Báo cáo

1. HƯỚNG DẪN VIẾT BÁO CÁO THỰC TẬP TỐT NGHIỆP
(DÀNH CHO CÁC EM SINH VIÊN ĐẠI HỌC NGÀNH CÔNG NGHỆ SINH HỌC) –
HỆ CAO ĐẲNG CÓ KHÁC MỘT CHÚT.
Lưu ý: Những phần thầy viết các em phải xin phép thì những phần đó liên quan đến
pháp luật và vấn đề đạo đức nghề nghiệp. Việc tiết lộ bí mật của nơi các em đến thực tập
nếu nặng có thể dính dáng đến pháp luật nhẹ thì ảnh hưởng đến danh tiếng của Trường
nhưng ảnh hưởng trước nhất là vấn đề đạo đức nghề nghiệp của chính bản thân các em.
Việc báo cáo thực tập có thể khác báo cáo đồ án một chút. Hiện nay, cũng chưa thấy có quy
định chung về vấn đề này vì thực ra theo Thầy có muôn hình muôn vẻ trường hợp có thể xảy
ra. Do đó, có thể có quy định chung về hình thức chứ theo Thầy thì nội dung là một “công
trình nghệ thuật” của người viết, không nên gò bó quá làm mất tính sáng tạo (tính sáng tạo
trong giới hạn có thể chấp nhận được so với kiến thức chung của xã hội – chứ snag1 tạo theo
kiểu phá cách quá chẳng ai hiểu gì thì cũng “rắc rối” đó) của các em.
- Hầu hết việc viết báo cáo (cả thực tập và đồ án) tùy thuộc vào giáo viên hướng dẫn. Thầy
Cô hướng dẫn hướng dẫn các em viết như thế nào thì các em viết như vậy.
- Việc viết báo cáo thực tập khác đồ án ở chỗ: Báo cáo thực tập là báo cáo lại quá trình làm
việc ở một viện nghiên cứu, bệnh viện, nhà máy hoặc một công ty, cơ sở sản xuất.
- Thông thường, Thầy sẽ có một số phần yêu cầu sinh viên viết (Đối với các sinh viên thầy
hướng dẫn) – Các em đọc lướt qua nếu phần nào liên quan đến mình thì đọc kỹ:
Lưu ý: Đây vẫn chỉ là hướng dẫn chung chung mang tính chất “chết” . Các em là người
sống nên chỉ dựa vào những phần này để làm bài của các em, không nên làm y nguyên
như vậy rồi đến lúc hỏi sao Thầy gạch hết bài của em. “Thương hiệu “ác” trên google,
lên đó mà kiếm”
- Phần 1: Đặt vấn đề: khoảng 1 trang giấy. Phần này các em phải trả lời được câu hỏi:
tại sao lại đi đến nơi thực tập đó? Chọn làm cái gì ở đó, tại sao lại chọn cái đó để làm?
Chọn cái đó làm có ý nghĩa như thế nào về chuyên môn, kinh tế và đối với bản thân
em.
- Phần 2: Giới thiệu về nơi thực tập (nên là thế vì các em thực tập tại nơi nào thì nơi
đó cần các em PR cho họ – trừ công ty GBD chỉ cần giới thiệu vừa đủ thông tin để có
thể kiểm tra tính chính xác): Khoảng 5-7 trang giấy: Viết tổng quan về nơi thực tập,
giới thiệu xem họ làm cái gì, làm như thế nào, có liên quan gì đến ngành học của mình.
(Đây mang tính chất khoe nơi mình thực tập làm cho bài báo cáo của mình được tin
tưởng hơn). Cái này để xem các em làm có phù hợp không: Có trường hợp là học Công
nghệ sinh học mà vào xí nghiệp cơ khí 1/4 nuôi con bù lon và con ốc vít. Tất nhiên
không loại trừ trường hợp vào xí nghiệp cơ khí làm về vấn đề Công nghệ sinh học (Có
thể có, không thể nói trước được khi mà chưa có ai chứng minh là không thể).
- Phần 3: Nội dung thực tập (từ tối thiểu 30 trang đến tối đa 55 trang): Trong phần
này nếu:

2. o Các em làm theo hướng vào một cơ sở nghiên cứu hoặc sản xuất (thường là
phòng R&D) làm một đề tài nghiên cứu hoặc nghiên cứu ứng dụng (sau đây
gọi tắt là nghiên cứu) nào đó mà có thể ra được 1 kết quả thì các em viết theo
kiểu đồ án/luận văn gồm các phần: (tất nhiên đặt vấn đề đưa lên phần đầu): Như
Trường hợp nhóm Hội Sh3: Nuôi cấy huyền phù thoáng khí tế bào mô sẹo cây
Bình Vôi tại Viện sinh học tế bào (Thiệt tình Thầy mới nghe tới Viện này lần
đầu tiên). CÁC EM CỰC KỲ LƯU Ý ĐẾN VẤN ĐỀ BÍ MẬT CÔNG NGHỆ.
MUỐN CÔNG BỐ CÁC KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU NÀY CÁC EM PHẢI
ĐƯỢC SỰ ĐỒNG Ý CỦA NƠI EM THỰC TẬP VÀ PHẦN BÀI VIẾT PHẢI
ĐƯỢC CÁN BỘ HƯỚNG DẪN TẠI CƠ SỞ CHẤP THUẬN, THỦ TRƯỞNG
CƠ SỞ KÝ TÊN XÁC NHẬN [LƯU Ý: TRƯỜNG KHÔNG (HIỆN TẠI LÀ
CHƯA THÌ ĐÚNG HƠN, TƯƠNG LAI CHƯA BIẾT) TRẢ CHI PHÍ CHO
CÁN BỘ HƯỚNG DẪN TẠI CƠ SỞ VÀ CHO CƠ SỞ CÁC EM ĐI THỰC
TẬP, DO ĐÓ, TỰ TÌM NGUỒN KINH PHÍ NHÉ!]. Còn một vấn đề khá tế
nhị nhưng các em cũng nên để ý đó là các em bắt buộc phải có Thầy cô
trong Trường hướng dẫn, trong trường hợp các em tự chọn thì khi chọn
thầy cô trong trường phải hỏi ý kiến của CBHD ở cơ sở, không tự ý đặt vấn
đề trước với Thầy cô trong trường mà chưa được sự đồng ý của CBHD vì
đôi lúc đề tài đó CBHD không muốn cho người khác đứng tên vào. Việc
này thường rơi vào trường hợp các em làm nghiên cứu chung với đề tài
CBHD đang thực hiện. Những trường hợp này thì gặp trực tiếp Thầy Ngọ
để hỏi ý kiến.
3.1. Tổng quan về đề tài nghiên cứu (Tài liệu tham khảo theo chuẩn
APA style): hơn 1/3 tổng số trang phần này một chút;
3.2. Vật liệu, phương pháp nghiên cứu, bố trí thí nghiệm (Tài liệu tham
khảo theo chuẩn APA style): gần 1/3 tổng số trang phần này;
3.3. Kết quả nghiên cứu và biện luận(bố trí bao nhiêu thí nghiệm thì có
bấy nhiêu kết quả nghiên cứu) gần 1/3 tổng số trang phần này. (Tài liệu
tham khảo theo chuẩn APA style).
3.4. Kết luận và kiến nghị về kết quả nghiên cứu: 01 trang.
o Các em làm theo hướng vào một cơ sở nghiên cứu hoặc sản xuất theo hướng
thực tập các thao tác/ các kỹ năng mà tại đó người ta đang làm: Như
trường hợp các nhóm thực tập tại các bệnh viện, thực tập tại phòng QA-
QC của công ty sản xuất (phần kiểm nghiệm) – (không phải phần hệ thống
quản lý chất lượng – QLCL xem phía dưới): Tìm hiểu và thực tập quy trình
chẩn đoán Haemophilus influenzae và Streptococcus pneumoniae trên mẫu đàm
của các bệnh nhân đến khám và điều trị tại bệnh viện ABCB
3.1. Tổng quan về cái test mình đang làm Ví dụ như tình hình nhiễm hai
vi khuẩn trên ở VN và trên thế giới, Tính chất nuôi cấy và tính chất gây
bệnh, tình hình đề kháng kháng sinh của nó, các phương pháp kiểm tra
nhanh, cổ điển,. . . . . (Tài liệu tham khảo theo chuẩn APA style): 1/3
tổng số trang của phần này.
3.2. Quy trình xét nghiệm: Sơ đồ quy trình, cách thực hiện, những vấn đề
đặc biệt học được trong quá trình thực tập, . . . . (Tài liệu tham khảo theo
chuẩn APA style): 1/3 tổng số trang của phần này.

3. 3.3. Một số kết quả thu thập được và biện luận: Chủ yếu là thống kê kết
quả của các mẫu bệnh phẩm trong thời gian thực tập, xử lý kết quả bằng
toán thống kê để rút ra một số kết luận về tình hình nhiễm bệnh, tỷ lệ
mắc bệnh trên bệnh phẩm gửi đến, tỷ lệ nam/nữ mắc bệnh, độ tuổi mắc
bệnh, . . .và đặc biệt người ta thường quan tâm đến sự đề kháng kháng
sinh nên em có thể phân tích về vấn đề này. Tất nhiên, khi đưa ra kết quả
nào thì các em phải tập biện luận trên kết quả đó. Để làm được điều này
đòi hỏi các em phải so sánh với các kết quả nghiên cứu công bố trước đó.
Trong quá trình phân tích này có thể các em sẽ khám phá ra một số điều
thú vị. (Tài liệu tham khảo theo chuẩn APA style): hơn 1/3 tổng số trang
của phần này.
3.4. Kết luận và kiến nghị về kết quả đã phân tích: Có gì mới không, có
khẳng định được điều gì không hay cần làm gì thêm để khẳng định.
o Trường hợp các em đi thực tập tham gia sản xuất tại các công ty chuyên về
chế phẩm sinh học: Ví dụ: Sản xuất chế phẩm sinh học dùng trong chăn nuôi
thú y hoặc nuôi trồng thủy hải sản, xử lý môi trường, . ..
3.1. Tổng quan về cái mình tham gia sản xuất: Ví dụ xử lý nước thải thủy
sản: Tình hình ô nhiễm nuôi trồng thủy hải san, các phương thức nuôi
trồng tiên tiến được sử dụng trong đó có việc sử dụng các ứng dụng của
CNSH, các nghiên cứu liên quan đến sản phẩm mà mình được tham gia
sản xuất(Tài liệu tham khảo theo chuẩn APA style): ½ tổng số trang của
phần này.
3.2. Quy trình sản xuất: Sơ đồ quy trình, cách thực hiện, những vấn đề
đặc biệt học được trong quá trình thực tập, . . . . [phần này phải xin
phép công ty trước khi đưa lên bài báo cáo] (Tài liệu tham khảo theo
chuẩn APA style): ½ tổng số trang của phần này.
3.3. Kết luận và kiến nghị về kết quả đã phân tích: Em thấy có gì nên cải
tiến [xin phép trước khi đề xuất – vì đôi lúc do em chưa nhìn ra vấn đề
hoặc em hiểu sai lệch vấn đề]. Ví dụ em nói cái mà ảnh hưởng đến danh
tiếng công ty.
o Trường hợp các em đi thực tập tham gia sản xuất tại các công ty thực phẩm:
Ví dụ: Cầu tre, Bidrico, Vinaken, . . . .Có hai trường hợp viết báo cáo
Trường hợp viết về dây chuyền sản xuất
3.1. Tổng quan về sản phẩm và dây chuyền mình tham gia sản xuất: lưu ý
tổng quan về các ứng dụng của CNSH trong dây chuyền đó trên thế giới
và ở VN, các nghiên cứu liên quan đến sản phẩm mà mình được tham gia
sản xuất (Tài liệu tham khảo theo chuẩn APA style): ½ tổng số trang của
phần này.
3.2. Quy trình sản xuất: Sơ đồ quy trình, cách thực hiện, những vấn đề
đặc biệt học được trong quá trình thực tập, . . . . [phần này phải xin
phép công ty trước khi đưa lên bài báo cáo] (Tài liệu tham khảo theo
chuẩn APA style): ½ tổng số trang của phần này.
3.3. Kết luận và kiến nghị về kết quả đã phân tích. Em thấy có gì nên cải
tiến [xin phép trước khi đề xuất – vì đôi lúc do em chưa nhìn ra vấn đề
hoặc em hiểu sai lệch vấn đề]. Ví dụ em nói cái mà ảnh hưởng đến danh
tiếng công ty. Đề xuất các ý tưởng để đưa sản xuất thành quy trình sản

4. xuất xanh hoặc có ứng dụng công nghệ sinh học trong sản xuất sản phẩm
này
Trường hợp viết về một mảng nào đó trong sản xuất: xử lý nước
dùng (nước cấp), nước thải,…
Xử lý Nước dùng
• 3.1. Vai trò của nước dùng trong sản xuất
• 3.2. Quy trình xử lý nước cấp
• 3.3. Đề xuất các biện pháp xử lý xanh hơn, sạch hơn ứng dụng
công nghệ sinh học
• 3.4. Kết luận
Xử lý nước thải
• 3.1. Tổng quan về nước thải: Ô nhiễm như thế nào, xử lý ra sao?
Các pp xử lý đã được nghiên cứu.
• 3.2. Quy trình xử lý và vận hành hệ thống nước thải tại nhà máy
• 3.3. các ý tưởng đề xuất.
• 3.4. Kết luận
o Trường hợp các em đi thực tập tham gia sản xuất tại các công ty mà các em
được tìm hiểu về hệ thống quản lý chất lượng (khuyến khích các em tìm hiểu
về vấn đề này): Vui lòng liên hệ trực tiếp giáo viên hướng dẫn để hỏi kỹ hơn.
3.1. Tổng quan về hệ thống quản lý chất lượng tại các nhà máy thực
phẩm
3.2. Hệ thống quản lý chất lượng đang được vận hành tại nhà máy: xây
dựng như thế nào, vận hành ra sao, kiểm tra giám sát định kỳ như thế
nào?
3.3. Kết luận và kiến nghị
- Phần 4: Kết luận và kiến nghị chung cho đợt thực tập
Thời gian thực tập,
Nội dung thực tập
Địa điểm thực tập
Trên đây chỉ là những gợi ý cho các em. Đây không phải là mệnh lệnh bắt buộc. Quyền
làm hay không là quyền của em. Quyền chấm bài là quyền của các Thầy Cô.
Đừng có ai vô duyên mà điện thoại hoặc email hỏi Thầy là sao nhiều thế làm sao em
làm hết hay Thầy viết như thế thì em làm như thế nào? Hoặc thậm chí em đọc cái của Thầy
viết mà em chẳng hiểu em sẽ làm cái gì, nói chung chung lại là những câu hỏi hơi vôi duyên
và hơi ngớ ngớ ngẩn ngẩn như thế. Các em đều là năm cuối rồi, sắp ra trường rồi nên cần
động não suy nghĩ và chủ động vạch ra cho mình đầu tiên là một đề cương sơ bộ, sau đó là đề
cương chi tiết, một bài viết chưa hoàn chỉnh lắm và cuối cùng là một bài viết hoàn chỉnh. Cứ
tập viết bài đi để đến lúc thấy hữu dụng. (Sau này viết thư tình không phải nhờ người khác).
Có một số trường hợp thực tập ở những nơi đặc biệt do Thầy hướng dẫn thì Thầy sẽ chỉ viết
trực tiếp (tất nhiên là em đã đọc thuộc hướng dẫn này mà em không thấy mình rơi vào trường
hợp nào).
Các em cũng nên lưu ý tranh thủ viết càng sớm càng tốt, việc của mình tự mình không
lo thì ai lo. Thầy Cô trước hết lo cho bản thân thầy cô, gia đình thầy cô sau đó mới tới các em,
em nào có ý ngồi hoặc thậm chí nằm chờ sung rụng thì tốt nhất hãy nhắm mắt lại và mơ đi.
Giấc mơ không mất tiền mua, tội gì không mơ cho thỏa thích. Nhưng sau này đừng có hối

5. hận vì những gì mình đã không bỏ công sức. Hãy nhớ rằng, không ai thương mình bằng
mình tự thương mình. Muốn ăn thì phải . . . (Câu sau biết rồi khỏi cần nói).
Việc nộp bài viết lúc nào là quyền của các em, nhưng việc nhận hay không là quyền của
Thầy Cô (Riêng trường hợp của Thầy để email tự động, ai không đúng hạn bị xóa ráng
chịu). Thầy Cô cũng là những người bình thường không phải thần thánh (nếu không muốn nói
là rất mệt), do đó không thể nào mà có thể sửa ngay tức thì cho các em được (tất nhiên có
Thầy Cô giỏi thì Thầy không biết – Thầy Quân không nằm trong số đó). Vì vậy, nên nộp bài
sớm để Thầy Cô có thời gian sửa. Khi Thầy Cô sửa xong thì nên nhanh chóng sửa lại theo ý
của Thầy Cô (tất nhiên chỗ nào không hiểu rõ ý, không biết làm thì hỏi lại) và gửi bài tiếp để
Thầy Cô sửa, khi nào Thầy cô bảo được rồi thì hãy in ra và nhờ Thầy Cô ký tên xác nhận).
Những cái đại loại như lỗi chính tả, lỗi format thì các em . . . hãy tự rà soát lại.
Một lưu ý quan trọng là khi nộp bài online bằng file word (qua email – thông thường
các Thầy cô yêu cầu in ra để Thầy Cô sửa nhanh hơn) thì nên: 1. save as về word 2003 2.
chuyển file sang dạng pdf dùng phần mềm dopdf. Cũng đừng có vô duyên mà hỏi làm thế
nào để làm hay em không biết làm (chỉ trừ lớp trung cấp Thầy sẽ chỉ lại, còn từ hệ cao đẳng
trở lên nếu không biết thì đọc cái đoạn thứ ba trên đoạn này có mấy câu hay hay đó).
Việc cuối cùng: Format bìa việc sáng tạo thiết nghĩ cũng là cần thiết nhưng cần phải đầy
đủ các thông tin thông thường:
MỘT SỐ THÔNG TIN THÔNG THƯỜNG VỀ FORMAT THẦY THANH
P.VIỆN TRƯỞNG ĐÃ POST LÊN WEB CỦA VIỆN. CÁC EM LÊN ĐÓ TÌM.
Chúc các em học tốt và nhanh chóng hoàn thành chương trình học với kết quả tốt nhất!
“Người vác Tù và”

6. HƯỚNG DẪN SẮP XẾP TÀI LIỆU THAM KHẢO
(Cái này do một số trường công bố)
TỐT NHẤT LÊN GOOGLE SEARH APA STYLE (APA Style Official American
Psychological Association)
Sinh 3 đã được hướng dẫn Endnote rồi thì lấy ra mà phát huy tác dụng. Good
luck!
1. Tài liệu tham khảo được xếp riêng theo từng ngôn ngữ (Việt, Anh, Pháp, Đức, Nga,
Trung, Nhật, ...). Các tài liệu bằng tiếng nước ngoài phải giữ nguyên văn, không phiên âm,
không dịch, kể cả tài liệu bằng tiếng Trung, tiếng Nhật ... (đối với những tài liệu bằng ngôn
ngữ còn ít người biết có thể thêm phần dịch tiếng Việt đi kèm theo mỗi tài liệu).
2. Tài liệu tham khảo xếp theo thứ tự ABC họ tên tác giả theo thông lệ từng nước:
- Tác giả là người nước ngoài: xếp thứ tự ABC theo họ.
- Tác giả là người Việt Nam: xếp theo thứ tự ABC theo tên nhưng vẫn giữu nguyên
thứ tự thông thường của tên người Việt, không đảo tên lên trước họ.
- Tài liệu không có tên tác giả thì xếp theo thứ tự ABC từ đầu của tên cơ quan ban
hành báo cáo hay ấn phẩm, ví dụ: Tổng cục Thống kê xếp vào vần T, Bộ Giáo dục
& đào tạo xếp vào vần B, v.v...
3. Tài liệu tham khảo là sách, luận án, báo cáo phải ghi đầy đủ các thông tin sau:
 Tên các tác giả hoặc cơ quan ban hành (không có dấu ngăn cách);
 Năm xuất bản (đặt trong dấu ngoặc đơn, dấu phẩy sau dấu ngoặc đơn;
 Tên sách, luận án hoặc báo cáo được in nghiêng, có dấu phẩy cuối tên;
 Nhà xuất bản (dấu phẩy cuối tên nhà xuất bản);
 Nơi xuất bản (dấu chấm kết thúc tài liệu tham khảo).
(xem ví dụ tài liệu số 2,3,4, 23, 30, 32, 33, 34).
Tài liệu tham khảo là bài báo trong tạp chí, bài trong một cuốn sách ... càn ghi đầy
đủ các thông tin sau:
 Tên tác giả (không có dấu ngăn cách);
 Năm công bố (đặt trong ngoặc đơn, dấu phẩy sau ngoặc đơn);
 Tên bài báo (đặt trong ngoặc kép không in nghiêng, dấu phẩy cuối tên);
 Tên tạp chí hoặc tên sách (in nghiêng, dấu phẩy cuối tên);
 Tập (không có dấu ngăn cách);
 Số (đặt trong ngoặc đơn, dấu phẩy sau ngoặc đơn);
 Các số trang (gạch ngang giữa hai chữ số, dấu chấm kết thúc).
(xem ví dụ tài liệu số 1, 28, 29, 31).
Cần chú ý những chi tiết về trình bày nêu trên. Nếu tài liệu dài hơn 1 trang thì nên trình
bày sao cho từ dòng thứ hai lùi vào so với dòng thứ nhất 1 cm để phần tài liệu tham khảo
được rõ ràng và dễ theo dõi.
Ví dụ về cách trình bày tài liệu tham khảo:
TÀI LIỆU THAM KHẢO
Tiếng Việt
1. Quách Ngọc Ân (1992), "Nhìn lại hai năm phát triển lúa lai", Di truyền học ứng dụng,
98(1), tr. 10-16.

7. 2. Bộ Nông nghiệp & PTNT (1996), Báo cáo tổng kết 5 năm (1992-1996) phát triển lúa lai,
Hà Nội.
3. Nguyễn Hữu Đống, Đào Thanh Bằng, Lâm Quang Dụ (1997), Đột biến - Cơ sở lý luận và
ứng dụng, tr.15-25, NXB Nông nghiệp, Hà Nội.
4. Nguyễn Thị Gấm (1996), Phát hiện và đánh giá một số dòng bất dục đực cảm ứng nhiệt
độ, tr.32-37, Luận văn Thạc sĩ khoa học Nông nghiệp, Viện Khoa học kỹ thuật nông
nghiệp Việt Nam, Hà Nội.
.......................
23. Võ Thị Kim Huệ (2000), Nghiên cứu chhẩn đoán và điều trị bệnh ... , tr.14, 23, 30-35,
Luận án Tiến sĩ Y khoa, Trường ĐH Y Hà Nội.
Tiếng Anh
24. Anderson, J.E. (1985), "The Relative Inefficiency of Quota, The Cheese Case", American
Economic Review, 75(1), pp. 178-190.
25. Borkakati R.P., Virmani S.S. (1997), "Genetics of thermosentive genic male sterility in
Rice", Euphytica, 88, pp. 1-7.
26. FAO (1971), Agricalture Commudity Projections (1970-1980), Vol.II. Rome.
27. Institute of Economics (1988), Analysis of Expenditure Pattern of Urban Households in
Vietnam, Departement of Economics, Economics Research Report, Hanoi.