Probleemgedrag bij dementie (Waalbed-II): voorschrijfpatronen van psychofarmaca Spreker: Roland Wetzels

1. Probleemgedrag bij dementie: resultaten
van de Waalbed-II-studie:
voorschrijfpatronen van psychofarmaca
Dr. R.B. Wetzels (Roland)
Afdeling Eerstelijnsgeneeskunde
UMC St Radboud Nijmegen
& SZR-Tiel
Inleiding: enkele persberichten
• ‘3 op de 4 ouderen in het verpleeghuis
gebruikt sufmakende medicatie’
• Inspectie onderzoekt onrechtmatig drogeren
ouderen in verpleeghuizen !’ (2009)
• ‘Chemische vastbinden/ Druppelkamikaze’
• Dementen sterven door antipsychotica (MC
juni 2011):560 tot 770 doden per jaar
• Gebruik antipsychotica is lelijke
geneeskunde (Bert Keizer)
• Verpleeghuisarts heeft onvoldoende kennis
(Martin Kat, juni 2011)
1

2. Recente media-
aandacht
Probleemgedrag
• Prevalentie 80%, 97% over 2 jaar
• Factoren van invloed:
-Stadium dementie
• Begin stadium vaker depressie, wanen
• Eind stadium vaker agressie, apathie
-Geslacht
• Mannen vaker agressief, vrouwen vaker depressief
-Type dementie : Agressie/ depressie bij VaD, Apathie/Angst bij AD
-Psychosociale omgeving
• Meer handen aan het bed minder vaak apathie
• Vollere huiskamers niet vaker agressie!
• Probleemgedrag negatieve impact op
kwaliteit van leven
2

3. Voorschrijfpatronen van psychotropica over tweejaar
Psychofarmaca:
• Antipsychotica
• Antidepressiva
• Anxiolytica
• Hypnotica
• Antiepileptica
• Antidementie middelen
Voorschrijfpatronen van psychotropica over tweejaar
Psychofarmaca:
• Antipsychotica
• Antidepressiva
• Anxiolytica
• Hypnotica
3

4. Voorschrijfpatronen van psychotropica over tweejaar
Antipsychotica:
• ergens gedurende twee jaar 42%
• gedurende twee jaar 12%
• nieuw gestart 19%
• eenmaal gestart 43%
Voorschrijfpatronen van psychotropica over tweejaar
Antidepressiva :
• ergens gedurende twee jaar 24%
• gedurende twee jaar 13%
• nieuw gestart 6%
• eenmaal gestart 67%
4

5. Voorschrijfpatronen van psychotropica over tweejaar
Anxiolytica:
• ergens gedurende twee jaar 30%
• gedurende twee jaar 9%
• nieuw gestart 15%
• eenmaal gestart 50%
Voorschrijfpatronen van psychotropica over tweejaar
Hypnotica:
• ergens gedurende twee jaar 16%
• gedurende twee jaar 3%
• nieuw gestart 10%
• eenmaal gestart 50%
5

6. Voorschrijfpatronen van psychotropica over tweejaar
Type dementie:
• Alzheimer: hypnotica en antidementie middelen
• VaD: antipsychotica antidepressiva anxiolytica anti-epilepsie
Table 3. Multilevel logistic regression analysis of predictors on antipsychotic drug
use in nursing home residents with dementia (n=290)
SCU p=0,05*
SCU six (highest) vs. nine (lowest) 2,76 [1,14-6,69] p=0,02*
Age 1,00 [0,96-1,04] p=0,92
[0,96 1,04] p 0,92
Gender (M) 1,29 [0,63-2,63] p=0,45
GDS
GDS 4 0,43 [0,10-1,81] p=0,24
GDS 5 0,88 [0,37-2,09] p=0,76
GDS 6 0,59 [0,28-1,27] p=0,17
GDS 7 Reference
Diagnosis
Alzheimer dementia (AD) 1,32 [0,70-2,48] p=0,38
Vascular dementia (VaD) 0,88 [0,31-2,51] p=0,80
Mix AD/VaD 4,31 [1,31-13,96] p=0,02*
Not otherwise specified Reference
Physically non-aggressive behaviour 1,07 [1,02-1,12] p=0,00*
Physically aggressive behaviour 1,06 [1,01-1,12] p=0,02*
Verbally agitated behaviour 1,02 [0,97-1,08] p=0,41
Data are presented as odds-ratios [95% confidence interval].
Each SCU is compared with the mean prescription value of all SCUs.
*Significance <0,05
ICC: 0,05
6

7. Table 3. Multilevel logistic regression analysis of predictors on antipsychotic drug
use in nursing home residents with dementia (n=290)
SCU p=0,05*
SCU six (highest) vs. nine (lowest) 2,76 [1,14-6,69] p=0,02*
Age 1,00 [0,96-1,04] p=0,92
1 00 [0 96-1 04] p=0 92
Gender (M) 1,29 [0,63-2,63] p=0,45
GDS
GDS 4 0,43 [0,10-1,81] p=0,24
GDS 5 0,88 [0,37-2,09] p=0,76
GDS 6 0,59 [0,28-1,27] p=0,17
GDS 7 Reference
Diagnosis
Alzheimer dementia (AD) 1,32 [0,70-2,48] p=0,38
Vascular dementia (VaD) 0,88 [0,31-2,51] p=0,80
Mix AD/VaD 4,31 [1,31-13,96] p=0,02*
Not otherwise specified Reference
Physically non-aggressive behaviour 1,07 [1,02-1,12] p=0,00*
Physically aggressive behaviour 1,06 [1,01-1,12] p=0,02*
Verbally agitated behaviour 1,02 [0,97-1,08] p=0,41
Data are presented as odds-ratios [95% confidence interval].
Each SCU is compared with the mean prescription value of all SCUs.
*Significance <0,05
ICC: 0,05
Antipsychotica: spreiding tussen afdelingen
Antipsychotica gebruik (%)
PG afdeling VPH (
g (n=58)
)
• Grote spreiding in
100 antipsychotica gebruik
90
80 • Ook na correctie voor
70 bewonerfactoren (stadium
60
dementie en gedrag)
50
40
30
20
10
0
7

8. Determinanten antipsychotica (psychofarmaca) gebruik
Zuidema
• Meer psychofarmaca bij probleemgedrag
• Meer antipsychotica/ anxiolytica bij
werkdruk verzorgend personeel
• Minder antidepressiva bij meer handen
aan het bed
• Meer hypnotica bij vollere huiskamers
Kleijer
• Meer antipsychotica bij minder tevreden
personeel, grotere verpleeghuizen en
hogere urbanisatiegraad
• Dokters beschrijven externe druk
• Hoge verwachtingen van effect (>50%)
• Na start AP: eerder verslechtering dan
verbetering.
Determinanten antipsychotica (psychofarmaca) gebruik
Conclusie:
• -psychofarmaca veel voorgeschreven
p y g
• -patiëntkenmerken hebben invloed
• Maar ook niet patiëntkenmerken!
8

9. Uitdagingen: Interventies probleemgedrag
• Optimalisatie psychofarmaca
gebruik
b ik
• Psychosociale interventies/single
component interventies
• Zorgprogramma’s/
multicomponent interventies
Vragen ?
9