Тэргүүн Л. Пүрэвбаатар, Монголын Төмөр Замын Инженерүүдийн Холбоо

1. “МОНГОЛЫН ТӨМӨР ЗАМЫН
ИНЖЕНЕРҮҮДИЙН ХОЛБОО”
“Төмөр замын төслийн эхлэл,
ашиглалтын бэлтгэл”
ТЭРГҮҮН Л.ПҮРЭВБААТАР
УЛААНБААТАР ХОТ
Blue Sky convention center
2013 оны 6-р сарын 20 өдөр Пүрэв гариг

2. Төмөр замын төслийн
эхлэл

3. Төмөр замын төслийн эхлэл
 Төмөр замын тээврийн салбарын бүтээн
байгуулалтын эрх зүйн орчин
 Төрөөс төмөр замын тээврийн талаар баримтлах
бодлого
 Төмөр замын тээвэрлэлтийн үйл ажиллагаанд
оролцогч байгууллагууд
 Галт тэрэгний хөдөлгөөн зохицуулалтын нэгдсэн
төвийн үйл ажиллагаа

4. Төмөр замын тээврийн салбарын
бүтээн байгуулалтын эрх зүйн орчин
 Монгол улсын их хурлын 2004 оны 14 дүгээр тогтоолоор Засгийн
газрын хэрэгжүүлэгч агентлаг Төмөр замын хэрэг эрхлэх газрыг
байгуулсанаар Төрийн бодлогыг системтэй, үе шаттайгаар
хэрэгжүүлэх, төр ,аж ахуйн үйл ажиллагааг салгах эрх зүйн
орчны эхлэл тавигдсан
 2007 онд Төмөр замын тээврийн тухай хуулийг батлагдсанаар
1. Төмөр замын тээврийн үйл ажиллагааг тусгай зөвшөөрөлтэй
болгож, зарим объектийг гэрчилгээжүүлэх эрх зүйн таатай
орчин бүрдсэн /10.1.5, 10.1.6,16.1./
2. Суурь бүтэц эзэшигч тээвэрлэгч хоёрын үйл ажиллагааг
санхүүгийн тооцоогоор салгаж өгсөн /19.3/
3. Төмөр замын тээврийн хяналт, галт тэрэгний хөдөлгөөн
зохицуулалтын нэгдсэн төв бие ажиллах нөхцөл бүрдсэн /10.3/
4. Сургалт, судалгаа шинжилгээний байгууллагатай болох
боломжтой болсон /10.4/

5. Төрөөс төмөр замын тээврийн
талаар баримтлах бодлого
Монгол улсын их хурлын 2010 оны 32 дугаар тогтоолоор “Төрөөс төмөр
замын тээврийн талаар баримтлах бодлого”-ыг баталсан.
Бодлогын зорилго:
Төмөр замын тээх, нэвтрүүлэх чадварыг нэмэгдүүлэх, ирээдүйд өсөн
нэмэгдэх тээвэрлэлтийн эрэлт хэрэгцээг хангахад чиглэсэн үр ашигтай
үндэсний төмөр замын дотоодын нэгдсэн сүлжээг өргөжүүлж, улмаар
улс орны дамжин өнгөрүүлэх чадавхийг дээшлүүлэх, ашигт малтмалын
томоохон ордуудыг ашиглах, тэдгээрийн бүтээгдэхүүнийг экспортлох
зэргээр улсын эдийн засаг, нийгмийн хөгжлийг хурдасгах, ирээдүйн
тогтвортой хөгжлийг хангахад оршиж байна

6. Төрөөс төмөр замын тээврийн талаар
баримтлах бодлого
Монгол улсын засгийн газрын 2013 оны 28 дугаар тогтоолоор “Төрөөс төмөр замын
тээврийн талаар баримтлах бодлого”-д заасан I, II үе шатанд барих төмөр замын суурь
бүтцийн “барих-ашиглах-шилжүүлэх” концессыг “Монголын төмөр зам” ТӨХК-д
олгосон.
3.2.2. Эхний үе шатанд барьж эхлэх (нийт 1100 орчим км):
 Даланзадгад-Таван толгой – Цагаан суварга – Зүүнбаян - 400 км;
 Сайншанд – Баруун - Урт - 350 км;
 Баруун -Урт – Хөөт - 140 км;
 Хөөт – Чойбалсан - 150 км.
3.2.4.Хоёр дахь үе шатанд барьж эхлэх (нийт 900 орчим км):
 Нарийнсухайт – Шивээхүрэн - 45.5 км;
 Ухаа худаг – Гашуунсухайт - 267 км;
 Хөөт – Тамсагбулаг – Нөмрөг - 380 км;
 Хөөт – Бичигт - 200 км.

7. LOCATION OF THE MONGOLIA ON THE EUROASIAN SPACE AND
CONNECTION TO THE RAILROUTES OF NEIGHBOURING COUNTRIES

8. Зам, тээврийн яам
ГАЛТ ТЭРЭГНИЙ ХӨДӨЛГӨӨН ЗОХИЦУУЛАЛТЫН НЭГДСЭН ТӨВ
Хувийн хэвшлийн компаниТөрийн өмчит компани
“МТЗ” ТӨХК
“УБТЗ” ХХН
“Энержи ресурс” ХХК
“Болд төмөр ерөө гол” ХХК
“Монголын алт” ХХК
Суурь бүтэц барих тусгай
зөвшөөрөл бүхий компаниуд
Төмөр замын тээвэрлэлтийн үйл
ажиллагаанд оролцогч байгууллагууд

9. “ГАЛТ ТЭРЭГНИЙ ХӨДӨЛГӨӨН
ЗОХИЦУУЛАЛТЫН НЭГДСЭН ТӨВ” УТҮГ
Төмөр замын тээврийн тухай хуулийн 10.3.
Төрийн захиргааны төв байгууллагын
харьяанд төмөр замын тээврийн хяналтын
алба, галт тэрэгний хөдөлгөөн
зохицуулалтын нэгдсэн төв ажиллана.
Чиг үүрэг: Төмөр замын байгууллагуудын
галт тэрэгний хөдөлгөөнийг уялдуулан
зохицуулна.

10. “ГАЛТ ТЭРЭГНИЙ ХӨДӨЛГӨӨН
ЗОХИЦУУЛАЛТЫН НЭГДСЭН ТӨВ” УТҮГ
Монгол Улсын Засгийн газрын 2012 оны 91 дүгээр тогтоолоор
“Галт тэрэгний хөдөлгөөн зохицуулалтын нэгдсэн төв” улсын
төсөвт үйлдвэрийн газар байгуулагдсан.
ҮЙЛ АЖИЛЛАГААНЫ ЗОРИЛГООС ХАМААРААД
ТӨВ НЬ 3 ТҮВШИНТЭЙ БАЙНА:
1. ТЗ-ын сүлжээний хэмжээнд галт тэрэгний
хөдөлгөөнийг хянах, зохицуулах чиг үүрэг
бүхий төв
2. Бүс нутгийн /regional/ хэмжээнд галт тэрэгний
хөдөлгөөнийг хянах, зохицуулах чиг үүрэг
бүхий төв
3. Суурь бүтцийн хэмжээнд галт тэрэгний
хөдөлгөөнийг удирдах чиг үүрэг бүхий төв

11. Шинэ төмөр замын
ашиглалтын бэлтгэл

12. Шинэ төмөр замын
ашиглалтын бэлтгэл
 “Шинэ төмөр зам” төслийн
санхүүжилт
 Гэрчилгээжүүлэлт
 Тусгай зөвшөөрөл
 Дүгнэлт
 Хийх ажил, зөвлөгөө

13. “Шинэ төмөр зам” төслийн
санхүүжилт
 Засгийн газрын 2011 оны 266 дугаар тогтоолоор “Шинэ төмөр
зам” төслийг хэрэгжүүлэхэд эхний ээлжинд шаардагдах 55.0
сая ам.долларын санхүүжилтийг 2011 онд багтаан зохих
журмын дагуу шийдвэрлэхийг Хөгжлийн банкны ТУЗ
(Ч.Хашчулуун)-нд зөвшөөрсөн
 Засгийн газрын 2013 оны 82 дугаар тогтоолоор Засгийн газрын
үнэт цаасыг арилжаалж бүрдүүлсэн хөрөнгөөс “Шинэ төмөр
зам” төслийг санхүүжүүлэх 400 сая ам.доллартай тэнцэх
төгрөгийн эхний ээлжинд шаардагдаж байгаа 200 сая
ам.доллартай тэнцэх төгрөгийг Хөгжлийн банкаар дамжуулан
2013 онд гаргахыг Эдийн засгийн хөгжлийн сайд Н.Батбаярт
даалгаж, Хөгжлийн банкны Төлөөлөн удирдах зөвлөл
(Б.Шинэбаатар)-д зөвшөөрсөн.

14. Гэрчилгээжүүлэлт
Төмөр замын тээврийн тухай 10.1.6.төмөр
замын тээврийн аюулгүй байдалтай
холбоотой зарим объект, үйл ажиллагаанд
гэрчилгээ олгох, хугацааг сунгах,
түдгэлзүүлэх, хүчингүй болгох;

15. Төмөр замын тээврийн аюулгүй байдалтай
холбоотой зарим объект
Замын аж ахуйн чиглэлээр
 Өртөө хоорондын зам:
 Нийтийн болон дагнасан
хэрэглээний зам:
 Хиймэл төхөөрөмж /гүүр, гүүрэн
төхөөрөмж, ус нэвтрүүлэх
хоолой, туннель, нүхэн гарц гэх
мэт/:
 Зам засвар, арчлалт,
оношлогоо, хэмжилт хийх бүх
төрлийн машин:
 Төмөр замын гарам:
Өртөө, зөрлөг
 Нийтийн болон дагнасан
хэрэглээний талбай:
Зүтгүүрийн аж ахуй:
 Зүтгүүр:
 Сэргээн босгох, гал унтраах
галт тэрэг:
Вагоны аж ахуй
 Бүх төрлийн ачааны вагон:
 Бүх төрлийн зорчигчийн вагон:
 Бүх төрлийн чингэлэг.
Автоматик, телемеханик,
холбоо
 Дохиолол, төвлөрүүлэлт,
хориглолын байгууламж:

16. Төмөр замын тээврийн аюулгүй байдалтай
холбоотой зарим үйл ажиллагаа
 Дагнасан хэрэглээний зам, талбай барих:
 Ачилт, буулгах:
 Төмөр замын тээвэр зуучлал
 Суурь бүтцийн хөдөлгөөн зохицуулалт;
 Төмөр замын өртөөний үйл ажиллагаа;
 Зүтгүүр, вагоны техникийн үзлэг, үйлчилгээ;
 Хатуу тооцоот багаж, хэрэгслийн үйлдвэрлэл, худалдаа
 Төмөр замын зураг төсөл боловсруулах;
 Дагнасан хэрэглээний замын дээд, доод бүтцийн засвар,
арчлалт;
 Төмөр замын дохиолол, төвлөрүүлэлт, хориглол ба холбооны
байгууламжийн засвар, техникийн үйлчилгээ

17. Тусгай зөвшөөрөл
Төмөр замын тээврийн тухай хуулийн
16.1.Төмөр замын тээврийн үйлчилгээний
тусгай зөвшөөрөл /цаашид “тусгай
зөвшөөрөл” гэх/ дараахь төрөлтэй байна:
 16.1.1. Суурь бүтэц барих, ашиглах;
 16.1.2. Суурь бүтэц, хөдлөх бүрэлдэхүүнийг
үйлдвэрлэх, угсрах, засварлах;
 16.1.3. Төмөр замын тээвэрлэлтийн үйл
ажиллагаа эрхлэх.

18. Тусгай зөвшөөрлийн төрөл
Д/д Тусгай зөвшөөрлийн төрөл
1
Суурь бүтэц
Барих,
2 Ашиглах
3 Үйлдвэрлэх
4 Угсрах,
5 Засварлах
6
Хөдлөх
бүрэлдэхүүн
Үйлдвэрлэх
7 Угсрах,
8 Засварлах
9 Тээвэрлэлтийн үйл ажиллагаа эрхлэх.

19. Тусгай зөвшөөрөл бүхий
байгууллага
 1949 оны Засгийн газар хоорондын хэлэлцээр
Монгол-Оросын ХНН “Улаанбаатар төмөр зам”
– Барих, ашиглах болон бусад
 Засгийн газрын 2008 оны 134 дүгээр тогтоолоор
“Болд Төмөр Ерөө Гол” ХХК – Барих
 Засгийн газрын 2012 оны 121 дугаар тогтоолоор
“Монголын төмөр зам” ТӨХК-д - Барих
 Засгийн газрын 2013 оны 28 дугаар тогтоолоор
“Төрөөс төмөр замын тээврийн талаар баримтлах
бодлого”-д заасан I, II үе шатанд барих төмөр замын
суурь бүтцийн “барих-ашиглах-шилжүүлэх”
концессыг “Монголын төмөр зам” ТӨХК-д олгосон

20. Суурь бүтэц эзэмшигч
Төмөр замын тээврийн тухай хуулийн 6.2.Улсын эдийн
засаг, нийгэмд онцгой ач холбогдолтой суурь бүтцийг төрийн
өмчийн буюу төрийн өмч давамгайлсан хуулийн этгээдийн
өмчлөлд байхаар, эсхүл түүний өмчлөлд ашиглалтын
тодорхой хугацааны дараа шилжүүлэх нөхцөлөөр шинээр
байгуулж болох бөгөөд эдгээр суурь бүтэц, төмөр замын
шугамын чигийг Засгийн газар тогтооно.
Төмөр замын тээврийн тухай хуулийн 19.3.Суурь бүтэц
эзэмшигч тээвэрлэлтийн үйл ажиллагаа эрхэлж байгаа
тохиолдолд суурь бүтэц болон тээвэрлэлтийн үйл
ажиллагааны санхүүгийн тооцоо тусдаа байна.
Төмөр замын суурь бүтэц эзэмших аж
ахуйн нэгж байгууллагыг төрийн 51%,
хувийн 49%-ийн өмчлөлтэйгээр байгуулах

21. Тээвэрлэгч
 18.1.“Тээвэрлэлтийн үйл ажиллагаанд оролцогч” гэдэгт төмөр
замын тээврийн аюулгүй байдлыг хангаж, төмөр замын тээврийн
тухай хууль тогтоомж, төмөр замын тээврийн нийтлэг багц
дүрэмд заасны дагуу тээвэрлэлтийг зохион байгуулах үүрэг
бүхий суурь бүтэц эзэмшигч, тээвэрлэгч, нийтийн болон дагнасан
хэрэглээний зам, талбай эзэмшигч аж ахуйн нэгж, байгууллага,
иргэн хамаарна.
 18.2.Тээвэрлэлтийн үйл ажиллагаанд оролцогч нь тээвэрлэлтийн
үйл ажиллагаа явуулдаг бусад байгууллагатай энэ хуулийн
15.1.15-д заасан загвараар гэрээ байгуулж, төмөр замын
тээврийн нийтлэг багц дүрэмд заасны дагуу үүрэг, үйл ажиллагаа
явуулах хүрээг зааглан тодорхойлох арга хэмжээ авна.
Төмөр замын тээвэрлэлтийн үйл ажиллагаа
эрхлэх аж ахуйн нэгж байгууллагыг төрийн
оролцоогүйгээр хувьцаат компани хэлбэрээр
байгуулах

22. Дүгнэлт

23. CATEGORY OF RAILTRACK AND CONSRUCTION PHASE
DIRECTION of RAILROADS KM Axle
load tn
Capacity
bln tn
Standarts
Sukhbaatar-Zamiin-Uud 1111 23.5 21.0 19.0
Choibalsan-Ereentsav 238 23 2.00.1
Nariin suhait-Shivee huren 50 27 15.0 Heavy haul standart Wagon 80 tn
Nariin suhait-Tavantolgoi 500 25 20.0
Uhaakhudag-Gashuun suhait 267 27 30.0 Heavy haul standart Wagon 80 tn
Tavantolgoi-Tsagaan suvarga 250 25 30.0
Tsagaan suvarga-Zuunbayan 150 25 30.0
Sainshand-Baruun-Urt 350 25 30.0
Baruun-Urt-Hoot 140 25 30.0
Hoot-Choibalsan 150 25 15.0
Hoot-Bichigt 200 27 15.0 Heavy haul standart Wagon 80 tn
Hoot-Nomrog 380 25 15.0
Total 2437

24. MULTINET OF TRANSORTATION IN EAST ASIA AND PACIFIC

25. Төмөр замын тээврийн аж нэгж, байгууллага
компани байгуулхад анхаарах зүйлс
 Монгол улсын хууль тогтоомж, дүрэм журамд
нийцсэн байх
 Мэргэжлийн чадварлаг хүний нөөцтэй байх
 Гадаад хөрөнгө оруулалттай буюу хувьцаат
компани хэлбэрээр зохион байгуулагдах
 Хөгжлийн чиг хандлагад нийцсэн шинэ
техник, технолгийг нэврүүлэх
 Зам засвар, арчилгаанд 2хүн/км нормтой байх

26. Зөвлөгөө
 Зүтгүүр ба вагоны түрээсийн
үнэлгээнүүд
 Бизнест оролцогчид нэгдээд
нэгдсэн тээвэрлэгч бий болгох
 Зүтгүүр хөдлөх бүрэлдэхүүний
сонголт
 Засвар үйлчилгээний тогтолцоо
 Аюулгүй байдлын хяналт баталгаа

27. ТӨМӨР ЗАМЫН ЦОГЦОЛБОРЫН
ТООЦООЛСОН БАЙРЛАЛ

28. Хийх ажил
1. Компани байгуулах
2. Урьдчилсан ТЭЗҮ хийх
3. Газрын зөвшөөрлийн асуудал
шийдэх
4. Эцсийн ТЭЗҮ хийх
5. Тусгай зөвшөөрлүүдийг авах
6. IPO хийх/хөрөнгө оруулагчдын
татан оруулах

29. Анхаарал
тавьсанд
баярлалаа