30 Ocak 2015 tarihinde Ankara Universitesi Tıp Fakultesi Halk Sagligi Anabilim Dali'nda yaptigim seminer sunumu

2. Kardiyovasküler Hastalıklar
Ateroskleroza Bağlı Olanlar Ateroskleroza Bağlı Olmayanlar
1. İskemik Kalp Hastalığı veya Koroner
Arter Hastalığı
2. Serebrovasküler Hastalık
3. Hipertansiyon ve periferik vasküler
hastalığı içeren aorta ve arterlerin
hastalıkları
1. Konjenital Kalp Hastalığı
2. Romatizmal Kalp Hastalığı
3. Kardiyomiyopatiler
4. Kardiyak aritmiler

4. Küresel Ölüm Nedenleri
Kaynak: WHO, Global Atlas on Cardiovascular Disease Prevention and Control, 2011

5. Erkekler Kadınlar
Kalp Krizi, İnme ve Diğer Kardiyovasküler Hastalıklara Bağlı Ölümlerin
Kadın ve Erkeklerde Dağılımı
Kaynak: WHO, Global Atlas on Cardiovascular Disease Prevention and Control, 2011

6. Erkeklerdeki Kardiyovasküler Hastalık Yükünün Küresel Dağılımı (DALY)
Kaynak: WHO, Global Atlas on Cardiovascular Disease Prevention and Control, 2011

7. Kadınlardaki Kardiyovasküler Hastalık Yükünün Küresel Dağılımı (DALY)
Kaynak: WHO, Global Atlas on Cardiovascular Disease Prevention and Control, 2011

9. Ülkemizde Kadın ve Erkeklerde Yaşa Göre Anjina Pektoris Sıklığı
Kaynak: Türkiye Kronik Hastalıklar ve Risk Faktörleri Sıklığı Çalışması, 2013

10. Ülkemizde Kadın ve Erkeklerde Yaşa Göre
Koroner Kalp Hastalığı Sıklığı
Kaynak: Türkiye Kronik Hastalıklar ve Risk Faktörleri Sıklığı Çalışması, 2013

11. Ülkemizde Kadın ve Erkeklerde Bölgelere Göre
Koroner Kalp Hastalığı Sıklığı
Kaynak: Türkiye Kronik Hastalıklar ve Risk Faktörleri Sıklığı Çalışması, 2013

12. Ülkemizde Kadın ve Erkeklerde Yaşa Göre
Serebrovasküler Hastalık Sıklığı
Kaynak: Türkiye Kronik Hastalıklar ve Risk Faktörleri Sıklığı Çalışması, 2013

13. Ülkemizde Kadın ve Erkeklerde Bölgelere Göre
Serebrovasküler Hastalık Sıklığı
Kaynak: Türkiye Kronik Hastalıklar ve Risk Faktörleri Sıklığı Çalışması, 2013

15. Kalp krizleri ve
inmeler
Risk Faktörleri > 2 milyar kişi

16. Davranışsal
Risk Faktörleri
Sigara Kullanımı
Fiziksel aktivite azlığı
Sağlıksız diyet
Zarar verici düzeyde alkol kullanımı
Metabolik
Risk Faktörleri
Artmış kan basıncı
Artmış kan şekeri
Artmış kan lipidleri
Aşırı kiloluluk ve obezite
Diğer Risk
Faktörleri
Yoksulluk ve düşük eğitim düzeyi
İleri yaş
Cinsiyet
Genetik miras
Psikolojik faktörler
Diğer (homosistinemi vb)
Romatizmal Kalp Hastalığı
Konjenital Kalp Hastalığı
Diğerleri

18. Sigara
Tamamen Önlenebilir Risk Faktörü
Erkeklerde Günlük Sigara Tüketimi
Kaynak: WHO, Global Atlas on Cardiovascular Disease Prevention and Control, 2011

19. Kadınlarda Günlük Sigara Tüketimi
Sigara
Tamamen Önlenebilir Risk Faktörü
Kaynak: WHO, Global Atlas on Cardiovascular Disease Prevention and Control, 2011

20. Zarar Verici Düzeyde Alkol Kullanımı
Kadınlarda ve Erkeklerde Kişi Başına Düşen Alkol Tüketimi
Kaynak: WHO, Global Atlas on Cardiovascular Disease Prevention and Control, 2011

21. Yüksek Kan Basıncı
KVH’da En Önemli Risk Faktörü
25 yaş üstü erkeklerde yüksek kan basıncı prevelansı
Kaynak: WHO, Global Atlas on Cardiovascular Disease Prevention and Control, 2011

22. 25 yaş üstü kadınlarda yüksek kan basıncı prevelansı
Yüksek Kan Basıncı
KVH’da En Önemli Risk Faktörü
Kaynak: WHO, Global Atlas on Cardiovascular Disease Prevention and Control, 2011

23. 25 yaş üstü erkeklerde yüksek kan şekeri
Artmış Kan Şekeri
KVH’da Önemli Bir Risk Faktörü
Kaynak: WHO, Global Atlas on Cardiovascular Disease Prevention and Control, 2011

24. 25 yaş üstü kadınlarda yüksek kan şekeri
Artmış Kan Şekeri
KVH’da Önemli Bir Risk Faktörü
Kaynak: WHO, Global Atlas on Cardiovascular Disease Prevention and Control, 2011

25. Artmış Kan Kolesterol Düzeyi
KVH’da Önemli Bir Risk Faktörü
Erkeklerde hiperkolesterolemi prevelansı
Kaynak: WHO, Global Atlas on Cardiovascular Disease Prevention and Control, 2011

26. Kadınlarda hiperkolesterolemi prevelansı
Artmış Kan Kolesterol Düzeyi
KVH’da Önemli Bir Risk Faktörü
Kaynak: WHO, Global Atlas on Cardiovascular Disease Prevention and Control, 2011

27. Sağlıksız Beslenme
Meyve ve sebze tüketimi
Kaynak: WHO, Global Atlas on Cardiovascular Disease Prevention and Control, 2011

28. Fiziksel Aktivite Azlığı
Erkeklerde yetersiz fiziksel aktivite
Kaynak: WHO, Global Atlas on Cardiovascular Disease Prevention and Control, 2011

29. Kadınlarda yetersiz fiziksel aktivite
Fiziksel Aktivite Azlığı
Kaynak: WHO, Global Atlas on Cardiovascular Disease Prevention and Control, 2011

30. Obezite
VKİ ≥ 25 kg/m2 olan erkekler
Kaynak: WHO, Global Atlas on Cardiovascular Disease Prevention and Control, 2011

31. Obezite
VKİ ≥ 25 kg/m2 olan kadınlar
Kaynak: WHO, Global Atlas on Cardiovascular Disease Prevention and Control, 2011

33. Türkiye’deki Kadın ve Erkeklerin Sigara Kullanma Durumu
Sigara
Tamamen Önlenebilir Risk Faktörü
Kaynak: THSK, Türkiye Kronik Hastalıklar ve Risk Faktörleri Sıklığı Çalışması, 2013

34. Türkiye’deki Kadın ve Erkeklerde Günde İçilen Sigara Adedi
Sigara
Tamamen Önlenebilir Risk Faktörü
Kaynak: THSK, Türkiye Kronik Hastalıklar ve Risk Faktörleri Sıklığı Çalışması, 2013

35. Türkiye’de Alkollü İçecek Kullanım Durumu
Zarar Verici Düzeyde Alkol Kullanımı
Kaynak: THSK, Türkiye Kronik Hastalıklar ve Risk Faktörleri Sıklığı Çalışması, 2013

36. Türkiye’de ölçümlerle elde edilen sonuçlar ve öyküye göre toplumda kan
basıncı dağılımı
Yüksek Kan Basıncı
KVH’da En Önemli Risk Faktörü
Kaynak: THSK, Türkiye Kronik Hastalıklar ve Risk Faktörleri Sıklığı Çalışması, 2013

37. Türkiye’de cinsiyet ve yaş gruplarına göre hipertansiyon prevelansı
Yüksek Kan Basıncı
KVH’da En Önemli Risk Faktörü
Kaynak: THSK, Türkiye Kronik Hastalıklar ve Risk Faktörleri Sıklığı Çalışması, 2013

38. Türkiye’de cinsiyet ve yerleşim yerine göre hipertansiyon prevelansı
Yüksek Kan Basıncı
KVH’da En Önemli Risk Faktörü
Kaynak: THSK, Türkiye Kronik Hastalıklar ve Risk Faktörleri Sıklığı Çalışması, 2013

39. Türkiye’de hipertansiyonu olan kişilerde cinsiyete göre kontrolde ve tedavide
olma oranları
Yüksek Kan Basıncı
KVH’da En Önemli Risk Faktörü
Kaynak: THSK, Türkiye Kronik Hastalıklar ve Risk Faktörleri Sıklığı Çalışması, 2013

40. Türkiye’de cinsiyete göre öykü ve APG sonuçları
Artmış Kan Şekeri
KVH’da Önemli Bir Risk Faktörü
Kaynak: THSK, Türkiye Kronik Hastalıklar ve Risk Faktörleri Sıklığı Çalışması, 2013

41. Türkiye’de yaşa göre öykü ve APG sonuçları
Artmış Kan Şekeri
KVH’da Önemli Bir Risk Faktörü
Kaynak: THSK, Türkiye Kronik Hastalıklar ve Risk Faktörleri Sıklığı Çalışması, 2013

42. Türkiye’de yaşa ve cinsiyete göre diyabet prevelansı
Artmış Kan Şekeri
KVH’da Önemli Bir Risk Faktörü
Kaynak: THSK, Türkiye Kronik Hastalıklar ve Risk Faktörleri Sıklığı Çalışması, 2013

43. Türkiye’de diyabetli bireylerde yaşa göre kontrolde ve tedavide olma durumu
Artmış Kan Şekeri
KVH’da Önemli Bir Risk Faktörü
Kaynak: THSK, Türkiye Kronik Hastalıklar ve Risk Faktörleri Sıklığı Çalışması, 2013

44. Türkiye’de yaşa göre yüksek kolesterol görülme sıklığı
Artmış Kan Kolesterol Düzeyi
KVH’da Önemli Bir Risk Faktörü
Kaynak: THSK, Türkiye Kronik Hastalıklar ve Risk Faktörleri Sıklığı Çalışması, 2013

45. Türkiye’de yüksek kolesterol farkındalık, tedavi ve kontrol sıklığı
Artmış Kan Kolesterol Düzeyi
KVH’da Önemli Bir Risk Faktörü
Kaynak: THSK, Türkiye Kronik Hastalıklar ve Risk Faktörleri Sıklığı Çalışması, 2013

46. Türkiye’de yaşa ve cinsiyete göre yemeğin tadına bakmadan tuz atma
Sağlıksız Beslenme
Kaynak: THSK, Türkiye Kronik Hastalıklar ve Risk Faktörleri Sıklığı Çalışması, 2013

47. Türkiye’de yaşa ve cinsiyete göre günde 5 porsiyon ve üstü meyve – sebze
tüketimi
Sağlıksız Beslenme
Kaynak: THSK, Türkiye Kronik Hastalıklar ve Risk Faktörleri Sıklığı Çalışması, 2013

48. Türk erkeklerinde yaş gruplarına göre fiziksel aktivite
Fiziksel Aktivite Azlığı
Kaynak: THSK, Türkiye Kronik Hastalıklar ve Risk Faktörleri Sıklığı Çalışması, 2013

49. Türk kadınlarında yaş gruplarına göre fiziksel aktivite
Fiziksel Aktivite Azlığı
Kaynak: THSK, Türkiye Kronik Hastalıklar ve Risk Faktörleri Sıklığı Çalışması, 2013

50. Türkiye’de yaşa ve cinsiyete göre TV ya da bilgisayar başında 4 saat üzerinde
zaman geçirme sıklığı
Fiziksel Aktivite Azlığı
Kaynak: THSK, Türkiye Kronik Hastalıklar ve Risk Faktörleri Sıklığı Çalışması, 2013

51. Obezite
Türk erkeklerinde yaş gruplarına göre obez ve aşırı kilolu olma durumu
Kaynak: THSK, Türkiye Kronik Hastalıklar ve Risk Faktörleri Sıklığı Çalışması, 2013

52. OBEZİTE
Türk kadınlarında yaş gruplarına göre obez ve aşırı kilolu olma durumu
Kaynak: THSK, Türkiye Kronik Hastalıklar ve Risk Faktörleri Sıklığı Çalışması, 2013

54. Fiziksel
Hareketliliği
Artırma
Sağlıklı
Beslenme
Tütün
Kontrolü
Ülkemizde Risk Faktörlerinden
Birincil Korunmaya Yönelik Programlar

55. • Toplumda %90 sigara karşıtı bir tutum oluşturmak
Tütün Ürünlerine Olan
Talebin Azaltılmasına
Yönelik Önlemler
•Ulusal bırakma oranını izleme ve yükseltme
•Bırakma oranının özel gruplarda izlenmesi ve bu gruplarda bırakma
oranının %50 üzerine çıkarılması
•Hamilelerdeki bırakma oranını %90 üzerine çıkarmak
Sigarayı Bırakma
• Pasif etkilenimin aktif içicilik kadar zarar olduğu bilgisini topluma yaymak
• Kamuya açık alanlar ve işyerlerinde tütün mamülleri tüketiminin tamamen
engellenmesi
• Gece, çocuk, ergen ve diğer risk gruplarındaki pasif etkilenimin anlamlı ölçüde
azaltılması
Sigara Dumanından
Pasif Etkilenimin
Önlenmesi
• 15 yaş altı gençlerin sigara içme oranının sıfıra indirilmesi
• 15-24 yaş grubundaki gençlerin sigara içme durumunun
mevcut durumun yarısına indirilmesi
Gençlerin
Ulaşılabilirliği
Ulusal Tütün Kontrolü Programına Yönelik Hedefler

56. Sigara İle İlgili Ülkemizdeki Yasal
Düzenlemeler
• Tütün Kontrolü Çerçeve Sözleşmesi
• Ulusal Tütün Kontrolü Programı
• 5727 sayılı “Tütün Mamüllerinin Zararlarının
Önlenmesine Dair Kanunda Değişiklik
Yapılması Hakkında Kanun”
• 4207 sayılı “Tütün Ürünlerinin Zararlarının
Önlenmesi ve Kontrolü Hakkında Kanun”

57. • Toplumun sağlıklı beslenme konusunda
bilinçlendirilmesi
• Besinlerin yeterli ve dengeli tüketiminin sağlanması
• Beslenme bozukluklarına bağlı hastalıkların önlenmesi
Sağlıklı Beslenmenin
Sağlanması ve Obezitenin
Önlenmesi
• Toplumun beslenme düzeyini geliştirecek programların
hazırlanması ve uygulanması
• Çocuk ve ergenlerde sağlıklı beslenmenin geliştirilmesi
Türkiye’de Sağlıklı Beslenme
ve Hareketli Hayat
Programının Uygulanması
(Türkiye Obezite ile Mücadele
ve Kontrol Programı)
• Çocuk ve ergenlerde fiziksel hareketlilik bilincinin
oluşturulması
• Yetişkinlerde fiziksel hareketlilik bilincinin oluşturulması
Toplumda Fiziksel
Hareketliliğin Sağlığa Olumlu
Katkıları Konusunda
Farkındalık Oluşturmak
Sağlıklı Beslenmeye ve Fiziksel Hareketliliğe Yönelik Hedefler

58. SAĞLIK BAKANLIĞI
DİYABET KONTROLÜ ÇALIŞMALARI
• Diyabet Minimum Sağlık Veri Seti
• Diyabet, Hipertansiyon, Obezite ve
Endokrinolojik Hastalıklar Epidemiyoloji
Çalışması (TURDEP)
• Ulusal İnsülin Eğitim Programı
• Türkiye Diyabet Kontrol Programı (St Vincet
Bildirisi, WHO Euro)
• Diyabetik Ayak Tanısı Alan Vakaların Evde Takip
Tedavi ve İzlenmesi Projesi – DIAFOOT

59. Risk Faktörleri
Koruma ve
Önlemeye
Yönelik
Örgütlenme
ve İnsangücü
Planlaması ve
Eğitime Yönelik
Acil Tedavi ve
Kardiyopulmoner
Resusitasyon’a
(CPR) Yönelik
Cihaz
Yönetimine
Yönelik
İlaç
Yönetimine
Yönelik
Çocuk
Kalp ve Damar
Hastalıklarına
Yönelik
Kardiyovasküler
Cerrahiye
Yönelik
Serebrovasküler
Hastalıklara
(İnme) Yönelik
Rehabilitasyon,
Palyatif Tedavi
ve Evde Bakım
Hizmetlerine
Yönelik
Sürveyans,
Araştırmalar ve
Geleceğe Yönelik
Uygulamalara
Yönelik
Kurumlar ve
Sektörler Arası
İşbirliğine
Yönelik
İkincil ve Üçüncül Koruma Yönelik Hedefler ve Stratejiler

60. Kalp ve damar hastalığı olanlarda doktor tarafından yaşam biçimi değişikliği
önerileri verilme durumu
Kaynak: Türkiye Kronik Hastalıklar ve Risk Faktörleri Sıklığı Çalışması, 2013