SlideShare a Scribd company logo
1 of 10
Download to read offline
BUKU DIGITAL BAHASA JAWA | Tahun 2023
Muhammad Fahmana Najwa Rensha Fadhila
I
BUKU DIGITAL BAHASA JAWA
TEMBANG
MACAPAT
Penulis : MFN. Rensha Fadhila
Kelas : XI MIPA 3/24
Asal Sekolah : SMA NEGERI 1 PASURUAN
Identitas Buku.................................................I
Daftar Isi.........................................................II
I. Filosofi...........................................................1
II. Ancase..........................................................4
III. Payerten.....................................................5
IV. Unsur Kebahasaan...................................6
II
1
Tembang macapat iku salah siji warisan budaya Jawa sing
paling kondhang. Macapat ya iku puisi tradisional ing basa
Jawa sing disusun kanthi nggunakake aturan-aturan tetep.
Penulisan tembang macapat ana aturane ing jumlah baris,
jumlah suku kata, lan aturan akhiran sajak ing saben baris
kang disebut guru gatra, guru lagu, lan guru wilangan.
Tembang iki digolongke dadi 'tembang cilik'. Nanging ana
jinis tembang leres, tembang tengahan, lan tembang gedhe.
Tembang macapat ana sebelas jinis, yaitu (1)
maskumambang, (2) mijil, (3) sinom, (4) kinanti, (5)
asmarandana, (6) gambuh, (7) dandanggula, (8) durma, (9)
pangkur, (10) megatruh, lan (11) pucung. Saben jinis tembang
macapat iki ngisahkan babagan urip saka manungsa saka
lahir nganti mati. Saben jinis tembang nduweni ciri utawa
watak kang khas, kaya seneng, sedih, bijaksana, lan jenaka.
Tembang macapat ngandhut petuah utawa wejangan
(wasitah) sing disampaaké kanthi cara bijak. Luwih saka
sawetara makna utawa pelajaran sing ana ing tembang iki.
Ing jaman biyén, tembang macapat digunakake déning wong
tua minangka sarana kanggo nasihati anak-anaké supaya
ngerti makna utawa arti saka urip. Dengan tembang
macapat, ajaran agama lan nilai moral saka leluhur bisa
diterima karo gampang amarga disampaaké ing bentuk
rikaian kata sing disusun karo indah. Tembang macapat iki
warisan saka leluhur sing akeh maknane
2
Jenis jenise tembang macapat yaiku :
1. Maskumambang
• Nyeritakake tentang keadaan
manungsa ing alam roh sing banjur
di tanamke ing rahim ibu
2. Mijil
• Pola metrum iki yaiku ilustrasi
saka proses kelahiran manugsa.
Mijil utawa brojol lan metune
jabang bayi sing jenenge manungsa
3. Sinom
• yaiku penggambaran masa enom
sing endah akeh pangarepan lan
angan angan.
4. Kinanti
• Isine tentang masa pembentukan
jati diri LAN menitih dalan ing cita
cita
5. Asmaradana
• Yaiku cinta. Artine isi tembang iki
yaiku kisah asmara, percintaan, dll.
6. Gambuh
• Awal kata gambuh yaiku gumbuh
utawa bersatu
7. Dhandhanggula
• Isine tentang kehidupan sing wis
mencapai tahap kemapanan sosial
lan kesejahteraan, papan, pangan.
8. Durma
• Ngegambarake seseorang sing kudu
ngelakokno sedekah lan berbagi
kepada sesama
9. Pangkur
• Nduweni arti nyingkirno hawa nafsu
lan angkara murka, serta nafsu
negatif semakin ndekatno diri nang
gusti.
10. Megatruh
• Terpisahe nyawa saka jasad lan roh
balek nang maha kuwaos
11. Pucung
• Yaiku nyeritakake awake manungsa
sing nyisahake jasad sing dibungkus
kain kafan utawa wis ing kubur
3
4
Tembang macapat duweni nilai luhur lan
nilai budaya. Tembang macapat iki
duweni ancase nuntun perjalanan e
manungsa saka cilik kanthi Sedo supaya
nduweni kauripan sing bener lan ayem.
ing jaman biyen panembangan macapat
digunakake dening wong tuwa dadi srana
kanggo nuturi bocah-bocah dheweke
kabeh ben ngerti makna utawa teges siji
kauripan. liwat panembangan macapat,
ajaran agama lan biji moral saka leluhur
oleh ditampa karo gampang amarga
disampekake jroning wangun
rerangkening tembung kang dianggit karo
endah. panembangan macapat ya iku
warisan leluhur kang sugih karo makna.
Saat ini tembang macapat masih sering
disenandungkan pada acara penting yang
diadakan oleh orang Jawa. Dendang
tembang macapat dapat didengarkan
pada saat acara pernikahan atau
peringatan hari besar orang Jawa.
Tembang macapat juga ditampilkan
dalam pertunjukan sebagai salah satu
kesenian atau hiburan.
5
Panembangan macapat ya iku salah siji
warisan budaya jawa kang kondhang
banget. macapat ya iku puisi tradhisional
jroning basa jawa kang dianggit karo
migunakake paugeran tinemtu. panulisan
panembangan macapat nduweni
paugeran jero cacahing baris, cacah
wanda, utawane uni sajak akir saben
baris kang sinebut guru gatra, guru
tembang, lan guru wilangan.
• Guru Gatra, basa Jawa macapat yaiku
cacahe, larik, utawa larik ing sak bait.
• Guru Lagu, tibaning swara ing saben
pungkasing Gatra
• Guru Wilangan, cacahe wanda ing saben
gatra
6
1. Tembung Garba
Tembung garba yaiku tembung loro sing digandheng
dadi siji sarana kanggo nyuda cacahe wanda, kanggo
nyocogake cacahe wanda ing sajroning tembang, lan
kanggo ngringkes tembung ing sajroning ukara.
Tuladha :
Maharaja saka tembung maha + raja
Jalwestri saka tembung jalu + estri
Papeki saka tembung papa + iki.
2. Tembung Saroja
Tembung saroja yaiku tembung loro utawa luwih kang
tegese padha utawa meh padha dienggo bebarengan
ancase kanggo mbangetake.
Tuladha :
Japa mantra
Padhang jingglang
Lila legawa
3. Tembung Kawi
Tembung kawi yaiku tembung – tembung kanga sale
saka basa Jawa Tengahan utawa Jawa Kuna. Tembung
kawi rinaket banget karo basa rinengga jalaran
tembung kawi akeh digunakake ing basa rinengga. Basa
rinengga yaiku basa kang digunakake kanggo
nggambarake kaendahan lan kawibawan.
Tuladha :
Sira = kowe
Samirana = angin
Ratri = dalu
7
4. Dasanama
Dasanama yaiku wong siji duwe jeneng nganti sepuluh,
malah kadhang luwih, kang padha tegese utawa meh
padha tegese.
Tuladha :
Sira = kowe, sampeyan, panjenengan
Rina = rinten, siyang, awan
Sudra = papa, mlarat, sengsara, kere
Misuwur = kawentar, kaloka, kondhang, kasub, komuk,
kajanapriya, lsp.
Anak = suta, sunu, siwi, tanaya, weka, atmaja, lsp.
5. Sandi Asma lan Sandi Karsa
Sandi asma yaiku jeneng kang sinamun ana ing
tembang macapat, lumrahe wujud jeneng asli
pengarage utawa panciptane tembang.
Tuladha :
Rensa Padhila

More Related Content

Similar to Buku Digital Tembang Macapat

Tembang Macapat_Beni Cahya Suro-07.pdf
Tembang Macapat_Beni Cahya Suro-07.pdfTembang Macapat_Beni Cahya Suro-07.pdf
Tembang Macapat_Beni Cahya Suro-07.pdfBeniCahyaSuro
 
Tembang Macapat by Aisyah Amelia.pdf
Tembang Macapat by Aisyah Amelia.pdfTembang Macapat by Aisyah Amelia.pdf
Tembang Macapat by Aisyah Amelia.pdfaisyah253517
 
17 Nabila Rindi XI MIPA 5
17 Nabila Rindi XI MIPA 517 Nabila Rindi XI MIPA 5
17 Nabila Rindi XI MIPA 5Nabilarindi
 
Tembung Macapat-Roma Afrizal Taslim-XIMIPA2-30.pdf
Tembung Macapat-Roma Afrizal Taslim-XIMIPA2-30.pdfTembung Macapat-Roma Afrizal Taslim-XIMIPA2-30.pdf
Tembung Macapat-Roma Afrizal Taslim-XIMIPA2-30.pdf31RomaAfrizalTaslim
 
Buku digital Bahasa Jawa Tembang Macapat
Buku digital Bahasa Jawa Tembang Macapat Buku digital Bahasa Jawa Tembang Macapat
Buku digital Bahasa Jawa Tembang Macapat 13FahmiMaulana
 
Tembang Macapat- Najla Anggilya Salsabila
Tembang Macapat- Najla Anggilya Salsabila Tembang Macapat- Najla Anggilya Salsabila
Tembang Macapat- Najla Anggilya Salsabila NazlaSalsabila3
 
Tembang macapat kelas XI .pdf
Tembang macapat kelas XI .pdfTembang macapat kelas XI .pdf
Tembang macapat kelas XI .pdfMohAfifBahari
 
Tembang Macapat Materi kelas XI
Tembang Macapat Materi kelas XITembang Macapat Materi kelas XI
Tembang Macapat Materi kelas XI31RegitaAuliaI
 
34_VatmaER_Tembang Macapat
34_VatmaER_Tembang Macapat 34_VatmaER_Tembang Macapat
34_VatmaER_Tembang Macapat vendahBm
 
Tembung Macapat_24_Naila Putri F_XI MIPA 2.pdf
Tembung Macapat_24_Naila Putri F_XI MIPA 2.pdfTembung Macapat_24_Naila Putri F_XI MIPA 2.pdf
Tembung Macapat_24_Naila Putri F_XI MIPA 2.pdf25NailaPutriF
 
Tembang Macapat_03-Alvian-XI IPS 1.pdf
Tembang Macapat_03-Alvian-XI IPS 1.pdfTembang Macapat_03-Alvian-XI IPS 1.pdf
Tembang Macapat_03-Alvian-XI IPS 1.pdfZakiyBagus21
 
pengembangan keterampilan membaca
pengembangan keterampilan membacapengembangan keterampilan membaca
pengembangan keterampilan membacafarahahae
 

Similar to Buku Digital Tembang Macapat (20)

Tembang Macapat_Beni Cahya Suro-07.pdf
Tembang Macapat_Beni Cahya Suro-07.pdfTembang Macapat_Beni Cahya Suro-07.pdf
Tembang Macapat_Beni Cahya Suro-07.pdf
 
Tembang Macapat by Aisyah Amelia.pdf
Tembang Macapat by Aisyah Amelia.pdfTembang Macapat by Aisyah Amelia.pdf
Tembang Macapat by Aisyah Amelia.pdf
 
17 Nabila Rindi XI MIPA 5
17 Nabila Rindi XI MIPA 517 Nabila Rindi XI MIPA 5
17 Nabila Rindi XI MIPA 5
 
BAHASA DAERAH BALI KLS XI
 BAHASA DAERAH  BALI KLS XI  BAHASA DAERAH  BALI KLS XI
BAHASA DAERAH BALI KLS XI
 
BAHASA BALI KELAS XI
BAHASA BALI KELAS XIBAHASA BALI KELAS XI
BAHASA BALI KELAS XI
 
Tembang Macapat
Tembang  Macapat Tembang  Macapat
Tembang Macapat
 
Tembung Macapat-Roma Afrizal Taslim-XIMIPA2-30.pdf
Tembung Macapat-Roma Afrizal Taslim-XIMIPA2-30.pdfTembung Macapat-Roma Afrizal Taslim-XIMIPA2-30.pdf
Tembung Macapat-Roma Afrizal Taslim-XIMIPA2-30.pdf
 
Buku digital Bahasa Jawa Tembang Macapat
Buku digital Bahasa Jawa Tembang Macapat Buku digital Bahasa Jawa Tembang Macapat
Buku digital Bahasa Jawa Tembang Macapat
 
Tembang Macapat- Najla Anggilya Salsabila
Tembang Macapat- Najla Anggilya Salsabila Tembang Macapat- Najla Anggilya Salsabila
Tembang Macapat- Najla Anggilya Salsabila
 
TEMBANG MACAPAT
TEMBANG MACAPAT TEMBANG MACAPAT
TEMBANG MACAPAT
 
Tembang macapat kelas XI .pdf
Tembang macapat kelas XI .pdfTembang macapat kelas XI .pdf
Tembang macapat kelas XI .pdf
 
M. Syahrul Rhomadhon
M. Syahrul Rhomadhon M. Syahrul Rhomadhon
M. Syahrul Rhomadhon
 
Tembang Macapat Materi kelas XI
Tembang Macapat Materi kelas XITembang Macapat Materi kelas XI
Tembang Macapat Materi kelas XI
 
Mari belajar ips untuk kelas 1 - puji tyasari
Mari belajar ips untuk kelas 1  - puji tyasariMari belajar ips untuk kelas 1  - puji tyasari
Mari belajar ips untuk kelas 1 - puji tyasari
 
34_VatmaER_Tembang Macapat
34_VatmaER_Tembang Macapat 34_VatmaER_Tembang Macapat
34_VatmaER_Tembang Macapat
 
Tembung Macapat_24_Naila Putri F_XI MIPA 2.pdf
Tembung Macapat_24_Naila Putri F_XI MIPA 2.pdfTembung Macapat_24_Naila Putri F_XI MIPA 2.pdf
Tembung Macapat_24_Naila Putri F_XI MIPA 2.pdf
 
Umar Faruq
Umar Faruq Umar Faruq
Umar Faruq
 
Tembung Macapat.pdf
Tembung Macapat.pdfTembung Macapat.pdf
Tembung Macapat.pdf
 
Tembang Macapat_03-Alvian-XI IPS 1.pdf
Tembang Macapat_03-Alvian-XI IPS 1.pdfTembang Macapat_03-Alvian-XI IPS 1.pdf
Tembang Macapat_03-Alvian-XI IPS 1.pdf
 
pengembangan keterampilan membaca
pengembangan keterampilan membacapengembangan keterampilan membaca
pengembangan keterampilan membaca
 

Recently uploaded

PPT PERUBAHAN LINGKUNGAN MATA PELAJARAN BIOLOGI KELAS X.pptx
PPT PERUBAHAN LINGKUNGAN MATA PELAJARAN BIOLOGI KELAS X.pptxPPT PERUBAHAN LINGKUNGAN MATA PELAJARAN BIOLOGI KELAS X.pptx
PPT PERUBAHAN LINGKUNGAN MATA PELAJARAN BIOLOGI KELAS X.pptxdpp11tya
 
PERAN PERAWAT DALAM PEMERIKSAAN PENUNJANG.pptx
PERAN PERAWAT DALAM PEMERIKSAAN PENUNJANG.pptxPERAN PERAWAT DALAM PEMERIKSAAN PENUNJANG.pptx
PERAN PERAWAT DALAM PEMERIKSAAN PENUNJANG.pptxRizkyPratiwi19
 
Hiperlipidemiaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa
HiperlipidemiaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaHiperlipidemiaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa
Hiperlipidemiaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaafarmasipejatentimur
 
aksi nyata penyebaran pemahaman merdeka belajar
aksi nyata penyebaran pemahaman merdeka belajaraksi nyata penyebaran pemahaman merdeka belajar
aksi nyata penyebaran pemahaman merdeka belajarHafidRanggasi
 
1.3.a.3. Mulai dari Diri - Modul 1.3 Refleksi 1 Imajinasiku tentang Murid di ...
1.3.a.3. Mulai dari Diri - Modul 1.3 Refleksi 1 Imajinasiku tentang Murid di ...1.3.a.3. Mulai dari Diri - Modul 1.3 Refleksi 1 Imajinasiku tentang Murid di ...
1.3.a.3. Mulai dari Diri - Modul 1.3 Refleksi 1 Imajinasiku tentang Murid di ...MetalinaSimanjuntak1
 
2 KISI-KISI Ujian Sekolah Dasar mata pelajaranPPKn 2024.pdf
2 KISI-KISI Ujian Sekolah Dasar  mata pelajaranPPKn 2024.pdf2 KISI-KISI Ujian Sekolah Dasar  mata pelajaranPPKn 2024.pdf
2 KISI-KISI Ujian Sekolah Dasar mata pelajaranPPKn 2024.pdfsdn3jatiblora
 
CAPACITY BUILDING Materi Saat di Lokakarya 7
CAPACITY BUILDING Materi Saat di Lokakarya 7CAPACITY BUILDING Materi Saat di Lokakarya 7
CAPACITY BUILDING Materi Saat di Lokakarya 7IwanSumantri7
 
Salinan dari JUrnal Refleksi Mingguan modul 1.3.pdf
Salinan dari JUrnal Refleksi Mingguan modul 1.3.pdfSalinan dari JUrnal Refleksi Mingguan modul 1.3.pdf
Salinan dari JUrnal Refleksi Mingguan modul 1.3.pdfWidyastutyCoyy
 
Refleksi Mandiri Modul 1.3 - KANVAS BAGJA.pptx.pptx
Refleksi Mandiri Modul 1.3 - KANVAS BAGJA.pptx.pptxRefleksi Mandiri Modul 1.3 - KANVAS BAGJA.pptx.pptx
Refleksi Mandiri Modul 1.3 - KANVAS BAGJA.pptx.pptxIrfanAudah1
 
Sesi 1_PPT Ruang Kolaborasi Modul 1.3 _ ke 1_PGP Angkatan 10.pptx
Sesi 1_PPT Ruang Kolaborasi Modul 1.3 _ ke 1_PGP Angkatan 10.pptxSesi 1_PPT Ruang Kolaborasi Modul 1.3 _ ke 1_PGP Angkatan 10.pptx
Sesi 1_PPT Ruang Kolaborasi Modul 1.3 _ ke 1_PGP Angkatan 10.pptxSovyOktavianti
 
Materi Sosiologi Kelas X Bab 1. Ragam Gejala Sosial dalam Masyarakat (Kurikul...
Materi Sosiologi Kelas X Bab 1. Ragam Gejala Sosial dalam Masyarakat (Kurikul...Materi Sosiologi Kelas X Bab 1. Ragam Gejala Sosial dalam Masyarakat (Kurikul...
Materi Sosiologi Kelas X Bab 1. Ragam Gejala Sosial dalam Masyarakat (Kurikul...asepsaefudin2009
 
AKSI NYATA BERBAGI PRAKTIK BAIK MELALUI PMM
AKSI NYATA BERBAGI PRAKTIK BAIK MELALUI PMMAKSI NYATA BERBAGI PRAKTIK BAIK MELALUI PMM
AKSI NYATA BERBAGI PRAKTIK BAIK MELALUI PMMIGustiBagusGending
 
ppt-modul-6-pend-seni-di sd kelompok 2 ppt
ppt-modul-6-pend-seni-di sd kelompok 2 pptppt-modul-6-pend-seni-di sd kelompok 2 ppt
ppt-modul-6-pend-seni-di sd kelompok 2 pptArkhaRega1
 
MAKALAH KELOMPOK 7 ADMINISTRASI LAYANAN KHUSUS.pdf
MAKALAH KELOMPOK 7 ADMINISTRASI LAYANAN KHUSUS.pdfMAKALAH KELOMPOK 7 ADMINISTRASI LAYANAN KHUSUS.pdf
MAKALAH KELOMPOK 7 ADMINISTRASI LAYANAN KHUSUS.pdfChananMfd
 
Prakarsa Perubahan ATAP (Awal - Tantangan - Aksi - Perubahan)
Prakarsa Perubahan ATAP (Awal - Tantangan - Aksi - Perubahan)Prakarsa Perubahan ATAP (Awal - Tantangan - Aksi - Perubahan)
Prakarsa Perubahan ATAP (Awal - Tantangan - Aksi - Perubahan)MustahalMustahal
 
Keterampilan menyimak kelas bawah tugas UT
Keterampilan menyimak kelas bawah tugas UTKeterampilan menyimak kelas bawah tugas UT
Keterampilan menyimak kelas bawah tugas UTIndraAdm
 
PPT AKUNTANSI KEUANGAN MENENGAH DUA.pptx
PPT AKUNTANSI KEUANGAN MENENGAH DUA.pptxPPT AKUNTANSI KEUANGAN MENENGAH DUA.pptx
PPT AKUNTANSI KEUANGAN MENENGAH DUA.pptxssuser8905b3
 
UT PGSD PDGK4103 MODUL 2 STRUKTUR TUBUH Pada Makhluk Hidup
UT PGSD PDGK4103 MODUL 2 STRUKTUR TUBUH Pada Makhluk HidupUT PGSD PDGK4103 MODUL 2 STRUKTUR TUBUH Pada Makhluk Hidup
UT PGSD PDGK4103 MODUL 2 STRUKTUR TUBUH Pada Makhluk Hidupfamela161
 
Perumusan Visi dan Prakarsa Perubahan.pptx
Perumusan Visi dan Prakarsa Perubahan.pptxPerumusan Visi dan Prakarsa Perubahan.pptx
Perumusan Visi dan Prakarsa Perubahan.pptxadimulianta1
 
presentasi lembaga negara yang ada di indonesia
presentasi lembaga negara yang ada di indonesiapresentasi lembaga negara yang ada di indonesia
presentasi lembaga negara yang ada di indonesiaNILAMSARI269850
 

Recently uploaded (20)

PPT PERUBAHAN LINGKUNGAN MATA PELAJARAN BIOLOGI KELAS X.pptx
PPT PERUBAHAN LINGKUNGAN MATA PELAJARAN BIOLOGI KELAS X.pptxPPT PERUBAHAN LINGKUNGAN MATA PELAJARAN BIOLOGI KELAS X.pptx
PPT PERUBAHAN LINGKUNGAN MATA PELAJARAN BIOLOGI KELAS X.pptx
 
PERAN PERAWAT DALAM PEMERIKSAAN PENUNJANG.pptx
PERAN PERAWAT DALAM PEMERIKSAAN PENUNJANG.pptxPERAN PERAWAT DALAM PEMERIKSAAN PENUNJANG.pptx
PERAN PERAWAT DALAM PEMERIKSAAN PENUNJANG.pptx
 
Hiperlipidemiaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa
HiperlipidemiaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaHiperlipidemiaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa
Hiperlipidemiaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa
 
aksi nyata penyebaran pemahaman merdeka belajar
aksi nyata penyebaran pemahaman merdeka belajaraksi nyata penyebaran pemahaman merdeka belajar
aksi nyata penyebaran pemahaman merdeka belajar
 
1.3.a.3. Mulai dari Diri - Modul 1.3 Refleksi 1 Imajinasiku tentang Murid di ...
1.3.a.3. Mulai dari Diri - Modul 1.3 Refleksi 1 Imajinasiku tentang Murid di ...1.3.a.3. Mulai dari Diri - Modul 1.3 Refleksi 1 Imajinasiku tentang Murid di ...
1.3.a.3. Mulai dari Diri - Modul 1.3 Refleksi 1 Imajinasiku tentang Murid di ...
 
2 KISI-KISI Ujian Sekolah Dasar mata pelajaranPPKn 2024.pdf
2 KISI-KISI Ujian Sekolah Dasar  mata pelajaranPPKn 2024.pdf2 KISI-KISI Ujian Sekolah Dasar  mata pelajaranPPKn 2024.pdf
2 KISI-KISI Ujian Sekolah Dasar mata pelajaranPPKn 2024.pdf
 
CAPACITY BUILDING Materi Saat di Lokakarya 7
CAPACITY BUILDING Materi Saat di Lokakarya 7CAPACITY BUILDING Materi Saat di Lokakarya 7
CAPACITY BUILDING Materi Saat di Lokakarya 7
 
Salinan dari JUrnal Refleksi Mingguan modul 1.3.pdf
Salinan dari JUrnal Refleksi Mingguan modul 1.3.pdfSalinan dari JUrnal Refleksi Mingguan modul 1.3.pdf
Salinan dari JUrnal Refleksi Mingguan modul 1.3.pdf
 
Refleksi Mandiri Modul 1.3 - KANVAS BAGJA.pptx.pptx
Refleksi Mandiri Modul 1.3 - KANVAS BAGJA.pptx.pptxRefleksi Mandiri Modul 1.3 - KANVAS BAGJA.pptx.pptx
Refleksi Mandiri Modul 1.3 - KANVAS BAGJA.pptx.pptx
 
Sesi 1_PPT Ruang Kolaborasi Modul 1.3 _ ke 1_PGP Angkatan 10.pptx
Sesi 1_PPT Ruang Kolaborasi Modul 1.3 _ ke 1_PGP Angkatan 10.pptxSesi 1_PPT Ruang Kolaborasi Modul 1.3 _ ke 1_PGP Angkatan 10.pptx
Sesi 1_PPT Ruang Kolaborasi Modul 1.3 _ ke 1_PGP Angkatan 10.pptx
 
Materi Sosiologi Kelas X Bab 1. Ragam Gejala Sosial dalam Masyarakat (Kurikul...
Materi Sosiologi Kelas X Bab 1. Ragam Gejala Sosial dalam Masyarakat (Kurikul...Materi Sosiologi Kelas X Bab 1. Ragam Gejala Sosial dalam Masyarakat (Kurikul...
Materi Sosiologi Kelas X Bab 1. Ragam Gejala Sosial dalam Masyarakat (Kurikul...
 
AKSI NYATA BERBAGI PRAKTIK BAIK MELALUI PMM
AKSI NYATA BERBAGI PRAKTIK BAIK MELALUI PMMAKSI NYATA BERBAGI PRAKTIK BAIK MELALUI PMM
AKSI NYATA BERBAGI PRAKTIK BAIK MELALUI PMM
 
ppt-modul-6-pend-seni-di sd kelompok 2 ppt
ppt-modul-6-pend-seni-di sd kelompok 2 pptppt-modul-6-pend-seni-di sd kelompok 2 ppt
ppt-modul-6-pend-seni-di sd kelompok 2 ppt
 
MAKALAH KELOMPOK 7 ADMINISTRASI LAYANAN KHUSUS.pdf
MAKALAH KELOMPOK 7 ADMINISTRASI LAYANAN KHUSUS.pdfMAKALAH KELOMPOK 7 ADMINISTRASI LAYANAN KHUSUS.pdf
MAKALAH KELOMPOK 7 ADMINISTRASI LAYANAN KHUSUS.pdf
 
Prakarsa Perubahan ATAP (Awal - Tantangan - Aksi - Perubahan)
Prakarsa Perubahan ATAP (Awal - Tantangan - Aksi - Perubahan)Prakarsa Perubahan ATAP (Awal - Tantangan - Aksi - Perubahan)
Prakarsa Perubahan ATAP (Awal - Tantangan - Aksi - Perubahan)
 
Keterampilan menyimak kelas bawah tugas UT
Keterampilan menyimak kelas bawah tugas UTKeterampilan menyimak kelas bawah tugas UT
Keterampilan menyimak kelas bawah tugas UT
 
PPT AKUNTANSI KEUANGAN MENENGAH DUA.pptx
PPT AKUNTANSI KEUANGAN MENENGAH DUA.pptxPPT AKUNTANSI KEUANGAN MENENGAH DUA.pptx
PPT AKUNTANSI KEUANGAN MENENGAH DUA.pptx
 
UT PGSD PDGK4103 MODUL 2 STRUKTUR TUBUH Pada Makhluk Hidup
UT PGSD PDGK4103 MODUL 2 STRUKTUR TUBUH Pada Makhluk HidupUT PGSD PDGK4103 MODUL 2 STRUKTUR TUBUH Pada Makhluk Hidup
UT PGSD PDGK4103 MODUL 2 STRUKTUR TUBUH Pada Makhluk Hidup
 
Perumusan Visi dan Prakarsa Perubahan.pptx
Perumusan Visi dan Prakarsa Perubahan.pptxPerumusan Visi dan Prakarsa Perubahan.pptx
Perumusan Visi dan Prakarsa Perubahan.pptx
 
presentasi lembaga negara yang ada di indonesia
presentasi lembaga negara yang ada di indonesiapresentasi lembaga negara yang ada di indonesia
presentasi lembaga negara yang ada di indonesia
 

Buku Digital Tembang Macapat

  • 1. BUKU DIGITAL BAHASA JAWA | Tahun 2023 Muhammad Fahmana Najwa Rensha Fadhila
  • 2. I BUKU DIGITAL BAHASA JAWA TEMBANG MACAPAT Penulis : MFN. Rensha Fadhila Kelas : XI MIPA 3/24 Asal Sekolah : SMA NEGERI 1 PASURUAN
  • 3. Identitas Buku.................................................I Daftar Isi.........................................................II I. Filosofi...........................................................1 II. Ancase..........................................................4 III. Payerten.....................................................5 IV. Unsur Kebahasaan...................................6 II
  • 4. 1 Tembang macapat iku salah siji warisan budaya Jawa sing paling kondhang. Macapat ya iku puisi tradisional ing basa Jawa sing disusun kanthi nggunakake aturan-aturan tetep. Penulisan tembang macapat ana aturane ing jumlah baris, jumlah suku kata, lan aturan akhiran sajak ing saben baris kang disebut guru gatra, guru lagu, lan guru wilangan. Tembang iki digolongke dadi 'tembang cilik'. Nanging ana jinis tembang leres, tembang tengahan, lan tembang gedhe. Tembang macapat ana sebelas jinis, yaitu (1) maskumambang, (2) mijil, (3) sinom, (4) kinanti, (5) asmarandana, (6) gambuh, (7) dandanggula, (8) durma, (9) pangkur, (10) megatruh, lan (11) pucung. Saben jinis tembang macapat iki ngisahkan babagan urip saka manungsa saka lahir nganti mati. Saben jinis tembang nduweni ciri utawa watak kang khas, kaya seneng, sedih, bijaksana, lan jenaka. Tembang macapat ngandhut petuah utawa wejangan (wasitah) sing disampaaké kanthi cara bijak. Luwih saka sawetara makna utawa pelajaran sing ana ing tembang iki. Ing jaman biyén, tembang macapat digunakake déning wong tua minangka sarana kanggo nasihati anak-anaké supaya ngerti makna utawa arti saka urip. Dengan tembang macapat, ajaran agama lan nilai moral saka leluhur bisa diterima karo gampang amarga disampaaké ing bentuk rikaian kata sing disusun karo indah. Tembang macapat iki warisan saka leluhur sing akeh maknane
  • 5. 2 Jenis jenise tembang macapat yaiku : 1. Maskumambang • Nyeritakake tentang keadaan manungsa ing alam roh sing banjur di tanamke ing rahim ibu 2. Mijil • Pola metrum iki yaiku ilustrasi saka proses kelahiran manugsa. Mijil utawa brojol lan metune jabang bayi sing jenenge manungsa 3. Sinom • yaiku penggambaran masa enom sing endah akeh pangarepan lan angan angan. 4. Kinanti • Isine tentang masa pembentukan jati diri LAN menitih dalan ing cita cita 5. Asmaradana • Yaiku cinta. Artine isi tembang iki yaiku kisah asmara, percintaan, dll. 6. Gambuh • Awal kata gambuh yaiku gumbuh utawa bersatu 7. Dhandhanggula • Isine tentang kehidupan sing wis mencapai tahap kemapanan sosial lan kesejahteraan, papan, pangan.
  • 6. 8. Durma • Ngegambarake seseorang sing kudu ngelakokno sedekah lan berbagi kepada sesama 9. Pangkur • Nduweni arti nyingkirno hawa nafsu lan angkara murka, serta nafsu negatif semakin ndekatno diri nang gusti. 10. Megatruh • Terpisahe nyawa saka jasad lan roh balek nang maha kuwaos 11. Pucung • Yaiku nyeritakake awake manungsa sing nyisahake jasad sing dibungkus kain kafan utawa wis ing kubur 3
  • 7. 4 Tembang macapat duweni nilai luhur lan nilai budaya. Tembang macapat iki duweni ancase nuntun perjalanan e manungsa saka cilik kanthi Sedo supaya nduweni kauripan sing bener lan ayem. ing jaman biyen panembangan macapat digunakake dening wong tuwa dadi srana kanggo nuturi bocah-bocah dheweke kabeh ben ngerti makna utawa teges siji kauripan. liwat panembangan macapat, ajaran agama lan biji moral saka leluhur oleh ditampa karo gampang amarga disampekake jroning wangun rerangkening tembung kang dianggit karo endah. panembangan macapat ya iku warisan leluhur kang sugih karo makna. Saat ini tembang macapat masih sering disenandungkan pada acara penting yang diadakan oleh orang Jawa. Dendang tembang macapat dapat didengarkan pada saat acara pernikahan atau peringatan hari besar orang Jawa. Tembang macapat juga ditampilkan dalam pertunjukan sebagai salah satu kesenian atau hiburan.
  • 8. 5 Panembangan macapat ya iku salah siji warisan budaya jawa kang kondhang banget. macapat ya iku puisi tradhisional jroning basa jawa kang dianggit karo migunakake paugeran tinemtu. panulisan panembangan macapat nduweni paugeran jero cacahing baris, cacah wanda, utawane uni sajak akir saben baris kang sinebut guru gatra, guru tembang, lan guru wilangan. • Guru Gatra, basa Jawa macapat yaiku cacahe, larik, utawa larik ing sak bait. • Guru Lagu, tibaning swara ing saben pungkasing Gatra • Guru Wilangan, cacahe wanda ing saben gatra
  • 9. 6 1. Tembung Garba Tembung garba yaiku tembung loro sing digandheng dadi siji sarana kanggo nyuda cacahe wanda, kanggo nyocogake cacahe wanda ing sajroning tembang, lan kanggo ngringkes tembung ing sajroning ukara. Tuladha : Maharaja saka tembung maha + raja Jalwestri saka tembung jalu + estri Papeki saka tembung papa + iki. 2. Tembung Saroja Tembung saroja yaiku tembung loro utawa luwih kang tegese padha utawa meh padha dienggo bebarengan ancase kanggo mbangetake. Tuladha : Japa mantra Padhang jingglang Lila legawa 3. Tembung Kawi Tembung kawi yaiku tembung – tembung kanga sale saka basa Jawa Tengahan utawa Jawa Kuna. Tembung kawi rinaket banget karo basa rinengga jalaran tembung kawi akeh digunakake ing basa rinengga. Basa rinengga yaiku basa kang digunakake kanggo nggambarake kaendahan lan kawibawan. Tuladha : Sira = kowe Samirana = angin Ratri = dalu
  • 10. 7 4. Dasanama Dasanama yaiku wong siji duwe jeneng nganti sepuluh, malah kadhang luwih, kang padha tegese utawa meh padha tegese. Tuladha : Sira = kowe, sampeyan, panjenengan Rina = rinten, siyang, awan Sudra = papa, mlarat, sengsara, kere Misuwur = kawentar, kaloka, kondhang, kasub, komuk, kajanapriya, lsp. Anak = suta, sunu, siwi, tanaya, weka, atmaja, lsp. 5. Sandi Asma lan Sandi Karsa Sandi asma yaiku jeneng kang sinamun ana ing tembang macapat, lumrahe wujud jeneng asli pengarage utawa panciptane tembang. Tuladha : Rensa Padhila