SIÊU ÂM ĐÁNH GIÁ ĐA THAI

27/10/2006 1
SIÊU ÂM ĐÁNH GIÁ ĐA THAI
BS. NGUYỄN QUANG TRỌNG
KHOA CHẨN ĐOÁN HÌNH ẢNH
BỆNH VIỆN AN BÌNH-TP.HCM

27/10/2006 2
DÀN BÀI
 Đại cƣơng.
 Phôi thai học.
 Khảo sát màng đệm và màng ối:
 Tam cá nguyệt I.
 Sau tam cá nguyệt I.
 Khảo sát chiều dài cổ tử cung.
 Các biến chứng của đa thai:
 Hội chứng truyền máu thai-thai (TTTS).
 Hội chứng tắc mạch thai đôi (TES).
 Thai đôi thiếu tim (Acardiac twinning).
 Thai dính nhau.
 Thai trong thai.

27/10/2006 3
DÀN BÀI
 Đại cƣơng.

27/10/2006 4
ĐẠI CƢƠNG
 Trƣớc đây, tần suất trẻ sinh đôi khoảng 1-1,5% trẻ
sinh sống (live birth).
 Nhƣng những năm gần đây có sự gia tăng nhanh
chóng tỷ lệ đa thai, có 2 lý do đƣợc đƣa ra:
 Tuổi của thai phụ ngày càng lớn lúc mang thai.
 Sự gia tăng các trƣờng hợp thụ thai có sự trợ giúp
y khoa.
C.M.Rumack et al. Diagnostic Ultrasound. 3rdEdition. 2005. p1185-1212

27/10/2006 5
ĐẠI CƢƠNG
 Khoảng 50% các trƣờng hợp sinh đôi và phần lớn các
trƣờng hợp sinh 3 trở lên bị sinh non hoặc sinh thiếu
cân.
 Tỷ lệ trẻ chết chu sinh (perinatal) ở trẻ sinh đôi gấp 5-
10 lần so với trẻ sinh đơn.
 Thai phụ đa thai cũng có tỷ lệ sảy thai và các biến
chứng trong thời kỳ mang thai cao hơn bình thƣờng.

27/10/2006 6
DÀN BÀI
 Đại cƣơng.

27/10/2006 7
PHÔI THAI HỌC
 Thai đôi đƣợc chia làm 2 loại:
 Thai đôi dị hợp tử: Dizygotic Twins (DZ twins):
70% (còn gọi là thai đôi giả).
 Thai đôi đồng hợp tử: Monozygotic Twins (MZ
twins): 30% (còn gọi là thai đôi thật).

27/10/2006 8
Peter M. Doubilet et al. Atlas of Ultrasound in Obstetrics and Gynecology. 2003
THAI ĐÔI DỊ HỢP TỬ (DZ TWINS) THƢỜNG XẢY RA
Ở CÁC THAI PHỤ:
- Có thai sau khi dùng thuốc kích thích rụng trứng.
- Thai phụ có tiền sử gia đình sinh con dị hợp tử.
- Thai phụ > 35 tuổi.
- Chủng tộc: Châu Phi > Châu Âu > Châu Á.

27/10/2006 9
PHÔI THAI HỌC
 Thai đôi dị hợp tử: 70%.
 Từ hai hợp tử (zygote)
hình thành hai thai.
 Hình thành 2 phôi thai với
2 màng đệm, 2 màng ối, 2
túi noãn hoàn.
 Chúng có thể có hai bánh
nhau riêng biệt hoặc bánh
nhau hòa làm một.

27/10/2006 10
PHÔI THAI HỌC
 Thai đôi đồng hợp tử : 30%.
 Từ một hợp tử (zygote) phân chia thành hai thai.
 Màng đệm (chorionicity) và màng ối (amnionicity)
của MZ twins tùy thuộc vào giai đoạn phân chia.

27/10/2006 11
PHÔI THAI HỌC
 Dichorionic diamniotic twins
(DC/DA twins): 25%.
 Sự phân chia hợp tử diễn ra
trong 4 ngày đầu sau thụ thai,
giữa giai đoạn 2 tế bào và
giai đoạn morula.
 Hình thành 2 phôi thai với 2
màng đệm, 2 màng ối, 2 túi
noãn hoàn.
 Chúng có thể có hai bánh
nhau riêng biệt hoặc bánh
nhau hòa làm một.

27/10/2006 12
PHÔI THAI HỌC

27/10/2006 13
PHÔI THAI HỌC
 Monochorionic diamniotic twins
(MC/DA twins): 70%.
 Sự phân chia diễn ra giữa
ngày thứ 4 và ngày thứ 8 sau
thụ thai, vào giai đoạn phân
chia của khối TB lót trong.
noãn hoàn.
 Chúng có một bánh nhau
chung.

27/10/2006 14
PHÔI THAI HỌC
 Monochorionic monoamniotic
twins (MC/MA twins): 4%.
 Sự phân chia diễn ra sau
ngày thứ 8 thụ thai, vào giai
đoạn phân chia đĩa phôi.
noãn hoàn.
 Chúng có một bánh nhau
chung.

27/10/2006 15
PHÔI THAI HỌC
 Nếu sự phân chia diễn ra sau ngày thứ 13 thụ thai
thì sự phân chia thƣờng không hoàn toàn, kết quả là
hình thành thai đôi dính nhau (conjoined twins).

27/10/2006 16
- Thai đôi hai màng đệm/hai
màng ối (DC/DA twins): nếu sự
phân chia diễn ra trong vòng 4
ngày đầu sau thụ thai (25%).
- Thai đôi một màng đệm/hai
màng ối (MC/DA twins): nếu sự
phân chia diễn ra giữa ngày thứ 4
và ngày thứ 8 sau thụ thai (70%).
- Thai đôi một màng đệm/một
màng ối (MC/MA twins): nếu sự
phân chia diễn ra sau ngày thứ 8
sau thụ thai (4%).
- Thai đôi dính nhau (conjoined
twins): nếu sự phân chia diễn ra
sau ngày thứ 13 sau thụ thai.
Kypros Nicolaides et al. Diploma in Fetal Medicine & ISUOG Educational Series. 2001

27/10/2006 17
PHÔI THAI HỌC

27/10/2006 18
DÀN BÀI
 Đại cƣơng.

27/10/2006 19
KHẢO SÁT MÀNG ĐỆM VÀ MÀNG ỐI
 Màng đệm và màng ối đóng vai trò quan trọng trong chẩn
đoán và tiên lƣợng thai.
 Bánh nhau (đƣợc hình thành từ màng đệm) trong MC/DA
twins luôn luôn có sự thông nối (anastomosis) giữa tuần
hoàn của hai thai. Thông nối này có thể là động-động
mạch, động-tĩnh mạch hoặc tĩnh-tĩnh mạch và có thể gây
nên hội chứng truyền máu thai-thai (twin-twin transfusion
syndrome - TTTS).
 Ngƣợc lại, trong DC/DA twins, bánh nhau có thể hòa làm
một nhƣng không bao giờ có sự thông nối tuần hoàn giữa
hai thai.

27/10/2006 20
 Việc chẩn đoán nguyên nhân của sự phát triển không
cân đối hai thai tùy thuộc vào màng đệm
(chorionicity):
 Đối với DC/DA twins thì thƣờng là do thai chậm
phát triển trong tử cung (intrauterine growth
restriction - IUGR) của một trong hai thai.
 Đối với MC/DA twins thì thƣờng là do hội chứng
truyền máu thai-thai-TTTS.

27/10/2006 21
TAM CÁ NGUYỆT I
 Siêu âm xác định màng đệm ở đầu tam cá nguyệt I là
điều không khó.
 Lúc thai khoảng 5-6 tuần tuổi, màng đệm đƣợc thấy
nhƣ một vòng hồi âm ở trong màng rụng (decidua)
dày (dấu hiệu trong màng rụng - intradecidual sign).

27/10/2006 22
Thai đôi 5 tuần, SA qua ngã âm
đạo: hai túi thai (1 và 2), nằm
trong màng rụng (d)
(intradecidual sign), mỗi túi thai
có một noãn hoàn (đầu mũi tên)
(DC/DA twins).

27/10/2006 23
TAM CÁ NGUYỆT I
 Sau 6 tuần, bao màng rụng-màng đệm (decidual
capsularis/chorion laeve), đƣợc thấy nhƣ vòng hồi âm
nằm lệch tâm bên trong một vòng dày (decidual vera)
tạo thành dấu hiệu màng rụng đôi (double decidual
sign).

27/10/2006 24
TAM CÁ NGUYỆT I
Double decidual sign

27/10/2006 25
TAM CÁ NGUYỆT I
Thai đôi 6,5 tuần, SA qua ngã âm đạo: hai túi thai bao quanh bởi vòng
hồi âm dày (c) của bao màng rụng-màng đệm (decidual
capsularis/chorion laeve), vòng này nằm trong màng rụng (d)
(decidual vera) (double decidual sign), mỗi túi thai có một noãn hoàn
(mũi tên) và một phôi thai (đầu mũi tên): DC/DA twins.

27/10/2006 26
TAM CÁ NGUYỆT I
Thai sinh ba: 3 màng đệm/3 màng ối (trichorionic triamniotic triplets)

27/10/2006 27
TAM CÁ NGUYỆT I
 Cuối tam cá nguyệt I, khi decidua basalis/chorion
frondosum hình thành bánh nhau (placenta), thì bao
bao màng rụng-màng đệm (decidual
capsularis/chorion laeve) có thể còn thấy nhƣ một
vách dày giữa hai túi thai.
 Cách tốt nhất để chẩn đoán DC/DA twins là dựa vào
vách dày giữa hai thai hoặc thấy đƣợc hai bánh nhau.

27/10/2006 28
TAM CÁ NGUYỆT I
Thai đôi 7,5 tuần, SA qua ngã âm đạo: hai túi thai phân cách bởi một
màng dày (m), màng này đƣợc hình thành bởi hai bao màng rụng-
màng đệm (decidual capsularis/chorion laeve - dc/cl): DC/DA twins.

27/10/2006 29
TAM CÁ NGUYỆT I
 Trong tam cá nguyệt I, màng ối (amnion) là một
màng mỏng bao quanh bào thai.
 Ở đầu tam cá nguyệt I, ta có thể thấy màng ối bao
quanh mỗi phôi thai trong MC/DA twins, nhƣng đến
10 tuần tuổi thì màng ối đã phát triển đủ lớn để tiếp
xúc với nhau, tạo thành một màng mỏng ngăn cách
giữa hai thai.
 Noãn hoàn nằm giữa màng đệm và màng ối.

27/10/2006 30
TAM CÁ NGUYỆT I
Thai 5 tuần: một túi thai trong
lòng TC.
8 ngày sau: một màng đệm, hai noãn
hoàn, hai phôi thai: MC/DA twins.

27/10/2006 31
TAM CÁ NGUYỆT I
MC/DA twins.

27/10/2006 32
TAM CÁ NGUYỆT I
MC/DA twins, 7 tuần: e: phôi thai, ys: noãn hoàn,
ch: màng đệm, amn: màng ối.

27/10/2006 33
TAM CÁ NGUYỆT I
MC/DA twins, 9,5 tuần: e: phôi thai, ys: noãn hoàn, amn: màng ối, các
mũi tên chỉ đoạn tiếp xúc với nhau của hai màng ối.

27/10/2006 34
TAM CÁ NGUYỆT I
- Hiện diện màng dày ngăn cách hai thai  DC/DA twins.
- Hiện diện màng rất mỏng ngăn cách hai thai  MC/DA twins.
- Không thấy màng ngăn + Chỉ thấy một noãn hoàn hoặc thấy
hình ảnh trộn lẫn (intermingling) các cuống rốn 
MC/MA twins.

27/10/2006 35
DC/DA twins MC/DA twins
MC/MA twins

27/10/2006 36
DÀN BÀI
 Đại cƣơng.

27/10/2006 37
CÁC BƢỚC TIẾN HÀNH ĐỂ XÁC ĐỊNH MÀNG ĐỆM VÀ MÀNG ỐI
SAU TAM CÁ NGUYỆT I
Bƣớc 1: NHẬN BIẾT BÁNH NHAU
- 2 bánh nhau  DC/DA twins.
- 1 khối nhau (one placental mass)  ta tiến hành các bƣớc kế tiếp:
Bƣớc 2: NHẬN BIẾT MÀNG NGĂN GIỮA HAI THAI
- Có màng ngăn  thai đôi không phải là MC/MA twins.
+ Màng ngăn dày  DC/DA twins.
+ Màng ngăn mỏng  MC/DA twins.
(sau 22 tuần, bề dày màng ngăn không còn ý nghĩa).
- Không tìm thấy màng ngăn giữa 2 thai xảy ra ở 10% thai DA twins
(hoặc DC/DA twins hoặc MC/DA twins).

27/10/2006 38
CÁC BƢỚC TIẾN HÀNH ĐỂ XÁC ĐỊNH MÀNG ĐỆM VÀ MÀNG ỐI
Bƣớc 3: TÌM DẤU HIỆU LAMBDA, DẤU HIỆU T
- Dấu hiệu lambda (+)  DC/DA twins
(sau 14 tuần, dấu hiệu này khó tìm).
- Dấu hiệu T (+)  MC/DA twins.
Bƣớc 4: XÁC ĐỊNH GIỚI TÍNH CỦA HAI THAI
- Giới tính của 2 thai khác nhau  dizygotic twins, tức DC/DA twins.
- 2 thai cùng giới tính  thai đôi hoặc là MC twins hoặc là DC twins.
Bƣớc 5: TÌM HÌNH ẢNH TRỘN LẪN CÁC CUỐNG RỐN
- Hai cuống rốn trộn lẫn vào nhau  MC/MA twins.

27/10/2006 39
Màng ngăn dày, Lambda sign (+): DC/DA twins

27/10/2006 40
Màng ngăn rất mỏng, T sign (+): MC/DA twins

27/10/2006 41
Tam cá nguyệt II: sự chênh lệch về độ dày màng ngăn rất ít.
DC/DA twins MC/DA twins

27/10/2006 42
Thai đôi 14 tuần, hai bánh nhau: DC/DA twins

27/10/2006 43
Thai đôi 21 tuần, 1 khối nhau, lambda sign (+):
DC/DA twins

27/10/2006 44
Thai đôi 10,5 tuần: 2 thai
đƣợc bao quanh bởi 1 màng
ối duy nhất (các mũi tên), có
1 yolk sac (mũi tên mở), 2
cuống rốn trộn lẫn thành 1
cuống chung (các đầu mũi
tên)  MC/MA twins.

27/10/2006 45
Thai đôi: một nam, một nữ  DC/DA twins

27/10/2006 46
Thai đôi 11 tuần: 1 màng ối, hai
cuống rốn trộn lẫn: MC/MA twins
Đến 22 tuần: hai cuống rốn trộn lẫn:
MC/MA twins

27/10/2006 47
Hai cuống rốn trộn lẫn  MC/MA twins

27/10/2006 48
DÀN BÀI
 Đại cƣơng.

27/10/2006 49
KHẢO SÁT CHIỀU DÀI CỔ TỬ CUNG
 Biến chứng đáng sợ có thể xảy ra trong quá trình
mang thai đó là sinh non, đặc biệt trƣớc 32 tuần.
 Hầu hết thai sinh non trƣớc 24 tuần đều chết. Thai
sinh giữa 24-32 tuần dễ bị chết hoặc tàn tật, trong khi
ở thai sinh non sau 32 tuần thì khả năng sống sót rất
cao.
 Tỷ lệ sinh non ở thai đơn là 1%, trong khi ở thai đôi
DC là 6% và thai đôi MC lên đến 9%.
 Do vậy, khảo sát chiều dài cổ TC là điều cần lƣu ý
khi khám thai đôi.

27/10/2006 50
 Dùng đầu dò qua ngã âm đạo để khảo sát cổ tử cung
cho kết quả chính xác hơn siêu âm qua ngã bụng.
 Nghiệm pháp đè ép vùng bụng của thai phụ thƣờng
đƣợc tiến hành trong khi ta đang quan sát cổ tử cung
giúp cho ta không bỏ sót những trƣờng hợp hở eo cổ
TC.
 Chiều dài cổ TC đo ở tam cá nguyệt II:
 > 3,5cm : ít nguy cơ sinh non trƣớc 34 tuần.
 < 2,5cm: tăng nguy cơ sinh non.

27/10/2006 51
HỞ EO CỔ TỬ CUNG (CERVICAL INCOMPETENCE)
- Chiều dài cổ TC < 2,5cm.
- Lồi khoang ối vào kênh cổ TC.
- Hiện diện một phần của thai trong kênh cổ hoặc trong âm đạo.

27/10/2006 52

27/10/2006 53
Không đè ép bụng thai phụ Đè ép bụng thai phụ

27/10/2006 54
(Trust Your Vaginal Ultrasound)

27/10/2006 55
DÀN BÀI
 Đại cƣơng.

27/10/2006 56
CÁC BIẾN CHỨNG CỦA ĐA THAI
 Thông nối mạch máu ở bánh nhau chung trong thai
đôi một màng đệm (MC twins) luôn luôn xảy ra, hậu
quả là có thể gặp 3 hội chứng sau:
 Hội chứng truyền máu thai-thai (twin-twin
transfusion syndrome).
 Hội chứng tắc mạch thai đôi (twin embolization
syndrome).
 Thai đôi thiếu tim (acardiac twinning).

27/10/2006 57
HỘI CHỨNG TRUYỀN MÁU THAI-THAI
 Hội chứng này gặp ở 25% các trƣờng hợp thai đôi
một màng đệm.
 Biểu hiện trên siêu âm là hình ảnh tƣơng phản giữa
hai thai: thai cho - donor, thai nhận - recipient.

27/10/2006 58
DẤU HIỆU SỚM TRONG TAM CÁ NGUYỆT I
- NT tăng ở thai nhận (recipient) hoặc cả hai thai (do suy tim).

27/10/2006 59
Màng ngăn rất mỏng, T sign (+) Thai A: NT = 1,4mm
Thai B: NT = 3,8mm Thai B: bàng quang to

27/10/2006 60
BA DẤU HIỆU CHẨN ĐOÁN CHÍNH
1. Thai đôi một màng đệm (MC/DA twins).
2. Sự khác biệt về kích thƣớc thai (ở tam cá nguyệt II):
- Khác biệt về ƣớc lƣợng cân nặng của hai thai > 20%.
- Hoặc sự khác biệt về chu vi vòng bụng (AC) > 20mm.
- Hoặc sự khác biệt về đƣờng kính lƣỡng đỉnh (BPD) > 5mm.
3. Sự khác biệt về thể tích nƣớc ối (ở tam cá nguyệt II):
Thai cho (donor) thiểu hoặc vô ối/thai nhận (recipient) đa ối.
+ Dấu hiệu đặc hiệu: không thấy bàng quang ở thai cho và
ngƣợc lại, bàng quang to ở thai nhận).
+ Khi đã xuất hiện tình trạng thai cho thiểu ối/thai nhận
đa ối thì tỷ lệ tử vong của cả hai thai lên đến 90%.

27/10/2006 61
Thumb rule: Gọi là bàng quang to (megacystis) khi đƣờng kính dọc của bàng
quang > 6mm và tỷ số đƣờng kính bàng quang/CRL > 1/10.

27/10/2006 62
THAI CHO (DONOR) THAI NHẬN (RECIPIENT)
1. Thai gần nhƣ dính chặt vào thành
TC (stuck), không di động.
2. Kích thƣớc cuống rốn nhỏ.
3. Tim thai dãn nở và phì đại
(hypertrophic dilated heart).
1. Thai di động.
2. Kích thƣớc cuống rốn to.
3. Tim thai dãn nở.
4. Hồi âm của ruột dày.
5. Phù thai (hydropic twin).
CÁC DẤU HIỆU KHÁC

27/10/2006 63
Khác biệt về kích thƣớc giữa hai
thai.
Đa ối ở thai lớn. Thiểu ối ở thai
nhỏ (mũi tên chỉ màng ngăn nằm
sát thai nhỏ).

27/10/2006 64
Màng ngăn (mũi tên) ngay sát thân
của thai cho
Phù thai, đa ối ở thai nhận

27/10/2006 65
Màng ngăn (mũi tên) ngay sát thành
bụng của thai cho
Bụng của thai cho (các mũi tên) bị đè
phẳng do tình trạng đa ối của thai nhận

27/10/2006 66
Thai đôi 20 tuần, thai nhận
bàng quang to (mũi tên), đa ối
Thai cho dính vào thành tử
cung (mũi tên), vô ối.

27/10/2006 67
Thai nhận, tim thai dãn, phì đại, TDMT ít.
Y. Robert et al. Echographie en practique Obstetricale. 2003

27/10/2006 68
HỘI CHỨNG TRUYỀN MÁU GIỮA HAI THAI
Thai cho, cuống rốn
nhỏ
Thai nhận, cuống rốn
lớn
Y. Robert et al. Echographie en practique Obstetricale. 2003

27/10/2006 69
HỘI CHỨNG TRUYỀN MÁU GIỮA HAI THAI
Phù thai nhận (mũi tên)

27/10/2006 70
PHÂN CHIA GIAI ĐOẠN TRÊN SIÊU ÂM
- Giai đoạn I: còn thấy bàng quang ở thai cho (donor).
- Giai đoạn II: không còn thấy bàng quang ở thai cho (donor).
- Giai đoạn III: không có hoặc đảo ngƣợc EDV ở ĐM rốn, đảo
ngƣợc phổ ở ống tĩnh mạch, pulsatile flow ở TM rốn.
- Giai đoạn IV: phù thai ở thai nhận (recipient).
- Giai đoạn V: chết một trong hai thai (thƣờng là chết thai cho).

27/10/2006 71
Bàng quang của thai cho (D)
Bàng quang của thai nhận (R)
TTTS-Stage I

27/10/2006 72
Không thấy bàng quang của
thai cho (D)
Bàng quang của thai nhận (R)
TTTS-Stage II

27/10/2006 73
TTTS-Stage III

27/10/2006 74
TTTS-Stage IVPhù thai (hydrops) Return

27/10/2006 76
DÀN BÀI
 Đại cƣơng.

27/10/2006 77
HỘI CHỨNG TẮC MẠCH THAI ĐÔI
 Đối với thai đôi, trong quá trình phát triển, một trong
hai thai có thể chết trong TC và thai còn lại vẫn tiếp
tục lớn lên.
 Dịch và phần lớn mô mềm của thai chết đƣợc tái hấp
thu, tạo thành một khối thai chết dẹt, ít hoặc không có
nƣớc ối bao quanh, ta gọi là thai giấy (fetus
papyraceous).

27/10/2006 78
Thai đôi 9 tuần với một thai sống bình thƣờng và một thai chết,
không có tim thai. Có màng ngăn dày, lambda sign  Thai giấy
(fetus papyraceous) ở thai đôi DC/DA.

27/10/2006 79
Thai đôi 20 tuần với một thai sống bình thƣờng và một thai chết có CRL =
16mm, không có tim thai. Có màng ngăn dày ngăn cách hai thai  Thai giấy
(fetus papyraceous) ở thai đôi DC/DA.

27/10/2006 80
Chết một trong hai thai ở tam cá nguyệt II với
hình ảnh chồng khớp sọ (mũi tên).

27/10/2006 81
 Nếu là thai đôi DC/DA, thì thai còn sống không bị
nguy cơ gì, nhƣng nếu là thai đôi MC/DA thì có thể
gây nên hội chứng tắc mạch thai ở thai còn sống
(twin embolization syndrome - TES).
 Máu giàu thromboplastin, các cục máu đông, các
mảnh vỡ băng qua bánh nhau có tuần hoàn thông nối,
đi vào tuần hoàn của thai còn sống, có thể gây nên tắc
mạch ở não, gan, thận…

27/10/2006 82
1. Thấy ở thai còn sống ở thai đôi MC/DA.
2. Não: teo não lan tỏa, khuyết não (porencephaly), dãn
não thất, tật đậu nhỏ (microcephaly).
3. Tiêu hóa: nhồi máu gan, nhồi máu lách, teo hẹp ruột.
4. Thận: hoại tử vỏ thận.
5. Phổi: nhồi máu phổi.
6. Mặt: dị tật mặt.
7. Chi: khuyết tật.

27/10/2006 83
Teo não ở thai còn sống, nhồi máu gan với những đốm hồi âm dày:
Hội chứng tắc mạch thai đôi (TES).

27/10/2006 84
DÀN BÀI
 Đại cƣơng.

27/10/2006 85
THAI ĐÔI THIẾU TIM (ACARDIAC TWINNING)
 Biến chứng hiếm gặp của thai đôi MC, xảy ra do sự
thông nối lớn động-động mạch và tĩnh-tĩnh mạch
trong bánh nhau chung.
 Còn gọi là tình trạng đảo ngƣợc động mạch thai đôi
(Twin Reversed Arterial Perfusion Sequence-TRAP
Sequence).
 Sự thông nối lớn gây nên mất cân bằng huyết động
giữa hai thai, khiến cho hệ tim-mạch của một thai lấn
át hệ tim-mạch của thai còn lại.

27/10/2006 86
 Thai mà hệ tim-mạch lấn át gọi là thai bơm (pump
twin), và thai kia mà tim thƣờng không phát triển gọi
là thai thiếu tim (acardiac twin).
 Tim của thai bơm (pump twin) đẩy máu qua các động
mạch cuống rốn về bánh nhau và qua thông nối động-
động mạch để vào (các) động mạch cuống rốn của
thai thiếu tim (acardiac twin).

27/10/2006 87
 Nhƣ vậy dòng chảy của (các) động mạch cuống rốn
của thai thiếu tim bị đảo ngƣợc.
 Thai thiếu tim nhận oxy và dƣỡng chất từ động mạch
rốn. Máu đi qua cơ thể thai thiếu tim và trở về qua
tĩnh mạch rốn để vào bánh nhau, nơi mà qua thông
nối tĩnh-tĩnh mạch để trở về thai bơm.
 Ở thai thiếu tim, cuống rốn thƣờng chỉ có 2 mạch
máu (1 động mạch và một tĩnh mạch).

27/10/2006 88
 Vì thai thiếu tim nhận máu nghèo oxy qua (các) động
mạch rốn cho nên những cấu trúc đƣợc nuôi dƣỡng
bởi phần xa ĐMCB và các động mạch chậu đƣợc
nuôi dƣỡng tƣơng đối tốt, trong khi nửa trên cơ thể và
đầu nhận máu nuôi hầu nhƣ không còn tí oxy nào.
 Thai thiếu tim tiếp tục phát triển suốt thai kỳ.

27/10/2006 89
 Hình ảnh thai bơm thƣờng bình thƣờng.
 Nếu thai thiếu tim lớn, nó có thể nhận một lƣợng máu
lớn, điều này khiến cho tim của thai bơm sẽ bị quá
tải, đƣa đến phù thai bơm hoặc thai bơm chết.
 Tần suất sống còn của thai bơm là khoảng 50%.

27/10/2006 90
HÌNH ẢNH THAI THIẾU TIM (ACARDIAC TWIN)
- Nửa dƣới cơ thể thƣờng phát triển bình thƣờng:
+ Cột sống.
+ Thận, bàng quang.
+ Hai chi dƣới.
- Nửa trên cơ thể kém hoặc không phát triển:
+ Không đầu (anencephaly) hoặc đầu nhỏ với holoprosencephaly.
+ Thiểu hoặc bất sản chi trên, nửa thân trên.
+ Không tim hoặc tim sơ khai có 2 buồng (two-chambered heart).
+ Phù nề dữ dội do nang tân dịch đa thùy ở thân thai nhi
(multiloculated cystic hygroma).
+ Thiểu ối nặng.

27/10/2006 91

27/10/2006 92

27/10/2006 93
Hình ảnh cắt ngang thân thai thiếu
tim cho thấy phù nề rất nặng (các
mũi tên).
Thông nối động mạch cung cấp máu
cho thai thiếu tim.

27/10/2006 94
Hình ảnh cắt ngang và dọc thân thai thiếu tim (các đầu mũi tên) cho thấy phù
nề rất nặng (các mũi tên).

27/10/2006 95
Thai thiếu tim với tim sơ khai
(rudimentary heart) (H), phù
nề rất nặng (các mũi tên)
Cắt ngang bụng cũng thấy
phù nề rất nặng (các mũi tên),
AS: dịch màng bụng.
Cắt dọc thai thấy phù
nề rất nặng, đầu thai
nhi bất thƣờng (đầu
mũi tên)
Holoprosencephaly

27/10/2006 96
Acardiac twin with a rudimentary heart

27/10/2006 97
Phổ Doppler động mạch rốn đi vào thai
thiếu tim.
Phổ Doppler tĩnh mạch rốn đi ra khỏi
thai thiếu tim.

27/10/2006 98
DÀN BÀI
 Đại cƣơng.

27/10/2006 99
THAI DÍNH NHAU
(CONJOINED TWINS)
 Thai dính nhau rất hiếm gặp (tần suất 1/50.000-
1/100.000).
 Chỉ xảy ra với thai đôi MC/MA.
 70% thai dính nhau ở phần ngực trƣớc và/hoặc
bụng cho ra các dạng thoracopagus,
omphalophagus, và thoraco-omphalopagus.
 30% còn lại thai dính nhau ở phần cùng
(pygopagus), chậu (ischiopagus) và sọ
(craniopagus).

27/10/2006 100
Thoracopagus Ischiopagus
Craniopagus Pygopagus

27/10/2006 101
THAI DÍNH NHAU
(CONJOINED TWINS)
THORACO-OMPHALOPAGUS

27/10/2006 102
THAI DÍNH NHAU
(CONJOINED TWINS)
THORACOPAGUS
Mặt đối mặt, dính nhau phần ngực.

27/10/2006 103
Gan chung (LI), thoát vị rốn (đầu mũi tên). Mạch máu nối giữa hai thai qua gan chung.
Hai tim thai tách rời Cuống rốn có 2TM (mũi tên), 4ĐM (đầu mũi tên)

27/10/2006 104
OMPHALOPAGUS with OMPHALOCELE
THAI DÍNH NHAU
(CONJOINED TWINS)

27/10/2006 105
THAI DÍNH NHAU
(CONJOINED TWINS)
OMPHALOPAGUS with OMPHALOCELE

27/10/2006 106
Tim chung (các đầu mũi tên)), S: cột sống
Gan chung (LI), S: cột sống, *: dạ dày

27/10/2006 107
CRANIOTHORACOPAGUS
Roberto Grassi, MD et al. Multi–Detector
Row CT for Depicting Anatomic Features of
Cephalothoracopagus Varieties: Revised
Approach. RadioGraphics 2004;24:e21

27/10/2006 108
DÀN BÀI
 Đại cƣơng.

27/10/2006 109
THAI TRONG THAI
(FETUS-IN-FETU)
 Thai trong thai là dị dạng rất hiếm gặp.
 Dị dạng này hình thành từ thai đôi 1 màng đệm/2
màng ối, mà thai này ký sinh trong thai kia.
2000-09-09-18 Fetus-in-fetu © Jeanty http://www.thefetus.net

27/10/2006 110
THAI TRONG THAI
(FETUS-IN-FETU)
 Thai trong thai là một phức hợp bao gồm:
 Một bao xơ (tƣơng ứng với phức hợp màng đệm-
màng ối).
 Trong bao chứa ít dịch (tƣơng ứng với dịch ối).
 Một khối thai đƣợc treo bởi một cuống (tƣơng ứng
với cuống rốn).
 Cột sống sơ khai đƣợc xem là hình ảnh quyết định
chẩn đoán, vì nó giúp phân biệt với Teratoma.

27/10/2006 111
THAI TRONG THAI
(FETUS-IN-FETU)
 Phần lớn các trƣờng
hợp thai trong thai
nằm sau phúc mạc,
nhƣng một số trƣờng
hợp thấy ở các vị trí
khác (xem sơ đồ).

27/10/2006 112
THAI TRONG THAI
(FETUS-IN-FETU)
Cắt dọc: thấy khối giới hạn rõ với cấu
trúc cột sống sơ khai
Cắt ngang

27/10/2006 113
THAI TRONG THAI
(FETUS-IN-FETU)
Khối lớn, giới hạn rõ với cấu trúc cột sống, mỡ, dịch.
Paula J. Woodward, MD et al. A Comprehensive Review of Fetal Tumors with Pathologic
Correlation. RadioGraphics 2005;25:215-242

27/10/2006 115
Mùa thu ở Rennes, Pháp, 2004
CÁM ƠN SỰ CHÚ Ý THEO DÕI CỦA QUÝ BÁC SĨ

27/10/2006 116
TÀI LIỆU THAM KHẢO
 C.M.Rumack et al. Diagnostic Ultrasound. 3rdEdition. 2005. p1185-1212
 Peter M. Doubilet et al. Atlas of Ultrasound in Obstetrics and Gynecology.
2003
 Y. Robert et al. Echographie en practique Obstetricale. 2003
 Kypros Nicolaides et al. Diploma in Fetal Medicine & ISUOG Educational
Series. 2006
 Paula J. Woodward, MD et al. A Comprehensive Review of Fetal Tumors
with Pathologic Correlation. RadioGraphics 2005;25:215-242
 2000-09-09-18 Fetus-in-fetu © Jeanty http://www.thefetus.net

SIÊU ÂM ĐÁNH GIÁ ĐA THAI

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

Similar to SIÊU ÂM ĐÁNH GIÁ ĐA THAI

Similar to SIÊU ÂM ĐÁNH GIÁ ĐA THAI (20)

More from SoM

More from SoM (20)

Recently uploaded

Recently uploaded (20)

SIÊU ÂM ĐÁNH GIÁ ĐA THAI