Có nhiều quạn niệm khác nhau về bản chất của sáng tạo tuy nhiên đều có một số điểm chung như sau: Sáng tạo là việc tạo ra cái mới ở những mức độ khác nhau. Cái mới con người tạo ra nhằm để phục vụ cho cuộc sống con người, nhu cầu của xã hội. Quá trình tạo ra cái mới của sáng tạo có sự tham gia khá đầy đủ của các quá trình tâm lí của cá nhân.

1. BÌNH LUẬN
VỀ
CÁC KHÁI NIỆM
TÂM LÝ HỌC SÁNGTẠO
1

2. KHÁI QUÁT
BẢN CHẤT
SÁNG TẠO
 Có nhiều quạn niệm khác nhau về bản chất của sáng tạo
tuy nhiên đều có một số điểm chung như sau:
 Sáng tạo là việc tạo ra cái mới ở những mức độ khác
nhau.
 Cái mới con người tạo ra nhằm để phục vụ cho cuộc
sống con người, nhu cầu của xã hội.
 Quá trình tạo ra cái mới của sáng tạo có sự tham gia
khá đầy đủ của các quá trình tâm lí của cá nhân.
2

3. BÌNH LUẬN
CÁC
KHÁI NIỆM
SÁNG TẠO
1. Theo từ điển Tiếng Việt thì sáng tạo được hiểu là:
“ Tìm ra cái mới, cách giải quyết mới, không bị gò
bó, phụ thuộc vào cái đã có”
=> Đề cập đến sản phẩm sáng tạo, chưa nói đến quá trình để
tạo ra sản phẩm đó.
 Ví dụ: một bài toán đã có “ lối mòn’’trong phương pháp
giải.
3

4. BÌNH LUẬN
CÁC
KHÁI NIỆM
SÁNG TẠO
2. Theo từ điển Triết học:
“Sáng tạo là quá trình hoạt động của con người
tạo ra những giá trị vật chất. Các loại hình sáng tạo được
xác định bởi đặc trưng nghề nghiệp như khoa học kĩ thuật,
tổ chức quân sự. Có thể nói sáng tạo có mặt trong mọi lĩnh
vực của thế giới vật chất và tinh thần”.
=> Đề cao yếu tố hoạt động của cá nhân – lao động nét đặc
trưng không có ở con vật .
4
Ví dụ: Thử - Sai ở động vật khác sáng tạo của con người.
Vật chất + tinh thần : Trong phạm vi của sáng tạo.
Ví dụ: Vật chất sản phẩm phục vụ lao động máy tuốt lúa.
Tinh thần lĩnh vực nghệ thuật, ví dụ làm vòng tay bằng vỏ chai
Quá trình hoạt động: Mở đầu – diễn biến – kết thúc.

5. BÌNH LUẬN
CÁC
KHÁI NIỆM
SÁNG TẠO
3.Quan niệm của S.Freud
– thì “Sáng tạo cũng giống
như giấc mơ hiện hình, là
sự tiếp tục và sự thay thế
trò chơi trẻ con cũ”.
S.Freud cũng nhìn sáng tạo
dưới góc nhìn của vô thức
con người trong trạng thái
thăng hoa.
=> Gắn sáng tạo với vô
thức. Giới hạn trong giấc
mơ, một phần nào đó Freud
đã đồng nhất giữa sáng tạo
và viễn vông.
5

6. BÌNH LUẬN
CÁC
KHÁI NIỆM
SÁNG TẠO
4. E.P.Torrance (Mĩ) cho rằng:
“Sáng tạo là quá trình xác định các giả thuyết
nghiên cứu chúng và tìm ra kết quả”.
=> Đây là quan niệm khá “ rộng” về sáng tạo vì mọi quá trình
giải quyết nhiệm vụ đều là hoạt động sáng tạo.
=> Giả thuyết sáng tạo chỉ thực sự là sáng tạo khi đó là con
đường tối ưu và hiệu quả nếu chưa ai lặp lại con đường đó.
6

7. BÌNH LUẬN
CÁC
KHÁI NIỆM
SÁNG TẠO
5. J.P.Guilford (Mĩ):
“Tư duy sáng tạo là sự tìm kiếm và thể hiện
những phương pháp logic trong tình huống có vẫn đề, tìm
kiếm những phương pháp khác nhau và mới của việc giải
quyết vẫn đề, giải quyết nhiệm vụ.”
=> Quan niệm này đã xem sáng tạo như là một thuộc tính, là
một phẩm chất của tư duy nên gọi là tư duy sáng tạo.
=> Đặc trưng của tư duy sáng tạo theo ông là sự tìm kiếm
những phương pháp logic, những phương pháp mới, những
phương pháp khác nhau của việc giải quyết vẫn đề.
7

8. BÌNH LUẬN
CÁC
KHÁI NIỆM
SÁNG TẠO
6. Nhà tâm lí học Mĩ Willson:
“ Sáng tạo là quá trình mà kết quả là tạo ra những
kết hợp mới cần thiết từ các ý tưởng dạng năng lượng, các
đơn vị thông tin, các khách thể hay tập hợp của hai ba yếu
tố được nêu ra’’.
=> Cộng hưởng của nhiều yếu tố, chưa nêu rõ sự liên
kết chặt chẽ giữa các yếu tố mà chỉ nói đến sự kết
hợp đơn thuần.
8

9. BÌNH LUẬN
CÁC
KHÁI NIỆM
SÁNG TẠO
7. GS. Chu Quang Thiêm trong
cuốn sách “Tâm Lí Văn Nghệ”:
“Sáng tạo là căn cứ vào những
ý tưởng đã có sẵn làm tài liệu
rồi cắt xén, gạt bỏ, chọn lọc
tổng hợp để tạo thành một
hình tượng mới”
 Sáng tạo dựa trên nền tảng
sẵn có như 1 sự gia công có
chọn lọc.
 “cắt xén, gạt bỏ, chọn lọc
tổng hợp để tạo thành một
hình tượng mới” => đây là
những hình thái của Tưởng
tượng.
9

10. BÌNH LUẬN
CÁC
KHÁI NIỆM
SÁNG TẠO
8. Theo L.X Vưgốtxki
“Hoạt động tạo ra cái
mới không phân biệt
kết quả tạo ra nó có ý
nghĩa hiện thực cụ thể
hay có ý nghĩa về mặt
tư duy – tình cảm”.
 Tập trung vào hoạt
động của con người
 Quan niệm về sáng
tạo của ông khá rộng,
đồng thời thể hiện
được tính nhân văn
của con người
10

11. BÌNH LUẬN
CÁC
KHÁI NIỆM
SÁNG TẠO
9. X.L Rubinxtêin:
“Sự sáng tạo là hoạt động
của con người tạo ra những chất liệu
mới có ý nghĩa xã hội và những chất
liệu mới ấy có thể là giá trị vật chất
hoặc giá trị tinh thần”.
 Chỉ nói sáng tạo là hoạt động tạo ra
chất liệu mới => chỉ quan tâm đến kết
quả (sản phẩm hoạt động).
 Khái niệm đã nhận mạnh
đến ý nghĩa xã hội của sản
phẩm sáng tạo mang lại.
11

12. BÌNH LUẬN
CÁC
KHÁI NIỆM
SÁNG TẠO
10. J.H.Lavsa ( Tiệp Khắc cũ):
“Sáng tạo là sự lựa chọn và sử dụng những phương tiện
mới, cách giải quyết mới”.
 Chưa đề cập đến kết quả tạo ra
 Khái niệm còn mang tính khái quát, không cụ thể
12

13. BÌNH LUẬN
CÁC
KHÁI NIỆM
SÁNG TẠO
11. L.Durich:
“ Sáng tạo với chức năng vượt trội là tạo ra, là xuất hiện
cái mới’’.
=>Chú trọng đến việc tạo ra cái mới, không đề cập đến ý
nghĩa của sản phẩm sáng tạo đối với con người.
13

14. BÌNH LUẬN
CÁC
KHÁI NIỆM
SÁNG TẠO
12. Nguyễn Đức Uy:
“Sáng tạo là sự đột khởi thành hành động của
một sản phẩm liên hệ mới mẻ nảy sinh từ sự độc đáo của
một cá nhân – một đằng những tư liệu biến cố, nhân sự
hay những hoàn cảnh của đời người ấy – đằng khác”.
Theo đó, phải có động cơ mới nãy sinh sự sáng tạo,
hoàn cảnh bình thường không tạo ra sáng tạo.
 Sáng tạo mang tính liên hệ mới mẻ, độc đáo của cá
nhân.
14

15. BÌNH LUẬN
CÁC
KHÁI NIỆM
SÁNG TẠO
13. Tác giả Nguyễn Huy Tú cho rằng sáng tạo thể hiện khi
con người đứng trước hoàn cảnh có vấn đề.
“Quá trình sáng tạo là tổ hợp các phẩm chất và
năng lực mà nhờ đó con người trên cơ sở kinh nghiệm của
mình và bằng tư duy độc lập tạo ra được ý tưởng mới, độc
đáo, hợp lý trên bình diện cá nhân hay xã hội. Ở đó, người
sáng tạo gạt bỏ những cái cũ và tìm được các giải pháp
mới, độc đáo và thích hợp cho vấn đề đặt ra.”
=> Khái niệm đã đề cập đến kinh nghiệm cá nhân – yếu tố
cần thiết của hoạt động sáng tạo. Tuy nhiên khái niệm trên
đã gạt bỏ những cái cũ, mà những cái cũ chính là cơ sở, tiền
đề cho sự nảy sinh cái mới.
15

16. BÌNH LUẬN
CÁC
KHÁI NIỆM
SÁNG TẠO
14. Ở Việt Nam có nhiều tác giả quan niệm khác nhau: như
tác giả Trần Hiệp – Đỗ Long trong “ Sổ tay Tâm lí học” có
viết “Sáng tạo là hoạt động tạo lập, phát hiện giá trị vật
chất và tinh thần. Sáng tạo đòi hỏi cá nhân phải phát huy
năng lực, phải có động cơ, tri thức, kĩ năng và với điều
kiện như vậy mới tạo nên sản phẩm mới, độc đáo sâu sắc”.
 Đề cập đến tính chủ động và những yêu cầu cần có ở cá
nhân trọng quá trình tạo ra sản phẩm sáng tạo.
 Nói đến 2 mặt:
“tạo lập” => hình thành những cái chưa có.
“phát hiện” => tìm ra những cái mới tối ưu hơn những
cái đã có.
Sản phẩm sáng tạo mang ý nghĩa vật chất và tinh thần.
 Đây là 1 khái niệm tương đối đầy đủ về “Sáng tạo” .
16

17. Kết
luận
Như vậy, mỗi quan niệm khác nhau có thể
hướng đến một khái niệm sáng tạo khác nhau.
Tuy nhiên, gần như tất cả các khái niệm trên đều
có đồng tình sáng tạo phải là quá trình tạo ra hay hướng
đến cái mới.
Có thể hiểu, sáng tạo là quá trình bằng tư duy
độc lập, con người đã phối hợp, biến đổi và xây dựng nên
những cái mới trên bình diện cá nhân hay xã hội từ những
kinh nghiệm sẵn có của mình.
Sáng tạo là hoạt động của con người tạo ra cái
mới có giá trị vật chất và tinh thần. Dựa trên kinh
nghiệm, tri thức, kĩ năng, kĩ xảo của cá nhân đó.
17

18. Cảm ơn
côvà
các
bạn
đã chú
ý lắng
nghe!