Giải phẫu sinh lý ruột non

1. Ruột non
GIẢI PHẪU
- Ruột non là cơ quan thuộc hệ tiêu hóa
- Kéo dài từ môn vị dạ dày đến van hồi manh tràng
- Gồm ba phần: tá tràng, hỗng tràng, hồi tràng (hình 1)

2. Tá tràng
- Đoạn đầu của ruột non, có hình chữ C, kéo dài từ môn vị dạ dày
đến chỗ nối tá hỗng tràng.
- Chia làm bốn đoạn: trên, xuống, dưới, lên (hình 2)
Mạch máu
Tá tràng được cấp máu từ hai nguồn chính
+ Đầu gần của tá tràng được cấp máu bởi động mạch vị - tá tràng
(bắt nguồn từ động mạch gan)
+ Đầu xa của tá tràng được cấp máu bởi động mạch tá – tụy dưới
(gồm hai nhánh trước và sau), bắt nguồn từ động mạch mạc treo
tràng trên.

3. Hỗng tràng, hồi tràng
- Kéo dài từ góc tá hỗng tràng đến van hồi manh tràng
- Ranh giới của hỗng tràng và hồi tràng không rõ ràng, khó xác
định.

4. Mạch máu
Động mạch mạc treo tràng trên
TM mạc treo tràng trên
Thần kinh
- Ruột non chịu chi phối của hệ giao cảm và phó giao cảm

5. MÔ HỌC
Về cầu tạo mô học ruột non được chia làm bốn tầng: thanh mạc,
cơ niêm, hạ niêm mạc và niêm mạc.
1. Thanh mạc là tầng ngoài cùng, trơn, có các tế bào tiết dịch
huyết thanh.
2. Tầng cơ niêm, ngay sau tầng thanh mạc gồm hai lớp cơ: cơ
dọc và cơ vòng, có tác dụng tạo nên nhu động ruột.
3. Tầng hạ niêm mạc là mô liên kết đặc
4. Tầng niêm mạc là tầng trong cùng, tiếp xúc với lòng ruột, bề
mặt niêm mạc gồm rất nhiều nhung mao, trên đó có các tế
bào tiết enzym tiêu hóa và tiết các hormone, có tác dụng hấp
thu các dưỡng chất trong lòng ruột non để đưa vào máu.
Quý bạn đọc xem hình vẽ bên dưới

7. Mỗi nhung mao được cấu tạo từ hai loại tế bào: tế bào hấp
thu và tế bào hình đài, bên trong nhung mao có các mao động
mạch, mao tĩnh mạch và Lacteal (mao mạch bạch huyết).
Tại ruột non, thức ăn được tiêu hóa thành các phân tử đơn giản
mà cơ thể có thể sử dụng. Protein được phân giải thành các acid
amin, carbohydrate được phân giải thành glucose, lipid được tiêu
hóa thành acid béo và monoglycerid, ngoài ra còn các vitamin, các
chất khoáng (Ca2+, Fe2+…)…
Các chất dinh dưỡng trên được tế bào biểu mô hấp thu. Các
sản phẩm tiêu hóa của lipid là acid béo, monoglycerid sẽ được tế
bào biểu mô tổng hợp thành các hạt Chylomicron, sau đó

8. Chylomicron từ tế bào ra gian bao rồi được hấp thu vào các Lacteal
– đi vào hệ tuần hoàn bạch huyết. Các vitamin tan trong chất béo:
A, D, E, K cũng được hấp thu bằng cơ chế này.
Các chất còn lại gồm acid amin, glucose, vitamin tan trong
nước: B, C, các chất khoáng Ca2+, Fe2+… các ion Na+, HCO3
-…
được tế bào biểu mô hấp thu, ra gian bào rồi được hấp thu vào mao
tĩnh mạch. Các mao tĩnh mạch đổ về tĩnh mạch mạc treo tràng
trên rồi theo đường tĩnh mạch cửa để lên gan.
Phần thức ăn không được tiêu hóa (gồm nước và chất thải)
được đưa tới đại tràng qua van hồi manh tràng.
Câu hỏi
1. Mô tả đường đi của glucose, acid amin từ ruột đến gan.
2. Động mạch vị tá tràng cho những nhánh nào để cấp máu cho tá
tràng?
3. Động mạch gan bắt nguồn từ động mạch nào?
4. Các chất được hấp thu vào Lacteal có đặc điểm chung là gì?