Бұл презентацияда Ньютон заңдары, күш моменті, инерция моменті қарастырылады

1. тақырыбы:
Материялық нүктенің динамикасы
Жоспары:
1.Ньютонның заңдары, импульс
2.Күш моменті.
3.Инерция моменті

2. НЬЮТОННЫҢ БІРІНШІ ЗАҢЫ
1) 0,
2) .
const




Классикалық механика Ньютонның I-II-III заңдарына
негізделген.
Ньютоннің бірінші заны (инертілік заны) :
“Қозғалыстағы дене өзінің бірқалыпты түзу
сызықты қозғалысын немесе бастапқы тыныштық
күйін басқа дене әсер еткенше сақтайды”.

3. Дененің өз жылдамдығын сақтап қалу
қасиетін инерттілік деп атайды.

4. МАССА
Масса – дене инерттілігінің өлшемі, сонымен
қатар тартылыс көзі мен объектісі.
Массаның екі түрлі қасиеті бар:
• инерттілік масса
• гравитациялық масса
Масса эталоны

5. КҮШ
Күш – бір дененің екінші денеге әрекетінің
сандық өлшемін сипаттайтын векторлық шама.
Егер денеге бірнеше күш әсер етсе, онда ол тең әсерлі
күшпен алмастырылады.
құраушы күштер
 
F Ньютон Н
  
 
1 2
,
F F 

6. Күштерді қосу (векторлардың
қосуы ережелері)
• Егер екі күш бір бағытта әсер етсе,
оларды қосамыз.
• Қарама-қарсы бағытта әсер етсе, оларды
азайтамыз.
• Екі күш арасындағы бұрыш болса,
Пифагор теоремасын қолданамыз.
• Ал басқа да кез келген бұрыштар үшін:
0
90
2 2 2
1 2 1 2
2 cos .
F F F F F 
  

7. 2 2 2
1 2 1 2
2 cos .
F F F F F 
  
Бірдей жылдамдықтарды үлкен массалы дене
үлкен импульске ие болады.

8. НЬЮТОННЫҢ ЕКІНШІ ЗАҢЫ
;
F
a
m

Ньютонның екінші заңы: F күшінің әсерінен
дененің алған a үдеуі осы күшке тура пропорционал
және дененің m массасына кері пропорционал болады.
F
m
a
- денеге әер етуші күш
- дененің масасы
- үдеу.
;
1
.
a F
a
m

9. Ньютонның екінші заңын басқа түрде де
жазып көрсетуге болады. Ол үшін кинематика
бөліміндегі үдеудің мәнін ескеретін
болсақ, онда
d
a
dt


    .
d m m d
dP
F ma
dt dt dt
 
   
.
Fdt P

Күш импульсі

10. НЬЮТОННЫҢ ЕКІНШІ ЗАҢЫ











z
m
ma
F
y
m
ma
F
x
m
ma
F
z
z
y
y
x
x






g
m

N

уйк
F
sin
cos 0
уйк
mg F ma
N mg


 
 
Есепті шешуде векторлық теңдеу
келесі скалярлы теңдеулерге тең
Берілген жағдай үшін

11. НЬЮТОННЫҢ ҮШІНШІ ЗАҢЫ
Ньютонның III заңы бойынша денелердің әсерлесу
күштері шама жағынан тең, ал бағыты жағынан
қарама-қарсы бағыталған:
.
12 21
F F
 
1 1 1
F m a

2 2 2
F m a


12. Тепкіш инерция күш – дененің
шеңбер бойымен қозғалысы кезінде
айналу осіне перпендикуляр
бағытталған күш.
2
2
. . . .; .
ц т ц т
m
F ma m R
R


 

13. Есептеудің тек инерциялдық жүйесінде ғана
дененің салмағы ауырлық күшіне сәйкес келеді
Егер лифт а үдеуімен жоғары қозғалса, онда салмағы P=m(g+a)
болады
Егер лифт а үдеуімен төмен қозғалса, салмағы P=m(g-a)
болады
Егер лифт тоқтап тұрса .
P mg


14. ДЕНЕ ИМПУЛЬСІ
.
ж
p m

Дененің импульсі дененің массасы мен
жылдамдығының көбейтіндісіне тең.
Дене импульсы – денелердің
механикалық қозғалысының өлшемі

15. Импульс сақталу заңы
 
1 1 2 2 1 2
m m m m
  
  
' '
1 1 2 2 1 1 2 2
m m m m
   
  
Абсолют серпімді
соқтығысуы
Абсолют серпімсіз
денелердің соқтығысуы
Тұйық жүйеде жүйенің толық импульсы
өзгермейді



n
i
i
i
m
p
1


16. Импульстің, импульс
моменті заңдары

18. Бөлшектің О нүктесіне қатысты импульс моменті деп
векторына тең шаманы айтады,
мұндағы – берілген уақыт мезетіндегі бөлшектің радиус-векторы ;
– оның импульсі ( ).
Импульс моментінің векторы және векторлары жатқан жазықтыққа перпендикуляр болады (сурет).
Бөлшектер жүйесінің импульс моменті жүйенің барлық бөлшектерінің импульс моменттерінің
векторлық қосындысына тең
О нүктесіне қатысты күш моменті деп тең векторын айтады,
мұндағы – күш түсірілген нүктеге жүргізілген радиус–вектор.

19. Күш моменті күштің денені нүктеге қатысты айналдыру
қабілетін сипаттайды. О нүктесіне бекітілген дене күштің
әсерінен моменттің бағытымен сәйкес келетін осьті
айналады .
теңдеуінен уақыт
бойынша туынды алып, күш моментінің
бөлшектің импульс моментінің өзгеру
жылдамдығы арқылы анықталатынын
көруге болады
қатынасы моменттер теңдеуі деп аталады.

20. Назарларыңызға рахмет!