khmer politics book

1. 1
អាថ៌កំបំងយុទ្ធសាស្រ្តពិឃាត
ចាប់តាំងពីយួនយយៀកកុងក្កយោបយតោ បតោ ប់យេបក្របាក់ទឹកដីខ្មែរ
បានទាំងស្រុងយ ើយ យុទធោស្ររោបន្ទា ន់គឺក្រូវខ្ររាំលាប់រាំលាយពូជោរ
ន៏ខ្មែរយោយផុរពូជតមរយបៀបខ្ដេយៅថា‹‹ជីកយមែ ក្រូវខ្រជីកទាំងឬរ
យបើមិនអញ្ច ឹងយទ រដូវរាំយ ើយ យមែ នឹងដុុះយ ើងវិញ!››។ យ រុយនុះយ ើយបាន
ជាយួនពាយាមបយងកើរកងកាំលាាំងក្គប់ក្បយេទតាំងពីទហានធមែត, ក្កុមដឺយប,
ក្កុមោ-៣, កងរវ័យក្តណ, កងទ័ពរែ័គចិរោយវៀរាម, កងរាជោវុធ រថ,
កងអរោឃារពិយររ, ក្កុមខ្លា យហាុះ, បូេីរយេរវកមែ, ទហា៊ា នយេរវ
កមែ, កងអនោរាគមន៏...........រ ូរយៅដេ់អងគតរឧក្កិដឋជនរាំងារ់បាក់គី,
ក្កុមឧក្កិដឋជនរាំងារ់យអរ-អូ-វយ, និងអងគតរឧក្កិដឋជនរាំងារ់ក្កុមោវយមែ
ក្កុមបងធាំបងរូច, ក្កុមយចារហារយក្គប់ក្បយេទ.........។េ។ និង។េ។
យ ើយយៅយពេថ្ែីៗយួន
បានបញ្ជា យោយោយមសៀ
៊ាុន-មខ្ណរជាកូនក្បុរ
របរ់យលាកយ -ដឹកថ្ យៅ
បយងកើរកងទ័ពពិយររ
ក្គប់ក្គងយោយមាួនឯង និង
បយងកើរក្កុមយុវជនតមគាំរូ
ឆ្ែ ាំក្ក មរបរ់យលាក
ក្បធានយ រអីយគយន្ទុះគឺ
ក្ាន់ខ្រយដើមបីតមោនក្រួរ
ក្តក្គប់ក្គងយេើរកមែភាព
ជីវិរក្បចាាំថ្ថ្ៃរបរ់ក្បជាជន
យលាកយ ដឹកថ្ូបានបងាក រ់
ពូជជាមួយស្រីកាំាន់របរ់
ារ់យ្ែ ុះោមហា៊ា ងបាន
កូនក្បុរមា ក់យ្ែ ុះ ៊ាុនម
ខ្ណរ។
៊ាុនមខ្ណរគឺជាកូនោ
ពូជចថ្ក្ងយ ដឹកថ្ូ
ជាមួយនឹងោមហា៊ា ង
យៅប៊ាុនរានី។

2. 2
ខ្មែរខ្របុយាណ ុះ យដើមបីងាយស្រួេកាុងតររាំលាប់រាំលាយពូជោរន៍ខ្មែរ
តមមយធាបាយយផសងៗ យោយយក្បើរូបភាពជាកងទ័ព, ជាអងគរកស, ជាកង
រាជោវុធ រថ, ជាបូេីរ, ជាកងអរោឃារពិយររ, ជាយចាររយេួចឆក់
បាន់រាំលាប់, ជាបងធាំបងរូច.........។េ។ និង។េ។
១-យរើអវីយៅជាយុទធោស្ររោពិឃាររបរ់យួនយយៀកកុង?
យៅកាុងពិធីខ្ចកថាា ាំយៅជិរពាក់កាោ េខ្មមករាឆ្ាំា ២០១៣ យៅឃុាំ
ទួេក្កឡាញ់ ស្រុករាំខ្បរឃុាំ, យមរោកាំពង់ចាម ក្កុមកូនក្បុររបរ់
យលាកយ ដឹកថ្យ្ែ ុះ ៊ាុនមខ្ណរ បានយឆាៀរឱតរយឃារន្ទបាំផុរបាំផុេ
និងបាំេិរបាំេ័យក្បជាជនខ្មែរតមក្គប់រូបភាព។ យោយយកយេរខ្ចកថាា ាំ
ក្ពូនរអីយគយន្ទុះ,ោយមសៀ ៊ាុន-មខ្ណរជាកូនយក្ៅយខ្លរបរ់ោកូនខ្ឆក ៊ាុន-ខ្រន
បានបញ្ជា យោយោជាញ ធរខ្ដនដីយៅទីយន្ទុះ យក្បើចុងតណុ ងខ្កណឌ ក្បជា
ជនខ្មែរយោយមកអងគុយោោ ប់ោយមសៀ ៊ាុន-មខ្ណរក្ពុរក្ពូកុ ក់យបាកក្បារ់
អរ់ជិរមួយថ្ថ្ៃ ទីបាំផុរក្បជាជនខ្មែរមា ក់ៗ ទទួេបានខ្រថាា ាំក្ពូនមួយ
ក្ាប់។ យៅកាុងពិធីខ្ចកថាា ាំក្ពូនយន្ទុះខ្ដរ, កូនក្បុររបរ់យលាកយ -ដឹកថ្
យ្ែ ុះ ៊ាុន-មខ្ណរ បានបកស្ោយយោយក្បជាជនខ្មែរយេ់ពីពួកខ្លែ ាំង
ខ្ដេបងាក ច់បងខូចគណៈបកសក្បជាជនកមពុជា។ ពាកយថា‹‹ខ្លែ ាំង›› របរ់ោយមសៀ
៊ាុន-មខ្ណរ គឺនិយាយរាំយៅចាំយពាុះពួកអាកយរាហាជារិខ្មែរ, ក្បជាជនខ្មែរ
,វីរៈជនខ្មែរ, អាកនយយាបាយយរាហាជារិខ្មែរមនដូចជា
យលាករមរងសី និងយលាកគីមរុខ្លជាយដើម ក្រូវ
បានោយមសៀ ៊ាុន-មខ្ណរ ចារ់ទុកជាខ្លែ ាំងទាំងអរ់
យក្ពាុះពួកខ្មែរយរាហាជារិអរ់ទាំងយនុះ រុទធខ្រក្បឆ្ាំង
នឹងអាំាចក្រួរក្តរបរ់យួនយយៀកកុង ក៏ដូចជា
ក្បឆ្ាំងនឹងកាំលាាំងយញៀរ្ម យលាកយ -ដឹកថ្(រូប

3. 3
យឆវង) ខ្ដេជារាំាងរោឋ េិបាេក្កុងហាណូ យក្រួរក្តក្គប់ក្គងក្បយទរ
កមពុជាចាប់ពីឆ្ាំា ១៩៧៩រ ូរដេ់ឆ្ាំា ១៩៨៩។ យដើមបីបនោម ិចឆិតយេប
ក្របាក់ទឹកដីខ្មែរយោយបានជាោថ ពរ និងរាំលាប់រាំលាយពូជោរន៏ខ្មែររបរ់
ឳពុកបយងកើររបរ់មាួនយ្ែ ុះយលាកយ -ដឹកថ្ យន្ទុះ ោយមសៀ ៊ាុន-មខ្ណរ
បានបញ្ជច ក់អុះោងយៅកាុងពិធីខ្ចកថាា ាំក្ពូនយនុះផងខ្ដរថាគណបកសក្បជាជន
កមពុជា នឹងយក្បើក្គប់មយធាបាយទាំងអរ់យដើមបីកាំចារ់ពួក ‹‹ខ្ឆក៣កាេ››។
ពាកយថា ‹‹ខ្ឆក៣កាេ›› របរ់ោយមសៀ ៊ាុន-មខ្ណរ គឺមនយ្ែ ុះយលាក
រម-រងសី, យលាកគីម-រុខ្ល និងយលាកគង់ាាំ។ ោយមសៀ ៊ាុន-មខ្ណរ បាន
យឆាៀរឱតរយឃារន្ទយបាកក្បារ់ក្បជាជខ្មែរយាងចារ់ថ្ដ យដើមបីយកជ័យ
ជាំនុះផ្តោ ច់ក្ពារ់យៅកាុងតរយបាុះយឆ្ា រឆ្ាំា ២០១៣យនុះ។ ោយមសៀ ៊ាុន-ខ្មខ្ណរ
បាននិយាយផ្តា េ់មរ់ជាមួយក្បជាជនខ្មែរ និងក្ពមទាំងយោយកូនយៅ
ោមុីោយថាងរបរ់វយឃារន្ទបាំយបាងបាំយផាើរទាំងឥរយអៀនខ្លែ រ់ថា ៖
‹‹យបើគណបកសក្បជាជនកមពុជាឈ្ាុះយឆ្ា រយៅឆ្ាំា ២០១៣ យទៀរយន្ទុះ រយមោច
៊ាុន-ខ្រន នឹងផោេ់យោយក្បជាជនខ្មែរទូទាំងក្បយទរយៅកាុងមួយក្គួោរ
យោយដី៣ ិចត យោយមរ១គី ូក្តម និងក្បាក់រឺខ្ក្ររចាំនួន១លានយរៀេ
កាុង១ខ្ម ដេ់មន្រនោីរាជតរខ្ដេមនោយុចាប់ពី៦០ឆ្ាំា យ ើងយៅ››។

4. 4
កូនក្បុររបរ់យ -ដឹកថ្យ្ែ ុះ ៊ាុន-មខ្ណរ បានក្បតរថា‹‹ពួកក្កុមបកស
រយន្រងាគ ុះជារិ ជាពួកកបរ់››។
ោថ ប័នឆ្ែ ាំក្ក មខ្បបថ្ែីរបរ់ោយមសៀ ៊ាុន-មខ្ណរ ក្រូវបានពាក់
ផ្តា កថ្ែីថាជារមគមន៍យុវជន ឬអងគតរយុវជនរអីយគយន្ទុះ យោយបាន
ចាំេងយកទាំងស្រុងពីោថ ប័នឆ្ែ ាំក្ក មរបរ់យលាកយ យរទុង។ យៅកាុងមួយ
ស្រុកៗ ោយមសៀ ៊ាុន-មខ្ណរ បានចាំរាញ់យកពួកពិឃារ១២ន្ទក់យដើមបី
ពក្ងឹងក្កុមយុទធជន។ យក្ៅពីយនុះោយមសៀ ៊ាុនមខ្ណរ បានបយងកើរក្កុម
ោខ្លតមេូមិ និងតមឃុាំ យទៀរយោយរាំរូវយោយក្បជាជនខ្មែរយៅេូមិ
នីមួយបយងកើរយចញជាក្កុម ខ្ដេយៅកាុង១ក្កុមៗក្រូវមន១២ន្ទក់ យដើមបី
ពក្ងឹងោខ្លគណបកសក្បជាជនកមពុជា។ យបើយៅកាុងេូមិ១មនក្បជាជនខ្មែរ
ចាំនួន១២០ន្ទក់គឺក្រូវខ្របយងកើរយចញជា១២ក្កុម យ ើយក្កុមនីមួយៗក្រូវខ្រ
តមោនាា យៅវិញយៅមក និងក្រូវឈ្ាបយកតរណ៏ ពីាា យៅវិញយៅមកយដើមបី
រាយតរណ៏ ជូនបកស និងរដឋ ឬយៅថាថាា ក់យេើរអីយគយន្ទុះ! ក្បជាជនក្រូវ
ខ្បងខ្ចកជាក្កុមជាពួក និងជាខ្ផាកៗយដើមបីយធវើតរបាំយពញរួន្ទទី និងភារកិចច
យរៀងៗមាួនតមខ្ដេថាា ក់យេើោក់ខ្ផនតរណ៍ យោយយធវើ, ជាពិយររគឺក្រូវខ្រ
រាយតរណ៏ ពីពួកកបរ់(គណបកសរយន្រងាគ ុះជារិ និងអាកយរាហាជារិខ្មែរ)ជូន
ថាា ក់យេើ និងក្រូវរកមយធាបាយកាំយទចពួកកបរ់តមខ្ផនតររបរ់ថាា ក់យេើ
ោក់យោយ យ ើយយក្ៅពីយនុះក្បជាជនយៅតមក្កុមនីមួយៗខ្ដេជា
រមជិករបរ់រមគមន៏យុវជន ឬអងគតរយុវជនយន្ទុះក្រូវខ្កថ្ឆារកចាំណូ េ
យោយបានយក្ចើនជូនថាា ក់យេើ យទុះបីជាេួច, ឆក់, បាន់, ជាំរិរ, រាំលាប់,
ជួញដូរយក្គឿងយញៀន, ជួញដូរមនុរស, យបើកបនខ្េបងរុីរង, បនស្រី,
ជួយដូរទាំនិញខ្កាងតា យ,េក់ដូរទាំនិញ ួរយពេកាំណរ់ឬរបរ់មួចគុណភាព
និងបាំផ្តា ញធនធានធមែជារិខ្មែរបានតមអាំយពើចិរោ យោយខ្ររកចាំណូ េយោយ
គណបកសក្បជាជនកមពុជាបានតមខ្ផនតរកាំណរ់។ យក្ៅពីភារកិចចរក
ចាំណូ េយោយបកសក្បជាជនកមពុជា និងកាំយទចពួកកបរ់យន្ទុះ គណបកស
ក្បជាជនកមពុជាបានរាំរូវយោយក្កុមនីមួយៗតមោន និងកាាំយមើេាា យៅវិញយៅ
មក យ ើយកាុងចាំយាមផាុះ២ ក៏ក្រូវខ្រតមោនកាាំយមើេាា យៅវិញយៅមកខ្ដរ
យ ើយរាយតរណ៍ ពីរកមែភាពជីវិរក្បចាាំថ្ថ្ៃយោយយៅថាា ក់យេើជានិចច។

5. 5
ដូយចាុះយៅកាុង ១ស្រុកមនយុវជនពិឃារ១២ន្ទក់ខ្ដេយៅថាក្កុម
យុវជនពិយររ យ ើយយបើយុវជនារាំយរចោា ថ្ដតមតរោក់ទិររបរ់
ថាា ក់យេើបាន យន្ទុះោយមសៀ ៊ាុន-មខ្ណរនឹងបញ្ាូ េពួកយគយៅកាុងពួកក្កុម
‹‹ក្បរិកមែរ ័រ››រអីយគយន្ទុះ ខ្ដេពួកក្កុមក្បរិកមែរ ័រយនុះក្រូវបានគណ
បកសក្បជាជនយកយៅបងវឹកបងាា រ់បយចចកយទររិចណូ ូជីតមោនយរុើប
តរណ៍ , រយបៀបយឃារន្ទ និងយចុះយក្បើឧបករណ៏ ទាំយនើបក្គប់ក្បយេទមនតាំង
ពី Computer, iPad, iPhone, walkie-talkie, Spy Camera, Spy
bugs, Spy record, Spy control, UHF RF bugging equipment,
GSM Listening Bugs, wireless Spy Cameras, វិទយុទក់ទង និង
រយបៀបយក្បើឧបករណ៏ អរនាណូ ទាំយនើបតមោនយរុើបតណ៍ យកពរ៌ជាអចិថ្ន្រនោ
យ៍និងយចុះយក្បើក្បារ់យៅរាេ់ឧបករណ៏ ចារកមែក្គប់ក្បយេទទាំង អរ់ ក្ពមទាំង
ោា រ់ជាំន្ទញយៅយុទធោស្ររោខ្ឆកក្ពុររបរ់ោកូនខ្ឆក ៊ាុន-ខ្រនយាងចារ់
យទៀរផង យ ើយបខ្នថមយេើជាំន្ទញពិឃាររបរ់ពួកយគខ្ដេគណបកសក្បជា
ជនកមពុជាបាន វឹកហារ់យៅកាុងយុទធន្ទតរ ‹‹មហាអោច រយ មហាពិឃារ››
យដើមបីរាំលាប់ក្បជាជនខ្មែរក្ទង់ក្ទយធាំតមរយបៀបឆ្ែ ាំក្ក មយៅក្បយទរចិន
យោយអនុវរោយៅតមខ្ផនតរណ៏ របរ់យួនយយៀកកុងក្កុងហាណូ យ។
យក្ៅពីក្កុមយុវជន យៅ
មនក្កុមកុមរក្ក ម
ខ្ដេចាំេងយចញពីគាំរូឆ្ែ ាំ
ក្ក មរបរ់យលាក
ក្បធានយ , យោយយក
កុមរខ្មែរយកយៅ វឹក
ហារ់យោយយចុះរយបៀប
ឈ្ាបយកតរណ៍ និង
រយបៀបយរុើបតរណ៏ និងរាយតរណ៏ យៅគណបកសក្បជាជនកមពុជាតមតរោក់
ទិររបរ់ថាា ក់យេើ។ ក្កុមកុមរខ្មែរក្រូវបានគណបកសក្បជាជនកមពុជា និង
កូនក្បុររបរ់យលាកយ ដឹកថ្ យ្ែ ុះ ៊ាុន-មខ្ណរ យកយៅបងាា រ់ជាំន្ទញ
ពិឃារ និងបាំពាក់មយន្ទគមវិជាា ដ៏ខ្រនតចោហា៊ា វយឃារយៅដូចកងឈ្ាប

6. 6
របរ់ខ្មែរក្ក ម។ យក្ៅពីរមគមន៏ក្កុមយុវជនរបរ់កូនក្បុរយ -ដឹកថ្
យៅ ៊ាុន-មខ្ណរយន្ទុះ អរីរយមចារកមែយយៀកកុងយ្ែ ុះយូ-ោន យៅ
រុម-ោន ខ្ដេមនរាំខ្ណងជារដឋមន្រនោី-ក្បធានទីរោីតរគណៈរដឋមន្រនោីថ្ន
ក្បយទរកមពុជាយន្ទុះ បានជួយរាំរួេ និងរាំយរចខ្ផនតរយុទធោស្ររោ
ពិឃាររបរ់រោឋ េិបាេក្កុងហាណូ យយោយជួយកូនក្បុរយ -ដឹកថ្យ្ែ ុះ
៊ាុន-មខ្ណរយៅកាុងតរក្បមូេយុវជនខ្មែរបយងកើរយចញជាក្កុមឆ្ែ ាំក្ក មខ្បប
ថ្ែីខ្ដេមនយ្ែ ុះយៅថា‹‹យមមរតយរិទធ››រអីយគយន្ទុះ គឺជាក្កុមយរុើបតរណ៏
និងឈ្ាបយកតរណ៏ តមោនក្រួរក្តយេើរាេ់ក្គប់រកមែភាពជីវិរក្បចាាំថ្ថ្ៃ
របរ់ក្បជាជនកមពុជារ ូរដេ់ថ្ថ្ៃរាំយរចខ្ផនតរ ‹‹មហាអោច រយ មហាពិឃារ››
ខ្ដេនឹងរាំលាប់ក្បជាជនខ្មែរក្ទង់ក្ទយធាំយោយយក្បើយុវជនអរ់ទាំងយនុះដូច
ពួកឆ្ែ ាំក្ក មរបរ់យលាកយ យរទុងខ្ដេយក្បើក្បារ់កុមរក្ក មរាំលាប់
ក្បជាជនចិនអរ់ជាង៣០លានន្ទក់អញ្ច ឹងទរវរសឆ្ាំា ១៩៦០។
យមចារកមែយួនយយៀកកុង
យ្ែ ុះយូ-ោន ដូរយ្ែ ុះមក
ជា រុម-ោន
ក្កុមឆ្ែ ាំក្ក មរបរ់ យូ-ោន (រុម-ោន) ខ្ដេក្រូវបាន
យៅថារមគមន៏យមមរតយរិទធរអីយគយន្ទុះ!
យទុះបីជាកូនក្បុររបរ់យលាកយ -ដឹកថ្យ្ែ ុះោយមសៀ
៊ាុន-មខ្ណរ បានបយងកើររមគមន៏អងគតរយុវជន
និងកុមររាប់មិនអរ់ក៏យោយ ក៏យៅខ្រយមចារកមែយយៀក
កុងយ្ែ ុះ យូ-ោន (រុមោន) ជួយក្បមូេយុវជនខ្មែរ
យដើមបីបយងកើរយចញជារមគមន៏យមមរជនតយរិទធ យោយមនយូ-ោន យៅ

7. 7
រុម-ោន ជាក្បធានរមគមន៏យមមរតយរិទធ។
ចាំខ្ណកឯក្កុម‹‹៨៥›› របរ់ោយមសៀជា-រុផ្តរាក្រូវបាន
ក្បគេ់យោយកូនក្បុរយ ដឹកថ្យ្ែ ុះ ៊ាុន-មខ្ណរ
យោយបញ្ាូ េកាុងក្កុមក្បរិកមែរ ័ររអីយគយន្ទុះ រូម
បញ្ជច ក់ថា ជា-រុផ្តរា អរីរជាយៅហាវ យក្កុងេាាំយពញ
និងក្រួរយេើក្បធានអងគតរយុវជនពិយររយអរ-អូវយ
(S.O.Y = Special Organization of Youth)
ខ្ដេមនជា-រុីម, ៊ាុន-ខ្រន និងជា-រុផ្តរា បាន យមឃារករ ជា-រុផ្តរា
បយងកើរយ ើងយៅយក្តយរដឋក្បហារ៥-៦កកកោឆ្ាំា ១៩៩៧ យោយបានបយងកើរក្កុម
បងរូចបងធាំទូទាំងក្បយទររាំរាប់េួចឆក់បាន់ជាំរិរក្បជាជនខ្មែរទូទាំងក្បយទរ
ជួញដូរនិងខ្ចកចាយយក្គឿងយញៀនក្គប់ក្បយេទយោយគណបកសក្បជាជនកមពុជា
និងក្បក្ពឹរោិក្គប់បទឧក្កិដឋរកេុយចាំណូ េយោយោកូនខ្ឆក ៊ាុន-ខ្រន និង
គណបកសក្បជាជនកមពុជា។
យក្ៅពីយនុះអងគតរឧក្កិដឋជន
រាំងារ់ S.O.Y មនរួន្ទទី
គាំរាមកាំខ្ ង និងរាំលាប់
រាេ់ពួករកមែជនបកស
ក្បឆ្ាំង និងរាំលាប់ពួកអាក
ជារិនិយមខ្មែរយាងរងាគ េ
តមរយៈយេរបាន់ជាំរិរ និងយេរក្កុមបងរូចបងធាំងាងថាា ាំ។ អងគតរ
ឧក្កិដឋជនរាំងារ់ S.O.Yក្រូវបានោកូនខ្ឆក ៊ាូន-ខ្រន និងោយមសៀជា-រុផ្តរា
យក្បើក្បារ់វយបាំផ្តា ញដុរោថ នទូរ
ថ្ថ្ក្បចាាំក្កុងេាាំយពញយៅខ្មមករាឆ្ាំា
២០០៣ផងខ្ដរ។ យក្តយមកអងគ
តរឧក្កិដឋជនរាំងារ់ក្រូវបានរាំលាយ
យចាេយោយបាញ់រាំលាប់យមក្កុម
បងធាំអរ់ជាយក្ចើន និងមាុះយទៀរក្រូវចាប់ោក់គុគ។ ោកូនខ្ឆក ៊ាុន-ខ្រន និង

8. 8
គណបកសក្បជាជនកមពុជាបានខ្កណឌ យកៀងក្បមូេរមជិកក្កុមអងគតរឧក្កិដឋ
រាំងារ់ S.O.Y យៅកាំោនយៅយតុះយពជឈ យ ើយបានយក្បើចរនោអគគីរនីឆក់
រាំលាប់អរ់រមជិក S.O.Y អរ់រាប់ពាន់ន្ទក់ោា ប់យាងអយាចអធមជា
ទីបាំផុរ យៅថ្ថ្ៃទី២២ ខ្មវិចឆិតរ ឆ្ាំា ២០១០ ខ្ដេកាុងចាំយាមពួកអាកោា ប់
យន្ទុះក៏មនយុវជនខ្មែរនិងក្បជាជនខ្មែររាូរក្រង់ ោា ប់គរយជើងាា ជាមួយពួក
រមជិកអងគតរឧក្កិដឋជន
S.O.Yផងខ្ដរ។ោករពវ
ជនរងយក្ាុះរាប់រយន្ទក់ក្រូវ
បានកងកាំលាាំងរបរ់ោកូន
ខ្ឆក ៊ាុន-ខ្រន ដឹកយកយៅ
ទាំលាក់យចាេយៅកាុងយក្ជាុះ
យពជឈនិេទាំងឡានៗខ្ដេ
រ ូរមកដេ់រពវថ្ថ្ៃយនុះ
យៅខ្របារ់ដាំណឹ ងរូនយដខ្ដេ។ យរឿងមហាឃារកមែឆក់ខ្មសយេាើងយនុះគឺោកូន
ខ្ឆក ៊ាុន-ខ្រន និងគណបកសក្បជាជនកមពុជា ធាា ប់បានយធវើរួចមកយ ើយយៅ
កាុងបុណយចាំយរើនក្ពុះជនរបរ់រយមោចរី នុយៅកាុងរម័យរាជរោឋ េិបាេ
ោណរោិទី១,យោយយក្បើចរនោអគគីរនីឆក់រាំលាប់ក្បជាជន បុខ្នោរាំាងេអ
ក្បជាជនខ្មែរក្រូវបានររ់យផអើេយចញពីបរិយវណខ្មសយេាើង យ ើយររ់ជាន់ាា ោា ប់
អរ់៧២ន្ទក់។ យោយខ្ររកាកិរោយររយមោចត និងយោយោរតររុី
រងាវ ក់ាា របរ់រយមោចក្កុមក្ពុះនយរារោមរណឬទធិ(ន្ទយករដឋមន្រនោីទី១) និងោ
កូនខ្ឆក ៊ាុន-ខ្រន(ន្ទយករដឋមន្រនោីទី២)

9. 9
រូមបញ្ជា ក់ថាយៅកាំ ុងយពេយលាក
យ យរទុងជាអគគយេខ្លធិតរបកសថ្ន
របបោធារណរដឋក្បជាមនិរចិន
យន្ទុះ,យលាកយ -យរទុងបានបយងកើរ
បដិវរោន៏វបបធម៍ចាប់ពីឆ្ាំា ១៩៦៦-
១៩៦៩យោយយកុមរនិងយុវជនឆ្ែ ាំ
ក្ក មរាំលាប់ក្បជាជនចិនអរ់
ជាង៣០លានន្ទក់យដើមបីក្កយោបយកអាំាចផ្តោ ច់មុម និងអនុវរោន៏យៅយុទធ
ោស្ររោ‹‹មហាយលារយផ្តា ុះមហាអោច រយ››រអីយគយន្ទុះ!។
ោថ បន័ឆ្ែ ាំក្ក មខ្បបថ្ែីរបរ់ោយមសៀ ៊ាុន-មខ្ណរ ក្រូវបានយក្បើ
ក្បារ់ផងខ្ដររាំរាប់គាំរាមក្បជាជនខ្មែរ យោយយោយក្កុមយុវជនយដើរខ្ចក
ោរុន, ប៊ាីយចង ឬថាា ាំយពទយ យៅដេ់ក្បជាជនខ្មែរក្កីក្កតមជនបទ រួច
យ ើយក្កុមយុវជនអរ់ទាំងយន្ទុះ យក្បើពាកយគាំរាមក្បជាជនជាចាំ រថា៖
‹‹យបើអាកាមួយទទួេបានោរុង ប៊ាីយចង យចញយ ើយ ហា៊ា នយៅ
ទក់ទងនឹងពួកោកបរ់ ឬពួកបកសក្បឆ្ាំងយន្ទុះ យៅយពេខ្ដេគណបកស
ក្បជាជនកមពុជាតមោនដឹងយ ើយយន្ទុះ មិនយូមិនឆ្ប់នឹងក្រូវមនបញ្ជា
ជាក់ជាមិនខ្លន!››។ ក្កុមយុវជនរបរ់ោយមសៀ ៊ាុនមខ្ណរ យក្ជៀរ
ចូេយៅកាុងជួរក្បជាជនខ្មែរ យោយយក្បើយេរជាផោេ់ជាំនួយរុមភាព អប់រាំ
រុមភាព និងអន្ទម័យ ខ្រធារុពិរគឺបញ្ាូ េមយន្ទគមវិជាា នយយាបាយ
គាំរាមកាំខ្ ងក្បជាជនខ្មែរ វយេុកនយយាបាយអប់រាំក្បជាជនខ្មែរយោយ
រអប់យមពើមបកសក្បឆ្ាំង និងអាកយរាហារជារិខ្មែរ ក្ពមទាំងយកៀបរងាក រ់
មន្រនោីរាជតរយោយចាំាយេុយតក់ផ្តា េ់មាួនយដើមបី យោយក្កុមយុវជន
របរ់វផឹករុីរបាយរាប់ខ្មបុយាណ ុះ យដើមបីរនសាំពិរទុករាំរាប់ពិឃារ
ក្បជាជនខ្មែរក្ទង់ក្ទយធាំយៅថ្ថ្ៃអន្ទគរ។

10. 10
យៅកាុងតរអនុវរោខ្ផនតរ‹‹មហាអោច រយ មហាពិឃារ››យន្ទុះ
រោឋ េិបាេក្កុងហាណូ យបានោក់ទិរយោយកូនក្បុរយលាកយ -ដឹកថ្យ្ែ ុះ
៊ាុន-មខ្ណរ និងោកូនខ្ឆក ៊ាុន-ខ្រន បញ្ជា រយៅតន់មន្រនោីយក្តមបងាគ ប់
ក្គប់ោថ ប័នទាំងអរ់ យោយរាំរូវយោយពួកមន្រនោីោយងយួនទាំងអរ់ ក្រូវខ្រ
ចុុះពក្ងឹងមូេោឋ ន។ មន្រនោីក្រូវចុុះមូេោឋ នរយៈយពេ១ខ្ម យដើមបីពក្ងឹង
ក្បជាជនខ្មែរតមជនបទ ខ្ស្រចាំតរ និងរាំបន់ោច់ស្រយាេ។ មន្រនោី
ខ្ដេចុុះយៅមូេោឋ ន១ខ្មយន្ទុះ ក្រូវខ្រយចញេុយរបរ់មាួនយៅយេើតររុី
ផឹកតប់មន់តប់ទជប់យេឿងក្បជាជនយៅកាុងយុទធន្ទតរយឃារន្ទ យដើមបី
យកជ័យជាំនុះផ្តោ ច់ក្ពារ់យៅកាុងតរយបាុះយឆ្ា រឆ្ាំា ២០១៣យនុះ យបើមន្រនោី
ាមួយមិនក្ពមយធវើតមបញ្ជា យន្ទុះយទ នឹងក្រូវបានដកយចញពីរាំខ្ណង,ឬ
ក្រូវោក់គុក និងរាំលាប់យចាេផងខ្ដរ យបើមន្រនោីយន្ទុះធាា ប់ពាក់ព័នធយរឿង
ឃារកររាំងារ់របរ់ោកូនខ្ឆក ៊ាុន-ខ្រន។
២-បាោ ញចារកមែយក្ៅក្បយទរ៖
យៅតររាំយរចរុបិនោរបរ់ ូ-ជីមិញ យដើមបីយេបក្របាក់ក្បយទរ
ខ្មែរយោយបានជាោថ រពរ រាំលាយពូជោរន៏ខ្មែរ និង្នយៅយេប
ក្របាក់ទឹកដីថ្ថ្យទៀរយន្ទុះ រោឋ េិបាេក្កុងហាណូ យ បានចាប់យកែង
កាំក្ពាខ្មែរ យកយៅបងាឹកេរ់ដុាំយោយតា យជាឃារករ្មក្រជាក់ រាំលាប់
ក្បជាជនខ្មែរឥរញយញើរថ្ដយ ើយ។ រោឋ េិបាេក្កុងហាណូ យបាន
ចាប់យកយកែងកាំក្ពាខ្មែរ និងយកែងកាំក្ពាយួនផងខ្ដរ យៅតន់ក្បយទររ ភាព
រូយវៀរ(ក្បយទររុរសី) យដើមបីហារ់កបួនយុទធោស្ររោយធវើចាំបាាំង ហារ់ជាំន្ទញ
ចារកមែ ជាំន្ទញពិឃារ ........។េ។ យៅយពេបញ្ាូ នយកែងកាំក្ពាខ្មែរយៅ
ដេ់រ ភាពរូយវៀរយ ើយយន្ទុះ ជាពិយររគឺយកែងកាំក្ពាយចញពី
មជឈមណឌ េកុលាប១ និងមជឈមណឌ េកុលាប២(ក្កុងេាាំយពញ)ខ្រមោង រួម

11. 11
ទាំងយកែងកាំក្ពាមកពីយមរោយផសងៗផងខ្ដរ។ យៅយពេរោឋ េិបាេក្កុង
ហាណូ យបញ្ាូ នយកែងកាំក្ពាយៅដេ់រ ភាពរូយវៀរយ ើយ រោឋ េិបាេ
រ ភាពរូយវៀរបានយកយកែងកាំក្ពាខ្មែរអរ់ទាំងយន្ទុះយៅចងមុមចងខ្េាក
យដើមបីយកយៅហារ់យៅយក្តមដីខ្ដេមនយរាងចក្កយៅពីយេើ។ បន្ទា ប់មកយន្ទុះ
ពួកយគក្រូវបានហារ់យពញមួយថ្ថ្ៃខ្រមោងអាំពីកបួនយុទធោស្ររោតយ សយបK.G.B
យរៀនខ្ផាកចារកមែខ្ដេយរៀនយដើមបីតរពារបុគគេ និងរិេបៈកាច់គុណខ្ដេ
មនរិចនិចពិឃារមនុរសបានរយៈយពេមាីយេឿនរ ័យនិង ោៃ រ់បានេអ យបើ
មនរាំយេងយចញគឺយចញបានរិចរួចបាំផុរយៅយពេយាេយៅជិរោច់មយេ់
ោា ប់។ ពួកយកែងកាំក្ពាខ្មែរអរ់ទាំងហារ់ជាយរៀងរាេ់ថ្ថ្ៃយៅយក្តមដីខ្ដេ
មនយរាងចក្កយៅពីយេើ យពេចូេគឺបិទមុម យ ើយយពេយចញក៏បិទមុម
ដូចាា ផងខ្ដរ។ ពួកយកែងកាំក្ពាខ្មែរអរ់ទាំងយនុះ ហារ់អរ់រយៈយពេ១ឆ្ាំា
យៅ២ឆ្ាំា យៅតមយទពយតរេយ និងតរចារ់តាំងរបរ់បកសកុមែុយនីរោយវៀរ
ាម។ មិនក្រឹមខ្របុយាណ ុះ បន្ទា ប់ពីតរ វឹកហារ់យៅរ ភាពរូយវៀររួច
យ ើយ ពួកយគក្រូវបានបងាឹកយៅក្បយទរយួនចាំនួន១ឆ្ាំា ខ្ថ្មយទៀរយៅ
កបួនយុទធោស្ររោោកកុងនិងកបួនរិេបៈកាច់គុណនិចាច និងរិេបៈរន្រងាគ ម
ក្ពមទាំងមយន្ទគមវិជាា យបាកក្បារ់ផងខ្ដរ។ បន្ទា ប់មកយទៀរយកែងកាំក្ពាខ្មែរ
អរ់ទាំងយន្ទុះ ក្រូវបានរោឋ េិបាេក្កុងហាណូ យបញ្ាូ នយៅយរៀនយៅមយ រុី
យៅជាំន្ទញចារកមែនិងបូេីរអនោរជារិ អរ់រយៈយពេមួយឆ្ាំា ខ្ថ្មយទៀរ។
បន្ទា ប់មកយទៀរយួនបានយកពួកយកែងកាំក្ពាខ្មែរអរ់ទាំងយនុះបាំពាក់
បាំព័នធចិរោោស្ររោ និងមយន្ទគមវិជាា ោហាវយឃារយៅ ាែ នមយន្ទរ
យញ្ច រន្ទ ឥរយចុះយយាគយេ់ោចញារិ ឬមិរោេ័កកយ ើយ ោោ ប់ខ្រថាា ក់
យេើយួនខ្របុយាណ ុះយោយោរខ្រយួនយកយៅចាក់ថាា ាំ(បានពីរូយវៀរ)ក្គប់ក្គង
បញ្ជា មួរកាេគឺស្រយដៀងាា យៅនឹងថាា ាំក្គប់ក្គងបញ្ជា មួរកាេរបរ់រ រដឋ
ោយមរិកយ្ែ ុះ LSD-25រូមោន៖

12. 12
http://www.youtube.com/watch?v=4RXPJmqkxmI
យក្តយពីយួនបានចាក់ថាាំា ក្គប់ក្គងបញ្ជា មួរកាេរួចយ ើយ យទើបរោឋ េិបាេ
ក្កុងហាណូ យខ្បងខ្ចកយៅបាំយពញយបរកកមែយៅតន់ក្បយទរយផសងៗដូចជា
ក្បយទរថ្ថ្ ង់, ក្បយទរមយ រុី, រ រដឋោយមរិក, អុឺរុប និងយៅ
តន់ក្បយទរយផសងៗយទៀរ។ ចាំខ្ណកយរឿងេុយតក់ចាំាយយេើខ្ផាកចារ
កមែរបរ់យួនគឺជាបនាុបរបរ់ោកូនខ្ឆក ៊ាុន-ខ្រនជាអាកចាំាយ យទុះបីវ
យក្បើមយធាបាយយាងាក៏យោយ។
បាោ ញចារកមែោកូនខ្ឆក ៊ាុន-ខ្រន យៅក្បយទរថ្ថ្៖
រោឋ េិបាេក្កុងហាណូ យបានបញ្ាូ នជនជារិយួនរាប់លានន្ទក់មក
ររ់យៅក្បយទរថ្ថ្ ង់ យដើមបីអនុវរោយុទធោស្ររោយេបក្របាក់ទឹកដីថ្ថ្ជាបនោ
យទៀរ បន្ទា ប់ពីយួនយេបក្របាក់ក្បយទរកមពុជានិងក្បយទរឡាវរួចយ ើយ។
យក្ៅពីជនជារិយួនរាប់លានន្ទក់ខ្ដេបានចាក់ក្គឹុះយៅក្បយទរថ្ថ្យោយមន
រញ្ជា រិជាថ្ថ្រួចយស្រចអរ់យន្ទុះ ជាអាកក្រួរក្តយផាូវរាំរាប់ជួយពួកចារកមែ
របរ់ោកូនខ្ឆក ៊ាុន-ខ្រន យោយយដើររួន្ទទីជាអាករូកបាន់ទិញទឹកចិរោ
បូេីរថ្ថ្ និងមន្រនោីរាជតរជាន់មពរ់ថ្ថ្ ក្ពមទាំងក្បជាជនថ្ថ្ យដើមបី
ជួយរាំរួេយៅកាុងតរតមោនយរុើបតរណ៍ យកពរ៌មនរបរ់ពួកចារកមែយួន
និងចារកមែរបរ់ោកូនខ្ឆក ៊ាុន-ខ្រន។
ពួកចារកជន និងជនបងកប់របរ់ោកូនខ្ឆក ៊ាុន-ខ្រន បាន
ក្ជាបចូេយាងយក្ៅយក្បៀបដូចពពួកររវដងកូវកាំពុងរុីរូងដេ់មួរឆអឹងរបរ់ថ្ថ្
យ ើយពួកចារកមែរបរ់យួន និងចារកមែរបរ់ោ ៊ាុន-ខ្រន បានយធវើតររួម
ាា យៅកាុងដាំយណើ រតរយរុើបតរណ៍ យកពរ៌មនរាំងារ់ពីក្បយទរថ្ថ្ និងតម
ោនកាាំយមើេជនយេៀរមាួននយយាបាយ រកមែជនបកសក្បឆ្ាំង, ឬក៏ពួក

13. 13
អាកយរាហាជារិខ្មែរខ្ដេយេៀរមាួនចូេយៅកាុងក្បយទរថ្ថ្ ង់យដើមបីយគចយចញ
ពីតរតប់រាំលាប់របរ់រោឋ េិបាេោយាងយួន។
យៅកាុងរចន្ទរមព័នធចារកមែរបរ់ោកូនខ្ឆក ៊ាុន-ខ្រនយៅកាុងក្បយទរ
ថ្ថ្ ង់គឺមនដេ់យៅរាប់រយក្កុមឯយាណ ុះ បុខ្នោមញុាំយេើកយកខ្រក្កុម‹‹ោថា››
មកបងាា ញបងបអូនជនរួមជារិខ្មែរទាំងអរ់យោយបានក្ជាបដូចរយៅយនុះ៖
‹‹ោថា››មនមឌធាំមពរ់ រមបុយមែ ក្កិបខ្រមោង យចុះភាោថ្ថ្ោា រ់ជាំន្ទញ
និងធាា ប់យរៀនជាំន្ទញបូេីរចារកមែយៅរ ភាពរូយវៀរ២ឆ្ាំា យៅមយ រុី
ចាំនួន១ឆ្ាំា និងយៅក្បយទរយវៀរន្ទមចាំនួន១ឆ្ាំា ។ ‹‹ោថា››គឺអរីរជាយកែង
កាំក្ពាយៅមជឈមណឌ េកូលាប១យៅេាាំយពញ ក្រូវបានរោឋ េិបាេក្កុងហាណូ យ
បញ្ាូ នយោយយៅយរៀនជាំន្ទញបូេីរចារកមែ យៅរ ភាពរូយវៀរ,មយ រុី
និងយៅយវៀរាមផងខ្ដរ។ ‹‹ោថា››ក្រូវបានោ ៊ាុន-ខ្រន ចារ់តាំងយោយ
យធវើជាក្បធានក្កុមចារកមែក្បចាាំយៅក្បយទរថ្ថ្ ង់ កាុងចាំាមក្កុមចារកមែ
ជាង១០០ក្កុម។ ‹‹ោថា››ក្គប់ក្គងពួកចារជនខ្មែរជាង២០០ន្ទក់រាំរាប់តម
ោនយរុើបតរណ៏ យកពរ៌មនយៅក្បយទរថ្ថ្ ង់ និងតមោនជនយេៀរមាួន
ខ្មែរខ្ដេមនបញ្ជា ជាមួយរោឋ េិបាេោយងយួនផងខ្ដរ។ យមរក្មួរថ្ថ្
ខ្រងខ្រយោនយារព‹‹ោថា››ជានិចច យៅយពេជួប‹‹ោថា››មោងៗ។ មនថ្ថ្ៃ
មាុះោ ៊ាុន-ខ្រន បានបញ្ាូ េេុយយោយ‹‹ោថា››ជាង១០០០០ដុលាា រ
រដឋោយមរិកយៅ២០០០០ដុលាា ក៏មន យដើមបីទិញពរ៌មនយៅកាុងក្បយទរថ្ថ្ផឹក
រុីជាមួយបូេីរថ្ថ្ និងជួេបូេីរថ្ថ្យធវើជាភាា ក់ងារយរុើបយកពរ៌មន
យោយមាួន។ កាុង១ខ្មៗក្ាន់ខ្រក្កុម‹‹ោថា››មួយចាំាយេុយអរ់ពី
១០០០០០(១ខ្រន)ដុលាា យៅ៣ខ្រនដុលាា រ រដឋោយមរិក គឺយៅតមពរ៌
មនរាំងារ់ ឬពរ៌មនចាាំបាច់ខ្ដេក្រូវទិញពីបូេីរថ្ថ្ និងទិញមន្រនោីជាន់មពរ់
របរ់ថ្ថ្យធវើតរយោយោ ៊ាុន-ខ្រន យនុះមិនទន់និយាយពីបាោ ញចារកមែ

14. 14
រាប់រយក្កុមយទៀររបរ់‹‹ោ ៊ាុន-ខ្រន››យៅកាុងក្បយទរថ្ថ្ ង់ផង។ ក្គប់ទី
កខ្នាងថ្នក្បយទរថ្ថ្ ង់គឺយោយខ្រ‹‹ោថា››យៅដេ់ យមបូេីរថ្ថ្ខ្រងខ្រ
យោយកាេយារព‹‹ោថា››ជានិចច យក្ពាុះ‹‹ោថា››ចាំាយេុយយោយរក្មួរ
ថ្ថ្ផឹករុីក្គប់ទីកខ្នាងយៅកាុងផាូវ ឬរាំបន់ខ្ដេវក្រូវតមោនយន្ទុះ។ រូម
យមើេរកមែភាពតមោនថ្ន បាោ ញចារកមែរបរ់ក្កុម‹‹ោថា››ដូចរយៅយនុះ
កាុងយពេតមោនជនរងយក្ាុះខ្ដេជា
យាេយៅមួយថ្នតរតមោនយន្ទុះគឺ‹‹ោ
ថា››ចាំាយមូរូជាង១០មូរូ និងឡានមក
មុរៗាា ពី៣យៅ៥ឡានគឺមិនយោយយាេ
យៅរួចយ ើយ។យបើជនរងយក្ាុះជិុះឡានក្កុង,
គឺក្កុមមូរូក្បយដញរបរ់‹‹ោថា››តមពីមុម
ឡាន,ពីចាំយ ៀងឡាន និងពីយក្តយឡានខ្រមោង
យោយយក្បើរូបភាពក្រ ប់យៅក្រឡាប់មកយ ើយមន
ទាំងពួកចារកមែាា វខ្កាងយេទជាជនជារិថ្ថ្ជិុះឡាន
ជាមួយជនរងយក្ាុះខ្ដេជាយាេយៅយទៀរផង។
ចារជនរបរ់ោ ៊ាុន-ខ្រន ជិុះឡាន
ជាមួយយៅយៅតមោនពីបាងាយៅតន់
IRC(International Rescue Committee)
ជិរោថ នទូរោយមរិកថ្ថ្ៃទី៨មករា២០១៣
ចារជនោ ៊ាុន-ខ្រនតមោនជនរងយក្ាុះ
ដេ់B.R.C (Bangkok Refugee Center)
យៅថ្ថ្ៃទី២៥ធាូ២០១២យៅផាូវSuthisan
Road near soi 35.

15. 15
រយបៀបតមោនរបរ់បាោ ញចារកមែរបរ់ោកូនខ្ឆក ៊ាុន-ខ្រនមនេកខណៈ
មុរៗាា យោយខ្កាងយេទក្គប់រាឋ នហាក់បីដូចពួកយគជាក្បជាជនថ្ថ្ខ្ដរ៖
_រូបភាពដឹកក្បពនធឬរងារ៖
_រូបភាពដឹកកូនឬដឹកយកែង៖

16. 16
_រូបភាពជាអាកដាំយណើ រ:
ចារជនោ ៊ាុន-ខ្រនមួយយនុះបានជិុះឡានក្កុង
យេម៥១១ជាមួយជនរងយក្ាុះពីបាងាយៅ
តន់IRC (International Rescue Committee)
យោយឈ្រចាំងាយ២ចងាអ មពីជនរងយក្ាុះយៅថ្ថ្ៃ
ទី៣០ខ្មធាូឆ្ាំា ២០១៣។
_រូបភាពក្បយដញយកៀបឡានយាេយៅកាុងយពេយធវើដាំយណើ រតម៖

17. 17
_រូបភាពជិុះមូរូតមោនជនរងយក្ាុះក្រង់ៗខ្រមោង៖
_រូបភាពជាអាកមនជិុះឡានយដើរយេង បុខ្នោដឹកពូកចារជនតមោន៖
_រូបភាពមូរូឌុបឬមូរូដឹកអាកដាំយណើ រ៖

18. 18
_រូបភាពជាអាកដឹកទាំនិញយោយក្កុម ៊ាុន៖គឺ
យមើេយៅហាក់បីដូចជាមហាញឹកកាុងតរដឹក
ទាំនិញខ្លា ាំងារ់យនុះយបើយយើងឈ្រយមើេយៅ
ថ្ាេ់ បុខ្នោយបើយយើងជិុះឡានក្កុងយ ើយថ្រចុុះ
មកយក្តមវិញគឺយកុះទាំនិញទាំងយនុះរុទធខ្រជា
យកុះក្បអប់ទយទរអរ់មនអវីទេ់ខ្រយោុះ។
កាុងយពេតមោនយាេយៅមោងៗ
គឺ‹‹ោថា››ចាំាយមូរូពី១០យៅ២០
មូរូយោយរួមទាំងឡាន៣យៅ៥
យក្គឿងយទៀរ។ យ ើយតរតម
ោនយទៀរយោរគឺអមជុាំវិញឡាន
ជនរងយក្ាុះហាក់បីដូចជាេ័យខ្លា ច
ឡានររ់យចញពីពួកវ។
យោយោរខ្រ‹‹ោថា››ចាំាយេុយដ៏យក្ចើនរនធឹករន្ទធ ប់យៅយេើយម
បូេីរថ្ថ្និងមន្រនោីជាន់មពរ់ថ្ថ្ ជាយ រុយធវើយោយក្កុមចារកមែរបរ់ោកូនខ្ឆក
៊ាុន-ខ្រន តមោនកយន្រញ្ជា េតមអាំយពើចិរោ ជួនតេជិុះមូរូជាង១០
តមអមឡានក្កុងខ្ដេជនរងយក្ាុះជិុះ យ ើយខ្ស្រកយជររាំពងរាំយេង
យពញថ្ាេ់ក៏មន ចាំខ្ណកឯរក្មួរឬបូេីរថ្ថ្ មិនក្រឹមខ្រមមិនចាប់ពួក
ចារកមែរបរ់ោ ៊ាុន-ខ្រនយទ ខ្ថ្មទាំងជួយពួកចារកមែរបរ់ោ ៊ាុន-ខ្រន
យដើមបីតមោនជនរងយក្ាុះខ្ថ្មយទៀរ។ យនុះមិនដឹងថាមកពីបូេីរនិង
មន្រនោីជាន់មពរ់ថ្ថ្ពុករេួយ ឬមកពីរមមិរោតក់រុីនរុីាវរ់ក្តក្រូវជា
មិរោយកាើក្មក់ជាមួយោកូនខ្ឆក ៊ាុន-ខ្រន? ឬមួយមកពីក្ពុះន្ទងយុីងឡាក់រុី
ាវរ់ក្ត ក្រូវជាបអូនស្រីរបរ់រមមិរោតក់រុីន? ចាំយេើយពឹងយេើតរ
គិរពិចារារបរ់បងបអូនជនរួមជារិខ្មែរទាំងអរ់វយរាំថ្េយៅចុុះ!

19. 19
ចាំខ្ណកជនរងយក្ាុះខ្ដេជាយាេយៅពិឃាររបរ់ោកូនខ្ឆក ៊ាុន-ខ្រនគឺ
រថិរយៅកាុងរភាពទេ់ក្ចក បានយៅរកអងគតរUNHCR ក្បចាាំយៅក្បយទរ
ថ្ថ្ ង់ជាយក្ចើនដង បុខ្នោអងគតរ UNHCR បានក្បាប់យោយយៅអងគតរ
B.R.C! អងគតរ B.R.C បានន្ទាំជនរងយក្ាុះយៅយពទយចិរោោស្ររោយដើមបី
តរពារកុាំយោយមូចកិរោយរោកូនខ្ឆក ៊ាុន-ខ្រន! យរើជនរងយក្ាុះនឹងក្រូវបាន
ោា ប់យោយរយបៀបា យបើោថ ប័នអនោរជារិរុទធខ្រតរពារផេក្បយយាជន៏ោ
កូនខ្ឆក ៊ាុន-ខ្រន យាងយនុះ?
មិរោេ័កកស្រីរបរ់‹‹ោថា›› បានរួរ‹‹ោថា››ថាចុុះយបើយយើងោគ េ់ាា
យាងយនុះយ ើយរយមោច ៊ាុន-ខ្រនរាំរូវយោយរាំលាប់ យរើគិរយាងយមច? ‹‹
ោថា››បានយឆាើយថា‹‹យបើក្ពឹរោិតរណ៏ ខ្បប ាឹងយកើរមន គឺអរ់មនតរ
យយាគយេ់យទ! យ ើយយយើងក៏មិនចាាំបាច់ោគ េ់ាា ខ្ដរ!››។ ‹‹ោថា››បានផ្តោ ាំ
យៅមិរោស្រីរបរ់ារ់វិញថា៖ ‹‹យបើចូេខ្លងបកសក្បឆ្ាំង រុាំកុាំយដើរយក្តយយគអុី!
គឺយដើយៅខ្លងមុម(ចូេយកៀកយលាករម-រងសី) យក្ពាុះយបើយដើរយក្តយយគ ោច
ក្កយពើរុីបារ់ ឬោចទាំលាក់យក្ជាុះយពចនិេ!››។
បាោ ញក្បព័នធចារកមែរបរ់ោកូនខ្ឆក ៊ាុន-ខ្រន យក្តមតរ
យរៀបចាំរបរ់រោឋ េិបាេក្កុងហាណូ យ មិនក្រឹមខ្រចាក់ឬរចូេកាុងមួរឆអឹង
របរ់ក្បយទរថ្ថ្ ង់យទ ខ្ថ្មទាំងកាំពុងបុក ុងទូទាំងបាោ រក្បយទរយៅ
ោរុីោយគាយ៏ទាំងមូេយទៀរផង ពិយររគឺោកូនខ្ឆក ៊ាុន-ខ្រន បាន
បញ្ាូ នចារជនបងកប់ជាង៣០០០ន្ទក់យៅតន់រ រដឋោយមរិកយោយពួកអរ់
ទាំងយន្ទុះមិនយធវើតរអវីទាំងយនុះគឺជិុះយនោយហាុះយដើរយេងពីរដឋមួយយៅរដឋមួយ
ក្ាន់ខ្រមនយាេយៅបាំពុេនយយាបាយបាំេិរបាំេ័យរាេ់ក្គប់អាកនយយាបាយ
ជារិនិយមខ្មែរយៅយក្ៅក្បយទរយោយខ្លា ចបាក់រាររាងចាេ និងយបាក
ក្បារ់ពួកខ្មែរយក្ៅក្បយទរយោយវិន្ទរ ិនយហាចខ្របុយាណ ុះ។

20. 20
រាេ់ក្គប់បាោ ញក្បពន័ធចារកមែទាំងកាុងក្បយទរថ្ថ្ ង់ ក្បយទរ
មយ រុី ....បារាាំង,តាោ និងរ រដឋោយមរិក ក្រូវខ្របញ្ាូ នពរ៌មន
ទាំងអរ់យៅយោយោកូនខ្ឆក ៊ាុន-ខ្រន យោយបានមុនយមង៩ក្ពឹក។
យ ើយោកូនខ្ឆក ៊ាុន-ខ្រន ក្រូវខ្របញ្ាូ នពរ៌មនទាំងអរ់យនុះយៅយោយ
ោថ នទូរយវៀរាមក្បចាាំយៅក្បយទរកមពុជាយោយបានមុនយមង១១ក្ពឹក។
រួរថាេុយខ្ដេចាំាយយៅយេើបាោ ញចារកមែទាំងកាុងក្បយទរ
ខ្មែរ ក្បយទរថ្ថ្ និងក្បយទរដថ្ទៗយទៀរយន្ទុះ យរើោកូនខ្ឆក ៊ាុនខ្រន
បានមកពីា? គឺបានមកពីេុយចាំណូ េថ្វិតរជារិ, េុយេក់
ធនធានធមែជារិ, េុយជួញដូរយក្គឿងយញៀន េុយជាំនួយបរយទរនិង
េុយកាំចចីបរយទរយនុះឯង រាំរាប់ចាំាយយេើក្បព័នធចារកិចច និងយៅ
យេើបាោ ញឃារកររាំងារ់របរ់ោកូនខ្ឆក ៊ាុន-ខ្រន។
៣-ខ្ឆកខ្លាំាា យដើមបីាប់ចិរោយួនជាយៅហាវ យ៖
យួនយក្បើេបិចយោយខ្ឆកខ្លាំដយណោើ មចាំណី ាា យទុះបីយលាកជា-រុីម
មិនមនបាំណងក្បកួរក្បខ្ជងជាមួយោកូនខ្ឆក ៊ាុន-ខ្រន យាងាក៏
យោយក៏ោកូនខ្ឆក ៊ាុន-ខ្រន ពាយាមយក្បើក្គប់កេេបិចយដើមបីយោយយលាក
ជារុីមរថិរកាុងរភាពទយទោអ រ ដូចខ្ដេោកូនខ្ឆក ៊ាុន-ខ្រនធាា ប់យេង
ជាមួយយលាកខ្បន-រុវណណមកយ ើយ។ យ ើយតេពីមួយឆ្ាំា មុនយន្ទុះគឺោ
កូនខ្ឆក ៊ាុន-ខ្រន បានបយញ្ច ើរបយញ្ច ើចយួនយោយចាប់ក្បធានអងគរកសរបរ់
យលាកជា-រុីម និងចាប់យេខ្លធិតរិនីរបរ់យលាកជា-រុីម ោក់គុកយទៀរ
យ ើយរ ូរមកដេ់យពេយនុះ យៅខ្រមិនទន់រកមូេយ រុយឃើញ។ មូេ
យ រុពិរក្បាកដគឺ ោកូនខ្ឆក ៊ាុន-ខ្រនបានោក់បញ្ជា រយោយយលាកជា-រុយមធី
ចាប់អាកររ់ពនធឡានយចារ។ យលាកជា-រុយមធី (ជាកូនយៅយលាកជា-រុីម)
គឺជាក្បធានន្ទយកោឋ នបូេីរយរដឋកិចច បានមនក្បោរន៏ថាយលាកបាន

21. 21
ចាញ់កេ ៊ាុន-ខ្រន យោយយធវើតមតរញុ ុះញុ ងរបរ់ ៊ាុន-ខ្រនយៅចាប់
យថាខ្កក្កុម ៊ាុនយួន ររ់ពនធឡានយចារយៅបឹងទាំបុន ជាយ រុយធវើយោយរោឋ
េិបាេក្កុងហាណូ យមឹងរមានឹងារ់ជាខ្លា ាំង រួចក៏បានផោេ់យមយរៀនយោយ
ឳពុករបរ់ារ់យោយចាប់ក្បធានអងគរកសរបរ់ឳពុការ់ោក់គុក និងបាន
ចាប់យេខ្លធិតរិនីរបរ់ឳពុការ់ោក់គុកយទៀរ។ យោយោរយ រុយនុះ
យ ើយយទើបយួនក្ពមនយលាកជា-រុីម
យោយចាប់យលាកអងគរកសរបរ់យលាក
ជា-រុីមយ្ែ ុះChhoeun Chanthan
ោក់គុកនិងចាប់យេខ្លធិតរិនីរបរ់
យលាកជា-រុីមយ្ែ ុះអាកស្រី Pheng
Kunthea Borey ោក់គុកយទៀរយដើមបី
បាំបាក់ោែ ររីយលាកជា-រុីមយោយរាង
ចាេ។យ រុផេទាំងយនុះញាុ ាំងយោយ
យលាកជា-រុយមធីរាងចាេខ្េងហា៊ា ន
ចាប់ឈ្ែួញទុចចរិរយទៀរយ ើយយក្ពាុះថា
ឈ្ែួចទុចចរិរភាគយក្ចើន គឺជាយួនយ ើយ
យបើហា៊ា នបុះពាេ់យួនយទៀរគឺកុាំថា
យ ើយខ្រារ់ក្រូវវិន្ទរ រូមបីខ្រឳពុករបរ់ារ់រកសរាំខ្ណងមិនបានផង។
យលាកជា-រុយមធី បានបយងាើបយោយដឹងថាផងខ្ដរថាយលាក ុក
ង់ឌី យៅររ់យទ ខ្រារ់មិនហា៊ា ននិយាយរយៅយទៀរថា ុក- ង់ឌី
យៅទីាយន្ទុះ! បុខ្នោយលាកជា-រុយមធី ក៏បានរងករ់ធៃន់ថាយទុះបីយលាក
ុក- ង់ឌីមិនមនវរោមនក៏យោយ បចចុបបនាយនុះរូមបីខ្រកូនយៅរបរ់យលាក
ុក- ង់ឌី ក៏យៅខ្រមនអាំាចខ្លា ាំងតា ដខ្ដេ និងមនឥទធិពេយេើរមុន
យៅយទៀរ។ យលាកជា-រុយមធី បានបញ្ជា ក់ថាយលាក ូ-រុមបានោា ប់យវទន្ទ
ជាទីបាំផុរ យោយោរខ្រយលាក ុក- ង់ឌីយធវើទរុណកមែយាងយឃារយៅថ្ក្ព

22. 22
ថ្ផសជាទីបាំផុរ។ យលាក ូ-រុម ក្រូវបាន ុក- ង់ឌីចាប់បានយកយៅយធវើ
ទរុណកមែ។ អងគរកស ុក ង់ឌីបញ្ជា យោយយលាក ូ-រុម េូនយក្តម
យជើង ុក- ង់ឌី យ ើយយៅយពេខ្ដេយលាក ូ-រុមមិនក្ពមេូនយន្ទុះ
យលាក ូ-រុម បានបងាា ញេរោុតងកញ្ជឆ
របរ់ឈ្ែួញយក្គឿងយញៀនមុង-ឬទធី។
អងគរកស ុក ងឌីក៏បាញ់
យលាក ូ-រុម យ ើយ
អូរកាេយលាក ូរុម
យោយេូនយក្តមយជើង ុក-
ង់ឌី។ ទីបាំផុរយលាក ូ-
រុម ក្រូវបាន ុក- ង់ឌី
យមវុះខ្េាកនិងបាញ់រាំលាប់
យចាេយោយផ្តា េ់ថ្ដ គឺ
មិនខ្មនដូចយ ង-យៅយចុះ
ខ្រនិយាយយទ។
រូមបញ្ជា ក់ថាតេយៅររ់ យលាក ូ-រុម មិនក្រឹមខ្រចាប់កញ្ជឆ របរ់
មុង-ឬទធីយន្ទុះយទ ខ្ថ្មទាំងធាា ប់យកកងកាំលាាំងរបរ់ារ់ព័ទធផាុះ ុក- ង់ឌី
យរាើរខ្របាញ់រាំលាប់ ុក- ង់ឌីយៅយ ើយ ខ្របានយលាកបងយមារយបាា កឃារ់
ទន់ យធវើយោយ ុក ង់ឌីមនឱតររងរឹកនឹងយលាកវិញយាងចារ់
ថ្ដជាទីបាំផុរ។
ឥ ូវយនុះតរក្បខ្ជងអាំាចរបរ់គណបកសក្បជាជនកមពុជាគឺអរ់
មនយទៀរយទ យក្ពាុះថាយលាកជា-រុីម ចារ់ជរាយ ើយ ចាំខ្ណកឯកូន
យៅរបរ់យលាកជា-រុីម យ្ែ ុះជា-រុយមធី ក៍បាក់រារខ្េងហា៊ា នកអកយទៀរ
យ ើយ បុខ្នោគូរក្បខ្ជងអាំាចថ្ែីគឺយកើរមនយោយតរយធវើវិរុទធភាបរាំរាាំង
យកយួនរុទធយោយក្គប់ក្គងក្គប់ោថ ប័ន ចាំខ្ណកខ្មែរវិញ យទុះបីជាខ្មស
ខ្លងោកូនខ្ឆក ៊ាុន-ខ្រនក៏យោយ ក៏ក្រូវខ្រដកយចញជាបនោបន្ទា ប់។

23. 23
ររុបយរចកោីយៅ ឆ្ែ ាំក្ក មខ្បបថ្ែីរបរ់ោយមសៀ ៊ាុន-មខ្ណរ
ខ្ដេបានពាក់ផ្តា កថាជារមគមន៏យុវជនរអីយគយន្ទុះ គឺក្ាន់ខ្រជាោថ បន័
មួយជាំនួរយោយអងគតរឧក្កិដឋជនរាំងារ់យអរ-អូ-វយ S.O.Y ខ្របុយាណ ុះ
មិនមនអវីមុរាា យទ ចាំណុ ចខ្ដេមុរាា គឺរថិរក្រង់ថាអងគតរឧក្កិដឋជន
រាំងារ់យអរ-អូ-វយ S.O.Y មនេកខណៈរាំងារ់ ចាំខ្ណករមគមន៏
យុវជនរបរ់ោយមសៀ ៊ាុន-មខ្ណរ មនេកខណៈផាូវតរយចញមុមមនយ្ែ ុះ
យចញមុមជាោធារណៈ យ ើយចាំណុ ចមុរាា មួយយទៀរយន្ទុះគឺក្រង់ថា
រមគមន៏យុវជនរបរ់ោយមសៀ ៊ាុន-មខ្ណរគឺជាឆ្ែ ាំក្ក មខ្មែរខ្បបថ្ែីខ្ដេចាំ
េងយកគាំរូឆ្ាំែ ក្ក មរបរ់យលាកក្បធានយ ទាំងស្រុង។ ក្បជាជនខ្មែរ
នឹងធាា ក់ដុនោបយវទន្ទយៅៗពីមួយថ្ថ្ៃយៅមួយថ្ថ្ៃរកអវីយក្បៀផាឹមមិនបានគឺដូច
ក្បជាជនចិនកាុងរម័យបដិវរោន៏វបបធម៌(១៩៦៦-១៩៦៩)អញ្ច ឹង បុខ្នោមុរ
ពីរម័យបដិវរោន៍វបបធម៌ក្រង់ថា‹‹បដិវរោន៍វបបធម៌របរ់យលាកយ យរទុងបងខាំ
ចិរោរាំលាប់មនុរសយោយោរខ្រយដើមបីយោុះស្ោយវិបរោិយរដឋកិចចកាុងយពេ
បន្ទា ន់ខ្របុយាណ ុះ ចាំខ្ណកឆ្ែ ាំក្ក មរបរ់ោយមសៀ ៊ាុន-មខ្ណរខ្ដេ
ពាក់ផ្តា កជារមគមន៏យុវជនរអីយគយន្ទុះគឺក្ាន់ខ្រយដើមបីរាំលាប់រាំលាយជារិ
ោរន៏យោយផុរពូជពីខ្ផនដី យដើមបីរាំយរចម ិចឆិតឳពុកមាួនយ្ែ ុះយ -ដឹកថ្
និងក្ពុះោទិយទព ូ-ជីមិញ ខ្របុយាណ ុះ។
យធវើយៅរ រដឋោយមរិក, ថ្ថ្ៃទី២៨ខ្មមករាឆ្ាំា ២០១៣
យោយយលាកទទ្ព-មរកត

24. 24
អាទមសៀ ហុន-ម៉ា ណែត ជាអ្វី?
_យី! ោ ៊ាុន-មខ្ណរ ក្រូវជាអវី
នឹងយងវៀង-ថាន់ដុង បានជាមុមពួក
វស្រយដៀងាា ខ្លា ាំងយមាុះ?
_ោពីរន្ទក់យនុះ ក្រូវជាបងបអូន
ជីដូនមួយនឹងាា យទដឹង?
យងវៀង-ថាន់ដុង នាយករដ្ឋមន្រ្តីយួ្
ោយមសៀ ៊ាុន-រូ ជាកូន ៊ាុន-ខ្រន ោកូនខ្ឆក ៊ាុន-ខ្រនជាឳោ ៊ាុន-រូ
_ចុុះោកូនខ្ឆក ៊ាុន-ខ្រន ក្រូវជាអវីនឹងោយមសៀ ៊ាុន-មខ្ណរបានជា
យដើររួជាឳខ្បបយនុះ?

25. 25
_ោមុមខ្ឆកខ្ស្រជាំយៅ ៊ាុន-ខ្រន វមិនយចុះខ្លែ រ់យគយទឬ បានយក
កូនយួនមកយធវើកូនបយងកើរខ្បបយនុះ?
_ោខ្ឆកមុមក្តរ់ ៊ាុន-ខ្រនយថាកខ្លា ាំងារ់ យកស្រីកាំាន់
យ -ដឹកថ្ូ យ្ែ ុះយងវៀងទីយទើយៅប៊ាុន-រានី មកយធវើជាក្បពនធយ ើយ
ខ្ថ្មទាំងយកកូនក្បុរយ -ដឹកថ្ូ យធវើកូនយទៀរ! ចាំខ្ណកកូនបយងកើរ
វយ្ែ ុះោយមសៀ ៊ាុន-រូ ខ្បរជាវបយាោ យយោយតា យយៅជាយរោច
យក្គឿងយញៀនយៅវិញ! ោកូនខ្ឆក ៊ាុន-ខ្រនយនុះ គឺពិរជាយថាកខ្មន!