4. ARALIN 3- Mga Barayti ng Wika
Heterogeneous at Homogeneous na Wika
Barayti ng Wika
4
5. ARALIN 4- Gamit ng Wika sa Lipunan
Ang Wika at ang Lipunan
Gamit ng Wika sa Lipunan
5
6. ARALIN 5- Kasayasayan ng Wikang
Pambansa(Unang Bahagi)
Ang Pinagmulan ng Wika
Kasyasayan ng Wikang Pambansa
6
7. ARALIN 6- Kasaysayan ng Wikang
Pambansa(Ikalawang Bahagi)
Panahon ng mga amerikano
Panahon ng Hapones
Panahon ng Pagsasarli hanggang sa Kasalukuyan
7
8. Paunang tanong
1. Ano ang Wika?
2. Bakit mahalaga ang Wika?
3. Sa paanong paraan ito nagiging instrument ng
mabisang komunikasyon, kapayapaan, at mabuting
pakikipagkapwa-tao?
8
9. Tungo sa Mabisang Komunikasyon
“Ang ating Pambansang Wika ay pahalagahan
Kilalanin ang mahaba at makulay nitong kasaysayan
Alamin ang konsepto, element, at gamit sa lipunan
taglay ng mga ito, sarili nating pagkakakilanlan.”
9
11. Ang Wika
• Isang napakahalagang instrumento ng komunikasyon ang
wika.
• Mula sa pinagsama-samang makabuluhang tunog, simbolo,
at tuntunin ay nabubuo ang mga salitang nakapagpapahayag
ng kahulugan o kaisipan.
• Ito ay behikulong ginagamit sa pakikipag-usap at
pagpaparating ng mensahe sa isa’t isa.
11
12. •Nagkakaintindihan tayo,
nakapagbibigay tayo ng ating mga
pananaw o ideya, opinion, kautusan,
tuntunin, impormasyon, gayundin ng
mga mensaheng tumatagos sa puso at
isipan ng ibang tao, pasalita man o
pasulat gamit ang wika. 12
13. Ang salitang Latin na Lingua ay
nangangahulugang “dila” at “wika” o
lengguwahe. Ito ang pinagmulan ng salitang
Pranses na language na nangangahulugan
ding dila at wika. Kalaunan ito’y naging
language na siya na ring ginagamit na katumbas
ng salitang lengguwahe sa wikang ingles.
13
14. Mga dalubhasa sa wika na nagbigay ng iba’t
ibang pagpapakahulugan sa wika tulad nina;
• Paz, Hernandez, at Peneyra (2003:1)
• Henry Allan Gleason, Jr.
• Charles Darwin
14
15. Ayon kina Paz, Hernandez, At Peneyra (2003:1)
• Ang wika ay tulay na ginagamit para maipahayag at
mangyari ang anumang minimithi o pangangailangan
natin. Ito ay behikulo ng ating ekspresyon at
komunikasyon na epektibong nagagamit.
• Ginagamit ng tao ang wika sakanyang pag-iisip, sa
kanyang pakikipag-ugnayan, at pakikipag-usap sa ibang
rao; at maging sa pakikipag-usap sa sarili. 15
16. Ayon kay Henry Allan Gleason, jr.
• Isang lingguwista at propesor emeritus sa University of Toronto,
ang wika ay masistemang balangkas ng mga tunog na pinili at
isinaayos sa pamamaraang arbitraryo upang magamit ng mga taong
nabibilang sa isang kultura.
• Binibigyang pagpapakahulugan ng Cambridge Dictionary ang wika
sa ganitong paraan: ito ay isang Sistema ng komunikasyong
nagtatagalay ng mga tunog, salita, at gramatikang ginagamit sa
pakikipagtalasatasan ng mga mamamayan sa isang bayan o sa iba’t
ibang uri ng gawain. 16
17. Charles Darwin
• Isang siyentipiko, na naniwala siya na ang wika ay isang sining
tulad ng paggawa ng serbesa o pagbe-bake ng cake, o ng
pagsusulat.
• Hindi rin daw ito tunay na likas sapagkat ang bawat wika ay
kailangan munang pag-aralan bago matutuhan. Gayunpama’y
naiiba ito sa mga pangkaraniwang sining dahil ang tao’y may
likas na kakayahang magsalita tulad ng nakikita natin sa
paggakgak ng bata; wala kasing batang may likas na
kakayahang gumawa ng sebesa, magbake, o sumulat.
17
18. Ang wikang Pambansa
• Ang Pilipinas ay isang kapuluang binubuo ng iba’t ibang pangkat
ng mga Pilipinong gumagamit ng iba’t ibang wika at diyalekto.
Humigit-kumulang 150 wika at diyalekto ang umiiral sa ating
bansa. Ang kalagayang ito ang nagging pangunahing dahilan kung
bakit kinakailangang magkaroon tayo ng isang wikang
mauunawaan at masasalita ng karamihan sa mga Pilipino. Ang
wikang ito ang magbubuklod sa atin bilang mamayan ng bansang
Pilipinas at tatawaging wikang pambansa.
18
19. 1934- dahil nga sa pagkakahiwa-hiwalay ng ating bansa sa iba’t ibang
pulo at sa dami ng wikang umiiral dito, nagging isang paksang
mainitang pinagtalunan, pinag-isipan, at tinalakay sa Kumbensiyong
Konstitusyunal noong 1934 ang pagpili sa wikang ito. Marami sa
mga delegado ang sumang-ayon sa panukalang isa samga umiiral na
wika sa bansa ang dapat na naniniwalang higit na makabubuti sa mga
Pilipino ang pagiging mahusay sa wikang Ingles. Subalit nagging
matatag ang grupong nagmamalasakit sa sariling wika. Imunungkahi
ng grupo ni Lope K. Santos na ang wikang pambansa ay dapat ibatay
sa isa samga umiiral na wika sa Pilipinas. Ang mungkahing ito ay
sinusugan ni Manuel L. Quezon na noo’y Pangulo ng Pamahalaang
Komonwelt ng Pilipinas. 19
20. 1935- ang pagsusog na ito ni Pangulong Quezon ay
nagbigay-daan sa probisyong pangwika na nakasaad sa
Artikulo XIV, Seksiyon 3 ng Saligang Bats 1935 na
nagsasabing:
‘Ang Kongreso ay gagawa ng mga hakbang tungo sa
pagkakaroon ng isang wikang pambansang ibabatay sa isa sa
mga umiiral na katutubong wika. Hangga’t hindi itinatakda
ng batas, ang wikang Ingles at Kastila ang siyang
mananatiling opisyal na wika.” 20
21. • Base saprobisyong ito ng Saligang Batas ng 1935 ay
nagkaroon ng maraming talakayan kung anong wika ang
gagamiting batayan sa pagpili ng wikang pambansa. Ito ay
nagresulta sa pagkakaroon ng batas na isinulat ni Norberto
Romualdez ng Leyte, ang Bats Komonwelt blg. 184 na
nagtatatag ng Surian ng Wikang Pambansa. Pangunahing
tungkulin nito ang “ mag-aarl ng mga diyalekto sa
pangkalahatan para sa layuning magpaunlad at magpatibay ng
isang pambansang wikang batay sa isa sa mga umiiral na wika
ayon sa balangkas, mekanismo, at panitikan na tinatanggap at
sinasalita ng nakararaming Pilipino.” 21
22. Base sa pag-aaral na isinagawa ng Surian, napili nila ang Tagalog
bilang batayan ng wikang pambansa dahil ang naturang wika ay
tumugma sa mga pamantayang kanilang binuo tulad ng
sumusunod:
“ang wikang pipiliin ay dapat……
Wika ng sentro ng pamahalaan;
Wika ng sento ng edukasyon;
Wika ng sentro ng kalakalan; at
Wika ng pinakamarami at pinakadakilang nasusulat na
panitikan”
22
23. •1937- Noong Disyembre 30, 1937 ay iprinoklama
ni Pangulong Manuel L. Quezon ang wikang
Tagalog upang maging batayan ng Wikang
Pambansa base sa rekomendasyon ng Surian sa
bisa ng Kautusang Tagapagpaganap Blg. 134.
Magkakabisa ang kautusang ito pagkaraan ng
dalawang taon.
23
24. 1940- dalawang taon matapos magpatibay ang
Kautusang Tagapagpaganap Blg. 134, nagsimulang ituro
ang wikang pambansang batay sa Tagalog sa mga
paaralang pampubliko.
1946- Nang ipagkaloob ng mga Amerikano ang ating
kalayaan, sa Araw ng Pagsasarili ng Pilipinas noong
Hulyo 4, 1946 ay ipinahayag ding ang mga wikang
opisyal sa bansa ay Tagalog at Ingles sa bisa ng Batas
Komonwelt Bilang 570. 24
25. 1959- Noong Agosto 13, 1959, pinalitan ang tawag sa wikang
pambansa. Mula Tagalog ito ay nagging Pilipino sa bisa ng
Kautusang Pangkagawaran Blg.7 na ipinalabas ni Jose E.
Romero, ang Kalihim ng Edukasyon noon. Sa panahong ito’y
higit na binigyang-halaga at lumaganap ang paggamit ng
wikang Pilipino, Ito ang wikang ginamit sa mga tanggapan,
gusali, at mga dokumentong pampamahalaan tulad ng
pasaporte, at iba pa, gayundin sa iba’t ibang antas ng paaralan
at sa mass media tulad ng diyaryo, telebisyon, radyo, magasin
at komiks. Sa kabila nito ay marami pa rin ang sumasalungat sa
pagkakapili sa Tagalog bilang batayan ng wikang pambansa.
25
26. • 1972- muling nagkaroon ng mainitang pagtatalo sa Kumbensiyong
Konstitusyunal noong 1972 kaugnay ng usaping pangwika. Sa huli,
ito ang mga naging probisyong pangwika sa Saligang Batas ng 1973
Artikulo XV, Seksiyon 3, blg.2:
“Ang Batasang Pambansa ay dapat magsagawa ng mga hakbang na
magpapaunlad at pormal na magpapatibay sa isang panlahat na
wikang pambansang kikilalaning Filipino.”
Dito unang nagamit ang salitang Filipino bilang bagong katawagan sa
wikang pambansa ng Pilipinas. Gayunpama’y hindi naisagawa ng
Batasang Pambansa ang pormal na pagpapatibay tulad ng itinadhana
ng Saligang Batas. 26
27. 1987- sa Saligang Batas ng 1987 ay pinagtibay ng Komisyong
Konstitusyunal na binuo ni dating Pangulong Cory Aquino
ang implementasyon sa paggamit ng Wikang Filipino.
Naksaad sa Artikulo XIV, Seksiyon 6 ang probisyon tungkol
sa wika na nagsasabing:
“ ang wikang Pilipinas ay Filipino. Samantalang nililinang, ito
ay dapat payabungin at pagyamanin pa salig sa umiiral na mga
wika sa Pilipinas at sa iba pang mga wika”
27
28. Wikang Opisyal
• Ayon kay Virgilio Almario (2014), and Wikang Opisyal ay
ang itinadhana ng batas na maging Opisyal na wika na
talastasan ng pamahalaan.
• Ito ay wikang maaaring gamiting sa anumang uri ng
komunikasyon, lalo na sa anyong nakasulat sa loob at
labas ng alinmang sangay o ahensya ng gobyerno.
28
29. Wikang Panturo
• Opisyal na wikang ginagamit sa pormal na edukasyon.
• Wikang ginagamit sa pagtuturo at pag-aaral sa mga
eskuwelahan at ang wika sa pagsulat ng mga aklat at
kagamitang panturo sa mga silid-aralan.
29
30. • Ayon sa itinadhana ng ating Saligang Batas ng 1987, Artikulo XIV,
seksiyon 7.
• “Ukol sa layunin ng komunikasyon at pagtuturo, ang mga wikang
opisyal ng Pilipinas ay Filipino at hangga’t walang ibang
itinatadhana ang batas, Ingles. Ang mga wikang panrehiyon ay
pantulong na mga wikang panturo roon. Dapat itaguyod nang
kusa at opsiyonal ang Kastila at Arabic.”
30
