1. โครงการการพัฒนาศูนย์การเรียนรู้ ICT ชุมชนอย่างยั่งยืน ปี
2553
การถ่ า ยภาพ
วั ต ถุ ป ระสงค์ ก ารเรี ย น การสอน
1. ศึกษาพื้นฐานและเทคนิคการถ่ายภาพเบื้องต้น
2. ศึกษาการทำานามบัตรแบบง่ายๆ
3. เข้าใจหลักการออกแบบเบื้องต้น
พื ้ น ฐานการถ่ า ยภาพด้ ว ยกล้ อ งดิ จ ิ ต อล (Basic
Photography)
ปัจจุบันโทรศัพท์มือถือและกล้องถ่ายภาพดิจิตอลหาซื้อได้ง่าย มี
การพัฒนาเพื่อประโยชน์ใน
การถ่ายภาพ ทำาให้งานถ่ายภาพด้วยกล้องจากมือถือหรือกล้องดิจิตอล
ด้วย เทคนิค
ง่ายๆ มี
คุณภาพ
เพียง พอที่
สำาหรับ
บุคคล ทั่วไปที่
สามารถ
นำามา ใช้ในชีวิตประจำาวัน
ได้ตลอดเวลา
กระทรวงเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร

2. โครงการการพัฒนาศูนย์การเรียนรู้ ICT ชุมชนอย่างยั่งยืน ปี
2553
เทคนิ ค การถ่ า ยภาพ
1. ทำ า ให้ ก ล้ อ งนิ ่ ง มั ่ น คงไม่ ส ั ่ น
การใช้ขาตั้งกล้องจะช่วยแก้ปัญหาการถ่ายภาพแล้วไม่ชัด แต่
กรณีที่ใช้มือถือ หรือกล้องดิจิตอลแบบพกพา ในสถานการณ์ที่ไม่มีขา
ตั้งกล้อง มีเทคนิคง่ายๆ ที่สามารถนำามาใช้ เพื่อให้ภาพถ่ายไม่สั่นไหว
โดยการจัดพื้นที่เรียบๆ เพื่อวางกล้อง ไม่ว่าจะเป็นบนโต๊ะ ก้อนหิน บน
กองหนังสือ ที่มฐานมั่นคง มิฉะนั้นก็ต้องใช้ถือกล้องอย่างระมัดระวัง
ี
ด้วยวิธี 4 ขั้นตอนง่ายๆ ตามนี้
1) ถือกล้องด้วย 2 มือทั้งสองข้าง
2) ยกข้อศอกอยู่ในระดับหน้าอก และให้แขนแนบชิดกับลำาตัว
3) ปล่อยตัวตามสบายไม่เกร็ง
4) หายใจลึกๆ แล้วให้กลั้นหายในระหว่างที่กำาลังจะกดชัตเตอร์ เพื่อ
ไม่ให้มือสั่นในระหว่างการกด
2. การถ่ า ยภาพแนวนอน และแนวตั ้ ง
การเลือกจัดวางภาพถ่ายทั้งแนวนอนและแนวตั้ง ขึ้นอยู่กับวัตถุ
ที่ต้องการถ่ายว่ามีลักษณะ
ทรงสูง ลักษณะเป็นต้นไม้ เป็นอาคาร หรือทรงกว้าง อย่างเช่น ภาพวิว
ทะเล ภาพภูเขา เพื่อจับภาพในแนวที่ต้องจัดวางให้วัตถุอยู่ในกรอบภาพ
ได้อย่างเหมาะสมสวยงาม
3.การจั บ วางเส้ น ขอบฟ้ า
หากการถ่ายภาพวิวที่เป็นแนวกว้าง จะมองเห็นเส้นขอบฟ้าเป็น
เส้นแบ่ง ควรแบ่งพื้นที่ท้องฟ้าที่อยู่ระดับสูง กว่าวิว และพื้นดินที่อยู่ระดับ
ตำ่าตามลำาดับ ให้มีสัดส่วนที่เหมาะสมจัดแบ่งองค์ประกอบภาพให้มีมิติไม่
แบนราบเกินไป
กระทรวงเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร หน้า 2

3. โครงการการพัฒนาศูนย์การเรียนรู้ ICT ชุมชนอย่างยั่งยืน ปี
2553
ตัวอย่างภาพวิว ทัศนียภาพมุมกว้าง
4. การ จั ด วางองค์
ประกอบของ
ภาพ ด้ ว ยกฎสามส่ ว น
(Rule of Third)
โดย ทั่วไปมักจะวางองค์
ประกอบของ วัตถุให้เป้าหมาย
อยู่ตรงกลาง ภาพ ผลที่ได้จะ
ทำาให้ภาพ แข็งทื่อ การแบ่ง
ภาพด้วยกฎสามส่วน (Rule of Third) จะช่วยให้มุมมองภาพดูนุ่มนวล
กว่าอยู่ตรงกลาง
ด้วยการวางสิ่งที่ต้องการเน้นให้อยู่บริเวณจุดตัดของเส้นแบ่งที่สมมุติขึ้น
เป็นจุดตัดภายในกรอบให้ได้สัดส่วน ตามขั้นตอนง่ายๆ ดังนี้
1) ลากเส้นสมมุติแบ่งพื้นที่ออกเป็นสามส่วนเท่าๆ กัน
จะได้ช่องสี่เหลี่ยมเท่าๆ กัน 9 ช่อง
2) ในขณะเดียวกันก็จะได้จุดตัดของเส้นแบ่ง สี่จดตัด
ุ
เพื่อใช้เป็นจุดวาง “จุดเด่น” ของภาพ
3) วางภาพให้มี สัดส่วนที่
สวยงาม ในพืนที่้ 2 ใน 3 ส่วน
ของพืนที่
้
กระทรวงเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร หน้า 3
ภาพกฎสามส่ ว น (Rule of

4. โครงการการพัฒนาศูนย์การเรียนรู้ ICT ชุมชนอย่างยั่งยืน ปี
2553
เมื่อมีการแบ่งการวางภาพไว้ตรงกึ่งกลางถือได้ว่าเป็นภาพที่สวย
แต่ถ้าเปลี่ยนตำาแหน่งให้มาอยู่ทางด้านซ้ายหรือทางด้านขวา ก็จะ
ทำาให้ภาพหรือสิ่งที่ต้องการเน้นดูมีสีสันแล้วมีชีวิตชีวามากยิ่งขึ้น โดย
สามารถใช้หลักการกฎสามส่วน (Rule of Third) ที่ได้นำาเสนอในเบื้อง
ต้นมาประยุกต์ประกอบกันได้
ภาพตัวอย่างกฎสามส่วนของภาพลูกบอล และ ภาพจุดตัดที่ตา
5. แสงสว่ า งและช่ ว งเวลาในการถ่ า ยภาพ
และหัวเข่า
แสงสว่างทั้งจากธรรมชาติและแสงจากอุปกรณ์ไฟฟ้ามีผลกับ
อารมณ์ของภาพ แสงมีความเกี่ยวข้องกับการสะท้อนสีของวัตถุออกมา
เช่น วัตถุสีดำา ไม่มีการสะท้อนแสง สี อะไรออกมา ส่วนวัตถุสีขาวสะท้อน
ทุกสีออกมา ในที่นี้การเลือกถ่ายภาพตามแสงยังต้องคำานึงถึงช่วงเวลา
ถ้าเป็นแสงอาทิตย์ช่วงเช้า
กระทรวงเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร หน้า 4

5. โครงการการพัฒนาศูนย์การเรียนรู้ ICT ชุมชนอย่างยั่งยืน ปี
2553
ภาพแรกตัวอย่างการถ่ายภาพตามแสง ภาพที่
สองการถ่ายภาพย้อนแสง
จะมีอารมณ์ของความเป็นธรรมชาติได้สีที่สะท้อนแสงสวยงาม ช่วง
เวลาเที่ยงถึงบ่ายมักทำาให้เกิดเงา ตกกระทบที่ตัววัตถุ และเป็นแสงจ้า
มาก ไม่เป็นธรรมชาติ
ตัวอย่างภาพย้อนแสง ในช่วงเวลาก่อนพระอาทิตย์ตก
ส่วนการถ่ายภาพย้อนแสง ไม่ถือว่าเป็นข้อผิดพลาด เพราะการ
ถ่ายภาพย้อนแสงที่ตั้งใจจะแสดงเส้นขอบรูปร่างของวัตถุที่ไม่เน้นราย
ละเอียด ควรเป็นเส้นขอบที่ชัดเจนเพื่อทำาให้เกิดการจินตนาการรูปร่าง
และรายละเอียดของวัตถุตามประสบการณ์ หรือกระตุ้นให้เกิดความ
สนใจค้นหาติดตามเพิ่มเติม
กระทรวงเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร หน้า 5

6. โครงการการพัฒนาศูนย์การเรียนรู้ ICT ชุมชนอย่างยั่งยืน ปี
2553
6. การถ่ า ยภาพระยะใกล้ ไกล
การวางโฟกัสที่ระยะตกกระทบวัตถุที่ต้องการให้ภาพคมชัด และ
เบลอในส่วนหน้า หรือส่วนหลัง
จะสามารถเปลี่ยนอารมณ์ และสื่อให้เห็นความสวยงาม โดยเฉพาะเพื่อ
เน้นจุดสนใจ โดยสามารถเลือกที่โหมดถ่ายภาพ Marco ที่มีอยู่ในกล้อง
ดิจิตอล Cyber shot ทุกรุ่น เรียกเทคนิคนี้ว่าเป็นการถ่ายภาพชัดตื้น (
ภาพด้านหน้าชัด ด้านหลังไม่ชัด) หรือภาพชัดลึก (ภาพด้านหน้าไม่ชัด
ด้านหลังชัด)
ภาพแรก ตัวอย่างภาพชัดตื้น ภาพที่
7. การถ่ า ยภาพที ่ ม ี เ งาสะท้ อ น
กระทรวงเทคโนโลยีสารสนเทศและการสืถุสะท้อนบนผิวนำ้า า
ตัวอย่างภาพเงาวัต ่อสาร หน้ 6

7. โครงการการพัฒนาศูนย์การเรียนรู้ ICT ชุมชนอย่างยั่งยืน ปี
2553
เมื่อต้องการเล่นกับเงาวัตถุสะท้อนของกระจก หรือผิวนำ้า ถือ
เป็นการแสดงอารมณ์ของภาพ
อีกลักษณะหนึ่งในการสร้างมิติให้ภาพไม่เรียบแบน แตกต่างไปจากการ
ถ่ายภาพแบบปกติ
ตัวอย่างภาพสะท้อนบนวัตถุผิวมัน และกระจกเง
8. เส้ น นำ า สายตา (Line)
การใช้เส้นเป็นองค์ประกอบสำาคัญของโครงสร้างนำาสายตา ทำาให้
ลั ก ษณะภาพแสดงออกอย่ า งมี ค วามหมายสร้ า งให้ เ กิ ด มิ ติ ค วามลึ ก ใน
กระทรวงเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร หน้า 7

8. โครงการการพัฒนาศูนย์การเรียนรู้ ICT ชุมชนอย่างยั่งยืน ปี
2553
ภาพ เกิดอารมณ์และความรู้สึกที่สามารถนำาความสนใจไปสู่จุดเด่นของ
ภาพ และเชื่อมโยงเนื้อหา
9. ระยะการใช้ แ ฟลช
การถ่ายภาพที่อยู่ระยะไกลเกินกว่าระยะของแฟลช จะทำาให้ภาพ
วัตถุที่ถ่ายได้เป็นภาพมืดไม่สวยงาม หรือได้ภาพเฉพาะฉากหลัง ดังนั้น
ควรจะรู้ว่าระยะแฟลชของกล้องว่ามีระยะเท่าไร แต่ถ้าไม่รู้ก็ให้ลองเล่น
กับแฟลชดูก่อน โดยปกติแล้วระยะของแฟลชจะอยู่ประมาณ 1-3 เมตร
ดังนั้นจึงควรอยู่ในระยะที่ปลอดภัยที่สุด ก็คือ ไม่เกิน 1 เมตร เว้นแต่
ตั้งใจให้ภาพถ่ายได้ภาพลอยอยู่ในความมืด
ตัวอย่างภาพถ่ายในระยะแฟลช
บางคนคิดว่าแฟลชจะใช้เมื่อจำาเป็นเฉพาะ
เวลาถ่ายภาพกลางคืนเท่านั้น แต่แท้จริงแล้ว
สถานการณ์ที่มีแสงสว่างเพียงพอ แต่ใบหน้าบุคคลมีเงาตกกระทบ มี
เงามืดมาบังบางส่วนหรือทั้งหมด
ก็สามารถใช้แฟลชช่วยลดเงาทำาให้ส่วนใบหน้าหรือวัตถุได้แสงสว่าง
เพิ่มขึ้น โดยเฉพาะกรณีการถ่ายภาพย้อนแสงก็ใช้ได้ดี รวมไปถึงการ
ใช้การสะท้อนแสงในทิศทางต่างๆ เพื่อสร้างแสงเงาให้เกิดมิติ
กระทรวงเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร หน้า 8

9. โครงการการพัฒนาศูนย์การเรียนรู้ ICT ชุมชนอย่างยั่งยืน ปี
2553
ตัวอย่างภาพที่ช่วยสะท้อน
แสงด้านข้าง
การจั ด เก็ บ ข้ อ มู ล ภาพ
ข้อมูลที่เก็บรวบรวมภาพที่บันทึกเก็บไว้ เมื่อมีการถ่ายภาพแต่ละ
ภาพขึ้นอยู่กับใช้ประเภทเครื่องมือของกล้องถ่ายภาพว่าเป็นแบบใด
ก่อนที่จะนำามาถ่ายโอนข้อมูลภาพมาเก็บไว้สำาหรับนำาไปใช้ประโยชน์
ต่อไป
สื ่ อ บั น ทึ ก ข้ อ มู ล
1. Compact Flash
CV
2. SC Card
3. Memory Stick
คุ ณ ภาพภาพและขนาดที ่ เ หมาะสม
กระทรวงเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร หน้า 9

10. โครงการการพัฒนาศูนย์การเรียนรู้ ICT ชุมชนอย่างยั่งยืน ปี
2553
Pixel ขนาดของภาพที่ได้จากกล้องดิจิตอลไม่
เกี่ยวกับความคมชัด
ทั้งนี้กล้อง
หรืออุปกรณ์ถ่ายภาพที่มีคุณภาพคมชัด ไม่ใช่เลือกพิจารณาจาก
ขนาดหรือราคาที่แตกต่างกันเท่านั้น ขึ้นอยู่กับสาเหตุต่างๆ อีก
มากมาย และควรคำานึงเพิ่มขึ้นถึง
1. ความสามารถในการเก็บรายละเอียดของเลนส์
2. ความสามารถในการบันทึกค่าแสงของกล้อง
3. คุณภาพของแสงที่ถ่าย
ขนาดของภาพที ่ เ หมาะสม
ภาพขนาด 300,000 – 1,000,000 พิกเซล เหมาะสำาหรับ
ใช้ส่งอีเมลหรือประกอบเว็ปไซด์
ภาพขนาด 2-3 ล้านพิกเซล เพียงพอที่จะใช้ในงาน
อัดภาพ 4 x 6 นิ้ว
ภาพขนาด 4-8 ล้านพิกเซล ใช้ในงานอัดขยายภาพ
ขนาด 8 x 12 นิ้วขึ้นไป
ภาพขนาด 10-16 ล้านพิกเซล ใช้ในงานพิมพ์
ภาพโฆษณาขนาดใหญ่
กระทรวงเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร หน้า 10

11. โครงการการพัฒนาศูนย์การเรียนรู้ ICT ชุมชนอย่างยั่งยืน ปี
2553
นามสกุ ล ไฟล์ ภ าพ
เมื่อถ่ายภาพแล้วการจัดเก็บภาพให้เป็นหมวดหมู่ตามวัน
เดือนปี และสถานที่ถ่ายไว้ทำาให้สะดวกในการรจัดเก็บและค้นหาเพื่อ
นำามาใช้งาน วิธีการโอนถ่ายข้อมูลไฟล์ภาพมาเก็บรวมกันไว้ใน
คอมพิวเตอร์ มีโปรแกรมคอมพิวเตอร์ที่รองรับเช่น โปรแกรม acdsee
โดยขอให้พิจารณานามสกุลที่จัดเก็บตามลักษณะการนำาไปใช้งานดังนี้
1. JPG เป็นไฟล์ภาพขนาดเล็ก สามารถบีบอัดข้อมูล เหมาะ
สำาหรับนำาไปใช้อัดภาพที่มีขนาดไม่ใหญ่มากใช้เปิดใน
โปรแกรมคอมพิวเตอร์ และใช้บน Website ได้
2. TIFF เป็นไฟล์ภาพขนาดใหญ่ ไม่สามารถบีบอัดข้อมูล ใช้ใน
ธุรกิจการพิมพ์ ภาพพิมพ์ขนาดใหญ่
3. RAW เป็นไฟล์ภาพขนาดใหญ่ ไม่สามารถบีบอัดข้อมูล ไม่ผ่าน
การปรับแต่งใดๆ เหมาะสำาหรับนำาไปใช้รีทัช ตกแต่งภาพก่อน
ใช้งาน ใช้กันมากในหมู่ช่างภาพ
กระทรวงเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร หน้า 11