Ερυνητική Εργασία Α΄ Λυκείου

1. Μαρία Βελδέκη

3. Η χρήση του λαδιού στην αρχαιότητα.
 Η ελιά χρησιμοποιήθηκε κατά την αρχαιότητα ως
εξαγνιστικό υλικό. Με κλάδους ελιάς προσέφευγαν
στα ιερά αιτούμενοι ικεσία αυτό που είχαν διαπράξει
φόνο ή άλλο σοβαρό έγκλημα.Η κάθαρση και ο
εξαγνισμός ήταν απαραίτητες διαδικασίες πριν
κάποια σημαντική ενέργεια ή μάχη. Η συνήθεια να
τοποθετούν τους νεκρούς πάνω σε κλάδους ελιάς,
ήταν γνωστή από τα μυκηναϊκά χρόνια. Στη Σπάρτη
ο Λυκούργος επέβαλε να γίνονται οι ταφές πάνω σε
κλάδους ελιάς.

4.  Έλαβε αυστηρά μέτρα για να πατάξει τις δεισιδαιμονίες
στη Σπάρτη χρησιμοποιώντας ως εξαγνιστικό υλικό
κλαδιά ελιάς. Επίσης, όχι μόνο οι νεκροί
τοποθετούνταν πάνω σε κλάδους ελιάς, αλλά οι
συγγενείς τους, τους φορούσαν στεφάνια από κλαδιά
ελιάς. Οι κλάδοι και η χρήση τους σχετίζονταν με τους
καθαρμούς που ήταν απαραίτητα για το μεγάλο ταξίδι
και θεωρούνταν ενέργεια που προστατεύει τους
νεκρούς από το κακό.

5. Η χρήση του λαδιού στα μυστήρια της
χριστιανικής λατρείας.
 Στη βάφτιση ο παπάς «λαδώνει» το μωρό για
να το ευλογήσει. Με αυτό το λάδι επίσης χρίει ο
ιερέας σταυροειδώς τον βαπτιζόμενο στο
μέτωπο, στο στήθος , στα αφτιά, στο στόμα,
στα χέρια, στα πόδια. Έπειτα αλείφεται ο
βαπτιζόμενος σε όλο το σώμα με το ευλογημένο
λάδι.

6. Λάδι στην Αγία Γραφή και λάδι
στις άλλες θρησκείες.
 Η ελιά που ευδοκιμεί ιδιαίτερα στα μέρη της Ανατολής,
χρησιμοποιήθηκε ως χριστιανικό σύμβολο απαρχής. Στο Όρος
των Ελαιών και στον κήπο της Γεσθημανής, διαδραματίσθηκαν
τα μεγάλα γεγονότα του θείου δράματος. Ο κλάδος της ελιάς
είναι το σύμβολο της συμφιλίωσης και της ειρήνης. Η
πολύκαρπη ελιά συμβολίζει, ειδικότερα τη χριστιανική μητέρα
που με τους καρπούς της αγάπης της, τα παιδιά της, πλουτίζει
το σπιτικό της. Συμβολική επίσης σημασία έχει και το προϊόν της
ελιάς ,το λάδι. Το λάδι, στην Αγία Γραφή είναι σύμβολο της
χαράς, γιατί ο άνθρωπος που αλείφει το πρόσωπό του με λάδι,
λάμπει.


7.  Το λάδι, έχει μεγάλη σημασία για τη ζωή του
ανθρώπου, ως τροφή, ενώ παλαιότερα χρησιμοποιούταν
και ως φάρμακο για τη επούλωση των πληγών.
 Στην Aγία Γραφή γίνεται πολλές φορές μνεία της ελιάς.
Στη Γένεση το περιστέρι επέστρεψε στην Κιβωτό του
Νώε φέρνοντας κλαδί ελιάς, ως απόδειξη του τέλους του
κατακλυσμού. Από τότε η ελιά συμβολίζει την ειρήνη, τη
γαλήνη, την ευτυχία, αλλά και τη σταθερότητα, αφού
είναι δένδρο και αιωνόβιο.

8.  Στην ίδια συνάφεια, ο καρπός της ελιάς συμβόλιζε την
ειρήνη και τη συμφιλίωση του ανθρώπου και ολάκαιρης της
κτίσης με τον Δημιουργό. Το λάδι χρησιμοποιείτο στη
λατρεία και περιλαμβανόταν στις θρησκευτικές προσφορές
της πιστεύουσας κοινότητας, η οποία με τον τρόπο αυτό
επιβεβαίωνε την πεποίθησή της ότι όλα τα αγαθά
προέρχονται και ευλογούνται από το Θεό.

9.  Η θεραπευτική διάσταση του λαδιού
συνδέεται με την πνευματική δύναμη της
ευαγγελικής αλήθειας. Οι μαθητές του Χριστού
χρησιμοποιώντας χρίσματα ελαίου εκδιώκουν
τα ακάθαρτα πνεύματα και θεραπεύουν τους
ασθενείς.

11.  Είναι δέντρο αειθαλές, έχει φύλλα αντίθετα, λογχοειδή, δερματώδη,
σκουροπράσινα στην άνω επιφάνεια και αργυρόχροα στην κάτω.
 Τα άνθη της είναι λευκά, μονοπέταλα και πολύ μικρά, και
εμφανίζονται προς το τέλος Μαΐου, ενώ ο καρπός ωριμάζει και
συλλέγεται κατά τα τέλη του φθινοπώρου και αρχές του χειμώνα.
 Ο κορμός της ελιάς είναι οζώδης και καλύπτεται από φλοιό με
εξογκώσεις.
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΔΕΝΔΡΟΥ

12. Είδη και ποικιλίες
 Ελαία η αγρία κοινώς αγριελιά
 Ελαία η ευρωπαϊκή, το συνηθέστερα καλλιεργούμενο είδος ανά τον Κόσμο
 Ελαία η ισπανική
 Ελαία η κρανιόμορφος κοινώς σουβλολιά
 Ελαία η εκκρεμής κοινώς κρεβατοελιά
 Ελαία η λευκόκαρπος
 Ελαία η μικρόκαρπος κοινώς λιανολιά
 Ελαία η σαλέρνιος κοινώς γαϊδουρολιά
 Ελαία η στρεπτή κοινώς στριφτολια

13. Καλλιεργητικές φροντίδες
ΚΛΑΔΕΜΑ
 Κλάδεμα διαμόρφωσης
 Κλάδεμα καρποφορίας
 Κλάδεμα ανανέωσης
ΛΙΠΑΝΣΗ
‘Όλα τα δέντρα έτσι και η ελιά παρόλο
που είναι λιτοδίαιτη, έχει ανάγκη από
λιπάσματα για να έχει ικανοποιητική
καρποφορία και παραγωγή κάθε
χρόνο. Οι ποσότητες που απαιτούνται
εξαρ-τώνται από πολλούς παράγοντες
όπως:
 Ηλικία δέντρων
 Γονιμότητα εδαφών
 Αν αρδεύονται ή όχι

14. Καλλιεργητικές φροντίδες
Καταστροφή ζιζανίων
Η καταστροφή των ζιζανίων
μέσα στους ελαιώνες είναι
αναγκαία καλλιεργητική
φροντίδα γιατί τα ζιζάνια,
εξαντλούν τα αποθέματα
νερού και θρεπτικών στοι-
χείων του εδάφους και
ανταγωνίζονται τα
ελαιόδεντρα και ιδιαίτερα τα
ξηρικά.
Άρδευση
Η άρδευση έχει ευνοϊκή επίδραση στη
βλάστηση, ανθοφορία και καρποφορία των
ελαιοδέντρων.
Οι μεγάλες απαιτήσεις της ελιάς σε νερό
συγκεντρώνονται σε ορισμένες περιόδους
του χρόνου όπως Ιανου-άριο – Φεβρουάριο
που γίνεται η δια-φοροποίηση των
ανθοφόρων οφθαλ-μών, Απρίλιο – Μάιο που
είναι η επο-χή άνθησης – καρπόδεσης και
τέλος Αυγούστου που αρχίζει το φούσκωμα
του καρπού

15. ΕΧΘΡΟΙ - ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ
ΕΧΘΡΟΙ
 Δάκος : Είναι ο σοβαρότερος εχθρός της ελιάς που αντιμετωπίζουν όλες οι χώρες της
Μεσογείου. Ο δάκος είναι μύγα, της οποίας η προνύμφη κατατρώγει τη σάρκα του
καρπού και υποβαθμίζει τόσο την ποσότητα, όσο και την ποιότητα του λαδιού.
 Άλλοι εχθροί που προσβάλλουν την ελιά είναι ο πυρηνοτρήτης, ο ρυγχίτης, ο
φλοιστρίβης, η κηκιδόμυγα των βλαστών, τα κοκκοειδή ή ψώρες, η μαργαρόνια, η
ζευζέρα και τα ακάρεα.

16. ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ
 Κυκλόνιο : Προσβάλλει φύλλα, βλαστούς και καρπούς. Η ζημιά είναι πιο έντονη στα
φύλλα και η έξαρση της προσβολής συνοδεύεται από μεγάλη φυλλόπτωση και
διακρίνεται από τους γκριζόμαυρους κύκλους που σχηματίζονται στα σημεία προ-
σβολής.
 Βερτιτσίλιο : Προσβάλλει κυρίως τα ελαιόδεντρα που ποτίζονται, άσχετα με την
ηλικία τους. Όταν η προσβολή είναι έντονη, τα ελαιόδεντρα μαραίνονται σταδιακά είτε
οι μεγάλοι βραχίονες είτε ολόκληρα ή παρατηρείται ξαφνική ξήρανση.
 Στάχτη : Προσβάλλει τα φύλλα. Ορισμένες ποικιλίες είναι πιο ευαίσθητες. Αρχικά
σχηματίζονται κιτρινωπές κηλίδες στην πάνω επιφάνεια των φύλλων και στη συνέχεια
παίρνουν χρώμα καστανωπό, ενώ στην κάτω επιφάνεια οι κηλίδες καλύπτονται από
άσπρο χνουδωτό εξάνθημα.

18. Η συγκομιδή της ελιάς
 Ο καρπός της ελιάς ωριμάζει στα μέσα προς τέλη του
φθινοπώρου, οπότε και ξεκινάει η συγκομιδή, Η ελιά
παραδοσιακά μαζεύεται με το χέρι, και το μάζεμα της ελιάς
αποτελεί εδώ και αιώνες σημαντική αγροτική δραστηριότητα σε
πολλές περιοχές της Μεσογείου.
 Σκάλες από ξύλο ή αλουμίνιο χρησιμοποιούνται για το μάζεμα των
δυσπρόσιτων κλαδιών. Δεν είναι απαραίτητη η απομάκρυνση των
φύλλων, αφού υπάρχει στο ελαιοτριβείο ειδικό μηχάνημα που τα
απομακρύνει με αέρα. Εναλλακτική τεχνική είναι το "τίναγμα" της
ελιάς με ξύλινα ραβδιά, η τεχνική όμως αυτή μπορεί να
εφαρμοστεί μόνο όταν έχει ωριμάσει πλήρως ο καρπός και είναι
εύκολη η απόσπασή του από το δέντρο.

19. Η συγκομιδή της ελιάς
 Συγκομιδή ελιάς με περιστροφική βέργα και χτένι.
 Σε μεγάλους ελαιώνες χρησιμοποιούνται συχνά ειδικά μηχανήματα για τη
συγκομιδή. Τα μηχανήματα χειρός (βέργες ελαιοσυλλογής) λειτουργούν συνήθως
είτε με την αρχή της δόνησης (παλμική βέργα) ή της περιστροφής (περιστροφική
βέργα) της κεφαλής , ή και συνδυασμό των δυο κινήσεων. Κοντά στη χειρολαβή
προσαρτάται ο βενζινοκινητήρας ή ηλεκτροκινητήρας που δίνει κίνηση στη
βέργα.
Μαρία Βελδέκη