Диалогтық оқыту, Әңгімелесудің түрлері.

1. Коучинг тақырыбы: Диалогтық оқыту. Әңгімелесудің түрлері.
Жалпы мақсаты: Диалогтің маңызын ашу, сабаққа оқыту нысаны ретінде әңгімелесуді енгізу.
Мұғалімдердің жаңа әдіс-тәсілдерді меңгеруіне ықпал ету, жаңалыққа құштарлығынояту.
Өзінің тәжірбиесі туралы ойлану.
Пән мұғалімдеріне оқыту мен оқудағы жаңа әдіс-тәсілдер, оларды оқу мен тәрбие
жұмыстарындақалай қолдануға болатындығы жайлы,оләдіс-тәсілдердің тиімділігі
туралы түсінік беру
Оқыту нәтижесі: 1.Оқу үрдісінде диалогтық оқытуды қолданудың маңызын түсінеді; әңгімелесудің
түрлерімен танысады.
2. Сұрақты нақты қоюдың тиімділігін ұғынады, қолданады.
3. Жаңа әдіс-тәсілдерді сабақта қолдануды үйренеді.
Негізгі (түйінді) идеялар: Диалог – мұғалімдер балалардың оқуға деген ынтасын оята алатын пәрменді тетік.
Сұрау және топтық жұмыс диалогтік тәсілдің балаларды оқыту сапасын арттыру құралы.
Кезеңдері Коучтің іс-әрекеті Мұғалім іс-әрекеті Ресурстар
Кіріспе 1. Ұйымдастыру
Тренинг өткізу
«Шашу шашу»
Алған кәмпиттердің
қағазына қарап
топтарға бөліну
Конфеттер
Қызығушылығын
ояту
Топмүшелері бейнефильмді көреді.
Бейнефильм мазмұны бойынша ой бөліседі.
Бағыттаушы сұрақтар:
- Бейнефильм мазмұнынанне байқадыңдар?
- Қандай тақырыпта ой қозғаймыз деп ойлайсыздар?
Мұғалімдердің
жауаптарын тыңдау.
Мұғалідер жеке, топпен
ой бөліседі, топта
талқылайды, топтан біреуі
Плакат,
маркерлер, А4
форматы
Бейнежазба
«Алдайтын
тақия»

2. Мағынаны тану
Диалогті оқыту дегеніміз не?
1 «Ассоциация» «Диалог»
Мерсер негіздемесі бойынша диалогтік оқытудыңүш түрібар
- Әңгіме - дебат
- Кумулятивті
- зерттеушілік
Алдарыңызғадиалогті оқытудыңүш түрін беремін. Оқып танысып
шығыңыздар және осы сипаттама бойынша бейнежазбалардыңқай
әңгіменің түріне жататындығынанықтаңыздар. Топішінде талдаңыздар
Осы диалогтік оқытудыңүш түрінің қайсысы ең маңыздысы(қосымша
мәлімет)
Диалогтық оқыту-мұғалімнің оқу материалын оқушыларға
түсіндіріп,оқушылардың сол оқу материалын меңгеруі мақсатындаоқу
материалын дайындаудыңжеке баяндаушы әңгіме жүргізудің нақтылы
реттеуші ережелерін ескере отырыпқұрылғаноқыту мен оқу
тәсілі.Оқушыларды мәселені анықтап,оны шешуге итермелейді және
олардыңіс-әрекеттерін белсенді етуді көздейді.
шығып, жазбасын
қорғайды.
Мұғалімдердің
жауаптарын тыңдау.
Диалогтік оқытудың үш
түрімен танысады.

3. 2 Оқуда қолданылатын әңгімелесутүрлері
Әңгіме-дебатбарысында:
1) ой-пікірлерде үлкен алшақтық болады және әрқайсысы өз шешімде-
рінде қалады; 2) ресурстарды біріктіруге бағытталған аздаған тал-
пыныс жасалады; 3) қарым-қатынас көбіне «Иә, бұлсолай», «Жоқ,
олай емес» деген бағытта жүзеге асады;4) Ортабірлесуден гөрі, кө-
біне бәсекелестікке бағытталған.
2) куммулятивтік әңгіме барысындабайқалатын жайлар:
1) айтылған пікірлермен тыңдаушылардыңәр қайсысы механикалық
түрдекелісе беруі; 2) әңгіме білім алмасу мақсатында жүргізілгенімен,
оған қатысушылардыңөзгелер ұсынғанқандай да болсынидеяларды
төзімділікпен тыңдауы; 3) идея қайталанады және жасалынады, бірақ
үнемі мұқият бағалана бермейді.
3 Зерттеушілік әңгіме жүргізілуүстінде:1) әркім ақылға қонымды мә-
лімет ұсынады;2) әркімнің идеясы пайдалы ретінде бағаланғанымен,
мұқият бағалау жүргізіледі; 3) қатысушылар бір-біріне сұраққояды;4)
қатысушылар сұраққояды және айтқандарын дәлелдейді, осылайша әң-
гімеде дәлелдеме «көрінеді»; 5) топтағы қатысушылар келісімге жетуге
тырысады (олар келісімге келуі де, келмеуі де мүмкін, ең бастысы – ке-
лісімге ұмтылу).
3 Әңгімелесудің үштүріне мәтін беру, әңгіменің қай түріне
жататындығын анықтау.
Диалог бойынша көрініс
көрсетеді

4. 2
3-топ.
4 Диалогтік оқытуда сұраққою маңыздыорын алады.
Сұрақтардыңтүрлері: Төмендеңгейдегі, жоғарғы деңгейдегі

5. Сұраққою техникасы: түрткі болу, сынақтан өту, қайта бағыттау
Түрткіболу: сұрақты қарапайым етіп қою, өткенді пысықтау...
Сынақтан өту: толық жауап беруге, ойынтолық айтуға итермелейді."Сіз
мысал келтіре аласыз ба? "деген сұрақтарменбағыттайды
Қайта бағыттау - сұрақты басқа оқушыларға бағыттайды."Көмектесе
алатындарың бар ма?" деген сұраққойылады.
Сұрақ қою Сыныпта сұраққоюдыңүлгісі «бастама-жауап-кейінгі әре-
кет» (БЖӘ) нысаны бойынша қойылған сұрақекендігі анықталды. Мы-
салға: Бастама (мұғалім): Адам денесінде неше сүйек бар? Жауап (оқу-
шы): Екі жүз алты. Кейінгі әрекет (мұғалім): Дұрыс.Бұлмодель әңгіме-
ге сыныптабастама жасайтын және де оны бақылап отыратынадам мұ-
ғалім болатын жағдайларды көрсетеді(Mercer, 1995). Бұндайсыныптар-
да оқушылардың білім алуына ықпал ететін диалогтік сұхбатқұруға
мүмкіндік берілмейді. Сұрақ қою маңызды дағдылардыңбіріболып та-
былады, себебі сұрақдұрыс қойылғанжағ дайда сабақ берудің тиімді
құралына айналады және де оқушылардың оқуына қолдау көрсетіп, оны
жақсарта және кеңейте алады. Оқушылардың тақырыпты түсінуіне қол
жеткізуі үшін мұғалімдер қолданатын сұрақтардың екітүрі: төмен дә-
режелі және жоғары дәрежелісұрақтаркең қолданылады деген пікір
бар. Кей кездері төмен дәрежелісұрақтарды«жабық»немесе«дұрыс
емес» сұрақтардеп те атайды. Олар жаттап алуға бағытталған және де
оған берілген жауап («дұрыс» немесе«дұрысемес» деп) бағаланады. Ал
жоғары дәрежелісұрақтарқойылғанда, оқушылар ақпаратты белгілі
бір жолдарменқолдануға, қайта құруға, кеңейтуге, бағалауға және тал-
дауға тиіс болады. Тиімді педагогикааясында бұлсұрақтардыңекі түрі
де қолданылады, тек қойылатын сұрақтыңтүріоның мақсатына қарай
өзгеріп тұрады. Оныңүстіне, сұрақты оқушылардыңбілім алу қабілет-
теріне сәйкес болатындайетіп құруқажет. Түрлімүмкіндіктерге және

6. түрлі оқушыларға қарай сұрақтарды саралауға болады.
Оқушының білім алуын қолдау үшін сұраққоюдың түрткі болу, сы-
нақтан өткізу және қайта бағыттаусияқты әртүрлі техникаларын
пайдалануғаболады.Түрткіболу:түрткі болуға арналған сұрақтар бі-
рінші жауап алу үшін және оқушыныңжауабын түзетуге көмектесу
үшін қажет, айталық, сұрақты қарапайым етіп қою, өткен материалға
оралу, ойға салу, дұрысынқабылдаужәне толығырақжауап беруге
итермелеу. Сынақтан өткізу:сынақтан өткізуге арналған сұрақтар оқу-
шыларға анағұрлым толық жауап беруге, өз ойларын анық білдіруге, өз
идеяларын дамытуға көмектесетіндей етіп құрылуы қажет, сондай-ақ
«Сіз мысал келтіре аласыз ба?» деген сияқты сұрақтар тапсырманы
орындаубарысындаоқушығабағдар беріп отырады. Қайта бағыттау:
сұрақты басқа оқушыларға қайта бағыттау, мысалы, «Көмектесеала-
тындар бар ма?»

7. Оқытуды диалогтік тәсілмен дамытудағы сұрақтардыңмаңызынқарас-
тыратын болсақ, сұраққою арқылы мұғалім:
• оқушыларды тақырып бойынша және сындарлы сөйлеугеынталанды-
рады; • оқушылардыңшынайы қызығушылығы менсезімдерін анықтай-
ды;
• білімге құштарлықты дамытады және зерттеуге ынталандырады;• оқу-
шыларға білімін қалыптастыруға және вербалдандыруғакөмектеседі;
• оқушылардыңсыни тұрғыданойлауына ықпал етеді;
• оқушыларға сыни тұрғыданойлауға көмектеседі;Faculty of Education
• оқушылардың бір-бірінен үйренуіне, басқа оқушылардың идеяларын
құрметтеуіне және ба ғалауына ықпал етеді;
• әңгімелесу және ой елегінен өткізу көмегімен ойын жинақтауға көмек
береді, іс-әрекеттерін тереңдетеді және шоғырландырады;
• оқытудағы қиындықтар мен түсінбестіктерді анықтайды.
1-топ венн диаграммасын салутөмен дәрежелі сұрақтаржәне
жоғары дәрежелі сұрақтар

8. 2-топ «Кластер» «сұрақ қою техникалары»
3-топ. Төменгіжәне жоғары дәрежелісұрақтардайындау
Рефлексия 5 Ротация.
1. Диалогтік оқыту оқушыларға не береді?
2. Диалогтік оқытудыңмұғалім үшін маңызы қандай?
Берілген сауал аясында
топпен жұмыс жасайды:
«Диалогтік оқыту »
туралы ойлана келіп,
Маркер, постер,
парақшалар

9. 3. Оқытуды диалогтік тәсілмен дамытудағы сұрақтардыңмаңызы.
Екі жұлдыз, бір тілек» Топтар өзарабағалайды. Постерлерге
жабыстырады.
постерге өз ойларын
түсіреді
Бағалау Бүгінгі коучтен алған әсерімізді стикерлерге жазу Мұғалімдер стикерлерге
жазады

10. Үйге тапсырма «Диалогтік оқыту»