SlideShare a Scribd company logo
1 of 20
Download to read offline
BY. AISYAH AMELIA 04 | XI MIPA 4
MACAPAT
SMA NEGERI 1
PASURUAN
Basa Jawa Kelas XI
Bab Tembang
Macapat, isine
jelasake macem
macem jenise
Tembang Macapat
TEMBANG
DAFTAR ISI
Pangerten Tembang Macapat...................1
Ancase Tembang Macapat.........................2
Filosofi Tembang Macapat........................3
Maskumambang..........................................................................................................3
Mijil....................................................................................................................................4
Sinom...............................................................................................................................5
Kinanthi...........................................................................................................................6
Asmaradhana...............................................................................................................7
Gambuh..........................................................................................................................8
Dhandhanggula...........................................................................................................9
Durma...........................................................................................................................10
Pangkur.........................................................................................................................11
Megatruh.....................................................................................................................12
Pocung..........................................................................................................................13
i
Paugeran Tembang Macapat
(Guru Gatra, Guru Wilangan, Guru
Lagu)........................................................14
Pangerten Guru Gatra, Guru Wilangan, Guru Lagu...............................14
Tabel Guru Gatra, Guru Wilangan, Guru Lagu..........................................14
Tuladha Paugeran Tembang Macapat..........................................................15
Unsur Kebasaan Tembang Macapat........16
Tembung Garba.......................................................................................................16
Tembung Kawi...........................................................................................................16
Dasanama...................................................................................................................16
Sandi Asma.................................................................................................................17
Sandi Karsa.................................................................................................................17
Tembang macapat yaiku salah sijine karya sastra
Jawa sing bentuke tembang utawa puisi tradisional
Jawa.
Tembang Macapat kuwi wacanan puisi mantra sing
wis ana sadurunge islam.
Cara Macae diarani kekawinan kanggo acara
keagamaan amargo sifate mantra, dening para wali
diubah maneh nganggo bentuk tembang cilik lan
ngelebokake unsur agama, budipakarti kanggo
ngajarake norma - norma ing kehidupan islam lan
ora kanggo peribadatan utawa pamujaan
TEMBANG
MACAPAT?
A P A I K U
Pangertian Saka Tembang Macapat
1
ana akeh ancase tembang macapat kanggo
manungsa yaiku:
1. Ancasan utamane yaiku kanggo
pandangan urip manungsa amarga ing
tembang macapat nyeritakake 11 babagan
kauripan manungsa ing dunya iki, tembang
macapat uga dadi pangeling-eling yen
manungsa bakale balik marang penciptae
2. Kanggo sarana pendidikan amarga
diajarake ana sekolah ing materi basa jawa
3. Kanggo sarana hiburan yan maca
tembang macapat mesti dilaguake
ANCASE
TEMBANG
MACAPAT
2
1. MASKUMAMBANG
yaiku perjalanan manungsa sing
diawali saka alam roh,
bibit instane uwong sing tumbuh
dening rahim, selanjute dadi bentuk
jasad dening alam kandungan. Ing
fase iki masyarakat jawa
ngelakokake selametan kanggo
kesehatan lan nasib apik kanggo
wong tuwane sawise lair
MASKUMAMBANG
MASKUMAMBANG
3
2. MIJIL
yaiku laire jabang bayi sing jenenge
manungsa. Tekane manungsa
dibarengi 2 hal sing beda yaiku,
kebahagiaane wong tuwa lan
tangisane anake. Kekuatan nafsu
ngewangi jasad manungsa kanggo
mahami kauripan awal pas anak -
anak. Pas umur anak - anak mulai
nyesuaiake diri
MIJIL
4
3. SINOM
yaiku umur anak - anak mulai
nyesuaiake diri sairing mlakune
wayah. Nggambarake masa
enom akeh harapan utawa
angen - angen. Perkembangan
fisik yaiku fase sing
ngebahagiaake yaiku fase pas
anak - anak
SINOM
5
KINANTHI
yaiku masa nggawekake jati diri lan nitihake
jaman dening cita - cita utawa gegayuhan.
aslie saka kata kanti/tuntun yaiku butuhake
dalan sing bener supaya gegayuhan isa
tercapai.
4. KINANTHI
KINANTHI
6
yaiku olah asmara, wong lanang
dening wong wadon. Bentukake
madasi logika marang tresna.
Asmara yaiku tresna, ngisahake
ketresnaan. Fase iki yaiku dinamika
kang kompleks, ora nyekel agama
urip bakalan suram
5. ASMARADANA
ASMARADANA
7
jumbo utawa bersatu (utawa
komitmen ing perkawinan) pada
ngurmati loro pasangan individu lan
kaluwargane duweni jiwa sing gede
kanggo nyikapi urip sing dijalani
bareng - bareng
GAMBUH
6. GAMBUH
8
sawise loro insan dadi siji lairlah anak, wis
mapan sosial lan cukup sandhang lan pangan
papan. Maknae yaiku pait legine kauripan
DANDANG GULA
7. DANDANG GULA
9
DARMA
8 . D U R M A /
yaiku manungsa kudu ngelakoniake tindhakan
sing apik ing sosialisasi. Lek duweni ilmu arta
oleh disedekahake. Fase iki nyerminake jiwa
tolong menolong, diharapake kauripan
manungsa duweni manfaat ing pasa - pada
manungsa liane. Adoh teka ngamuk
DURMA
CONTOH TEMBANG DURMA
10
nyingkirake hawa nafsu lan angkara
murka. Manungsa jawa diajarake duweni
rasa prihatin utawa ngedem rasa,
ngamuk lan nafsu kanggo njalanake
perintah agama. Ing fase iki atine
manungsa diolah sing dijenengi pasrah
diri ing ALLAH. ngadohi kesenengan
dunya kaya pasa. Hasil teka fase iki
neriman takdir tuhan.
PUNGKUR
9. PUNGKUR
11
10. MEGATRUH
ing fase iki manungsa ketemu karo Tuhan
sing Maha Esa. Fase iki pisahe nyawa teka
jasad, manungsa sing wis biasa ibadah
prosesi MEGATRUH diiringake dening
acara sing pada, lalek manungsa foya -
foya lan ora tobat akibate MEGATRUHe
bakalan elek. Manungsa iku dewe sing bisa
nggambarake tembang MEGATRUH
nduweni watak sedhih lan prihatin
MEGATRUH
12
11. POCUNG
yaiku ruh balek menyang Tuhan sing Maha
Esa. Ngafani, pocung artine jasad
manungsa sing dibungkus kanggo kain
utawa istirahate manungsa
POCUNG
13
GURU
GATRA, WILANGAN, LAN LAGU
ING TEMBANG MACAPAT
TABEL:
GURU GATRA:
yaiku akehe (baris) saben sapada (bait)
tembang.
GURU WILANGAN:
yaiku akehe wanda (suku kata) ing saben gatra
(baris) tembang.
GURU LAGU:
yaiku dhong-dhinge utawa tibane swara ing
saben pungkasane gatra.
14
TULADHA
GURU GATRA, WILANGAN, LAN
LAGU ING TEMBANG MACAPAT
15
KEBASAAN
U N S U R
1. TEMBUNG GARBA
yaiku padha kaya geguritan (puisi gagrak anyar).
Gunakake pemilihan tembung kang awujud
tembung Entar, tembung Saroja, tembung
Dasanama, lan tembung - tembung mawa
wuwuhan.
Kanggo ngepasake cacahing ing saben gatra (guru
wilangane) ing tembang Macapat iku lumrahe
Garba kadang uga gunakake tembung Camboran.
yaiku tembung kang kedadean saka gandhenge tembung loro
utawa luwih.
Tuladha:
Sira padha tegese kaya: kowe,sampeyan, panjenengan
Rina padha tegese kaya: rinten, siyang, awan
Sudra padha tegese kaya: papa, mlarat, sengsara, kere
2. TEMBUNG KAWI
3. DASANAMA
yaiku tembung sing asale saka Basa Jawa Tengahan/Jawa
Kuna, tembung iki biasane digunakake kanggo omongan
sabendina, mula saiki wis arang keprungu.
Tuladha:
Tembung sudra ateges: mlarat.
Tembung lawan ateges: mungsuh, tandhing. Tembung
langar ateges: angkuh, sangar, seneng padu.
yaiku asale saka tembung 'dasan' ateges sepuluh, 'nama'
ateges jeneng utawa aran. Tegese jenenge wong utawa
aran siji nduweni jeneng utawa aran nganti sepuluh (utawa
luwih) kang padha utawa meh padha tegese.
Tuladha:
Sira padha tegese karo kowe, sampeyan, panjenengan.
Rina padha tegese karo: rinten, siyang, awan. Sudra
padha tegese karo papa, mlarat, sengsara, kere. 16
4. SANDI ASMA
yaiku jenenge pengarang, pangripta, utawa pujangga
kang diwedharake kang satemene kang dipilah - pilah
adhapur wanda- wanda utawa aksara - aksara.
Tuladha:
Saiki aku arep dadi wresthi
Gemrudug amerta kang gumebyar nambahi kesyahduan
Hawane sing anyles gawe aku pingin males - malesan
Ambune bantala gawe aku rerem
Gawe aku mesti kelingan katentreman ing omah
Liwate wong sing kerjo ing dalanan
Jalwestri pada - pada kudanan
5. SANDI KARSA
yaiku ukara kang diwedharake kang satemene sing
dipilah - pilah adhapur huruf iki digawe medharake
cipta, gagasan, utawa kekarepan.
Tuladha:
Dimen lebdeng kawruh
Ing pakaryan mrih trengginas Nalar mulur rinengga
ambeg berbudi Esthining tyas maujud Naning mulya
Anjrah mring para siswa Pepinginan kang samya kae
Dina dina kepungkur
Iku dadi landhasaneki Dina kang bakal teka
Pepinginan kang samya kae
Esthining tyas maujud
Naning mulya Dina dina kepungkur Iku dadi
landhasaneki Dina kang bakal teka Ing pangangkah
tumus Kita bangsa Indonesia
Anemahi jaman
Nyrambahi Nuwsantar
17
syah
ai
m
a
e
Li
a
Sandi Asma : Aisyah Amelia
Sandi Karsa : Dina Pendidikan
NUWUN
M A T U R

More Related Content

Similar to TEMBANG MACAPAT

Tembang Macapat_Beni Cahya Suro-07.pdf
Tembang Macapat_Beni Cahya Suro-07.pdfTembang Macapat_Beni Cahya Suro-07.pdf
Tembang Macapat_Beni Cahya Suro-07.pdfBeniCahyaSuro
 
Tembang Macapat_35-Zakiy Bagus Setiawan/XI IPS 1.pdf
Tembang Macapat_35-Zakiy Bagus Setiawan/XI IPS 1.pdfTembang Macapat_35-Zakiy Bagus Setiawan/XI IPS 1.pdf
Tembang Macapat_35-Zakiy Bagus Setiawan/XI IPS 1.pdfZakiyBagus21
 
Tembang Macapat Materi kelas XI
Tembang Macapat Materi kelas XITembang Macapat Materi kelas XI
Tembang Macapat Materi kelas XI31RegitaAuliaI
 
pdf_20230311_124100_0000.pdf
pdf_20230311_124100_0000.pdfpdf_20230311_124100_0000.pdf
pdf_20230311_124100_0000.pdf06DurrotunNafisah
 
Tembang macapat kelas XI .pdf
Tembang macapat kelas XI .pdfTembang macapat kelas XI .pdf
Tembang macapat kelas XI .pdfMohAfifBahari
 
Tembung Macapat-Roma Afrizal Taslim-XIMIPA2-30.pdf
Tembung Macapat-Roma Afrizal Taslim-XIMIPA2-30.pdfTembung Macapat-Roma Afrizal Taslim-XIMIPA2-30.pdf
Tembung Macapat-Roma Afrizal Taslim-XIMIPA2-30.pdf31RomaAfrizalTaslim
 
Tembang Macapat e-book
Tembang Macapat e-bookTembang Macapat e-book
Tembang Macapat e-bookAsyrifaSabrina
 
Tembang Macapat_03-Alvian-XI IPS 1.pdf
Tembang Macapat_03-Alvian-XI IPS 1.pdfTembang Macapat_03-Alvian-XI IPS 1.pdf
Tembang Macapat_03-Alvian-XI IPS 1.pdfZakiyBagus21
 
Tembang Macapat Dening Wanda
Tembang Macapat Dening Wanda Tembang Macapat Dening Wanda
Tembang Macapat Dening Wanda MiaNuril
 
Tembang Macapat
Tembang MacapatTembang Macapat
Tembang Macapat09Ayesha
 
15 -Muchammad Munir XI IPS 2
15 -Muchammad Munir XI IPS 215 -Muchammad Munir XI IPS 2
15 -Muchammad Munir XI IPS 2MuchammadMunir2
 
Tembang Macapat XI Semester 2.pdf
Tembang Macapat XI Semester 2.pdfTembang Macapat XI Semester 2.pdf
Tembang Macapat XI Semester 2.pdfAunillahiAesyi
 

Similar to TEMBANG MACAPAT (20)

Tembang Macapat_Beni Cahya Suro-07.pdf
Tembang Macapat_Beni Cahya Suro-07.pdfTembang Macapat_Beni Cahya Suro-07.pdf
Tembang Macapat_Beni Cahya Suro-07.pdf
 
Tembang Macapat_35-Zakiy Bagus Setiawan/XI IPS 1.pdf
Tembang Macapat_35-Zakiy Bagus Setiawan/XI IPS 1.pdfTembang Macapat_35-Zakiy Bagus Setiawan/XI IPS 1.pdf
Tembang Macapat_35-Zakiy Bagus Setiawan/XI IPS 1.pdf
 
Tembang Macapat Materi kelas XI
Tembang Macapat Materi kelas XITembang Macapat Materi kelas XI
Tembang Macapat Materi kelas XI
 
pdf_20230311_124100_0000.pdf
pdf_20230311_124100_0000.pdfpdf_20230311_124100_0000.pdf
pdf_20230311_124100_0000.pdf
 
Materi Tembang Macapat
Materi Tembang MacapatMateri Tembang Macapat
Materi Tembang Macapat
 
Tembang Macapat.pdf
Tembang Macapat.pdfTembang Macapat.pdf
Tembang Macapat.pdf
 
Tembang macapat kelas XI .pdf
Tembang macapat kelas XI .pdfTembang macapat kelas XI .pdf
Tembang macapat kelas XI .pdf
 
Tembung Macapat-Roma Afrizal Taslim-XIMIPA2-30.pdf
Tembung Macapat-Roma Afrizal Taslim-XIMIPA2-30.pdfTembung Macapat-Roma Afrizal Taslim-XIMIPA2-30.pdf
Tembung Macapat-Roma Afrizal Taslim-XIMIPA2-30.pdf
 
Macapat
MacapatMacapat
Macapat
 
M.RAFI MAULANA XI MIPA 5(14)
M.RAFI MAULANA XI MIPA 5(14)M.RAFI MAULANA XI MIPA 5(14)
M.RAFI MAULANA XI MIPA 5(14)
 
Tembang Macapat e-book
Tembang Macapat e-bookTembang Macapat e-book
Tembang Macapat e-book
 
Umar Faruq
Umar Faruq Umar Faruq
Umar Faruq
 
Tembang Macapat
Tembang Macapat Tembang Macapat
Tembang Macapat
 
Tembang Macapat_03-Alvian-XI IPS 1.pdf
Tembang Macapat_03-Alvian-XI IPS 1.pdfTembang Macapat_03-Alvian-XI IPS 1.pdf
Tembang Macapat_03-Alvian-XI IPS 1.pdf
 
Tembang Macapat Dening Wanda
Tembang Macapat Dening Wanda Tembang Macapat Dening Wanda
Tembang Macapat Dening Wanda
 
Tembang Macapat
Tembang MacapatTembang Macapat
Tembang Macapat
 
Tembang Macapat
Tembang MacapatTembang Macapat
Tembang Macapat
 
Tembung Macapat.pdf
Tembung Macapat.pdfTembung Macapat.pdf
Tembung Macapat.pdf
 
15 -Muchammad Munir XI IPS 2
15 -Muchammad Munir XI IPS 215 -Muchammad Munir XI IPS 2
15 -Muchammad Munir XI IPS 2
 
Tembang Macapat XI Semester 2.pdf
Tembang Macapat XI Semester 2.pdfTembang Macapat XI Semester 2.pdf
Tembang Macapat XI Semester 2.pdf
 

Recently uploaded

alat-alat liturgi dalam Gereja Katolik.pptx
alat-alat liturgi dalam Gereja Katolik.pptxalat-alat liturgi dalam Gereja Katolik.pptx
alat-alat liturgi dalam Gereja Katolik.pptxRioNahak1
 
MODUL 2 BAHASA INDONESIA-KELOMPOK 1.pptx
MODUL 2 BAHASA INDONESIA-KELOMPOK 1.pptxMODUL 2 BAHASA INDONESIA-KELOMPOK 1.pptx
MODUL 2 BAHASA INDONESIA-KELOMPOK 1.pptxarnisariningsih98
 
BAHAN SOSIALISASI PPDB SMA-SMK NEGERI DISDIKSU TP. 2024-2025 REVISI.pptx
BAHAN SOSIALISASI PPDB SMA-SMK NEGERI DISDIKSU TP. 2024-2025 REVISI.pptxBAHAN SOSIALISASI PPDB SMA-SMK NEGERI DISDIKSU TP. 2024-2025 REVISI.pptx
BAHAN SOSIALISASI PPDB SMA-SMK NEGERI DISDIKSU TP. 2024-2025 REVISI.pptxJamhuriIshak
 
Modul 9 Penjas kelompok 7 (evaluasi pembelajaran penjas).ppt
Modul 9 Penjas kelompok 7 (evaluasi pembelajaran penjas).pptModul 9 Penjas kelompok 7 (evaluasi pembelajaran penjas).ppt
Modul 9 Penjas kelompok 7 (evaluasi pembelajaran penjas).pptYanseBetnaArte
 
Model Manajemen Strategi Public Relations
Model Manajemen Strategi Public RelationsModel Manajemen Strategi Public Relations
Model Manajemen Strategi Public RelationsAdePutraTunggali
 
Karakteristik Negara Brazil, Geografi Regional Dunia
Karakteristik Negara Brazil, Geografi Regional DuniaKarakteristik Negara Brazil, Geografi Regional Dunia
Karakteristik Negara Brazil, Geografi Regional DuniaNadia Putri Ayu
 
Modul Ajar Bahasa Indonesia - Menulis Puisi Spontanitas - Fase D.docx
Modul Ajar Bahasa Indonesia - Menulis Puisi Spontanitas - Fase D.docxModul Ajar Bahasa Indonesia - Menulis Puisi Spontanitas - Fase D.docx
Modul Ajar Bahasa Indonesia - Menulis Puisi Spontanitas - Fase D.docxherisriwahyuni
 
PELAKSANAAN + Link2 Materi Pelatihan "Teknik Perhitungan & Verifikasi TKDN & ...
PELAKSANAAN + Link2 Materi Pelatihan "Teknik Perhitungan & Verifikasi TKDN & ...PELAKSANAAN + Link2 Materi Pelatihan "Teknik Perhitungan & Verifikasi TKDN & ...
PELAKSANAAN + Link2 Materi Pelatihan "Teknik Perhitungan & Verifikasi TKDN & ...Kanaidi ken
 
AKSI NYATA MODUL 1.2-1 untuk pendidikan guru penggerak.pptx
AKSI NYATA MODUL 1.2-1 untuk pendidikan guru penggerak.pptxAKSI NYATA MODUL 1.2-1 untuk pendidikan guru penggerak.pptx
AKSI NYATA MODUL 1.2-1 untuk pendidikan guru penggerak.pptxWirionSembiring2
 
PELAKSANAAN + Link2 Materi TRAINING "Effective SUPERVISORY & LEADERSHIP Sk...
PELAKSANAAN  + Link2 Materi TRAINING "Effective  SUPERVISORY &  LEADERSHIP Sk...PELAKSANAAN  + Link2 Materi TRAINING "Effective  SUPERVISORY &  LEADERSHIP Sk...
PELAKSANAAN + Link2 Materi TRAINING "Effective SUPERVISORY & LEADERSHIP Sk...Kanaidi ken
 
adap penggunaan media sosial dalam kehidupan sehari-hari.pptx
adap penggunaan media sosial dalam kehidupan sehari-hari.pptxadap penggunaan media sosial dalam kehidupan sehari-hari.pptx
adap penggunaan media sosial dalam kehidupan sehari-hari.pptxmtsmampunbarub4
 
04-Gemelli.- kehamilan ganda- duo atau triplet
04-Gemelli.- kehamilan ganda- duo atau triplet04-Gemelli.- kehamilan ganda- duo atau triplet
04-Gemelli.- kehamilan ganda- duo atau tripletMelianaJayasaputra
 
1.2.a.6. Demonstrasi Konstektual - Modul 1.2 (Shinta Novianti - CGP A10).pdf
1.2.a.6. Demonstrasi Konstektual - Modul 1.2 (Shinta Novianti - CGP A10).pdf1.2.a.6. Demonstrasi Konstektual - Modul 1.2 (Shinta Novianti - CGP A10).pdf
1.2.a.6. Demonstrasi Konstektual - Modul 1.2 (Shinta Novianti - CGP A10).pdfShintaNovianti1
 
Ppt tentang perkembangan Moral Pada Anak
Ppt tentang perkembangan Moral Pada AnakPpt tentang perkembangan Moral Pada Anak
Ppt tentang perkembangan Moral Pada Anakbekamalayniasinta
 
AKSI NYATA Strategi Penerapan Kurikulum Merdeka di Kelas (1).pdf
AKSI NYATA Strategi Penerapan Kurikulum Merdeka di Kelas (1).pdfAKSI NYATA Strategi Penerapan Kurikulum Merdeka di Kelas (1).pdf
AKSI NYATA Strategi Penerapan Kurikulum Merdeka di Kelas (1).pdfTaqdirAlfiandi1
 
Edukasi Haji 2023 pembinaan jemaah hajii
Edukasi Haji 2023 pembinaan jemaah hajiiEdukasi Haji 2023 pembinaan jemaah hajii
Edukasi Haji 2023 pembinaan jemaah hajiiIntanHanifah4
 
Membuat Strategi Penerapan Kurikulum Merdeka di dalam Kelas
Membuat Strategi Penerapan Kurikulum Merdeka di dalam KelasMembuat Strategi Penerapan Kurikulum Merdeka di dalam Kelas
Membuat Strategi Penerapan Kurikulum Merdeka di dalam KelasHardaminOde2
 
Kelompok 4 : Karakteristik Negara Inggris
Kelompok 4 : Karakteristik Negara InggrisKelompok 4 : Karakteristik Negara Inggris
Kelompok 4 : Karakteristik Negara InggrisNazla aulia
 
Materi Bimbingan Manasik Haji Tarwiyah.pptx
Materi Bimbingan Manasik Haji Tarwiyah.pptxMateri Bimbingan Manasik Haji Tarwiyah.pptx
Materi Bimbingan Manasik Haji Tarwiyah.pptxc9fhbm7gzj
 
Kelompok 1 Bimbingan Konseling Islami (Asas-Asas).pdf
Kelompok 1 Bimbingan Konseling Islami (Asas-Asas).pdfKelompok 1 Bimbingan Konseling Islami (Asas-Asas).pdf
Kelompok 1 Bimbingan Konseling Islami (Asas-Asas).pdfmaulanayazid
 

Recently uploaded (20)

alat-alat liturgi dalam Gereja Katolik.pptx
alat-alat liturgi dalam Gereja Katolik.pptxalat-alat liturgi dalam Gereja Katolik.pptx
alat-alat liturgi dalam Gereja Katolik.pptx
 
MODUL 2 BAHASA INDONESIA-KELOMPOK 1.pptx
MODUL 2 BAHASA INDONESIA-KELOMPOK 1.pptxMODUL 2 BAHASA INDONESIA-KELOMPOK 1.pptx
MODUL 2 BAHASA INDONESIA-KELOMPOK 1.pptx
 
BAHAN SOSIALISASI PPDB SMA-SMK NEGERI DISDIKSU TP. 2024-2025 REVISI.pptx
BAHAN SOSIALISASI PPDB SMA-SMK NEGERI DISDIKSU TP. 2024-2025 REVISI.pptxBAHAN SOSIALISASI PPDB SMA-SMK NEGERI DISDIKSU TP. 2024-2025 REVISI.pptx
BAHAN SOSIALISASI PPDB SMA-SMK NEGERI DISDIKSU TP. 2024-2025 REVISI.pptx
 
Modul 9 Penjas kelompok 7 (evaluasi pembelajaran penjas).ppt
Modul 9 Penjas kelompok 7 (evaluasi pembelajaran penjas).pptModul 9 Penjas kelompok 7 (evaluasi pembelajaran penjas).ppt
Modul 9 Penjas kelompok 7 (evaluasi pembelajaran penjas).ppt
 
Model Manajemen Strategi Public Relations
Model Manajemen Strategi Public RelationsModel Manajemen Strategi Public Relations
Model Manajemen Strategi Public Relations
 
Karakteristik Negara Brazil, Geografi Regional Dunia
Karakteristik Negara Brazil, Geografi Regional DuniaKarakteristik Negara Brazil, Geografi Regional Dunia
Karakteristik Negara Brazil, Geografi Regional Dunia
 
Modul Ajar Bahasa Indonesia - Menulis Puisi Spontanitas - Fase D.docx
Modul Ajar Bahasa Indonesia - Menulis Puisi Spontanitas - Fase D.docxModul Ajar Bahasa Indonesia - Menulis Puisi Spontanitas - Fase D.docx
Modul Ajar Bahasa Indonesia - Menulis Puisi Spontanitas - Fase D.docx
 
PELAKSANAAN + Link2 Materi Pelatihan "Teknik Perhitungan & Verifikasi TKDN & ...
PELAKSANAAN + Link2 Materi Pelatihan "Teknik Perhitungan & Verifikasi TKDN & ...PELAKSANAAN + Link2 Materi Pelatihan "Teknik Perhitungan & Verifikasi TKDN & ...
PELAKSANAAN + Link2 Materi Pelatihan "Teknik Perhitungan & Verifikasi TKDN & ...
 
AKSI NYATA MODUL 1.2-1 untuk pendidikan guru penggerak.pptx
AKSI NYATA MODUL 1.2-1 untuk pendidikan guru penggerak.pptxAKSI NYATA MODUL 1.2-1 untuk pendidikan guru penggerak.pptx
AKSI NYATA MODUL 1.2-1 untuk pendidikan guru penggerak.pptx
 
PELAKSANAAN + Link2 Materi TRAINING "Effective SUPERVISORY & LEADERSHIP Sk...
PELAKSANAAN  + Link2 Materi TRAINING "Effective  SUPERVISORY &  LEADERSHIP Sk...PELAKSANAAN  + Link2 Materi TRAINING "Effective  SUPERVISORY &  LEADERSHIP Sk...
PELAKSANAAN + Link2 Materi TRAINING "Effective SUPERVISORY & LEADERSHIP Sk...
 
adap penggunaan media sosial dalam kehidupan sehari-hari.pptx
adap penggunaan media sosial dalam kehidupan sehari-hari.pptxadap penggunaan media sosial dalam kehidupan sehari-hari.pptx
adap penggunaan media sosial dalam kehidupan sehari-hari.pptx
 
04-Gemelli.- kehamilan ganda- duo atau triplet
04-Gemelli.- kehamilan ganda- duo atau triplet04-Gemelli.- kehamilan ganda- duo atau triplet
04-Gemelli.- kehamilan ganda- duo atau triplet
 
1.2.a.6. Demonstrasi Konstektual - Modul 1.2 (Shinta Novianti - CGP A10).pdf
1.2.a.6. Demonstrasi Konstektual - Modul 1.2 (Shinta Novianti - CGP A10).pdf1.2.a.6. Demonstrasi Konstektual - Modul 1.2 (Shinta Novianti - CGP A10).pdf
1.2.a.6. Demonstrasi Konstektual - Modul 1.2 (Shinta Novianti - CGP A10).pdf
 
Ppt tentang perkembangan Moral Pada Anak
Ppt tentang perkembangan Moral Pada AnakPpt tentang perkembangan Moral Pada Anak
Ppt tentang perkembangan Moral Pada Anak
 
AKSI NYATA Strategi Penerapan Kurikulum Merdeka di Kelas (1).pdf
AKSI NYATA Strategi Penerapan Kurikulum Merdeka di Kelas (1).pdfAKSI NYATA Strategi Penerapan Kurikulum Merdeka di Kelas (1).pdf
AKSI NYATA Strategi Penerapan Kurikulum Merdeka di Kelas (1).pdf
 
Edukasi Haji 2023 pembinaan jemaah hajii
Edukasi Haji 2023 pembinaan jemaah hajiiEdukasi Haji 2023 pembinaan jemaah hajii
Edukasi Haji 2023 pembinaan jemaah hajii
 
Membuat Strategi Penerapan Kurikulum Merdeka di dalam Kelas
Membuat Strategi Penerapan Kurikulum Merdeka di dalam KelasMembuat Strategi Penerapan Kurikulum Merdeka di dalam Kelas
Membuat Strategi Penerapan Kurikulum Merdeka di dalam Kelas
 
Kelompok 4 : Karakteristik Negara Inggris
Kelompok 4 : Karakteristik Negara InggrisKelompok 4 : Karakteristik Negara Inggris
Kelompok 4 : Karakteristik Negara Inggris
 
Materi Bimbingan Manasik Haji Tarwiyah.pptx
Materi Bimbingan Manasik Haji Tarwiyah.pptxMateri Bimbingan Manasik Haji Tarwiyah.pptx
Materi Bimbingan Manasik Haji Tarwiyah.pptx
 
Kelompok 1 Bimbingan Konseling Islami (Asas-Asas).pdf
Kelompok 1 Bimbingan Konseling Islami (Asas-Asas).pdfKelompok 1 Bimbingan Konseling Islami (Asas-Asas).pdf
Kelompok 1 Bimbingan Konseling Islami (Asas-Asas).pdf
 

TEMBANG MACAPAT

  • 1. BY. AISYAH AMELIA 04 | XI MIPA 4 MACAPAT SMA NEGERI 1 PASURUAN Basa Jawa Kelas XI Bab Tembang Macapat, isine jelasake macem macem jenise Tembang Macapat TEMBANG
  • 2. DAFTAR ISI Pangerten Tembang Macapat...................1 Ancase Tembang Macapat.........................2 Filosofi Tembang Macapat........................3 Maskumambang..........................................................................................................3 Mijil....................................................................................................................................4 Sinom...............................................................................................................................5 Kinanthi...........................................................................................................................6 Asmaradhana...............................................................................................................7 Gambuh..........................................................................................................................8 Dhandhanggula...........................................................................................................9 Durma...........................................................................................................................10 Pangkur.........................................................................................................................11 Megatruh.....................................................................................................................12 Pocung..........................................................................................................................13 i Paugeran Tembang Macapat (Guru Gatra, Guru Wilangan, Guru Lagu)........................................................14 Pangerten Guru Gatra, Guru Wilangan, Guru Lagu...............................14 Tabel Guru Gatra, Guru Wilangan, Guru Lagu..........................................14 Tuladha Paugeran Tembang Macapat..........................................................15 Unsur Kebasaan Tembang Macapat........16 Tembung Garba.......................................................................................................16 Tembung Kawi...........................................................................................................16 Dasanama...................................................................................................................16 Sandi Asma.................................................................................................................17 Sandi Karsa.................................................................................................................17
  • 3. Tembang macapat yaiku salah sijine karya sastra Jawa sing bentuke tembang utawa puisi tradisional Jawa. Tembang Macapat kuwi wacanan puisi mantra sing wis ana sadurunge islam. Cara Macae diarani kekawinan kanggo acara keagamaan amargo sifate mantra, dening para wali diubah maneh nganggo bentuk tembang cilik lan ngelebokake unsur agama, budipakarti kanggo ngajarake norma - norma ing kehidupan islam lan ora kanggo peribadatan utawa pamujaan TEMBANG MACAPAT? A P A I K U Pangertian Saka Tembang Macapat 1
  • 4. ana akeh ancase tembang macapat kanggo manungsa yaiku: 1. Ancasan utamane yaiku kanggo pandangan urip manungsa amarga ing tembang macapat nyeritakake 11 babagan kauripan manungsa ing dunya iki, tembang macapat uga dadi pangeling-eling yen manungsa bakale balik marang penciptae 2. Kanggo sarana pendidikan amarga diajarake ana sekolah ing materi basa jawa 3. Kanggo sarana hiburan yan maca tembang macapat mesti dilaguake ANCASE TEMBANG MACAPAT 2
  • 5. 1. MASKUMAMBANG yaiku perjalanan manungsa sing diawali saka alam roh, bibit instane uwong sing tumbuh dening rahim, selanjute dadi bentuk jasad dening alam kandungan. Ing fase iki masyarakat jawa ngelakokake selametan kanggo kesehatan lan nasib apik kanggo wong tuwane sawise lair MASKUMAMBANG MASKUMAMBANG 3
  • 6. 2. MIJIL yaiku laire jabang bayi sing jenenge manungsa. Tekane manungsa dibarengi 2 hal sing beda yaiku, kebahagiaane wong tuwa lan tangisane anake. Kekuatan nafsu ngewangi jasad manungsa kanggo mahami kauripan awal pas anak - anak. Pas umur anak - anak mulai nyesuaiake diri MIJIL 4
  • 7. 3. SINOM yaiku umur anak - anak mulai nyesuaiake diri sairing mlakune wayah. Nggambarake masa enom akeh harapan utawa angen - angen. Perkembangan fisik yaiku fase sing ngebahagiaake yaiku fase pas anak - anak SINOM 5
  • 8. KINANTHI yaiku masa nggawekake jati diri lan nitihake jaman dening cita - cita utawa gegayuhan. aslie saka kata kanti/tuntun yaiku butuhake dalan sing bener supaya gegayuhan isa tercapai. 4. KINANTHI KINANTHI 6
  • 9. yaiku olah asmara, wong lanang dening wong wadon. Bentukake madasi logika marang tresna. Asmara yaiku tresna, ngisahake ketresnaan. Fase iki yaiku dinamika kang kompleks, ora nyekel agama urip bakalan suram 5. ASMARADANA ASMARADANA 7
  • 10. jumbo utawa bersatu (utawa komitmen ing perkawinan) pada ngurmati loro pasangan individu lan kaluwargane duweni jiwa sing gede kanggo nyikapi urip sing dijalani bareng - bareng GAMBUH 6. GAMBUH 8
  • 11. sawise loro insan dadi siji lairlah anak, wis mapan sosial lan cukup sandhang lan pangan papan. Maknae yaiku pait legine kauripan DANDANG GULA 7. DANDANG GULA 9
  • 12. DARMA 8 . D U R M A / yaiku manungsa kudu ngelakoniake tindhakan sing apik ing sosialisasi. Lek duweni ilmu arta oleh disedekahake. Fase iki nyerminake jiwa tolong menolong, diharapake kauripan manungsa duweni manfaat ing pasa - pada manungsa liane. Adoh teka ngamuk DURMA CONTOH TEMBANG DURMA 10
  • 13. nyingkirake hawa nafsu lan angkara murka. Manungsa jawa diajarake duweni rasa prihatin utawa ngedem rasa, ngamuk lan nafsu kanggo njalanake perintah agama. Ing fase iki atine manungsa diolah sing dijenengi pasrah diri ing ALLAH. ngadohi kesenengan dunya kaya pasa. Hasil teka fase iki neriman takdir tuhan. PUNGKUR 9. PUNGKUR 11
  • 14. 10. MEGATRUH ing fase iki manungsa ketemu karo Tuhan sing Maha Esa. Fase iki pisahe nyawa teka jasad, manungsa sing wis biasa ibadah prosesi MEGATRUH diiringake dening acara sing pada, lalek manungsa foya - foya lan ora tobat akibate MEGATRUHe bakalan elek. Manungsa iku dewe sing bisa nggambarake tembang MEGATRUH nduweni watak sedhih lan prihatin MEGATRUH 12
  • 15. 11. POCUNG yaiku ruh balek menyang Tuhan sing Maha Esa. Ngafani, pocung artine jasad manungsa sing dibungkus kanggo kain utawa istirahate manungsa POCUNG 13
  • 16. GURU GATRA, WILANGAN, LAN LAGU ING TEMBANG MACAPAT TABEL: GURU GATRA: yaiku akehe (baris) saben sapada (bait) tembang. GURU WILANGAN: yaiku akehe wanda (suku kata) ing saben gatra (baris) tembang. GURU LAGU: yaiku dhong-dhinge utawa tibane swara ing saben pungkasane gatra. 14
  • 17. TULADHA GURU GATRA, WILANGAN, LAN LAGU ING TEMBANG MACAPAT 15
  • 18. KEBASAAN U N S U R 1. TEMBUNG GARBA yaiku padha kaya geguritan (puisi gagrak anyar). Gunakake pemilihan tembung kang awujud tembung Entar, tembung Saroja, tembung Dasanama, lan tembung - tembung mawa wuwuhan. Kanggo ngepasake cacahing ing saben gatra (guru wilangane) ing tembang Macapat iku lumrahe Garba kadang uga gunakake tembung Camboran. yaiku tembung kang kedadean saka gandhenge tembung loro utawa luwih. Tuladha: Sira padha tegese kaya: kowe,sampeyan, panjenengan Rina padha tegese kaya: rinten, siyang, awan Sudra padha tegese kaya: papa, mlarat, sengsara, kere 2. TEMBUNG KAWI 3. DASANAMA yaiku tembung sing asale saka Basa Jawa Tengahan/Jawa Kuna, tembung iki biasane digunakake kanggo omongan sabendina, mula saiki wis arang keprungu. Tuladha: Tembung sudra ateges: mlarat. Tembung lawan ateges: mungsuh, tandhing. Tembung langar ateges: angkuh, sangar, seneng padu. yaiku asale saka tembung 'dasan' ateges sepuluh, 'nama' ateges jeneng utawa aran. Tegese jenenge wong utawa aran siji nduweni jeneng utawa aran nganti sepuluh (utawa luwih) kang padha utawa meh padha tegese. Tuladha: Sira padha tegese karo kowe, sampeyan, panjenengan. Rina padha tegese karo: rinten, siyang, awan. Sudra padha tegese karo papa, mlarat, sengsara, kere. 16
  • 19. 4. SANDI ASMA yaiku jenenge pengarang, pangripta, utawa pujangga kang diwedharake kang satemene kang dipilah - pilah adhapur wanda- wanda utawa aksara - aksara. Tuladha: Saiki aku arep dadi wresthi Gemrudug amerta kang gumebyar nambahi kesyahduan Hawane sing anyles gawe aku pingin males - malesan Ambune bantala gawe aku rerem Gawe aku mesti kelingan katentreman ing omah Liwate wong sing kerjo ing dalanan Jalwestri pada - pada kudanan 5. SANDI KARSA yaiku ukara kang diwedharake kang satemene sing dipilah - pilah adhapur huruf iki digawe medharake cipta, gagasan, utawa kekarepan. Tuladha: Dimen lebdeng kawruh Ing pakaryan mrih trengginas Nalar mulur rinengga ambeg berbudi Esthining tyas maujud Naning mulya Anjrah mring para siswa Pepinginan kang samya kae Dina dina kepungkur Iku dadi landhasaneki Dina kang bakal teka Pepinginan kang samya kae Esthining tyas maujud Naning mulya Dina dina kepungkur Iku dadi landhasaneki Dina kang bakal teka Ing pangangkah tumus Kita bangsa Indonesia Anemahi jaman Nyrambahi Nuwsantar 17 syah ai m a e Li a Sandi Asma : Aisyah Amelia Sandi Karsa : Dina Pendidikan
  • 20. NUWUN M A T U R