Vergileme psikolojisi

3. KAMU
MALİYESİ
DAVRANIŞŞAL
KAMU
MALİYESİ
VERGİ
PSİKOLOJİSİ
Mali olayların insan
tutum ve davranışları
üzerindeki etkilerini
inceleyen bilim dalıdır.
Vergiler karşısında
bireylerin algılamalarını,
tutum ve davranışlarını
inceler.

4. Vergi psikolojisi araştırmaları çok farklı
amaçlara yönelik olarak gerçekleşebilir:
O Vergi politikalarının etkinliğinin arttırılması
O küreselleşme sürecindeki dünya ile
bütünleşmeyi kolaylaştırmak
O Toplumsal ilişkileri düzenleyerek vergilerin
insanlar üzerinde oluşturabileceği olumsuz
etkiyi azaltmaya çalışma
O Vergi mükelleflerinin psikolojisinin iyi
anlaşılması, başarılı bir vergi uygulaması için
gereklidir.

5. Vergi psikolojisini etkileyen
faktörler :
İçsel
faktöreler
vergiye
gönüllü
uyum
sübjektif
vergi yükü
vergi
bilinci
vergi
ahlakı
Dışsal
faktöreler
vergi sisteminin adaleti
vergi mevzuatının
sürekliliği ve
anlaşılabilirliği
vergi idaresi ve zorlayıcı
faktörler vb.

7. Vergiyi gönüllü ödeme yada
ödememe konusunu açıklayan
başlıca iki teori vardır:
Rasyonel tercih teorisi
(ekonomik yaklaşım)
Ahlaki duygular teorisi
(sosyo-kültürel ve sosyo-
psikolojik yaklaşım)

8. Az vergi
ödeme
Hiç vergi
ödememe
Beklenen
fayda teorisi
(caydırma
modeli)
HOMO ECONOMİCUS
Faydasını maksimize,
İçsel maliyetini minimize edecek
karar ve tercihleri benimser.

9. Vergiye gönüllü uyum:
O Bireyi gönüllü uyuma yönlendirecek faktörler
O etkin vergi denetimi,
O Cezaların caydırıcı gücü vs. faktörlerdir.
Vergi
kaçakçılığı
Yakalanma
riski

10. Vergi yükümlüsü,
O karşılaşacağı muhtemel ceza miktarı,
O denetleme oranı,
O yakalanma riski
gibi faktörleri dikkate alarak beklenen kişisel faydasını
maksimize etmek için vergi kaçırıp kaçırmayacağına
karar verir.
Vergi yükümlüsünün vergi beyanını,
O Vergi oranı
O Ceza miktarı
O Denetim oranı belirler
Vergi denetimi yeterince yüksek,
cezalar katıysa vergi kaçakçılığı
olamayacaktır.

11. BİREYLERİN ÖDEDİKLERİ VERGİ İLE KAMUSAL
HİZMETLERDEN SAĞLADIKLARI FAYDA
ARASINDAKİ İLİŞKİ
I II
III IV
Ödemek ödememek
Ödemek
Ödememek
A
B
(10-9),(8-6) (6-5),(0-9)
(0-10),(5-3) (0-5),(0-5)
Toplumsal refah
optimizasyonu için
tercih edilen bir
durum değildir.
Birinin vergi ödediği
diğerinin bedavacı
davrandığı
alan.(toplam fayda I.
Alana göre daha
düşük)
Birinin vergi ödediği diğerinin bedavacı
davrandığı alan.(toplam fayda I. Alana
göre daha düşük)

12. VERGİ KAÇIRMAYA YÖNELİK
GETİRİLECEK EK BİR CEZANIN VERGİ
KAÇIRMA ÜZERİNDEKİ ETKİSİ
A
2,2
B
0,3
C
3,0
D
1,1
Ödemek
Ödemek
Ödememek
Ödememek
Her iki bireyin vergi
kaçırdığı bölge
(Nash dengesi)
Devlet yeni bir kural
koyarak, vergi
kaçıranlardan 2birimlik
bir ceza alacağını ilan
ederse yeni sonuç
olarak Nash dengesi A
bölgesinde olur.

13. OBireylerin vergi ödeme veya
ödememe tercihlerini belirleyen tek
etken bireysel çıkar ve bireysel fayda
fonksiyonunu maksimize etmek
değildir.

14. O Bireylerin vergi ödeme(me)
konusundaki tutum ve
davranışlarını belirleyen etkenlerin
başında psikolojik algılama
gelmektedir.

15. Psikolojik etkenlerin dışındaki faktörler:
Bireylerin vergiyi gönüllü
olarak ödeme tercihlerini
belirleyen faktörler
Dinsel
faktörler
Kurumsal
faktörler
Psikolojik
faktörler
Kültürel
faktörler
Ahlaki
faktörler
Hukuksal
faktörler
İdari
faktörler
Siyasal
faktörler

16. DİNLEDİĞİNİZ İÇİN
TEŞEKKÜR EDERİM...
ECEM KARA 2013466056