Nhận viết luận văn Đại học , thạc sĩ - Zalo: 0917.193.864 Tham khảo bảng giá dịch vụ viết bài tại: vietbaocaothuctap.net Download luận án tóm tắt ngành quản lí giáo dục với đề tài: Kết nối nhà trường với gia đình và xã hội nhằm nâng cao hiệu quả giáo dục đạo đức cho học sinh trung học phổ thông tại Hà Nội, cho các bạn làm luận án tham khảo

1. 1
Đại học Thái Nguyên
Việt Nam
Đại học Southern Luzon
Philippines
NCS. Hoàng Hồng Trang
KẾT NỐI NHÀ TRƢỜNG VỚI GIA ĐÌNH VÀ XÃ HỘI
NHẰM NÂNG CAO HIỆU QUẢ GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC
CHO HỌC SINH TRUNG HỌC PHỔ THÔNG TẠI HÀ NỘI
TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SỸ
QUẢN LÝ GIÁO DỤC
Tháng 4 – 2014

2. 2
Công trình được thực hiện tại:
TRUNG TÂM LIÊN KẾT ĐÀO TẠO QUỐC TẾ,
ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
Người hướng dẫn khoa học: GS.TS. TERESITA V. DELA CRUZ
Phản biện 1:…………………………………………….
Phản biện 2:…………………………………………….
Phản biện 3:…………………………………………….
Luận án đƣợc bảo vệ trƣớc Hội đồng chấm luận án cấp đại học
Thái nguyên họp tại:…………………………………
Vào hồi giờ ngày tháng năm 2014
Có thể tìm luận án tại:
- Thư viện quốc gia
- Trung tâm học liệu, Đại học Thái nguyên
- Thư viện trung tâm liên kết đào tạo quốc tế
- Thư viện trường đại học tổng hợp Nam Luzon, Philipin

3. 1
CHƢƠNG I
GIỚI THIỆU TỔNG QUAN
LÝ DO LỰA CHỌN ĐỀ TÀI
Giáo dục đạo đức đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành
nhân cách con người. Nhận thức rõ điều này, công tác giáo dục đạo đức
luôn được coi trọng và đã đạt được những kết quả đáng ghi nhận trong hệ
thống giáo dục quốc dân. Tuy nhiên, chương trình giáo dục đạo đức gần
đây đã bộc lộ một số hạn chế về nội dung chương trình, phương pháp
giảng dạy, đánh giá học sinh, đào tạo giáo viên… Mối liên hệ giữa nhà
trường, gia đình và xã hội trong công tác giáo dục đạo đức chưa được chú
ý thường xuyên. Vai trò, trách nhiệm của các tổ chức xã hội chưa được
nhận thức và xác định rõ ràng dẫn tới việc phó mặc cho nhà trường trong
công việc này. Bên cạnh đó một bộ phận không nhỏ học sinh, đặc biệt là
học sinh trung học phổ thông (lứa tuổi từ 16-18) có biểu hiện xuống cấp
về đạo đức, thậm chí vi phạm pháp luật. Thực trạng này đã làm cho xã hội
và các nhà quản lý, các thầy cô giáo, các bậc phụ huynh và cả các em học
sinh quan tâm và lo lắng.
Trong các buổi đối thoại giữa các em học sinh và lãnh đạo
ngành giáo dục đào tạo các tỉnh và thành phố, nhiều học sinh đã
mạnh dạn chỉ ra những hạn chế của việc dạy và học môn đạo đức
trong nhà trường như nội dung không phù hợp, cách dạy khô cứng,
kiểm tra đánh giá còn nặng nề…các em muốn môn giáo dục công
dân phải trở về đúng với bản chất của nó là giáo dục cho học sinh
làm người, sống có đạo đức, biết cách yêu thương và cư xử…
(http://dantri.com.vn/giao-duc-khuyen-hoc/dao-duc-sao-lai-hoc-thuoc-
cham-diem-853058.htm)

4. 2
Trong chuyến đi thăm và làm việc với Sở Giáo dục Đào tạo
Thành phố Hồ Chí Minh nhân dịp ngày nhà giáo Việt Nam, Phó Chủ
tịch nước Nguyễn Thị Doan đã bày tỏ mối quan ngại sâu sắc về vấn
đề này, Bà cũng lưu ý các nhà trường cần cải tiến chương trình giáo
dục đạo đức vể thời lượng, nội dung, phương pháp giảng dạy, chế độ
đối với giáo viên, đồng thời bà cũng nhấn mạnh giáo dục đạo đức cần
kết hợp thông qua các môn khoa học khác, đặc biệt cần lưu ý đến các
hoạt động ngoại khóa cho học sinh …
(http:/vnexpress.net/detail/print?id=2912608&page=1).
Theo các phương tiện thông tin chính thức, Bộ Giáo dục và
Đào tạo đang có kế hoạch tổ chức các cuộc hội thảo về giáo dục đạo
đức và hình thành lối sống đẹp cho học sinh, từ đó làm cơ sở cho việc
đổi mới nội dung và chương trình giáo dục đạo đức cho học sinh .
Từ những ý kiến chỉ đạo của lãnh đạo nhà nước, những kế
hoạch đổi mới của Bộ Giáo dục và Đào tạo, những đề xuất, kiến
nghị của các thầy / cô giáo, các em học sinh và những yêu cầu từ
thực tế cuộc sống trong quá trình phát triển của xã hội, trong xu thế
hội nhập và toàn cầu hoá, chúng tôi thấy cần có nhiều nghiên cứu sâu
hơn, thực tế hơn về thực trạng giáo dục đạo đức cho học sinh trung
học phổ thông và những giải pháp hiệu quả cho vấn đề này, do vậy
chúng tôi đã lựa chọn đề tài: “Kết nối nhà trường với gia đình và xã
hội nhằm nâng cao hiệu quả giáo dục đạo đức cho học sinh trung
học phổ thông tại Hà Nội” cho luận án nghiên cứu của mình.
MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU
Chúng tôi đề ra 3 mục tiêu nghiên cứu cho đề tài này:
1. Đánh giá thực trạng về giáo dục đạo đức trong một
số nhà trường trung học phổ thông tại Hà Nội;

5. 3
2. Tìm hiểu mức độ quan trọng của mối liên kết giữa nhà
trường, gia đình và xã hội trong công tác giáo dục đạo đức cho học
sinh trung học phổ thông;
3. Đề xuất một số chương trình giáo dục đạo đức thông qua các
hoạt động ngoại khóa để tăng cường mối liên kết giữa nhà trường với gia
đình và xã hội trong công tác giáo dục đạo đức cho học sinh.
Để thực hiện được các mục tiêu trên, chúng tôi tập trung trả
lời các câu hỏi sau:
1. Hiện trạng về giáo dục đạo đức trong nhà trường và
những chuẩn mực để đánh giá phẩm chất đạo đức của học sinh?
2. Những nhân tố ảnh hưởng đến việc hình thành nhân
cách và chuẩn mực đạo đức của học sinh?
3. Tại sao nhà trường, gia đình và xã hội phải liên kết
với nhau trong việc giáo dục đạo đức cho học sinh?
4. Mối liên kết giữa nhà trường với gia đình và xã hội có khả
thi và hiệu quả không? Mối liên hệ đó được hình thành như thế nào?
5.Giải pháp để tăng cường mối liên hệ giữa nhà trường với
gia đình và xã hội trong công tác giáo dục đạo đức cho học sinh?
Trong luận án của mình, chúng tôi không trả lời các câu hỏi
riêng rẽ, tách biệt mà chúng tôi cố gắng trả lời các câu hỏi này như
một tổng thể xen kẽ nhau và chú ý nhiều hơn đến các phần liên quan
đến chương trình giáo dục đạo đức với các hoạt động ngoại khóa có
sự tham gia của nhà trường, gia đình và xã hội.
GIẢ THIẾT NGHIÊN CỨU
Liên kết nhà trường với gia đình và xã hội có ảnh hưởng rất tích
cực trong việc nâng cao chất lượng của giáo dục đạo đức cho học sinh.

6. 4
Ý NGHĨA CỦA LUẬN ÁN
Nghiên cứu này nhằm tìm ra giải pháp kết nối nhà trường với gia
đình và xã hội để tăng cường giáo dục đạo đức cho học sinh trung học phổ
thông tại Hà Nội. Xét về các mức độ khác nhau, nghiên cứu có ý nghĩa đối
với nhiều tổ chức và đối tượng như: nhà trường, gia đình, các tổ chức xã
hội, học sinh, thầy cô giáo, các nhà quản lý giáo dục, xã hội … .
PHẠM VI VÀ GIỚI HẠN CỦA NGHIÊN CỨU
Để tìm ra giải pháp kết nối nhà trường với gia đình và xã hội
nhằm nâng cao chất lượng giáo dục đạo đức cho học sinh trung học phổ
thông tại Hà Nội, chúng tôi mời 485 người tham gia trao đổi và cung cấp
thông tin khảo sát bao gồm các nhà quản lý giáo dục, các thầy cô giáo,
học sinh, các bậc phụ huynh, cán bộ công chức nhà nước, các nhà hoạt
động xã hội…Nghiên cứu được thực hiện tại 10 trường trung học phổ
thông, một số cơ quan và gia đình trên địa bàn thành phố Hà Nội.
Đối với các tổ chức xã hội, chúng tôi chỉ tập trung tìm hiểu vai trò,
trách nhiệm của một số tổ chức xã hội lớn (Đoàn thanh niên, Liên hiệp hội
Phụ nữ, các Hiệp hội ngành nghề…) và một số cơ quan chức năng, các doanh
nghiệp liên quan nhất đến giáo dục đạo đức cho học sinh (Các công ty truyền
thông, Công tymôi trường đô thị, Bệnh viện, Công an…)
PHƢƠNG PHÁP THU THẬP THÔNG TIN, SỐ LIỆU
Để có thông tin, số liệu chúng tôi tiến hành một số phương pháp sau:
- Phỏng vấn những người có liên quan hoặc quan tâm đến
nội dung nghiên cứu;
- Gửi các phiếu câu hỏi khảo sát và đánh giá (survey/
evaluation questionnairs) để nhận được ý kiến về các thông tin liên quan;
- Tổ chức gặp gỡ, hội thảo nhỏ với các nhóm khác nhau để
cùng trao đổi, phân tích và tổng hợp thông tin.

7. 5
CHƢƠNG II
CƠ SỞ LÝ LUẬN
Trong chương này chúng tôi trình bày một số vấn đề liên quan
đến cơ sở lý luận, nội dung và mục tiêu của giáo dục đạo đức, ý nghĩa
của việc tăng cường mối liên kết giữa nhà trường, gia đình và xã hội
trong việc giáo dục đạo đức cho học sinh.
2.1. Những khái niệm liên quan đến nội dung luận án
Những khái niệm được trình bày:
- Khái niệm về đạo đức với những phạm trù đối lập, những
nội dung đạo đức cơ bản và những hành vi biểu hiện tích cực.
- Khái niệm về giáo dục đạo đức theo PGS. Hà Nhật Thăng
“Giáo dục hệ thống giá trị đạo đức nhân văn là một quá trình tổ chức
hoạt động giáo dục bằng nhiều con đường, nhiều biện pháp giúp cho
mọi người hiểu biết hệ thống giáo dục chuẩn mực đạo đức nhân văn
theo yêu cầu của sự phát triển xã hội và giúp con người tự đánh giá, có
nhu cầu thực hiện những việc đó” (Hà Nhật Thăng (số 9/96 trang 8).
Giáo viên chủ nhiệm lớp với công tác quản lý giáo dục học sinh phổ
thông trong điều kiện mới)
- Khái niệm về quản lý, tăng cường, mối liên kết, những
khái niệm và vấn đề khác có liên quan.
Khái niệm và những vấn đề trình bày tại chương này là cơ sở
khoa học cho quá trình nghiên cứu và tìm ra giải pháp.
2.2. Mục tiêu của giáo dục phổ thông và giáo dục đạo đức
Trong phần này, chúng tôi giới thiệu sơ lược mục tiêu của giáo dục
phổ thông được quy định trong Luận giáo dục, trong đó có nhấn mạnh mục
tiêu của giáo dục đạo đức là “…phải giúp cho học sinh phát triển toàn diện về

8. 6
đạo đức, trí tuệ, thẩm mỹ và các kỹ năng cơ bản nhằm hình thành nhân cách
con người Việt Nam”.
2.3. Mô hình nghiên cứu
Biến độc lập Biến phụ thuộc
- Mục đích của giáo dục
phổ thông và định hướng
cho giáo dục đạo đức
- Đặc trưng tâm sinh lý của
học sinh
- Các nhân tố ảnh hưởng
đến hiệu quả tổ chức các
hoạt động kết nối giữa
nhà trường, gia đình và
xã hội.
Chất lượng của giáo dục
đạo đức cho học sinh
trung học phổ thông tại
Hà Nội
Các giải pháp kết nối nhà trường với gia đình và xã hội
nhằm tăng cường chất lượng giáo dục đạo đức cho
học sinh trung học phổ thông tại Hà Nội
CHƢƠNG III
PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU VÀ THU THẬP SỐ LIỆU
3.1. Phƣơng pháp nghiên cứu
Chúng tôi sử dụng hai nhóm phương pháp nghiên cứu:
- Phương pháp nghiên cứu lý thuyết gồm nghiên cứu
tài liệu, kinh điển, các công trình liên quan đến đề tài;
- Phương pháp nghiên cứu thực tế gồm quan sát, thực hiện
các phiếu khảo sát, đánh giá…

9. 7
3.2. Đối tƣợng tham gia và địa điểm nghiên cứu
Để thực hiện nghiên cứu này, chúng tôi đã mời 485 người tham
gia để lấy ý kiến và nhận xét về thực trạng giáo dục đạo đức hiện nay
trong các nhà trường, vai trò, trách nhiệm của gia đình và xã hội trong
công tác giáo dục đạo đức cho học sinh cũng như mối liên kết giữa các
nhân tố này. Những người tham gia là cán bộ quản lý giáo dục, thầy cô
giáo, cán bộ công chức, cha mẹ học sinh, các nhà hoạt động xã hội, các
em học sinh.
Nghiên cứu được thực hiện ở 10 trường trung học phổ thông, một
số cơ quan, tổ chức xã hội và các gia đình trên địa bàn thành phố Hà Nội.
3.3. Phƣơng pháp thu thập thông tin và số liệu
Chúng tôi thiết kế một phiếu khảo sát gồm 30 câu liên quan
đến những vấn đề chung nhất về chương trình giáo dục đạo đức trong
nhà trường và gửi tới 485 người. Chúng tôi đã nhận lại được 462
phiếu trong đó có 455 phiếu trả lời đầy đủ tất cả các thông tin. Các
phân tích được tiến hành dựa trên các phiếu khảo sát với đầy đủ các ý
kiến trả lời (455 phiếu).
Ngoài ra, chúng tôi đã tham khảo kết quả xếp loại đạo đức
của học sinh trong 3 năm học (2009-2012) tại 10 trường trung học
phổ thông tại Hà Nội để đánh giá hiệu quả của chương trình giáo dục
đạo đức trong nhà trường. Đồng thời gặp gỡ, trao đổi với những
người quan tâm đến nội dung này để có thêm tư liệu cho công tác
nghiên cứu. Ngoài ra, chúng tôi còn tham khảo những thông tin khác
liên quan đến vị trí địa lý, kinh tế, văn hóa, thực trạng của việc phối
hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội trên địa bàn thủ đô để có
thêm tư liệu cho công tác nghiên cứu.
Với những thông tin thu thập từ các nguồn trên, chúng tôi đã
có khá đủ tư liệu để bước đầu đánh giá thực trạng giáo dục đạo đức

10. 8
trong phạm vi hẹp và đề xuất một số biện pháp nhằm nâng cao hiệu
quả giáo dục đạo đức cho học sinh, trước tiên là học sinh bậc trung
học phổ thông
3.4. Xử lý số liệu thống kê.
Để có số liệu tổng hợp và phân tích cho các nội dung khảo
sát trong nghiên cứu này, chúng tôi sử dụng công thức sau đây:
W
fw
M
n


Trong đó: WM là giá trị trung bình; fw là tổng các đại lượng với
tần suất và trọng số; n là tổng số.
CHƢƠNG 4
KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN
4.1. Thực trạng giáo dục đạo đức trong nhà trƣờng
4.1.1. Hiệu quả của chương trình giáo dục đạo đức trong nhà trường
Theo kết quả xếp loại đạo đức của học sinh tại 10 trường
trung học phổ thông trên địa bàn Hà Nội, chúng ta thấy hầu hết học
sinh được xếp loại “Tốt” nhưng trong thực tế số lượng này đang có
xu hướng giảm nhẹ, ngược lại số lượng học sinh xếp loại “ Yếu” tuy
chỉ chiếm tỉ lệ nhỏ nhưng lại có xu hướng tăng trong những năm gần
đây. Có sự suy giảm hiệu quả giáo dục đạo đức của học sinh theo
thời gian và cấp học, càng lên cấp học cao, tỷ lệ học sinh xếp loại
hạnh kiểm khá và tốt giảm, tỷ lệ học sinh xếp loại hạnh kiểm trung
bình và yếu tăng. Điều này cho thấy công tác giáo dục đạo đức trong
nhà trường chưa bền vững, chương trình giáo dục đạo đức chưa phát
huy được hiệu quả và phương pháp giáo dục đạo đức trong nhà
trường chưa tác động thật sự mạnh mẽ đến việc hình thành nhân cách

11. 9
cho học sinh. Trong nhà trường thì học môn đạo đức chỉ là đối phó
và nghĩa vụ đối với học sinh, về gia đình thì việc giáo dục đạo đức
thường được coi là trách nhiệm của các thầy cô giáo ở trường học.
Chính vì vậy đã có hiện tượng học sinh nữ đánh nhau, học sinh vỗ lễ
với thầy cô giáo, học sinh vi phạm pháp luật thậm chí giết người để
có tiền ăn chơi, đua đòi…những hiện trượng đó giúp chúng ta nhận
thức rằng chương trình giáo dục đạo đức trong nhà trường tuy đã có
nhiều cố gắng để đạt được kết quả trong những năm qua nhưng vẫn
còn nhiều vẫn đề cần cải tiến, thay đổi để nâng cao hiệu quả và giá trị
bền vững của mục tiêu môn học.
4.1.2. Khảosátthựctrạngchươngtrìnhgiáodụcđạođứctrongnhàtrường
Để có được thông tin, số liệu phục vụ cho luận án, chúng tôi
đã thiết kế phiếu khảo sát và gửi tới những người quan tâm để lấy ý
kiến đánh giá về chương trình giáo dục đạo đức hiện nay và những đề
xuất nhằm nâng cao hiệu quả của chương trình giáo dục đạo đức
trong nhà trường.
Phiếu khảo sát gồm 30 câu tập trung vào 5 vấn đề sau:
1.Vai trò của giáo dục đạo đức trong nhà trường;
2.Chương trình giáo dục đạo đức trong nhà trường;
3.Việc thực hiện chương trình giáo dục đạo đức;
4.Tác động của các hoạt động ngoại khóa trong việc giáo dục
đạo đức cho học sinh trung học phổ thông;
5.Mối liên kết giữa nhà trường, gia đình và xã hội trong giáo
dục đạo đức và làm thế nào để thúc đẩy được mối quan hệ đó.
Chúng tôi đã gửi các phiếu khảo sát này tới 485 người và nhận
được 455 phiếu với đầy đủ các câu trả lời trong đó có 62 phụ huynh học
sinh, 108 thầy/cô giáo, 32 cán bộ quản lý giáo dục, 55 cán bộ công chức,
150 em học sinh, 38 nhà hoạt động xã hội. Những người được mời được

12. 10
mời lấy ý kiến khảo sát thuộc nhiều lứa tuổi, nhiều ngành nghề, nhiều
trình độ khác nhau. Trong quá thực hiện chúng tôi nhận thấy một thực tế
là: trong số những người được mời khảo sát có những người vừa là phụ
huynh học sinh vừa là cán bộ quản lý giáo dục hoặc cũng có những người
vừa là giáo viên nhưng cũng đồng thời là những bậc phụ huynh có con
em đang học tại các trường trung học phổ thông tại Hà Nội… chính vì
chúng tôi có thể nhận được các ý kiến dưới nhiều góc nhìn khác nhau,
điều này giúp chúng tôi có cơ sở để đưa ra những nhận định và phân tích
sâu hơn về thực trạng giáo dục đạo đức trong giai đoạn hiện nay. Cũng
trong quá trình thực hiện, chúng tôi nhận được sự hợp tác rất nhiệt tình với
những ý kiến nghiêm túc và có trách nhiệm, điều này cho thấy giáo dục
đạo đức cho học sinh đặc biệt là học sinh lứa tuổi thanh thiếu
niên đang là một vấn đề được xã hội quan tâm và lo ngại.
Nội dung các câu trong phiếu khảo sát đề cập đến những vấn đề
chung nhất của giáo dục đạo đức do vậy người tham gia có thể trả lời và
cung cấp thông tin theo quan điểm, trình độ và lứa tuổi của mình. Trong
phiếu khảo sát mỗi câu hỏi đều có 4 phương án trả lời: Rất đồng ý (Giá trị
trung bình (GTTB) từ 3,51 đến 4.00); Đồng ý (GTTB từ 2,51 đến 3,50);
Phản đối (GTTB từ 1,5 đến 2,50); Rất phản đối (GTTB từ 1,00 đến 1,50).
Với 485 phiếu khảo sát phát ra, chúng tôi đã thu về 462
phiếu trong đó có 455 phiếu trả lời đầy đủ thông tin do vậy chúng tôi
chỉ tổng hợp và phân tích trên cơ sở ý kiến của 455 phiếu.
Căn cứ số liệu và thông tin từ 455 phiếu khảo sát thu về, chúng
tôi đã tổng hợp phân tích và có những nhận định chung như sau:
1. Vai trò của giáo dục đạo đức trong nhà trường
Rất nhiều ý kiến phân tán về vai trò của bộ môn giáo dục đạo
đức trong nhà trường. Mặc dù mức đánh giá chung là đồng ý (GTTB
là 2,53) với hơn một nửa số người được hỏi ý kiến (229/455) cho

13. 11
rằng môn giáo dục đạo đức được chú ý đầy đủ trong quá trình đào
tạo, nhưng có tới gần một nửa (226/455) không nhất trí với nhận định
đó và cho rằng môn học này cần được coi trọng hơn nữa trong các
nhà trường. Điều này cho thấy rằng vai trò của giáo dục đạo đức
trong nhà trường mặc dù đã được đánh giá là rất quan trọng, nhưng
vẫn còn rất nhiều ý kiến nghi ngờ và không ghi nhận sự đầu tư về
thời gian, tài chính và nguồn lực cho bộ môn này ở các nhà trường
trong giai đoạn hiện nay.
Với mục tiêu chung của giáo dục là hướng tới sự hoàn thiện
cho con người cả về tri thức và nhân cách thì chương trình giáo dục
đạo đức cần được quan tâm hơn nữa trong các nhà trường, đặc biệt là
các trường trung học phổ thông với học sinh lứa tuổi từ 16 đến 18
đang trong quá trình phát triển tâm sinh lý rất phức tạp, các em cần
được giáo dục và định hướng một cách tổng hợp từ hành vi, lối sống,
giá trị nhân văn, tình yêu, niềm tự hào về dân tộc và nhân loại để có
thể tự mình nhận biết được những giá trị đích thực của cuộc sống.
Trong thực tế hiện nay môn học đạo đức trong nhà trường
chỉ được coi là môn học phụ, không được quan tâm đổi mới cả về nội
dung lẫn phương pháp giảng dạy. Học sinh không chú trọng môn học
này dẫn đến không có hứng thú trong học tập.
2. Chương trình giáo dục đạo đức trong nhà trường
Chương trình giáo dục đạo đức trong nhà trường phải bao
hàm được giá trị đạo đức trong cả 5 lĩnh vực: cá nhân, gia đình, xã
hội, quốc gia và quốc tế. Nội dung giáo dục đạo đức giúp cho học
sinh phát triển nhân cách, hỗ trợ học sinh học tốt hơn các môn học
khác và môn học này phải bao gồm các nội dung cần thiết giúp học
sinh phát triển toàn diện. Tuy nhiên, nội dung giáo dục đạo đức hiện
nay chưa được quan tâm đầy đủ đến các nhu cầu phát triển cũng như

14. 12
các nhu cầu thường nhật của các em học sinh, chưa bao hàm đầy đủ
các bước để giúp các em hình thành, phát triển nhân cách và hòa
nhập với xã hội. Với đặc điểm tâm sinh lý của lứa tuổi thanh thiếu
niên thì chương trình giáo dục đạo đức không thể chỉ gói gọn những
kiến thức trong sách vở mà nó còn phải bao gồm tất cả những lĩnh
vực cần thiết trong cuộc sống, nó cần được sinh động hóa bằng
những dẫn chứng dễ hiểu và chân thực.
3. Việc thực hiện chương trình giáo dục đạo đức
Việc cập nhật nội dung và đổi mới chương trình đào tạo rất
quan trọng trong việc tăng cường hiệu quả giáo dục đạo đức. Những
kiến thức và quan niệm đã lỗi thời, thiếu tính thời đại cần được đổi
mới để tạo được sức thu hút và niềm tin cho người học. Giáo trình,
tài liệu, phương tiện giảng dạy, phương pháp giảng dạy, kiểm tra
đánh giá cần được đa dạng nhưng nội dung phải theo đúng chương
trình do Bộ giáo dục và đào tạo ban hành. Mọi ý kiến đều đồng tình
rằng hiệu quả của giáo dục đạo đức sẽ được đẩy mạnh nếu có được
một chương trình tổng thể kết hợp được giữa lý thuyết trong sách
giáo khoa và thực tế trong cuộc sống hàng ngày. Phương pháp kiểm
tra đánh giá đạo đức cần phải linh hoạt, không cứng nhắc và nên
được tiến hành vào các giai đoạn khác nhau trong toàn bộ quá trình
đào tạo.
4. Tác động của các hoạt động ngoại khóa trong việc giáo
dục đạo đức cho học sinh trung học phổ thông
Với thực tế là chương trình giảng dạy môn đạo đức đã từ lâu
ít có sự thay đổi, thiếu cập nhật những kiến thức mới, kiến thức thực
tế. Các ý kiến đồng tình rất cao với việc kết hợp các kiến thức trong
sách giáo khoa với thực tế thông qua việc tổ chức các hoạt động
ngoại khóa trong giáo dục đạo đức cho học sinh trung học phổ thông.

15. 13
Tổ chức các hoạt động này giúp học sinh hứng thú và tích cực hơn
trong việc học tập môn đạo đức. Hiện nay các nhà trường đều tổ chức
thực hiện nhiều hoạt động ngoại khóa cho học sinh với mục đích giáo
dục đạo đức nhưng những hoạt động này chưa thật sự hiệu quả do
chưa có sự phối hợp chặt chẽ, chưa huy động được thêm các nguồn
lực từ gia đình học sinh và các tổ chức xã hội cùng tham gia. Nếu có
kế hoạch và nội dung phù hợp thì các hoạt động này sẽ thu hút và
được sự ủng hộ rất nhiệt tình từ các nguồn lực này.
5. Kết nối nhà trường, gia đình và xã hội nhằm tăng cường giáo dục
đạo đức cho học sinh trung học phổ thông và làm thế nào để thúc đẩy được
mối quan hệ đó
Gia đình và xã hội có vai trò rất quan trọng trong việc giáo dục
đạo đức cho học sinh phổ thông trung học, nhưng vai trò này lâu nay
chưa được thể hiện rõ ràng và hiệu quả. Nhiều gia đình và các tổ chức xã
hội ý thức được điều này nhưng chưa tìm được giải pháp thích hợp để
tham gia phối hợp cùng với ngành giáo dục đào tạo triển khai công tác
giáo dục đạo đức cho học sinh. Nhà trường phải là đơn vị chủ đạo với
nhiệm vụ tuyên truyền và kết nối cùng gia đình và các tổ chức xã hội tổ
chức các hoạt động ngoại khóa tạo nên hiệu quả tích cực trong việc giáo
dục đạo đức cho học sinh trung học phổ thông. Các ý kiến đều thống
nhất rất cao với đề xuất thiết kế một chương trình giáo dục đạo đức cho
học sinh thông qua các hoạt động ngoại khóa với sự tham gia tổ chức
của nhà trường, gia đình và xã hội.
4.2. Đề xuất chƣơng trình giáo dục đạo đức thông qua các hoạt
động ngoại khóa
Căn cứ vào những phân tích và kết luận trên, để góp phần
nâng cao hiệu quả của công tác giáo dục đạo đức trong nhà trường
chúng tôi đề xuất một chương trình hoạt động hỗ trợ nhằm tăng

16. 14
cường hiệu quả của công tác giáo dục đạo đức trong nhà trường.
Chương trình tập trung vào việc tổ chức các hoạt động ngoại khóa
cho học sinh với sự tham gia của nhà trường, gia đình và xã hội trong
đó nhà trường đóng vai trò chủ đạo. Quá trình xây dựng gồm 3 bước:
Bƣớc 1: Phát hiện những vấn đề liên quan đến vai trò, trách
nhiệm và nhận thức của các bên về giáo dục đạo đức cho học sinh và
phương hướng giải quyết.
Bƣớc 2: Đề xuất các hoạt động ngoại khóa phù hợp với điều
kiện tổ chức hiện nay.
Bƣớc 3: Xây dựng kế hoạch hành động để đưa chương trình
vào thực hiện.
Đối với bƣớc 1: Những vấn đề khó khăn liên quan đến nhận
thức, vai trò và trách nhiệm của gia đình, các tổ chức xã hội, của bản
thân các em học sinh đối với công tác giáo dục đạo đức thường được
thể hiện rất rõ trong thực tế như: nhiều gia đình hiện nay vẫn quan
niệm nhiệm vụ giáo dục là của nhà trường, xã hội thì thờ ơ với công
việc này, chúng ta vẫn chưa huy động được sự phối hợp và hỗ trợ của
các nguồn lực trong xã hội hợp tác với ngành giáo dục....Cho đến nay
chúng ta vẫn chưa thực sự kết nối được gia đình và các tổ chức trong
xã hội hỗ trợ cho ngành giáo dục vì thực tế vẫn còn rất nhiều những
khó khắn, vướng mắc và thậm chỉ cả những quan niệm cũ mà không
phải tất cả mọi người, mọi tổ chức đều nhận thức được hoặc nếu có
nhận ra cũng chưa có những giải pháp quyết liệt tìm ra giải pháp tháo
gỡ. Phương pháp tốt nhất để giải quyết vấn đề này là phải tổ chức
những cuộc gặp gỡ, trao đổi, hội thảo thậm chí tổ chức sinh hoạt
chuyên đề với sự tham gia của nhiều thành phần khác nhau để cùng
nhận ra những khó khăn, tồn tại. Trước hết là nhận thức về vai trò
trách nhiệm của tất cả mọi người, mọi tổ chức xã hội trong công tác

17. 15
này, đồng thời cùng nhau tháo gỡ khó khăn liên quan đến nội dung,
hình thức, cách thức tổ chức, thời gian, tài chính, nguồn lực…Tóm
lại là làm sao có được sự chung tay, góp sức của nhiều lực lượng
trong công tác giáo dục đạo đức cho học sinh.
Đối với bƣớc 2: Sau khi xác định những vấn đề khó khăn và
hướng giải quyết nhằm đẩy mạnh hơn nữa mối liên kết giữa nhà
trường, gia đình và xã hội, chúng tôi đề xuất một chương trình phối
hợp hành động giữa nhà trường, gia đình và xã hội với các hoạt động
ngoại khóa cho học sinh. Để có được những hoạt động hữu ích, thiết
thực và có sức lôi cuốn các tổ chức tham gia, chúng tôi đưa ra một số
hoạt động và xin ý kiến trực tiếp của trên 100 người tham gia và lựa
chọn được 20 hoạt động có sự nhất đồng thuận nhất để đưa vào
chương trình. Những hoạt động ngoại khóa có sự nhất trí cao nhất tập
trung vào những nội dung như: hiến máu nhân đạo; tham quan dã
ngoại vùng nông thông/ vùng núi/ vùng dân tộc thiểu số; các cuộc thi
và tìm hiểu về những anh hùng/ sự kiện/ lịch sử; các chương trình
đóng góp vì người nghèo/ vì những vùng gặp thiên tai/ vì các bạn học
sinh nghèo; Chương trình tìm hiểu về Luật giao thông/ tác hại của ma
túy; Chương trình hoạt động vì môi trường…
Kế hoạch cho từng hoạt động bao gồm:
- Nội dung chương trình
- Đơn vị chủ trì và phối hợp
- Đối tượng tham gia
- Nguồn tài chính
- Trách nhiệm của mỗi bên
- Kết quả mong đợi dự kiến
Danh mục các hoạt động ngoại khoá không cố định có thể
thay đổi đổi hoặc bổ sung những hoạt động thích hợp hoặc có tình

18. 16
thời sự hơn, nội dung có thể phụ thuộc vào quan điểm, điều kiện tài
chính, thời gian và điều kiện địa lý khác nhau.
Đối với bƣớc 3: Với 20 hoạt động được lựa chọn từ
nhiều đối tượng khác nhau, căn cứ vào khung thời gian của
năm học chúng tôi đã xây dựng một chương trình hành động
với sự phối hợp của các tổ chức trong nhà trường, đại diện phụ
huynh học sinh và các tổ chức xã hội liên quan nhằm thống
nhất chương trình hành động tăng cường giáo dục đạo đức
trong nhà trường. Trong chương trình này chúng tôi xác định rõ
nội dung hoạt động, vai trò chủ đạo của nhà trường, sự phối
hợp của gia đình và các tổ chức xã hội có liên quan và kết quả
mong đợi. Chương trình được thiết kế với mục đích tạo được sự
phối hợp tham gia đầy đủ và hiệu quả của gia đình và các tổ
chức xã hội trong việc tổ chức các hoạt động ngoại khoá trong
năm học. Nhà trường chủ trì việc xây dựng lịch trình thực hiện
các công tác liên lạc, gặp gỡ với đại diện phụ huynh học sinh và
các tổ chức xã hội có liên quan trước khi khai giảng năm học mới,
tức là khoảng tháng 8 và tháng 9. Nội dung của các cuộc họp, gặp
gỡ, toạ đàm bàn về: Số lượng và chủ điểm của các hoạt động /
mục tiêu / thời gian / địa điểm / ngân sách , vai trò, trách nhiệm,
kết quả mong đợi, khen thưởng, rút kinh nghiệm... từ tất cả mọi
người và các tổ chức có liên quan.
Chương trình mà chúng tôi xây dựng chỉ được coi là chương
trình mẫu (sample) để các nhà trường tham khảo và làm căn cứ xây
dựng các hoạt động trong năm. Số lượng các hoạt động, nội dung,
thời gian, thành phần tham gia, trách nhiệm tổ chức, kinh phí…tùy
thuộc vào điều kiện cụ thể của nhà trường, từng năm học để lựa chọn
và quyết định.

19. 17
4.3. Đánh giá chƣơng trình
Sau khi hoàn thành được danh mục của các hoạt động ngoại
khóa có nội dung giáo dục đạo đức và chương trình hành động,
chúng tôi đã lấy ý kiến đánh giá từ các chuyên gia giáo dục, các nhà
quản lý giáo dục, các thầy cô giáo đang giảng dạy bộ môn đạo đức
trong nhà trường. Chúng tôi thiết kế 2 phiếu đánh giá:
- Phiếu đánh giá về mục tiêu và nội dung của chương trình;
- Phiếu đánh giá về tính khả thi để thực hiện chương trình.
Theo kết quả chúng tôi nhận được từ những người được mời
khảo sát thì hầu hết đều đồng ý cho rằng chương trình có mục tiêu rõ
ràng (GTTB là 3,23) và phù hợp với nhu cầu (GTTB là 3,26). Về nội
dung chương trình được đánh giá là phù hợp với mục tiêu (GTTN là
3,06) và có sự cân đối giữa các hoạt động (GTTB là 2,89). Các hoạt
động đa dạng có thể động viên được nhiều đối tượng tham gia (GTTB
là 3,31) và hy vọng sẽ đem lại sự thay đổi trong hành vi của học sinh
(GTTB là 2,80). Các ý kiến cùng nhất trí cao rằng chương trình rất
cần thiết cho công tác giáo dục đạo đức trong nhà trường (GTTB là
3.60). Với chương trình này có thể góp phần kết nối nhà trường với
gia đình và xã hội (GTTB là 3,23) và thông qua chương trình này vai
trò cũng như trách nhiệm của gia đình và xã hội đối với công tác giáo
dục đạo đức cho học sinh cũng được nâng cao. Tuy nhiên cũng có
những ý kiến băn khoăn về việc huy động rộng rãi các lực lượng
tham gia chương trình này cũng như liệu có thể tổ chức các hoạt
động này ở các vùng miền khó khăn và xa xôi ngoài Hà Nội không?

20. 18
CHƢƠNG 5
TÓM TẮT, KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
5.1. Tóm tắt
Chương trình giáo dục đạo đức trong nhà trường đóng vai trò
quan trọng trong việc hình thành nhân cách con người. Tuy nhiên,
chương trình giáo dục đạo đức hiện nay trong nhà trường đã bộc lộ
một số hạn chế về nội dung chương trình, phương pháp giảng dạy,
đào tạo, chế độ chính sách đối với giáo viên bộ môn này… Bên cạnh
đó một bộ phận không nhỏ học sinh, đặc biệt là học sinh trung học
phổ thông (lứa tuổi từ 16-18) có biểu hiện xuống cấp về đạo đức,
thậm chí vi phạm pháp luật. Qua khảo sát kếtt quả xếp loại đạo đức
của học sinh tại 10 trường trung học phổ thông tại Hà nội chúng tôi
đã thấy được một thực tế là số lượng học sinh xếp loại đạo đức tốt có
sự giảm nhẹ và số lượng học sinh xếp loại đạo đức yếu có xu hướng
tăng lên theo từng năm học từ 2009-2012. Để tìm hiểu về vấn đề này
và phục vụ công việc nghiên cứu, chúng tôi đã thiết kế một phiếu
khảo sát nhằm xác định được thực trạng của những nội dung liên
quan đến vai trò của giáo dục đạo đức, chương trình giáo dục đạo
đức trong nhà trường, tác động của các hoạt động ngoại khóa với
việc giáo dục đạo đức cho học sinh và hiệu quả của mối liên kết giữa
nhà trường, gia đình và xã hội trong nhiệm vụ này và làm thế nào để
thúc đẩy mối quan hệ đó
Chúng tôi đã mời và xin ý kiến của 455 người là những thầy
cô giáo, học sinh, phụ huynh, cán bộ công chức, những cán bộ trong
các tổ chức xã hội…chúng tôi cũng tiến hành phỏng vấn các chuyên
gia, những nhà giáo dục, những giảng viên cao cấp nhằm có được số
liệu và thông tin phục vụ cho đề tài nghiên cứu này và điều rất mừng
là chúng tôi nhận được sự ủng hộ của tất cả những người mời cộng

21. 19
tác. Qua kết quả tổng kết, chúng tôi xác định được vai trò quan trọng
của giáo dục đạo đức trong nhà trường đối với học sinh lứa tuổi 16-
18. Tuy nhiên môn học đạo đức trong nhà trường theo ý kiến của
nhiều người chỉ được coi là môn học phụ, không được quan tâm đổi
mới cả về nội dung lẫn phương pháp giảng dạy. Học sinh không chú
trọng môn học này dẫn đến không có hứng thú trong học tập. Với
thực tế là chương trình giảng dạy môn đạo đức đã từ lâu không có sự
thay đổi, thiếu cập nhật những kiến thức mới, kiến thức thực tế, các ý
kiến đồng tình rất cao với việc phối hợp và lồng ghép các kiến thức
trong sách giáo khoa với việc tổ chức các hoạt động ngoại khóa trong
giáo dục đạo đức cho học sinh phổ thông. Việc tổ chức các hoạt động
này giúp học sinh hứng thú và tích cực hơn trong việc học tập môn
đạo đức. Mọi ý kiến cũng đều đồng tình rằng các hoạt động ngoại
khóa nếu được thiết kế phù hợp sẽ thu hút được sự quan tâm phối
hợp của phụ huynh học sinh và nhiều tổ chức trong xã hội.
Với những dữ liệu và thông tin thu thập được, qua phân tích
và tổng hợp chúng tôi có một số nhận xét như sau:
1. Chương trình giáo dục đạo đức phải được coi trọng
như những môn học khác trong nhà trường để học sinh trung học
phổ thông (16 đến 18 tuổi) đang trong lứa tuổi phát triển tâm
sinh lý rất phức tạp và nhạy cảm,được giáo dục và định hướng một
cách tổng hợp từ hành vi, lối sống, giá trị nhân văn, tình yêu, niềm tự
hào về dân tộc và nhân loại.
2. Giáo dục đạo đức cho học sinh trung học phổ thông
không chỉ qua sách vở hoặc các hoạt động trong nhà trường mà còn
phải phối hợp với các hoạt động ngoại khóa và những sinh hoạt trong
cuộc sống thường nhật. Vì vậy công tác tổ chức giảng dạy cần được

22. 20
thay đổi và cải tiến nhằm giúp cho học sinh giỏi cả lý thuyết và thực
hành, ngoan ở nhà trường, ở gia đình và ngoài xã hội.
3. Công tác đào tạo, bồi dưỡng và đãi ngộ giáo viên giảng
dạy môn đạo đức cần phải được quan tâm hơn nữa từ phía Bộ giáo
dục và đào tạo và các trường Đại học / Cao đẳng sư phạm. Nội dung
chương trình, phương pháp giảng dạy, cách thức tổ chức các hoạt
động giáo dục đạo đức nên được chỉnh lý và cập nhật sau một thời
gian nhất định nhằm làm cho chương trình đáp ứng và phù hợp với
những chuẩn mực mới, yêu cầu mới và phát triển mới trong xã hội.
4. Sự lỏng lẻo trong sự phối hợp giữa nhà trường với gia
đình và xã hội được xác định là một trong những lý do cơ bản dẫn
đến thực trạng xuống cấp về đạo đức, lối sống của một bộ phận học
sinh hiện nay. Do vậy, mối liên kết giữa nhà trường, gia đình và xã
hội đóng vai trò rất quan trọng trong việc giáo dục đạo đức cho học
sinh. Các nhà giáo dục, các nhà trường cần phải suy nghĩ, tìm tòi và
đề xuất các biện pháp hữu hiệu và khả thi để kết nối các lực lượng
này với nhau nhằm đẩy mạnh hơn nữa công tác giáo dục đạo đức cho
học sinh.
5. Các nhà trường cần phát huy hết sức vai trò chủ đạo của
mình làm cho gia đình và xã hội hiểu rõ và ý thức hơn vai trò, trách
nhiệm cũng như lợi ích của họ trong việc đồng tham gia giáo dục đạo
đức cho con em mình.
6.Các nhà trường cần chủ động xây dựng các chương trình
hoạt động ngoại khóa phù hợp để động viên ngày càng nhiều lực
lượng gia đình, xã hội tham gia, góp sức thực hiện các chương trình
giáo dục đạo đức cho học sinh.
Từ những nhận xét trên, chúng tôi đã mạnh dạn thiết kế một
chương trình giáo dục đạo đức thông qua các hoạt động ngoại khóa

23. 21
để tăng cường chất lượng giáo dục đạo đức cho học sinh PTTH tại
Hà Nội. Chương trình được xây dựng gồm 3 bước:
Bƣớc 1: Xác định những vẫn đề khó khăn trong quá trình
phối hợp tổ chức, phương hướng khắc phục. Từ đó tuyên truyền,
khơi dậy ý thức và trách nhiệm của nhà trường, gia đình và cộng
đồng trong nhiệm vụ giáo dục đạo đức cho thế hệ trẻ
Bƣớc 2: Đề xuất và lựa chọn danh mục các hoạt động
ngoại khóa có nội dung giáo dục đạo đức cho học sinh PTTH
Bƣớc 3: Xây dựng chương trình hành động phối hợp giữa
nhà trường, gia đình và những tổ chức xã hội có liên quan với
các hoạt động ngoại khóa nhằm nâng cao hơn nữa hiệu quả của
môn giáo dục đạo đức hiện nay.
Để đảm bảo tính khoa học và khả thi của chương trình, chúng
tôi đã lấy ý kiến đánh giá của các nhà khoa học, các thầy cô giáo. Các ý
kiến đều nhất trí cao với mục tiêu và nội dung, phương pháp tổ chức
của các hoạt động ngoại khóa nhưng cũng còn có ý kiến về khả năng
huy động tài chính, phân công trách nhiệm và đánh giá kết quả của các
hoạt động.

24. 22
5.2. Kết luận
Với sự đánh giá về thực trạng giáo dục đạo đức trong một số
trường phổ thông trung học, chúng ta có thể có một số kết luận sau:
- Ngoài những bài học về đạo đức trong nhà trường, chúng
ta phải tổ chức các hoạt động ngoại khóa để học sinh có thể tham gia
và mở rộng hiểu biết góp phần hình thành nhân cách và lối sống đẹp.
- Nhà trường giữ vai trò chủ đạo trong việc tổ chức các
hoạt động ngoại khóa thông qua mối liên kết với gia đình và xã hội.
- Việc lựa chọn các hoạt động, xác định trách nhiệm của mỗi
bên đóng vai trò quyết định trong thành công của các sự kiện được tổ
chức.
- Chỉ có sự tham gia, ủng hộ và nhận thức cao của gia
đình, các tổ chức trong xã hội thì việc phối hợp liên kết mới thành
công và tạo được bước chuyển biến tích cực trong lĩnh vực giáo dục
đạo đức cho học sinh.
Những vấn đề nổi cộm của công tác giáo dục đạo đức cho
học sinh gần đây đã nhận được mối quan tâm và chia sẻ của toàn xã
hội. Ngành giáo dục và trực tiếp là các nhà trường cần tận dụng và
nắm lấy thời cơ này để đẩy mạnh và đổi mới các chương trình giáo
dục đạo đức cho học sinh.
5.3. Khuyến nghị
Giải pháp của nghiên cứu này chỉ là một đề xuất nhỏ
trong lĩnh vực giáo dục đạo đức bên cạnh các giải pháp khác liên
quan đến đổi mới chương trình, bồi dưỡng giáo viên, đầu tư cơ
sở vật chất…Việc đưa được giải pháp vào thực tế một cách hiệu
quả còn phụ thuộc vào rất nhiều các điều kiện khác như: điều
kiện tài chính, ý thức của con người, nhận thức của xã hội, sự

25. 23
hưởng ứng của học sinh…tuy nhiên chúng tôi cũng đề xuất và
khuyến nghị được sử dụng kết quả nghiên cứu này như sau:
- Đăng tải trên các tạp chí khoa học ngành, trên báo
hoặc website của ngành giáo dục;
- Trình bày và giới thiệu trong các hội thảo, hội nghị
có nội dung liên quan;
- Sử dụng làm tài liệu tham khảo cho các bài giảng
trong đào tạo cán bộ quản lý giáo dục và phương pháp giảng dạy
bộ môn đạo đức;
- Tổ chức thí điểm chương trình này để khẳng định tính khả thi
và hiệu quả. Nếu kết quả tốt xin đề xuất được tổ chức với số lượng trường
tham gia nhiều hơn, trên địa bàn rộng hơn.
Trong khuôn khổ của một luận án, chúng tôi mới chỉ nghiên
cứu được trên một số lượng trường có hạn, một khu vực nhất định
với số lượng người tham gia còn khiêm tốn, trong thời gian tới nếu
có điều kiện chúng tôi đề xuất các nghiên cứu có cùng nội dung có
thể được tiến hành với nhiều đối tượng và nhiều trường tham gia,
không chỉ ở cấp trung học phổ thông mà còn ở các cấp học khác
nhau, không chỉ ở Hà Nội mà còn ở các địa phương khác để chúng ta
có được một bức tranh hoàn chỉnh hơn về chương trình giáo dục đạo
đức hiện nay góp phần đề xuất những phương án đổi mới giáo dục
căn bản và toàn diện sau năm 2015.