Σ. Γρόσδος, Ο σχολικός χώρος...

ο σχολικός χώρος και οι μορφές
διδασκαλίας
Σταύρος Γρόσδος

Ο χώρος επηρεάζει τη συμπεριφορά
Σταύρος Γρόσδος, Ο σχολικός χώρος
και οι μορφές διδασκαλίας

Αποφασίζοντας για τη διάταξη των θρανίων (και των
άλλων επίπλων) της σχολικής αίθουσας
αποφασίζουμε για
τις μορφές επικοινωνίας
τη μέθοδο διδασκαλίας
Το βαθμό εμπλοκής των
μαθητών/τριών στο μάθημα

Μετωπική διάταξη

Διαρρύθμιση αίθουσας
 Η θέση του εκπαιδευτικού βρίσκεται στην έδρα, δίπλα στον
πίνακα.
 Η θέση των μαθητών απέναντί του σε παράλληλες σειρές
θρανίων.
 Ο προσανατολισμός των μαθητών είναι προς τον πίνακα και το
δάσκαλο –όχι προς τους συμμαθητές τους.
 ΟΙ περιοχές εργασίας είναι δυο: το θρανίο για ατομική εργασία
και ο πίνακας για ατομική εξέταση.
 Η κυκλοφορία γίνεται μέσα στους διαδρόμους που αφήνει η
διάταξη των θρανίων

Μορφές επικοινωνίας
 Οι μαθητές/τριες δεν επικοινωνούν μεταξύ τους αφού πάρουν
την άδεια του εκπαιδευτικού. Συνήθως σχολιάζουν τα λεγόμενα
κάποιου συμμαθητή τους.
 Επικοινωνία μόνο με τον εκπαιδευτικό, πρόσωπο με πρόσωπο.
 Διαφορετικά απόσταση του εκπαιδευτικού από τους
μαθητές/τριες.
 Ο μαθητής εγκλωβισμένος σε μια διαρκή ακινησία. Κάθε κίνηση
ή ομιλία, χωρίς την άδεια του εκπαιδευτικού θεωρείται
παράπτωμα.

Μέθοδος διδασκαλίας
 Μονόλογος του εκπαιδευτικού
Ο εκπαιδευτικός ελέγχει τις γνώσεις των μαθητών και παρουσιάζει
το επόμενο μάθημα χωρίς διάλογο
 Ατομική εργασία, συνήθως γνωστικού χαρακτήρα

Διάταξη ημικυκλίου

Οι μαθητές έχουν οπτική επαφή μεταξύ τους και με τον
εκπαιδευτικό. Όλοι βλέπουμε όλους, αλλά και όλες τις γωνιές της
αίθουσας.
Ο χώρος μπροστά στο ημικύκλιο είναι ελεύθερος για κινητικές
δραστηριότητες
Υπάρχει περισσότερος χώρος για διακριτική κίνηση από τους
μαθητές.
Οι μαθητές νιώθουν ότι είναι κοντά στον εκπαιδευτικό.
Συζητούν απευθύνοντας το λόγο ο ένας στον άλλο, έχοντας οπτική
επαφή.
Διαλεκτική μορφή διδασκαλίας με ερωταποκρίσεις.

Από την μετωπική διάταξη στη διάταξη ημικυκλίου

Η θέση της έδρας

Το ημικύκλιο μετατρέπεται πολύ γρήγορα και
εύκολα σε πάγκο εργασίας

Ποιος επιλέγει τη θέση του παιδιού;

Διάταξη κατά ομάδες (τραπέζια εργασίας)

Διάταξη κατά ομάδες
• Μάθηση με αλληλεπίδραση.
• Μεγάλος βαθμός συμμετοχής των μαθητών στο
μάθημα.
• Διαμαθητική επικοινωνία.
• Επικοινωνία του εκπαιδευτικού με τους μαθητές.

Διαρρύθμιση αίθουσας
Διάταξη θρανίων σε ομάδες με προσανατολισμό προς το
εσωτερικό της ομάδας και προς την υπόλοιπη τάξη
Νοητή εγκατάλειψη της έδρας από τον εκπαιδευτικό.
Ελευθερία μετακινήσεων του μαθητή παντού στην αίθουσα,
εφόσον αυτό συνδέεται με την εκπαιδευτική διαδικασία.
Ελεύθερη στάση σώματος

Επικοινωνία
• Πρόσωπο με πρόσωπο επικοινωνία τόσο με τον εκπαιδευτικό
όσο και με τους συμμαθητές.
• Διάλογος.
• Από την ομάδα στην ολομέλεια.

Μέθοδος
• Ατομικές ή ομαδικές εργασίες
• Συνθετικές εργασίες, σχέδια εργασίας, επίλυση προβλημάτων.

Η αλλαγή στη διάταξη των θρανίων οδηγεί στην
αναζήτηση νέων μορφών διδασκαλίας

Εναλλακτικές μορφές διάταξης των θρανίων

Διάταξη κατά ομάδες (τραπέζια εργασίας)
Υπάρχει σταθερότητα στη διαρρύθμιση της
αίθουσας;

Ομαδοσυνεργατικές μορφές διδασκαλίας
Ερώτημα
 Η εργασία σε ομάδες είναι η νέα μεθοδολογική
πρόταση η οποία αποτελεί ιδανική συνθήκη
για την δομητική προσέγγιση της γνώσης.
 Τα ερωτήματα που τίθενται είναι:
 αν τα παιδιά της πρώτης σχολικής ηλικίας λόγω του
γνωστικού και συναισθηματικού εγωκεντρισμού τους
και της περιορισμένης ικανότητας για λεκτική
διαπραγμάτευση μπορούν να συνεργαστούν μεταξύ
τους και
 αν μπορούν να συντονίσουν τις πράξεις και τις ιδέες
τους για να πετύχουν ένα κοινό στόχο.

Τι εννοούμε εργασία σε ομάδες
Εννοούμε ομάδες παιδιών που έχουν
σχηματισθεί με ένα συγκεκριμένο διδακτικό
σκοπό και με συγκεκριμένο μαθησιακό στόχο κι
όχι σε ομάδες που αποτελούν απλώς
συναθροίσεις ατόμων καθισμένων γύρω από το
ίδιο τραπέζι και ως επί το πλείστον εργάζονται
ατομικά.

Η εργασία σε ομάδες είναι ιδανική συνθήκη για την
δομητική προσέγγιση της γνώσης
 Οι σύγχρονες θεωρίες μάθησης προσδιορίζουν
τη μάθηση ως κοινωνική δραστηριότητα.
Σύμφωνα με την αντίληψη αυτή οι μαθητές
μαθαίνουν μέσα στο πλαίσιο της σχέσης που
αναπτύσσουν με τους άλλους.

 σύμφωνα με έρευνες και μελέτες η μέθοδος
αυτή συμβάλλει στη γνωστική γλωσσική και
κοινωνική ανάπτυξη των μαθητών.

 Μέσα στην ομάδα μαθαίνουν να συνεργάζονται,
να πειθαρχούν σε κανόνες να αναλαμβάνουν
ρόλους να σέβονται τα συναισθήματα των
άλλων να αποδέχονται το διαφορετικό αφού όλοι
μαζί εργάζονται για ένα κοινό σκοπό.

 Η διαλογική αντιπαράθεση που δημιουργείται
στο πλαίσιο της εργασίας σε ομάδες,
προκειμένου να επιλύσουν ένα πρόβλημα
μπορεί να οδηγήσει σε ανωτέρου επιπέδου
νοητικές διεργασίες

 Έρχονται σε επαφή με νέες απόψεις,
διαφορετικές συμπεριφορές και στρατηγικές
σκέψεις και ποικιλία εμπειριών και γνώσεων.

 Συντελεί στην δημιουργία φιλικών σχέσεων.
 Αυξάνει την αυτοεκτίμησή τους και επηρεάζει
θετικά την επίδοση και τη στάση τους απέναντι
στο σχολείο

 Η αλληλεπίδραση που αναπτύσσεται όταν τα
παιδιά δρουν σε ομάδες προωθεί την
κοινωνικοποίηση και την συνολική τους
ανάπτυξη

Ως προς το ερώτημα αν τα παιδιά μπορούν
να δουλέψουν σε ομάδες
 Έρευνες έχουν αποδείξει ότι από τη βρεφική ηλικία τα
παιδιά παρουσιάζουν συνεργατικές συμπεριφορές
 Επίσης παρουσιάζουν αυθόρμητη διάθεση να
σχηματίζουν ομάδες για το παιχνίδι τους. Οι ομάδες
αυτές είναι συνήθως εφήμερες και ασταθείς και
παρουσιάζουν κινητικότητα διασπώνται εύκολα και
απαιτείται υποστήριξη από τον εκπαιδευτικό.
 Η συγκρότηση των ομάδων επηρεάζεται από τις
κοινωνικές δεξιότητες που το κάθε παιδί έχει κατακτήσει.

ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ/ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ
Η εργασία σε ομάδες είναι μια διαδικασία που μαθαίνεται
παιχνίδια γνωριμίας
 Μαθαίνουμε τα ονόματά μας
 Γνωρίζουμε τα περιβάλλον του άλλου
Έκφραση Συναισθημάτων
 Παρατηρούμε τους άλλους
 Περιγράφουμε τους άλλους
 Εκφράζουμε επιθυμίες – συναισθήματα
 Διαβάζουμε τις κινήσεις των άλλων
 Αναγνωρίζουμε τα συναισθήματα

παιχνίδια
Επικοινωνίας-Συνεργασίας-Ανταλλαγής
 Ακούμε τους άλλους
 Ασκούμε στο διάλογο
 Περιμένουμε τη σειρά μας
 Αναλαμβάνουμε ευθύνες και καθήκοντα
 Αναλαμβάνουμε πρωτοβουλίες
 Κάνουμε ανακοινώσεις
 Εκφράζουμε τις απόψεις μας
 Αιτιολογούμε-συμφωνούμε-διαφωνούμε
 Συμμετέχουμε ενεργά σε ένα πρόβλημα
 Στέλνουμε και παίρνουμε μηνύματα
 Επιλύουμε τις διαπροσωπικές
συγκρούσεις

Οι δραστηριότητες που στόχο έχουν να
βοηθήσουν τα παιδιά να απελευθερωθούν από
τον εγωκεντρισμό τους και να μάθουν να
συνεργάζονται είναι:
 ομαδικά παιχνίδια,
 ομαδικές κατασκευές,
 συνεργατικές δραστηριότητες όπως: το
κουκλοθέατρο, το θεατρικό παιχνίδι και
καλλιτεχνικών δραστηριοτήτων όπως ομαδικά
κολάζ κ.ά.

Προϋποθέσεις για την οργάνωση της
εργασίας σε ομάδες
 Οι ομάδες να είναι μικρές
 Ξεκίνημα με δυαδικές ομάδες και απλές δράσεις
 Τα μέλη της ομάδας να έχουν σαφή εικόνα του στόχου
της δραστηριότητας και της διαδικασίας που πρέπει να
ακολουθήσουν
 Τα ίδια τα μέλη της ομάδας αποφασίζουν για την
κατανομή και την ανάθεση ρόλων στα μέλη της
ομάδας. Εναλλαγή ρόλων.
 Τα μέλη της ομάδας να γνωρίζουν τους κανόνες

 Η λειτουργία των ομάδων να παρακολουθείται από την
εκπαιδευτικό με στόχο την παροχή βοήθειας, αν αυτή
ζητηθεί ή η ομάδα βρεθεί σε αδιέξοδο.
 Ο βαθμός δυσκολίας της εργασίας να αντιστοιχεί με τις
δυνατότητες της ομάδας.
 Η σύνθεση των ομάδων να είναι ανομοιογενής

Τρόποι χωρισμού σε ομάδες
• Τυχαία (με ένα παιχνίδι)
• Ελεύθερη επιλογή των παιδιών
• Ανάλογη με το επίπεδο των δεξιοτήτων των
παιδιών
• Κατά περίπτωση ανάλογα με τον τύπο της
δραστηριότητας

Πόσα μέλη έχει κάθε ομάδα;

Είναι καλό να υπάρχει σταθερότητα στη
σύνθεση των ομάδων;

Η μορφή των εργασιών;

Η χρήση του πίνακα;

 Βασικός στόχος είναι «κάνω κάτι μαζί με ένα
συμμαθητή μου» παρά «μαθαίνω να
συνεργάζομαι με κάποιον άλλο»
 η κατάλληλη οργάνωση της τάξης ώστε να
ευνοεί την αλληλεπίδραση, την επίλυση
προβλημάτων και γενικότερα τις συνεργατικές
μορφές εργασίας.

Τα έπιπλα της αίθουσας
• Τα έπιπλα της αίθουσας
Το διαθέσιμο υλικό
Η αισθητική της αίθουσας

Ανοιχτός τύπος αίθουσας
Περιοχές ή γωνιές

Σ. Γρόσδος, Ο σχολικός χώρος...

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

Viewers also liked

Viewers also liked (10)

Similar to Σ. Γρόσδος, Ο σχολικός χώρος...

Similar to Σ. Γρόσδος, Ο σχολικός χώρος... (20)

Recently uploaded

Recently uploaded (15)

Σ. Γρόσδος, Ο σχολικός χώρος...