1. E Drejta Civile
Pyetje nga E Drejta Civile
1.ANALOGJIA?
1.-Analogjia paraqet menyren kryesore te interpretimit
me anen e te ciles plotesohen zbrastesirat juridike.Ne
qofte se ne te drejten civile nuk ka dispozite ose
rregull ekskluzive,kontesti zgjidhet perms
analogjise,Pra Analogjia eshte zbatim I ligjit ne ato
raste qe ligji nuk I parasheh ,por te cilat jane te
ngjajshme me rastet qe ligji I parasheh.Nese rasti
eshte parapare ne ndonje dispozite tjeter ,ateher kemi
analogjine ligjore .Ne qofte se rasti nuk eshte parapare
ne ndonje dispozite por duhet te nxirret nga parimet
me te pergjithshme te sistemit civil-juridik,atehere
kemi analogjine juridike.
3.NOVACIONI I PUNEVE JURIDIKE?
3.Eshte nderprerje e kontrates se meparshme ne ate
menyre qe ne vend te saj hyn ne fuqi kontrata e re
midis paleve te njejta .kjo dmth qe palet deshirojne qe
kontraten e vjeter Ita zevendesojne me te
rene(animus novandi).
5.KOMPEZACIONI?
5.-Nese kreditorit debitori I ka borxh .mund te behet
kompenzacioni I borxhit per borgj.Per tu bere
kompenzacioni nevojiten disa kushte siq jane:qe
obligimet te jene reciproke ,qe obligimet e obligimeve
te jene njellojshme,qe kerkesat reciproke te kene
arritur per pagese,qe te ekzisoj mundesia e padise
PERKUFIZO TË DREJTËN CIVILE: e drejta civile është degë
pozitive e cila përfshin tërësinë e normave juridike me
të cilat rregullohen marrëdhëniet shoqërore dhe
karakteri pasuror.
E DREJTA OBJEKTIVE dhe prej çka përbëhet ajo:
paraqet një tub të normave juridike që rregullojnë
marrëdhëniet e caktuara shoqërore, përbëhen nga

2. degët dhe institutet.
E DREJTA SUBJEKTIVE dhe prej çfarë elementesh
përbëhet: të drejtat që nxirren nga e drejta obligative
paraqet të drejtën subjektive; përbëhet nga kërkesa
dhe autorizimi.
INSTITUCIONET THEMELORE TË SË DREJTËS CIVILE
janë: pronësia civile dhe kontrata.
SISTEMI I SË DREJTËS CIVILE ekzistojnë dy forma:
sistemi institucional dhe pandekt.
SIPAS SISTEMIT INSTITUCIONAL e drejta civile ndahet
në: 1. Persona, 2. Sende, 3. Padi. Rrjedh nga juristi
romak Gaji.
SIPAS SISTEMIT PANDEKT e drejta civile ndahet në: 1.
Pjesa reale, 2. Pjesa e obligacioneve, 3. Pjesa
familjare, 4. Pjesa e trashëgimit. Është përvetësuar në
Gjermani, lidhet me pandestin e Justinit.
KODET BORGJEZE TË DREJTËN CIVILE e ndajnë në dy
degë të mëdha: në të drejtën personale (e drejta
familjare dhe statusi) dhe pronësore (raporti i
mallrave).
OBJEKTI I SË DREJTËS CIVILE: janë raportet e
mallrave, e në rend të parë shkëmbimi i mallrave dhe
sherbimeve.
QARKULLIMI JURIDIK: është bartja e të drejtës prej
një subjekti në tjetrin. Ekziston vetëm në të dretjën
civile. Është supërstrukturë e qarkullimit të mallrave.
Qarkullimi juridik nuk është dukuri identike me

3. qarkullimin ekonomik, psh., nëse dikush tenton të shes
diçka të vjedhur, atëherë këtu nuk ka qarkullim juridik,
por vetëm ekonomik. Të drejtat subjektive që barten
me qarkullim juridik janë të dretja absolute: pronësia,
servituti, pengu, etj.
BAZA JURIDIKE: është kur bëhet bartja e të dretjës
subjektive.
BARTJA E TË DREJTËS ABSOLUTE: mund të jetë e
dyllojshme: translative (bartet në tërësi) dhe
konstituive (bartet vetëm një pjesë e së dretjës).
QARKULLIMI I TË DREJTAVE CIVILE: kjo dmth., se të
drejtat civile janë në qarkullim, se subjektet, bartësitë
e të drejtave mund t’i transmetojnë me marrëveshje
vullnetare njëri me tjetrin.
BURIMET FORMALE TË SË DREJTËS CIVILE: ligji,
zakoni, praktika gjyqësore, shkenca juridike.
BURIMET MATERIALE TË SË DREJTËS CIVILE: është
fuqi shoqërore që e përcakton norma, gjegjësisht
vullneti i klases sunduese në çdo shtet.
UZANSAT: janë zakonet tregtare të tubuara dhe të
sistematizuara në përmbledhje.
ANALOGJIA: paraqet mënyrën kryesore të
interpretimit, me anën e të cilës plotësohen zbraztirat
juridike. Kemi analogji ligjore (është paraparë me
dispozitë) dhe juridike (nuk është paraparë me
dispozitë ligjore).
SANKSIONI CIVIL: ka karakter pasuror.

4. PERSONA JURIDIK: quhen personat që ju është njohur
cilësia e subjektit juridik.
AFTËSIA JURIDIKE DHE AJO PËR TË VEPRUAR: aftësia
juridike është aftësia e personit fizik që të jetë bartës i
të drejtës dhe detyrimeve, ndërsa aftësia për të
vepruar është aftëzsi që merr deklarimin e vullnetit të
fitoj të drejtën e detyrimit..
VENDBANIMI DHE VENDQENDRIMI: vendbanimi është
vendi në të cilin qytetari është vendosur me qëllim që
të jetoj përherë, kurse vendqendrimi është vend në të
cilin qytetari banon përkohësisht.
MASA E PASURISË: masa e pasurisë përbën tërë
pasurinë e një personi fizik dhe juridik, ku në të
përfshihen aktiva dhe pasiva.
DORËZIMI I SENDIT SI KUSHT PËR vlefshmërin e
kontratës: të kontrata reale.
PËR KAH PËRMBAJTJA NORMAT E DREJTËSISË ndahen:
1. Obliguese, 2. Ndaluese, 3. Autorizuese.
NORMAT IMPERATIVE e ATO DISPOZITIVE: normat
imperative caktojnë të drejtën dhe detyrat e paleve
ashtu që palët mos të mund ti ndryshojnë me vullnetin
e vet; normat dispozitive mund të jenë të dy llojshme:
norma të vërteta dispozitive dhe norma plotësuese
dispozitive. Norma të vërteta dispozitive janë ato që
personat endryshëm i krijojnë me deklarimin e
vullnetit të vet në formë të punëve juridike, sidomos të
kontratës.
NORMAT PLOTËSUESE DISPOZITIVE dhe trego një
shembull për to: janë ato dispozita ligjore ose burime
tjera të drejtësisë, që në të vërtetë vetëm
zëvendësojnë vullnetin e njeriut. Këto dispozita
zbatohen vetëm atëherë kur palët në punën juridike

5. nuk i kanë caktuar ndryshe. Psh., trashëgimlënësi
mund të disponojë me testament pasurinë e vet në
mënyrë dhe brenda kufijve që janë të përcaktuar me
ligj.
EVIKSONI OSE MBROJTJA NGA TË METAT JURIDIKE:
ekziston në kontratat ngarkuese dy palshe dhe
komutative, bërja e të cilave qëndron në dhënie,
bartësi garanton realizuesin se e drejta është bartur
me kontratë.
E DREJTA PERSONALE dhe të DREJTAT E
PERSONALITETIT: të drejtat personale janë të drejta
reale dhe pasurore, kurse të drejtat e personalitetit
janë e drejta e integritetit fizik, qarkullimi i lirë, liria e
vetëdijës, e drejta e autorit, etj.
MJETET JURIDIKE PËR FORCIMIN E KONTRATËS: 1.
AVANSI (është vlerë pasurore-para të cilën njëra palë
ia jep tjetrës me rastin e lidhjes së kontratës, është
shenjë së është lidhur kontrata, dallohet nga
paradhënia sepse ajo është vetëm realizim i
pjesërishëm i obligimit dhe nuk ka veprim tjetër), 2.
DËNIMI KONTRAKTUES (është vlera pasurore që
debitori ia premton kreditorit për rastin e
mosrealizimit të kontratës ose realizimit të parregullt),
3. KLAUZOLA KASATORE ( ekziston atëherë kur palët
kontraktojnë së debitori do të humb të drejtat dhe
fuqitë juridike tashmë të fituara nga kontrata
kryesore, nëse nuk realizon obligimin e vet, e kreditori
në atë rast mund të heq dorë nga kontrata. Nuk lejohet
kur është në formën e fajdexhillekut).
LLOJET E SIGURIMIT TË KONTRATËS janë: sigurimi
real (pengu dhe kaucioni) dhe sigurimi personal
(garancioni).
KAUCIONI, dhe në ÇKA DALLON NGA PENGU: është
sigurimi i kontratës që debitori i jep kreditorit; dallimi
është së në peng jepen vetëm sendet individualisht të

6. caktuar.
ARRITJA E KËRKESAVE: dmth., së debitori ka plotësuar
obligimet e veta.
ÇMIMI I CAKTUESHËM (të kontrata e shitblerjes):
dmth., çmimi i tregut.
OBJEKTI I KONTRATËS MBI HUAN MUND TË JETË:
sendi i pa zëvendësueshëm dhe i konsumueshëm.
PUNËT E NULSHME DHE ATO TË RRËZUESHME: punët e
nulshme janë ato të cilat nuk krijojnë kurrfarë efekti
juridik dhe konsiderohen së nuk janë lidhur fare,
ndersa të rrëzueshme janë ato të cilat janë të lidhura
me dhunë, kanosje rrezik, etj.
KONVALIDACIONI dhe trego një shembull: dmth., që
ajo që është e pavlefshme mbi kalimin e kohës bëhet e
vlefshme. Psh., ligji mbi qarkullimin e tokës dhe
ndërtesave parasheh së puna juridike mbi bartien
vlenë në formë të shkruar, por në qoftë së palët lidhin
kontratë verbale, e pastaj e realizojnë vullnetarisht,
pra kontrata verbale konvalidohet.
KONVERCIONI: është kur një punë ose veprim juridik,
që për shkak të mungesës së disa përbërjeve të mos i
përgjigjet asaj që kanë pasur ndërmend palët, e ti
përgjigjet punës tjetër juridike, për të cilën mund të
merret me siguri së palët e kanë dëshiruar, duke u
nisur nga situata normale së qëllimi i gjerë përmban
edhe qëllimin e ngusht të njëllojshëm.
DELIKTI NË KUPTIMIN PENALO-JURIDIK dhe CIVILO-JURIDIK:
delikti penalo-juridik godet drejtë përsëdrejti
personalitetin e njeriut; delikti civilo-juridik godet
masën pasurore, jo personalitetin e njeriut.
KODIFIKIMET MË TË RËNDËSISHME NË BOTË: kodi civil
francez (1804), austriak (1811), gjerman (1900),
zvicran (1907), sovjetik (1922).
KODI CIVIL FRANCEZ: është ligji më i rëndësishëm i së
drejtës civile për kah rëndësia e vet historike dhe për
kah vlera e vet e brendshme. U aprovua me 1804
(Napoleoni). Bazën e këtij kodi e përbën e drejta
romake. Ky kod edhe so t është në fuqi, por me
ndryshime të mëdha.
KODI AUSTRIAK: është kodifikimi i dytë i rëndësishëm
nga fillimi i shek. XIX. Punimet rreth aprovimit zgjatën
rreth 20 vjet. Mbeshtetet në parimet e së drejtës

7. romake në masë më të madhe se sa kodi civil francez.
Nuk e njeh kurorëzimin civil, por vetëm atë kishtar.
Ndikimi nuk ishte aqë i madh sa i Kodit civil francez.
DËMI MORAL: cenimi i vlerave morale dhe ideore të
personalitetit, psh., lëndimi fizik, fyerja, etj
.
KARAKTERISTIKAT E METODËS CIVILO-JURIDIKE: 1.
Barabarësia e palëve në raportin civilo-juridik dhe
vullneti I tyre, 2. Iniciativa e lirë në lidhjen e punëve
civilo-juridike, 3. Të qarkulluarit e të drejtave civile,
dhe 4. Sanksioni pronësor.
4 VEÇORITË E METODËS CIVILE JURIDIKE duhet të
mirren në mënyrë: kumulative.
MOMENTET E NDRITSHME DHE ÇFARË ËSHTË FATI I
PUNËVE juridike të lidhura në atë moment: janë ato të
cilat personi gjatë vuajtjes së ndonjë sëmundje psiqike
është në gjendje të lidh ndonjë punë juridike, por
punët e tilla konsiderohen të palidhura.
ELEMENTET THEMELORE TË PERSONIT JURIDIK: uniteti
organizativ dhe masa pasurore, si dhe zotësia juridike
dhe e veprimit.
TË DREJTAT E AUTORIT KANË KARAKTER: personal-
pasuror.
KLASIFIKIMI I TË DREJTAVE CIVILE: absolute dhe
relative (obligative).
TË DREJTAT ABSOLUTE (numëro): reale (sendet) dhe
personale (të drejtat e personalitetit, statusi civilo-
juridik, produkti i shpirtit dhe mendja e njeriut, etj.).
KARAKTERISTIKAT E TË DREJTAVE ABSOLUTE:
veprojnë Erga-omnes (ndaj të gjithëve), nuk është i
caktuar numri i personave të obliguar, obligimi i tyre
është negativ, të drejtat absolute nuk parashkruhen,
etj.
KARAKTERISTIKAT E TË DRETJAVE RELATIVE: ekziston
raporti i personit të autorizuar ndaj një personi, apo
personave të caktuar-obliguar; obligimi është pozitiv

8. dhe është korelativ me autorizimin; të drejtat
parashkruhen, etj.
VEPRIMET NJERËZORE DHE SI NDAHEN: janë fakte
juridike dhe ndahen në të lejueshme (në pajtim me
ligjin) dhe të palejueshme (deliktet civile, që mund të
bëhen me veprim ose mosveprim).
SHPIKJA dhe PËRPARIMI TEKNIK: shpikja-është zgjidhje e re e
problemit teknik që mund të zbatohet në veprimtarin
industriale; përparimi teknik-është zgjidhje teknike e
arritur me përdorimin racional të mjeteve të njohura
teknike.
E DREJTA E REGRESIT TË DETYRIMIT SOLIDAR: dëmtuesi që ka
paguar mund të inkasoj prej dëmtuesit tjetër
kompenzimin e paguar proporcionalisht me fajin.
BURIMET E DETYRIMEVE janë: kontrata, deliktet, pasurimi i
pabazë.
TË DETYRIMET NATYRORE, në qoftë së kreditori realizon
kërkesën e tij, a konsiderohet kjo si pasurim i pabazë:
jo, nuk konsiderohet si pasurim i pabazë.
A HYN TË DREJTAT PERSONALE NË PASURI DHE A
TRASHËGOHEN ATO: nuk hyn dhe nuk trashëgohen
(përveç të drejtave të autorit, që janë të kufizuara) .
AUTORIZIMI: është prokur që i jepet personit të caktuar që të
paraqitet si palë në marrëdhëniet civilo-juridike, ku i
autorizuari vepron në emër dhe për llogari të dhënësit
të autorizimit. Vendimet e të autorizuarit vlejnë njësoj
si të kishte dhënë vet pala.
E DREJTA ZAKONORE SI BURIM I TË DREJTËS CIVILE: është
burim i dorës së dytë, i cili në kohën bashkëkohore
vjen në shprehje vetëm në raste të zbraztirave
juridike.
INICIATIVA E LIRË E PALËVE dhe LIDHJA E SAJ ME PARIMIN E
AUTONOMISË SE VULLNETIT: iniciativa e lirë është se

9. palët kanë të drejtë të marrin iniciativ për lidhjen e
ndonjë pune juridike. Janë të lira në parimin ose mos
parimin për lidhjen e punës juridike.
RAPORTI MIDIS ZAKONEVE DHE LIGJEVE SI BURIMETË SË
DREJTËS në sistemet bashkëkohore (të kihet parasysh
sistemi kontinental): sipas sistemit kontinental
zakonet dhe ligjet si burime të së drejtës gjenden në
pozitë jo të barabartë, për arsye së në ketë sistem
primare janë burimet e shkruara ndërsa zakonet dhe
praktika gjyqësore janë sekondare (vetëm në mungesë
të ligjit-zbraztirat).
STANDARDET DHE DIREKTIVAT janë: vetëm një mjet i
rëndësishëm që ndikon në zbatimin e së drejtës.
DIFERENCA midis fuqisë juridike dhe të drejtës subjektive
civile: fuqia juridike ndryshon për nga e drejta
subjektive për arsye se e drejta subjektive ka
gjithëmon objektin e vet, ndërsa fuqia juridike nuk e
ka.
SELIA E PERSONIT JURIDIK si dhe filialet-degët e tij: është
vendi-qëndra ku gjindet organizata kryesore e personit
juridik, kurse filialet (degët) janë përfaqësit në vendet
tjera.
FAKTET JURIDIKE janë: dispozitat me të cilat lidhet ndërrimi,
shuarja apo themelimi i ndonjë raporti juridik.
AKTI ADMINISTRATIV: mund të jetë supozim i krijimit të
marrëdhënieve civilo-juridike.
DIFERENCA MIDIS SUPOZIMEVE dhe FIKSIONEVE: dallimi
qëndron në atë se gjërsa të supozimet nga faktet e
njohura konkludojmë ekzistimin e të panjohurës të
fiksionet mirret se ekziston një fakt, që në të vërtetë
nuk ekziston.
SI QUHET DETYRIMI MË ME SHUMË SUBJEKTE dhe si ndahen
ato: quhet detyrim solidar dhe ndahen në i ndar (kur
secili prej tyre ka një pjesë të caktuar të borxhit) dhe

10. solidar(kur secili prej debitorëve ka borxh).
LIÇENCA dhe llojet: liçenca është realizimi i shpikjes në
prodhim, ndërsa llojet janë: liçenca e kontratës dhe
liçenca e dhunshme.
VEPRIMET KONKLUDENTE: shenjat ose sjelljet me të
cilat deklarohet vullneti.
DËMTIMI MBI GJYSMEN (shembull): të kontrata ngarkuese dy
palshe komutative objekti i një bërje duhet të përfshijë
të pakten gjysmen e vlerës së bërjes së kundertë. Psh.,
në qoftë se vlera qarkulluese e kaut të shitur është 500
€, blerësi duhet të paguaj për të më se paku 250 €, në
të kundërten pala nuk ka marr as gjysmën e vlerës së
vet dhe mund të kërkojë që kontrata të shkëputët.
SUBROGACION PERSONAL: ndërrimi i personave në raportin
kontraktues, e që është i dyllojshëm, sipas asaj a
ndërrohet kreditori apo debitori.
CESIONI I KËRKESAVE: është bartja e kërkesës prej një
kreditori në një kreditor tjetër, mirëpo, pa e ndryshuar
përmbajtjen dhe elementet tjera (ndërrimi i
kreditorit). Kurse ndërrimi i debitorit quhet marrje e
borxhit.
CILAT DEGË TË SË DREJTËS MBROJNË TË DREJTAT E
PERSONALITETIT përveç asaj civile: e drejta penale,
familjare, e punës, etj.
E DREJTA CIVILE DHE E DREJTA ADMINISTRATIVE: janë dy
degë të vjetra të së drejtës. Të drejtën civile e
karakterizon metoda e barazisë së palëve, koordinimi i
tyre bashk me sanksionimin pasuror, ndërsa e drejta
administrative e karakterizon nënshtrimi i palëve.
MARRËDHËNIET: koheve të fundit, e drejta
administrative po gërshetohet gjithnjë e më tëpër me
të drejtën civile. Që të dyja rregullojnë një lëmi të
njëjtë të jetës shoqërore – marrëdhëniet ekonomike.
TUBI I FAKTEVE janë: dy apo më shumë fakte të cilat
krijojnë, ndryshojnë apo mbrojnë ndonjë punë
juridike.

11. DALLIMI NDËRMJET NORMAVE TË VËRTETA DISPOZITIVE dhe
NORMAVE PLOTËSUESE
DISPOZITIVE: normat dispozitive të vërteta i krijojnë palët me
anë të punimeve juridike, ndërsa normat plotësuese
dispozitive vetëm zëvendësojnë vullnetin e njeriut.
KUSHTI dhe AFATI: kushti është rrethanë e ardhshme e
pasigurtë, nga paraqitja e tij varen prodhimi i efekteve
juridike. Kushti që varet nga vullneti i një pale quhet
potestativ, dhe nëse nuk varet nga vullneti i palëve,
quhet kenzual. Kushti mund të jetë i shtyeshëm-
suspenziv dhe shkëputshëm-rezolutiv. Paraqitet vetëm
të veprimet juridike në të drejtën e obligacionit dhe
atë trashëgimore. Ndërsa afati është kalimi i caktuar i
kohësë, ku nga paraqitja e tij varet krijimi apo
ndërrimi i ndonjë të drejte. Afati si moment i caktuar
mund të jetë i shtyeshëm ose i shkëputshëm.
DALLIMI NDËRMJET AFATIT DHE KUSHTIT: është sepse
paraqitja e momentit të kohës të afati është e ngurtë,
kurse paraqitja e ndonjë rrethane të kushti, e
pasigurtë.
PËRFAQËSIMI: është kryerje e veprimeve juridike në
emër të tjetërkujt dhe për llogari të tjetërkujt. Kemi dy
lloje të përfaqësimit: ligjor dhe kontraktues.
NATYRA JURIDIKE E PËRFAQËSIMIT: përfaqësimi është fiksion
në të cilin konsiderohet së përfaqësuesi transmeton
vullnetin e të përfaqësuarit (Savinji). Por, kjo nuk i
përgjigjet realitetit.
NDARJA E PUNËVE JURIDIKE sipas kritereve të
ndryshme: 1. Punët kauzale dhe abstrakte, 2. Punët
formale dhe joformale, 3. Punët midis të gjallëve (inter
vivos) dhe në rast vdekje (mortis causa), 4. Punët e
një anshme (janë premtime publike të shpërblimit dhe
dhënia e letrave me vlerë) dhe të dyanshme
(kontratat).
NDARJA E KONTRATAVE: 1. Të një anshme të obligueshme
(dhurata, huaja, etj.), 2. Të dy anshme të obligueshme
(kemi autorizime dhe obligime në të dy anët), 3.
Ngarkuese (përveç shumës së huas, paguan edhe

12. kamatën. Janë rregull), 4. Bëmirëse (efektit pasuror të
njëres palë nuk i përgjigjet efekti pasuror i palës
tjetër. janë perjashtime.), 5. Reale (përveç pëlqimit të
vullneteve, nevojitet edhe dorëzimi i sendeve), 6.
Konsensuale (krijohet vetëm me pëlqimin e vullneteve
të palëve. Janë rregull.), 6. Komutative.
KONTRATA KOMUTATIVE: janë ato të cilat që me parë
është caktuar efekti ekonomik, pra duhet kauza. Janë
rregull.
KONTRATA ALEATORE: janë ato të cilat, efektet ekonomike nuk
janë të caktuara qysh më parë por varen prej një
rrethane të ardhshme (Bixhozi, Basti, Kontrata mbi
sigurimin etj.). janë përjashtim.
KONTRATËN MBI HUAN E KEMI: kur njwra palw – huadhwnwsi
bartw pronwsinw nw sendet e caktuara sipas gjinisw,
nw palwn tjetwr – huamarrwsinw me kusht qw ky pas
arritjes sw afatit ti kthejw tw njwjtwn sasi dhe tw
njwjtin lloj tw sendit nw pronwsi.
KONTRATËN MBI SHËRBIMIN e kemi: nëse njwra palw I jep
palws tjetwr pwr shwrbim ndonjw send individualisht
tw caktuar dhe jokonsumues me qwllim tw
shfrytwzimit pwr kohw tw caktuar.
DEPOZITI: wshtw kontrat reale me tw cilwn marrwsi i depozitit
obligohet qw tw ruaj pwr kohw tw caktuar sendin qw
dhuruesi i dorwzon pwr ruajtje. Kontrata wshtw e njw
anshme dhe bwmirwse.
VONESA E DEBITORIT: nw qoftw sw afati nuk wshtw caktuar,
paraqitet pasi qw kreditori t’ia kwtw terhequr
vwrejtjen debitorit qw ta realizojw obligimin. Vonesa e
debitorit I jep kreditorit fuqinw juridike qw tw heqw
dorw nga kontrata.
VONESA E KREDITORIT:kjo vonesw paraqitet edhe atwherw
kur kreditori nuk ka ndwrmarrw atw qw ka pasur pwr
dwtyrw ta ndwrmarrw me qwllim qw debitorit ti bwjw
tw mundshme plotwsimin e obligimit. Derisa vonwsa e

13. debitorit, vwshtirwson pozitwn e debitorit, vonwsa e
kreditorit, e lehtwson atw.
KOMISIONI OSE PËRFAQËSIMI INDIREKT: është kur dikush
kryen punë në emër të vetë, por për llogari të
tjetërkujt.
QË TË KRIJOHET OBLIGIMI NGA DELIKTI: nevojiten të
plotësohen këto rrethana: të kryhet veprimi i palejuar,
të ekzistoj lidhja, faji dhe përgjithësia.
PREMTIMI PUBLIK I SHPËRBLIMIT: është punë e njëanshme
juridike.
NË QOFTË SË PALA SHPREHIMISHT në kontratat kanë
paraparë që të mos aplikohen rregullat e dëmtimit
përtej gjysmës, atëherë pala e dëmtuar: nuk ka të
drejtë të kërkojë aplikimin e këtyre rregullave.
REGRESI I GARANTUESIT NDAJ DEBITORIT KRYESOR: është e
drejtë e garantuesit që të kërkojë realizimin e
kërkesës ndaj debitorit kryesor, kur garantuesi e ka
vonuar kërkesën kreditorit, pasi që ky i fundit nuk ka
mundur ta realizojë nga debitori, garantuesi tani bëhet
kreditor i debitorit.
PËRMBAJTJA dhe LËNDA E DETYRIMIT: përmbajtja e
obligacionit është bërje ose prestation, ndërsa lëndë
është ajo vlerë ekzistuese që nëpërmjet bërjes bartet
prej debitorit në kreditorin.
DALLIMI MES TË DREJTËS CIVILE DHE FAMILJARE: dallojnë për
nga objekti i studimit, për nga metoda dhe sanksionet.
E drejta civile për objekt ka raportet e mallrave, kurse
e drejta familjare për objekt ka një lëmi krejt tjetër të
marrëdhënieve shoqërore (jeta e bashkëshortëve dhe
familja). Në të drjtën civile janë sanksionet
ekonomike, kurse në të drejtën familjare nuk ka
sanksione ekonomike.
FUQIA JURIDIKE dhe dallimi i saj me të drejtën
subjektive: për dallim prej të drejtës subjektive fuqia
juridike ekziston atëherë kur nuk ekziston e drejta të

14. cilës i përgjigjet ndonjë detyrim, por ekziston
mundësia e një personi që me deklarimin e vullnetit të
tij të ndikoj në krijimin, ndërrimin ose ndërprerjen e
ndonjë të drejte subjektive, psh., kur dikush është
trashëgimtar e deklarohet së nuk e pranon trashëgimi.
Fuqia juridike ndryshon prej të drejtës subjektive edhe
përkah ajo së e drejta subjektive ka objektin e vet:
gjithëmon ka të bëjë më diqka që mund të shprejhet si
vlerë pronësore. Fuqia juridike nuk ka objekt.
PARIMI I DISPOZICIONIT NË USHTRIMIN DHE
MBROJTJEN E TË DREJTAVE SUBJEKTIVE CIVILE: gjyqi
nuk mbron të drejtat civile sipas detyrës zyrtare, si në
të drejtën penale, por sipas iniciativës së palëve.
AKTIVA dhe PASIVA: aktiven e përbëjnë të drejtat
(hyjnë të drejtat reale dhe absolute), kurse pasiven
obligimet (hyjnë vetëm obligimet nga e drejta e
obligacionit).
BAZA JURIDIKE: cakton efektin juridik, KAUZA efektin
pasuror.
AFATI PREKLUZIV: ekziston atëherë kur ligji, ushtrimin
e ndonjë të drejte apo ndonjë fuqie juridike, e lidh me
ndonjë afat. Nëse në atë afat e drejta ose fuqia juridike
nuk paraqitet, atëherë ndërprehet në tërësi.
NDËRPRERJA E OBLIGIMIT bëhet: me plotësimin e
obligimit, me vullnetin e palëve, me faljen e borxhit,
me deklarimin e vullnetit të njerës palë, me dorëheqje.
Si dhe Novacioni është një lloj i veçantë i ndërprerjes
së kontratës me vullnetin e palëve.
NOVACIONI: është ndërprerje e kontratës së
mëparshme në atë mënyrë që në vend të saj hyn në

15. fuqi kontrata e re midis palëve të njëjta.
PAMUNDËSIA E PLOTËSIMIT: mund të jetë e trefishtë:
fizike (prishet sendi, ngordh kali, etj.), juridike
(përjashtimi nga qarkullimi juridik, ndalohet eksporti,
importi, etj.) dhe ekonomike (sipas disa ngjarjeve,
klauzola rebus sic stantibis).
PARASHKRIMI: është humbja e kërkesës, respektivisht
padisë në kuptimin material për shkak të kalimit të
kohës.
CILAT TË DREJTA PARASHKRUHEN: nuk parashkruhen
të gjitha të drejtat, por vetëm të drejtat e obligacionit.
Pra, nuk parashkruhen të drejtat absolute (reale dhe
personale), të drejtat e obligacionit që kanë burimin e
vet në të drejtën familjare.
PARASHKRIMI SHUES dhe FITUES: parashkrimi shues
– është mënyrë origjinere e realizimit sipas të cilës
mbajtësi koshient, i cili sendet i siguron në mënyrë
ligjore, me kalimin e kohës bëhet pronar. Parashkrimi
fitues – wshtw realizimi sipas i tw drejtws nw mwnyrw
origjinere, nw bazw tw disa fakteve juridike prej tw
cilave fakt I rwndwsishwm wshtw edhe koha.
AFATI I PARASHKRIMIT: është caktuar me normë
imperative dhe nuk mund të pakësohet ose zgjatet –
10 vjet. Por janë disa kërkesa të cilat parashkruhen
për një kohë më të shkurtër, 1, 2 apo 3 vjet.
PEZULLIMI dhe NDËRPRERJA E PARASHKRIMIT: koha e
parashkrimit mund të pezullohet në dy mënyra, me
pranimin e borxhit nga ana e debitorit dhe me ngritjen
e padisë kundër debitorit. Kurse ndërprerja e
parashkrimit mund të bëhet për arsye objektive
(mobilizimi i kreditorit në luftë, etj.), apo për shkak të
rrethanave subjektive (kreditori dhe debitori janë
bashkëshort, prind e fëmijë, etj.) të vet palëve.
DHURATA: është kontratë bëmirëse, nuk është
kontratë e qarkullimit të mallrave, nuk ka rëndësi

16. ekonomike, por më shumë për marrëdhëniet personale
të qytetarëve.
QESIMI: është dhënia e sendeve me qira.
KONTRATA MBI AUTORIZIMIN: ose kontrata mandate
është aso kontrate me të cilën njëra palë - i autorizuari
obligohet që për palën tjetër – pushtetdhënësin të
kryej disa veprime juridike me apo pa shpërblim.
SEKUESTRI: është kur shumë persona I dorëzojnë një
personi tjetër sendin për ruajtje derisa të zgjidhet
ndonjë konflikt lidhur me atë send.
PUNËT FIKTIVE JURIDIKE: janë ato punë që në esencë
nuk lidhen, por vetëm krijohet pamja sikur janë lidhur.
PUNA JURIDIKE E SIMULUAR: ekziston atëherë kur
palët lidhin një punë juridike, por me atë rast krijojnë
pamjen thuajse është lidhur ndonjë punë tjetër
juridike. Bëhet për t’ju ikur tatimeve, etj.
PUNËT JURIDIKE FIDUCIARE: janë, kur në vend të
dhënies së pengut, debitori bënte bartjen në kreditorin
të pronësisë mbi ndonjë send, e kreditori obligohet që
pronësinë pas pagimit të borxhit ta bartë përsëri në
debitorin (besimi i kreditorit – fiducia).