1. นพ.ปรัชญา ศรีสว่าง
21-Jul-14 1

2. 21-Jul-14 2

3. โรคอ้วนลงพุง
ภัยเงียบคุกคามคนไทยนับล้านคน
แล้ว ‘คุณ’ ล่ะเป็นหนึ่งในนั้นหรือเปล่า?
• ปัจจุบันคนไทยที่รูปร่างท้วมจนถึงระดับอ้วนประมาณ17 ล้านคน
• เสียชีวิตจากโรคอ้วนถึงปีละ 20,000 คน
• เป็นโรคที่เกิดจากวิถีชีวิตและพฤติกรรมของคนไทย
• พฤติกรรมที่มีการกินอาหารรสหวาน มัน เค็มเพิ่มขึ้น
• กินผักผลไม้น้อยลง ขาดกิจกรรมทางกาย
21-Jul-14 3

4. ความหมายของภาวะอ้วนลงพุง
(Metabolic syndrome)
• ภาวะที่มีไขมันสะสมในช่องท้อง หรืออวัยวะในช่องท้องมากเกินควร
• เมื่อไขมันถูกสะสมมากขึ้นจะถูกนาไปเก็บไว้ในเซลล์ไขมันที่มีอยู่ทั่ว
ร่างกาย
• โดยเฉพาะอวัยวะในช่องท้องและแผงโอเม็นตั้ม
• เมื่อมีไขมันสะสมในช่องท้องมากๆ จะเห็นหน้าท้องยื่นออกมาชัดเจน
หรือที่เรียกว่า “มีพุง”
21-Jul-14 4

5. ปัจจัยเสี่ยงที่อาจจะทาให้เกิดภาวะอ้วนลงพุง
• อายุ : อายุมาก มีโอกาสเป็นเพิ่มขึ้น
• เชื้อชาติ : โดยคนผิวดาจะมีโอกาสเกิดภาวะอ้วนลงพุงมากกว่า
ปกติ
• คนอ้วน : มีความเสี่ยงมากกว่าคนผอม
• ผู้ที่มีประวัติครอบครัว : เป็นโรคเบาหวาน จะมีโอกาสเป็นโรค
สูงกว่า
• ผู้ที่มีโรคอื่นๆ เช่น ความดันโลหิตสูง
21-Jul-14 5

6. ภาวะอ้วนลงพุงก่อให้เกิดผลเสียต่อสุขภาพ
• ทาให้หลอดเลือดแดงที่ไปเลี้ยงหัวใจตีบทาให้เกิดโรคหัวใจ
• ไตจะขับเกลือออกได้น้อยลง ทาให้เกิดความดันโลหิตสูง
• ไขมันไตรกลีเซอไรด์ที่สูง เป็นปัจจัยเสี่ยงของการเกิดหลอดเลือดตีบ
ทาให้อุดหลอดเลือดที่ไปเลี้ยงสมองหรือหัวใจ ทาให้เป็นโรคเบาหวาน
ได้ง่าย
• จะเห็นว่าผลเสียส่วนใหญ่ส่งผลต่อหลอดเลือดแดง ไม่ว่าจะเป็นโรค
ความดันโลหิตสูง ไขมันในเลือดสูง โรคอ้วน หรือเบาหวาน
21-Jul-14 6

7. 21-Jul-14 7

8. เกณฑ์การวินิจฉัยอ้วนลงพุง
21-Jul-14 8
เกณฑ์เส้นรอบพุง
ส่วนสูง = ปกติ
2

9. เกณฑ์การวินิจฉัยอ้วนลงพุง
• ปัจจัยเสี่ยงของโรคอ้วนลงพุง คือ ผู้มีรอบพุงเกินเกณฑ์ร่วมกับความ
ผิดปกติปัจจัยเสี่ยงอีก 2 ใน 4 อย่าง ต่อไปนี้
1. ความดันโลหิตสูง 130/85 มิลลิเมตรปรอทขึ้นไป
2. น้าตาลในเลือดขณะอดอาหารสูง 100 มิลลิกรัมต่อเดซิลิตรขึ้นไป
3. ระดับไขมันไตรกลีเซอไรด์สูง 150 มิลลิกรัมต่อเดซิลิตรขึ้นไป
4. ระดับไขมัน HDL น้อยกว่า 40 มิลลิกรัมต่อเดซิลิตรสาหรับ
ผู้ชายหรือ น้อยกว่า 50 มิลลิกรัมต่อเดซิลิตรสาหรับผู้หญิง
21-Jul-14 9

10. วิธีการวัดเส้นรอบพุง
• อยู่ในท่ายืน เท้า 2 ข้างห่างกันประมาณ 10 เซนติเมตร
• ใช้สายวัด วัดรอบพุงโดยวัดผ่านสะดือ
• วัดในช่วงหายใจออก (ท้องแฟบ) โดยให้สายวัดแนบกับลาตัวไม่
รัดแน่น
• ให้ระดับของสายวัดที่วัดรอบเอววางอยู่ในแนวขนานกับพื้น
21-Jul-14 10

11. ไขมันในช่องท้อง
• ไขมันในช่องท้องอันตรายมากเมื่อเทียบกับไขมันสะสมใน
บริเวณอื่น ๆ ของร่างกาย
• จะสลายตัวเป็นกรดไขมันอิสระ ส่งผลให้ในกระแสเลือดมีกรด
ไขมันอิสระเพิ่มขึ้น
• เป็นสาเหตุทาให้เกิดผลเสียต่อระบบต่าง ๆ ในร่างกาย
• โดยกรดไขมันชนิดนี้จะไปยับยั้งกระบวนการเผาผลาญของ
กลูโคสที่กล้ามเนื้อ
21-Jul-14 11

12. ไขมันในช่องท้อง อันตรายอย่างไร
• ทาให้ระดับน้าตาลในเลือดสูงขึ้น เกิดภาวะดื้อต่ออินซูลิน
ความดันโลหิตสูง
• ผู้ที่มีรอบพุงใหญ่จะมีโรคไม่ติดต่อตามมา ทั้งโรคเบาหวาน
หัวใจ กรดไหลย้อน เสื่อมสมรรถภาพทางเพศ
21-Jul-14 12

13. ทาไม?...
ต้องกังวลใจว่ากินเค็มมากเกินไป
• ความเค็มของอาหารส่วนใหญ่มาจากเกลือ
• ถ้าร่างกายได้รับเกลือในปริมาณที่มากเกิน ทาให้เสี่ยงที่จะเกิดโรคความ
ดันโลหิตสูง
• ระยะแรกจะไม่แสดงอาการ แต่จะทาลายอวัยวะต่าง ๆ ไปเรื่อย ๆ และมี
ภาวะรุนแรงต่อสมอง หัวใจ ตับ และไต
• ทาให้เกิดอัมพฤกษ์ อัมพาตได้
21-Jul-14 13

14. 21-Jul-14 14

15. การรักษา
• การรับประทานอาหารที่ดี ลดอาหารประเภทไขมันลง ไม่รับประทานอาหารพวก
แป้งเกินร้อยละ 50 ของอาหารที่รับประทาน แต่ให้รับประทานอาหารที่มีใยอาหาร
สูง
• ลดอาหารเค็ม เพื่อช่วยลดความดันโลหิต
• ลดน้าหนัก จะชะลอหรือลดความเสี่ยงในการเกิดโรคเบาหวาน ความดันโลหิตสูง
และไขมันในเลือดสูง
• แนะนาให้ออกกาลังกายวันละ 30 นาที สัปดาห์ละ 5 วัน จะช่วยลดการเกิดโรคความ
ดันโลหิตสูงและโรคเบาหวาน
• หากปรับเปลี่ยนพฤติกรรมแล้วยังไม่สามารถควบคุมระดับน้าตาล ไขมันหรือ
ความดันโลหิตได้ตามเป้ าหมาย ก็จาเป็นต้องใช้ยาในการควบคุม โดยแพทย์จะ
พิจารณาเลือกใช้ยาให้เหมาะสมกับโรคที่เป็น
21-Jul-14 15

16. กิจกรรมทางกาย
• การเคลื่อนไหวโดยใช้กล้ามเนื้อโครงสร้าง และมีการใช้พลังงานของ
ร่างกายมากกว่าในขณะพัก
• ถ้าได้มีการเคลื่อนไหวร่างกายอย่างสม่าเสมอ จะเป็นพฤติกรรมสร้าง
เสริมสุขภาพ
• มีผลต่อการป้ องกันโรค เช่น โรคหลอดเลือดหัวใจตีบ เส้นเลือดในสมอง
ตีบ กระดูกหักง่าย และโรคอ้วน
• ลดความเสี่ยงของโรคซึมเศร้า และวิตกกังวล
21-Jul-14 16

17. กิจกรรมทางกาย
• สามารถแบ่งได้เป็น 3 ระดับ ดังนี้
 ระดับเบา คือ ระดับที่มีการเคลื่อนไหวน้อยมาก เช่น การยืน การนั่ง
 ระดับปานกลาง คือ การเคลื่อนไหวออกแรงที่ใช้กล้ามเนื้อมัดใหญ่
ซึ่งมีความหนักและเหนื่อยในระดับเดียวกับการเดินเร็ว การขี่
จักรยาน การเต้นรา การทางานบ้าน
 ระดับหนัก คือ การเคลื่อนไหวร่างกายที่มีการทาซ้าและต่อเนื่อง โดย
มีการใช้กล้ามเนื้อมัดใหญ่ และมีระดับชีพจรมากกว่า ร้อยละ 70 ของ
การเต้นชีพจรสูงสุด
21-Jul-14 17

18. 21-Jul-14 18

19. 21-Jul-14 19

20. ผลของการขาดกิจกรรมทางกาย
• ผู้ที่มีกิจกรรมทางกายไม่เพียงพอจะเพิ่มโอกาสเกิดโรคอีก7 โรค ดังนี้
 โรคหลอดเลือดหัวใจตีบ กล้ามเนื้อหัวใจตาย 1.45-2 เท่า
 โรคอัมพฤกษ์ อัมพาต 1.6-2 เท่า
 โรคความดันโลหิตสูง 1.3-1.5 เท่า
 โรคเบาหวาน 1.3-1.5 เท่า
 โรคมะเร็งลาไส้ใหญ่ 1.4-2 เท่า
 โรคมะเร็งเต้านม 1.1-1.3 เท่า
 โรคกระดูกพรุน 1.8-2 เท่า
21-Jul-14 20

21. ก้าวเดินอย่างไร จึงจะเกิดประโยชน์
• ก้าวเร็วอย่างน้อย ครั้งละ 10 นาที สะสมให้ได้อย่างน้อยวันละ 30 นาที
อย่างน้อย 5 วันต่อสัปดาห์
• ถ้าต้องการลดน้าหนัก ควรเดินเร็ว 45-60 นาที
• การเดินเร็วเทียบเท่ากับการเดินรอบสนามฟุตบอล(400เมตร) ใน
ระยะเวลา 4-5 นาที หรือเดิน 3-4 ช่วงเสาไฟฟ้ า ภายในระยะเวลา 1 นาที
• หรือเดินให้ได้ระยะทางประมาณ 3 กิโลเมตร ในระยะเวลา 30 นาที
• หรือขณะที่เดินเร็วคุณหายใจเร็วขึ้นแต่ไม่หอบ
21-Jul-14 21

22. 21-Jul-14 22

23. แกว่งแขนบาบัดโรค
• ยืนตรง เท้าสองข้างแยกออกจากกันให้มีระยะเท่ากับหัวไหล่
• ปล่อยมือสองข้างลงตามธรรมชาติ อย่าเกร็ง ให้นิ้วมือชิดกันหันอุ้งมือไป
ข้างหลัง
• หดท้องน้อยเข้า เอวตั้งตรง เหยียดหลัง ผ่อนคลาย กระดูกลาคอศีรษะ
และปากผ่อนคลายตามธรรมชาติ
• จิกปลายนิ้วเท้ายึดเกาะพื้น ส้นเท้าออกแรงเหยียบลงบนพื้นให้แน่น ให้
แรงจนกล้ามเนื้อโคนเท้า โคนขา และท้องตึง ๆ เป็นใช้ได้
21-Jul-14 23

24. แกว่งแขนบาบัดโรค
• บั้นท้ายควรให้งอขึ้นเล็กน้อย ระหว่างบริหารต้องหดก้นหรือขมิบทวาร
หนัก
• ตามองตรงไปจุดใดจุดหนึ่ง สลัดความคิดฟุ้ งซ่าน กังวล ออกให้หมด
• แกว่งแขนไปข้างหน้าเบาหน่อย ทามุม30 องศากับลาตัว แล้วแกว่งไป
หลังแรงหน่อยทามุม60 องศากับลาตัว จะทาให้เกิดแรงเหนื่อย นับเป็น
1 ครั้ง
• โดยเริ่มจากทาวันละ 500 ถึง 1,000-2,000 ครั้ง ซึ่งจะใช้เวลา 30 นาที
21-Jul-14 24

25. 21-Jul-14 25

26. 21-Jul-14 26

27. 21-Jul-14 27

28. 21-Jul-14 28

29. ไขมันในเลือดสูง
 เป็นสาเหตุทาให้หลอดเลือดแดงแข็งและตีบ
 ทาให้เกิดโรคหัวใจขาดเลือด หรือเกิดโรคสมองขาดเลือด
 เป็นสาเหตุทาให้เสียชีวิตในอันดับต้น ๆ
21-Jul-14 29

30. 21-Jul-14 30

31. อันตรายต่อร่างกายอย่างไร
ระบบ ผลเสีย
ผลเสียต่อเลือด • ทาให้เลือดมีความหนืดมากขึ้น
• ส่งผลให้เลือดไหลเวียนไม่สะดวกและ
ตกตะกอนตามผนังหลอดเลือด
ผลเสียต่อหัวใจ • เสี่ยงต่อกล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือดหรือ
หัวใจวาย
ผลเสียต่อสมอง • ทาให้หลอดเลือดสมองตีบหรืออุดตันและ
มักจะกลายเป็นอัมพฤกษ์ อัมพาต
ผลเสียต่อถุงน้าดี • โคเลสเตอรอลมีผลต่อการสร้างน้าดี แต่
ปริมาณโคเลสเตอรอลที่มากเกินไปจะทาให้
เกิดนิ่วในถุงน้าดี
21-Jul-14 31

32. โรคกล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือด
• เกิดจากเส้นโลหิตที่ไปเลี้ยงกล้ามเนื้อหัวใจเกิดอาการตีบ ทาให้เลือดไป
เลี้ยงกล้ามเนื้อหัวใจไม่ได้
• เกิดการขาดออกซิเจนชั่วขณะ ทาให้มีอาการเจ็บหน้าอก
• ถ้าเส้นเลือดที่ตีบเกิดอุดตันอย่างเฉียบพลัน จะทาให้เกิดกล้ามเนื้อหัวใจ
ตายเฉียบพลัน ทาให้เกิดอาการเจ็บหน้าอกอย่างรุนแรง อาจมีอาการ
หัวใจเต้นผิดจังหวะ หรือหัวใจหยุดเต้น และเสียชีวิต
21-Jul-14 32

33. สาเหตุ
• เพศชาย มีโอกาสเกิดโรคหัวใจขาดเลือด มากกว่าเพศหญิง3-5 เท่า
• อายุ ในเพศชาย มักจะเริ่มตั้งแต่ อายุ35 ปีขึ้นไป ในเพศหญิงจะเกิดช้า
กว่า คือ มักจะเกิดในวัยหมดประจาเดือน อายุประมาณ50-55 ปี
• สูบบุหรี่
• ไขมันในเลือดสูง
21-Jul-14 33

34. สาเหตุ
• โรคความดันโลหิตสูง
• โรคเบาหวาน
• อ้วนและไม่ค่อยได้ออกกาลังกาย
• เครียดง่าย เครียดบ่อย
• มีประวัติโรคหัวใจขาดเลือดของคนในครอบครัว
21-Jul-14 34

35. ป้ องกันโรคกล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือด
1. หลีกเลี่ยงอาหารหวาน อาหารที่มีไขมัน - กะทิ รวมทั้งไข่แดง ทา
ให้มีการสะสมไขมันในหลอดเลือด
2. ควรรับประทานอาหารที่มีไขมันน้อย และอาหารที่มีกากมากๆ
3. ออกกาลังกายเป็นประจา อย่างน้อยสัปดาห์ละ 3 ครั้ง ครั้งละ 20
นาที
21-Jul-14 35

36. ป้ องกันโรคกล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือด
4. หลีกเลี่ยงการสูบบุหรี่
5. นอนพักผ่อนให้เพียงพอ ไม่เครียดกับงาน ควรทาสมาธิหรือฟัง
เพลงเบาๆ
6. ควบคุมน้าหนักไม่ให้อ้วนโดยใช้วิธีออกกาลังกายและ
รับประทานอาหารที่ถูกต้อง
7. ตรวจเช็คสุขภาพอย่างน้อยปีละ 1 ครั้ง
21-Jul-14 36

37. เบาหวาน
 เป็นภาวะที่ร่างกายมีน้าตาลในเลือดสูงกว่าปกติ
 เกิดจากการขาดฮอร์โมนอินซูลินหรือจากการดื้อต่อฤทธิ์ของ
อินซูลิน
 ทาให้ร่างกายไม่สามารถนาน้าตาลในเลือดไปใช้ได้ตามปกติ
 น้าตาลในเลือดที่สูงอยู่เป็นระยะเวลานานทาให้เกิดโรคแทรก
ซ้อนของอวัยวะต่าง ๆ
21-Jul-14 37

38. ปัจจัยเสี่ยงของโรคเบาหวาน
 น้าหนักเกิน
 กรรมพันธุ์
 เครียดเรื้อรัง
 อื่น ๆ เช่น จากเชื้อโรค หรือยาบางอย่าง (เหล้า) ทาลายตับอ่อน
ทาให้สร้างอินซูลินไม่ได้
21-Jul-14 38

39. ภาวะแทรกซ้อนเรื้อรัง
เบาหวาน
อัมพาต,สมองเสื่อม
โรคหัวใจขาดเลือด
หัวใจวายตายฉับพลัน
ต้อกระจก
จอประสาทตาเสื่อม
ไตวาย
แผลเรื้อรัง,ตัดเท้า
21-Jul-14 39

40. ความดันโลหิตสูงคืออะไร
21-Jul-14 40

41. องค์การอนามัยโลก
กาหนดว่าความดันโลหิตสูง
• ความดันโลหิตที่วัดตัวบนได้มากกว่าหรือเท่ากับ140
ม.ม.ปรอท และ/หรือวัดความดันโลหิตตัวล่างได้
มากกว่าหรือเท่ากับ 90 ม.ม.ปรอท
21-Jul-14 41

42. ระดับความรุนแรงของความดันโลหิตสูง
21-Jul-14 42

43. สาเหตุความดันโลหิตสูง
 กรรมพันธุ์
 เชื้อชาติ
 ความเครียด
 ขาดการออกกาลังกาย
 ความอ้วน
 รับประทานอาหารที่มีแคลอรีสูง
 สูบบุหรี่ ดื่มสุรา
21-Jul-14 43

44. อันตรายของความดันโลหิตสูง
 หัวใจ : ทาให้กล้ามเนื้อหัวใจตาย และเกิดภาวะหัวใจล้มเหลว
 สมอง : ทาให้เส้นเลือดในสมองแตก เป็นอัมพาตครึ่งซีก
 ไต : ทาให้เกิดภาวะไตวาย
 ตา : ทาให้เส้นเลือดที่ตาตีบหรือแตก เกิดเลือดออกในตา มีอาการ
ตามัว ถึงตาบอด
21-Jul-14 44

45. ปฏิบัติตัวอย่างไรเมื่อความดันโลหิตสูง
 งดอาหารเค็ม
 ลดน้าหนักส่วนเกิน
 กินยาตามแพทย์สั่ง อย่าหยุดยา หรือลดยาเอง
 เลิกสูบบุหรี่ และดื่มสุรา
 ออกกาลังกายสม่าเสมอ
 ตรวจเช็คความดันโลหิตเป็นประจา อย่างน้อยทุก6 เดือน และควรมี
สมุดบันทึกความดันโลหิตประจาตัว
21-Jul-14 45

46. 21-Jul-14 46

47. ช่องทางการติดต่อ…
Facebook:
prachaya56@hotmail.com
21-Jul-14 47