SlideShare a Scribd company logo
1 of 18
Download to read offline
Tembang
Macapat
Maulida Azzahra/22
XI MIPA 3
SMAN 1 Kota Pasuruan
Puji syukur wonten ngarsanipun Allah
SWT. ingkang sampun paring rahmat
saha hidayahipun satemah kula saged
ngrampungaken tugas buku digital
menika. Sholawat saha salam mugi
tansah katur dhumateng junjungan
kita Nabi Agung Muhammad SAW.
sing wis nggawa kita menyang jaman
sing padhang kaya saiki.
Buku digital menika dipundamel
kangge ngrampungaken tugas basa
Jawi kelas XI
ingkang saged nyengkuyung kagiyatan
pamulangan. Kaajab kanthi buku
digital menika kita saged langkung
sregep maca buku.
hal 1
PAMBUKA
PAMBUKA ...........................................................01
DHAPTAR ISI......................................................02
PANGERTEN TEMBUNG
MACAPAT...........................................................03
FILOSOFI TEMBUNG
MACAPAT...........................................................04
JINISE TEMBUNG
MACAPAT...........................................................05
ANCASE TEMBUNG
MACAPAT.............................................................11
PANGERTEAN GURU GATRA, GURU
WILANGAN, LAN GURU
LAGU......................................................................12
UNSUR KEBASAAN TEMBUNG
MACAPAT............................................................14
..
hal 2
DHAPTAR ISI
PANUTUP....................................................17
Para leluhur Tanah Jawa pada masa Walisongo sing
nyebarake ajaran agama Islam ing Tanah Jawa sing
wis mewarisake ajaran lan norma budaya uga ajaran
budi pekerti sing wis dadi tradisi lan terkandung ing
njerone bait-bait Majapahit
hal 3
Pangarten
Macapat
Macapat (Jawa: ꦩꦕꦥꦠ꧀) yaiku tembang utawa puisi
asli Jawa. Saben bait macapat nduweni baris kalimat
sing kasebut gatra, lan saben gatra nduweni cacahe
wanda (guru wilangan) tertentu, lan pada bunyi ing
sajak akhir sing kasebut guru lagu.
Tembang cethek gubahan para wali lan
pujangga kasebut macapat. Macapat
ngandung isi ajaran lan dirangkep dadi 11
bab. Masyarakat Jawa ngartiake macapat
arupa "kawruh" Utawa ilmu filosofi Jawa.
Macapat sering diartiake arupa madosi jati
diri manungso sejati sing dikelilingi 4 nafsu
dunyo koyo pemahamane wong Jawa sing
kasebut "sedulur papat kalimo pancer".
Pada umume macapat
uga diartiake "papat-papat"
Utawa maca papat-papat
yaiku metode maca Tembung
sing kegabung saka 4
Wanda.
hal 4
Filosofi
Macapat
Filosofi lng Jenise
Tembung Macapat
Kesewelas tembang macapat Kuwi wujude
perjalanan keramat Kahuripan manungsa
saka lahir nganti mati
1. Maskumambang
Tegesipun tembang maskumambang yaiku
emas ngambang (emas kumambang)
nyeritaake keadaane manungsa pas sih ing
njerone weteng awujud roh ing alam
kandungan. Maskumambang diartiake bibit
insan teka
sing jaler sing tumbuh njerone wadah
insan ing rahim istri.
2. Mijil
Tembang mijil, padha tegese karo wijil yaiku
metu saka wetenge ibu. Kehadirane
manungsa ing dunyo diiringi 2 hal sing titik
baline. Kanggo wong tuwa mesem lan
ngguyu dibarengi kehadirane anake ing
dunyo. Bedane kanggo sang anak
kehadirane ditengeri tangisan pertama,
selanjute di lengketake kapapat nafsu sing
njelma dadi kekuatan
hal 5
4. Kinanthi
Kinanti mujudaken wekdal nalika lare dipun
tuntun saha dipuntuntun dening tiyang
sepuhipun supados saget dados pribadi
ingkang langkung sae ing tembe. Yaiku masa
mbentuk jati diri lan ndidik ing dalan nuju
menyang cita-cita.
Sinom artine gambarane masa muda sing
endah lan penuh pengharapan, uga angan-
angan kumpul bareng konco. Sinom asale
saka tembung enom kang tegese enom.
Nom-noman digunakake kanggo sinau,
golek kanca lan golek jati diri.
hal 6
3. Sinom
5. Asmaranda
Asmaradana nggambarake geger asmara ing
panguripane manungsa. Periode iki diwiwiti nalika
manungsa wiwit nduweni minat marang lawan jenis,
yaiku nalika isih remaja. Ing fsae Iki dinamika
panghuripan wes nyata lna kompleks. Dibutuhake
perjuangan supaya ngalahake ego awak dewe.
6. Gambuh
Gambuh saget dipuntegesi jumbuh ingkang
trep utawi sarujuk, nggambaraken bab
enggal gesangipun manungsa, inggih
menika mlebet ing jaman bebrayan.
Gambuh yaiku tumbuh lam dadi siji.
Fase Iki nyeritaake masalah komitmen
ing perkawinan, nyatuake cinta
ing panghuripan rumah tangga.
hal 7
hal 8
7. Dhandanggula
Pada fase iki kauripan pada tutuk tahap
nggoleki kemampuan sosial lan
kesejahteraan. Ndoleki nilai cukup
sandang pangan lan papan. Cukup duduk
berarti sugih, tapi cukup artine wis pas
Karo takarane. Dhandanggula uga artine
pahit lan manise kauripan
8. Durma
Durma asale saka tembung derma kang tegese
menehi rejeki marang wong liya. Nalika kabeh
kebutuhan wis kacukupan lan ora ana kekurangan
apa-apa, manungsa wiwit mikir babagan mbagi
rejeki marang wong liya. Nanging ora jarang
sawise rumangsa cukup dheweke malah tumindak
sombong lan gumedhe. Durma uga diartiake
gambaran manungsa sing kudu wani ngehadapi
kabeh macem cobaan.
9. Pangkur
Pangkur asale saka tembung mungkur
(mundur/mungkur). Manungsa wiwit mundur
saka kepinginan kadonyan lan wiwit mikir
bab urip sawise pati mengko. Sawise kabeh
kebetahan ing donya wis kacukupan, mula
manungsa banjir golek bekal kanggo urip
langgeng ing tembesa. Ing fase Iki
manungsa mulai Iso ngendaliake nafsu.
hal 9
10. Megatruh
Megat roh yaiku fase terpisahe nyawa saka jasad.
Fase manungsa ketemu pangeran sing maha esa.
Yen manungsa ndadiake agama kanggo dasar
panghuripan, fase Iki bakal Endah dilakuake.
hal 10
11. Pocung
Pocung artine pocong. Sak wise pisah karo roh
saka jasad, manungsa dibalekno menyang alam
semesta. Jasad manungsa Kuwi mau dibungkus
karo kain lan dikebumiake (dikuburake). Fase Iki
di njenengi fase ngasuh (istirahat) jasad lan roh
suci supaya ngelanjutake kauripan ing alam
selanjute karo nggowo sangu amal perbuatane
pas ana ing dunyo. Tembang
iki minangka pungkasan saka sewelas tembang
macapat.
Ancase
Tembang
Macapat
Tembang Macapat nduweni
nilai luhur lan nilai budaya.
Tembang Macapat iki ancase
nuntun perjalanan e manungsa
saka cilik kanthi sedo supaya
nduewni kauripan sing bener
lan tentrem.
hal 11
hal 12
PANGERTEN GURU GATRA,
GURU WILANGAN, LAN
GURU LAGU
1. Guru Gatra
2. Guru Wilangan
3. Guru Lagu
Guru gatra yaiku akehe
gatra(baris)saben
sapada(bait)tembang.
Guru wilangan yaiku
akehe wanda(suku
kata)ing saben
gatra(baris)tembang
Guru lagu yaiku Tibaning
Swara Vokal (a,i,u,e,o) ing
pungkasan gatra.
Tabel
Tembung Macapat
hal 13
hal 14
UNSUR KEBASAAN
TEMBANG MACAPAT
1. Tembung Garba
Tembung garba yaiku tembung loro utawa luwih
sing digabung dadi siji, kanthi ngurangi jumlah
wanda lan nduwe makna dewe, tembung garba
uga diarani sinandhi.
Tuladha :
1. Aneng, yaiku saka tembung Ana + Ing
2. Lumebeng, yaiku saka tembung Mlebu + Ing
3. Taksyalit, yaiku saka tembung Taksih + Alit
2. Tembung Kawi
Tembung kawi yaiku jenise tembung kang
cak-cake winates ana ing basa endah,
umpamane kanggo ing kesenian
kethoprak, wayang lan acara liane kang
gegayutan karo adat kejawen.
Tuladha :
1. Angga = Awak
2. Atmaja = Anak
3. Brama = Geni
Sandi Karsa yaiku tujuan, ancas, utawa
karep kang sinamun utawa sinamar ana ing
tembang. Tuladha;
hal 15
3. Dasanama
Dasanama yaiku tembung pirang-pirang kang
duwe teges siji utawa padha.
Tuladha :
1. Aran = Ngaran, kekasih, wewangi, panelah,
juluk.
2. Asri = Raras, sri, lengeng, resmi, ati.
3. Ati = Budi, ambek, budaya, angen-angen,
cita
4. Sandi karsa
DINA PENDIDIKAN
Dimen lebdeng kawruh
Ing pakaryan mrih trengginas
Nalar mulur rinengga ambeg berbudi
Anjrah mring para siswa
Pepinginan kang samya kae
Esthining tyas maujud
Naning mulya
Dina dina kepungkur
Iku dadi landhasaneki
Dina kang bakal teka
Ing pangangkah tumus
Kita bangsa indonesia
Anemahi jaman
Nyrambahi nuwsantara
MAULIDA AZZAHRA
MAnungsa kudune nduwe rasa tetulung
sUpaya uripe aneng dunyo amtrem
umpama LIyan raga pada guyub
DAdeake lingkungan sing ayem
sAkabeane manungsa arsa tresna
Zaman saiki sungkawa nduweni rasa guyub
ing ZAman mbien wong-wong pada Urip
berbarengan
Hormat marang sing tuwa sayang marang sing sinom
RAharja oleh saka saeka praya
hal 16
5. Sandi Asma
sandi asma yaiku asma kang sinandi utawa
jeneng kang sinamun (sinamar) ing sajroning
tembang, kidung, utawa karangan,
Tuladha:
Tembung Kawi:
1. Arsa : arep
2. Sungkawa : susah
3. Saeka praya : rukun
4. Tresna : seneng
Tembung Dasanama:
1. Liyan : bedane, liane
2. Raga : awak, tubuh
3. Raharja : slamet, aman
Tembung Garba:
1. Aneng : ana lan ing
2. Amtrem : aman lan tentrem
3. Sinom : isih lan enom
Pungkasan:
bisa dielingake yen tembang
macapat yaiku tembang utawa
geguritan tradhisional Jawa
kang nyritakake tahapan-tahapan
panguripane
manungsa. Filsafatipun
nggambaraken manungsa wiwit
lair, wiwit sinau nalika alit, nalika
diwasa, ngantos pungkasanipun
tilar donya.
hal 17
Panutup

More Related Content

Similar to MAKNA HIDUP

11-M.khamdan Wahyu M XI-IPS2
11-M.khamdan Wahyu M XI-IPS2 11-M.khamdan Wahyu M XI-IPS2
11-M.khamdan Wahyu M XI-IPS2 MKhamdanWahyu
 
Tembang Macapat_35-Zakiy Bagus Setiawan/XI IPS 1.pdf
Tembang Macapat_35-Zakiy Bagus Setiawan/XI IPS 1.pdfTembang Macapat_35-Zakiy Bagus Setiawan/XI IPS 1.pdf
Tembang Macapat_35-Zakiy Bagus Setiawan/XI IPS 1.pdfZakiyBagus21
 
15 -Muchammad Munir XI IPS 2
15 -Muchammad Munir XI IPS 215 -Muchammad Munir XI IPS 2
15 -Muchammad Munir XI IPS 2MuchammadMunir2
 
Tembang Macapat_Beni Cahya Suro-07.pdf
Tembang Macapat_Beni Cahya Suro-07.pdfTembang Macapat_Beni Cahya Suro-07.pdf
Tembang Macapat_Beni Cahya Suro-07.pdfBeniCahyaSuro
 
17 Nabila Rindi XI MIPA 5
17 Nabila Rindi XI MIPA 517 Nabila Rindi XI MIPA 5
17 Nabila Rindi XI MIPA 5Nabilarindi
 
Buku Digital Tembang Macapat
Buku Digital Tembang Macapat Buku Digital Tembang Macapat
Buku Digital Tembang Macapat 23RenshaFadhila
 
Tembang Macapat e-book
Tembang Macapat e-bookTembang Macapat e-book
Tembang Macapat e-bookAsyrifaSabrina
 
Tembang macapat kelas XI .pdf
Tembang macapat kelas XI .pdfTembang macapat kelas XI .pdf
Tembang macapat kelas XI .pdfMohAfifBahari
 
REPRESENTASI NILAI NILAI KARAKTER DAN MORALITAS PADA TEMBANG PANGKUR MELALUI ...
REPRESENTASI NILAI NILAI KARAKTER DAN MORALITAS PADA TEMBANG PANGKUR MELALUI ...REPRESENTASI NILAI NILAI KARAKTER DAN MORALITAS PADA TEMBANG PANGKUR MELALUI ...
REPRESENTASI NILAI NILAI KARAKTER DAN MORALITAS PADA TEMBANG PANGKUR MELALUI ...Benny103590
 
Tembung Macapat-Roma Afrizal Taslim-XIMIPA2-30.pdf
Tembung Macapat-Roma Afrizal Taslim-XIMIPA2-30.pdfTembung Macapat-Roma Afrizal Taslim-XIMIPA2-30.pdf
Tembung Macapat-Roma Afrizal Taslim-XIMIPA2-30.pdf31RomaAfrizalTaslim
 
serat wedhatama pupuh pucung pada 11 - 15
serat wedhatama pupuh pucung pada 11 - 15serat wedhatama pupuh pucung pada 11 - 15
serat wedhatama pupuh pucung pada 11 - 15kusnullatifah
 
Tembang Macapat_03-Alvian-XI IPS 1.pdf
Tembang Macapat_03-Alvian-XI IPS 1.pdfTembang Macapat_03-Alvian-XI IPS 1.pdf
Tembang Macapat_03-Alvian-XI IPS 1.pdfZakiyBagus21
 
Tembang Macapat Materi kelas XI
Tembang Macapat Materi kelas XITembang Macapat Materi kelas XI
Tembang Macapat Materi kelas XI31RegitaAuliaI
 

Similar to MAKNA HIDUP (20)

Macapat
MacapatMacapat
Macapat
 
Tembang Macapat
Tembang  Macapat Tembang  Macapat
Tembang Macapat
 
11-M.khamdan Wahyu M XI-IPS2
11-M.khamdan Wahyu M XI-IPS2 11-M.khamdan Wahyu M XI-IPS2
11-M.khamdan Wahyu M XI-IPS2
 
Tembang Macapat.pdf
Tembang Macapat.pdfTembang Macapat.pdf
Tembang Macapat.pdf
 
Tembang Macapat_35-Zakiy Bagus Setiawan/XI IPS 1.pdf
Tembang Macapat_35-Zakiy Bagus Setiawan/XI IPS 1.pdfTembang Macapat_35-Zakiy Bagus Setiawan/XI IPS 1.pdf
Tembang Macapat_35-Zakiy Bagus Setiawan/XI IPS 1.pdf
 
15 -Muchammad Munir XI IPS 2
15 -Muchammad Munir XI IPS 215 -Muchammad Munir XI IPS 2
15 -Muchammad Munir XI IPS 2
 
Tembang Macapat_Beni Cahya Suro-07.pdf
Tembang Macapat_Beni Cahya Suro-07.pdfTembang Macapat_Beni Cahya Suro-07.pdf
Tembang Macapat_Beni Cahya Suro-07.pdf
 
M. Syahrul Rhomadhon
M. Syahrul Rhomadhon M. Syahrul Rhomadhon
M. Syahrul Rhomadhon
 
17 Nabila Rindi XI MIPA 5
17 Nabila Rindi XI MIPA 517 Nabila Rindi XI MIPA 5
17 Nabila Rindi XI MIPA 5
 
Buku Digital Tembang Macapat
Buku Digital Tembang Macapat Buku Digital Tembang Macapat
Buku Digital Tembang Macapat
 
Tembang Macapat e-book
Tembang Macapat e-bookTembang Macapat e-book
Tembang Macapat e-book
 
Umar Faruq
Umar Faruq Umar Faruq
Umar Faruq
 
Tembang macapat kelas XI .pdf
Tembang macapat kelas XI .pdfTembang macapat kelas XI .pdf
Tembang macapat kelas XI .pdf
 
REPRESENTASI NILAI NILAI KARAKTER DAN MORALITAS PADA TEMBANG PANGKUR MELALUI ...
REPRESENTASI NILAI NILAI KARAKTER DAN MORALITAS PADA TEMBANG PANGKUR MELALUI ...REPRESENTASI NILAI NILAI KARAKTER DAN MORALITAS PADA TEMBANG PANGKUR MELALUI ...
REPRESENTASI NILAI NILAI KARAKTER DAN MORALITAS PADA TEMBANG PANGKUR MELALUI ...
 
BAHASA DAERAH BALI KLS XI
 BAHASA DAERAH  BALI KLS XI  BAHASA DAERAH  BALI KLS XI
BAHASA DAERAH BALI KLS XI
 
BAHASA BALI KELAS XI
BAHASA BALI KELAS XIBAHASA BALI KELAS XI
BAHASA BALI KELAS XI
 
Tembung Macapat-Roma Afrizal Taslim-XIMIPA2-30.pdf
Tembung Macapat-Roma Afrizal Taslim-XIMIPA2-30.pdfTembung Macapat-Roma Afrizal Taslim-XIMIPA2-30.pdf
Tembung Macapat-Roma Afrizal Taslim-XIMIPA2-30.pdf
 
serat wedhatama pupuh pucung pada 11 - 15
serat wedhatama pupuh pucung pada 11 - 15serat wedhatama pupuh pucung pada 11 - 15
serat wedhatama pupuh pucung pada 11 - 15
 
Tembang Macapat_03-Alvian-XI IPS 1.pdf
Tembang Macapat_03-Alvian-XI IPS 1.pdfTembang Macapat_03-Alvian-XI IPS 1.pdf
Tembang Macapat_03-Alvian-XI IPS 1.pdf
 
Tembang Macapat Materi kelas XI
Tembang Macapat Materi kelas XITembang Macapat Materi kelas XI
Tembang Macapat Materi kelas XI
 

Recently uploaded

11 PPT Pancasila sebagai Paradigma Kehidupan dalam Masyarakat.pptx
11 PPT Pancasila sebagai Paradigma Kehidupan dalam Masyarakat.pptx11 PPT Pancasila sebagai Paradigma Kehidupan dalam Masyarakat.pptx
11 PPT Pancasila sebagai Paradigma Kehidupan dalam Masyarakat.pptxMiftahunnajahTVIBS
 
Modul Ajar Biologi Kelas 11 Fase F Kurikulum Merdeka [abdiera.com]
Modul Ajar Biologi Kelas 11 Fase F Kurikulum Merdeka [abdiera.com]Modul Ajar Biologi Kelas 11 Fase F Kurikulum Merdeka [abdiera.com]
Modul Ajar Biologi Kelas 11 Fase F Kurikulum Merdeka [abdiera.com]Abdiera
 
Aksi nyata Malaikat Kebaikan [Guru].pptx
Aksi nyata Malaikat Kebaikan [Guru].pptxAksi nyata Malaikat Kebaikan [Guru].pptx
Aksi nyata Malaikat Kebaikan [Guru].pptxsdn3jatiblora
 
PPT Integrasi Islam & Ilmu Pengetahuan.pptx
PPT Integrasi Islam & Ilmu Pengetahuan.pptxPPT Integrasi Islam & Ilmu Pengetahuan.pptx
PPT Integrasi Islam & Ilmu Pengetahuan.pptxnerow98
 
Perumusan Visi dan Prakarsa Perubahan.pptx
Perumusan Visi dan Prakarsa Perubahan.pptxPerumusan Visi dan Prakarsa Perubahan.pptx
Perumusan Visi dan Prakarsa Perubahan.pptxadimulianta1
 
aku-dan-kebutuhanku-Kelas 4 SD Mapel IPAS
aku-dan-kebutuhanku-Kelas 4 SD Mapel IPASaku-dan-kebutuhanku-Kelas 4 SD Mapel IPAS
aku-dan-kebutuhanku-Kelas 4 SD Mapel IPASreskosatrio1
 
Materi Strategi Perubahan dibuat oleh kelompok 5
Materi Strategi Perubahan dibuat oleh kelompok 5Materi Strategi Perubahan dibuat oleh kelompok 5
Materi Strategi Perubahan dibuat oleh kelompok 5KIKI TRISNA MUKTI
 
Materi Pertemuan Materi Pertemuan 7.pptx
Materi Pertemuan Materi Pertemuan 7.pptxMateri Pertemuan Materi Pertemuan 7.pptx
Materi Pertemuan Materi Pertemuan 7.pptxRezaWahyuni6
 
BAHAN SOSIALISASI PPDB SMA-SMK NEGERI DISDIKSU TP. 2024-2025 REVISI.pptx
BAHAN SOSIALISASI PPDB SMA-SMK NEGERI DISDIKSU TP. 2024-2025 REVISI.pptxBAHAN SOSIALISASI PPDB SMA-SMK NEGERI DISDIKSU TP. 2024-2025 REVISI.pptx
BAHAN SOSIALISASI PPDB SMA-SMK NEGERI DISDIKSU TP. 2024-2025 REVISI.pptxJamhuriIshak
 
AKSI NYATA MODUL 1.2-1 untuk pendidikan guru penggerak.pptx
AKSI NYATA MODUL 1.2-1 untuk pendidikan guru penggerak.pptxAKSI NYATA MODUL 1.2-1 untuk pendidikan guru penggerak.pptx
AKSI NYATA MODUL 1.2-1 untuk pendidikan guru penggerak.pptxWirionSembiring2
 
PELAKSANAAN + Link2 Materi TRAINING "Effective SUPERVISORY & LEADERSHIP Sk...
PELAKSANAAN  + Link2 Materi TRAINING "Effective  SUPERVISORY &  LEADERSHIP Sk...PELAKSANAAN  + Link2 Materi TRAINING "Effective  SUPERVISORY &  LEADERSHIP Sk...
PELAKSANAAN + Link2 Materi TRAINING "Effective SUPERVISORY & LEADERSHIP Sk...Kanaidi ken
 
2 KISI-KISI Ujian Sekolah Dasar mata pelajaranPPKn 2024.pdf
2 KISI-KISI Ujian Sekolah Dasar  mata pelajaranPPKn 2024.pdf2 KISI-KISI Ujian Sekolah Dasar  mata pelajaranPPKn 2024.pdf
2 KISI-KISI Ujian Sekolah Dasar mata pelajaranPPKn 2024.pdfsdn3jatiblora
 
Tugas 1 pembaruan dlm pembelajaran jawaban tugas tuton 1.docx
Tugas 1 pembaruan dlm pembelajaran jawaban tugas tuton 1.docxTugas 1 pembaruan dlm pembelajaran jawaban tugas tuton 1.docx
Tugas 1 pembaruan dlm pembelajaran jawaban tugas tuton 1.docxmawan5982
 
tugas 1 tutorial online anak berkebutuhan khusus di SD
tugas 1 tutorial online anak berkebutuhan khusus di SDtugas 1 tutorial online anak berkebutuhan khusus di SD
tugas 1 tutorial online anak berkebutuhan khusus di SDmawan5982
 
Kelompok 1_Karakteristik negara jepang.pdf
Kelompok 1_Karakteristik negara jepang.pdfKelompok 1_Karakteristik negara jepang.pdf
Kelompok 1_Karakteristik negara jepang.pdfCloverash1
 
MATERI EKOSISTEM UNTUK SEKOLAH MENENGAH ATAS
MATERI EKOSISTEM UNTUK SEKOLAH MENENGAH ATASMATERI EKOSISTEM UNTUK SEKOLAH MENENGAH ATAS
MATERI EKOSISTEM UNTUK SEKOLAH MENENGAH ATASKurniawan Dirham
 
soal AKM Mata Pelajaran PPKN kelas .pptx
soal AKM Mata Pelajaran PPKN kelas .pptxsoal AKM Mata Pelajaran PPKN kelas .pptx
soal AKM Mata Pelajaran PPKN kelas .pptxazhari524
 
DESAIN MEDIA PEMBELAJARAN BAHASA INDONESIA BERBASIS DIGITAL.pptx
DESAIN MEDIA PEMBELAJARAN BAHASA INDONESIA BERBASIS DIGITAL.pptxDESAIN MEDIA PEMBELAJARAN BAHASA INDONESIA BERBASIS DIGITAL.pptx
DESAIN MEDIA PEMBELAJARAN BAHASA INDONESIA BERBASIS DIGITAL.pptxFuzaAnggriana
 
442539315-ppt-modul-6-pend-seni-pptx.pptx
442539315-ppt-modul-6-pend-seni-pptx.pptx442539315-ppt-modul-6-pend-seni-pptx.pptx
442539315-ppt-modul-6-pend-seni-pptx.pptxHendryJulistiyanto
 
Bab 6 Kreatif Mengungap Rasa dan Realitas.pdf
Bab 6 Kreatif Mengungap Rasa dan Realitas.pdfBab 6 Kreatif Mengungap Rasa dan Realitas.pdf
Bab 6 Kreatif Mengungap Rasa dan Realitas.pdfbibizaenab
 

Recently uploaded (20)

11 PPT Pancasila sebagai Paradigma Kehidupan dalam Masyarakat.pptx
11 PPT Pancasila sebagai Paradigma Kehidupan dalam Masyarakat.pptx11 PPT Pancasila sebagai Paradigma Kehidupan dalam Masyarakat.pptx
11 PPT Pancasila sebagai Paradigma Kehidupan dalam Masyarakat.pptx
 
Modul Ajar Biologi Kelas 11 Fase F Kurikulum Merdeka [abdiera.com]
Modul Ajar Biologi Kelas 11 Fase F Kurikulum Merdeka [abdiera.com]Modul Ajar Biologi Kelas 11 Fase F Kurikulum Merdeka [abdiera.com]
Modul Ajar Biologi Kelas 11 Fase F Kurikulum Merdeka [abdiera.com]
 
Aksi nyata Malaikat Kebaikan [Guru].pptx
Aksi nyata Malaikat Kebaikan [Guru].pptxAksi nyata Malaikat Kebaikan [Guru].pptx
Aksi nyata Malaikat Kebaikan [Guru].pptx
 
PPT Integrasi Islam & Ilmu Pengetahuan.pptx
PPT Integrasi Islam & Ilmu Pengetahuan.pptxPPT Integrasi Islam & Ilmu Pengetahuan.pptx
PPT Integrasi Islam & Ilmu Pengetahuan.pptx
 
Perumusan Visi dan Prakarsa Perubahan.pptx
Perumusan Visi dan Prakarsa Perubahan.pptxPerumusan Visi dan Prakarsa Perubahan.pptx
Perumusan Visi dan Prakarsa Perubahan.pptx
 
aku-dan-kebutuhanku-Kelas 4 SD Mapel IPAS
aku-dan-kebutuhanku-Kelas 4 SD Mapel IPASaku-dan-kebutuhanku-Kelas 4 SD Mapel IPAS
aku-dan-kebutuhanku-Kelas 4 SD Mapel IPAS
 
Materi Strategi Perubahan dibuat oleh kelompok 5
Materi Strategi Perubahan dibuat oleh kelompok 5Materi Strategi Perubahan dibuat oleh kelompok 5
Materi Strategi Perubahan dibuat oleh kelompok 5
 
Materi Pertemuan Materi Pertemuan 7.pptx
Materi Pertemuan Materi Pertemuan 7.pptxMateri Pertemuan Materi Pertemuan 7.pptx
Materi Pertemuan Materi Pertemuan 7.pptx
 
BAHAN SOSIALISASI PPDB SMA-SMK NEGERI DISDIKSU TP. 2024-2025 REVISI.pptx
BAHAN SOSIALISASI PPDB SMA-SMK NEGERI DISDIKSU TP. 2024-2025 REVISI.pptxBAHAN SOSIALISASI PPDB SMA-SMK NEGERI DISDIKSU TP. 2024-2025 REVISI.pptx
BAHAN SOSIALISASI PPDB SMA-SMK NEGERI DISDIKSU TP. 2024-2025 REVISI.pptx
 
AKSI NYATA MODUL 1.2-1 untuk pendidikan guru penggerak.pptx
AKSI NYATA MODUL 1.2-1 untuk pendidikan guru penggerak.pptxAKSI NYATA MODUL 1.2-1 untuk pendidikan guru penggerak.pptx
AKSI NYATA MODUL 1.2-1 untuk pendidikan guru penggerak.pptx
 
PELAKSANAAN + Link2 Materi TRAINING "Effective SUPERVISORY & LEADERSHIP Sk...
PELAKSANAAN  + Link2 Materi TRAINING "Effective  SUPERVISORY &  LEADERSHIP Sk...PELAKSANAAN  + Link2 Materi TRAINING "Effective  SUPERVISORY &  LEADERSHIP Sk...
PELAKSANAAN + Link2 Materi TRAINING "Effective SUPERVISORY & LEADERSHIP Sk...
 
2 KISI-KISI Ujian Sekolah Dasar mata pelajaranPPKn 2024.pdf
2 KISI-KISI Ujian Sekolah Dasar  mata pelajaranPPKn 2024.pdf2 KISI-KISI Ujian Sekolah Dasar  mata pelajaranPPKn 2024.pdf
2 KISI-KISI Ujian Sekolah Dasar mata pelajaranPPKn 2024.pdf
 
Tugas 1 pembaruan dlm pembelajaran jawaban tugas tuton 1.docx
Tugas 1 pembaruan dlm pembelajaran jawaban tugas tuton 1.docxTugas 1 pembaruan dlm pembelajaran jawaban tugas tuton 1.docx
Tugas 1 pembaruan dlm pembelajaran jawaban tugas tuton 1.docx
 
tugas 1 tutorial online anak berkebutuhan khusus di SD
tugas 1 tutorial online anak berkebutuhan khusus di SDtugas 1 tutorial online anak berkebutuhan khusus di SD
tugas 1 tutorial online anak berkebutuhan khusus di SD
 
Kelompok 1_Karakteristik negara jepang.pdf
Kelompok 1_Karakteristik negara jepang.pdfKelompok 1_Karakteristik negara jepang.pdf
Kelompok 1_Karakteristik negara jepang.pdf
 
MATERI EKOSISTEM UNTUK SEKOLAH MENENGAH ATAS
MATERI EKOSISTEM UNTUK SEKOLAH MENENGAH ATASMATERI EKOSISTEM UNTUK SEKOLAH MENENGAH ATAS
MATERI EKOSISTEM UNTUK SEKOLAH MENENGAH ATAS
 
soal AKM Mata Pelajaran PPKN kelas .pptx
soal AKM Mata Pelajaran PPKN kelas .pptxsoal AKM Mata Pelajaran PPKN kelas .pptx
soal AKM Mata Pelajaran PPKN kelas .pptx
 
DESAIN MEDIA PEMBELAJARAN BAHASA INDONESIA BERBASIS DIGITAL.pptx
DESAIN MEDIA PEMBELAJARAN BAHASA INDONESIA BERBASIS DIGITAL.pptxDESAIN MEDIA PEMBELAJARAN BAHASA INDONESIA BERBASIS DIGITAL.pptx
DESAIN MEDIA PEMBELAJARAN BAHASA INDONESIA BERBASIS DIGITAL.pptx
 
442539315-ppt-modul-6-pend-seni-pptx.pptx
442539315-ppt-modul-6-pend-seni-pptx.pptx442539315-ppt-modul-6-pend-seni-pptx.pptx
442539315-ppt-modul-6-pend-seni-pptx.pptx
 
Bab 6 Kreatif Mengungap Rasa dan Realitas.pdf
Bab 6 Kreatif Mengungap Rasa dan Realitas.pdfBab 6 Kreatif Mengungap Rasa dan Realitas.pdf
Bab 6 Kreatif Mengungap Rasa dan Realitas.pdf
 

MAKNA HIDUP

  • 2. Puji syukur wonten ngarsanipun Allah SWT. ingkang sampun paring rahmat saha hidayahipun satemah kula saged ngrampungaken tugas buku digital menika. Sholawat saha salam mugi tansah katur dhumateng junjungan kita Nabi Agung Muhammad SAW. sing wis nggawa kita menyang jaman sing padhang kaya saiki. Buku digital menika dipundamel kangge ngrampungaken tugas basa Jawi kelas XI ingkang saged nyengkuyung kagiyatan pamulangan. Kaajab kanthi buku digital menika kita saged langkung sregep maca buku. hal 1 PAMBUKA
  • 3. PAMBUKA ...........................................................01 DHAPTAR ISI......................................................02 PANGERTEN TEMBUNG MACAPAT...........................................................03 FILOSOFI TEMBUNG MACAPAT...........................................................04 JINISE TEMBUNG MACAPAT...........................................................05 ANCASE TEMBUNG MACAPAT.............................................................11 PANGERTEAN GURU GATRA, GURU WILANGAN, LAN GURU LAGU......................................................................12 UNSUR KEBASAAN TEMBUNG MACAPAT............................................................14 .. hal 2 DHAPTAR ISI PANUTUP....................................................17
  • 4. Para leluhur Tanah Jawa pada masa Walisongo sing nyebarake ajaran agama Islam ing Tanah Jawa sing wis mewarisake ajaran lan norma budaya uga ajaran budi pekerti sing wis dadi tradisi lan terkandung ing njerone bait-bait Majapahit hal 3 Pangarten Macapat Macapat (Jawa: ꦩꦕꦥꦠ꧀) yaiku tembang utawa puisi asli Jawa. Saben bait macapat nduweni baris kalimat sing kasebut gatra, lan saben gatra nduweni cacahe wanda (guru wilangan) tertentu, lan pada bunyi ing sajak akhir sing kasebut guru lagu.
  • 5. Tembang cethek gubahan para wali lan pujangga kasebut macapat. Macapat ngandung isi ajaran lan dirangkep dadi 11 bab. Masyarakat Jawa ngartiake macapat arupa "kawruh" Utawa ilmu filosofi Jawa. Macapat sering diartiake arupa madosi jati diri manungso sejati sing dikelilingi 4 nafsu dunyo koyo pemahamane wong Jawa sing kasebut "sedulur papat kalimo pancer". Pada umume macapat uga diartiake "papat-papat" Utawa maca papat-papat yaiku metode maca Tembung sing kegabung saka 4 Wanda. hal 4 Filosofi Macapat
  • 6. Filosofi lng Jenise Tembung Macapat Kesewelas tembang macapat Kuwi wujude perjalanan keramat Kahuripan manungsa saka lahir nganti mati 1. Maskumambang Tegesipun tembang maskumambang yaiku emas ngambang (emas kumambang) nyeritaake keadaane manungsa pas sih ing njerone weteng awujud roh ing alam kandungan. Maskumambang diartiake bibit insan teka sing jaler sing tumbuh njerone wadah insan ing rahim istri. 2. Mijil Tembang mijil, padha tegese karo wijil yaiku metu saka wetenge ibu. Kehadirane manungsa ing dunyo diiringi 2 hal sing titik baline. Kanggo wong tuwa mesem lan ngguyu dibarengi kehadirane anake ing dunyo. Bedane kanggo sang anak kehadirane ditengeri tangisan pertama, selanjute di lengketake kapapat nafsu sing njelma dadi kekuatan hal 5
  • 7. 4. Kinanthi Kinanti mujudaken wekdal nalika lare dipun tuntun saha dipuntuntun dening tiyang sepuhipun supados saget dados pribadi ingkang langkung sae ing tembe. Yaiku masa mbentuk jati diri lan ndidik ing dalan nuju menyang cita-cita. Sinom artine gambarane masa muda sing endah lan penuh pengharapan, uga angan- angan kumpul bareng konco. Sinom asale saka tembung enom kang tegese enom. Nom-noman digunakake kanggo sinau, golek kanca lan golek jati diri. hal 6 3. Sinom
  • 8. 5. Asmaranda Asmaradana nggambarake geger asmara ing panguripane manungsa. Periode iki diwiwiti nalika manungsa wiwit nduweni minat marang lawan jenis, yaiku nalika isih remaja. Ing fsae Iki dinamika panghuripan wes nyata lna kompleks. Dibutuhake perjuangan supaya ngalahake ego awak dewe. 6. Gambuh Gambuh saget dipuntegesi jumbuh ingkang trep utawi sarujuk, nggambaraken bab enggal gesangipun manungsa, inggih menika mlebet ing jaman bebrayan. Gambuh yaiku tumbuh lam dadi siji. Fase Iki nyeritaake masalah komitmen ing perkawinan, nyatuake cinta ing panghuripan rumah tangga. hal 7
  • 9. hal 8 7. Dhandanggula Pada fase iki kauripan pada tutuk tahap nggoleki kemampuan sosial lan kesejahteraan. Ndoleki nilai cukup sandang pangan lan papan. Cukup duduk berarti sugih, tapi cukup artine wis pas Karo takarane. Dhandanggula uga artine pahit lan manise kauripan 8. Durma Durma asale saka tembung derma kang tegese menehi rejeki marang wong liya. Nalika kabeh kebutuhan wis kacukupan lan ora ana kekurangan apa-apa, manungsa wiwit mikir babagan mbagi rejeki marang wong liya. Nanging ora jarang sawise rumangsa cukup dheweke malah tumindak sombong lan gumedhe. Durma uga diartiake gambaran manungsa sing kudu wani ngehadapi kabeh macem cobaan.
  • 10. 9. Pangkur Pangkur asale saka tembung mungkur (mundur/mungkur). Manungsa wiwit mundur saka kepinginan kadonyan lan wiwit mikir bab urip sawise pati mengko. Sawise kabeh kebetahan ing donya wis kacukupan, mula manungsa banjir golek bekal kanggo urip langgeng ing tembesa. Ing fase Iki manungsa mulai Iso ngendaliake nafsu. hal 9 10. Megatruh Megat roh yaiku fase terpisahe nyawa saka jasad. Fase manungsa ketemu pangeran sing maha esa. Yen manungsa ndadiake agama kanggo dasar panghuripan, fase Iki bakal Endah dilakuake.
  • 11. hal 10 11. Pocung Pocung artine pocong. Sak wise pisah karo roh saka jasad, manungsa dibalekno menyang alam semesta. Jasad manungsa Kuwi mau dibungkus karo kain lan dikebumiake (dikuburake). Fase Iki di njenengi fase ngasuh (istirahat) jasad lan roh suci supaya ngelanjutake kauripan ing alam selanjute karo nggowo sangu amal perbuatane pas ana ing dunyo. Tembang iki minangka pungkasan saka sewelas tembang macapat.
  • 12. Ancase Tembang Macapat Tembang Macapat nduweni nilai luhur lan nilai budaya. Tembang Macapat iki ancase nuntun perjalanan e manungsa saka cilik kanthi sedo supaya nduewni kauripan sing bener lan tentrem. hal 11
  • 13. hal 12 PANGERTEN GURU GATRA, GURU WILANGAN, LAN GURU LAGU 1. Guru Gatra 2. Guru Wilangan 3. Guru Lagu Guru gatra yaiku akehe gatra(baris)saben sapada(bait)tembang. Guru wilangan yaiku akehe wanda(suku kata)ing saben gatra(baris)tembang Guru lagu yaiku Tibaning Swara Vokal (a,i,u,e,o) ing pungkasan gatra.
  • 15. hal 14 UNSUR KEBASAAN TEMBANG MACAPAT 1. Tembung Garba Tembung garba yaiku tembung loro utawa luwih sing digabung dadi siji, kanthi ngurangi jumlah wanda lan nduwe makna dewe, tembung garba uga diarani sinandhi. Tuladha : 1. Aneng, yaiku saka tembung Ana + Ing 2. Lumebeng, yaiku saka tembung Mlebu + Ing 3. Taksyalit, yaiku saka tembung Taksih + Alit 2. Tembung Kawi Tembung kawi yaiku jenise tembung kang cak-cake winates ana ing basa endah, umpamane kanggo ing kesenian kethoprak, wayang lan acara liane kang gegayutan karo adat kejawen. Tuladha : 1. Angga = Awak 2. Atmaja = Anak 3. Brama = Geni
  • 16. Sandi Karsa yaiku tujuan, ancas, utawa karep kang sinamun utawa sinamar ana ing tembang. Tuladha; hal 15 3. Dasanama Dasanama yaiku tembung pirang-pirang kang duwe teges siji utawa padha. Tuladha : 1. Aran = Ngaran, kekasih, wewangi, panelah, juluk. 2. Asri = Raras, sri, lengeng, resmi, ati. 3. Ati = Budi, ambek, budaya, angen-angen, cita 4. Sandi karsa DINA PENDIDIKAN Dimen lebdeng kawruh Ing pakaryan mrih trengginas Nalar mulur rinengga ambeg berbudi Anjrah mring para siswa Pepinginan kang samya kae Esthining tyas maujud Naning mulya Dina dina kepungkur Iku dadi landhasaneki Dina kang bakal teka Ing pangangkah tumus Kita bangsa indonesia Anemahi jaman Nyrambahi nuwsantara
  • 17. MAULIDA AZZAHRA MAnungsa kudune nduwe rasa tetulung sUpaya uripe aneng dunyo amtrem umpama LIyan raga pada guyub DAdeake lingkungan sing ayem sAkabeane manungsa arsa tresna Zaman saiki sungkawa nduweni rasa guyub ing ZAman mbien wong-wong pada Urip berbarengan Hormat marang sing tuwa sayang marang sing sinom RAharja oleh saka saeka praya hal 16 5. Sandi Asma sandi asma yaiku asma kang sinandi utawa jeneng kang sinamun (sinamar) ing sajroning tembang, kidung, utawa karangan, Tuladha: Tembung Kawi: 1. Arsa : arep 2. Sungkawa : susah 3. Saeka praya : rukun 4. Tresna : seneng Tembung Dasanama: 1. Liyan : bedane, liane 2. Raga : awak, tubuh 3. Raharja : slamet, aman Tembung Garba: 1. Aneng : ana lan ing 2. Amtrem : aman lan tentrem 3. Sinom : isih lan enom
  • 18. Pungkasan: bisa dielingake yen tembang macapat yaiku tembang utawa geguritan tradhisional Jawa kang nyritakake tahapan-tahapan panguripane manungsa. Filsafatipun nggambaraken manungsa wiwit lair, wiwit sinau nalika alit, nalika diwasa, ngantos pungkasanipun tilar donya. hal 17 Panutup