î±˘fiı
Â©ÎI‹Î ’ÿ ’˛ÎM÷ ◊Λ »ı, ±ıfi_ ¿ÎflHÎ ±ı »ı ¿ı ’˘÷ı Ïhο΂ Â© …
»ı, ±ı ΩB≤Ï÷‹Î_ flËı‰Î›. ’˘÷ÎfiÌ Â©÷Î ‹ÎÀı Ïfi—Â_¿÷Î μI’Lfi ◊Λ.
I›Îfl ’»Ìfi_ ’ÿ ±ıÀ·ı ¿ı‰‚iÎÎfi V‰w’ ±Î’b_.
Â©ÎI‹Î ±ı ÷˘ V◊Ò‚ ΩB≤Ï÷ »ı, Á_iÎÎ »ı. ÂOÿΉ·_⁄fi »ı. V◊Ò‚
20

22. 21
Ï
⁄˘·‰Î‹
¿ı‰‚iÎÎ
±
¿ı‰‚iÎÎ
±Î¿ÎÂ
Ω÷fiı ±
’˛‹ÎHÎı ±
ÿÂÎ ◊¥
‹
V‰w’fi
‹Ò¿Ì Á√
fiı‹ÌfiÎ◊
±Î‰˘ μ
I›Îflı “Ë
V‰w’ Œ
⁄Î‚Ì fi
… ±Áfl
I›Îflı. ±
÷ı Ë_ fiË
ŒÎÀÌ, ’
ÿ
Ë÷_ ÷ı …
÷Ì◊*¿fl˘
±ı‰˘ »
±ı◊Ì ±
±Î√‚
‹
…ıÀ·Ì ’
⁄‘_ ’fl‰ÎflÌ …Âı, ’»Ì ÁÒZ‹ ΩB≤Ï÷‹Î_ ±Î‰Âı, Ïfiflη_⁄ ◊Âı I›Îflı
¿ı‰‚iÎÎfi V‰w’‹Î_ ±‰ÎÂı. ¿ı‰‚iÎÎfi V‰w’ ±ıÀ·ı ±ıOÁΘS›ÒÀ iÎÎfi
V‰w’, ±ı‹Î_ ⁄Ì…_ ¿Â_ ¤ı‚Áı‚ … fiËŸ.
ÿÎÿÎlÌ ¿Ëı »ı, ÿfl±Á· ±ÎI‹Î ¿ı‰‚iÎÎfi V‰w’Ì … »ı. ±‹ı
¿ı‰‚iÎÎfi V‰w’ı flË̱ı »Ì±ı ±fiı ÷‹ı ‹ËÎI‹Î±˘ Â©ÎI‹Î ÷flÌ¿ı flˢ
»˘. ⁄Ë ‹U¿ı·Ì ±Î‰ı ÷˘ Â©ÎI‹ÎfiÌ Ïfifl_÷fl ΩB≤Ï÷ flËıÂı ±fiı ±ı◊Ì
¤›_¿fl ‹˘ÀÌ ‹U¿ı·Ì ±Î‰ı, ⁄ΘQ⁄ ’ՉΠ…ı‰Ì ÷˘ ’˘÷ı ¿ı‰‚iÎÎfi V‰w’fiÌ
√ŒÎ‹Î_ … ’ıÁÌ …Âı. ¿ı‰‚iÎÎfi …ı‰Ì ÿÂÎ ◊¥ Ω› !
Â©ÎI‹Îfi_ ’ÿ ±ıÀ·ı «_ÿ◊Ì √‹ı ÷ı ÁÎfl_-¬flÎ⁄ ¿Î›˝ ◊Λ ÷˘›
’˘÷ı Â© … »ı. ±ıfiı ’˘÷Îfiı ’Î’ ¿ı ’H›fi˘ ÕÎCÎ fiËŸ ’Õ‰Îfi˘. ¬flÎ-
¬˘ÀÎfiÌ ÏflV’˘„LÁÏ⁄Ï·ÀÌ Ë‰ı ’˘÷ÎfiÌ fi◊Ì. ¿ÎflHÎ ¿ı ’˘÷ı Â©ÎI‹Î ◊¥
√›˘ »ı. ±Î ’ÿ Á‘Ì ’˘÷ı ÿÎÿÎ ¤√‰ÎfifiÌ ¿Ú’Î◊Ì ±ÎT›˘. Â©ÎI‹Î
’ÿ ’˛ÎM÷ ◊›Î ’»Ì ±Î√‚fi_, »ıS·_ ’ÿ ±ı ’˘÷Îfi_ ¿ı‰‚iÎÎfi V‰w’ »ı.
±ÎI‹Îfi˘ V’WÀ ±fi¤‰ ◊Λ, ’»Ì ¿ı‰‚iÎÎfi V‰w’ Á‹…‰Îfi_
»ı. iÎÎfifi_ V‰w’ Á‹F›Î ’»Ì ±ı¿ÿ‹ ’˛‰÷˝fi‹Î_ fiÎ ±Î‰ı. ±ı ÷˘ ‘Ì‹ı
‘Ì‹ı ’˛I›ZÎ ÁIÁ_√◊Ì iÎÎfi-ÿ½fi ‰‘÷_ Ω›. I›Îfl ’»Ì iÎÎfi-ÿ½fi
ÏÁ‰Î› ¿˘¥ ’˛‰÷˝fi fiËŸ ±ı ¿ı‰‚iÎÎfi ÿÂ΋Î_ ±Î‰ı.
“Ë_ Â©ÎI‹Î »_” ±ı ÏÁ‰Î› ⁄Ì…_ ¿o¥ fiËŸ, ±ıÔ‰_ l©Î‹Î_ ±Î‰ı,
±ı‰_ iÎÎfi‹Î_ ±Î‰ı, ±ı‰_ ‰÷˝fi‹Î_ ±Î‰ı ±ı … ¿ı‰‚iÎÎfi.
Ωı ’˘÷ı ±ÎI‹Î ‹ÎÀı Á_’ÒHν Ïfi—Â_¿ ◊›˘, ÷˘ ±ı … ¿ı‰‚iÎÎfi »ı.
±ı iÎÎfi ±ı … ±Î’HÎı »Ì±ı, ±Î «_ÿ ±ı ±Î’b_ V‰w’ Lˢ›.
F›Î_ Á‘Ì ±Â© ⁄Î⁄÷˘ ±Î‰ı fiı ‹ËŸ ¨«_-fiÌ«_ ’ÏflHÎ΋ ◊¥
Ω›, I›Î_ Á‘Ì “Ë_ Â©ÎI‹Î »_” ⁄˘·‰_ ÁÎfl_. ’»Ì ±Î√‚fiÌ lıHÎÌ‹Î_ “Ë_
¿ı‰‚iÎÎfi V‰w’ »_” ±ı‹ ⁄˘·Î›.
V‰-√H΢fiÌ ¤…fiÎ ¿flı ÷˘ „V◊fl÷Î flËı. ±Î ±Áfl˘ ◊Λ »ı, ±Î
¨«Î-fiÌ«Î ’ÏflHÎ΋ ÷ı ‹Îfl_ V‰w’ Lˢ›, “Ë_ Â©ÎI‹Î »_” ÷˘ ±Áfl˘
fiÎ ¿flı. ±Î‹ ±ÎI‹Î Â_ »ı ±ı √HÎ ÁÏË÷ ⁄˘·‰_-Ωı‰_ ÷˘ ±ÎI‹Î
’˛¿Î‹Îfi ◊Λ.

23. 22
Ïfiω˝¿S’ iÎÎfi »ı ±Î. ±ıÀ·ı “Ë_ ¿ı‰‚iÎÎfi V‰w’ »_” ±ı‹
⁄˘·‰Î‹Î_ ‰Î_‘˘ fi◊Ì. ±ı‰_ ÿËÎÕ΋Î_ ’Î_«-ÿÁ ‰¬÷ ⁄˘·‰_ ±fiı ’˘÷Îfiı
¿ı‰‚iÎÎfi V‰w’◊Ì CÎHÎÌ ‰¬÷ Ωı‰_.
±ı ¿ı‰‚iÎÎfi V‰w’ ’˘÷Îfi_ ’˘÷ı ¿ı‰Ì flÌ÷ı ÿı¬Ì ¿ı ? ±ı ’˘÷Îfi_
¿ı‰‚iÎÎfi V‰w’, ±Î¬Î ÿıË‹Î_ ±Î¿Î …ıÀ·˘ … ¤Î√ ’˘÷Îfi˘ ÿı¬Î›.
±Î¿Î … ÿı¬Î›, ⁄Ì…_ ¿ÂÌ ‹Ò÷˝ ‰V÷ ±ı‹Î_ fiΠˢ›. ±ı‰_ ’˘÷ÎfiÌ
Ω÷fiı ±‹Ò÷˝ V‰w’ı ±Î ÿıË‹Î_ Ωı‰Ì. ±Î‹ iÎÎfiÌ ’vÊfiÎ ÿı¬ÎÕı·Î
’˛‹ÎHÎı ±P›ÎÁ ◊÷˘ Ω›, ’˘÷ı ÷ı w’ ◊÷˘ Ω›. ±ıÀ·ı ’˘÷ÎfiÌ Â©
ÿÂÎ ◊¥ √¥.
‹Î◊ı ±_√Îfl˘ Á‚√ı ±ı‰Î μ’Á√˝ ±Î‰ı ÷˘ ’˘÷ı ¿ı‰‚iÎÎfi
V‰w’fiÎ ¤Îfi‹Î_ ±Î‰Ì Ω›. …ı‹ ¿ı √…Á¿<‹Îflfiı ÁÁflαı ‹Î◊ı ±_√ÎflÎ
‹Ò¿Ì Á√ÕÌ Á‚√Ήı·Ì. ’HÎ √…Á¿<‹Îflfiı I›ÎflfiÎ ’˛I›ZÎ ÷Ì◊*¿fl lÌ
fiı‹ÌfiÎ◊ ¤√‰ÎfifiÌ ¿Ú’Î μ÷flı·Ì. ¤√‰Îfifiı ¬⁄fl Ë÷Ì ¿ı √…Á¿<‹Îflfiı
±Î‰˘ μ’Á√‰‰Îfi˘ »ı, ÷ı◊Ì ±ı‹HÎı Á‹Ω‰ı·_ ¿ı ‹˘À˘ μ’Á√˝ ±Î‰ı
I›Îflı “Ë_ Â©ÎI‹Î »_” ⁄˘·‰Îfiı ⁄ÿ·ı ÁÒZ‹ V‰w’‹Î_ …÷Î flËıΩı. ±ı
V‰w’ Œ@÷ ¿ı‰‚iÎÎfi V‰w’ … »ı. ±ı ±Î¿Î …ı‰_ ÁÒZ‹ »ı. ±„Bfi
⁄Î‚Ì fiΠ¿ı, √‹ı ÷ı‹ ‹Îfl˘-¿Î’˘ ÷˘›ı ’˘÷ÎfiÎ ¿ı‰‚iÎÎfi V‰w’fiı ¿o¥
… ±Áfl fiËŸ ◊Λ. √…Á¿<‹Îfl ±ı ΩB≤Ï÷‹Î_ flèÎÎ, ‹Î◊ı ±_√ÎflÎ ‹Ò¿Î›Î
I›Îflı. ±Î ÿıË ÷ı Ë_ fiËŸ, ‹fi ÷ı Ë_ fiËŸ, Á‚√ı ÷ı Ë_ fiˢ›, ‰ıÿfiÎ
÷ı Ë_ fiËŸ, ¿˘¥ «Ì… Ë_ fiˢ›. Ë_ ÷˘ ¿ı‰‚iÎÎfi V‰w’ »_... ±fiı ¬˘’flÌ
ŒÎÀÌ, ’HÎ ’˘÷ı iÎÎfifiÌ lıHÎÌ «œ÷Î «œ÷Î ¿ı‰‚iÎÎfi ’Î‹Ì ‹˘ZÎı √›Î.
ÿÎÿÎlÌ ¿Ëı »ı, …ı iÎÎfi fiıÏ‹fiÎ◊ ¤√‰Îfiı √…Á¿<‹Îflfiı ±ÎM›_
Ë÷_ ÷ı … iÎÎfi ±‹fiı »ı, ’˘÷ÎfiÎ ‹Ò‚ V‰w’fi_ iÎÎfi, Ïfiflη_⁄ ±ÎI‹Îfi_.
÷Ì◊*¿fl˘ ’ÎÁı ±ı … ±ÎI‹Î Ë÷˘. ±Î ¿Î‚‹Î_ ±ı ¿˘¥fiı ’˛ÎM÷ fiÎ ◊Λ
±ı‰˘ »ı. »÷Î_ ±Î iÎÎfi ‹Y›Î ’»Ì ’˘÷ı Â©ÎI‹Î ’ÿ‹Î_ ±ÎT›˘ ±fiı
±ı◊Ì ±Î√‚ ‰K›˘ ÷˘ ⁄Ë ◊¥ √›_. ±ı ÂOÿfi_ ±‰·_⁄fi »ı, ±ı◊Ì
±Î√‚ ¿ı‰‚iÎÎfi V‰w’ ±ı Ïfiflη_⁄ »ı ±ıÀ·_ Á‹Ω› ÷˘› ’HÎ ÁÎfl_.
‹ËÎI‹Î±˘fiı ±Î iÎÎfi ‹Y›Î ’»Ì ’Î_« ±ÎiÎÎ ’΂‰ÎfiÌ »ı. ±ı
…ıÀ·Ì ’‚Λ ÷ıÀ·Î ¿ı‰‚iÎÎfi V‰w’ ◊‰Î›. ±ÎiÎÎfi_ Œ‚ ’ı·_ ’ÿ ±Î‰Âı.
Âı I›Îflı
›ÒÀ iÎÎfi
»ı. ±‹ı
flÌ¿ı flˢ
fiı ±ı◊Ì
V‰w’fiÌ
Λ ÷˘›
˘. ¬flÎ-
I‹Î ◊¥
Â©ÎI‹Î
‰w’ »ı.
‹…‰Îfi_
÷˘ ‘Ì‹ı
fi-ÿ½fi
Î_ ±Î‰ı,
iÎÎfi »ı.
˘›.
Î΋ ◊¥
ÎÌ‹Î_ “Ë_
»ı, ±Î
±Áfl˘
±ÎI‹Î

24. 23
’˛›˘√ ±fiı ’˛›˘√Ì ⁄ı …ÿÎ … »ı. ’HÎ …ı‹ ’˛›˘√‹Î_ ±Î_√‚Ì
CÎη̱ı ÷˘ ÿ{Î¥±ı, ÷˘ ±ı ±fi¤‰ iÎÎfi ◊Λ ÷ı‹ iÎÎfi Á«˘À ◊÷_
Ω›. ±ı‹ ¿fl÷Î ¿fl÷Î ‹Ò‚ iÎÎfi ’˘÷Îfi_ ¿ı‰‚iÎÎfi V‰w’ … »ı, ⁄Ì…_
¿Â_ »ı … fiËŸ, ±ı ÏŒÀ ◊÷_ Ω›.
¤Ò÷¿Î‚ ΩH΢, ¤Ï‰W›¿Î‚ T›‰„V◊÷fiÎ ËÎ◊‹Î_ Á˘Ó’Ì ÿÌ‘˘.
±ıÀ·ı ¿ı‰‚iÎÎfi V‰w’ı ΩB≤Ï÷ μI’Lfi ◊Λ ±ı‰_ ±Î iÎÎfi »ı.
Â©ÎI‹Î ’ÿ‹Î_ ⁄ıÁÌfiı ‹fi-‰«fi-¿Î›ÎfiÌ ±Îÿ÷˘ Ωı÷Î Ωı÷Î
±Îÿ÷˘ »^À÷Ì …Âı, ÷ı‹ iÎÎfi ‹…⁄Ò÷ ◊÷_ …Âı. μ’›˘√ ¿Â΋Î_ fiÎ ⁄ıÁı,
‹@÷ flËı ÷˘ ¿ı‰‚iÎÎfi V‰w’‹Î_ ±Î‰ı.
±Î iÎÎfi ’»Ì ±Î’HÎı ±ı‰Ì ‹…⁄Ò÷Ì ¿flÌ ·ı‰ÎfiÌ »ı ¿ı √‹ı ÷ı‰Î
…⁄fl…V÷ ¿‹˝fiÎ μÿ› ±Î‰ı ÷˘ ’HÎ ±Î’HÎı ’˘÷ÎfiÌ Â©ÎI‹ÎfiÌ √ŒÎ‹Î_
⁄ıÃÎ ⁄ıÃÎ Ωı›Î ¿fl‰Îfi_. ⁄ËÎfl fiÌ¿‚‰Îfi_ … fiËŸ, ÷˘ ±ı Œ@÷ iÎÎfi
V‰w’ ±ı … ¿ı‰‚iÎÎfi V‰w’ »ı. Œ@÷ ‰Î÷fiı Á‹…‰ÎfiÌ … »ı.
¿ı‰‚iÎÎfi ·ı‰Î …‰Îfi_ fi◊Ì, ’˘÷Îfi_ V‰w’ … »ı ±ı.
¿˘¥ ‰¬÷ ‹ËÎI‹Î±˘fiı Â©ÎI‹ÎfiÌ ΩB≤Ï÷ ±fiı iÎÎ÷Î-ƒWÀΤΉ
±ı‰˘ flËı, ÷ıfiÎ◊Ì “’˘÷ı ¿o¥¿ …ÿ˘ … »ı” ±ı‰˘ ±fi¤‰ ◊Λ. ±ı
¿ı‰‚iÎÎfifiÌ ÃoÕ¿ ¿Ëı‰Î›. ±ı‰Ì ZÎHÎ ±Î‰ı I›Îflı “Ë_ ¿ı‰‚iÎÎfi V‰w’
»_” ±ı‰_ ⁄˘·Ì ¿ı. …ı‹ …ı‹ ’λ·Î ¿‹˘˝fi˘ Ïfi¿Î· ◊÷˘ Ω›, ÷ı‹
÷ı‹ ±Î ’ÿ ‰‘÷_ Ω›. ±ı¿ÿ‹ ⁄‘_ ’Òfl_ ◊Λ fiËŸ.
¿ı‰‚ ±ÎI‹ÎfiÌ … Ïfifl_÷fl fl‹HÎ÷Î, ’ÿ˚√·fiÌ ÁËı… ’HÎ fl‹HÎ÷Î
fiËŸ ±ı ¿ı‰‚iÎÎfi »ı. ±ı ¿ı‰‚iÎÎfi◊Ì ⁄‘_ … ’˘÷ı Ωı¥ ¿ı.
Á‰˝◊Î Ïfi… ’ÏflHÎÏ÷fiı ¿ı‰‚iÎÎfi ¿Ëı‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı. ¿ı‰‚ ÿ½fi‹Î_
Ïfi… ’ÏflHÎÏ÷ μI’Lfi ◊Λ »ı ±fiı ÷ı ø‹ı ø‹ı ‰K›Î ¿flÂı fiı ¿ı‰‚iÎÎfi
V‰w’‹Î_ ’ÏflH΋Âı.
¿Ï‰flÎ…ı ’ÿ‹Î_ ·A›_ »ı ¿ı “…ıfiı ‰÷ı˝ »ı ¿ı‰‚iÎÎfi, ±Î ÿÎÿÎ ÷ı
’fl‹ÎI‹Î.” I›Îflı ÿÎÿÎlÌ ¿Ëı »ı, “±‹fiı ¿ı‰‚iÎÎfi ◊›_ fi◊Ì. ±‹ı
¿ı‰‚iÎÎfifiÎ ¿ÎflH΢fi_ Áı‰fi Ïfifl_÷fl ¿fḻı »Ì±ı. ±‹fiı ¿ı‰‚iÎÎfi
’ÏflHÎ΋
V‰w’ ±
V‰w’,
‹
⁄ÎμLÕˇÌ‹
±Î ¿Î‚
±
‹ÎÏ·¿Ì
Ï
¿ı‰‚iÎÎ
iÎÎfi‹Î_
±‹fiı ¿
ÿ
flËı‰Îfi_
…¥±ı.
ÿ
±Î›‹
’˘÷ı ±
ΩıÂ⁄_‘
¿
»ı. ¿ı‰‚
±˘»_ flè
»ı, ÷ı◊
⁄ËÎflfiÌ
±
±ÎI‹Î Ω
◊›_ »ı,

25. 24
±Î_√‚Ì
«˘À ◊÷_
»ı, ⁄Ì…_
Ì ÿÌ‘˘.
»ı.
÷Î Ωı÷Î
fiÎ ⁄ıÁı,
√‹ı ÷ı‰Î
√ŒÎ‹Î_
÷ iÎÎfi
… »ı.
WÀΤΉ
◊Λ. ±ı
fi V‰w’
Ω›, ÷ı‹
fl‹HÎ÷Î
.
ÿ½fi‹Î_
‰‚iÎÎfi
ÿÎÿÎ ÷ı
◊Ì. ±‹ı
‰‚iÎÎfi
’ÏflHÎ΋ ’ÎQ›_ fi◊Ì. ËÎ, ÷Ì◊*¿fl ¤√‰_÷˘±ı …ı V‰w’ Ωı›ı·_ »ı ±ı …
V‰w’ ±‹ı Ωı›ı·_ »ı. …ı ±ÎI‹Îfi_ »ıS·Î‹Î_ »ıS·_ V‰w’, Ïfiflη_⁄
V‰w’, ±ı ¿ı‰‚iÎÎfi V‰w’ »ı.”
‹Ò‚ ±ÎI‹Î ±ı‰Ì …B›Î »ı ¿ı F›Î_ ’ÿ˚√· ’ˢӫ÷_ … fi◊Ì, ±ıfiÌ
⁄ÎμLÕˇÌ‹Î_. ±Îfiı ±Î ¿Î‚‹Î_ ¿ı‰‚iÎÎfi … ¿Ëı‰Î›, »÷Î_ ÁΫ_ ¿ı‰‚iÎÎfi
±Î ¿Î‚‹Î_ ±Î ZÎıhÎı ◊Λ ±ı‰_› fi◊Ì.
±Î iÎÎfifiÌ ‰Î÷ ±˘ÏflÏ…fi· Àı’flı¿˘ÕÛfl ‹ÎflŒ÷ fiÌ¿‚ı »ı. ±Î
‹ÎÏ·¿Ì ‰√flfiÌ ‰ÎHÎÌ »ı. ±Î ‰ÎHÎÌ ‹ÎflÌ›ı fi◊Ì, ÿÎÿÎ ¤√‰ÎfifiÌ›ı fi◊Ì.
Ïfiflη_⁄ V‰w’ Ωı›_ ¿˘HÎı ? ±ı ’˛iÎÎfi_ ¿Î‹ »ı. F›Î_ Á‘Ì
¿ı‰‚iÎÎfi Á‹…‹Î_ ˢ› I›Î_ Á‘Ì ’˛iÎÎ ⁄ËÎfl ¿Î‹ ¿flı ±fiı ¿ı‰‚iÎÎfi
iÎÎfi‹Î_ ±Î‰ı I›Îflı ’˛iÎÎ ‹Ò‚ V‰w’‹Î_ ÏŒÀ ◊¥ Ω›. ÿÎÿÎlÌ ¿Ëı »ı ¿ı
±‹fiı ¿ı‰‚iÎÎfi ◊›_ fi◊Ì, »÷Î_ ±‹ı ¿ı‰‚iÎÎfi Â_ »ı ±ı ±‹ı Ωı›ı·_ »ı.
ÿÎÿÎlÌ ¿Ëı »ı ¿ı ±‹ı ¿ı‰‚iÎÎfi V‰w’fiÌ „V◊Ï÷‹Î_ Ïfifl_÷fl fiËŸ
flËı‰Îfi_ ¿ÎflHÎ ±ı ±‹Îfl˘ ±_÷flΛ »ı. ±‹ı ±ı ±_÷flΛ ÷˘Õ‰Î fiÎ
…¥±ı. ±ıfiÌ ‹ı‚ı ÁË… ÷ÒÀ‰Î Ωı¥±ı. ±‹ÎflÌ ÁË… ÿÂΠˢ›.
ÿÎÿÎlÌ ¿Ëı »ı, ±‹ı iÎÎfiÌ ’vÊ ¿ı‰‚iÎÎfi V‰w’‹Î_ flËı‰ÎfiÎ
±Î›‹Î_ … ˢ¥±ı. »÷Î_ ±Î ¿Î‚fiı ·Ì‘ı ±¬_Õ’HÎı flËÌ Â¿Î÷_ fi◊Ì.
’˘÷ı ±ı “¿ı‰‚iÎÎfi V‰w’”fiı ΩHÎ÷Πˢ› ’HÎ ±Î ¿Î‚fiÌ ¥Œı@À
ΩıÂ⁄_‘ ˢ‰Î◊Ì ¿ı‰‚iÎÎfi V‰w’‹Î_ Ïfifl_÷fl flËÌ Â¿Î÷_ fi◊Ì.
¿ı‰‚iÎÎfi ±ı …ÿÌ ‰V÷ »ı ±fiı ¿ı‰‚iÎÎfi V‰w’ ±ı …ÿÌ ‰V÷
»ı. ¿ı‰‚iÎÎfi‹Î_ Á_’ÒHν iÎı›˘ {‚¿ı. ÿÎÿÎlÌ ¿Ëı »ı, ±‹fiı «Îfl ÏÕ√˛Ì
±˘»_ flèÎ_ ÷ı◊Ì, Á_’ÒHν V‰w’ı iÎı›˘ {‚@›Î fi◊Ì. CÎHÎÎ ¬flÎ iÎı›˘ {‚@›Î
»ı, ÷ı◊Ì ±‹ÎflÌ ‰ÎHÎÌ‹Î_ ÷‹fiı fi‰_ fi‰_ ÁÎ_¤‚‰Î ‹‚ı »ı. ÂÎVhÎ
⁄ËÎflfiÌ ‰Î÷˘, ¨ÕÎ ¨ÕÎ ’˘¥LÀ ±ı ¿ı‰‚iÎÎfifiÎ ’›Î˝› »ı.
±Î¬Î ‰SÕÛfi˘ ±Ω›⁄ ’vÊ ¿Ëı‰Î› “±Î” ! ¿ı‰‚iÎÎfi V‰w’Ì
±ÎI‹Î ΩH›˘, ÷ıfiı ΩH›_ ¿Ëı‰Î›. ÿÎÿÎlÌ ¿Ëı »ı, ¤Î‰ı ¿flÌfiı ¿ı‰‚iÎÎfi
◊›_ »ı, ’˛√À ¿ı‰‚iÎÎfi ◊›_ fi◊Ì. ÷ı◊Ì Ë_ iÎÎfiÌ ’vÊ ÷flÌ¿ı flè΢ »_

26. 25
fiı Ë_ ‹ÎflÌ Ω÷fiı ¤√‰Îfi ¿Ëı‰ÕΉ÷˘ fi◊Ì. …ı ±_ÿfl Á_’ÒHν ¿ı‰‚iÎÎfi
◊›ı·_ »ı, ±ıfiı Ë_ “ÿÎÿÎ ¤√‰Îfi” ¿Ë_ »_. ÿÎÿÎ ¤√‰Îfi ±ı ¿ı‰‚iÎÎfi
V‰w’ … »ı, ±ıOÁΘS›ÒÀ iÎÎfi … »ı.
÷Ì◊*¿fl ¤√‰Îfifiı ’ÿ˚√·fi_ V‰Î‹Ì’b_ … fiΠˢ›. ’˘÷ı ¿ı‰‚iÎÎfi
V‰w’ı … flèÎÎ ¿flı ±fiı Ïfifl_÷fl ±ı¿ ’˘÷Îfi_ ’ÿ˚√· Â_ ¿flÌ flèÎ_ »ı ±ı
⁄‘_ Ωı›Î ¿flı.
[1.2] ωiÎÎfi V‰w’ - ωiÎÎfiCÎfi
±ÎI‹Î ±ı ωiÎÎfi V‰w’ »ı. …ıÀ·_ Ïfl·ıÏÀ‰ iÎÎfi »ı, ±ı ’˛¿ÚÏ÷fiÎ
√HΑ‹˘˝fiı ·Î√ı-‰‚√ı »ı ±fiı ÷ı ⁄Ï©‹Î_ Á‹Î›. ±fiı ÷ı ⁄Ï© ±ıLՉ΂Ì
»ı, F›Îflı ωiÎÎfiCÎfi ±ÎI‹Îfi_ Ï⁄Ï√Ïfi_√ı› fi◊Ì, ±ıfi˘ ±ıLÕı› fi◊Ì.
…√÷fiÎ ·˘¿˘fiı …ı ÏË÷ÎÏË÷fi_ iÎÎfi »ı ÷ı Ïfl·ıÏÀ‰ iÎÎfi »ı ±fiı
ωiÎÎfi ±ıÀ·ı ±ıOÁΘS›ÒÀ iÎÎfi. ÷ı ’fl‹ÎI‹Î ⁄fiΉı ’˘÷Îfiı.
±ÎI‹iÎÎfi ◊÷Î Á‘Ì iÎÎfi ¿Ëı‰Î› ±fiı ±ı◊Ì ±Î√‚ ±ıfiı
ωiÎÎfi ¿Ëı‰Î›. iÎÎfi ±ıÀ·ı ±ÎI‹Î ±fiı ωiÎÎfi ±ıÀ·ı ’fl‹ÎI‹Î.
’˘÷ı ωiÎÎfiÌ @›Îflı ◊Λ ? ‹fifiÌ √˛_Ï◊ ±˘‚_√ı, ⁄Ï©fiÎ ’›Î˝›˘
±˘‚_√ı, iÎÎfifiı› ±˘‚_√Ìfiı ⁄ËÎfl fiÌ¿‚ı, I›Îflı ωiÎÎfiCÎfi ±ÎI‹Î ◊Λ.
⁄‘ı Ë_ … »_, ÿı¬Î›. ÿıË‹Î_› ‹@÷ÿÂ΋Î_ ‰÷ı˝.
iÎÎfifi_ ±‰·_⁄fi ±ıÀ·ı ’Î_« ±ÎiÎÎfi_ ±‰·_⁄fi. ±fiı ±ı Á_’ÒHν
ÿÂαı ωiÎÎfi V‰w’ ◊Λ. iÎÎfiÌ ’vÊ ±ı ÁΑfi V‰w’ »ı, ÁÎK›
ωiÎÎfi V‰w’ ±ÎI‹Î »ı. ωiÎÎfi ±ıÀ·ı ‹Ò‚ «ı÷fi ±ıÀ·ı ±Î¬_›ı
±fi¤‰fi_ CÎfiV‰w’, ±ÎI‹ÎfiÎ ±fi_÷ ’˛ÿıÂfi˘ ±fi¤‰.
fiÎfiÎ ⁄΂¿fiı ±Îfl÷ÌfiÎ ÿ̉΋Î_ ±ı ‹ËŸ ËÎ◊ CÎη CÎη ¿fl÷˘
ˢ›, ÷ı ’»Ì ±ıfiı …flο ±Î‹ ÿ{ÎÕ̱ı ÷˘ ±ıfiı ±fi¤‰ μI’Lfi ◊¥ Ω›
¿ı ±Î ÿ{ÎÕı »ı, ÷ı ±Î¬Ì Ï…_ÿ√Ì fiÎ ¤Ò·ı. ±Î ωfiÎÂÌfiÎ ±fi¤‰ ’»Ì
±Î¬Ì Ï…_ÿ√Ì ¤Ò·Î÷Î fi◊Ì, ÷˘ ’ı·˘ ÷˘ ¿ı‰‚iÎÎfifi˘ ±fi¤‰ ◊Λ »ı.
ωiÎÎfiCÎfi ±ÎI‹Î ±ıÀ·ı … ±ıOÁΘS›ÒÀ iÎÎfi ‹ÎhÎ, ¿ı‰‚iÎÎfi ….
…ı iÎÎfi
±ıfi_ Œ‚
ø
ωiÎÎfi
Ï«_÷Î ¬
±
±ıÀ·ı i
¿flÌ Â¿
»ı. ±fi
«ˆ÷L›‰
Ω
Ωı¥-Ω
ΩHΉ_ ±
’fl‹ F
‹
fiÎ ÿı¬
«
«ÌΩıfiı Ï
‹ÎÀı ÷ı ’
«
±’‹Îfi
±
»ı. ±ıÀ
ÏÁ‰Î›
…
±Î√‚

27. 26
‰‚iÎÎfi
‰‚iÎÎfi
‰‚iÎÎfi
Î_ »ı ±ı
’˛¿ÚÏ÷fiÎ
±ıLՉ΂Ì
› fi◊Ì.
»ı ±fiı
‚ ±ıfiı
ÎI‹Î.
’›Î˝›˘
‹Î ◊Λ.
±ı Á_’ÒHν
»ı, ÁÎK›
±Î¬_›ı
· ¿fl÷˘
◊¥ Ω›
¤‰ ’»Ì
◊Λ »ı.
iÎÎfi ….
…ı iÎÎfiı ¿flÌfiı …√÷ ΩHÎÌ Â¿Î›, Ωı¥ ¿Λ ±fiı ±fi¤‰Ì ¿Λ,
±ıfi_ Œ‚ … ±Îfi_ÿ.
øÏ‹¿ ‹Î√ı˝ ¿ı‰‚iÎÎfi ◊›Î ’»Ì ωiÎÎfi V‰w’ ◊Λ. ±ø‹ ‹Î√ı˝
ωiÎÎfi V‰w’ ±ÎI‹ÎfiÎ ±fi¤‰-·ZÎ-’˛÷ÌÏ÷ ’˛ÎM÷ ◊¥ Ω› »ı, ÷ı◊Ì
Ï«_÷Î ¬·ÎÁ ◊¥ Ω› »ı.
[1.3] «ˆ÷L›CÎfi V‰w’
±ÎI‹Î ’˘÷ı «ˆ÷L›CÎfi V‰w’ »ı. CÎfi ±ıÀ·ı fiyfl ±fiı «ˆ÷L›
±ıÀ·ı iÎÎfi ±fiı ÿ½fi. fiyfl ±ıÀ·ı ±ıfiÎ À<¿ÕÎ ◊¥ ¿ı fiËŸ, ¿˘¥
¿flÌ Â¿ı› fiËŸ. ⁄flŒ …ı‹ ’ÎHÎÌfi˘ ⁄fiı·˘ »ı ÷ı‹ ±ÎI‹Î iÎÎfifi˘ ’ŸÕ
»ı. ±fi_÷ ’˛ÿıÂı ±fi_÷ iÎÎfi »ı. ±ÎI‹Î V‰Î¤Îω¿ ‰V÷ »ı. ÂÎr÷
«ˆ÷L›‰Î‚˘ »ı.
ΩHΉÎfi˘, ·Î√HÎ̉΂˘ V‰¤Î‰ »ı ±ÎI‹Îfi˘. ⁄ÌΩ ¿˘¥ ÷k‰˘
Ωı¥-ΩHÎÌ Â¿ı fiËŸ. iÎÎfi-ÿ½fi ±ıÀ·ı Ë·fi-«·fi fiËŸ ’HÎ Ωı‰_-
ΩHΉ_ ±fiı ±ıfiÎ ’ÏflHÎ΋ı Á¬ μI’Lfi ◊Λ. ±Î hÎHÎ ¤ı√Î ◊Λ ±ıfiı
’fl‹ F›˘Ï÷V‰w’ «ˆ÷L› ¿Ëı‰Î›.
‹√fiÎ ÿÎHÎÎfiı ’·Î‚ı ÷˘ ŒHÎ√Î eÀı, ÷ı ¿Î_¿fl΋Î_ ±ı‰Ì ·Î√HÎÌ
fiÎ ÿı¬Î›. F›Î_ ·Î√HÎÌ »ı, iÎÎfi »ı, I›Î_ ±ÎI‹Î »ı.
«ˆ÷L› ÁkÎÎ … ’˘÷ı ±Ï‰fiÎÂÌ Ë˘‰Î◊Ì ±Î Á_ÁÎflfiÌ ⁄‘Ì Ï‰fiÎÂÌ
«ÌΩıfiı ωfiÎÂÌ Á‹∞ ¿ı. ±iÎÎfiÌ ’HÎ ±Î «ÌΩı ωfiÎÂÌ »ı Á‹∞ ¿ı
‹ÎÀı ÷ı ’˘÷ı ±Ï‰fiÎÂÌ Ë˘‰˘ Ωı¥±ı. ’HÎ ±ı ’˘÷Îfiı ±fi¤‰ ◊›˘ fi◊Ì.
«ˆ÷L› ÁkÎÎfi˘ ±fi¤‰ ◊›˘ @›Îflı ¿Ëı‰Î› ¿ı ¿˘¥ fi¿ÁÎfi ¿flı,
±’‹Îfi ¿flı ÷˘›ı flÎ√-¶ıÊ fiÎ ◊Λ. Á_ÁÎfl‹Î_ ˢ› »÷Î_ Ïfi·ı˝’ … ˢ› ’˘÷ı.
±Î ±ø‹ iÎÎfi ’ÎQ›Î ’»Ì ‹ËÎI‹Î±˘ “ŒÎ¥· fi_⁄fl ‰fi” ¿Ëı
»ı. ±ıÀ·ı ’˘÷ı «ˆ÷L›CÎfi V‰w’ ±ÎI‹Î … ◊¥ √›˘ ±fiı ’˘÷ÎfiÎ
ÏÁ‰Î› ⁄‘_ ±fiÎI‹Î ±ı ŒÎ¥·‹Î_ ±Î‰Ì Ω›.
…ı‹ …ı‹ iÎÎfiÌ ’vÊ ÿÎÿÎ ¤√‰ÎfifiÌ ’Î_« ±ÎiÎ΋Î_ ’vÊÎ◊˝◊Ì
±Î√‚ ‰‘÷˘ Ω› ÷ı‹ ÷ı‹ ¿ı‰‚iÎÎfi V‰w’ ’˘÷Îfi_ Ωı‰Î›. ±ıÀ·ı ±ı

28. 27
V‰w’ Â_ »ı ±ı K›ı›‹Î_ ‰÷ı˝ ±fiı ±Î√‚ ±ı V‰w’ …HÎΛ ±ıÀ·ı iÎÎfi‹Î_
‰÷ı˝. ’fl‹ ’ÒF› ÿÎÿÎlÌfiı ±ı iÎÎfi‹Î_ ‰÷ı˝ »ı, …ı ‰ÎHÎÌ‹Î_ ¿ËÌ fiΠ¿Λ.
±ıfiı … Ïfiflη_⁄ ÿÂÎ ¿ËÌ.
[2] ωÂ©
Á˘fiÎfiÌ ◊Î‚Ì …Q›Î ’Ëı·Î Â©, «˘A¬Ì, M›Î˜fl ¿Ëı‰Î›. …‹Ìfiı
∂Ã̱ı ÷˘ ±ı … ◊Î‚Ì ±ıß ¿Ëı‰Î›. ±ıÀ·ı Á˘fi_ ¿ı Á˘fiÎfiÌ ◊΂Ì
¬˘flοfi˘ Á_Ωı√ ‹‚‰Î◊Ì ±Â© ±fiı ±ı Á_Ωı√ »^À‰Î◊Ì Â© √HÎΛ
»ı. ⁄Î¿Ì Á˘fi_ ’˘÷ı ¿Î›‹ Â© … »ı, ±ı‰˘ ±ÎI‹Î ’˘÷ı ¿Î›‹ Â©
… »ı. ±ı ‹ı·˘ ◊÷˘ … fi◊Ì. ËÎ, ¤˛Î‹¿ ‹ÎL›÷Î ‹ı·Ì ◊Λ »ı.
∞‰‹ÎhÎ ’˘÷ı ωÂ© … »ı ’HÎ ’˘÷Îfi_ ¤Îfi fi◊Ì. …ıfiı ¤Îfi
◊Λ ÷ı ·˘¿˘ ‹ÎÀı ÿ̉ÎÿÎ_ÕÌ ⁄fiÌ Ω› »ı.
ωÂ© ±ıÀ·ı ωÂıÊ ’˛¿Îflı Â© »_. ωÂıÊ ’˛¿Îflı ±ıÀ·ı ’˘÷ÎfiÎ
’fl‹ÎI‹Î‹Î_ …ı ±fi_÷ „@÷ »ı, ’˘÷Îfi_ ±ˆr›˝ »ı, …ı ÷·fiÎ ¿flÌ fiÎ
¿Λ ÷ı‰_ »ı. ±ı ⁄‘Î◊Ì ’˘÷ı Â© »ı.
Â© iÎÎfi ±ıÀ·ı Ïfl›· fiı Ïfl·ıÏÀ‰fi_ ¤ıÿiÎÎfi ±fiı ωÂ© iÎÎfi
±ıÀ·ı ’fl‹ÎI‹Î.
…ıÀ·_ ’˘÷ı iÎΛ¿ V‰¤Î‰‹Î_ flËÌ ±Â© ’ÏflHÎÏ÷fiı …±ı ÷˘ ±Â©
’ÏflHÎÏ÷ Â© ◊¥ Ω›. ±ı‹ Â© ’ÏflHÎÏ÷ ’˘÷ÎfiÌ ’ÎÁı ’ÎÁı flËı fiı
’˘÷ı› Â© ◊¥ Ω›.
ÿÎÿÎlÌ ¿Ëı »ı ¿ı ±‹Îflı «Îfl ÏÕ√˛Ì Œıflfiı ·¥fiı …ı «ÎÏflh΋˘Ë
flè΢, ÷ı‹Î_ T›‰ËÎÏfl¿ ‰Î÷˘› fiÌ¿‚ı fiı ±Î› ±·˙Ï¿¿ ÁIÁ_√ı› fiÌ¿‚ı.
F›Îflı ÁÌ‹_‘fl V‰Î‹Ìfiı ¿„QM·À ÏfiflΉflHÎ ÿÂÎ. ±ıÀ·ı ±Î¬_ …√÷
±ÎŒflÌfi ◊¥ Ω› ±ı‰Ì ‰ÎHÎÌ fiÌ¿‚ı !
[3] Á„E«ÿÎfi_ÿ V‰w’
ÿflı¿ ∞‰‹Î_ ‹Ò‚ ±ÎI‹Î ±ı Á„E«ÿÎfi_ÿ V‰w’ … »ı ±fiı ±ı
… ’fl‹ÎI‹Î »ı.
Á
flèÎ_ ÷˘
±
“…› Á
«
Á„E«ÿÎ
±
ÿıËÎK›ÎÁ
’
±Á÷˚ Ï
±
⁄_‘Λ˘
±
·˘¿˘fiı
ΩHÎı ÷˘
’˘÷Îfiı
±
’HÎ ±i
⁄Î¿Ì Á
±ÎI‹Îfi
Á
… »ı.
Á
‹@÷ Ë
÷ı ±Ω
√΂˘ ¤
Á„E«ÿÎ

29. 28
iÎÎfi‹Î_
Π¿Λ.
…‹Ìfiı
fiÌ ◊΂Ì
√HÎΛ
›‹ Â©
»ı.
fiı ¤Îfi
’˘÷ÎfiÎ
¿flÌ fiÎ
© iÎÎfi
˘ ±Â©
flËı fiı
flh΋˘Ë
fiÌ¿‚ı.
¬_ …√÷
±fiı ±ı
Á÷˚ ±ıÀ·ı ÏhÎ¿Î‚Ì Ë˘‰Î’b_. Ï«kÎ ±ıÀ·ı iÎÎfi-ÿ½fi. Ï«kÎ Â©
flèÎ_ ÷˘ ±Îfi_ÿ ±fiı Ï«kÎ ±Â© flèÎ_ ÷˘ ÿ—¬-±Îfi_ÿ.
±ÎI‹Î ÏÁ©ZÎıh΋Î_ Ω› »ı I›Îflı ±ıfi_ Á„E«ÿÎfi_ÿ V‰w’ ˢ› »ı.
“…› Á„E«ÿÎfi_ÿ” ⁄˘·Âı ÷˘› ±ıfi_ ¿S›ÎÎHÎ ◊¥ …Âı.
«˘‰ÌÁ ÷Ì◊*¿fl˘fiÎ fi΋ ÷˘ ÿıËfiÎ ’Õı·Î »ı, ’HÎ ±ı‹fi_ V‰w’
Á„E«ÿÎfi_ÿ »ı. ±ıÀ·ı Á„E«ÿÎfi_ÿ ⁄˘·˘ ÷˘ «˘‰ÌÁı› ÷Ì◊*¿fl˘fiı ’ˢӫı.
±ÎI‹Î ±ıÀ·ı ÁıSŒ. ÁıSŒfiı “Á„E«ÿÎfi_ÿ” ¿è΢. “Ë_ «_ÿ »_” ±ı
ÿıËÎK›ÎÁ ÁıSŒ »ı, ±ı »^Àı ÷˘ ÁıSŒ Á„E«ÿÎfi_ÿ »ı.
’ÿ˚√·’ZÎÌ Ï«kÎ ÷ı ±Á÷˚ Ï«kÎ ±fiı ±ÎI‹Î’ZÎÌ Ï«kÎ ÷ı Á÷˚ Ï«kÎ.
±Á÷˚ Ï«kÎfi_ Œ‚ ¿„S’÷ Á¬-ÿ—¬ ±fiı Á÷˚-Ï«kÎfi_ Œ‚ ÁfiÎ÷fi Á¬.
±ÎI‹Î Á„E«ÿÎfi_ÿ V‰w’ »ı ’HÎ ±iÎÎfi¤Î‰ı ’˛¿ÚÏ÷fiÌ ÁÎ_¿‚Ì›ı
⁄_‘Λ˘ »ı. ’˘÷Îfiı iÎÎfi¤Î‰ ±Î‰ı ÷˘ ⁄_‘fi fi◊Ì, ‹@÷ »ı.
±ÎI‹Î Á„E«ÿÎfi_ÿ CÎfi »ı, »÷Î_ Â©ÎI‹Î ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¿è΢ ¿ı
·˘¿˘fiı fl˘Ó√ Ï⁄·ÌŒ ⁄ıÁÌ √¥ »ı ¿ı Ë_ ’Î’Ì »_. ’HÎ Ωı ’˘÷ı ωiÎÎfi
ΩHÎı ÷˘ ±ıfiı ’Î’ ±Õı ±ıÔ‰_ fi◊Ì, ’˘÷ı Â©ÎI‹Î … »ı, ’HÎ ±Î ÷˘
’˘÷Îfiı fl˘Ó√ Ï⁄·ÌŒ ⁄ıÁÌ √¥ »ı.
±ÎI‹Î ’˘÷ı V‰¤Î‰ı … ÁfiÎ÷fi Á¬fi˘, ’fl‹Îfi_ÿfi˘ ‹ÎÏ·¿ »ı,
’HÎ ±iÎÎfi ÿÂ΋Î_ …√÷fiÌ «ÌΩı μ’fl Á¬fi˘ ±Îfl˘’ ¿flÌ ⁄ıÁı »ı.
⁄Î¿Ì ÁfiÎ÷fi Á¬ ÿÏfi›ÎfiÌ ¿˘¥ «Ì…‹Î_ »ı fiËŸ. iÎÎfiÌ ’vÊ ’˘÷ÎfiÎ
±ÎI‹ÎfiÎ ±’Îfl Á¬‹Î_ flËı÷Πˢ› »ı.
Á„E«ÿÎfi_ÿfi˘ ±Îfi_ÿ ±ı ÁfiÎ÷fi ±Îfi_ÿ »ı, …ı ’˘÷Îfi˘ V‰¤Î‰
… »ı.
Á„E«ÿÎfi_ÿ ’˛I›ZÎ-μCÎÎÕÎ-¬S·Î Ωı‰Î ˢ› ÷˘ ±Î ÿÎÿÎ ¤√‰Îfi,
‹@÷ ËÎV›‰Î‚Î, ËÎV› ω‘ÎμÀ ÀıLÂfi, ‰SÕÛ‹Î_ ±ı¿Îÿ ˢ› ¿˘¥¿ Œıfl˘,
÷ı ±ΩıÕ Ë˘› ! …ı‹fi_ Ï«kÎ Ïfifl_÷fl ±ÎI‹Î‹Î_ … flËı, ±ı Á„E«ÿÎfi_ÿ.
√΂˘ ¤Î_Õı, ‹Îfl ‹Îflı ’HÎ ÿÏfi›ÎfiÌ ¿˘¥ ±Áfl Ï«kÎfiı fiÎ ◊Λ ±ı
Á„E«ÿÎfi_ÿ.

30. 29
ÿÎÿÎ ¤√‰Îfi ±fiı Á„E«ÿÎfi_ÿ ’fl‹ÎI‹Î ‰E«ı ¿˘¥ Œfl¿ »ı …
fiËŸ. ÿÎÿÎ ¤√‰Îfi ±ı ’˘÷ı … Á„E«ÿÎfi_ÿ V‰w’ »ı. ±Î ÿı¬Î› »ı
÷ı ±ı.±ı‹.’Àı· »ı, ‹ËŸ ’˛√À ◊›Î ÷ı ÿÎÿÎ ¤√‰Îfi »ı. ±ı ’˛√À
Á„E«ÿÎfi_ÿ V‰w’ ±⁄Ωı‹Î_ ±ı¿ … ˢ›.
V‰›_ÏÁ© Á„E«ÿÎfi_ÿ ±ıÀ·ı ¿˘¥fiÌ› ‹ÿÿ ωfiÎ, ¿˘¥fiÎ ±‰·_⁄fi
ωfiÎ ’˘÷ı V‰›_ÏÁ© ◊›Î, Á„E«ÿÎfi_ÿ ¤√‰Îfi ◊›Î.
¿ÚWHÎ ¤√‰Îfiı ¿èÎ_ ¿ı …ı‹ …ı‹ ±P›ÎÁ ‰‘ı ÷ı‹ ÷ı‹ ÷_ ‹ÎflÎ
Á„E«ÿÎfi_ÿ V‰w’fiı ’Î‹Ì Â¿ÌÂ. ’HÎ ±P›ÎÁ Âıfi˘ ¿fl‰Îfi˘ »ı ?
ÿıËÎK›ÎÁ »˘Õ‰Îfi˘ ±fiı V‰V‰w’fiı ’˛ÎM÷ ¿fl‰Îfi˘ ±P›ÎÁ ¿fl‰Îfi˘
»ı ! ÷ı ÏÁ‰Î› Á„E«ÿÎfi_ÿ fiÎ ’‹Î›.
±Î’HÎı …ıfiı ¤∞±ı, ÷ı w’ ◊‰Î› ±ı‰˘ ∞‰fi˘ V‰¤Î‰ »ı.
Á„E«ÿÎfi_ÿ V‰w’ ◊›ı·Î ˢ› ÷ıfiı ¤∞±ı ÷˘ ÷ı w’ ◊‰Î›, fiËŸ ÷˘
⁄ËÎfl‰ÏÀ›Îfiı ¤…ı ÷˘ ÷ı‰˘ ◊¥ Ω›.
[4] V‰Á_‰ıÿfi — V’WÀ‰ıÿfi
[4.1] V‰Á_‰ıÿfi
V‰Á_‰ıÿfi ±ıÀ·ı ’˘÷ı ’˘÷ÎfiÎ ‰ıÿfi◊Ì Á¬‹Î_ flËı. ±Î Á¬
⁄ËÎfl◊Ì ⁄Ì…_ ¿˘¥ ±Î’÷_ fi◊Ì, ±ÎI‹Î ’˘÷ı … ±fi_÷ Á¬fi_ ‘΋ »ı.
V‰Á_‰ıÿfi ±ı „@÷ »ı. ±ıfiÎ◊Ì ±Î¬Î ⁄˛õÎ_Õfi˘ iÎÎ÷Î-ƒWÀÎ ◊Λ,
±Î¬_ ⁄˛õÎ_Õ ’˛¿Î‹Îfi ◊Λ, ÷ıfiı … ¿ı‰‚iÎÎfi ¿Ëı‰Î›. I›Î_ ’ÒHÎνËÏ÷
◊Λ »ı.
±ÎËÎflÌ ¿ıflÌ ¬Î›, ’HÎ ’˘÷ı ÷ı‹Î_ ‹V÷ ◊Λ ÷˘ ±ı ’fl Á_‰ıÿfi
¿Ëı‰Î›. ¿ÎflHÎ ¿ı ’Îfl¿Ì «Ì…‹Î_◊Ì ‰ıÿfifi_ Á¬ ±Î‰Ì flèÎ_ »ı.
±ÎI‹fl‹HÎ÷Î◊Ì ‰ıÿfi ◊Λ ÷ı V‰Á_‰ıÿfi.
Á_ÁÎflfiÌ ·Î› ±ı ’fl Á_‰ıÿfi »ı, ÷ıfiÎ◊Ì ÷M÷Λ‹Îfi flËı fiı ’˘÷ı
’˘÷Îfi_ ‰ıÿfi ÷ı V‰Á_‰ıÿfi I›Î_ ’fl‹Îfi_ÿ »ı !
iÎÎfiωϑfiÌ flÎ÷ı …ı Á¬ ±fi¤‰‹Î_ ±Î‰ı »ı ÷ı V‰Á_‰ıÿfi »ı.
±
⁄ıÁÌ √
Ïfiflο<‚
Ïfiflο<‚
… ˢ›,
‹
T›‰ËÎfl
iÎÎfiÌ’ÿ
‹ËΉÌfl
Ë_ ‹˘ZÎV
±Î‰Ì √
Á
±fiı ÁÎ
‹
‹Îflı »ı
»ı. I›Î_
‰ıÿfiÎ ’
±ı¿ VÀı’
±ı‹ ¿fl
±
√›Î fi
V‰Á_‰ıÿ
±
¿Λ.
ΩHΉ_.
±fi¤ÒÏ÷

31. 30
¿ »ı …
¬Î› »ı
±ı ’˛√À
±‰·_⁄fi
÷_ ‹ÎflÎ
fi˘ »ı ?
¿fl‰Îfi˘
¤Î‰ »ı.
fiËŸ ÷˘
±Î Á¬
‘΋ »ı.
ÀÎ ◊Λ,
’ÒHÎνËÏ÷
Á_‰ıÿfi
flèÎ_ »ı.
fiı ’˘÷ı
‰ıÿfi »ı.
±Î “iÎÎfi” ’»Ì ‹ËÎI‹Î±˘fiı ±ÎI‹ÎfiÎ ±fi¤‰-·ZÎ-’˛÷ÌÏ÷
⁄ıÁÌ √›Î, ÷ıfiÎ◊Ì ±ÎI‹Îfi_ V‰Á_‰ıÿfi flèÎÎ ¿flı. ÷ı◊Ì T›Î¿<‚ …B›Î±ı
Ïfiflο<‚÷΋Î_ flËı‰Î›, F›Îflı ÿÎÿÎlÌfiı ¤›_¿fl T›Î¿<‚ …B›Î±ı ’HÎ
Ïfiflο<‚÷Î ÁË… flËı. ±fiı Á_’ÒHν V‰Á_‰ıÿfi ÷˘ ¿ı‰‚iÎÎfi ◊Λ I›Îflı
… ˢ›, …ı ±Î ¿Î‚‹Î_ ◊÷_ fi◊Ì.
‹Ò‚ ±ÎI‹Îfiı V‰Á_‰ıÿfi fi◊Ì ◊÷_ ’HÎ …ı Ï⁄·ÌŒ ±ÎI‹Î »ı,
T›‰ËÎfl ±ÎI‹Î »ı, Õı‰·’ ◊÷˘ Ë_, ’˘÷ı, …ı ’ÿ˚√· ¿Ëı‰Î› »ı, …ı
iÎÎfiÌ’ÿ »ı, ±ıfiı V‰Á_‰ıÿfi ◊Λ »ı. ¿ı‰‚iÎÎfi ◊›Î ’»Ì ¤√‰Îfi
‹ËΉÌflfiı “Ë_ Â©ÎI‹Î »_, ‹fiı V‰Á_‰ıÿfi »ı, Ë_ ±fi_÷ iÎÎfi‰Î‚˘ »_,
Ë_ ‹˘ZÎV‰w’ »_,” ±ı‰_ ⁄˘·‰_› fiÎ ’Õı. ¿ÎflHÎ ¿ı ’˘÷ı ‹Ò‚ ±ÎI‹Î‹Î_
±Î‰Ì √›Î, ¿ı‰‚iÎÎfiÌ ◊¥ √›Î ‹ÎÀı.
Áοfl √‚Ì »ı ±ı‹ ΩHΉ_, ±ı ¥LŒ˘‹ı˝Âfi iÎÎfi, ÷ı ±Áfl »ı
±fiı Áοfl ¬Î‘Ìfiı ±fi¤‰ ◊›˘ ÷ı ±ıfi_ Á_‰ıÿfi »ı.
‹E»fl ËÎ◊ ’fl ⁄ıÃ<_ I›Îflı ¥LŒ˘‹ı˝Âfi, ¬⁄fl ’Õı »ı ’»Ì Õo¬
‹Îflı »ı I›Îflı ’˘÷ı ±ı‹ ΩHÎı »ı ¿ı ‹fiı ¿flÕu_, ÷˘ ’˘÷ı ‰ıÿ¿ ◊¥ Ω›
»ı. I›Î_ ’˘÷ı iÎÎfi √˘Ã‰ı ¿ı “Ë_ Ïfi‰ı˝ÿ »_” ÷˘ ΩB≤Ï÷ flËÌ ¿Ëı‰Î›. ÷˘
‰ıÿfiÎ ’˘÷Îfiı ±˘»Ì ◊Λ. ¿ÎflHÎ ¿ı ±ÎI‹Îfi˘ V‰¤Î‰ Ïfi‰ı˝ÿ »ı. Ïfi‰ı˝ÿ
±ı¿ VÀı’ »ı, ÷ı ±¿‚΋HÎ ÏÁ‰Î› ÁËfi ¿flÌ Â¿ı. ±ıfiı ±Áfl fiÎ ◊Λ.
±ı‹ ¿fl÷Î ±Î√‚ ‰‘ı ÷˘ ±Î√‚fiÌ VÀı…‹Î_ V‰Á_‰ıÿfi ¿Ëı‰Î›.
±ÎI‹Î ’˘÷ı … V‰Á_‰ıÿfi »ı, ’HÎ ’λ·Î ’›Î˝›, ±Ëo¿Îfl-‹‹÷Î
√›Î fi◊Ì, ÷ı◊Ì Õ¬˘ ◊¥ Ω› »ı. …ı‹ …ı‹ ΩB≤Ï÷ ‰‘ı, ÷ı‹ ÷ı‹
V‰Á_‰ıÿfi ‰‘÷_ Ω›, ÷ı ‰‘Ìfiı V’WÀ ‰ıÿfi Á‘Ì Ω›.
[4.2] ±V’WÀ ‰ıÿfi - V’WÀ ‰ıÿfi
±ÎI‹Î ±ı‰Ì ‰V÷ fi◊Ì ¿ı ⁄Ï©◊Ì ¿ı ¥„Lƒ›˘◊Ì ¿ı Ïø›Î◊Ì ΩHÎÌ
¿Λ. ÷ıfi_ ÷˘ Ïfifl_÷fl ‰ıÿfi Ωı¥±ı. ‰ıÿfi ±ıÀ·ı ±Îfi_ÿ. ‰ıÿfi ±ıÀ·ı
ΩHΉ_. …ıÀ·_ ΩHÎ’b_ ±Î‰ı ÷ıÀ·˘ ±ÎI‹Î ±fi¤‰‹Î_ ±ÎT›˘. …ıÀ·Ì
±fi¤ÒÏ÷ ÷ıÀ·_ ‰ıÿfi ◊›_ ¿Ëı‰Î›.

32. 31
iÎÎfiωϑ‹Î_ ‹ËÎI‹Î±˘fiı ±ÎI‹Îfi_ ±V’WÀ ‰ıÿfi ’˛ÎM÷ ◊¥ Ω›
»ı. ±V’WÀ ‰ıÿfi ±ıÀ·ı ⁄flŒ w‹‹Î_ ˢ› fiı ÃoÕÌ Ë‰Î ±ÕÌfiı ±Î‰ı ÷˘
¬⁄fl ’ÕÌ Ω› ¿ı ±ËŸ ⁄flŒ »ı, F›Îflı ⁄flŒ ÂflÌflfiı ±ÕÌfiı ˢ› ÷ı‰_
iÎÎfi ◊Λ, ÷ı V’WÀ ‰ıÿfi. ⁄Î¿Ì ±ÎI‹ÎfiÌ ⁄Î⁄÷‹Î_ ÷˘ ±ı V’WÀ
±fi¤ÒÏ÷ ±‰HνfiÌ› »ı, ±‰@÷T› »ı.
Â@·K›ÎfifiÎ «Îfl ’ΛΠ— 1. ±ÎI‹Îfi_ ±V’WÀ ‰ıÿfi, 2. ±ÎI‹Îfi_
V’WÀ‰ıÿfi, ±ı‹Î_ Á‰˝ iÎı›˘ ’˘÷Îfiı fiÎ {‚¿ı. 3. ¿ı‰‚iÎÎfi, ±ı‹Î_ ±Î¬Î
·˘¿Î·˘¿fiÎ Á‰˝ iÎı›˘ {‚¿ı ±fiı 4. ‹˘ZÎ.
F›Îfl◊Ì ±ÎI‹Îfi˘ ±V’WÀ ±fi¤‰ ◊Λ, I›Îfl◊Ì Á_ÁÎflfi_ ‰ıÿfi
⁄_‘ ◊Λ. ⁄ı …B›Î±ı ‰ıÿfi fiΠˢ›. ±ÎI‹Îfi_ ‰ıÿfi ±V’WÀ ◊›_, ÷ı
V‰Á_‰ıÿfi ‰‘Ìfiı V’WÀ ‰ıÿfi ±Î‰ı.
±V’WÀ ‰ıÿfi‹Î_ “’˘÷ı ±ÎI‹Î »ı” ±ıfiÌ ¬Î÷flÌ ◊¥ √¥,
’ÏflHÎ΋ı ±Îfi_ÿ μI’Lfi ◊Λ »ı. ±fiı ±Î√‚ ‰‘Ìfiı V’WÀ ‰ıÿfi‹Î_ ’˘÷ı
±ÎI‹Îfiı ±ÕÌfiı ⁄ıÁÂı, ±ı ‹Ò‚ V‰w’ ÿı¬ÎÂı, ¤˛‹ ⁄‘Î ÷ÒÀÌ …Âı, …ı‹
»ı ÷ı‹ ±ı ÿı¬ÎÂı ±ı@{ı@À, ’˘÷ı ’˘÷Îfi˘ ÿı¬‰˘ ⁄fiÂı. ¿ÎflHÎ ¿ı ±ı
’˘÷Îfi˘ V‰-’fl ’˛¿Î¿ √HÎ »ı.
‹ËÎI‹Î±˘fiı …ı ±ÎI‹Î ‰÷ı˝ »ı ÷ı ±ÎI‹Îfi_ ±V’WÀ ‰ıÿfi »ı, …ı
’Ëı·˘ ’Λ˘ »ı. ÿÎÿÎlÌfiı ±ÎI‹Îfi_ V’WÀ ‰ıÿfi ÷ı ⁄ÌΩı ’Λ˘. hÎÌΩı
’Λ˘ ÷ı ‰Ì÷flÎ√, ¿ı‰‚iÎÎfiÌ lÌ ÁÌ‹_‘fl V‰Î‹Ì. ±fiı «˘◊ı ’Λı ‹˘ZÎ,
ÏÁ©ZÎıhÎı …÷Πˢ› ÷ı.
‹ËÎI‹Î±˘ ±fiÎÏÿfiÌ ¨C΋Î_◊Ì ¤Îfi‹Î_ ±ÎT›Î, ¿ı “Ë_ Â©ÎI‹Î »_.”
±ı ±ÎI‹Îfi˘ ±fi¤‰ ¿Ëı‰Î›, Á¬ ’HÎ ‰÷ı˝ ’HÎ ±ıfiÌ ’ÒflÌ V’WÀ÷Î fiÎ
±Î‰ı.
Â@·K›Îfi ±Î ¿Î‚‹Î_ fi◊Ì, ±ı‹ ÂÎVhοÎfl˘±ı ¿èÎ_, ’HÎ ±Î
±’‰Îÿ ‹Î√ı˝ ⁄fiÌ √›_. “Ë_ «_ÿ¤Î¥ »_” ±ı K›Îfi‹Î_ flËı÷_ Ë÷_ ÷ı √›_
±fiı “Ë_ Â©ÎI‹Î »_” ±ı ’˘÷Îfiı K›Îfi‹Î_ flËı »ı, Ïfifl_÷fl ’˛÷ÌÏ÷ flËı
»ı. ±ı … ZÎΛ¿ Á‹Ï¿÷ »ı, ¿ı‰‚ÿ½fi »ı, ˉı ±ÎfiÌ ’λ‚ ’ÕÌ ¿Î‹
¿ÎœÌ ·ı‰Îfi_ »ı.
‹
±fi¤‰
’˛ÎM÷ ◊
»ı, …ı V
±
‹Î_Õı ’»
V
‘_‘Î fl˘…
I›Îflı V’
’‚ÎÂı,
’
¿ı‰‚ÿÂ
ÿıË »^À÷
’ÿ ZÎHÎ
±
‹ÎÀı μ÷
fl˘√ ’ıÁ
±ıfiÎ◊Ì
⁄ıÁ ⁄ıÁ
·
»ı, I›Î
ÿıËÎK›ÎÁ
÷˘ ±Ω
Á
«œ÷Î Ω
¿flı ÷ı‹
F

33. 32
◊¥ Ω›
±Î‰ı ÷˘
ˢ› ÷ı‰_
±ı V’WÀ
±ÎI‹Îfi_
Î_ ±Î¬Î
fi_ ‰ıÿfi
◊›_, ÷ı
¥ √¥,
‹Î_ ’˘÷ı
Âı, …ı‹
HÎ ¿ı ±ı
fi »ı, …ı
˘. hÎÌΩı
›ı ‹˘ZÎ,
I‹Î »_.”
WÀ÷Î fiÎ
’HÎ ±Î
÷ı √›_
ÌÏ÷ flËı
’ÕÌ ¿Î‹
‹ËÎI‹Î±˘fiı iÎÎfiωϑ‹Î_ …ı ±ÎI‹Î ’˛ÎM÷ ◊Λ »ı ÷ı ±V’WÀ
±fi¤‰ … ’˛ÎM÷ ◊›˘ »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ±Î Ω÷ı ¿‹ÎHÎÌ ¿flÌ fi◊Ì, ¿Ú’Î◊Ì
’˛ÎM÷ ◊›_ »ı, F›Îflı ÿÎÿÎlÌfiı ¿ıÀ·Î› ±‰÷ÎflfiÌ ÁΑfiÎfi_ Œ‚ ±ÎT›_
»ı, …ı V’WÀ ‰ıÿfi w’ı »ı.
±V’WÀ ‰ıÿfi ◊›_ ÷˘ V’WÀ ‰ıÿfi ◊÷Î ‰Îfl fi◊Ì ·Î√‰ÎfiÌ. ÿ¿Îfi
‹Î_Õı ’»Ì ±Î‰¿ Âw ◊÷Î ‰Îfl fiÎ ·Î√ıfiı ?
V’WÀ ‰ıÿfi @›Îflı ◊Λ ? ±ÎI‹Î ÿ½fi‹Î_ ±Î‰Ì √›˘,
‘_‘Î fl˘…√Îfl-ŒÎ¥·˘ ⁄‘΋Î_◊Ì Á‹…HÎ◊Ì »^ÀÌ √›Î ’HÎ ⁄‘_ iÎÎfi◊Ì »^Àı
I›Îflı V’WÀ ‰ıÿfi ◊Λ, I›Îflı w’¿‹Î_ ±Î‰ı. …ı‹ …ı‹ ’Î_« ±ÎiÎÎ ÷ı‹ ÷ı‹
’‚ÎÂı, ÷ı‹… ±Î ÁIÁ_√‹Î_ flËı÷Î ±_Âı ±_Âı V’WÀ ‰ıÿfi ’˛√À ◊÷_ Ω›.
’Ëı·Î ’Λ΋Î_ ±_Âı ¿ı‰‚ÿ½fi Á‘Ì ’ˢӫı. ⁄ÌΩ ’Λ΋Î_ ’ÒHν
¿ı‰‚ÿ½fi Á‘Ì ±Î‰ı. hÎÌΩ ’Λ΋Î_ ¿ı‰‚iÎÎfi ±Î‰ı, Á›˘√Ì ¿ı‰‚Ì,
ÿıË »^À÷Î Á‘Ì ±ı. ÿıË »^Àı, Ïfi‰Î˝HÎ ‰¬÷ı «˘◊˘ ’Λ˘ ±›˘√Ì ¿ı‰‚Ì
’ÿ ZÎHÎ ’Òfl÷_ ’˛ÎM÷ ¿flÌ ÏÁ©ZÎıh΋Î_ „V◊÷ ◊Λ.
±V’WÀ ‰ıÿfi‰Î‚Î iÎÎfi ’΋ı·Î ‹ËÎI‹Î±˘‹Î_ ¿˘¥fiı V’WÀ ‰ıÿfi
‹ÎÀı μ÷Ή‚ Ω√ı, I›Î_ ÿÎÿÎlÌ «ı÷‰÷Î ¿ı μ÷Ή‚ ¿fl‰Î◊Ì ∂·À˘ fi‰˘
fl˘√ ’ıÁÌ Ω›. ±Î‹Î_ ·˘¤ ¿fl‰Î …ı‰_ fiËŸ. ’˘÷ı ’Î_« ±ÎiÎ΋Î_ … flËı‰_.
±ıfiÎ◊Ì ‘Ì‹ı ‘Ì‹ı V’WÀ ‰ıÿfi ◊‰Î ‹Î_ÕÂı. I›Î_ Á‘Ì ±Î’HÎı ÁIÁ_√‹Î_
⁄ıÁ ⁄ıÁ ¿fl‰_.
·˘¿˘±ı ±ÎI‹ÎfiÌ ’˛÷ÌÏ÷ ◊Λ ÷ıfiı ‹ÎÀı ±◊Î√ ’˛›Ifi˘ ±Îÿ›Î˝
»ı, I›Îflı ±Î ÷˘ ¿Ú’Î◊Ì … ’˛÷ÌÏ÷-·ZÎ-±fi¤‰ ’˛ÎM÷ ◊¥ √›Î.
ÿıËÎK›ÎÁ »^Àu˘, Ïfifl_÷fl “±ÎI‹Î »_” ±ı‰_ ±V’WÀ ±fi¤‰ ◊›˘. ±Î
÷˘ ±Ω›⁄ ’ÿ ’˛ÎM÷ ◊›_ »ı ! ÷ı ¤˘√‰÷Î ±Î‰Õ‰_ Ωı¥±ı.
ÁIÁ_√‹Î_ flËı‰Î◊Ì ±fiı ±ÎiÎ΋Î_ flËı‰Î◊Ì T›‰ËÎfl √_ÃÎHÎÎ ¨«ı
«œ÷Î Ω›, ‘Ì‹ı ‘Ì‹ı. ¤flı·˘ ‹Î· ¬Î·Ì ◊›Î ¿flı. ¿‹˘˝ Ïfi…˝flÎ ◊›Î
¿flı ÷ı‹ ÷ı‹ ’˘÷ı Ë·¿˘ ◊÷˘ Ω›, ÷ı‹ V’WÀ ‰ıÿfi ÷flŒ …÷˘ ◊Λ.
F›Î_ Á‘Ì V’WÀ ‰ıÿfi fi◊Ì ◊÷_, I›Î_ Á‘Ì iÎÎfiÌ ’vÊ ¿ı Áÿ˚√v

34. 33
±ı … ’˘÷Îfi˘ ±ÎI‹Î, ±ı ±‰·_⁄fi »ı. ±ı‹fiÌ ±ÎiÎ΋Î_ flËı‰Îfi_, ÷ı‹
⁄‘Î ÂÎVh΢fi˘ ¤ıÿ ’˘÷Îfiı ’‹Î›.
±V’WÀ ‰ıÿfi ˢ› I›Î_ Á‘Ì iÎÎfiÌ ’vÊ ¿Ëı ±ı‹ ¿fl‰Îfi_ ±fiı
V’WÀ ‰ıÿfi ◊Âı I›Îflı ‹ËŸ◊Ì …ı ¿Ëı ±ı ’˛‹ÎHÎı ¿fl‰Îfi_. ÿÎÿÎlÌ ¿Ëı
»ı ¿ı ±‹fiı ‹ËŸ◊Ì ¿Ëı ÷ı ’˛‹ÎHÎı ±‹ı ¿fḻı »Ì±ı. ±ı ¿ËıfiÎflfiı ±‹ı
“¤√‰Îfi” ¿Ë̱ı »Ì±ı.
ÿÎÿÎlÌ ¿Ëı »ı, ±‹Îflı V◊Ò‚-ÁÒZ‹ ¤Ò·˘ fiÎ ◊Λ. ±ı‰Ì ¤Ò·˘ ◊Λ
÷˘ μ’flÌ Ë˘›. ‹ËÎI‹Î±˘fiÌ ±ı‰Ì ¤Ò·˘ ◊Λ ÷ı◊Ì ÿÎÿÎlÌ μ’flÌ ÷flÌ¿ı
»ı. ±ı‰Ì ¤Ò·˘ fiÎ ◊Λ I›Îflı V’WÀ ‰ıÿfi ◊›_ ËÂı. ’»Ì ‹ËŸ‰Î‚Î ¤√‰Îfi
¤Ò·˘ ÿı¬ÎÕı. ¤Ò· ÿı¬ÎÕı ÷ı ¤Ò· ¬Î·Ì ◊÷Ì Ω› I›Îflı ¤Ò· ¿flfiÎfl˘
«˘A¬˘ ◊¥ Ω› ±fiı ¤Ò· ÿı¬ÎÕfiÎflÎ ÁÎ◊ı ’˘÷ı ±ı¿ ◊¥ Ω› »ı‰Àı.
V’WÀ ‰ıÿfifiÎ ⁄Α¿ ¿ÎflH΢‹Î_ ±ı¿ ⁄Α¿ ¿ÎflHÎ ÷˘, ŒÎ¥·˘fi_
Ωıfl ⁄Ë ‰‘Îflı »ı. ±ı Ωıfl CÎÀı ÷˘ ±fi¤‰ ‰‘÷˘ Ω›.
ŒÎ¥·˘ ±˘»Ì ◊÷Ì …Âı ÷ı‹ ±Îfi_ÿ μ¤flÎÂı. ’˘÷ÎfiΠլΠ±Î
±Îfi_ÿ «Î¬‰Î ÿı÷Î fi◊Ì.
¿‹˘˝ ¬’ÎT›Î ωfiÎ ±Î iÎÎfi ’ÎQ›Î »ı. ¿‹˘˝ ¬’ı ÷˘ V’WÀ ‰ıÿfi
◊¥ …÷Î ‰Îfl fiËŸ ·Î√ı. ¿‹˘˝ ¬’Ή‰Î ‹ÎÀı ŒÎ¥·˘fi˘ Á‹¤Î‰ı Ïfi¿Î·
¿fl‰˘ flè΢.
ωʛ-ω¿ÎflfiÌ √Î_à fiÎ Ω› I›Î_ Á‘Ì V’WÀ ‰ıÿfi fiÎ ±Î‰ı.
ωʛfiÌ Ë›Î÷Ì »ı I›Î_ Á‘Ì V’WÀ ‰ıÿfi ◊Λ … fiËŸ. …ıfiı ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ÿ—¬fi˘
±¤Î‰ ‰÷ı˝, ¿’À ¬·ÎÁ ◊¥ Ω› ±ıÀ·ı V’WÀ ±fi¤‰ ◊‰Î ‹Î_Õı.
CÎfl‹Î_ flËı‰_ ±fiı ±Á_√ flËı‰_ ±ı ±ÎiÎÎfiÎ ⁄‚◊Ì flËÌ Â¿Î›.
Á_ÁÎflÌ Á_√ “’˛Á_√” fiÎ ◊Λ ÷˘ ±Áfl˘ fiÎ ◊Λ fiı V’WÀ ‰ıÿfi ◊Λ.
‹fi-‰«fi-¿Î›Îfi_ ‹ÎÏ·¿Ì’b_ fiΠˢ› ÷˘ V’WÀ ‰ıÿfi ◊Λ.
ÿÎÿÎlÌfiÌ ÿÂÎ, …ı Ïfiω˝«Îfl ÿÂÎ, Ïfiω˝¿S’ ÿÂÎ ±fiı ÏfiÏflE»¿
ÿÂÎ »ı, ÷ı ÿÂαı ‹ËÎI‹Î±˘±ı »ı‰Àı ’ˢӫ‰Îfi_ »ı.
…
Á¬ ±_÷
¤Î‰‹Î_
V
ÿÂ΋Î_
±
V’WÀ ±
’˛¿Îflfi˘
ÿ
’
«Î· ◊Î
fiÌ¿Y›Î
±
¿Î›‹fiÌ
“
¿Ëı‰Î›.
◊¥fiı ∂
±
⁄ΑÎ-’
«ÌΩı ±
±
÷˘ Á¬
±T›Î⁄
‹

35. 34
Îfi_, ÷ı‹
Îfi_ ±fiı
ÎlÌ ¿Ëı
flfiı ±‹ı
·˘ ◊Λ
flÌ ÷flÌ¿ı
¤√‰Îfi
¿flfiÎfl˘
› »ı‰Àı.
ŒÎ¥·˘fi_
լΠ±Î
WÀ ‰ıÿfi
Ïfi¿Î·
Î ±Î‰ı.
¿ ÿ—¬fi˘
‰Î ‹Î_Õı.
¿Λ.
fi ◊Λ.
◊Λ.
fiÏflE»¿
…ıÀ·Î ±_Âı ±ÎI‹Î ΩH›˘ ±ıÀ·_ ‰ıÿfi ◊Λ. ±V’WÀ ‰ıÿfi‹Î_
Á¬ ±_÷flΛ, F›Îflı V’WÀ ‰ıÿfi‹Î_ ±ı ÁÌ‘_ ±Î‰ı. ±V’WÀ ‰ıÿfi‹Î_ ‰ıÿ¿
¤Î‰‹Î_ ’˘÷ı flËı, F›Îflı V’WÀ ‰ıÿfi‹Î_ ’˘÷ı ±ı¿·_ ΩHÎı ….
V’WÀ ‰ıÿfi‰Î‚Îfiı ’fl ’ÏflHÎÏ÷ μ·ı«‰Ì fiÎ ’Õı. ÿÎÿÎlÌfiÌ
ÿÂ΋Î_ ’fl ’ÏflHÎÏ÷ μI’Lfiı› fiÎ ◊Λ, V‰ ’ÏflHÎ΋‹Î_ … ’˘÷ı flËı.
±ÎI‹Îfi˘ V’WÀ ±fi¤‰ fiΠˢ› I›Î_ Á‘Ì iÎÎfi ‰K›Î ¿flı ±fiı
V’WÀ ±fi¤‰ ◊¥ Ω› ¿ı iÎÎfi ’Òfl_ ◊¥ √›_. ’»Ì Ïfifl_÷fl ±ı¿ …
’˛¿Îflfi˘ ’˛¿Î flËı.
ÿÎÿÎlÌfiÌ ÿÂ΋Î_ ¤Î‰¿fi_ ’fl‹Îb› fiÎ flËı.
’Ëı·Î ’Λ΋Î_ ±ÎI‹Îfi_ ·ZÎ ⁄ıÁı ±fiı ⁄ÌΩ ’Λ΋Î_ ÿıÂfiÎ
«Î· ◊Λ. V’WÀ ‰ıÿfi ◊Λ I›Îflı ±fi¤‰‰Î‚Ì ‰ÎHÎÌ Àı’flı¿ÕÛfiÌ ’ıÃ
fiÌ¿Y›Î ¿flı.
±ÎI‹Îfi_ V’WÀ ‰ıÿfi ◊Λ I›Îflı “ÏÁ©Î_÷” ’˛ÎM÷ ◊Λ, ’»Ì
¿Î›‹fiÌ Á‹ÎÏ‘ flËı.
“¿o¥¿ »ı” ±ı‰_ ±ÎI‹Î Á_⁄_‘Ì …ı iÎÎfi ◊›_ ±ıfiı ±V’WÀ ‰ıÿfi
¿Ëı‰Î›. …ı‹ …ı‹ ±ÎI‹Îfi˘ ±fi¤‰ ◊÷˘ …Âı, ÷ı‹ ÷ı‹ V’WÀ ‰ıÿfi
◊¥fiı ∂¤_ flËıÂı.
[5] ±T›Î⁄Α — ±⁄ÎK›
[5.1] ±T›Î⁄Α V‰w’
±ÎI‹Î ’˘÷ı ±T›Î⁄Α V‰w’Ì »ı. ±ıÀ·ı ±Î ÂflÌflfiı √‹ı ÷ıÀ·Ì
⁄ΑÎ-’ÌÕÎ ±Î‰ı, ¿Î’ı, ÿ{ÎÕı, ⁄΂ı, ÀÎœ ‰Î›, ¤›_¿fl fi¿ÁÎfi ¿flfiÎflÌ
«ÌΩı ±ıfiı ¿Â_ ¿flÌ Â¿ı fiËŸ, ±ıfiı ¿Â_ ◊Λ … fiËŸ.
±Î ÿÏfi›Î‹Î_ ¿˘¥ «Ì…‰V÷ ±ıfiı ÿ—¬ ±Î’Ì Â¿ı fiËŸ ±√fl
÷˘ Á¬ ±Î’Ì Â¿ı fiËŸ. ’˘÷ı ’˘÷ÎfiÌ ±fi_÷ „@÷◊Ì ∞‰fiÎfl ±ı‰˘
±T›Î⁄Α V‰w’Ì »ı.
‹ÎHÎÁ ˉÎ-’ÎHÎÌ-¬˘flοfiÎ ±Î‘Îflı ∞‰ı, F›Îflı ±ÎI‹Îfiı ¿˘¥

36. 35
±‰·_⁄fifiÌ …wfl fi◊Ì. ±ıfiı ¿˘¥ ‹ÎflÌ fiΠ¿ı. ¿˘¥ ±ı‰˘ μ’Λ fi◊Ì
±ıfi_ ‹flHÎ ¿flı. ±ıfiı ∞‰fi-‹flHÎ ±Î’Ì fiΠ¿ı. ±fi_÷ ‹U¿ı·Ì±˘‹Î_›
‹U¿ı·Ì ’˛ÒŒ ! V‰›_ Á¬fi˘ ¤˘@÷Î »ı !
V‰›_ Á¬˘fi˘ ¤˘@÷Î ±ıÀ·ı …ı Á¬ ‹Y›Î ’»Ì ÿ—¬ fiÎ ±Î‰ı.
√΂˘ ¤Î_Õı ÷˘ T›Î¿<‚ fiÎ ◊Λ ¿ı e·Î_ «œÎ‰ı ÷˘ ±Î¿<‚ fiÎ ◊Λ ±ı‰_
Ïfifl_÷fl Ïfiflο<‚÷Ή΂_ Á¬ ˢ›.
Á_ÁÎflfiÌ Ëflı¿ «Ì…fiı ‰…fi »ı, ÿı¬Î‰ »ı, ±fiı ¥Œı„@À‰ »ı. ±ı
⁄‘_ ÿ—¬ÿÎ›Ì »ı, F›Îflı ±ÎI‹Îfiı ±ı ¿Â_ … fi◊Ì. ¿˘¥ ±ı‰Ì ’Ïfl„V◊Ï÷
fi◊Ì, …ı ±ÎI‹ÎfiÌ ÁıŒ ÁÎ¥Õ ÷˘ÕÌ Â¿ı.
±ÎI‹Îfiı ¿˘¥ ’ÌÕÎ ±Õı ÷˘ ±ı Á¬‹› ◊¥ Ω› ±ı‰˘ ’˘÷ı
±fi_÷ Á¬fi_ ‘΋ »ı. Ï⁄·ÌŒ ±ÎI‹Îfiı ⁄‘Ì ’ÌÕÎ ‹Îfi‰Î◊Ì ±Õı »ı,
⁄Î¿Ì ‹Ò‚ ±ÎI‹Î ÷˘, ±T›Î⁄Α V‰w’ »ı, ±ıÀ·ı ±ıfiı ⁄ΑÎ-’ÌÕÎ ¿Â_
… fiÎ ◊Λ.
±ÎI‹Î ±ı‰˘ »ı ¿ı ±ıfiı ¿˘¥ fi¿ÁÎfi fiÎ ¿flÌ Â¿ı, ±ı ¿˘¥fiı
fi¿ÁÎfi fiÎ ¿flÌ Â¿ı. ‹Ò‚ Â© ’fl‹Îb ±ı› ±ı‰Î »ı, ’HÎ ±Î’HÎı ∂¤_
¿flı·_ ω¿Ú÷ ’ÿ˚√· ’˘÷Îfiı ÿ—¬ ±Î’ı »ı. V‰Î¤Îω¿ ’ÿ˚√· ’fl‹Îb›
±T›Î⁄Α V‰w’ »ı.
±iÎÎfi÷΋Î_ ’˘÷ı ÿÎfi ±Î’ı ÷˘ …ı ’fl‹Îb ’ıÁı, ÷ı …÷Ì ‰¬÷ı
Á¬ ±Î’Ìfiı Ω› ±fiı «˘flÌ ¿fl÷Ì ‰¬÷ı …ı ’fl‹Îb ’ıÁı, ÷ı ÿ—¬
±Î’Ìfiı Ω›.
’˘÷ı ±Îfl˘Ï’÷ ¤Î‰‹Î_ »ı. ÷ı◊Ì …ı‰_ ‹Îfiı, “Ë_ ÁÎ’ »_” ‹Îfiı ÷˘
÷ı‰Ì „@÷ μI’Lfi ◊Λ. ÷ı ¿˘¥fiı ¿flÕı ÷˘ ‹flÌ›ı Ω›.
’˘÷Îfi_ V‰w’ ±T›Î⁄Α »ı »÷Î_ ±Î ‹ÎfiÌ ·Ì‘_ ¿ı ‹fiı ◊Λ »ı
±ıÀ·ı ±Î ÿ—¬ ◊Λ »ı, ±Áfl˘ ◊Λ »ı.
iÎÎfi ’»Ì ’˘÷Îfiı ±T›Î⁄Α V‰w’‹Î_ ⁄ıÁÎÕı »ı. ±ı ±fi¤‰ ◊›˘
¿ı ±Î …√÷‹Î_ ¿˘¥ ’˘÷Îfiı ±fiÁıŒ ¿flÌ Â¿ı fiËŸ. ’˘÷ı ÁıŒ ÁΥՉ΂˘
◊¥ √›˘. √΂˘ ¤Î_Õı, ‹Îflı, ·Ò_Àı ÷˘› ±ıfiı ¿Â_ fiÎ ◊Λ.
¤
’˘÷ı ±Î
ÿ
±T›Î⁄Î
’»Ì ¤
¿
ËÎ…fl ◊
÷˘ ’˘÷Î
¿flÌ flά
¬
±fiı ±ı
Á‹∞ ·
Á
Á΋˘ ’
¿ı ’»Ì
·Ì‘ı “‹
’ÎÁı ’˘÷
÷ı ’ÿ‹
ÿ
‘΋ »ı.
’ÕÌ Ω›
±
ŒÎÀı, ¿Î
‹fi-‰«
±ıfiı Ω
±
iÎÎfi̱˘
±ÎI‹Î

37. 36
Λ fi◊Ì
̱˘‹Î_›
Î ±Î‰ı.
Λ ±ı‰_
‰ »ı. ±ı
Ïfl„V◊Ï÷
‰˘ ’˘÷ı
±Õı »ı,
’ÌÕÎ ¿Â_
±ı ¿˘¥fiı
HÎı ∂¤_
fl‹Îb›
Ì ‰¬÷ı
÷ı ÿ—¬
‹Îfiı ÷˘
◊Λ »ı
¤‰ ◊›˘
¥Õ‰Î‚˘
¤√‰Îfi ‹ËΉÌfl …√÷ ∞÷ ◊›Î, ¿˘¥◊Ì ËΛν fiËŸ. ¿ÎflHÎ ¿ı
’˘÷ı ±ÎI‹Îw’ ◊›Î. ±fiı ÷˘ … …√÷ ∞÷Λ, fiËŸ ÷˘ fiÎ … ∞÷Λ.
ÿÏfi›ÎfiÌ ¿˘¥ «Ì…, ⁄ΘQ⁄ ’HÎ ±ıfiı ¿Â_ fiÎ ¿flÌ Â¿ı ±ı‰˘
±T›Î⁄Α V‰w’Ì ±ÎI‹Î »ı. Ωı ’˘÷ı ±ı‰˘ ±ÎI‹Î Ωı ’˘÷ı ◊›˘, ÷˘
’»Ì ¤› ÂÎfiı ‹ÎÀı ?
¿˘¥ ¿ËıÂı, “Ë_ ÷‹fiı ‹ÎflÌ fiάÌÂ.” ±ı‰Ì …B›Î±ı ±ıfiı ¤Îfi
ËÎ…fl ◊Λ ¿ı “Ë_ ÷˘ ±T›Î⁄Α V‰w’Ì »_, ‹fiı ¿˘¥ ‹ÎflÌ Â¿ı fiËŸ,”
÷˘ ’˘÷Îfiı ¿Â_ ◊Λ fiËŸ. ±ıÀ·ı ’Ëı·ı◊Ì … ’˘÷ÎfiÎ V‰√H΢fi˘ ±P›ÎÁ
¿flÌ flά‰˘ Ωı¥±ı.
¬flÌ flÌ÷ı Â©ÎI‹Î ’˘÷ı ±ı‰˘ »ı ¿ı ¿˘¥ ±ıfiı ÿ—¬ fiÎ ÿ¥ ¿ı
±fiı ±ı ¿˘¥fiı ÿ—¬ fiÎ ÿ¥ ¿ı. ±ı ’˘÷Îfi_ ’ÿ ÁIÁ_√‹Î_ ⁄ıÁÌ ⁄ıÁÌfiı
Á‹∞ ·ı‰Îfi_ »ı.
Á΋Îfi_ V‰w’ ’HÎ ±ı‰_ »ı ¿ı ±ıfiı ÿ—¬ @›Îflı› ◊Λ fiËŸ ±fiı
Á΋˘ ’HÎ ±Î’HÎfiı ÿ—¬ ÿ¥ ¿ı fiËŸ. ‹fiı ±ı‰˘ ±fi¤‰ ◊›˘ »ı
¿ı ’»Ì “‹ÎflÎ◊Ì Á΋Îfiı ÿ—¬ ◊Âı” ±ı‰Ì Â_¿Î … fiÎ flËı. »÷Î_ ¿«ÎÂfiı
·Ì‘ı “‹ÎflÎ◊Ì Á΋Îfiı ÿ—¬ ◊Λ »ı” ±ı‰Ì Â_¿Î ◊Λ ÷˘ ’˘÷ı «_ÿ¤Î¥
’ÎÁı ’˘÷ı ’˛Ï÷ø‹HÎ ¿flΉ‰_. ±fiı ’˘÷Îfi_ V‰w’ ÷˘ Â©ÎI‹Î, ±T›Î⁄Α,
÷ı ’ÿ‹Î_ flËÌfiı ¿Î‹ ¿›Î˝ ¿fl‰_.
ÿ—¬ ’˘÷Îfiı À« ◊Λ ÷˘ Á¬ ◊¥ Ω› ±ı‰˘ ’˘÷ı ±fi_÷ Á¬fi_
‘΋ »ı. Á‚√÷˘ ¿˘·Á˘ ⁄flŒfiÎ œ√·Î ’fl fiάı ÷˘ ? ¿˘·Á˘ ÀÎœ˘
’ÕÌ Ω› !
±Î ÿıË‹Î_ ÷˘ ¿˘¥ √˘ÿ˘ ‹Îflı ÷˘ ·˘ËÌ fiÌ¿‚ı, ÿÎœ ÿ—¬ı, ’√
ŒÎÀı, ¿Îfi ÿ—¬ı, ±Î_¬ ÿ—¬ı. ±Î‹ ¿ıÀ·Ì› μ’ÎÏ‘fi_ Á_√˛ËV◊Îfi »ı ±Î
‹fi-‰«fi-¿Î›Î. ⁄ËÎflfiÎ Á_√˛ËV◊Îfi ¿fl÷Î ±_ÿflfi_ Á_√˛ËV◊Îfi ‹˘À<_ »ı,
±ıfiı Ωı‰Î …ı‰_ »ı.
±fi_÷ ±T›Î⁄Α Á¬fi˘ ±ı¿ ±fiL› μ’Λ V‰w’V◊ ◊‰_ ±ı‹
iÎÎfi̱˘±ı ¿èÎ_ »ı ’HÎ ÷ı øÏ‹¿ ‹Î√ı˝ ±fiı ±ø‹ ‹Î√˝‹Î_ ÷˘ ’˘÷ı
±ÎI‹Î ◊¥ … √›˘ »ı, ±fi¤Ô‰◊Ì.

38. 37
’˘÷ı ±T›Î⁄Α V‰w’ı »ı. ’˘÷ÎfiÎ ±T›Î⁄Α V‰w’fiı ¿o¥ ’HÎ
Ëfl¿÷ ¿flfiÎfl_ ±Î‰ı ÷ıfiı ’˘÷ı “±Î ⁄‘_ ’fl¤Î›* »ı, Lˢ› ‹Îfl_” ±ı‹
⁄˘·ı ¿ı »^À<_ ’ÕÌ …Âı. Ωı »^À<_ fiÎ ’ÎÕı ÷˘ ⁄˘Ωı ·Î√ı, ¬Ò_E›Î ¿flı.
±Î iÎÎfi ‹Y›Î ’»Ì ’˘÷ı iÎÎfiÿÂÎfiÌ lıHÎ̱˘ ‹Î_ÕÌ Â¿ı. “Ë_
Â©ÎI‹Î »_” ¤Îfi ◊›ı ±Î Á_ÁÎfl Á‹ƒ‹Î_ Ï¿fiÎfl˘ ’√fiı À« ◊›˘, fiËŸ
÷˘ √˘Ã‰Î÷˘ … fiˢ÷˘ ±ı‰Ì Ëη÷ Ë÷Ì. ’√ ‹Ò¿Î›˘ ÷ı ±fi¤‰ ’»Ì
±_Âı ±_Âı ‰‘÷˘ Ω›. ±ı‹ ¿fl÷Î ¿fl÷Î ±T›Î⁄Α V‰w’fi˘ …ı ±fi¤‰
◊Λ ±ı ¨«Î‹Î_ ¨«˘ ±fi¤‰ ◊›˘ ¿Ëı‰Î›. ±Î ¿Î‚‹Î_ F›Î_ Á‘Ì ¨«ı
’ˢӫΛ I›Î_ Á‘Ì ’ˢÓE›˘ ¿Ëı‰Î›. ÿÎÿÎlÌfiı …ı‰˘ ±fi¤‰ ◊›˘ ÷ı‰˘
◊›˘ ¿Ëı‰Î›.
“Ë_ Â©ÎI‹Î »_” ¤Îfi ◊›ı ±fi¤‰ lıHÎ̱˘ Âw ◊¥ Ω›. »÷Î_
∞‰Õ<_ ’√ fiÌ«ı ‰ÀÎ¥ √›_ ÷˘ ’˘÷Îfiı Â_¿Î ’Õı, Ïfi—Â_¿÷Î fiÎ flËÌ, ÷ı
‹ÎÀı «_ÿ¤Î¥ ’ÎÁı ±Î’HÎı ’˛Ï÷ø‹HÎ ¿flΉ‰_ ¿ı ÷‹ı ∞‰Õ<_ ‰ÎÀu_ ÷ıfi_
’˛Ï÷ø‹HÎ ¿fl˘. ±ı‹ ¿fl÷Î ¿fl÷Î ÁÒZ‹ ¤Î‰fiÌ ±fi¤‰ lıHÎÌ ’˛ÎM÷ ◊Âı
I›Îflı ’˘÷Îfi_ V‰w’ ±T›Î⁄Α »ı ±ı‹ ·Î√Âı, ÿı¬ÎÂı fiı ±fi¤‰‹Î_
±Î‰Âı. ’»Ì Â_¿Î›ı fiËŸ ’Õı. ±ıÀ·ı ÁÒZ‹ ¤Î‰fiÌ ±fi¤‰ lıHÎÌ ’ÒHν ◊¥
@›Îflı ¿Ëı‰Î› ¿ı “Ë_ ±T›Î⁄Α V‰w’ »_” ±ı‹ ±fi¤‰ ◊¥ Ω› I›Îflı.
[5.2] ±⁄ÎK› V‰w’
√‹ı ÷ıÀ·Î ÿ—¬‹Î_›ı ‹ÎHÎÁfiı ‹ËŸ ¿‚ ‰‚ı fiı ¨CÎÌ Ω› »ı,
÷ı ±ıfiı ±⁄ÎK› ±fi¤‰ ◊Λ »ı ÷ı◊Ì ÿ—¬‹Î_› ∞‰Ì ¿ı »ı. ±ıfi_ ÿ—¬
¬flı¬fl …÷_ flËı÷_ fi◊Ì, ÿ—¬ ±ıÀ·_ fiı ±ıÀ·_ … »ı. ±ıfiı ÂflÌfl ÿ—¬ı
»ı, ÿÎ{Ì √›_ »ı ’HÎ ¿‚ ‰‚ı »ı, @›Îflı¿ ◊˘Õ̉Îfl ‹ÎÀı ¨CÎ ±Î‰Ì Ω›
»ı, ÷ı ±ÎI‹Î ±_ÿfl ±⁄ÎK› V‰w’ı flËı·˘ »ı ±ıfi˘ ±fi¤‰ ¿flΉı »ı.
±ı„@ÁÕLÀ ◊›˘ ˢ›, ’Î_« ¿·Î¿ Á÷÷ ÿ—¬ ¤˘√‰÷˘ ˢ›, «ıfi
’Õ÷_ fiΠˢ› ÷˘›ı »ßÎ ¿·Î¿ı ◊˘Õ̉Îfl Á¬ ±Î‰ı fiı ¨CÎı. ±ı ÂflÌflfiı
‰ıÿfiÎ »ı, ’HÎ ’˘÷ı ±ÎI‹Î …ÿ˘ »ı ±_ÿfl. ÷ı ’˘÷ı ’˘÷Îfiı ±⁄ÎK›
±fi¤‰ ◊Λ I›Îflı ‹ËŸ Á¬ ‰÷ı˝, ¤›_¿fl ÿ—¬ ‰¬÷ı ’HÎ.
lÌ‹ÿ˚ flÎ…«_ƒ∞±ı ¿Ì‘_ »ı fiı ¿ı …ı ƒWÀÎ »ı º„WÀfi˘, …ı ΩHÎı
»ı w’.
fiËŸ ±
‘
±Î‹ ¿‚
CÎÀÌ ? ¬
◊Λ »ı,
ÿ
±ÎI‹Îfi
@›Î_◊Ì ±
÷ı◊Ì Á¬
À
ÂOÿ »
±ıfi˘ ±
¿ı fiË
À
±’Λ
±
ÁË ÁË
Á‹Ω‰
»ı, ±ıfi
Á_iÎÎÁÒ«
fiΠˢ›
…
±fiı ω
¿ı ¿˘¥
¿Q’ÎμLÕ