1. ARALIN 2:
Filipino Bilang Wikang
Pambansa; Filipino bilang
Wika ng Bayan
Kasaysayan ng Pag-unlad
ng Wikang Pambansa
2. Ang Wikang Pambansa ay ang wikang
pagkakakilanlan ng mamamayan ng isang
bansa. Ang Pilipinas bilang isang
multilinggwal na bansa ay nararapat na
may wikang magsisilbing bigkis na
magbubuklod sa isang lahi. Ang Filipino
bilang Wikang Pambansa ay maraming
pinagdaanan upang maabot ang
katawagang ito.
4. Ang kasaysayan nang pagkakaroon ng
Wikang Pambansa sa Pilipinas ay dumaan sa
ilang mga pagbabago - ang Pilipino na
nagmula sa Tagalog na pagkaraa’y naging
Filipino.
Kasalukuyang gumagamit ng 87 na iba’t
ibang wika.
Kabilang sa mga pangunahing wika ay
Tagalog, Cebuano, Ilocano, Pampanga, Bicol,
Pangasinan, Hiligaynon, Waray at Maranao.
5. Nang dumating ang mga Kastila sa ating
bansa, hinangad nilang mapalaganap ang
Kristiyanismo, kaya’t minabuti ng mga
prayle na mag-aral ng iba’t ibang wikain sa
Pilipinas sa halip na ituro ang kanilang wika
sa mga katutubo.
Sa ganitong paraan, nakapag-ambag sa wika
ang mga mananakop ng Kastila dahil sa
pagkakasulat nila ng aklat gramatika ng
iba’t ibang wikain sa Pilipinas.
6. Nang panahon ng himagsikan ng sumibol sa
mga manghihimagsik na Pilipino laban sa
mga Kastila. Kaya nga’t pinili nila ang
Tagalog na siyang wikang tagalog sa
panahon ng propaganda - mga sanaysay,
tula, kuwento, liham at mga talumpati na
punung-puno sa damdaming bayan.
7. Nang dumating ang mga Amerikano, biglang
naunsyami ang mithiin ng mga Pilipino ng
itakda ng pamahalaan na ang wikang Ingles
ang gawing opisyal na wikang panturo sa mga
paaralan. Ipinagbawal ang paggamit ng
bernakular sa paaralan at sa tanggapan nito. Ito
ang dahilan kung bakit simula noong
pananakop ng mga Amerikano hanggang bago
sumiklab ang pangalawang digmaang
pandaigdigan , hindi umunlad ang ating wika.
8. Ang ating mga lider na makabayan tulad nina
Lope K. Santos, Cecilio Lopez, Teodoro Kalaw
at iba pa ay nagtatag ng kilusan nakung saan
sila ay naging masigasig sa pagkakaroon ng
Wikang Pambansa. Nagharap ng panukula si
Manuel Gillego na gawing Wikang Pambansa at
Wikang Opisyal ang Tagalog subalit patuloy pa
ring namayani ang wikang Ingles.
9. Nang itatag ang Komonwelt, nagkaroon ng malaking
hakbang tungo sa pagkakaroon ng isang wikang
pambansa. Ito ay utang natin sa naging Pangulong
Manuel L. Quezon, ang tinaguriang "Ama ng Wikang
Pambansa."
Noong 1934, isang Kombensyong Konstitusyonal ang
binuo ng Pamahalaang Komonwelt upang
maisakatuparan ang pangarap ni Quezon. At upang
ipaalala ang kahalagahan ng wika, isang probisyon
tungkol sa Wika ang isinama sa ating Saligang Batas.
Ito’y napapaloob sa Artikulo XIV, Seksyon 3 ng
Konstitusyon noong Pebrero 8, 1935.
10. “Ang Pambansang Kapulungan ay
magsasagawa ng mga hakbangin tungo sa
paglinang at paggamit ng pambansang
wikang batay sa isa sa umiiral na
katutubong mga wika. Samantalang hindi
pa itintadhana ng batas ng Ingles at
Kastila ay patuloy na mga Wikang
Opisyal.”
11. Naitatag ang Surian ng Wikang Pambansa, binuo ng
mga kinatawang nagmula sa mahahalagang mga
rehiyon sa Pilipinas bilang mga kasapi. Pagkatapos ng
puspusang pag-aaral ng iba’t ibang wika sa Pilipinas,
ipinasya ng Surian na Tagalog ang siyang dapat
pagbatayan ng Wikang Pambansa pagkat ito’y
nagtataglay ng nalinang nang panitikan at wikang
sinasalita ng nakahihigit ng dami ng mga Pilipino.
Kaya, noong Disyembre 30, 1937, inihayag ni
Pangulong Quezon na ang Wikang Pambansa ng
Pilipinas ay Tagalog.
12. Nobyembre 1936- Inaprobahan ng Kongreso ang Batas
Komonwelt Bilang 184 na lumikha ng Surian ng Wikang
Pambansa na naatasang gumawa ng pag-aaral ng mga
katutubong wika at pumili ng isa na magiging batayan ng
Wikang Pambansa.
Disyembre 30, 1937 - Sa pamamagitan ng Kautusang
Tagapagpaganap Blg. 134 ng Pangulong Quezon, ang Wikang
Pambansa ay ibabatay sa Tagalog.
Abril 1, 1940 - Ipinalabas ang Kautusang Tagapagpaganap na
nagtadhana ng paglilimbag ng isang balarila at isang
diksyunaryo sa Wikang Pambansa. Ipinahayag pa ring ituturo
ang Wikang Pambansa sa mga paaralan sa buong Pilipinas na
nagsimula noong Hunyo 19, 1940.
13. Hunyo 7, 1940 - Pinagtibay ng Batas-Komonwelt Blg. 570
na nagtadhana na simula sa Hulyo 4, 1946. Ang Wikang
Pambansa ay isa sa mga opisyal na wika ng bansa.
Marso 26, 1954 - Nagpalabas ng isang kautusan ang
Pangulong Ramon Magsaysay sa taunang pagdiriwang ng
Linggo ng Wikang Pambansa mula sa Marso 29 - Abril 4.
Subalit ang petsa ng pagdiriwang ay inilipat sa Agosto 13-
19 tuwing taon.
Agosto 12, 1959- Tinawag na Pilipino ang Wikang Pambansa
ng lagdaan ni Kalihim Jose Romero ng Kagawaran ng
Edukasyon ang Kautusang Blg 7. Ayon sa kautusang ito,
kaylaman at tutukuyin ang pambansang wika ay Pilipino
ang gagamitin.
Oktubre 24,1967- Nilagdaan ni Pangulong Marcos ang isang
kautusang nagtatadhana na ang lahat ng mga gusali at mga
tanggapan ng pamahalaan ay panganlan sa Pilipino.
14. Marso, 1968 - Ipinalabas ni Kalihim Tagapagpaganap,
Rafael Salas, ang isang kautusan na ang lahat ng
pamuhatan ng liham ng mga kagawaran, tanggapan at
mga sangay nito ay maisulat sa Pilipino.
Agosto 7, 1973- Nilikha ng Pambansang Lupon ng
Edukasyon ang resolusyong nagsasaad na gagamiting
midyum ng pagtuturo mula sa antas elementarya
hanggang tersyarya sa lahat ng paaralang pambayan o
pribado at pasisimula sa taong panuruan 1974--75.
Hunyo 19, 1974 - Nilagdaan ni Kalihim Juan Manuel ng
Kagawaran ng Edukasyon at Kultura ang Kautusang
Pangkagawaran Blg.25 para sa pagpapatupad ng
edukasyong bilingwal sa lahat ng kolehiyo at
pamantasan.
15. Pagkatapos ng Rebolusyon ng Edsa,
bumuo muli ang pamahalaang
rebolusyonaryo ng Komisyong
Konstitusyonal na pinamunuan ni Cecilia
Muñoz Palma. Pinagtibay ng Komisyon
ang Konstitusyon at dito’y nagkaroon
muli ng pitak ang tungkol sa Wika:
16. Sek. 6 - Ang Wikang Pambansa ng Pilipinas ay
Filipino. Samantalang nalilinang, ito ay dapat
payabungin at pagyamanin pa ang salig sa mga
umiiral na wika sa Pilipinas at sa iba pang mga wika.
Alinsunod sa mga tadhana ng Batas at sang-ayon sa
nararapat na maaaring ipasya ng Kongreso, dapat
magsagawa ng mga hakbangin ang Pamahalaan upang
ibunsad at paspasang itaguyod ang paggamit ng
Pilipinas bilang midyum na opisyal na Komunikasyon
at bilang wika ng pagtuturo sa sistemang pang-
edukasyon.
17. Sek. 7 -Ukol sa mga layunin ng Komunikasyon at
pagtuturo, ang mga Wikang Opisyal ng Pilipinas ay
Filipino at , hanggat walang itinatadhana ang batas,
Ingles. Ang mga Wikang Panrelihiyon ay pantulong
ng mga wikang opisyal sa mga rehiyon at magsisilbi
na pantulong sa mga wikang panturo roon. Dapat
itaguyod ng kusa at opsyonal ang Kastila at Arabic.
Sek. 8 - Ang Konstitusyong ito ay dapat ipahayag sa
Filipino at Ingles at dapat isalin sa mga pangunahing
Wikang Panrehiyon, Arabic at Kastila.
18. Sek. 9 - Dapat magtatag ag Kongreso ng
isang Komisyon ng Wikang Pambansa na
binubuo ng mga kinatawan ng iba’t ibang
mga rehiyon at mga disiplina na
magsasagawa, mag-uugnay at
magtataguyod ng mga pananaliksik sa
Filipino at iba pang mga wika para sa
kanilang pagpapaunlad, pagpapalaganap at
pagpapanitili.
19. 1987 –Atas Tagapagganap Blg 117. Nilagdaan ng
Pangulong Corazon Aquino ang paglikha ng Linangan ng
mga Wika sa Pilipinas LWP bilang pamalit sa dating SWP at
makatugon sa panibagong iniatas na gawain nitong
patuloy na pagsasaliksik at pagpapaunlad ng wikang
pambansa.
Agosto 25, 1988 - Ang Kautusang Tagapagpaganap Blg.
335 ay ipinalabas at nilagdaan ni Pangulong Corazon
Aquino na nagtatadhana ng paglikha ng Komisyong
Pangwika na siyang magpapatuloy ng pag-aaral ng
Filipino. Gayon din, pinagtibay ang paggamit ng Filipino
bilang midyum ng pagtuturo sa mga paaralan sa mga
piling asignatura.
20. 1991 -Batas Republika 7104 .Itinatag ang Komisyon sa
Wikang Filipino (KWF), bilang pagsunod sa itinatadhana ng
Saligang Batas ng 1987, Seksiyon 9. Ito rin ay pamalit sa
dating SWP at LWP.Ang pagtatalaga ngtauang pagdiriwang
ng Buwan ng Wikang Pambansa, Agosto 1-31. Nilagdaan ito
ni Pangulong Fidel Ramos Isinainstitusyon ang gamit ng
Inang Wika sa Elementarya O Multiligual Language
Education (MLE). Nauna rito, may inilahad nang bersyon
ang ikalabing-apat na kongreso ng mababang Kapulungan
na House Bill No. 3719- An act Establishing a Multi-
Lingual Education and Literacy Program and for other
Purpose sa pamamagitan ni hon. Magtanggol T.
Gunigundo.
21. Ayon sa ipinalabas na Resolusyon Blg. 1-92 (Mayo 13,
1992) na sinusugan ng Resolusyon Blg. 1-96 (Agosto,
1996) ng Komisyon sa Wikang Filipino, ang depinisyon
ng Filipino ay.. “ang katutubong wika na ginagamit s
buong Pilipinas bilang wika ng komunikasyon ng mga
etnikong grupo. Katulad ng iba pang wikang buhay, ang
Filipino ay dumaraan sa proseso ng paglinang sa
pamamagitan ng mga paghihiram sa mga wika ng
Pilipinas at mga di- katutubong wika at sa ebolusyon ng
iba’t ibang salitang barayti ng wika para sa iba’t ibang
sitwasyon, sa mga nagsasalita nito na may iba’t ibang
salitang sosyal, at para sa mga paksa ng talakayan at
iskolarling pagpapahayag.”
22. Sa panayam na ibinigay ni Komisyoner Ricardo Ma.
Duran Nolasco (ng KWF, 2007) sa Mariano Marcos
State University, aniya ang kasalukuyang Filipino ay
dating wika ng katagalugan na naging Wikang
Pambansa bunga ng kombinasyon ng mga pangyayari
historikal, ekonomikal, at sosyopolitikal, kayat naging
pambansang lingua franca ng magkakaibang
etnolingguwistikong grupo sa bansa.
Nagpapatibay sa alpabeto at patnubay sa ispeling ng
wikang Filipino, kasabay ng tuwirang pagtukoy ng
Konstitusyon ng 1987 sa Wikang Pambansa.
23. Ang pagbaybay ay patitik at bibigkasin ayon sa tawa-
Ingles maliban sa n (enye) na tawag-kastila (ey, bi, di,
i, ef, eych, ay, key, el, em en, enye, endyi, o, pi, kyu,
ar, es, ti ,yu, vi, dobol, yu, eks, way, zi. A, B, C, D, E,
F, G, H, I, J, K, L, M, N, Ñ, NG, O, P, Q, R, S, T, U, V,
W, X, Y, Z,.
May 28 letra pa rin sa 2001 alpabeto, walang
idinagdag, walang ibinawas at gumaganap bilang
pagpapatuloy ng 1987 patnubay Ang binago ay mga
tuntunin saa paggamit ng walong dagdag letra na
pinagmulan ng maraming kalituhan simula nang
pormal na ipinasok sa alpabeto ng 1976.
24. Pansamantalang nagpapatigil sa implementasyon ng
2001 Rebisyon sa Alpabeto at Patnubay sa ispeling ng
wikang Filipino.
Kailangan ang MLE. Matagal na itong sinabi ni Najib
Saleeby noong 1924 nang suportahan niya ang ulat ng
Monroe Commission, na bigo ang paggamit ng
monolingguwal na edukasyon sa Ingles. Higit na
mabilis na matututo ang batàng Filipino kung wika
nila ang gagamitin sa pag-aaral. Ito rin ang batayan ng
1935 Kumbensiyong Konstitusyonal sa pagpilì ng
isang wika batay sa isang katutubong wika bilang
wikang pambansa sa halip na Ingles.
25. 14 Hulyo 2009, inilabas ang DepEd Order No. 74 na may
pamagat na “Institutionalizing Mother Tongue-Based
Multilingual Education (MLE).” ang pagkilála sa Mother Tongue-
Based Multilingual Education bilang “Fundamental Educational
Policy and Program” ng Kagawaran sa buong panahon ng
edukasyong pormal kasama ang pre-school at ang Alternative
Learning System (ALS).Iniaatas sa unang tatlong taon ang
implementasyon ng tinatawag na MLE Bridging Plan, isang
plano para sa pagbuo at produksiyon ng mga kagamitang
panturo sa mga itinakdang wika ng paaralan, dibisyon, at
rehiyon, lalo na sa panimulang pagbabasá at panitikang
pambatà, at ang paggamit ng unang wika ng mga mag-aaral
bilang pangunahing wikang panturo (MOI) mula pre-school
hanggang Grade 3.
26. Sa antas sekundarya, bumalik sa Patakarang Bilingguwal dahil
Filipino at Ingles ang magiging pangunahing wikang panturo.
Patuloy na gagamitin ang unang wika bilang auxiliary medium
of instruction. Resulta sa eksperimento ng DepEd, ng SIL, at ni
Dr Nolasco ipinakita diumano ng eksperimento na higit na
mabilis natuto ang mga batà ginamit ang kanilang unang wika
sa pagtuturo. Sa ilalim ng simulaing unang wika, at upang ganap
na maging epektibo ang MLE, kailangang gamitin ang 150 wika’t
wikaing ito sa mga paaralan ng bansa.
Kailangang maghanda ng mga kasangkapang panturo sa 150
wika’t wikain. Kailangang magdeploy ng mga guro sa buong
bansa na may kahandaan ang bawat isa sa isa sa 150 wika’t
wikain. Kailangan din pagkuwan na maghanda ng mga test sa
150 wika’t wikain.
