1. Giải phẫu gan
Gan nằm phía dưới cơ hoành, đối chiếu lên thành bụng gan
thuộc các vùng: hạ sườn phải, thượng vị và hạ sườn trái.
2. Gan ở phía trên dạ dày, ruột và ở phía trước thận phải.
Về cấu tạo, gan gồm hai thùy chính: thùy trái và thùy phải,
được ngăn cách nhau bởi dây chằng liềm.
3. Mỗi thùy gan lại được chia nhỏ thành rất nhiều tiểu thùy, một
tiểu thùy gan như hình bên dưới.
Tại mỗi tiểu thùy gan, máu từ các nhánh động mạch gan và từ
các nhánh tĩnh mạch cửa cùng đổ vào các sinusoid, rồi được đưa tới
tĩnh mạch trung tâm. (Sau đó máu từ tĩnh mạch trung tâm lại được
chuyển đến tĩnh mạch gan và cuối cùng đổ vào tĩnh mạch chủ dưới).
Trong các sinusoid có các tế bào Kuffer – một loại tế bào miễn dịch
giúp loại bỏ vi khuẩn, hồng cầu già …
4. Các tế bào gan sản xuất mật rồi đổ mật vào các ống mật nhỏ,
các ống mật nhỏ đổ ra các ống mật lớn hơn, cuối cùng mật được đổ
vào ống gan chung. Ống gan chung vận chuyển mật vào túi mật để
dự trữ, khi cơ thể cần tiêu hóa lipid, mật sẽ được tiết xuống tá tràng
qua ống mật chủ.
5. Mạch máu của gan
Gan nhận máu từ hai nguồn: động mạch gan chung và tĩnh
mạch cửa. Động mạch thân tạng tách làm ba ngành: động mạch
lách (1), động mạch vị trái (2) và động mạch gan chung (3).
Động mạch gan chung lại tách ra một số nhánh nhỏ: động
mạch vị phải, động mạch vị tá tràng lần lượt cấp máu cho dạ dày, tá
tràng. Qua chỗ tách thành động mạch vị tá tràng, động mạch gan
chung đổi tên thành động mạch gan riêng, cấp máu giàu oxy cho
gan.
6. Tĩnh mạch cửa do tĩnh mạch mạc treo tràng trên (1) và
tĩnh mạch lách (2) hợp thành rồi đổ vào gan. Ngoài ra tĩnh mạch
cửa cũng nhận máu từ tĩnh mạch túi mật (3) và tĩnh mạch mạc
treo tràng dưới (4). Do đó nó nhận máu giàu dinh dưỡng từ lách,
túi mật và hệ tiêu hóa (ruột non) để chuyển lên gan.
7. Thuốc điều trị khi vào cơ thể, được hấp thu tại ruột rồi theo
đường tĩnh mạch cửa lên gan. Tại gan thuốc được chuyển hóa trước
khi đến toàn bộ cơ thể.
Tăng áp lực tĩnh mạch cửa thường gặp trong bệnh xơ gan, gây
nên cổ trướng, khó thở, xuất huyết tiêu hóa …
8. Các tĩnh mạch gan nhận máu từ tĩnh mạch cửa và động mạch
gan, cuối cùng được đổ về tĩnh mạch chủ dưới để về tim. (Quý bạn
đọc xem lại phần tiểu thùy gan ở trên để hiểu hơn)
