Баяндама «Сто технологиясын қолдануда дұрыс шешім қабылдау»

1. Сто технологиясын қолдануда дұрыс шешім қабылдау
Д.Б.Каусова
Т.Масин атындағы орта жалпы білім беретін мектебінің
қазақ тілі мен әдебиеті пәні мұғалімі
БҚО, Бөкей Ордасы ауданы, Жиекқұм ауылы
Мақсаты: Оқушыларға кең көлемде білім бере отырып, қабілеттерін
жетілдіру, белгілі бір бағытқа бейімдеу. Оқушылардың танымдық
қызығушылықтарын арттыру және одан әрі дамыту, білімді өздігінен игеруге
үйрету. Оқушылардың теориялық алған білімін практикада, өмірде қолдана
білуге баулу.
Міндеттері: 1. Жаңа материалды оқып үйрену және оқып игеруге
деген оқушылардың қызығушылығын тудыру.
2. Оқушыға тапсырмаларды әртүрлі күрделірек дәрежеде орындату арқылы
оқушылардың білімін саралауды ұйымдастыру.
3. Оқушылардың шығармашылық мүмкіндіктерін тудыратын, қабілетерін
жан-жақты дамытатын әртүрлі белсенді оқыту әдіс-тәсілдерін кеңінен
қолдану.
4. Оқушылардың білім алу нәтижелерін жүйелі талдап, бағалап отыру.
Өзектілігі: сабақта ақпараттық және коммуникативтік
технологияларды кеңінен қолдану оқушылардың сол арқылы білім алу
мүмкіндіктерін жан-жақты зерттеу.
Болжамы: жан-жақты, білімді, болашаққа жаңа көзқараспен қарай
білетін және өзгерістерге, өмір сүруге бейім, өзіндік ой-толғамы бар,
қабілетті жеке тұлға қалыптастыру.
Кезеңдері: Алғашқы кезеңде, тақырып бойынша ғылыми әдебиеттер
мен журналдарға шолу жасалып, талданды, мақсат пен міндеттері
айқындалды, содан соң зерттеу жоспары құрылды.
Екінші кезеңде, зерттеу пәнінің сапалық сипаттамалары зерттеліп, биология
экология пәні бойынша білім беру жұмысын ұйымдастырудың, әр түрлі
тапсырмалар құрудың тұжырымдамасы анықталып, бағдарламалық мазмұны
ұсынылды. Үшінші кезеңде, жасалған бағдарламаның тиімділігін анықтауға
арналған экспиремент жүргізілді.

2. Жоспар:
І. Кіріспе бөлім..............................................................................................3-бет.
ІІ. Негізгі бөлім
1.СТО технологиясының мақсат-міндеттері туралы түсінік.............4-7-бет.
2.Қазақ тілі мен әдебиеті пәні сабағында электронды оқулықтарды қолдану
тиімділігі...................................................................................... 12-13-бет.
ІІІ. Қорытынды............................................................................................14-бет.
ІV. Қолданылған әдебиеттер......................................................................15-бет.

3. Қазақстан Республикасы зайырлы мемлекет. Демократиялық даму
жолына түскен тәуелсіз Қазақстан екінші онжылдыққа қадам басты. Елімізде
білім берудің жаңа жүйесі құрылып, отандық білім беруді әлемдік деңгейге
көтеру әрекеттері жасалуда.
Сапалы білім беру тікелей оқыту сапасын арттыруға байланысты
болғандықтан, мұғалімнің кәсіби деңгейін, біліктілігін арттыру, әдістемелік
шеберлігін жетілдіру басты назарда болуы тиіс.
Ұстаздық – ұлы қызмет. Ол үшін педагогикалық жаңаша ойлау, тың
ізденістерге жол ашу сияқты мәселелерді алға тарту керек. Қазіргі таңда
педагогикалық жаңаша үрдістер: білім мен тәрбие беруді ізгілендіру, ғылыми
әдістемелік ізденістерге сүйене отырып жаңашылдыққа талпыну қажет.
Оқытудың жаңа технологиясын енгізу, білім беруді ақпараттандыру,
халықаралық, ғаламдық коммуникациялық желілерге шығу – басты талап.
Оқытудың жаңа педагогикалық технологияларын кеңінен қолдана
отырып білімді терең және жан-жақты игерудің жолдарын, ғылыми негіздерін
меңгерту мәселелері, оқушының ойлау қабілеті мен шығармашылық әрекетін
дамыту сияқты оқытудың ең ұтымды түрлерін қарастыра білу керек.
Темір Масин атындағы орта жалпы білім беретін мектебінде де заман
талабына сай жұмыс жасап, ақпараттық технология көмегімен, интерактивті
әдіс-тәсілдерді қолдану арқылы әртүрлі сабақтар өткізеді.
Мектебімізде пән мұғалімі, ата-аналардың жүйелі жұмыстарының
нәтижесінде дарынды оқушыларымыздың қабілеттерін ары қарай дамыту
үшін мынадай бағыттар жолға қойылды. Біріншіден, оқыту үрдісін тек қана
интерактивті әдіс-тәсілдер арқылы технологияландыру; екіншіден,
интерактивті тақтаны пайдалану арқылы компьютерлік техника
мүмкіншілігін толық пайдалану.
Мектепте ақпараттық технологияларды пайдалану адамның барлық іс-
әрекеті аясына енуі арқылы қоғамды ақпараттандыру мен
компьютерлендірудің ғаламдық әлеуметтік үрдісінің айқын салдары болып
табылады. Сондықтан оқушыларды ақпараттық әлемде өмір сүруге үйрету –
бүгінгі күнгі мектептің маңызды міндеттерінің бірі.
Оқу материалының мазмұны қазіргі заман талабына сай ғылыми-
техникалық жетістіктердің даму деңгейіне жақындатылған болуы тиіс. Оқу
материалы оқушыға түсінікті болуы тиіс. Ол үшін әртүрлі электрондық
оқулықтарды жиі қолдану керек. Оқушылардың жүктемесін олардың жас
ерекшеліктерін ескере отырып берген дұрыс әрі ол қарапайым болғаны
дұрыс.

4. Білімді, жан-жақты дамыған, жаңа заманға сай технология түрлерін
меңгерген, өз бетінше ізденетін, шығармашылықпен жұмыс істеуге қабілетті
жас ұрпақты тәрбиелеу – мұғалімнің негізгі міндеті. Ғылым мен техниканың
жылдан-жылға жедел дамуына байланысты шәкірттерге дәріс беруде жаңа
технологияларды енгізу – оқушылардың білімін көтеруге үлкен әсер етіп
отыр.
Қазіргі заман талабына орай ұрпақтарымызды парасатты да білікті,
мәдениетті де білімді етіп тәрбиелеп, олардың дүниетанымын адамзаттық
деңгейде дамытамыз десек, бойында ұлттық және азаматтық намысы бар
ұрпақ өсіргіміз келетін болса, онда білім берудің түрлері мен әдістерін
жаңартуымыз керек.
Үйреншікті әдіс-тәсілдер баланы қызықтырмайды. Сондықтан
қайткенде баланың ойына, сезіміне серпіліс ендіруді мақсат етіп қою керек.
Сан алуан әрекет арқылы ақыл-ойды ұштау, жетілдіру, жеке тұлғаның өзіндік
идеясын, көзқарасын, сенімділігін, жауапкершілігін біртіндеп дамыту
жолдарын іздестіру – бүгінгі қажеттілік.
Білім – теңіз, оның тереңіне құпиясын ашатындар ғана бойлай алмақ.
Ондай адамдарды дайындайтын, білім тәрбие беретін бала жанының бағбаны
– мұғалім. Ал мұғалім білімді оқушы санасына сабақ арқылы жеткізеді. Ол –
мұғалімнің бір-біріне ұқсамайтын жан-жақты өткізген сабақтары. Ендеше
мұғалімнің бағыттауымен оқушы білімді меңгеріп қана қоймай, оны өмірде,
іс-тәжірибесінде тиімді қолдана білуі шарт.
Мен өз тәжірбиемде «Сыни тұрғыдан ойлау» технологиясын қолданып
жүрмін.
Бүгінгі күнде оқу-тәрбие үрдісін ұйымдастырудың сан түрлі әдіс-
тәсілдерін іздестіріп, жаңа технологияларды тиімді пайдаланудың маңызы
ерекше. Сондай жаңа технологиялардың бірі – «Сыни тұрғысынан ойлау».
Сын тұрғысынан ойлау – сынау емес, шыңдалған ойлау. Бұл
технологияның ішкі құрылымында ерекшелік бар. Бұл құрылым үш
деңгейден тұрады, яғни оқу мен үйренуге арналған құрылым.
1. Қызығушылықты ояту сатысы. Білгенін еске түсіреді, мазмұнын
түсінуге талаптанады, белсенділігі артады, ми қыртысы іске
қосылады.
2. Мағынаны тани білу сатысы. Жаңа идеяны қабылдайды, ескі мен
жаңаны ұштастырады, ойлау қабілетін кеңейтеді, не түсінгенін
анықтайды.
3. Ой-толғаныс сатысы. Үйренгенін қабылдайды, іштей ойлануға
үйренеді, ой алмасады. Белсенді түрде өз білімінің нақтылау жолына
қайта қарап, өзгерістер енгізеді.
Сол білім арқылы өзінің өзгергенін сезеді. Сын тұрғысынан ойлау

5. бағдарламасындағы мұғалімнің рөлі қандай дейтін болсақ, ол оқыту
барысында оқушыларға серік болып, бірге жұмыс жасап, оларға сеніммен
қарап, өз ойын, ақылын көрсете сөйлеуге қолдау көрсетіп отырады.
Қорыта келгенде айтарым, қоғамымыздың экономикалық, саяси,
мәдени дамуына үлес қосатын, әлемдік талапқа сай келетін білімді,
мәдениетті азамат дайындап, тәрбиелеп шығару жолында оқыту мен
тәрбиелеудің осы технологияларын сабақта жиі қолдансақ, ол нәтижесін
береді деп ойлаймын. Ал сатылай кешенді талдау технологиясын қазіргі
күнде талап етіп отырылған Ұлттық біріңғай тестілеуге бала үлкен
дайындықпен баруы керек, сол үшін осы технологияны сабағымда кеңінен
қолданамын. Осы технологияны пайдалана отырып өткізген бір сабағымның
үлгісін ұсынамын.
Сабақтың тақырыбы: «Смайыл», «Зәмзәм»
Сабақтың мақсаты: Шығарманың желісімен танысу арқылы Алланың
рақымшылығын мойындап,Сараның қылығынан жирендіріп,Ажардың
қайсарлылығын үйрену.
Күтілетін нәтиже:
• Оқушы шығарманың мазмұнын толық меңгере алады.
• Шығармадағы кейіпкерлерді бір-бірінен ажырата алады.
• Шығарма бойынша өзіндік қорытынды жасайды.
Бағалау:
• Өзара оқыту
• Жуан және жіңішке сұрақтар
• ББҮ,эссе,автор орындығы
Көрнекілігі: Слайд
Сабақтың өту әдісі:
Сын тұрғысынан ойлап, талдау жасау және өз пікірін қорғау.
I.Қызығушылығын ояту 1)Тренинг арқылы топқа бөлу.
2)Діни әңгімелер,Қасиетті Құран Кәрім жайында мәтін оқу арқылы бүгінгі
сабағымыздың тақырыбының қандай болатынын анықтау.
Құран – ислам дінінің ең негізгі,басты кітабы.Ол діннің ғана емес,араб әдебиетінің
классикалық үлгісі.Араб әдебиеті тарихында кітап болып басылып,жарық көрген
тұңғыш көркем шығарма.Онда тарих,әдебиет,шариғат,салт-сана,әдеп-
ғұрып,тазалық,әділдік,шипагерлік секілді жан-жақты бай мазмұн қамтылған.
Құранда 114 сүре бар.Құран Кәрім аяттарын Алла тағала Жәбірейіл періште
арқылы пайғамбарымыз Мұхамед Ғалайһсаламға 23 жыл ішінде Мұхаммед-
Алланың елшісі және жер бетіндегі пенделерге шарапатын тигізуші ең соңғы
пайғамбар.

6. - Балалар сонда біздің бүгінгі сабағымыздың тақырыбы не туралы болмақ?
Қалай ойлайсыңдар?(Діни әңгімелер,Құран Кәрім,Пайғамбар)
- Иә балалар дұрыс айтасыңдар біздің бүгінгі тақырыбымыз діни әңгіме соның
ішінде «Смайыл», «Зәмзәм» тақырыбы болмақ.
II.Мағынаны тану.
1)Өзара оқыту
2) Жуан және жіңішке сұрақтар
3)ББҮ
4) Екі жақты түсіндірме күнделік
III.Ой толғаныс
1) I-топ «Менің сабақтан алған әсерім» (эссе)
2) II-топ «Автор орындығы»
IV.Үйге тапсырма «Алланың мейірімі» (шағын шығарма)
V.Бағалау (Критерей арқылы бағалау)
Сабақтың өту әдісі:
Сын тұрғысынан ойлап, талдау жасау және өз пікірін қорғау.
І бөлім «Қызығушылығын ояту» бөлімінде оқушыларды тренинг арқылы екі топқа
бөлдім сонан соң құран жайында діни кітаптар туралы айттым.Содан оқушылар
сабақтың тақырыбының не туралы екенін тапты.
ІІ бөлім «Мағынаны тану» деп аталады. Бұл бөлімде оқушыларға «Смайыл»
тақырыбын мәнерлеп оқып бердім.Олар тыңдап болғасын өзара жуан және
жіңішке сұрақтар дайындап көршілерімен бірігіп талдады.Содан соң жалпы топ
болып талдадық.Әрі қарай тақырыпты түсіну үшін оқушылар «Білемін,білгім
келеді,үйрендім» деген кесте толтырды.Оқушылар қызығушылықпен толтырды
содан әрі қарай сыныптағы бір оқушыға «Зәмзәм» атты бөлімін оқытып,екі жақты
түсіндірмелі күнделік жазды.Оқушылар «ия» және «жоқ» деп өз ойларын жазады.
ІІІ бөлім. «Ой толғаныс» Бұл бөлімде бірінші топқа «Менің сабақтан алған
әсерім»атты эссе жаздырдым.Екінші топқа «Автор орындығы»яғни бір оқушы
Ибраһим орнында болып,қалған оқушылар оған өз сұрақтарын қояды.Содан соң үй
тапсырмасына «Алланың мейірімі»деген шағын шығарма жазып келуге
бердім.Сабақ соңында критерей арқылы бағаладым.
Ал тағы бір «Көксерек – түз тағысы»атты ашық сабағымнан мысал келтірер болсам
«Бес жолды өлең » әдісі бойынша «қасқыр», «аңшы» сөздеріне бес жолды өлең
жазып сабақты қорытындылады.
Қазақстандық білім беру саласының бүгінгі даму үрдісі білім берудің жаңа
моделдерін іздестіру ісінің белсенділене түсуімен сипатталады, бұл міндет, ең
алдымен, педагогтардың біліктілігі мен кәсіби деңгейін көтеруге бағытталған.
Елімізде бастамашыл, қазіргі заманғы ең үздік технологияларды меңгерген, еңбек
нарығында бәсекелестікке лайық, қоғам қажеттілігін жоғары дәрежеде

7. қанағаттандыра алатын іскер әрі қабілетті мамандар қажет. Бұл қасиеттерге жауап
бере алатын ертеңгі мамандар бүгінгі оқушылар екені сөзсіз. Мен бұл жобамды
Сәбит Мұқановтың мұғалім туралы мына бір құрмет пен сенімге толы жыр
жолдарымен аяқтағым келеді:
Мұғалім. Бұл адамның ардақты аты,
Білімдік бар биікке шығар саты.
Ең алғаш басталады осы адамнан,
Сүйеді сондықтан да жақын, жаты...
Бар ғалым, барлық қоғам мұғалімді,
Сыйлайды, мәңгі бақи беріп төрін.
«Қыран түлегіне қайырылмас қанат сыйлайды, ұстаз түлегіне алға
бастырар талап сыйлайды» дейді дана халқымыз. Жаңа технологияларды
қолдана отырып, жас ұрпақтың шығармашылық қабілетін дамытып,
табиғатқа, қоршаған ортаға қызығушылығын арттыру – мақсатым. Құнарлы
жерге сепкен «Білім» егінімнен мол өнім алуға тырысып бағамын.
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі:
1. «Сынып жетекшісі» журналы 2008ж №1
2. «Сынып жетекшісі» журналы 2008ж №2
3. «Сынып жетекшісі» журналы 2009ж №4
4. «Сынып жетекшісі» журналы 2009ж №9
5. «Қазақстан мектебі» журналы 2010ж №3
6. «Қазақстан мектебі» журналы 2012ж №2
7. «Қазақстан мектебі» журналы 2012ж №5
8. «Қазақстан мектебі» журналы 2012ж №6
9. «Қазақстан мектебі» журналы 2012ж №9