Hậu sản bệnh lý

1. HẬU SẢN BỆNH LÝ
ThS.BS TRƯƠNG THỊ BÍCH HÀ

2. HẬU SẢN BỆNH LÝ
Trước khi
mang thai
Trong
thai kỳ
Trong
chuyển dạ
Sau sanh
Hô hấp, tim
mạch, tiêu hóa,
huyết học…
Đái tháo đường
thai kỳ,
tăng huyết áp
thai kỳ…
Nhiễm trùng ối,
chấn thương
đường sinh
dục…
Băng huyết sau
sanh, nhiễm
trùng hậu sản,
viêm vú, abces
vú

3. MỤC TIÊU
Sau khi học xong , SV có thể:
1. Liệt kê các nhóm hậu sản bệnh lý
2. Định nghĩa băng huyết sau sanh (BHSS)
và nhiễm trùng hậu sản (NTHS)
3. Liệt kê các nhóm nguyên nhân của
BHSS và các hình thái lâm sàng NTHS
4. Nắm được hướng xử trí BHSS và cách
dự phòng NTHS

4. BĂNG HUYẾT SAU SANH
ĐỊNH NGHĨA
BHSS: máu mất sau sổ nhau
>500ml (sanh thường)
hoặc > 1000ml (mổ sanh)
BHSS sớm: trong 24 giờ đầu
BHSS muộn: 24 giờ - tuần 12

5. Ước lượng dựa vào gạc thấm 10x10cm

6. Ước lượng dựa vào xô, túi có vạch

7. NGUYÊN NHÂN
4 nhóm nguyên nhân chính:
- Đờ tử cung
- Chấn thương đường sinh dục
- Sót nhau
- Rối loạn đông máu
BĂNG HUYẾT SAU SANH

8. NGUYÊN NHÂN
Đờ tử cung
• Do TC căng quá mức (đa thai, đa
ối, thai to)
• Do chất lượng cơ TC kém (đa sản,
UXTC…)
• Do thuốc (salbutamol)
• Do chuyển dạ kéo dài
• …
BĂNG HUYẾT SAU SANH

9. NGUYÊN NHÂN
Chấn thương đường sinh dục
• Rách tầng sinh môn, âm đạo, CTC
• Nứt/ vỡ TC
• Hematoma (tầng sinh môn, âm
đạo, tử cung, vùng chậu)
BĂNG HUYẾT SAU SANH

10. NGUYÊN NHÂN
Sót nhau
• Bánh nhau phụ
• Nhau bám bất thường (nhau cài
răng lược)
BĂNG HUYẾT SAU SANH

11. NGUYÊN NHÂN
Rối loạn đông máu
• Bẩm sinh: thiếu các yếu tố đông
máu…
• Mắc phải: do pha loãng máu
BĂNG HUYẾT SAU SANH

12. NGUYÊN NHÂN
BHSS muộn có thể do:
o Viêm nội mạc tử cung sau sanh
o Sót nhau
o Polyp nhau (các mảnh vụn của bánh nhau còn sót
lại bị hoại tử và lắng đọng fibrin)
o Sự thoái triển bất thường tại vị trí nhau bám
o Bệnh lý tế bào nuôi
o Bệnh Von Willebrand
BĂNG HUYẾT SAU SANH

13. HƯỚNG XỬ TRÍ
Đây là nguyên nhân gây tử vong
hàng đầu cho SP, do đó:
- Xử trí BHSS đòi hỏi sự trợ giúp của
nhiều người (BS, NHS)
- Các bước xử trí phải tiến hành
nhanh chóng, gần như cùng lúc
BĂNG HUYẾT SAU SANH

14. HƯỚNG XỬ TRÍ
Các bước cơ bản:
- La to gọi sự giúp đỡ
- Đánh giá tình trạng BN: sinh hiệu?
Lượng máu đã mất? Tốc độ máu mất?
Hb,Hct?
- Lập 2 đường truyền TM (bồi hoàn dịch,
truyền máu, các thành phần của máu)
BĂNG HUYẾT SAU SANH

15. HƯỚNG XỬ TRÍ
Các bước cơ bản:
- Xác định vị trí máu chảy, nguyên nhân và giải
quyết nguyên nhân:
TC mềm nhão? massage, thuốc co hồi TC,
chèn TC, thắt mạch, cắt TC
Sót nhau? Sót màng?soát lòng TC
Chảy máu do chấn thương đường sinh dục?
 khâu cầm máu
Do rối loạn đông máu?  truyền YTĐM
BĂNG HUYẾT SAU SANH

16. ĐỊNH NGHĨA
Laø nhieãm truøng xaûy ra ôû saûn phuï
trong thôøi kyø haäu saûn (6 tuaàn sau
sanh)
maø khôûi ñieåm laø töø ñöôøng sinh duïc
(taàng sinh moân, aâm ñaïo, coå töû cung,
töû cung taïi vuøng nhau baùm).
NHIỄM TRÙNG HẬU SẢN

17. ĐỊNH NGHĨA
NTHS được xác định là khi nhiệt độ cơ
thể ≥ 38 độ C, xảy ra vào ngày 2-10 hậu
sản, loại trừ các trường hợp sốt 24h
đầu sau sanh. Nhiệt độ được đo ở
miệng theo một tiêu chuẩn kỹ thuật và
được đo ít nhất 4 lần trong ngày
(Hướng dẫn quốc gia CSSKSS 2009)
NHIỄM TRÙNG HẬU SẢN

18. NHIỄM TRÙNG HẬU SẢN
TÁC NHÂN
Thöôøng laø Streptococcus, Colibacillus,
Staphylococcus, Proteus Vulgaris
vaø caùc vi khuaån kòkhí nhö Clostridium,
Peptococcus …

20. NHIỄM TRÙNG HẬU SẢN
ĐƯỜNG LAN TRUYỀN
 Vi khuaån töø cô theå cuûa saûn phuï, töø duïng cuï ñôõ
sanh, thuû thuaät moå laáy thai, qua caùc sang chaán ôû
ñöôøng sinh duïc, qua veát thöông vuøng nhau baùm
treân töû cung.
 Töø aâm ñaïo, qua coå töû cung vaøo töû cung, töø ñoù
leân oáng daãn tröùng, vaøo phuùc maïc tieåu khung.
 Coù theå vi khuaån theo ñöôøng baïch huyeát, tónh
maïch (ñaùm roái tónh maïch caïnh coå töû cung) vaøo
toå chöùc daây chaèng roäng.

21. NHIỄM TRÙNG HẬU SẢN
CAÙC HÌNH THAÙI LAÂM SAØNG
 Nhieãm truøng ôû TSM, aâm hoä, aâm ñaïo, coå töû cung.
 Vieâm noäi maïc töû cung
 Vieâm töû cung toaøn boä
 Vieâm chu cung
 Vieâm phuùc maïc chaäu
 Vieâm phuùc maïc toaøn boä
 Nhieãm khuaån huyeát
 Vieâm taéc tónh maïch

22. NHIỄM TRÙNG HẬU SẢN

23. NHIỄM TRÙNG HẬU SẢN
DÖÏ PHOØNG
 Trong thai kỳ: ñieàu tròthieáu maùu, suy dinh döôõng,
traùnh giao hôïp nhöõng tuaàn cuoái cuûa thai kyø.
 Trong chuyeån daï: Traùnh ñeå chuyeån daï keùo daøi, toân
troïng nguyeân taéc voâ khuaån khi laøm thuû thuaät, giôùi
haïn chaán thöông vuøng sinh duïc, giaûm thieåu maát
maùu.
 Trong thôøi kyø haäu saûn: Giöõveä sinh boä phaän sinh
duïc. Traùnh oå nhieãm khuaån (caùch ly nhöõng ngöôøi bò
beänh nhieãm khuaån hay mang maàm beänh).

24. TÀI LIỆU THAM KHẢO
• Cunningham, Leveno, Bloom, Hauth, Rouse,
Spong: Puerperal Infection. Williams
Obstetrics, 23rd edition, chapter 31, 2010.
• Lippincott Williams & Wilkins, The American
College of Obstetricians and Gynecologists:
Postpartum Hemorrhage, Obstetrics and
Gynecology, 7th edition, 2013.