1. หัวข้อวิทยานิพนธ์และชื่ออาจารย์ทปรึกษา
ี่
โครงการปริญญาโท สาขาวิชาพุทธศาสนศึกษา
-
ชื่อ นามสกุล พระมหาไพโรจน์ เกสร เลขทะเบียน 4606030452
ชื่ออาจารย์ที่ปรึกษาวิทยานิพนธ์ ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร . วัชระ งามจิตรเจริญ
ชื่อวิทยานิพนธ์ (ภาษาไทย) อามิสบูชา และ ปฏิบัติบูชา : หลักเกณฑ์การตัดสินสำาหรับชาว
พุทธ
ชื่อวิทยานิพนธ์ (
ภาษาอังกฤษ )
แนวคิดหลักของวิทยานิพนธ์
ชาวพุทธในสังคมปัจจุบัน ยังมีทัศนคติและความเข้าใจในหลักคำาสอนทางพุทธศาสนาที่คลาด
เคลือนไม่ตรงกันกันหลายเรื่อง เช่น คำาสอนเรื่องการบูชา เป็นมงคลข้อที่ ๓ ในมงคล ๓๘ ประการ
่
กล่าวถึงการบูชามี ๒ อย่าง คือ อามิสบูชา และ ปฏิบัติบูชา โดยคนส่วนมากมักเข้าใจว่า อามิสบูชา
หมายถึง การบูชาด้วยวัตถุ มีของหอม ดอกไม้ ธูป เทียน เป็นต้น ซึ่งเป็นวัตุหยาบภายนอกเท่านั้น
แต่ความจริงมีวัตถุภายนอนที่มีความละเอียดอีกหลายอย่าง เช่น เสียง กลิ่น รส เป็นต้น
ถือว่าวัตถุที่มีความละเอียดเหล่านี้ ก็เป็นอามิสเช่นกัน
ปฏิบัติบูชา หมายถึง การบูชาด้วยการปฏิบติ คนส่วนมากมักเข้าใจว่า การปฏิบตินั้นคือการ
ั ั
สวดมนต์ , นั่งหลับตาทำาสมาธิ เป็นต้น ซึ่งมีขอบเขตที่จำากัด มีความยุ่งยาก ไม่สะดวก และเหมาะ
สำาหรับคนเฉพาะกลุ่มเท่านั้น โดยเฉพาะในกรณีเรื่องการสวดมนต์ มักเข้าใจโดยมากว่า เป็นการปฏิบติ ั
บูชา เพราะถือเอากิริยาอาการที่กระทำา แต่ความจริงไม่ได้เป็นเช่นนั้น เพราะหลักเกณฑ์ที่จะตัดสินว่า
อะไรเป็นการปฏิบัตินั้น ให้ใช้ “โยนิโสมนสิการ” คือ การกระทำาไว้ในใจโดยอุบายอันแยบคาย เป็น
เกณฑ์ในการตัดสิน
ดังนั้น ทัศนคติความเข้าใจในหลักคำาสอนเรื่องการบูชาที่เกิดขึ้นในหมู่ชาวพุทธปัจจุบัน ผู้วิจัย
เห็นว่า ยังมีความคลาดเคลื่อน จึงควรจะได้ทำาการวิจัยในเรื่องดังกล่าวให้เกิดความชัดเจน เพื่อใช้เป็น
เกณฑ์ในการตัดสินที่ถกต้องและให้เป็นไปในแนวทางเดียวกันสืบไป
ู
วัตถุประสงค์
1. เพื่อศึกษาวิเคราะห์หลักคำาสอนเรื่องการบูชาในพระไตรปิฎก
2. เพื่อศึกษาเกณฑ์การตัดสินความถูกต้องเรื่องการบูชาในพระอภิธรรมปิฎก
3. เพื่อศึกษาทรรศนะความเข้าใจเรื่องการปฏิบติของชาวพุทธ
ั
วิธดำาเนินการวิจัย
ี