Γλώσσα Γ΄. Επανάληψη 8ης ενότητας:΄΄Ιστορίες του χειμώνα΄΄

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής
http://kritiria.blogspot.gr/
Γλώσσα Γ΄- Επανάληψη 8ης
Ενότητας:
΄΄ Ιστορίες του χειμώνα ΄΄
 Θεωρία - Γραμματική
 Φύλλα εργασιών των μαθημάτων
 Επαναληπτικά
Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://kritiria.blogspot.gr σελ.1

www.PageBorders.net
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
Θεωρία - Γραμματική σελ.
Φύλλα εργασιών σελ.
Επαναληπτικά σελ.
3 - 13
14 - 84
85 - 129

Θεωρία -
γραμματική

Γραμματική και Συντακτικό Γ’ Δημοτικού ανά ενότητα - Παρασκευή Αντωνίου
29
ΕΕννόόττηητταα 66ηη:: ««ΙΙσσττοορρίίεεςς ττοουυ χχεειιμμώώνναα»»
Προσωπικές αντωνυμίες .........................................................................................29
Κτητικές αντωνυμίες ...............................................................................................30
Προσωποποίηση......................................................................................................30
Οικογένειες λέξεων .................................................................................................9
Ονομασία συλλαβών – συλλαβισμός.......................................................................14
Αντίθετες λέξεις.......................................................................................................15
ΠΠρροοσσωωππιικκέέςς ΑΑννττωωννυυμμίίεεςς
Οι αντωνυμίες που φανερώνουν τα τρία πρόσωπα του λόγου λέγονται προσωπικές
αντωνυμίες. Τις χρησιμοποιούμε αντί για ονόματα, για να δείξουμε σε ποιον
αναφερόμαστε.
Πχ: - Ποιον θέλεις; - Εσένα.
Να φύγεις αυτός, όχι εγώ!
Με πήρε τηλέφωνο ο Μάρκος.
Ενικός Αριθμός
α’ προσ.
β’ προσ.
γ’ προσ.
εγώ
εσύ
αυτός, -ή, -ό
εμένα
εσένα
αυτού, αυτής, αυτόν,- ήν, -ό
(μου, με)
(σου, σε)
(τος, τη, το, του, της, τον, την)
Πληθυντικός Αριθμός
α’ προσ.
β’ προσ.
γ’ προσ.
εμείς
εσείς
αυτοί, -ές, -α
εμάς
εσάς
αυτών, αυτούς, αυτές
(μας)
(σας)
(τοι, τες, τα, τους, τις )
Οι προσωπικές αντωνυμίες σχηματίζουν δύο τύπους: τους δυνατούς και τους
αδύνατους. Αδύνατοι είναι αυτοί που βρίσκονται μέσα στις παρενθέσεις (πχ: μου,
σου, του …). Όλοι οι άλλοι αποτελούν τους δυνατούς τύπους.
Προσοχή:
Έχουμε μάθει τον κανόνα με το τελικό –ν! Όμως για τις αντωνυμίες «τον» και
«αυτόν» ο κανόνας δεν ισχύει.
Έτσι λέμε: Αυτόν ζήτησα.
Τον νιώθω.
Παρασκευή Αντωνίου

Γραμματική και Συντακτικό Γ’ Δημοτικού ανά ενότητα - Παρασκευή Αντωνίου
30
ΚΚττηηττιικκέέςς ΑΑννττωωννυυμμίίεεςς
Οι αντωνυμίες που φανερώνουν σε ποιον ανήκει κάτι λέγονται κτητικές.
Πχ: Το βιβλίο είναι δικό μου.
Οι γονείς σου.(αδύνατος τύπος)
Το δικό τους αυτοκίνητο. (δυνατός τύπος)
Ο δικός μου (δικός σου, δικός του, δικός μας, δικός σας, δικός τους) κήπος.
Ο κήπος μου (σου, του, μας, σας, τους).
Η δική μου (δική σου, δική του, δική μας, δική σας, δική τους) σάκα.
Η σάκα μου (σου, του, μας, σας, τους).
Το δικό μου (δικό σου, δικό του, δικό μας, δικό σας, δικό τους) μολύβι.
Το μολύβι μου (σου, του, μας, σας, τους).
Οι δικοί μου (δικοί σου, δικοί του, δικοί μας, δικοί σας, δικοί τους) κήποι.
Οι κήποι μου (σου, του, μας, σας, τους).
Οι δικές μου (δικές σου, δικές του, δικές μας, δικές σας, δικές τους) σάκες.
Οι σάκες μου (σου, του, μας, σας, τους).
Τα δικά μου (δικά σου, δικά του, δικά μας, δικά σας, δικά τους) μολύβια.
Τα μολύβια μου (σου, του, μας, σας, τους).
Για να καταλάβω αν μια αντωνυμία γραμμένη με αδύνατο τύπο είναι προσωπική ή
κτητική την αντικαθιστώ με τον αντίστοιχο δυνατό τύπο. Πχ:
Το σπίτι μου είναι μεγάλο.. (Το δικό μου σπίτι έχει έναν όμορφο κήπο)  κτητική αντ.
Με πήρε τηλέφωνο. (Πήρε εμένα τηλέφωνο) προσωπική αντ.
ΠΠρροοσσωωπποοπποοίίηησσηη
Όταν σε ένα κείμενο ή ένα ποίημα τα ζώα, τα φυτά και γενικώς τα άψυχα πράγματα
(τζιτζίκια, δέντρα, βουνά, λουλούδια, αστέρια κ.ά.) συμπεριφέρονται όπως ο
άνθρωπος, λέμε ότι προσωποποιούνται και το φαινόμενο αυτό λέγεται
προσωποποίηση.
Πχ: Τα αστέρια κουβέντιαζαν με το φεγγάρι.
(τα αστέρια δε κουβεντιάζουν όπως οι άνθρωποι)
Το λουλούδι μιλούσε με το χελιδόνι.
(τα λουλούδια δε μιλούν όπως οι άνθρωποι)
Παρασκευή Αντωνίου

64
γ) Κάντε παρακαλώ ησυχία. ………………………………………….
δ) Σου εύχοµαι χρόνια πολλά. ………………………………………….
ε) Να έχετε περαστικά. ………………………………………….
ΟΟΟ χχχιιιοοονννάάάνννθθθρρρωωωππποοοςςς κκκαααιιι τττοοο κκκοοορρρίίίτττσσσιιι
Οι προσωπικές αντωνυµίες
Οι λέξεις που χρησιµοποιούνται στο λόγο αντί για ονόµατα λέγονται
αντωνυµίες.
π.χ. Η Φωτεινή και η Ελευθερία είναι φίλες. – Αυτές είναι φίλες.
Φώναξε την Αθηνά. – Φώναξέ την.
Πήγαινε στον Αποστόλη το βιβλίο. – Πήγαινε του αυτό.
Οι αντωνυµίες που φανερώνουν τα τρία πρόσωπα του λόγου λέγονται
προσωπικές. Οι προσωπικές αντωνυµίες είναι οι εξής:
α) η αντωνυµία εγώ για το πρώτο πρόσωπο και των τριών γενών.
β) η αντωνυµία εσύ για το δεύτερο πρόσωπο και των τριών γενών.
γ) η αντωνυµία αυτός, αυτή, αυτό για το τρίτο πρόσωπο.
Κλίση προσωπικών αντωνυµιών
ενικός αριθµός πληθυντικός αριθµός
α΄ πρόσωπο β΄ πρόσωπο α΄ πρόσωπο β΄ πρόσωπο
δυνατοί αδύνατοι δυνατοί αδύνατοι δυνατοί αδύνατοι δυνατοί αδύνατοι
ονοµ. εγώ - εσύ - εµείς - εσείς -
γεν. εµένα µου εσένα σου εµάς µας εσάς σας
αιτ. εµένα µε εσένα σε εµάς µας εσάς σας
κλητ. - - - - - - εσείς -
Ο χιονάνθρωπος και το κορίτσι
Οι προσωπικές αντωνυμίες
Κάτω απ’ το χιόνι
Προσωποποίηση
Υπερσυντέλικος
Ο εγωιστής Γίγαντας
Οι κτητικές αντωνυμίες
mgavala

65
ενικός αριθµός πληθυντικός αριθµός
γ΄ πρόσωπο γ΄ πρόσωπο
δυνατοί αδύνατοι δυνατοί αδύνατοι
ονοµ. αυτός αυτή αυτό τος τη το αυτοί αυτές αυτά τοι τες τα
γεν. αυτού αυτής αυτού του της του αυτών αυτών αυτών τους τους τους
αιτ. αυτόν αυτή(ν) αυτό τον τη(ν) το αυτούς αυτές αυτά τους τις
τες
τα
κλητ. - - - - - - - - - - - -
Οι προσωπικές αντωνυµίες σχηµατίζουν δύο τύπους: τους δυνατούς
και τους αδύνατους.
Οι δυνατοί τύποι έχουν δύο ή τρεις συλλαβές και συνηθίζονται
όταν βρίσκονται µόνοι τους στο λόγο ή όταν θέλουµε να τονίσουµε
κάτι ή να ξεχωρίσουµε κάτι από κάτι άλλο.
π.χ. Ποιον θέλεις; - Εσένα,
Να φύγει αυτός, όχι εγώ.
Οι αδύνατοι τύποι είναι µονοσύλλαβοι, δεν τονίζονται και χρησιµοποιούνται
όταν δε θέλουµε να τονίσουµε κάτι ή να ξεχωρίσουµε κάτι από κάτι άλλο.
π.χ. Με πήρε τηλέφωνο.
Του είπα ότι πήρες.
Σου τηλεφώνησε;
Ο αδύνατος τύπος τις µπαίνει πριν από το ρήµα, ενώ ο αδύνατος τύπος τες
µπαίνει µετά το ρήµα.
π.χ. Τις βλέπω να έρχονται.
Φώναξέ τες να έρθουν.
Για να µην µπερδεύουµε τους αδύνατους τύπους του γ΄ προσώπου µε τα
άρθρα που τους µοιάζουν, αρκεί να θυµόµαστε ότι οι αδύνατοι τύποι του γ΄
προσώπου της προσωπικής αντωνυµίας συνοδεύουν ρήµατα και είτε
βρίσκονται µπροστά είτε πίσω από αυτά, ενώ τα άρθρα συνοδεύουν ουσιαστικά
ή επίθετα.
π.χ. Τον βρήκες ; (αντωνυµία)
Τον πατέρα, (άρθρο)
mgavala

66
Ασκήσεις
1. Να γράψεις την κατάλληλη προσωπική αντωνυµία στη θέση κάθε
ονόµατος.
α) Ο Τάκης διαβάζει τα µαθήµατά του.
…………………………………………………………………………………………………………………
β) Το ποτάµι κυλάει.
…………………………………………………………………………………………………………………
γ) Τα λουλούδια ανθίζουν.
…………………………………………………………………………………………………………………
δ) Η Άννα και η µητέρα της πήγαν για ψώνια.
…………………………………………………………………………………………………………………
2. Να ξαναγράψεις τις προτάσεις αντικαθιστώντας τα ονόµατα µε τους
αδύνατους τύπους των προσωπικών αντωνυµιών.
α) Άνοιξα της Ελένης την πόρτα.
…………………………………………………………………………………………………………………
β) Έδωσα του πατέρα την εφηµερίδα.
…………………………………………………………………………………………………………………
γ)Ζητούν τον Αποστόλη στο τηλέφωνο.
…………………………………………………………………………………………………………………
ΚΚΚάάάτττωωω αααπππ’’’ τττοοο χχχιιιόόόνννιιι...
Η προσωποποίηση
Όταν σε ένα κείµενο ή ένα ποίηµα µε τα ζώα, τα φυτά και γενικώς τα
άψυχα πράγµατα (δέντρα, βουνά, ποτάµια, λουλούδια κλπ.) συµπεριφέρονται
όπως ο άνθρωπος, δηλαδή εµφανίζουν ιδιότητες ανθρώπου, λέµε ότι
προσωποποιούνται και το φαινόµενο αυτό λέγεται προσωποποίηση. Η
προσωποποίηση, όπως και άλλα σχήµατα λόγου, στολίζουν το λόγο και του
προσθέτουν ζωντάνια και χάρη.
π.χ. Το χειµώνα όλη η φύση κοιµάται.
Τα αστέρια κουβέντιαζαν µε το φεγγάρι.
mgavala

67
Στα παραπάνω παραδείγµατα αυτό που φαίνεται αφύσικο δίνει ζωή κι έτσι
προσωποποιεί τη φύση, τα αστέρια και το φεγγάρι, τα οποία στην
πραγµατικότητα δε θα µπορούσαν να κοιµηθούν ή να κουβεντιάζουν µεταξύ
τους.
Ασκήσεις
1. Να σηµειώσεις Π (Προσωποποίηση) σε όσες από τις παρακάτω
προτάσεις είναι.
α) Η φύση όλη γελά.
β) Η γιαγιά αγκάλιασε τον εγγονό της.
γ) Τα βουνά στέκονται συλλογισµένα.
δ) Τα παιδιά παίζουν στο δωµάτιό τους.
ε) Τα ορµητικά κύµατα χτυπούσαν τα βράχια.
Συλλαβισµός βλέπε σελ. 33
Οι χρόνοι του ρήµατος που φανερώνουν ότι κάτι έχει γίνει στο παρελθόν
λέγονται παρελθοντικοί και είναι ο παρατατικός, ο αόριστος και ο
υπερσυντέλικος.
Τα ρήµατα που φανερώνουν ότι κάτι έγινε στο παρελθόν και τελείωσε πριν
γίνει κάτι άλλο είναι σε χρόνο υπερσυντέλικο.
π.χ. ∆ε µε είχε ακούσει όταν του είχα µιλήσει.
Είχα γράψει καλύτερα στο προηγούµενο διαγώνισµα.
Φεύγοντας είχε πει πως δε θα ξαναγυρίσει.
εγώ είχα τρέξει είχα αγαπήσει
εσύ είχες τρέξει είχες αγαπήσει
αυτός –ή –ό είχε τρέξει είχε αγαπήσει
εµείς είχαµε τρέξει είχαµε αγαπήσει
εσείς είχατε τρέξει είχατε αγαπήσει
αυτοί -ές -ά είχαν τρέξει είχαν αγαπήσει
mgavala

68
Ο υπερσυντέλικος της ενεργητικής φωνής σχηµατίζεται µε
τον παρατατικό του βοηθητικού ρήµατος έχω και το απαρέµφατο
του ρήµατος.
Ασκήσεις
1. Να γράψεις τα παρακάτω ρήµατα στον υπερσυντέλικο.
Ενεστώτας Υπερσυντέλικος
α) γράφω …………………………………
β) φορτώνουν …………………………………
γ) ξεχνάει …………………………………
δ) περνάµε …………………………………
ε) φεύγεις …………………………………
2. Να βάλεις τα ρήµατα των παρενθέσεων στο σωστό πρόσωπο της
οριστικής υπερσυντελίκου.
α) (πληµµυρίζω) Οι δρόµοι ………………………………… από τη βροχή.
β) (κλείνω) ………………………………… το παράθυρο στο δωµάτιό µου πριν αρχίσει
να βρέχει.
γ) (πηγαίνω) Όταν ήσουν στο Παρίσι, ………………………………… στο Λούβρο;
3. Να κλίνεις στον υπερσυντέλικο τα ρήµατα λείπω και αδικώ.
εγώ
εσύ
αυτός –ή –ό
εµείς
εσείς
αυτοί -ές -ά
mgavala

69
ΟΟΟ εεεγγγωωωιιισσστττήήήςςς ΓΓΓίίίγγγααανννττταααςςς
Οι κτητικές αντωνυµίες
Οι αντωνυµίες που φανερώνουν σε ποιον ανήκει κάτι λέγονται κτητικές.
π.χ. Το βιβλίο είναι δικό µου.
Οι γονείς σου.
Το δικό σας αυτοκίνητο.
α) Κτητικές αντωνυµίες είναι οι αδύνατοι τύποι της προσωπικής
αντωνυµίας στη γενική χωρίς τόνο: µου, σου, του, της, του, µας, σας, τους.
Οι τύποι αυτοί χρησιµοποιούνται όταν θέλουµε απλώς να πούµε πως κάτι
ανήκει σε κάποιον.
π.χ. Οι τσάντες τους.
Οι φίλοι µας.
β) Όταν θέλουµε να τονίσουµε καλύτερα τον κτήτορα, χρησιµοποιούµε το
επίθετο δικός, δική, δικό µε τους αδύνατους τύπους της προσωπικής
αντωνυµίας στη γενική.
π.χ. Το φταίξιµο είναι δικό σου, όχι δικό µου.
Του δικού της σπιτιού.
Τα δικά σας παιδιά.
Οι κτητικές αντωνυµίες και για τα τρία πρόσωπα είναι οι εξής:
α΄ πρόσωπο β΄ πρόσωπο γ΄ πρόσωπο
δικός µου δικός σου δικός του (της)
δική µου δική σου δική του (της)Για έναν κτήτορα
δικό µου δικό σου δικό του (της)
δικός µας δικός σας δικό τους
δική µας δική σας δική τουςΓια πολλούς
κτήτορες δικό µας δικό σας δικό τους
Για να µην µπερδεύουµε τους αδύνατους τύπους της κτητικής
αντωνυµίας µε τους αδύνατους τύπους προσωπικής αντωνυµίας που
είναι όµοιοι, αρκεί να θυµόµαστε ότι οι αδύνατοι τύποι της προσωπικής
mgavala

70
αντωνυµίας συνοδεύουν ρήµατα και είτε βρίσκονται µπροστά είτε πίσω από
αυτά, ενώ οι αδύνατοι τύποι της κτητικής αντωνυµίας µπαίνουν µετά τα
ουσιαστικά.
π.χ. Μου µίλησες; (προσωπική αντωνυµία)
Φέρε µας λίγο νερό. (προσωπική αντωνυµία)
Η τσάντα µου. (κτητική αντωνυµία)
Το σπίτι µας. (κτητική αντωνυµία)
Ασκήσεις
1. Να γράψεις τις παρακάτω φράσεις όπως παράδειγµα.
α) το δωµάτιό µου το δικό µου δωµάτιο
β) στην αυλή µας ……………………………………………………
γ) τα γατάκια της ……………………………………………………
δ) η γιορτή µας ……………………………………………………
ε) του αδερφού µου ……………………………………………………
2. Να γράψεις τις παρακάτω φράσεις όπως το παράδειγµα.
α) της δικής τους τάξης της τάξης τους
β) τα δικά σας εισιτήρια ……………………………………………………
γ) οι δικοί µας αγώνες ……………………………………………………
δ) η δική του σύζυγος ……………………………………………………
ε) των δικών της παιδιών ……………………………………………………
στ) η δική µου οικογένεια ……………………………………………………
Αντίθετα βλέπε σελ. 24
Οικογένειες λέξεων βλέπε σελ. 19
ΑΑΑξξξέέέχχχααασσστττααα γγγεεενννέέέθθθλλλιιιααα
Ο στιγµιαίος και ο εξακολουθητικός µέλλοντας
της ενεργητικής φωνής
Οι χρόνοι οι οποίοι αναφέρονται στο µέλλον (αύριο, µεθαύριο, αντιµεθαύριο,
του χρόνου κλπ.) είναι δύο: ο στιγµιαίος µέλλοντας και ο εξακολουθητικός
µέλλοντας.
mgavala

71
Τα ρήµατα που µας δείχνουν τι θα γίνει στο µέλλον για µια στιγµή είναι σε
στιγµιαίο µέλλοντα.
π.χ. Η Τόνια θα καλέσει όλους τους φίλους της στη γιορτή.
Εγώ θα διαβάσω µόνος µου.
Τα ρήµατα που µας δείχνουν τι θα γίνει στο µέλλον συνέχεια είναι σε χρόνο
εξακολουθητικό µέλλοντα.
π.χ. Ο Γιώργος θα διαβάζει όλη µέρα.
Όλος ο κόσµος θα γελάει µε τα καµώµατά του.
Στιγµιαίος µέλλοντας Εξακολουθητικός µέλλοντας
εγώ θα διαβάσω εγώ θα διαβάζω
εσύ θα διαβάσεις εσύ θα διαβάζεις
αυτός –ή –ό θα διαβάσει αυτός –ή –ό θα διαβάζει
εµείς θα διαβάσουµε εµείς θα διαβάζουµε
εσείς θα διαβάσετε εσείς θα διαβάζετε
αυτοί –ές – ά θα διαβάσουν αυτοί –ές – ά θα διαβάζουν
Μπροστά από τα ρήµατα που είναι σε χρόνο µέλλοντα υπάρχει η λέξη θα.
Ασκήσεις
1. Να σχηµατίσεις τους χρόνους των παρακάτω ρηµάτων.
Στιγµιαίος µέλλοντας Εξακολουθητικός µέλλοντας
α) δίνω …………………………………….. …………………………………………….
β) πιστεύω …………………………………….. …………………………………………….
γ) ψάχνω …………………………………….. …………………………………………….
2. Να µεταφέρεις τις παρακάτω προτάσεις στον εξακολουθητικό µέλλοντα και
στον στιγµιαίο µέλλοντα.
α) Τα αγόρια παίζουν ποδόσφαιρο.
…………………………………………………………………………………………………………..
…………………………………………………………………………………………………………..
β) Η Αντωνία µαζεύει τα πράγµατά της.
…………………………………………………………………………………………………………..
…………………………………………………………………………………………………………..
mgavala

Φύλλα εργασιών

Προσωπικές Αντωνυμίες
 Οι λέξεις που μπαίνουν στη θέση των ονομάτων (ουσιαστικών) λέγονται αντωνυμίες.
 Οι αντωνυμίες που χρησιμοποιούμε για να δείξουμε τα τρία πρόσωπα του λόγου, δηλαδή σε
ποιον αναφερόμαστε, λέγονται προσωπικές αντωνυμίες .
 Οι προσωπικές αντωνυμίες είναι :
 α΄ πρόσωπο : εγώ, εμείς
 β΄ πρόσωπο : εσύ, εσείς
 γ΄ πρόσωπο : αυτός, -ή, -ό, αυτοί, -ές, -ά
Τις προσωπικές αντωνυμίες τις έχουμε συναντήσει και στην κλίση των ρημάτων.
Οι προσωπικές αντωνυμίες γράφονται και με σύντομες μορφές όπως μου, σου, του, κ.ά.
που λέγονται αλλιώς και αδύνατοι τύποι των προσωπικών αντωνυμιών. Οι αδύνατοι
τύποι είναι μονοσύλλαβοι, δεν τονίζονται και χρησιμοποιούνται όταν δε θέλουμε να
τονίσουμε κάτι ή να ξεχωρίσουμε κάτι από κάτι άλλο.
π.χ. Με πήρε τηλέφωνο.
Πώς κλίνονται:
ΠΡΟΣΟΧΗ !
Ο αδύνατος τύπος τις μπαίνει πριν από το ρήμα, ενώ ο αδύνατος τύπος τες μπαίνει
μετά
π.χ. Τις βλέπω να έρχονται. Φώναξέ τες να έρθουν.
Δεν πρέπει να μπερδεύουμε τους αδύνατους τύπους των προσωπικών αντωνυμιών
με τα αόριστα άρθρα. Θυμόμαστε ότι οι αδύνατοι τύποι του γ΄ προσώπου της
προσωπικής αντωνυμίας συνοδεύουν ρήματα, ενώ τα άρθρα συνοδεύουν ουσιαστικά
ή επίθετα.
π.χ. Του είπα να τραγουδήσει. (του → αυτού/αντωνυμία)
Το σακάκι του Κώστα είναι υπέροχο. (του → άρθρο)
ONOMA:_________________
ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ:____________
Η τάξη της κυρίας ΓεωργίαςΕπιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://kritiria.blogspot.gr σελ.15

 Συμπληρώνω τις παρακάτω προτάσεις με τις κατάλληλες προσωπικές αντωνυμίες :
 ___________________ μιλώ και ___________________ δε με προσέχεις.
 «___________________ είναι σπουδαίος άνθρωπος», είπε η Μαρία για το δάσκαλό
της.
 ___________________ ζωγραφίζουμε και ___________________ ετοιμάζουν το
ταμπλό.
 ___________________ εκεί κάτω, προσέχετε.
 Υπογραμμίζω τις προσωπικές αντωνυμίες στον παρακάτω διάλογο :
- Εγώ προτιμώ γάλα με δημητριακά για πρωινό. Ξέρω ότι κι εσύ το προτιμάς.
- Εμένα εννοείς; Ναι, βέβαια, μου αρέσουν πολύ. Εσένα σ’ αρέσει το γάλα με κακάο ;
- Φυσικά! Αρέσει και σ’ αυτόν τον καινούριο μαθητή που ήρθε χθες στην τάξη.
 Υπογραμμίζω στο παρακάτω κείμενο τους αδύνατους τύπους των προσωπικών
αντωνυμιών με κόκκινο και κυκλώνω τα οριστικά άρθρα με πράσινο χρώμα (επιλέγω
από τις έντονα γραμμένες λέξεις) :
Η αλήθεια είναι πως τον Μιχάλη και τον Σάκη σου ’ρχοτανε πολλές φορές η όρεξη να
τους δείρεις.
Συχνά τα έβλεπες να κάνουν το δωμάτιο άνω κάτω και κανείς να μην τους μαλώνει.
Τα μεσημέρια τα έβλεπες να παίζουν στον κήπο.
 Να γράψεις την κατάλληλη προσωπική αντωνυμία στη θέση κάθε ονόματος.
α) Ο Τάκης διαβάζει τα μαθήματά του.
…………………………………………………………………………………………………………………
β) Το ποτάμι κυλάει.
…………………………………………………………………………………………………………………
γ) Τα λουλούδια ανθίζουν.
…………………………………………………………………………………………………………………
δ) Η Άννα και η μητέρα της πήγαν για ψώνια.
…………………………………………………………………………………………………………………

Κάτω από το χιόνι
Κανόνες Συλλαβισμού
Πρέπει να ξέρω :
 Οι λέξεις αποτελούνται από μικρά κομμάτια που τα λέμε συλλαβές.
 Ο χωρισμός μιας λέξης σε συλλαβές λέγεται συλλαβισμός.
 Στο συλλαβισμό πρέπει να γνωρίζω ότι :
 Κάθε συλλαβή πρέπει να έχει οπωσδήποτε ένα φωνήεν. π.χ. κή – πος
Ένα φωνήεν μπορεί να αποτελέσει και μόνο του συλλαβή σε μια λέξη. π.χ. α – έ – ρας
 Δύο σύμφωνα δε χωρίζονται, όταν από αυτά αρχίζει ελληνική λέξη.
π.χ. πα – τρί – δα (τρ → τρένο)
 Δύο σύμφωνα χωρίζονται στο συλλαβισμό, όταν απ’ αυτά δεν αρχίζει ελληνική λέξη. π.χ.
γιορ – τή (δεν υπάρχει ελληνική λέξη που ν’ αρχίζει από ρτ...)
 Τρία ή περισσότερα σύμφωνα δε χωρίζονται, όταν από τα δύο πρώτα σύμφωνα αρχίζει
ελληνική λέξη. π.χ. ε – χθρός (υπάρχει ελληνική λέξη από χθ → χθες)
 Τρία ή περισσότερα σύμφωνα χωρίζονται στο συλλαβισμό, όταν από τα δύο πρώτα
σύμφωνα δεν αρχίζει ελληνική λέξη. Τότε, το πρώτο σύμφωνο συλλαβίζεται με το
προηγούμενο φωνήεν, ενώ τα άλλα δύο με το επόμενο φωνήεν.
π.χ. άν – θρω – πος ( δεν υπάρχει ελληνική λέξη που ν’ αρχίζει από νθ...)
 Δύο όμοια σύμφωνα χωρίζονται πάντα στο συλλαβισμό (μμ, νν, λλ, γγ, κ.τ.λ.)
π.χ. άμ – μος , σύν – νε – φο, άλ – λος , φεγ – γά – ρι
 Τα δίψηφα σύμφωνα μπ, ντ, γκ, τσ, τζ, δε χωρίζονται.
π.χ. κα – μπά – να, κα – ντή – λι, α – γκι – να – ρα, κα – τσί – κα
 Τα δίψηφα φωνήεντα αι, ει, οι, υι, ου και οι συνδυασμοί αυ και ευ, δε χωρίζονται.
π.χ. μαύ – ρο, και – ρός, κού – κλα, φεύ – γω
 Οι καταχρηστικοί δίφθογγοι όι, όη, άι, αη, ια, υα, εια, οια, δε χωρίζονται.
π.χ. κο – ρόι – δο, γάι – δα – ρος, αη – δό – νι, δου – λειά, κά – ποια
 Σημείωση : Όταν κάνουμε συλλαβισμό, ανάμεσα στις συλλαβές βάζουμε ενωτικό ( - )
για να χωρίσουμε τις συλλαβές μεταξύ τους.
ONOMA:_________________

Κάτω από το χιόνι
 Χωρίζω σε συλλαβές τις παρακάτω λέξεις :
νεαρός : ______________________ ουσιαστικό : ________________
ποίημα : ______________________ αγγίζω : __________________
ανάγκη : ______________________ γέννηση : _________________
είδηση : ______________________ αύριο : _________________
αρχηγός : ______________________ εκστρατεία : _________________
πρέπει : ______________________ βαλίτσα : _________________
 Κυκλώνω τις λέξεις που είναι σωστά χωρισμένες σε συλλαβές :
κου – ρτί – να στά – βλος ε – βδο – μά – δα λά – μπει
κουρ – τί – να στάβ – λος εβ – δο – μά – δα λάμ – πει
πάσ – τα έλε – γχος ά – δει – α καη –μός
πά – στα έ – λεγ – χος ά – δεια κα – η – μός
 Βάζω  στα κουτάκια, όταν οι προτάσεις είναι προσωποποιήσεις :
Η αυγούλα ξύπνησε και καλημέρισε τα παιδιά.
Η αυγούλα πρόβαλε πίσω από το βουνό.
Η χελιδόνα ταΐζει τα μικρά της.
Η χελιδόνα διηγούνταν στα δέντρα τις περιπέτειές της.
Η βάρκα άρχισε να χοροπηδά στα κύματα.
Η βάρκα πλέει στα ανοιχτά της θάλασσας.
Προσωποποίηση
Σχήμα λόγου με το
οποίο αντικείμενα ή
έννοιες εμφανί-
ζονται σαν ζωντανά
ανθρώπινα πρόσωπα

Ιστορίες του χειμώνα
Ονόματα Συλλαβών
κίτρινο : ______________________ άρρωστος : _________________
γράμμα : ______________________ αστραπές : __________________
όρθιος : ______________________ Οκτώβριος : _________________
αστέρι : ______________________ μάτια : _________________
όρθιος : ______________________ παίρνω : _________________
ναυτικός : ______________________ συντροφιά : _________________
κάστρο : ______________________ υπεύθυνη : _________________
έκφραση : ______________________ όποιος : _________________
 Οι λέξεις αποτελούνται από μικρά κομμάτια που τα λέμε συλλαβές. Ανάλογα με τον αριθμό
των συλλαβών, χωρίζουμε τις λέξεις σε :
 Μονοσύλλαβες : που έχουν μία μόνο συλλαβή. π.χ. φως, και (οι μονοσύλλαβες λέξεις
δεν παίρνουν τόνο (εκτός από τα πού, πώς, ή στις περιπτώσεις που έχουμε ήδη πει).
 Δισύλλαβες : που έχουν δύο συλλαβές. π.χ. κά – τω, παί – ζω
 Τρισύλλαβες : που έχουν τρεις συλλαβές. π.χ. σε – λί – δα, δια – βά – ζω
 Πολυσύλλαβες : που έχουν παραπάνω από τρεις συλλαβές. π.χ. σο – κο – λά – τα
 Οι συλλαβές που σχηματίζουν τις λέξεις έχουν όνομα :
 Η τελευταία συλλαβή λέγεται λήγουσα. π.χ. χαρά → χα – ρά (ρά → λήγουσα)
 Η προτελευταία συλλαβή (δεύτερη από το τέλος) λέγεται παραλήγουσα.
π.χ. καλοκαίρι → κα – λο – καί – ρι (καί → παραλήγουσα)
 Η τρίτη συλλαβή από το τέλος λέγεται προπαραλήγουσα.
π.χ. παράθυρο → πα – ρά – θυ – ρο (ρά → προπαραλήγουσα)
 Προσοχή ! Καμία λέξη δεν τονίζεται πιο πάνω από την προπαραλήγουσα.
.
ONOMA:_________________

 Κυκλώνω στις παρακάτω λέξεις :
 τη λήγουσα : α υ λ ή, κ α λ η μ έ ρ α, κ α ρ ά β ι, χ ι ό ν ι, δ ή μ α ρ χ ο ς
 την παραλήγουσα : π α τ ρ ί δ α, κ ά μ π ο ς, α ν θ ί ζ ω, Α π ρ ί λ ι ο ς, ο δ η γ ό ς
 την προπαραλήγουσα : δ ά σ κ α λ ο ς, ά ν θ ρ ω π ο ς, ε υ τ υ χ ί α, π α λ ι κ ά ρ ι
 Γράφω τις συλλαβές των παρακάτω λέξεων στη σωστή στήλη, όπως στο παράδειγμα :
Λέξεις Προπαραλήγουσα Παραλήγουσα Λήγουσα
τροφή τρο φή
κατσίκα
παίζοντας
μεγάλος
μνημείο
αηδόνι
σπουργίτης
αγόρι
αίθουσα
γάιδαρος
δουλειά
 Γράφω τις παρακάτω λέξεις στη σωστή στήλη, όπως στο παράδειγμα :
κόρη, επιτυχία, λάστιχο, εμένα, από, μια, κορίτσι, χελιδόνι, πια, μυστικά, βλαστός, σας,
καταιγίδα, καιρός, χιονόπτωση, με, τόπους, βόρεια, και, ευχαριστώ
Μονοσύλλαβες Δισύλλαβες Τρισύλλαβες Πολυσύλλαβες
κόρη

Ο εγωιστής γίγαντας
Κτητικές Αντωνυμίες
 Οι λέξεις που φανερώνουν σε ποιον ανήκει κάτι λέγονται κτητικές αντωνυμίες.
 Και αυτές οι αντωνυμίες έχουν δυνατούς και αδύνατους τύπους, όπως φαίνεται
στον παρακάτω πίνακα :
Α΄ π ρ ό σ ω π ο Β΄ π ρ ό σ ω π ο Γ΄ π ρ ό σ ω π ο
Ε ν ι κ ό ς α ρ ι θ μ ό ς Ε ν ι κ ό ς α ρ ι θ μ ό
ς
Ε ν ι κ ό ς α ρ ι θ μ ό ς
δυνατοί τύποι
αδύνατοι
τύποι δυνατοί τύποι
αδύνατοι
τύποι
αδύνατοι
τύποι
δικός μου
μου
δικός σου
σου
δικός του / της
του / τηςδική μου δική σου δική του / της
δικό μου δικό σου δικό του / της
Π λ η θ υ ν τ ι κ ό ς
α ρ ι θ μ ό ς
αδύνατοι
τύποι
δυνατοί
τύποι
αδύνατοι
τύποι
αδύνατοι
τύποι
δικός μας
μας
δικός σας
σας
δικός τους
τουςδική μας δική σας δική τους
δικό μας δικό σας δικό τους
 Το επίθετο δικός, δική, δικό κλίνεται όπως το επίθετο καλός, -ή , -ό.
 Προσοχή ! Για να μην μπερδεύουμε τους αδύνατους τύπους των κτητικών
αντωνυμιών με τους αδύνατους τύπους των προσωπικών αντωνυμιών, αρκεί να
θυμόμαστε ότι οι προσωπικές αντωνυμίες βρίσκονται πριν ή μετά από ρήματα, ενώ
οι κτητικές αντωνυμίες μπαίνουν μετά τα ουσιαστικά.
π.χ. Του είπα την αλήθεια. Δώσε μου τη γόμα. (προσωπικές αντωνυμίες)
Έσπασα το ρολόι του. Έχασα τη γόμα μου. (κτητικές αντωνυμίες)
.
ONOMA:_________________

Ο εγωιστής γίγαντας
 Υπογραμμίζω με κόκκινο τις κτητικές αντωνυμίες στο παρακάτω κείμενο :
Το σπίτι μας στο χωριό μου είναι πολύ όμορφο. Όταν πηγαίνω τα καλοκαίρια εκεί
συναντώ τους φίλους μου και περνάμε πολύ καλά μαζί.
Το δικό μου χωριό βρίσκεται στην Ήπειρο. Εκεί μένουν μόνιμα ο παππούς μου και η
γιαγιά μου.
 Γράφω τις παρακάτω φράσεις, αντικαθιστώντας τις κτητικές αντωνυμίες με τους
αδύνατους τύπους τους, όπως στο παράδειγμα :
το δικό τους σκυλάκι  το σκυλάκι τους
η δική μου οικογένεια  _________________________________
ο δικός μου φίλος  _________________________________
των δικών της τετραδίων  _________________________________
τις δικές τους ζωγραφιές  _________________________________
το δικό σας σπίτι  _________________________________
οι δικοί μας μαρκαδόροι  _________________________________
 Γράφω τις παρακάτω φράσεις, αντικαθιστώντας τους αδύνατους τύπους των κτητικών
αντωνυμιών με τους δυνατούς τύπους τους, όπως στο παράδειγμα :
το δωμάτιό τους  το δικό τους δωμάτιο
τα ξαδέρφια σας  _________________________________
η γιαγιά του  _________________________________
η γιορτή μας  _________________________________
ο πατέρας σου  _________________________________
το σχολείο τους  _________________________________
 Υπογραμμίζω με κόκκινο τις κτητικές αντωνυμίες και κυκλώνω με πράσινο τις
προσωπικές αντωνυμίες στις παρακάτω προτάσεις :
 Σας άρεσε η προσπάθειά μας ;  Έχουν όλοι οι επιβάτες τη θέση τους ;
 Τους κάλεσαν στη γιορτή τους.  Μας τελείωσαν τα καύσιμα.
 Είχε τα δικά του έξοδα, του φορτώθηκες κι εσύ ...

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΣΤΗ ΓΛΩΣΣΑ
Ιστορίες του Χειμώνα
1. Ακούω και γράφω:
Κάνω επανάληψη τις ορθογραφίες που έγραψα σε αυτήν την ενότητα.
2. Χωρίζω τις λέξεις σε συλλαβές.
κίτρινο άσκηση
όρθιος θάλασσα
παρτίδα Οκτώβριος
καπνός κύκλος
άμμος ελέφαντας
3. Να ξεχωρίσεις ποιες από τις παρακάτω αντωνυμίες είναι
προσωπικές και ποιες είναι κτητικές.
 Μου έφερες την τσάντα μου; (……………. - …………………)
 Του είπα να πάει αμέσως στο σπίτι του. (………………- ……………..…)
 Πες του κάτι για το γιο του. (…………….. - ……………….)
 Η Βιβή σού στέλνει τις ευχές της. (……………… - ……………….)
 Τους πήγες στο σπίτι τους; (…………….. - ………………..)
4. Να ξαναγράψεις τις προτάσεις, χρησιμοποιώντας τους αδύνατους
τύπους της προσωπικής αντωνυμίας.
Εμένα ρωτάει; Με ρωτάει;
Εμάς μιλάς; _____________________
Περίμενε την Αγγελική! _____________________
Τι λέει σ’ αυτόν; _____________________
Αυτούς θέλουν στην ομάδα. _____________________
Γιατί μαλώνει εσένα; _____________________
ONOMA:________________
ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ:___________

5. Να υπογραμμίσεις στις παρακάτω προτάσεις τους αδύνατους τύπους των
προσωπικών αντωνυμιών και να κυκλώσεις τα άρθρα.
 Τα βιβλία που έφερες άφησέ τα εδώ.
 Τη φώναξα για να γνωρίσει τη Μαίρη.
 Τους φίλους σου να τους καλέσεις όλους.
 Προσπάθησα να το φτιάξω αυτό το παιχνίδι.
 Του δάνεισα το βιβλίο.
6. Βάλε τα παρακάτω ρήματα συναισθημάτων ανάλογα με τη συλλαβή στην
οποία τονίζονται στην κατάλληλη στήλη.
λυπάμαι, χαίρομαι, χαμογελώ, συμπαθώ, διασκεδάζω, ντρέπομαι, θλίβομαι
αντιπαθώ, ανησυχώ, τρομάζω
7. Να γράψεις τις παρακάτω φράσεις όπως στο παράδειγμα:
 το δωμάτιό του το δικό του δωμάτιο
 στην αυλή μας ________________________
 τα γατάκια της ________________________
 η γιορτή μας ________________________
 του παππού τους ________________________
 το ποδήλατό σου ________________________
Τονίζονται στη
λήγουσα
Τονίζονται στην
παραλήγουσα
Τονίζονται στην
προπαραλήγουσα

8. Γράφω τα παρακάτω ρήματα στον Αόριστο και στον Παρατατικό στο
πρόσωπο που βρίσκονται:
Ενεστώτας
(τώρα)
Παρατατικός
( χθες συνέχεια)
Αόριστος
(χθες σε μια στιγμή)
Εσείς πίνετε
Εμείς αθροίζουμε
Εγώ συναντώ
Εγώ πηγαίνω
Εσύ μεθάς
9. Μπορείς να υποδείξεις τις προσωποποιήσεις βάζοντας ;
 Το φεγγάρι κάνει βόλτα …
 Η Μαρία έκανε βόλτα με το ποδήλατο.
 Κάποιο άγαλμα που μ’ είδε με θυμήθηκε …
 Ο Φώτης με θυμήθηκε στη γιορτή μου.
 Το γλυκό αεράκι φιλούσε το πρόσωπό μας.
 Η γιαγιά φιλούσε πάντα τα εγγόνια της προτού κοιμηθούν
10. Να βάλεις τόνο στο που και στο πως, όπου χρειάζεται.
 Πως είναι η διάθεση σου;
 Η άσκηση που έχουμε είναι εύκολη.
 Αυτό που σου είπα θέλω να το κάνεις.
 Περιμένω πως και πως να ’ρθει το Σαββατοκύριακο!
 Που και που κάνω λάθη στην ορθογραφία.

1. Συμπληρώνω τις παρακάτω προτάσεις με τις κατάλληλες προσωπικές
αντωνυμίες :
___________________ μιλώ και ___________________ δε με προσέχεις.
«___________________ είναι σπουδαίος άνθρωπος», είπε η Μαρία για το
δάσκαλό της.
___________________ ζωγραφίζουμε και ___________________ ετοιμάζουν το
ταμπλό.
___________________ εκεί κάτω, προσέχετε.
2. Υπογραμμίζω τις προσωπικές αντωνυμίες με κόκκινο στον παρακάτω
διάλογο :
- Εμένα εννοείς ; Ναι, βέβαια, μου αρέσουν πολύ. Εσένα σ’ αρέσει το γάλα με
κακάο ;
- Φυσικά ! Αρέσει και σ’ αυτόν τον καινούριο μαθητή που ήρθε χθες στην τάξη.
3. Υπογραμμίζω στο παρακάτω κείμενο τους αδύνατους τύπους των
προσωπικών αντωνυμιών με κόκκινο και τα οριστικά άρθρα με
πράσινο χρώμα (επιλέγω από τις έντονα γραμμένες λέξεις) :
Η αλήθεια είναι πως ο Μιχάλης και ο Σάββας είναι πολύ κακομαθημένα. Συχνά τα
έβλεπες να κάνουν το δωμάτιο άνω κάτω και κανείς να μην τους μαλώνει κανείς.
Τα μεσημέρια τα έβλεπες να παίζουν στον κήπο φωνάζοντας δυνατά .
Ονοματεπώνυμο:…………………………………………………………………………………………….
.
Οι λέξεις που μπαίνουν στη θέση των ονομάτων
(ουσιαστικών) λέγονται αντωνυμίες.
Οι αντωνυμίες που χρησιμοποιούμε για να δείξουμε
τα τρία πρόσωπα του λόγου, δηλαδή σε ποιον
αναφερόμαστε, λέγονται προσωπικές αντωνυμίες .
Οι προσωπικές αντωνυμίες είναι :
α΄ πρόσωπο : εγώ, εμείς, εμένα, εμάς, μου, με, μας
β΄ πρόσωπο : εσύ, εσείς, εσένα, εσάς, σου, σε, σας
γ΄ πρόσωπο : αυτός,-ή,-ό, αυτοί,-ές,-ά, αυτού, αυτής,
αυτόν-ην,-ο, αυτών, αυτούς, αυτές, τος, τη, το, του,
της, τον, την, τοι, τες, τα, τους, τις
Οι προσωπικές αντωνυμίες γράφονται και με
σύντομες μορφές όπως μου, σου, του, κ.ά. που
λέγονται αλλιώς και αδύνατοι τύποι των
προσωπικών αντωνυμιών.
ΠΡΟΣΟΧΗ ! Δεν πρέπει να μπερδεύουμε τους
αδύνατους τύπους των προσωπικών αντωνυμιών με
τα αόριστα άρθρα. Οι αντωνυμίες βρίσκονται δίπλα
σε ρήματα, ενώ τα άρθρα σε ουσιαστικά ή επίθετα !
π.χ. Του είπα να τραγουδήσει. (αυτού)
Το σακάκι του Κώστα είναι υπέροχο. (οριστικό
άρθρο)
Τσαμπίκα Δρακιού

Τσαμπίκα Δρακιού-17ο
Δ.Σ. Ρόδου-Γ’τάξη
1. Υπογράμμισε με πράσινη ξυλομπογιά τα άρθρα και με κόκκινη τους αδύνατους
τύπους των προσωπικών αντωνυμιών
Είδα τον Πέτρο. Τον είδα που έπαιζε στο πάρκο.
Συνάντησα την Ελένη και τη ρώτησα από πού πήρε την τσάντα της .
Τη γιαγιά την πήγαν στο νοσοκοµείο , γιατί αρρώστησε.
Τους έδωσαν τα δώρα και τους ευχήθηκαν καλή χρονιά.
Τις στολές τους τις έραψαν στη µοδίστρα της γειτονιάς.
Της Ελένης της αρέσουν πολύ τα γλυκά .
Ονοματεπώνυμο:…………………………………………………………………………………………….
.
2. Να γράψεις τις παρακάτω προτάσεις
χρησιμοποιώντας προσωπικές αντωνυμίες
Ο Τάκης διαβάζει τα μαθήματά του.
Αυτός διαβάζει τα μαθήματά του.
Το ποτάμι κυλάει.
……………………………………………….
Τα λουλούδια ανθίζουν.
……………………………………………….
Η Άννα και η μητέρα της πήγαν για ψώνια.
………………………………………………..
Οι φίλοι του θ’ αργήσουν να έρθουν.
………………………………………………..
Η δασκάλα μας ήταν άρρωστη σήμερα.
………………………………………………..
3. Να αντικαταστήσεις τα
ουσιαστικά με τους αδύνατους
τύπους των προσωπικών
αντωνυμιών
Άνοιξα της Ελένης την
πόρτα.
Της άνοιξα την πόρτα.
Έδωσα του πατέρα την
εφημερίδα.
…………………………………….
Ο ταχυδρόμος έφερε της
γιαγιάς ένα γράμμα.
…………………………………….
Ζητούν τον Αποστόλη στο
τηλέφωνο.
…………………………………..
Είδα τους φίλους μας στην
παιδική χαρά.
…………………………………….
Δάνεισα της αδερφής μου
χρήματα.
…………………………………….
..

Τσαμπίκα Δρακιού, Γ’τάξη, 17ο
Δ.Σ.Ρόδου
1. Υπογραμμίζω στο παρακάτω κείμενο τους αδύνατους τύπους των
προσωπικών αντωνυμιών με κόκκινο και τα οριστικά άρθρα με
πράσινο χρώμα(σελ. 82 στο βιβλίο)
Είδα τον Πέτρο. Τον είδα που έπαιζε στο πάρκο.
Συνάντησα την Ελένη και τη ρώτησα από πού πήρε
την τσάντα της.
Τη γιαγιά την πήγαν στο νοσοκομείο, γιατί αρρώστησε.
Τους έδωσαν τα δώρα και τους ευχήθηκαν καλή χρονιά.
Τις στολές τους τις έραψαν στη μοδίστρα της γειτονιάς.
Της Ελένης της αρέσουν πολύ τα γλυκά.
2. Βρίσκω και κυκλώνω τις κτητικές αντωνυμίες(σελ.82 στο βιβλίο
Αηδόνι: Καλέ μας Γίγαντα, μπορώ να ξεκουραστώ για λίγο στον κήπο
σου;
Γίγαντας: Στον κήπο μου; Γιατί δεν ξεκουράζεσαι στο δικό σου κήπο;
Αηδόνι: Ο κήπος μου είναι πολύ μακριά. Όμως θα σε φιλοξενούσα
ευχαρίστως στη μικρή μου φωλιά.
Γίγαντας: Η φωλιά σου είναι πολύ μικρή για το μπόι μου!
Αηδόνι: Η καρδιά μου όμως είναι πολύ μεγάλη!
Γίγαντας: Μαλάκωσες την καρδιά μου με τα καλά σου λόγια, αηδονάκι
μου μικρό, καλέ μου φίλε.
Αηδόνι: Καινούριε μου φίλε, γίγαντα, τώρα βλέπω πως η καρδιά σου δεν
είναι πέτρινη. Πάμε να μου δείξεις τις ομορφιές του κήπου σου;
Γίγαντας: Πάμε!
Ονοματεπώνυμο:…………………………………………………………………………………………….
.
Να θυμάσαι…
Οι προσωπικές αντωνυμίες
βρίσκονται πριν ή μετά
από ρήματα, ενώ τα άρθρα
μπροστά από ουσιαστικά
ή επίθετα!

Δ.Σ.Ρόδου
Κτητικές αντωνυμίες
Μας δείχνουν σε ποιον ανήκει κάτι και μπαίνουν μετά τα ουσιαστικά.
Προσωπικές αντωνυμίες
Οι αδύνατοι τύποι των προσωπικών αντωνυμιών μπαίνουν πριν ή μετά
από ρήμα.
Α' πρόσωπο Β' πρόσωπο Γ' πρόσωπο
Για έναν κτήτορα δικός μου
δική μου
δικό μου
δικός σου
δική σου
δικό σου
δικός του (της)
δική του (της)
δικό του (της)
Για πολλούς
κτήτορες
δικός μας
δική μας
δικό μας
δικός σας
δική σας
δικό σας
δικός τους
δική τους
δικό τους
Οι αντωνυμίες που χρησιμοποιούμε για να δείξουμε τα
τρία πρόσωπα του λόγου, δηλαδή σε ποιον
αναφερόμαστε, λέγονται προσωπικές αντωνυμίες .
Οι προσωπικές αντωνυμίες είναι :
α΄ πρόσωπο : εγώ, εμείς, εμένα, εμάς, μου, με, μας
β΄ πρόσωπο : εσύ, εσείς, εσένα, εσάς, σου, σε, σας
γ΄ πρόσωπο : αυτός,-ή,-ό, αυτοί,-ές,-ά, αυτού, αυτής,
αυτόν-ην,-ο, αυτών, αυτούς, αυτές, τος, τη, το, του, της,
τον, την, τοι, τες, τα, τους, τις

Δ.Σ.Ρόδου
1. Να γράψεις τις παρακάτω φράσεις όπως στο παράδειγμα και να
κυκλώσεις τις κτητικές αντωνυμίες:
το δωμάτιό του το δικό του δωμάτιο
στην αυλή μας ________________________
τα γατάκια της ________________________
η γιορτή μας ________________________
του παππού τους ________________________
το ποδήλατό σου ________________________
2. Να ξεχωρίσεις ποιες από τις παρακάτω αντωνυμίες είναι προσωπικές
και ποιες είναι κτητικές.
Μου έφερες την τσάντα μου; (προσωπική – κτητική)
Του είπα να πάει αμέσως στο σπίτι του. (……………… - ……………)
Πες του κάτι για το γιο του. (…………………….. - …………………….)
Η Βιβή σού στέλνει τις ευχές της. (……………………-……………….)
Τους πήγες στο σπίτι τους; (……………………- ……………………..)
3. Να συμπληρώσεις τις παρακάτω οικογένειες λέξεων.
μαύρος, μαυρίζω, μαυρίλα, μαύρισμα
διευθύνω, ……………………………………………………………………….
τηλέφωνο,……………………………………………………………………….
ελευθερία,……………………………………………………………………….
κρυώνω, …………………………………………………………………………
Ονοματεπώνυμο:…………………………………………………………………………………………….
.
Αν θες βοήθεια
πήγαινε στη σελίδα
82 του βιβλίου σου
ή στην τελευταία
σελίδα της
γραμματικής σου.

Δ.Σ.Ρόδου
4. Γράφω τα ρήματα σε Αόριστο και Παρατατικό χρόνο στο αντίστοιχο πρόσωπο.
5. Βρίσκω τα ουσιαστικά, επίθετα και ρήματα στις προτάσεις. Γράφω
πάνω από κάθε λέξη τι είναι όπως στο παράδειγμα.
Ο Γίγαντας άκουσε μια υπέροχη μελωδία.
Μπροστά στα μάτια του παρουσιάστηκε το πιο υπέροχο θέαμα.
Μέσα από μια μικρή σχισμή στον τοίχο τα παιδιά είχαν
ξεγλιστρήσει μέσα στον κήπο.
Τα δέντρα γέμισαν μικρά μπουμπουκάκια .
Στην πιο απομακρυσμένη γωνιά του κήπου καθόταν ένα
μικροκαμωμένο αγοράκι.
Το δέντρο είχε χρυσά κλαδιά και ασημένια φρούτα.
Ο τρυφερός και καλόκαρδος Γίγαντας πήγε στον Παράδεισο.
Ενεστώτας Παρατατικός Αόριστος
παίζω
τραγουδούν
ποτίζεις
διαβάζει
γυρίζετε
ανεβαίνουμε
Αύριο θα κάνουμε
μόνο Μαθηματικά και
Μελέτη.
Γλώσσα θα έχουμε
πάλι την Τρίτη 28/2/12

Γ΄ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ
ΓΛΩΣΣΑ
 Συμπληρώνω τις παρακάτω προτάσεις με τις κατάλληλες προσωπικές αντωνυμίες :
 ___________________ μιλώ και ___________________ δε με προσέχεις.
 «___________________ είναι σπουδαίος άνθρωπος», είπε η Μαρία για το δάσκαλό της.
 ___________________ ζωγραφίζουμε και ___________________ ετοιμάζουν το ταμπλό.
 ___________________ εκεί κάτω, προσέχετε.
 Υπογραμμίζω τις προσωπικές αντωνυμίες με κόκκινο στον παρακάτω διάλογο :
- Εμένα εννοείς ; Ναι, βέβαια, μου αρέσουν πολύ. Εσένα σ’ αρέσει το γάλα με κακάο ;
- Φυσικά ! Αρέσει και σ’ αυτόν τον καινούριο μαθητή που ήρθε χθες στην τάξη.
 Οι λέξεις που μπαίνουν στη θέση των ονομάτων (ουσιαστικών) λέγονται αντωνυμίες.
 Οι αντωνυμίες που χρησιμοποιούμε για να δείξουμε τα τρία πρόσωπα του λόγου,
δηλαδή σε ποιον αναφερόμαστε, λέγονται προσωπικές αντωνυμίες .
 Οι προσωπικές αντωνυμίες είναι :
 α΄ πρόσωπο : εγώ, εμείς
 β΄ πρόσωπο : εσύ, εσείς
 γ΄ πρόσωπο : αυτός, -ή, -ό, αυτοί, -ές, -ά
Τις προσωπικές αντωνυμίες τις έχουμε συναντήσει και στην κλίση των ρημάτων.
Οι προσωπικές αντωνυμίες γράφονται και με σύντομες μορφές όπως μου, σου, του,
κ.ά. που λέγονται αλλιώς και αδύνατοι τύποι των προσωπικών αντωνυμιών.
ΠΡΟΣΟΧΗ ! Δεν πρέπει να μπερδεύουμε τους αδύνατους τύπους των προσωπικών
αντωνυμιών με τα αόριστα άρθρα.
π.χ. Του είπα να τραγουδήσει. (του → αυτού)
Το σακάκι του Κώστα είναι υπέροχο. (του → οριστικό άρθρο, γεν. ενικού)
Διαβάζω πώς κλίνονται οι προσωπικές αντωνυμίες στη σελίδα 23 του
βιβλίου μου.
Λία Φωσκόλου

αντωνυμιών με κόκκινο και τα οριστικά άρθρα με πράσινο χρώμα (επιλέγω από τις
έντονα γραμμένες λέξεις) :
Η αλήθεια είναι πως το Μιχάλη και το Σάκη σου ’ρχοτανε πολλές φορές η όρεξη να
τους δείρεις. Συχνά τα έβλεπες να κάνουν το δωμάτιο άνω κάτω και κανείς να μην
τους μαλώνει. Τα μεσημέρια τα έβλεπες να παίζουν στον κήπο.
Συμπληρώνω την παρακάτω τηλεφωνική συνομιλία, με το ρήμα είμαι,
στον κατάλληλο χρόνο και πρόσωπο :
- Γεια σου Γιάννη. Πού ___________________ ;
- ___________________ στο δρόμο. Τι κάνεις ;
- Καλά. Χθες πού ___________________ ; Σου τηλεφωνούσα και δεν απαντούσες.
- ___________________ όλοι μαζί στα ξαδέρφια μου. Τώρα ___________________ όλοι
στην πλατεία, θέλεις να έρθεις ;
- Και βέβαια, σε μισή ώρα θα ___________________ εκεί.
Συμπληρώνω ό,τι λείπει από τους χρόνους των παρακάτω ρημάτων :
σκουπ__ζω → σκούπ__σα λέω → __πα
δακρ__ζω → δάκρ__σα βλέπω → __δα
αθρ__ζω → άθρ__σα π__νω → __πια
μπ__νω → μπ__κα μ__νω → έμ__να
βγ__νω → βγ__κα ντ__νω → έντ__σα
πηγ__νω → π__γα φεύγω → έφ__γα
πλ__νω → έπλ__να στέλνω → έστ__λα
π__ρνω → π__ρα π__ρνώ → πέρασα
δαν__ζω → δάν__σα μεθώ → μέθ__σα
Ονοματεπώνυμο : ______________________________________
Λία Φωσκόλου

ΓΛΩΣΣΑ
 Συμπληρώνω τις παρακάτω προτάσεις με τις κατάλληλες προσωπικές αντωνυμίες
(αδύνατους τύπους) :
 Όταν ζητώ το μολύβι σου, θέλω να _______ το δίνεις αμέσως, γιατί κι εγώ _______ δίνω ό,τι
_______ ζητήσεις.
 Φωτεινή, ψάξε να βρεις τις συμμαθήτριές σου, κι αν _______ βρεις, φώναξέ _______ να
’ρθουν να παίξουμε όλοι μαζί !
 Θα έρθω σε λιγάκι στην τάξη σας να _______ ανακοινώσω τα ευχάριστα νέα !
 _______ δείξατε τόση αγάπη ! _______ ευχαριστώ πολύ !
 Υπογραμμίζω στο παρακάτω κείμενο, τους δυνατούς τύπους με κόκκινο και με μπλε
τους αδύνατους τύπους των προσωπικών αντωνυμιών:
Εγώ του είπα ότι τον ζήτησες, αλλά αυτός δε μου έδωσε σημασία. Εσύ τηλεφώνησέ του
τώρα και πες του ότι εμείς δεν μπορούμε να τον περιμένουμε άλλο, γιατί το παράκανε. Να
πει της αδελφής του να φέρει την κιθάρα να μας παίξει κανένα τραγούδι. Την περασμένη
φορά που την είχε φέρει, μας διασκέδασε αρκετά. Δεν παίζει μόνο κιθάρα. Ξέρω ότι και στο
βιολί τα καταφέρνει αυτή μια χαρά.
αντωνυμιών με κόκκινο και τα οριστικά άρθρα με πράσινο χρώμα :
 Είδα τον Πέτρο. Τον είδα που έπαιζε στο πάρκο.
 Συνάντησα την Ελένη και τη ρώτησα από πού πήρε την τσάντα της.
 Τη γιαγιά την πήγαν στο νοσοκομείο, γιατί αρρώστησε.
 Τους έδωσαν τα δώρα και τους ευχήθηκαν καλή χρονιά.
 Τις στολές τους τις έραψαν στη μοδίστρα της γειτονιάς.
 Της Ελένης της αρέσουν πολύ τα γλυκά.
Θυμάμαι : Οι αντωνυμίες βρίσκονται δίπλα σε ρήματα, ενώ τα άρθρα σε ουσιαστικά ή
επίθετα !
Ονοματεπώνυμο : ______________________________________
Λία ΦωσκόλουΕπιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://kritiria.blogspot.gr σελ.34

ΓΛΩΣΣΑ
 Συμπληρώνω τον παρακάτω διάλογο με τις κατάλληλες προσωπικές αντωνυμίες
(δυνατούς και αδύνατους τύπους) :
- Τι λέτε __________________ ; ρώτησε ο Πέτρος.
- __________________ θα γράψουμε το κύριο άρθρο της εφημερίδας μας.
__________________ και ο Μπάμπης θα κάνετε το εξωτερικό ρεπορτάζ. Όταν θα
__________________ έτοιμοι, να __________________ το πείτε. Τα κορίτσια θα
ασχοληθούν με την εικονογράφηση. __________________ θα συγκεντρώσουν τις
εικόνες και θα __________________ βάλουν στη σωστή θέση.
- __________________ θα γράψω για την εκδρομή, είπε η Στέλλα.
- Ο Σωτήρης τι θα κάνει ;
- __________________ θα γράψει για τη θεατρική παράσταση που παρακολουθήσαμε.
- Σε __________________ δε θα δώσετε να κάνω τίποτα ; είπε η Καίτη.
- Για __________________ αφήσαμε το πιο διασκεδαστικό μέρος. __________________
θα γράψεις τις σπαζοκεφαλιές και τα ανέκδοτα.
 Γράφω τις παρακάτω προτάσεις στον άλλο αριθμό :
Ενικός αριθμός Πληθυντικός αριθμός
Αυτή τρέχει.  ________________________________________
________________________________________  Εμείς μιλούσαμε.
Εσύ διαβάζεις ;  ________________________________________
________________________________________  Αυτοί έπαιζαν.
________________________________________  Αυτά κοιμούνται.
Μου μίλησε για σένα.  ________________________________________
________________________________________  Εμείς προσέχουμε αυτούς.
Ονοματεπώνυμο : _________________________________

ΓΛΩΣΣΑ
Πώς κλίνονται οι προσωπικές αντωνυμίες
Α΄ π ρ ό σ ω π ο Β΄ π ρ ό σ ω π ο
Ε ν ι κ ό ς α ρ ι θ μ ό ς Ε ν ι κ ό ς α ρ ι θ μ ό ς
δυνατοί τύποι αδύνατοι τύποι δυνατοί τύποι αδύνατοι τύποι
Ονομ. εγώ - εσύ -
Γεν. εμένα μου εσένα σου
Αιτ. εμένα με εσένα σε
Κλητ. - - εσύ -
Π λ η θ υ ν τ ι κ ό ς α ρ ι θ μ ό ς Π λ η θ υ ν τ ι κ ό ς α ρ ι θ μ ό ς
δυνατοί τύποι αδύνατοι τύποι δυνατοί τύποι αδύνατοι τύποι
Ονομ. εμείς - εσείς -
Γεν. εμάς μας εσάς σας
Αιτ. εμάς μας εσάς σας
Κλητ. - - εσείς -
Γ΄ π ρ ό σ ω π ο
Ε ν ι κ ό ς α ρ ι θ μ ό ς
αρσενικό θηλυκό ουδέτερο
δυνατοί
τύποι
αδύνατοι
τύποι
δυνατοί
τύποι
αδύνατοι
τύποι
δυνατοί
τύποι
αδύνατοι
τύποι
Ονομ. αυτός τος αυτή τη αυτό το
Γεν. αυτού του αυτής της αυτού του
Αιτ. αυτό(ν) το(ν) αυτή(ν) τη(ν) αυτό το
Κλητ. - - - - - -
Π λ η θ υ ν τ ι κ ό ς α ρ ι θ μ ό ς
δυνατοί
τύποι
αδύνατοι
τύποι
δυνατοί
τύποι
αδύνατοι
τύποι
δυνατοί
τύποι
αδύνατοι
τύποι
Ονομ. αυτοί τοι αυτές τες αυτά τα
Γεν. αυτών τους αυτών τους αυτών τους
Αιτ. αυτούς τους αυτές τις (τες) αυτά τα
Κλητ. - - - - - -

Όνομα_______________
Επώνυμο_____________
Hμ/νία 15-1-2010
1.Βάλε τα παρακάτω ρήματα συναισθημάτων ανάλογα με τη συλλαβή στην οποία τονίζονται
στην κατάλληλη στήλη.
χαίρομαι,λυπάμαι,διασκεδάζω,χαμογελώ,τρομάζω,ντρέπομαι,συμπαθώ,ανησυχώ,
ευχαριστιέμαι,ξεκαρδίζομαι,αντιπαθώ,θυμώνω,θλίβομαι,αγχώνομαι
2.Χώρισε τις παρακάτω λέξεις σε συλλαβές και τοποθέτησε τις στην κατάλληλη στήλη.
προπαραλήγουσα παραλήγουσα λήγουσα
θάλασσα θά λασ σα
χειμώνας
περπατώ
μάλλινος
φύτρωσε
πύραυλος
χέρια
αστραπή
δοχείο
άδειος
Τονίζονται στη λήγουσα Τονίζονται στην παραλήγουσα Τονίζονται στην προπαραλήγουσα

ΓΛΩΣΣΑ
κίτρινο : ______________________ άρρωστος : ______________________
γράμμα : ______________________ αστραπές : ______________________
όρθιος : ______________________ Οκτώβριος : ______________________
αστέρι : ______________________ μάτια : ______________________
όρθιος : ______________________ παίρνω : ______________________
ναυτικός : ______________________ συντροφιά : ______________________
κάστρο : ______________________ υπεύθυνη : ______________________
έκφραση : ______________________ όποιος : ______________________
 Οι λέξεις αποτελούνται από μικρά κομμάτια που τα λέμε συλλαβές. Ανάλογα με τον
αριθμό των συλλαβών, χωρίζουμε τις λέξεις σε :
• Μονοσύλλαβες : που έχουν μία μόνο συλλαβή. π.χ. φως, και (οι μονοσύλλαβες
λέξεις δεν παίρνουν τόνο (εκτός από τα πού, πώς, ή στις περιπτώσεις που έχουμε
ήδη πει).
• Δισύλλαβες : που έχουν δύο συλλαβές. π.χ. κά – τω, παί – ζω
• Τρισύλλαβες : που έχουν τρεις συλλαβές. π.χ. σε – λί – δα, δια – βά – ζω
• Πολυσύλλαβες : που έχουν παραπάνω από τρεις συλλαβές. π.χ. σο – κο – λά – τα
 Οι συλλαβές που σχηματίζουν τις λέξεις έχουν όνομα :
• Η τελευταία συλλαβή λέγεται λήγουσα. π.χ. χαρά → χα – ρά (ρά → λήγουσα)
• Η προτελευταία συλλαβή (δεύτερη από το τέλος) λέγεται παραλήγουσα.
π.χ. καλοκαίρι → κα – λο – καί – ρι (καί → παραλήγουσα)
• Η τρίτη συλλαβή από το τέλος λέγεται προπαραλήγουσα.
π.χ. παράθυρο → πα – ρά – θυ – ρο (ρά → προπαραλήγουσα)
 Προσοχή ! Καμία λέξη δεν τονίζεται πιο πάνω από την προπαραλήγουσα.

 τη λήγουσα : α υ λ ή, κ α λ η μ έ ρ α, κ α ρ ά β ι, χ ι ό ν ι, δ ή μ α ρ χ ο ς
 την παραλήγουσα : π α τ ρ ί δ α, κ ά μ π ο ς, α ν θ ί ζ ω, Α π ρ ί λ ι ο ς, ο δ η γ ό ς
 την προπαραλήγουσα : δ ά σ κ α λ ο ς, ά ν θ ρ ω π ο ς, ε υ τ υ χ ί α, π α λ ι κ ά ρ ι
 Γράφω τις συλλαβές των παρακάτω λέξεων στη σωστή στήλη, όπως στο παράδειγμα :
Λέξεις Προπαραλήγουσα Παραλήγουσα Λήγουσα
τροφή τρο φή
κατσίκα
παίζοντας
μεγάλος
μνημείο
αηδόνι
σπουργίτης
αγόρι
αίθουσα
γάιδαρος
δουλειά
 Γράφω τις παρακάτω λέξεις στη σωστή στήλη, όπως στο παράδειγμα :
κόρη, επιτυχία, λάστιχο, εμένα, από, μια, κορίτσι, χελιδόνι, πια, μυστικά,
βλαστός, σας, καταιγίδα, καιρός, χιονόπτωση, με, τόπους, βόρεια, και, ευχαριστώ
Μονοσύλλαβες Δισύλλαβες Τρισύλλαβες Πολυσύλλαβες
κόρη
Ονοματεπώνυμο : ______________________________________

ΓΛΩΣΣΑ
 Οι λέξεις αποτελούνται από μικρά κομμάτια που τα λέμε συλλαβές.
 Ο χωρισμός μιας λέξης σε συλλαβές λέγεται συλλαβισμός.
 Στο συλλαβισμό πρέπει να γνωρίζω ότι :
 Κάθε συλλαβή πρέπει να έχει οπωσδήποτε ένα φωνήεν. π.χ. κή – πος
Ένα φωνήεν μπορεί να αποτελέσει και μόνο του συλλαβή σε μια λέξη. π.χ. α – έ – ρας
 Δύο σύμφωνα δε χωρίζονται, όταν από αυτά αρχίζει ελληνική λέξη.
π.χ. πα – τρί – δα (τρ → τρένο)
 Δύο σύμφωνα χωρίζονται στο συλλαβισμό, όταν απ’ αυτά δεν αρχίζει ελληνική
λέξη. π.χ. γιορ – τή (δεν υπάρχει ελληνική λέξη που ν’ αρχίζει από ρτ...)
 Τρία ή περισσότερα σύμφωνα δε χωρίζονται, όταν από τα δύο πρώτα σύμφωνα
αρχίζει ελληνική λέξη. π.χ. ε – χθρός (υπάρχει ελληνική λέξη από χθ → χθες)
 Τρία ή περισσότερα σύμφωνα χωρίζονται στο συλλαβισμό, όταν από τα δύο πρώτα
σύμφωνα δεν αρχίζει ελληνική λέξη. Τότε, το πρώτο σύμφωνο συλλαβίζεται με το
προηγούμενο φωνήεν, ενώ τα άλλα δύο με το επόμενο φωνήεν.
π.χ. άν – θρω – πος ( δεν υπάρχει ελληνική λέξη που ν’ αρχίζει από νθ...)
 Δύο όμοια σύμφωνα χωρίζονται πάντα στο συλλαβισμό (μμ, νν, λλ, γγ, κ.τ.λ.)
π.χ. άμ – μος , σύν – νε – φο, άλ – λος , φεγ – γά – ρι
 Τα δίψηφα σύμφωνα μπ, ντ, γκ, τσ, τζ, δε χωρίζονται.
π.χ. κα – μπά – να, κα – ντή – λι, α – γκι – να – ρα, κα – τσί – κα
 Τα δίψηφα φωνήεντα αι, ει, οι, υι, ου και οι συνδυασμοί αυ και ευ, δε
χωρίζονται. π.χ. μαύ – ρο, και – ρός, κού – κλα, φεύ – γω
 Οι καταχρηστικοί δίφθογγοι όι, όη, άι, αη, ια, υα, εια, οια, δε χωρίζονται.
π.χ. κο – ρόι – δο, γάι – δα – ρος, αη – δό – νι, δου – λειά, κά – ποια
• Σημείωση : Όταν κάνουμε συλλαβισμό, ανάμεσα στις συλλαβές βάζουμε ενωτικό
( - ) για να χωρίσουμε τις συλλαβές μεταξύ τους.

νεαρός : ______________________ ουσιαστικό : ______________________
ποίημα : ______________________ αγγίζω : ______________________
ανάγκη : ______________________ γέννηση : ______________________
είδηση : ______________________ αύριο : ______________________
αρχηγός : ______________________ εκστρατεία : ______________________
πρέπει : ______________________ βαλίτσα : ______________________
 Κυκλώνω τις λέξεις που είναι σωστά χωρισμένες σε συλλαβές :
κου – ρτί – να στά – βλος ε – βδο – μά – δα λά – μπει
κουρ – τί – να στάβ – λος εβ – δο – μά – δα λάμ – πει
πάσ – τα έλε – γχος ά – δει – α καη –μός
πά – στα έ – λεγ – χος ά – δεια κα – η – μός
 Βάζω  στα κουτάκια, όταν οι προτάσεις είναι προσωποποιήσεις :
Η αυγούλα ξύπνησε και καλημέρισε τα παιδιά.
Η αυγούλα πρόβαλε πίσω από το βουνό.
Η χελιδόνα ταΐζει τα μικρά της.
Η χελιδόνα διηγούνταν στα δέντρα τις περιπέτειές της.
Η βάρκα άρχισε να χοροπηδά στα κύματα.
Η βάρκα πλέει στα ανοιχτά της θάλασσας.
Ονοματεπώνυμο : ______________________________________

ΓΛΩΣΣΑ
 Οι λέξεις που φανερώνουν σε ποιον ανήκει κάτι λέγονται κτητικές
αντωνυμίες. Και αυτές οι αντωνυμίες έχουν δυνατούς και αδύνατους τύπους,
όπως φαίνεται στον παρακάτω πίνακα :
Α΄ π ρ ό σ ω π ο Β΄ π ρ ό σ ω π ο Γ΄ π ρ ό σ ω π ο
Ε ν ι κ ό ς α ρ ι θ μ ό ς Ε ν ι κ ό ς α ρ ι θ μ ό ς Ε ν ι κ ό ς α ρ ι θ μ ό ς
δυνατοί
τύποι
αδύνατοι
τύποι
δυνατοί
τύποι
αδύνατοι
τύποι
αδύνατοι
τύποι
δικός μου
μου
δικός μου
σου
δικός του / της
του / τηςδική μου δική σου δική του / της
δικό μου δικό σου δικό του / της
δυνατοί
τύποι
αδύνατοι
τύποι
δυνατοί
τύποι
αδύνατοι
τύποι
αδύνατοι
τύποι
δικός μας
μας
δικός σας
σας
δικός τους
τουςδική μας δική σας δική τους
δικό μας δικό σας δικό τους
• Το επίθετο δικός, δική, δικό κλίνεται όπως το επίθετο καλός, -ή , -ό.
 Προσοχή ! Για να μην μπερδεύουμε τους αδύνατους τύπους των κτητικών
αντωνυμιών με τους αδύνατους τύπους των προσωπικών αντωνυμιών, αρκεί να
θυμόμαστε ότι οι προσωπικές αντωνυμίες βρίσκονται πριν ή μετά από
ρήματα, ενώ οι κτητικές αντωνυμίες μπαίνουν μετά τα ουσιαστικά.
π.χ. Του είπα την αλήθεια. Δώσε μου τη γόμα. (προσωπικές αντωνυμίες)
Έσπασα το ρολόι του. Έχασα τη γόμα μου. (κτητικές αντωνυμίες)

 Υπογραμμίζω με κόκκινο τις κτητικές αντωνυμίες στο παρακάτω κείμενο :
Το σπίτι μας στο χωριό μου είναι πολύ όμορφο. Όταν πηγαίνω τα καλοκαίρια εκεί
συναντώ τους φίλους μου και περνάμε πολύ καλά μαζί.
Το δικό μου χωριό βρίσκεται στην Ήπειρο. Εκεί μένουν μόνιμα ο παππούς μου
και η γιαγιά μου.
 Γράφω τις παρακάτω φράσεις, αντικαθιστώντας τις κτητικές αντωνυμίες με τους
αδύνατους τύπους τους, όπως στο παράδειγμα :
το δικό τους σκυλάκι  το σκυλάκι τους
η δική μου οικογένεια  _______________________________________
ο δικός μου φίλος  _______________________________________
των δικών της τετραδίων  _______________________________________
τις δικές τους ζωγραφιές  _______________________________________
το δικό σας σπίτι  _______________________________________
οι δικοί μας μαρκαδόροι  _______________________________________
 Γράφω τις παρακάτω φράσεις, αντικαθιστώντας τους αδύνατους τύπους των κτητικών
αντωνυμιών με τους δυνατούς τύπους τους, όπως στο παράδειγμα :
το δωμάτιό τους  το δικό τους δωμάτιο
τα ξαδέρφια σας  _______________________________________
η γιαγιά του  _______________________________________
η γιορτή μας  _______________________________________
ο πατέρας σου  _______________________________________
το σχολείο τους  _______________________________________
 Υπογραμμίζω με κόκκινο τις κτητικές αντωνυμίες και με πράσινο τις προσωπικές
αντωνυμίες στις παρακάτω προτάσεις :
 Σας άρεσε η προσπάθειά μας ;  Έχουν όλοι οι επιβάτες τη θέση τους ;
 Τους κάλεσαν στη γιορτή τους.  Μας τελείωσαν τα καύσιμα.
 Είχε τα δικά του έξοδα, του φορτώθηκες κι εσύ ...
Ονοματεπώνυμο : ______________________________________

ΓΛΩΣΣΑ
πέτρα : ______________________ πόρτα : ______________________
μπισκότα : ______________________ καλαμπόκι : ______________________
ζέστη : ______________________ βιβλιοθήκη : ______________________
κορόιδο : ______________________ άγγελος : ______________________
έκφραση : ______________________ μαθαίνω : ______________________
δουλειά : ______________________ τόλμη : ______________________
 τη λήγουσα : π ρ ά ξ η, κ η π ο υ ρ ό ς, β ο υ ν ο κ ο ρ φ ή, κ α ρ δ ι ά, π λ α τ ε ί α
 την παραλήγουσα : μ έ λ ι σ σ α, γ ί γ α ν τ α ς, κ α η μ ό ς, ό μ ο ι α, β α μ β ά κ ι
 την προπαραλήγουσα : α π ά ν τ η σ η, κ α τ α σ τ ρ ο φ ή, π ρ ά γ μ α τα, ό ρ γ ω μ α
αντωνυμιών με κόκκινο και τα οριστικά άρθρα με πράσινο χρώμα :
 Αλήθεια, τους συνάντησες τους φίλους σου χθες ;
 Το φόρεμά μου το αγόρασα από την Αθήνα.
 Την παλιά τσάντα μου θα τη χαρίσω στην ξαδέρφη μου.
 «Το ξέχασα το βιβλίο της Ιστορίας», είπε ο Κυριάκος..
 Ρώτησέ τες αν θα φέρουν μαζί τους τις κιθάρες τους.
 «Σας ευχαριστώ πολύ για τα καλά σας λόγια» είπε η μαμά στη δασκάλα.
 Υπογραμμίζω με κόκκινο τις κτητικές αντωνυμίες και με πράσινο τις προσωπικές
αντωνυμίες στις παρακάτω προτάσεις :
 Μου έφερες το βιβλίο μου ;  Του είπα να πάει στο σπίτι του.
 Σου στέλνει χαιρετίσματα η Μάρθα.  Τους μοίρασες τα τετράδιά τους ;
 Το είδα με τα μάτια μου !  Ο παπαγάλος σου με τσίμπησε στο δάχτυλο.
 Πες του ότι θέλεις να δανειστείς το τετράδιό του για να γράψεις τις ασκήσεις.
Ονοματεπώνυμο : ______________________________________

7α
Ευνίκη ΤοκατλήΕπιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://kritiria.blogspot.gr σελ.45

7β Ο χιονάνθρωπος και το κορίτσι
Φτιάξε μια φανταστική ιστορία με τους ήρωες που βλέπεις στην εικόνα. Περιέγραψέ τους.
Περιέγραψε και το τοπίο. Φτιάξε τουλάχιστον 5 παραγράφους. Το κείμενό σου να έχει
τουλάχιστον 120 λέξεις. Χρησιμοποίησε οπωσδήποτε και τις ακόλουθες λέξεις:
Δάσος, χιόνι, έλατα, πάγος, πατημασιές, μπέρτα, σκουφί, γάντια, μαγεμένο, έλκηθρο, μύτη,
νύχτα, επικίνδυνο, κατάλευκο, παγωμένο, παλάτι, μονοπάτι, φωτιά, ζέστη, απρόσμενο
Τίτλος:………………………………………………………………………
Μια φορά κι έναν καιρό………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………...

7γ Κάτω από το χιόνι

7δ Κάτω από το χιόνι

7ε Ο Εγωιστής γίγαντας
Να φτιάξεις τις οικογένειες των λέξεων:
Φύλλο:………………………………………………………………………………………….
Νερό:…………………………………………………………………………………………….

Γλώσσα Γ΄. Επανάληψη 8ης ενότητας:΄΄Ιστορίες του χειμώνα΄΄

Γλώσσα Γ΄. Επανάληψη 8ης ενότητας:΄΄Ιστορίες του χειμώνα΄΄

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

Viewers also liked

Viewers also liked (20)

Similar to Γλώσσα Γ΄. Επανάληψη 8ης ενότητας:΄΄Ιστορίες του χειμώνα΄΄

Similar to Γλώσσα Γ΄. Επανάληψη 8ης ενότητας:΄΄Ιστορίες του χειμώνα΄΄ (20)

More from Χρήστος Χαρμπής

More from Χρήστος Χαρμπής (20)

Recently uploaded

Recently uploaded (14)

Γλώσσα Γ΄. Επανάληψη 8ης ενότητας:΄΄Ιστορίες του χειμώνα΄΄